Verslag van de landelijke bijeenkomst over leerwegonafhankelijk toetsen en beoordelen, incl. validering pilots flexibilisering - 2 november 2016

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verslag van de landelijke bijeenkomst over leerwegonafhankelijk toetsen en beoordelen, incl. validering pilots flexibilisering - 2 november 2016"

Transcriptie

1 Verslag van de landelijke bijeenkomst over leerwegonafhankelijk toetsen en beoordelen, incl. validering pilots flexibilisering - 2 november 2016 Mededelingen Patrick Leushuis (OCW): Op Prinsjesdag heeft de minister van OCW, samen met de minister van SZW, de voortgangsrapportage LLL 2016 naar de Tweede Kamer gestuurd. Hierin is onder meer ingegaan op de ontwikkelingen in de pilots flexibilisering en de experimenten vraagfinanciering. Op 24 november a.s. zal in de Tweede Kamer een debat LLL plaatsvinden. Vandaag en morgen vindt in de Tweede Kamer de begrotingsbehandeling OCW plaats. Waarschijnlijk zal daarbij onder meer worden ingegaan op de aangekondigde afschaffing van de fiscale aftrek van scholingsuitgaven (Inkomstenbelasting) en de regeling voor scholingsvouchers die daarvoor in de plaats moet komen. In één van de landelijke bijeenkomsten voor de zomervakantie van 2016 is afgesproken dat instellingen hun informatiedossier (waarmee zij een aanvraag voor deelname aan het experiment leeruitkomsten indienen bij de NVAO) kunnen hanteren als groeidocument. Jaarlijks zorgen zij dan voor een update van het informatiedossier, waarmee zij de voortgang en groei in de implementatie van de flexibele opleidingstrajecten en de resultaten daarvan bij de betrokken opleidingen inzichtelijk maken en daarop reflecteren. Om de voortgangsrapportages te stroomlijnen is gekeken naar de formele verplichtingen t.a.v. die voortgangsrapportages. Dit zijn: a. Voor instellingen die een subsidie hebben ontvangen in het kader van de regeling flexibel hoger onderwijs voor volwassenen: jaarlijks financiële verantwoording via de jaarrekening. Daarnaast eindverantwoording in de vorm van een activiteitenverslag en financieel verslag (bij verzoek tot vaststelling subsidie, bij afronding). b. Voor instellingen die deelnemen aan het experiment leeruitkomsten (en/of het experiment accreditatie onvolledige opleidingen en/of het experiment educatieve minor): jaarlijkse inhoudelijke verantwoording in het jaarverslag/verslag van werkzaamheden. c. Voor instellingen die deelnemen aan het experiment leeruitkomsten en waarbij de experimenteervariant van de opleidingen nog niet worden beoordeeld in het kader van accreditatie in de eerste twee jaar na implementatie: via een voortgangsrapportage aan de NVAO. Afgesproken is nu dat het groeidocument zoals in het voorgaande punt bedoeld in plaats kan komen van de inhoudelijke verantwoording zoals bedoeld bij b. In dat geval kan in het jaarverslag/verslag van werkzaamheden worden volstaan met een verwijzing naar het groeidocument. Ook is afgesproken dat het groeidocument in plaats kan komen van de voortgangsrapportage als bedoeld bij c. Het groeidocument dient jaarlijks voor 1 juli te worden ingediend bij OCW (subsidieflexibel-ho@minocw.nl), te beginnen op de eerste 1 juli na de start van de implementatie van de flexibele experimenteervariant(en) in het kader van het experiment leeruitkomsten. OCW, NVAO en Inspectie zullen de groeidocumenten van de instellingen ook benutten om de voortgang te monitoren en te bekijken welke thema s en vraagstukken aandacht behoeven (bijv. in de landelijke bijeenkomsten).

2 Henri Ponds (NVAO): Inspectie / NVAO hebben per 1 november 2016 twaalf nieuwe aanvragen ontvangen (van tien hogescholen) in het kader van het experiment leeruitkomsten. Alle hogescholen is per omgaande een informeel bericht van ontvangst gestuurd. Een officiële ontvangstbevestiging volgt spoedig. De behandelperiode is vergelijkbaar met de eerste ronde in mei 2015: een kleine twee maanden. Inspectie en NVAO brengen advies uit aan OCW. OCW neemt per aanvraag een besluit. Inspectie en NVAO horen graag van de negen hogeschool die per 1 mei 2016 een aanvraag indienden en daarover een advies ontvingen of dit advies bruikbaar is (geweest) voor de verdere ontwikkeling van het gehanteerde onderwijsconcept. De NVAO heeft inmiddels aan de negen hogescholen een bericht gestuurd met daarin een bondig evaluatieverzoek. De NVAO heeft inmiddels met twee hogescholen een duidelijke afspraak over de accreditatiebeoordeling van de experimenteervarianten die per 1 september 2016 zijn gestart. Deze twee hogescholen ontvangen binnenkort een brief van de NVAO waarin de afspraak is vastgelegd. De andere hogescholen hebben (1) een voorstel ingediend, waarover nader overleg nodig is of (2) dienen hun voorstel nog te sturen. Graag enige spoed. De NVAO ziet graag dat deze afspraken rond de jaarwisseling vastliggen voor alle acht hogescholen die een positief advies ontvingen in juni Het protocol en het addendum van het experiment leeruitkomsten zullen formeel onderdeel gaan uitmaken van de nieuwe accreditatiekaders 3.0 die (waarschijnlijk) per 1 januari 2017 in werking treden. Voor de lopende aanvraagrondes heeft dit echter geen gevolgen. Alle 20 deelnemende hogescholen kunnen gebruik blijven maken van het huidige protocol voor het indienen van een aanvraag per 1 mei 2017 (of eventueel ook per 1 februari 2017, als deze extra ronde er komt). Alle hogescholen maken straks wel gebruik van het addendum onder de nieuwe kaders. Materieel zal er echter niets veranderen aan de gestelde eisen. Het is een formele wijziging. OCW, Inspectie en NVAO overleggen nog over de eventuele extra aanvraagronde per 1 februari De grondhouding is positief, maar OCW juristen moet nog toestemming geven (aangeven of het mogelijk is in de kaders van de geldende AMvB). Leerwegonafhankelijk toetsen en beoordelen, incl. validering. Leerweg onafhankelijk toetsen is voor veel instellingen een nieuwe fenomeen; het is dan ook niet verwonderlijk dat er nog veel vragen zijn. Het belang is ook groot, want we worden straks onder aan de streep wel afgerekend op de kwaliteit van het diploma en dat hangt nauw samen met de wijze waarop de toetsing en beoordeling wordt vorm gegeven. Tijdens de bijeenkomst werd ook duidelijk dat dit een onderwerp bij uitstek is waar we nog veel van elkaar kunnen leren; het zal dan ook niet de laatste keer zijn dat het thema op de agenda staat. Er worden door hogescholen meerdere wegen bewandeld; dat maakt de uitwisseling uitermate leerzaam en zinvol. Naast de presentatie van Jeanine Schmeitz over leeruitkomsten en leerwegonafhankelijk toetsen is in groepen gesproken over de drie thema s. Hieronder per thema een verslag.

3 Thema 1: Hoe toets je leerwegonafhankelijk? (sessie 1) Het maakt uit je werkt met (alleen) leeruitkomsten op eindniveau of leeruitkomsten op verschillende niveaus (bijv. eind Ad en start afstudeerjaar) Bij de eerste variant: hoe kun je een leeruitkomst op verschillende niveaus toetsen, blijkt lastige kwestie. Toetsing vooral d.m.v. assessments a.d.h.v. onderliggende beroepsproducten. Assessment moet inzichtelijk maken hoe de student het heeft toegepast in de praktijk, waarbij het nog wel een heidens karwij is dit te vangen in rubrics. Sommige opleidingen gebruiken ook nog (leerwegonafhankelijke) kennistoetsen. Alleen het onderscheid onvoldoende/voldoende doet geen recht aan de inspanningen van de student. Dit roept wel de opmerking op dat toekennen studiepunten is gebaseerd op beheersen leeruitkomst en i.p. los staat van of de student meer of minder inspanning heeft geleverd. In hoeverre laat je studenten de keuze hoe ze willen aantonen dat ze de leeruitkomst beheersen? Ruimere formulering in OER ( beroepsproduct ) kan veel werk betekenen voor examinatoren, moeten per student bepalen of het beroepsproduct dat de student wil gebruiken geschikt is. Maar expliciete formulering in OER beperkt mogelijkheden student. Alle instrumenten kunnen worden ingezet. Check vanuit de leeruitkomsten, welk type assessment, welke vorm, daarbij past. Het portfolio is in principe een lege huls, waar beoordelingscriteria bij horen. De student vult dit zelf. Verschillende voorbeelden worden vanuit hogescholen ingebracht van hoe om te gaan met de toetsing van de BOK. Ingebrachte voorbeelden: 1. BOK op niveau 1 en 2 van Bloom in 2 aparte leeruitkomsten. BOK op Bloom niveau 3 of over wordt geïntegreerd in de andere LUK getoetst. 2. Geen aparte LUK specifiek gericht op de BOK, altijd geïntegreerd in de toepassing binnen de LUK. 3. De BOK-toets als leerwegonafhankelijke toets. De student kan deze in delen doen (50 vragen) of ervoor kiezen om in 1x grotere gehelen te doen (100/150 vragen). Daarnaast de leerwegonafhankelijke beoordeling (LOB) en het valideren van wat elders verworven is. De student kan dit zelf vullen met hoe dit de bewijzen. Tot slot zijn er vaardigheidstoetsen die leerwegafhankelijk zijn (LAT). De opleiding vindt hiervan dat de student echt eerst zoveel weken training moet hebben gevolgd. De student kan hier geen andere bewijslast opleveren. Dit voorbeeld betreft een verpleegkunde opleiding. Er wordt gesproken over hoe je de examencommissies kunt betrekken. Bij sommige hogescholen is de voorzitter van de examencommissie lid van de ontwikkelgroep. Bij andere hogescholen wil de examencommissie geen deel zijn van de ontwikkelgroep. In ieder geval dien je de examencommissie goed mee te nemen in het concept dat je ontwikkelt en de (ontwikkeling van) de beoordelingssystematiek. Een holistisch perspectief is essentieel bij de beoordeling van praktijkopdrachten. Voorkomen moet worden dat gedacht wordt in afvinklijstjes in rubrics. Een oproep wordt gedaan aan de NVAO. NVAO en panelleden moeten ook een paradigmashift doormaken. Het gaat om alignment van het systeem. Kalibreersessies vooraf en achteraf zijn van belang, om een gemeenschappelijk beeld te creëren. Je krijgt een beoordeling nooit 100% gelijk, maar je kunt zo wel het grijze gebied verkleinen.

4 Thema 1 Hoe toets je leerwegonafhankelijk? (sessie 2) Centrale vragen 1. Hoe toets je leeruitkomsten 2. Welke instrumenten kun je gebruiken 3. Personaliseren van toetsing 4. Betrekken examencie Toetsen leeruitkomsten Er bestaat common sense dat toetsing vooral moet plaatsvinden d.m.v. assessments a.d.h.v. onderliggende beroepsproducten. Een criteriumgericht assessment/interview moet inzichtelijk maken of de student de leeruitkomst beheerst. Het is daarbij nog wel een heidens karwij is dit te vangen in rubrics (zie presentatie Zuyd). De indruk ontstond dat er alleen een oordeel onvoldoende/ voldoende wordt gegeven. Dit doet geen recht aan de inspanningen van de student; een meer gedifferentieerd oordeel (bijv in cijfers) is wenselijk. In welke mate moet je LOT (leerweg onafhankelijk toetsen) personaliseren, m.a.w. moet je de student ruimte geven om mede zelf vorm te geven aan de toetsing. Dit betekent natuurlijk meer werk voor de assessor en ev examinator (maar niet voor de examencie!). Meestal is de OER zo ruim geformuleerd dat aanpassingen niet nodig zijn, maar het is een gegeven dat een meer gepersonaliseerde toetsing/beoordeling meer werk met zich mee brengt; opleidingen zullen dan ook zelf moeten bepalen waar de grens van het haalbare ligt (zie ook hieronder). Bij veel hogescholen wordt gewerkt met portfolioassessment. Instrumenten In principe zijn alle toets en beoordelingsinstrumenten inzetbaar. Het is wel wenselijk om onderscheid te maken tussen formatief en summatief. Zo kun je afspreken dat alleen de beoordeling van de leeruitkomst summatief en dat de onderliggende bewijzen formatief getoetst worden. Verder is het wenselijk om het aantal toetsmomenten beperkt te houden. Personaliseren Leerwegonafhankelijk toetsen kan gepaard gaan met een enorme variëteit aan toetsen, omdat dit begrip an sich nog niks zegt over de mate van personaliseren die je nastreeft in de toetsing zelf. Een leerwegonafhankelijke toets kan betekenen dat elke student een identieke toets voorgelegd krijgt, op hetzelfde moment, op de zelfde plaats. Denk aan de landelijke kennistoetsen bij educatie of aan NIMA-examens. De voorbereiding kun je op verschillende manieren doen, in verschillend tempo, bij verschillende instituten, met verschillende leerbronnen. De leerweg kan dus verschillend zijn, maar de toets is voor iedereen hetzelfde. Dat is wat anders dan een gepersonaliseerde toets, waarbij de student invloed heeft op de wijze waarop hij wil aantonen dat hij een leeruitkomst beheerst. Omdat we geen eenduidige uitwerking van leeruitkomsten hebben(leeruitkomsten dus kunnen gaan over specifieke kennis, over vaardigheden of over het kunnen oplossen van praktijkvraagstukken), kunnen we niet in algemene zin zeggen waarop personaliseren betrekking heeft. Bij een leeruitkomst die over beheersing van kennis gaat, kan de student bv invloed hebben op de vorm van de toets (de één laat bv zien dat hij de leerstof beheerst a.d.h.v. een essay, een ander a.d.h.v. een mondeling presentatie). Het beoordelingsmodel is dus voor beide studenten hetzelfde, maar het bewijs van kunnen verschilt in de toetsvorm. Bij een leeruitkomst die betrekking heeft op het beheersen van praktijkvragen, kan de student invloed hebben op zowel de specifieke

5 opdracht die hij gaat uitvoeren (en waar en voor wie), de specifieke kennis die daarvoor nodig is als op de producten waarin dit zichtbaar wordt. Daarbij kan de toetsvorm wel verplicht zijn (bv een portfolio-assessment met criteriumgericht interview) of een praktijktoets in het kader van een assessment. Ook hier geldt weer dat het beoordelingsmodel voor elke student dezelfde moet zijn, maar wat er in het portfolio aangetoond wordt, verschilt. Een gepersonaliseerde toets is overigens niet per definitie leerwegonafhankelijk. Als je leren en toetsen als een geïntegreerd proces ziet (toetsen om van te leren), dan stem je toets juist af op het leerpad (dat per student kan verschillen) en het leerpad weer op de uitkomst van de toets. Denk bv ook aan adaptief toetsen. Een identieke toets of een gepersonaliseerde toets is te beschouwen als een schaal van geheel identiek tot zeer gepersonaliseerd. De vraag is wat dit betekent voor de kwaliteitsborging. We willen dat toetsen zo valide en betrouwbaar mogelijk zijn. In het kader van validiteit moet de toets congruent zijn met de beoogde leeruitkomsten, dat stelt grenzen aan de vorm. In het kader van betrouwbaarheid streven we naar standaardisatie. Standaardiseren we bij een identieke toets op andere zaken dan bij een gepersonaliseerde toets en/of is de invulling van de standaardisatie een andere? Rol examencommissie De WHW biedt de mogelijkheid aan examencommissies om zich uit te breiden met een examenkamer. Op deze wijze kan een examenkamer flexibel deeltijd onderwijs worden ingericht. Van belang is om ervoor te zorgen dat een persoon uit de commissie zitting heeft in de kamer (voorde noodzakelijke verbinding met de commissie). Zuyd heeft er voor gekozen om de kamers in een samenwerkingsverband onder te brengen waardoor afstemming en kalibratie over de opleidingen mogelijk wordt. Welke constructie ook gekozen wordt het blijft belangrijk om er voor te waken dat de slager niet z n eigen vlees keurt; dus dat iemand uit de commissie ook onderdeel is van het ontwikkelteam. Belangrijk is ook de rol van de exencommissie; zij bewaken de kwaliteit van het Ba of Ad examen; de examencommissie oordeelt niet over de afzonderlijke assessments m.b.t. de leeruitkomsten (dat doen de examinatoren). Uitzondering op deze regel is dat sommige commissies de leeruitkomst afstuderen beoordelen; dit om de integratie tussen de andere leeruitkomsten te borgen. Thema 2 Hoe flexibel kun je zijn? (sessie 1) Een van de deelnemers brengt materiaal in van de Fotovakschool; herordening van de bestaande programma-inhoud in eenheden van 15 EC. Volgende stap is te kijken naar onafhankelijkheid van de eenheden van elkaar (nu moet nog wel A gevolgd zijn om B te kunnen doen). Verwachting is wel dat er onderdelen zijn die echt eerst gedaan moeten worden (basis). Wellicht kunnen niet alle onderdelen leerwegonafhankelijk getoetst worden. Waar er nog sprake is van kennistoetsen kunnen deeltijd- met voltijdstudenten mee toetsen. Grootste deel waarschijnlijk d.m.v. portfolio-assessment; student geeft aan wanneer hij er klaar voor is (om beoordeeld te worden). Frequentie. Hoe vaak aanbieden kan ook van de vorm van toetsen afhangen. Ervaring bij één van de opleidingen die al wat eerder van start is gegaan, is dat 2 momenten per jaar (o.b.v. startmomenten februari en september) volstaat, waarbij studenten wel zelf moeten kunnen aangeven wanneer ze willen toetsen.

6 Flexibiliteit kan variëren per opleiding. Als voorbeeld wordt genoemd economische opleidingen met wat meer ruimte voor eigen invulling versus PABO met specifieke stages, kennisbasis, verplichte toetsen e.d. Ook aan de orde geweest: werken met leerteams/ leergroepen. Samengesteld o.b.v. volgen van dezelfde (eenheden van) leeruitkomsten of anderszins. Meestal team/ groep van 6. Gaat vooral om sociale aspect/ binding (voorkomt afhaken). Thema 2: Hoe flexibel kun je zijn? (sessie 2) Deze vraag geeft de balans weer tussen wenselijkheid en haalbaarheid. De haalbaarheid heeft daarbij vooral betrekking op organiseerbaarheid, mogelijke afhankelijkheden in het curriculum, enz. Om een beeld te krijgen van de wijze waarop scholen nu vorm geven aan de flexibiliteit is een aantal scholen ernaar gevraagd. De bevindingen staan hieronder. Bevindingen (in steekwoorden) NHL: modulen en leeruitkomsten van 30 EC; op niveau leeruitkomst wordt getoetst; moment van toetsen is vrij; worden geen vrijstellingen toegekend; instroomassessment Zeeland: kleine leereenheden en leeruitkomsten; studenten zoveel mogelijk bij elkaar plaatsen (volume creëren); werken aan generieke thema s voor studenten uit verschillende opleidingen (bijv plannen); keuzemogelijkheden vastgelegd in leerovereenkomst; werken met studieloopbaancoach; aparte reviewers bepalen of student klaar is voor toets HAN: leereenheden van 30 EC; intake met student door coach; in overeenkomst wordt route student vastgelegd, daar ook beschreven wat reeds gevalideerd kan worden; 2x p.j. instroom Fotovakschool: leereenheden van 15 EC; digitaal leeromgeving; op afstand feedback docent; modules voor basisvaardigheden; 4 instroommomenten en 4x toetsing leeruitkomsten; geen EC op losse modules alleen na afronding leeruitkomst; begeleiding door coach; student bepaalt in overleg met coach route; studiecoach bepaalt of student klaar is voor toets CHE: net als Zeeland worden diverse opleidingen bij elkaar gevoegd; dit leidt tot 5 algemene en 3 opleidingspecifieke modulen; er wordt gestart met module 1 en nr 8 is de laatste (daartussen vrije keuze?); bij start vindt instroomassessment plaats; modules zijn gekoppeld aan een leeruitkomst; voor toetsing BOKS (Body of Knowledge) is een aparte lijn opgezet Saxion (vertegenwoordigd door bureau Liberaux): Validering aan de poort; geen validering tussen door; op basis; op basis van intake assessment wordt route bepaald. Bovengenoemde hogescholen laten zien dat de flexibilisering vooral zit in de leerroute die op basis van het intake assessment wordt samengesteld de instroommomenten de toetsmomenten de toetsinstrumenten c.q. bewijzen voor beroepsproducten Kleinere hogescholen zorgen dat de flexibiliteit organiseerbaar en betaalbaar blijft door groepen bij elkaar te plaatsen en te werken met generieke en meer opleidingsspecifieke modulen.

7 Er is ook gekeken naar de onafhankelijkheid van de leereenheden t.o.v. elkaar. Soms zijn er onderdelen die echt eerst gedaan moeten worden (basis). Wellicht kunnen niet alle onderdelen leerwegonafhankelijk getoetst worden. Thema 3: Wat versta je onder het valideren? (sessie 1) Wat is valideren? Er worden verschillende antwoorden gegeven: bepalen hoe iemand zich tot de standaard verhoudt Op waarde schatten Leveren van bewijsmateriaal Men vraagt zich af welk effect de experimenten op het gewone onderwijs gaan hebben. Verwacht wordt dat het reguliere onderwijs na de pilotfase ook dezelfde beweging zal maken. Bij sommige hogescholen flexibiliseren de reguliere opleidingen gelijk met de experimenteervarianten in breder traject, alleen dan wel binnen de huidige wettelijke kaders. Er kan nu al veel. Valideren voor of na de poort is niet anders. Het enige verschil is het moment. Er wordt verschillend gekozen door hogescholen in het voor of na de poort valideren. Als argument voor voor de poort wordt benoemd dat door de opleiding wordt beoordeeld, dus dat het in de opleiding na de poort plaatsvindt. Daartegenover staat het argument van klantgerichtheid. Als je voor de poort als student al een beeld kunt krijgen van leeruitkomsten die je niet meer hoeft te doen en hoe je leerpad eruit ziet, is dat prettig voor de student. Een hogeschool geeft aan: Voorheen was er een EVC centrum voor de poort. Nu na de poort een instroomassessment. Dit doen we in het eerste thema, ook om de student meteen in de goede modus te zetten. Een andere hogeschool heeft gekozen om voor de poort een Intakeassessment te doen, gericht op de P-fase. De student betaalt hiervoor. Verzilvering van behaalde eenheden van leeruitkomsten vindt na de poort plaats. Dan wordt ook de onderwijsovereenkomst gesloten. Als je het te betalen bedrag geen hindernis wil laten zijn, kan je het bedrag van het intake assessment evt. na inschrijving na de poort in mindering brengen. Men vraagt zich af wat juridisch mag voor de poort. Het EVC moest onafhankelijk van de opleiding. Mag Intakeassessment/validering gericht op de opleiding in deze trajecten dan nu wel? [NB. Reactie OCW, Inspectie en NVAO op bovenstaande: Instellingen die deelnemen aan het experiment leeruitkomsten moeten aan ingeschreven studenten valideringsprocedures aanbieden. Hiervoor mogen zij geen additionele kosten (bovenop het collegegeld) in rekening brengen. Instellingen mogen daarnaast ook aan potentiële studenten valideringsprocedures voor de poort aanbieden, bijv. als deze mensen de keuze voor al dan niet inschrijven voor de opleiding willen laten afhangen van de resultaten van de valideringsprocedure. In dat geval mag de instelling kosten in rekening brengen voor de uitvoering van de valideringsprocedure. NB. formele besluiten over toekenning studiepunten o.b.v. validering neemt de examencommissie pas na inschrijving van de betreffende persoon. Instellingen mogen niet alleen valideringsprocedures voor de poort aanbieden, er moet te allen tijde een kosteloos alternatief worden geboden in de vorm van een

8 valideringsprocedure na inschrijving als student. De (betaalde) valideringsprocedure voor de poort mag dus alleen als extra optie worden aangeboden.] De student in de experimenteervariant zou niet meer moeten doen dan de reguliere student. In het gepresenteerde voorbeeld van Zuyd zou het bijvoorbeeld niet moeten zijn dat de reguliere student alleen de 3 toetsen hoeft te doen en dat de flex student nog een extra portfolio moet maken, als hetzelfde getoetst wordt. De LUK is uitgangspunt voor de toetsing. Het belang van investeren in training van en kalibreren door assessoren wordt benadrukt. In ' beoordelen is mensenwerk' staat in bijlage 2 een goede opzet voor Calibreersessies. Wellicht kan landelijk een impuls gegeven worden aan de training van assessoren van LUK? Training dient wel op eigen opleidingsniveau plaats te vinden, juist vanwege de behoefte om als assessoren met elkaar in gesprek te gaan, om samen te kalibreren. Voorheen had je verschillende experts die beoordeelden, nu worden meer integrale beoordelaars gevraagd en nagezet. Ook de coaching wordt integraler, omdat de coach de student moet (kunnen) helpen om bij de beoordelingscriteria te komen. De coach moet de diepte van de LUK kennen. Een hogeschool kiest ervoor om de feedback op of de student goed op weg is naar de LUK door een LUK docent (een expert dus) te laten geven. Juist omdat je van de coach niet kunt verwachten dat deze alle LUK op dergelijk diep niveau kent. Een andere hogeschool werkt met een werkboek dat voor de LUK beoordeeld wordt. Het resultaat wordt beoordeeld, plus de weg ernaartoe. De feedback die de student van docenten en Peers heeft ontvangen op het product en de door de student daarop, resulterend in een nieuw product zijn zichtbaar in het werkboek. Zo wordt ontwikkeling van de student in het product zichtbaar en kan de competentie groei en vernieuwing worden getoetst. Er wordt gesproken over de keuze om het afstuderen wel of niet in aanmerking te laten komen voor validatie. Argument tegen: het gaat echt om reflectie op het beroep, vanuit de kleur van de opleiding. Dat moet opnieuw in de beroepscontext. Eindwerken kunnen diverse vormen hebben. Dat hoeft niet altijd een scriptie te zijn (meer info in boek Daan Andriessen). Het hangt oa af van hoe je de leeruitkomst hebt geformuleerd hoe dichtgetimmerd de vorm van het eindwerk is. Als in je LUK staat dat de student een scriptie moet maken, is er weinig ruimte. Thema 3: Wat versta je onder het valideren? (sessie 2) Bij het valideren of waarderen/erkennen van eerdere verworven competenties doen zich diverse vragen voor als: waarin verschilt het van het EVC wanneer doe je het hoe voorkom je het oude denken van steeds vakjes toetsen wat betekent dit voor examinatoren en coaches A.d.h.v. de praktijk bij verschillende hogescholen wordt op bovenstaande vragen ingegaan HU: er is verschil tussen valideren en EVC; EVC is gekoppeld aan vrijstellingen; valideren is een proces waarbij recht gedaan moet worden cq ruimte geboden aan de diversiteit van bewijzen m.b.t. leeruitkomsten; dit leidt tot een sterk veranderende rol van

9 examinatoren (leeruitkomsten zijn breder van opzet dan de huidige toetsdoelen die bij vakken horen; ook het omgaan en beoordelen van bewijsstukken vereist een andere benadering); de coach moet echt een alleskunner zijn (hij moet immers vaak domeinbreed kunnen denken) HHS: erg belangrijk dat de kwaliteit wordt geborgd (opname in kwaliteitszorg, PDCA); vier ogen principe en borgen dat er niet wordt teruggevallen in oud denken (zie hier boven); validatie na de poort Saxion: aandacht voor toetsen/beoordelen van complexiteit; complexiteit heeft te maken met product, context (niveau) en werkomgeving; dit moet goed verankerd worden in het beoordelingsmodel (prestatie-indicatoren en niveau) en leeruitkomsten; validatie voor de poort (na de poort bevestiging van examencommissie) CHE + Zuyd + CHE: intake voor de poort (geen garanties; zorgen voor een reëel beeld/verwachtingen; validering is continu proces Valideren van leeruitkomsten is vooral anders dan de EVC procedure omdat de leeruitkomsten anders zijn. Anders vanwege de bewijslast, de samenhang tussen competenties en de breedte (alleen al vanwege de omvang in EC s). Valideren vraagt daarom andere vaardigheden van examinatoren en coaches. Valideren is anders dan bij EVC s een continue proces dat start na de poort om de student te helpen bij zijn leerroute. Bij EVC s was vaak de vraag is dit of dat diploma nog wel actueel. Bij valideren speelt dat probleem veel minder omdat er per leeruitkomst een assessment plaatsvindt en daar beoordeelt kan worden of de competenties nog actueel zijn. Veel hogescholen kiezen uit vooral uit kostenoverweging voor een validering na de poort. Men vraagt zich af welk effect de experimenten op het gewone onderwijs gaan hebben. Verwacht wordt dat het reguliere onderwijs na de pilotfase ook dezelfde beweging zal maken. Bij sommige hogescholen flexibiliseren de reguliere opleidingen gelijk mee met de experimenteervarianten, alleen in een apart traject en binnen de huidige wettelijke kaders.

Experimenten flexibilisering toelichting door NVAO 20 hogescholen. 3 februari 2016

Experimenten flexibilisering toelichting door NVAO 20 hogescholen. 3 februari 2016 Experimenten flexibilisering toelichting door NVAO 20 hogescholen 3 februari 2016 Inhoud toelichting Het experiment leeruitkomsten en het experiment onvolledige opleidingen De aanvraagprocedure De rol

Nadere informatie

Leerweg onafhankelijk toetsen flexibele deeltijd voor professionals. Jeanine Schmeitz Zuyd Hogeschool

Leerweg onafhankelijk toetsen flexibele deeltijd voor professionals. Jeanine Schmeitz Zuyd Hogeschool Leerweg onafhankelijk toetsen flexibele deeltijd voor professionals Jeanine Schmeitz Zuyd Hogeschool Programma 13.30u - 14.00u Presentatie van een voorbeeld van leerwegonafhankelijke toetsing - Hogeschool

Nadere informatie

Inhoud. Experimenten leeruitkomsten aanvraagronde mei Jerry Snellink Henri Ponds. Uitvoering beoordelingsproces NVAO.

Inhoud. Experimenten leeruitkomsten aanvraagronde mei Jerry Snellink Henri Ponds. Uitvoering beoordelingsproces NVAO. Experimenten leeruitkomsten aanvraagronde mei 2016 Jerry Snellink Henri Ponds 29 juni 2016 Inhoud Uitvoering beoordelingsproces NVAO Bevindingen NVAO Inspectie van het Onderwijs Vraaggesprek Uitvoering

Nadere informatie

Deeltijd voor professionals

Deeltijd voor professionals Deeltijd voor professionals Presentatie informatiedossier 13-04-2016 Aanvraag Vooraf Gemeenschappelijk onderwijsmodel Informatiedossier Bijlagen Onze vraag voor NVAO Voldoet opzet en uitwerking 2 Inleiding

Nadere informatie

Validering op basis van leeruitkomsten, de validatiemeetlat! Landelijke bijeenkomst leerwegonafhankelijk toetsen en validering, 7 maart 2018

Validering op basis van leeruitkomsten, de validatiemeetlat! Landelijke bijeenkomst leerwegonafhankelijk toetsen en validering, 7 maart 2018 Validering op basis van leeruitkomsten, de validatiemeetlat! Landelijke bijeenkomst leerwegonafhankelijk toetsen en validering, 7 maart 2018 Evelien Leurs Margreet Engelhart e.t.leurs@saxion.nl m.h.engelhart@saxion.nl

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Onderwijs. Versie 1.0/november 2016

Ontwerpkaders: Onderwijs. Versie 1.0/november 2016 Ontwerpkaders: Onderwijs Versie 1.0/november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Kwaliteit van curricula traditioneel vs flexibel. Berber Visser NNK 13 april 2017

Kwaliteit van curricula traditioneel vs flexibel. Berber Visser NNK 13 april 2017 Kwaliteit van curricula traditioneel vs flexibel Berber Visser NNK 13 april 2017 De breedte van flexibilisering Temporiseren Kennis en ervaren waarderen Met bewijslast uit de eigen praktijk of uit de opleiding

Nadere informatie

Onderwijsovereenkomsten en tripartite overeenkomsten

Onderwijsovereenkomsten en tripartite overeenkomsten Onderwijsovereenkomsten en tripartite overeenkomsten Landelijke bijeenkomst Seats2Meet Utrecht 14 juni 2017 Patrick Leushuis Mededelingen Subsidieaanvragen extra tranche 2017 Aanvragen deelname experiment

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Leerwegonafhankelijk toetsen (LOT) Versie 1.0/ november 2016

Ontwerpkaders: Leerwegonafhankelijk toetsen (LOT) Versie 1.0/ november 2016 Ontwerpkaders: Leerwegonafhankelijk toetsen (LOT) Versie 1.0/ november 2016 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel

Nadere informatie

Addendum beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten. 14 december Beoordelingskaders accreditatiestelsel 19 december 2014, versie 1.

Addendum beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten. 14 december Beoordelingskaders accreditatiestelsel 19 december 2014, versie 1. Addendum beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten 14 december 2015 Beoordelingskaders accreditatiestelsel 19 december 2014, versie 1.1 Inhoudsopgave 1 Addendum experiment leeruitkomsten 4 1.1

Nadere informatie

DE FLEXIBELE DEELTIJD: MODULAIR MET EXTRA S. NNK 30 mei 2013 Lucie te Lintelo

DE FLEXIBELE DEELTIJD: MODULAIR MET EXTRA S. NNK 30 mei 2013 Lucie te Lintelo DE FLEXIBELE DEELTIJD: MODULAIR MET EXTRA S NNK 30 mei 2013 Lucie te Lintelo 1 INHOUD Een flexibele opleiding: studenten kunnen -binnen bepaalde kaders- eigen keuzes maken in inhoud, tempo en vorm, zodat

Nadere informatie

Examencommissies aan de bak bij flexibele opleidingen in het hbo. Flexibilisering zorgt voor taakverzwaring

Examencommissies aan de bak bij flexibele opleidingen in het hbo. Flexibilisering zorgt voor taakverzwaring Onderwijs Examencommissies aan de bak bij flexibele opleidingen in het hbo Flexibilisering zorgt voor taakverzwaring Om de deelname van volwassenen aan het hoger onderwijs te vergroten, starten steeds

Nadere informatie

Flexibilisering zorgt voor taakverzwaring

Flexibilisering zorgt voor taakverzwaring Examencommissies aan de bak bij flexibele opleidingen in het hbo Flexibilisering zorgt voor taakverzwaring Door Martine Pol en Janine van Drieënhuizen-Kok Drs. Janine van Drieënhuizen-Kok is als CHE-directeur

Nadere informatie

Kort verslag drie workshops Jaarcongres Vereniging Hogescholen, 6 april 2017 met als thema De o van hbo. Leren door ontwikkelen

Kort verslag drie workshops Jaarcongres Vereniging Hogescholen, 6 april 2017 met als thema De o van hbo. Leren door ontwikkelen Betreft Kort verslag drie workshops Jaarcongres Vereniging Hogescholen, 6 april 2017 met als thema De o van hbo. Leren door ontwikkelen Datum 9 april 2017 Aan Leden NetOO Cc. - Van Harry Molkenboer Het

Nadere informatie

Terugkoppeling gesprekken en groeidocumenten

Terugkoppeling gesprekken en groeidocumenten Terugkoppeling gesprekken en groeidocumenten Landelijke bijeenkomst pilots flexibilisering 19 september 2018 Projectgroep Flexibilisering OCW, NVAO en inspectie Mededelingen 1. TK-brief LLO 2. Regeling

Nadere informatie

Van een deel)jdopleiding naar een flexibele opleiding voor professionals.

Van een deel)jdopleiding naar een flexibele opleiding voor professionals. Management in de Zorg Flex Van een deel)jdopleiding naar een flexibele opleiding voor professionals. Landelijke bijeenkomst Pilots flexibilisering 7 september 2016 Cilia Born Inhoud - Waarom en wat - Doelgroep

Nadere informatie

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn Bestuurlijke afspraken tussen de HBO-raad en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger

Nadere informatie

Het NHL InnovationLab : Learning outcomes, Design Thinking, UDL en Blended Learning in samenhangend perspectief. (draft version)

Het NHL InnovationLab : Learning outcomes, Design Thinking, UDL en Blended Learning in samenhangend perspectief. (draft version) Het NHL InnovationLab : Learning outcomes, Design Thinking, UDL en Blended Learning in samenhangend perspectief. (draft version) Roelien Wierda & Ron Barendsen NHL Hogeschool Inhoud Inleiding... 1 Firm

Nadere informatie

Toetsdeskundigheid in examencommissies Vereniging Hogescholen. Dr. Kim Dirkx

Toetsdeskundigheid in examencommissies Vereniging Hogescholen. Dr. Kim Dirkx Toetsdeskundigheid in examencommissies Vereniging Hogescholen Dr. Kim Dirkx Even voorstellen Even voorstellen Programma Jullie vragen staan vandaag centraal Programma Jullie vragen staan vandaag centraal

Nadere informatie

Binnen het mogelijke is verrassend weinig onmogelijk

Binnen het mogelijke is verrassend weinig onmogelijk Binnen het mogelijke is verrassend weinig onmogelijk Kennisplatform Examinering Hoger Onderwijs 5 oktober 2017 Paul Zevenbergen Accreditatiekader 2016 Hoofdlijnen 2 Basis voor duurzame kwaliteit is een

Nadere informatie

Protocol beoordeling experimenten flexibilisering. Uitwerking voor de experimenten leeruitkomsten en nieuwe onvolledige opleidingen.

Protocol beoordeling experimenten flexibilisering. Uitwerking voor de experimenten leeruitkomsten en nieuwe onvolledige opleidingen. Protocol beoordeling experimenten flexibilisering Uitwerking voor de experimenten leeruitkomsten en nieuwe onvolledige opleidingen 14 december 2015 Beoordelingskaders accreditatiestelsel 19 december 2014,

Nadere informatie

Protocol PDG en educatieve minor

Protocol PDG en educatieve minor Protocol PDG en educatieve minor 28 april 2014 Inhoud Protocol voor beoordelingen door de NVAO van de kwaliteit van de afstudeerrichtingen algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs, het traject

Nadere informatie

ZUYD HOGESCHOOL

ZUYD HOGESCHOOL ZUYD HOGESCHOOL 2018-2019 Beschrijving leertraject Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), inclusief de Basis Kwalificatie Examinering (BKE) Klik op een van onderstaande linken om direct naar

Nadere informatie

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016 Werken met leeruitkomsten 7 november 2016 Wat zijn leeruitkomsten? Een leeruitkomst is een meetbaar resultaat van een leerervaring op basis waarvan vastgesteld kan worden in welke mate, tot op welk niveau

Nadere informatie

Terugkoppeling algemene bevindingen pilots flexibilisering

Terugkoppeling algemene bevindingen pilots flexibilisering Terugkoppeling algemene bevindingen pilots flexibilisering Vinger-aan-de-pols-ontwikkelingsgesprekken In de eerste helft van 2018 heeft de projectgroep flexibilisering van OCW, NVAO en inspectie vingeraan-de-pols-ontwikkelingsgesprekken

Nadere informatie

COMPETENTIETOETSEN IN HBO OPLEIDINGEN

COMPETENTIETOETSEN IN HBO OPLEIDINGEN COMPETENTIETOETSEN IN HBO OPLEIDINGEN COMPETENT GETOETST TOETSEN & EXAMINEREN IN HET HBO ANTOINETTE VAN BERKEL HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM 4 OKTOBER 2016 1 DOCENTEN AAN HET WOORD Wat is adequaat bewijs om

Nadere informatie

COMPETENTIETOETSEN DOMEIN APPLIED SCIENCE ANTOINETTE VAN BERKEL HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM 23 MAART 2017

COMPETENTIETOETSEN DOMEIN APPLIED SCIENCE ANTOINETTE VAN BERKEL HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM 23 MAART 2017 COMPETENTIETOETSEN DOMEIN APPLIED SCIENCE ANTOINETTE VAN BERKEL HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM 23 MAART 2017 1 DOCENTEN AAN HET WOORD Wat is adequaat bewijs om competenties aan te tonen? Hoe kom ik tot een intersubjectief

Nadere informatie

EVC-traject Wft-Pensioenverzekeringen WFTNIVO

EVC-traject Wft-Pensioenverzekeringen WFTNIVO EVC-traject Wft-Pensioenverzekeringen WFTNIVO Handleiding voor de kandidaat Bijgewerkt: 19 maart 2013 1 Contactgegevens: WFTNIVO Villawal 11 3432 NX Nieuwegein Tel. 030 6023075 info@wftnivo.nl www.wftnivo.nl

Nadere informatie

Doel training. Programma Programma Voordelen voor de kandidaat. Uitgangspunten EVC. Assessoren en EVC-begeleiders training

Doel training. Programma Programma Voordelen voor de kandidaat. Uitgangspunten EVC. Assessoren en EVC-begeleiders training Assessoren en EVC-begeleiders training 19 februari 2009 en 15 januari 2010 Desirée Joosten-ten Brinke, CELSTEC, Open Universiteit Nederland Doel training Aan het einde van deze training weten de deelnemers:

Nadere informatie

Overeenkomst validering ervaringscertificaat in de onderwijsroute

Overeenkomst validering ervaringscertificaat in de onderwijsroute Overeenkomst validering ervaringscertificaat in de onderwijsroute De ondergetekenden: 1. de Stichting Volandis (hierna te noemen EVC-aanbieder), statutair gevestigd te Harderwijk en kantoorhoudende aan

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Pakket Versneld Studeren voor aanvang studie. Instituut Archimedes. Samenstelling René Karman Portefeuillehouder onderwijs Instituut Archimedes FE

Pakket Versneld Studeren voor aanvang studie. Instituut Archimedes. Samenstelling René Karman Portefeuillehouder onderwijs Instituut Archimedes FE Samenstelling René Karman Portefeuillehouder onderwijs Instituut Archimedes FE Pakket Versneld Studeren voor aanvang studie Versie definitief Instituut Archimedes Datum 20 mei 2015 Hogeschool Utrecht Bronvermelding

Nadere informatie

Vrijstellingsregels Open Universiteit: procedure voor het verlenen van vrijstelling

Vrijstellingsregels Open Universiteit: procedure voor het verlenen van vrijstelling U2014/4637-1 Vrijstellingsregels 2014-2015 Open Universiteit: procedure voor het verlenen van vrijstelling Deze procedure voor het verlenen van vrijstelling van het afleggen van een of meer tentamens en/of

Nadere informatie

Kwaliteit van toetsing

Kwaliteit van toetsing Kwaliteit van toetsing Scholingsdag HAN, 3 oktober 2012 Desirée Joosten-ten Brinke Open Universiteit Fontys Lerarenopleiding Tilburg Programma Kennismaking 9:45 Het borgen van toetskwaliteit Gerealiseerd

Nadere informatie

Toetsvormen. Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie

Toetsvormen. Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie Toetsvormen Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie 1 Waarom wordt er getoetst? Om te beoordelen in hoeverre de student in staat is te handelen zoals op academisch

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

BEOORDELING BESTAANDE EXPERIMENTEN LEERUITKOMSTEN

BEOORDELING BESTAANDE EXPERIMENTEN LEERUITKOMSTEN NVAO NEDERLAND BEOORDELING BESTAANDE EXPERIMENTEN LEERUITKOMSTEN PROTOCOL APRIL 2019 Inhoud Inleiding... 3 1 Standaarden... 4 1.1 Toepassing standaarden... 4 1.2 Standaarden voor de beperkte beoordeling...

Nadere informatie

LIESBETH BAARTMAN - KAARTSPEL KIT 2.0 CONGRUENTIE

LIESBETH BAARTMAN - KAARTSPEL KIT 2.0 CONGRUENTIE CONGRUENTIE LIESBETH BAARTMAN - KAARTSPEL KIT 2.0 Wat voor boodschap geeft de opleiding af door de inrichting van het toetsprogramma? Past deze boodschap bij het toekomstig beroep, de studenten en de visie

Nadere informatie

Een toetsprogramma om van te leren. Platform leren van toetsen 2 juni 2017 Wendy Peeters en Nienke Zijlstra

Een toetsprogramma om van te leren. Platform leren van toetsen 2 juni 2017 Wendy Peeters en Nienke Zijlstra Een toetsprogramma om van te leren Platform leren van toetsen 2 juni 2017 Wendy Peeters en Nienke Zijlstra Even voorstellen.. Wendy Peeters Nienke Zijlstra Uitgangspunten en doel sessie Uitgangspunten:

Nadere informatie

Symposium Platform Leren van Toetsen. 1 juni 2018

Symposium Platform Leren van Toetsen. 1 juni 2018 Symposium Platform Leren van Toetsen 1 juni 2018 Keynote 1 Liesbeth Baartman, Hogeschool Utrecht Dominique Sluijsmans, Zuyd Hogeschool Jan de Geus, NHL Stenden Programmatisch toetsen bij het afstuderen

Nadere informatie

Regeling EVC-EVK (Eerder Verworven Competenties c.q. Eerder Verworven Kwalificaties)

Regeling EVC-EVK (Eerder Verworven Competenties c.q. Eerder Verworven Kwalificaties) Regeling EVC-EVK (Eerder Verworven Competenties c.q. Eerder Verworven Kwalificaties) INLEIDING De KNSA kent sporttechnische opleidingen Basistrainer, Trainer-A en Trainer-B voor Pistool-, Geweer- en Kleiduivenschieten.

Nadere informatie

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30 25 Kwaliteitseisen Samenvatting In dit hoofdstuk worden de kwaliteitseisen aan een toets besproken. Een toets moet valide, betrouwbaar, bruikbaar en transparant zijn..1 Praktijk 26.2 Reflectie 26.3 Kwaliteitseisen

Nadere informatie

Beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten. Protocol

Beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten. Protocol Beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten Protocol NVAO Afdeling Nederland 25 september 2017 Dit protocol bevat de aanvullende eisen behorend bij de beoordeling van bestaande experimenten leeruitkomsten

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum 23 oktober 2018 Erkenning werkervaring in mbo en hbo

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum 23 oktober 2018 Erkenning werkervaring in mbo en hbo >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE Middelbaar Beroeps Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

Dit reglement is een extract uit de Onderwijs- en Examenregeling van NOVI Hogeschool.

Dit reglement is een extract uit de Onderwijs- en Examenregeling van NOVI Hogeschool. EXAMENREGLEMENT Dit reglement is een extract uit de Onderwijs- en Examenregeling van NOVI Hogeschool. Art 5.1 Toetsing binnen de opleiding 1. Een tentamen ter afsluiting van een onderwijseenheid bestaat

Nadere informatie

Ontwerpen/modaliteiten kiezen

Ontwerpen/modaliteiten kiezen Ontwerpen: modaliteiten kiezen Omschrijving Een toets ontwerpen veronderstelt keuzes maken. Deze keuzes zijn afhankelijk van de onderwijs- en toetsvisie, het toetsplan/ toetsprogramma, het doel van de

Nadere informatie

Trends en dilemma s. Toetsen en beoordelen. Formatief en summatief beoordelen. Constructive alignment

Trends en dilemma s. Toetsen en beoordelen. Formatief en summatief beoordelen. Constructive alignment Trends en dilemma s bij toetsen en beoordelen in het Hoger onderwijs Desirée Joosten-ten Brinke Open universiteit Fontys lerarenopleiding Tilburg 26 maart 2012, presentatie Onderwijs Inspectie Toetsen

Nadere informatie

Omschrijving eisen en bevoegdheden

Omschrijving eisen en bevoegdheden Omschrijving eisen en bevoegdheden examinatoren CMD 2018 Inhoud: Aanstellen...2 Module-examinator...3 Modulecoördinator-examinator...4 Afstudeerproject-examinator...5 Stage-examinator...5 Assessor...6

Nadere informatie

SCAN. in kwaliteitsvol toetsen

SCAN. in kwaliteitsvol toetsen SCAN in kwaliteitsvol toetsen Instructies Overloop en beoordeel de concrete indicatoren van valide, betrouwbaar, transparant, efficiënt en/of leerrijk toetsen voor het geheel van toetsen/ de toets van

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten Versie 1.0/ november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Beoordelen in het HBO

Beoordelen in het HBO Beoordelen in het HBO Eef Nijhuis Saxion Joke van der Meer HAN RIZO 12 maart 2013 Competentiegericht leren Competenties bepalen de inhoud van leren en toetsen Leren en beoordeling zijn gericht op effectief

Nadere informatie

HOGESCHOOL WINDESHEIM

HOGESCHOOL WINDESHEIM HOGESCHOOL WINDESHEIM Beschrijving leertraject Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), inclusief de Basis Kwalificatie Examinering (BKE) Klik op een van onderstaande linken om direct naar het

Nadere informatie

De producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten

De producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten De producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten Oktober 2017 Kwartiermaker Validering Examens MBO Inhoud Toelichting norm 2 Solide basis 2 Toepassing norm in de drie routes 2 Producteisen 4

Nadere informatie

De producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten

De producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten De producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten Juni 2017 Kwartiermaker Validering Examens MBO Inhoud Toelichting norm 2 Solide basis 2 Toepassing norm in de drie routes 2 Producteisen 4 Algemeen

Nadere informatie

TOETSEN EN BEOORDELEN NT2. LOWAN-dag

TOETSEN EN BEOORDELEN NT2. LOWAN-dag TOETSEN EN BEOORDELEN NT2 LOWAN-dag 10-4-2017 DOEL VAN DE WORKSHOP Informatie geven over toetsing en beoordeling op de ISK Leiden en algemene informatie over een aantal toetsinstrumenten Samen beoordelen

Nadere informatie

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016 Regeling Externe toezichthouders bij examens Inhoudsopgave 1. Positie en benoeming externe toezichthouders... 3 2. Taak externe toezichthouder

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Aanvraag deelname experiment leeruitkomsten (n.a.v. protocol NVAO) 2

Inhoudsopgave. 1. Aanvraag deelname experiment leeruitkomsten (n.a.v. protocol NVAO) 2 FAQ s pilots flexibilisering Versie 02 d.d. 6 september 2016 In dit document zijn vragen over de pilots flexibilisering opgenomen die tijdens de bijeenkomsten en via e-mail zijn gesteld door instellingen

Nadere informatie

Toelichting aanvragen vrijstelling. Opleidingen Educatie Zorgsector

Toelichting aanvragen vrijstelling. Opleidingen Educatie Zorgsector Toelichting aanvragen vrijstelling Opleidingen Educatie Zorgsector Directoraat Onderwijs en Opleidingen LUMC September 2014 Inhoud Algemene informatie vrijstellingen 2 Inleiding 2 Wat is een vrijstelling

Nadere informatie

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie studiejaar 20172018 Inhoud REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS... 1 1. Positie en benoeming externe

Nadere informatie

Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen

Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen 19 JUNI 2014 Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen van de bestaande situatie Flexibilisering

Nadere informatie

Handleiding Nivometing SVMNIVO Kandidaat SCVM

Handleiding Nivometing SVMNIVO Kandidaat SCVM Handleiding Nivometing SVMNIVO Kandidaat SCVM Contactgegevens: Laatst bijgewerkt: 29 februari 2012 1 SVMNIVO Postbus 774 3430 AT Nieuwegein Tel. 030-60 230 60 Fax. 030-60 370 32 info@svmnivo.nl www.svmnivo.nl

Nadere informatie

Onderwijsvisie en digitaal toetsen

Onderwijsvisie en digitaal toetsen Onderwijsvisie en digitaal toetsen 14 juni 2016 Pieter Cornelissen Twitter: @pmacornelissen en @HU_onderwijs www.onderwijsinnovatie.hu.nl HU Brede hogeschool Alle sectoren met uitzondering van kunst en

Nadere informatie

Checklist EVC-procedure voor organisaties

Checklist EVC-procedure voor organisaties Checklist EVC-procedure: voor organisaties Checklist EVC-procedure voor organisaties Eén van de instrumenten uit de toolbox van het kwaliteitsmodel EVC is de checklist voor organisaties. Met behulp van

Nadere informatie

BKO-vragenlijst Individueel traject

BKO-vragenlijst Individueel traject BKO-vragenlijst Individueel traject Naam : Faculteit : E-mailadres : Telefoonnummer : Datum : Deze vragenlijst is bedoeld om inzicht te krijgen in uw onderwijswerkzaamheden. De onderwerpen die aan bod

Nadere informatie

Afstudeerproces. Agenda 25-4-2015. HBO ICT Opleidingen een vergelijking

Afstudeerproces. Agenda 25-4-2015. HBO ICT Opleidingen een vergelijking Afstudeerproces HBO ICT Opleidingen een vergelijking Agenda Introductie Doelstelling Werkwijze Resultaten Conclusie / Aanbevelingen Stellingen NIOC 2015 Dia 2 1 Doelstelling In kaart brengen hoe het eindniveau

Nadere informatie

Presentatie Landelijke Werkdag Zorgpact 6 december W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Presentatie Landelijke Werkdag Zorgpact 6 december W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Presentatie Landelijke Werkdag Zorgpact 6 december 2017 Welkom! Gertie Tabor, Hogeschooldocent VPK deeltijd ghj.tabor@windesheim.nl 088-469 7771 06-23517848 Deeltijdopleidingen GW Windesheim Stand van

Nadere informatie

4. Inhoud minor. Diplomasupplement

4. Inhoud minor. Diplomasupplement Minorregeling 2010-2011 Start september 2010 1. Naam minor: Recht 2. Engelse benaming: Law 3. Catalogusnummer: 7 4. Inhoud minor Het doel van de minor is dat je: 1. rekening houdt met juridische aspecten

Nadere informatie

Praktijksessie efficiënt opleiden en ontwikkelen voor volwassenen. Tijs Pijls 18 november 2014

Praktijksessie efficiënt opleiden en ontwikkelen voor volwassenen. Tijs Pijls 18 november 2014 Praktijksessie efficiënt opleiden en ontwikkelen voor volwassenen Tijs Pijls 18 november 2014 Programma 14.00 uur Opening en presentatie Valideren, ECVET en het NLQF door Tijs Pijls, Partnerschap Leven

Nadere informatie

De complexe wereld van toetsing

De complexe wereld van toetsing maar boeiende! De complexe wereld van toetsing Bijdrage SLO 19 maart 2012 Dominique Sluijsmans Vooraf.. Jullie vragen afstemmen doelen, inhouden, toetsing? toetsing in relatie tot opbrengstgericht werken?

Nadere informatie

Welkom! Goed beoordelen vraagt om bekwame beoordelaars. 19 juni naar een programma voor het kwalificeren van examinatoren

Welkom! Goed beoordelen vraagt om bekwame beoordelaars. 19 juni naar een programma voor het kwalificeren van examinatoren 19 juni 2014 Welkom! Goed beoordelen vraagt om bekwame beoordelaars naar een programma voor het kwalificeren van examinatoren Dominique Sluijsmans Zuyd Hogeschool dominique.sluijsmans@zuyd.nl 6/20/2014

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 523 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

SINDS 2006 TOTAAL 1611 AFSTUDEERDERS

SINDS 2006 TOTAAL 1611 AFSTUDEERDERS AFSTUDEREN HBO-ICT Kijkje in de keuken van de HvA (en daarbuiten) SINDS 2006 TOTAAL 1611 AFSTUDEERDERS Verspreid over minstens vier verschilllende procedures/formulieren (alleen voldoendes) Overall Gem

Nadere informatie

Het oogsten van ervaring van medewerkers van het wabo-werkveld

Het oogsten van ervaring van medewerkers van het wabo-werkveld Het oogsten van ervaring van medewerkers van het wabo-werkveld Inleiding Om de kwaliteit van de uitvoering van de wabo-taken te verhogen zijn kwaliteitscriteria opgesteld. Daarin staan onder andere eisen

Nadere informatie

Werken met leeruitkomsten in de Saxion Parttime School

Werken met leeruitkomsten in de Saxion Parttime School Werken met leeruitkomsten in de Saxion Parttime School Dick Sweitser, Vera de Ruiter en Paul Schunselaar Kom verder. Saxion. 23 maart 2016 Werken met leeruitkomsten.. Waarmee.. Aansluiten bij de ontwikkel-/

Nadere informatie

Stand van zaken ontwikkeling afstudeerrichtingen 2 e graads lerarenopleidingen NHL

Stand van zaken ontwikkeling afstudeerrichtingen 2 e graads lerarenopleidingen NHL 160624 Stand van zaken afstudeerrichtingen 2 e graads lerarenopleidingen NHL Inleiding: Vanaf november 2015 is een projectgroep van NHL- en werkveldcollega s bezig geweest met de kaders voor de afstudeerrichtingen

Nadere informatie

NNK 13 april Utrecht Kwaliteit borgen. Experiment flexibele deeltijd. Harald Theunissen Ed Bosschaart

NNK 13 april Utrecht Kwaliteit borgen. Experiment flexibele deeltijd. Harald Theunissen Ed Bosschaart NNK 13 april Utrecht Kwaliteit borgen Experiment flexibele deeltijd Harald Theunissen Ed Bosschaart 1 Agenda Waarom Kwaliteitsborging op verschillende niveau s Flexibel onderwijsmodel Leeruitkomsten Kwaliteitsborging

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Master leraar Algemene Economie Croho: 45275 deeltijd 1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie

Nadere informatie

Flexibel en vraaggericht hoger onderwijs voor werkenden

Flexibel en vraaggericht hoger onderwijs voor werkenden Flexibel en vraaggericht hoger onderwijs voor werkenden Informatiebijeenkomst VBZ/Sigra 17 januari 2017 Yvonne Bernardt Ministerie van OCW 1 Opzet presentatie 1) Belang van meer flexibiliteit en vraaggerichtheid

Nadere informatie

Toelichting aanvragen vrijstelling. Opleidingen Educatie Zorgsector

Toelichting aanvragen vrijstelling. Opleidingen Educatie Zorgsector Toelichting aanvragen vrijstelling Opleidingen Educatie Zorgsector Directoraat Onderwijs en Opleidingen LUMC Juli 2017 2017 Alle rechten voorbehouden LUMC Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van

Nadere informatie

Toetscyclus. 5.1 Praktijk Reflectie De toetscyclus Portfolio 39

Toetscyclus. 5.1 Praktijk Reflectie De toetscyclus Portfolio 39 33 Toetscyclus Samenvatting In dit hoofdstuk worden de zeven fasen van de toetscyclus genoemd en kort toegelicht..1 Praktijk 34.2 Reflectie 34.3 De toetscyclus 34.4 Portfolio 39 L. Bijkerk, Basis Kwalificatie

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 014-015 Master Pedagogiek CROHO-nummer 44113 deeltijd 1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1. Informatie en communicatie...

Nadere informatie

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 NVAO 10 juni 2013 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 6 3 Toetsingskaders 7 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding 1.1 Vooraf Beoordeling kwaliteit opleidingsschool

Nadere informatie

Intake- en vrijstellingsregels voor de HBO-bacheloropleiding Informatica 2013-2014 Vastgesteld door de examencommissie NOH-I op 16 september 2013.

Intake- en vrijstellingsregels voor de HBO-bacheloropleiding Informatica 2013-2014 Vastgesteld door de examencommissie NOH-I op 16 september 2013. Intake- en vrijstellingsregels voor de HBO-bacheloropleiding Informatica 2013-2014 Vastgesteld door de examencommissie NOH-I op 16 september 2013. Artikel 1. Begripsbepaling. In deze regeling wordt verstaan

Nadere informatie

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies X0A0T Validiteit Betrouwbaarheid Functionaliteit Condities Toetsbeleid Het toetsbeleidsplan is valide Het toetsbeleidsplan is betrouwbaar Het toetsbeleidsplan is functioneel Het toetsbeleidsplan voldoet

Nadere informatie

Training examencommissies

Training examencommissies Training examencommissies N.a.v. midterm review instellingstoets kwaliteitszorg 5 maart 2015 Linda Verbeek 1 Voorstellen Drs Scheikunde (UU) MSc Onderwijskundig ontwerp en advisering (UU) Nu: Beleidsmedewerker

Nadere informatie

HOGER BEDRIJFSDIPLOMA

HOGER BEDRIJFSDIPLOMA HOGER BEDRIJFSDIPLOMA 7 APRIL 2016 HANS DAALE LEIDO WAT VOORBIJ KAN GAAN KOMEN Doelstellingen van deze bijeenkomst Kaders HBd (wat is een HBd) Recente, relevante ontwikkelingen (nationaal en internationaal)

Nadere informatie

Beschrijving leertraject Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), inclusief de Basis Kwalificatie Examinering (BKE)

Beschrijving leertraject Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), inclusief de Basis Kwalificatie Examinering (BKE) HOGESCHOOL INHOLLAND Beschrijving leertraject Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), inclusief de Basis Kwalificatie Examinering (BKE) Klik op een van onderstaande linken om direct naar het betreffende

Nadere informatie

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs universitair onderwijscentrum groningen hoger onderwijs Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs 2008-2009 september 2008 Basiskwalificatie onderwijs 2 Wat is de basiskwalificatie onderwijs (BKO)? De basiskwalificatie

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2015-2016

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2015-2016 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 05-06 Master Pedagogiek CROHO-nummer 443 variant: deeltijd NHL Hogeschool Afdeling: Zorg en Welzijn Versie: Concept besproken met AO-M.Peda 8-4-5 / definitief

Nadere informatie

Examenreglement 2014-2015

Examenreglement 2014-2015 Examenreglement 2014-2015 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Algemeen 3 Hoofdstuk 2 Toelating tot opleidingen en cursussen 4 Hoofdstuk 3 Onderwijsprogramma 5 Hoofdstuk 4 Getuigschrift 7 Hoofdstuk 5 Doel en vorm

Nadere informatie

Startinformatie. Hbo-verpleegkunde flexibel deeltijd/duaal

Startinformatie. Hbo-verpleegkunde flexibel deeltijd/duaal Hbo-verpleegkunde flexibel deeltijd/duaal Hbo-Verpleegkunde / Faculteit Gezondheid, Voeding & Sport 2019 Hbo-verpleegkunde flexibel deeltijd/duaal Auteur Team hbo-v dt/du Afdeling Hbo-Verpleegkunde / Faculteit

Nadere informatie

Werkend Leren in de Procestechniek Training en certificering assessoren Bevoegd en Bekwaam

Werkend Leren in de Procestechniek Training en certificering assessoren Bevoegd en Bekwaam Werkend Leren in de Procestechniek Training en certificering assessoren Bevoegd en Bekwaam Certiforce 1 INHOUDSOPGAVE 1. Aanleiding van dit voorstel 3 Aanleiding 3 2. Werkwijze 3 3. Procedure 5 A. Trainen

Nadere informatie

Leerwegonafhankelijke beoordeling

Leerwegonafhankelijke beoordeling Leerwegonafhankelijke beoordeling Omschrijving Leerwegonafhankelijke beoordelaars zijn beoordelaars die niet betrokken zijn bij het onderwijsleerproces van een student. Leerwegonafhankelijke beoordelaars

Nadere informatie

hbo-bachelor Verpleegkunde Bachelor of Nursing deeltijd Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Zwolle november 2014

hbo-bachelor Verpleegkunde Bachelor of Nursing deeltijd Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Zwolle november 2014 s e a cü e d tati eor ga ni sati e Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbobachelor Verpleegkunde van de Capabel Hogeschool datum 29 januari

Nadere informatie

: 120. : 30 november 2017

: 120. : 30 november 2017 m ao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe associate degree-opleiding Ondernemend in de Zorg van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Klik op een van onderstaande linken om direct naar het betreffende onderdeel te gaan:

Klik op een van onderstaande linken om direct naar het betreffende onderdeel te gaan: Klik op een van onderstaande linken om direct naar het betreffende onderdeel te gaan: aansluiting BDB (inclusief BKE) op onderwijs- en personeelsbeleid opzet leertraject BDB (inclusief BKE) toetsing en

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK MBO. Instituut Kosmos te Eindhoven

KWALITEITSONDERZOEK MBO. Instituut Kosmos te Eindhoven KWALITEITSONDERZOEK MBO Instituut Kosmos te Eindhoven Schoonheidsspecialist definitief December 2015 BRIN: 25BD Onderzoeksnummer: 287297 Onderzoek uitgevoerd: 17 juni 2015 t/m 8 oktober 2015 Conceptrapport

Nadere informatie

3. Een norm voor valide examenproducten norm voor valide examenproducten cesuur exameninstrumentarium

3. Een norm voor valide examenproducten norm voor valide examenproducten cesuur exameninstrumentarium Dit document is een onderdeel uit het advies Drie routes naar een valide examenproduct van mei 2016. De uitwerking van het advies vindt plaats vanaf augustus 2016 door de hiervoor aangestelde kwartiermaker

Nadere informatie

Erratum OER deeltijd Wijzigingen staan in het rood

Erratum OER deeltijd Wijzigingen staan in het rood Erratum OER Voltijd HBO-v Bladzijde 47 OLP JAAR 2 Toetsmoment VP-PRAK1-2VT2-18 assessment 01 moet zijn: S1.20/2.20 Toetsmoment VP-PRAK2VT2-18 Toets 05 moet zijn: S2.20/S2.23 NB: zoals het hierboven staat

Nadere informatie