CURSUSINHOUDEN. Overzicht. vm = 9.00 uur uur dag = 9.00 uur uur. 1 jaar 2 jaar 3 jaar. Module 3.7.G. woe 20 september 06 vm

Transcriptie

1 Bisdom Gent

2 CURSUSINHOUDEN Overzicht vm = 9.00 uur uur dag = 9.00 uur uur Module 1.1 sessie 1 sessie 2-3 Module 1.2 sessie 1-2 sessie 3-4 Module 1.3 sessie 1 sessie 2 Module 1.4.G Module 1.5.G Module 1.6.G Module 1.7.G Module 1.8.G Module 1.9.G Module 2.1 sessie 1-2 sessie 3-4 Module 2.2 sessie 1-2 sessie 3-4 Module 2.3 Module 2.4.G Module 2.5.G Module 2.6.G Module 2.7.G Module 2.8.G Module 3.1 sessie 1 sessie 2-3 Module 3.2 sessie 1-2 sessie 3-4 Module 3.3 sessie 1 sessie 2 Module 3.4.G Module 3.5.G Module 3.6.G Module 3.7.G 1 jaar 2 jaar 3 jaar woe 20 september 06 vm do 16 november 06 dag do 15 februari 07 dag do 1 maart 07 dag do 19 april 07 vm do 3 mei 07 vm ma 21 augustus 06 dag woe 4 oktober 06 vm woe 8 november 06 vm woe 13 december 06 vm woe 17 januari 07 dag woe 23 mei 07 vm woe 4 oktober 06 dag ma 4 december 06 dag di 13 februari 07 dag do 8 maart 07 dag di 7 november 06 dag woe 13 december 06 vm woe 17 januari 07 dag do 1 februari 07 vm do 19 april 07 vm woe 23 mei 07 vm di 13 februari 07 vm do 1 maart 07 dag di 17 april 07 dag di 8 mei 07 dag woe 4 oktober 06 vm do 23 november 06 vm woe 8 november 06 vm woe 13 december 06 vm do 1 februari 07 dag woe 23 mei 07 vm Voor het eerste jaar zijn de modules 1.5.G (Bao-formulieren), 1.8.G (Lestijdenpakket bao) en 1.9.G (Afsluiten schooljaar) niet bedoeld voor directies buitengewoon basisonderwijs. Voor het tweede jaar zijn de modules 2.3 (Bezoek aan VVKBaO) en 2.8.G (Zorgbeleid) eveneens niet voor het BuBao. In het derde jaar geldt dit voor module 3.6.G (Werkbezoek Departement). De onderwerpen van deze dagen, specifiek voor het BuBao, worden geleid door Lode De Geyter. blz. 2 Bisdom Gent,

3 Modules Eerste jaar Module 1.1 Persoonlijk leiderschap (3 sessies) Karel Binon Leiding geven aan een school is op het unieke kruispunt staan van jezelf als unieke persoon met die unieke school. Bovendien sta je in een centrale positie waarbij je een officieel mandaat als leider krijgt. Beleid voeren wordt in die zin beïnvloed door factoren die binnen de persoon liggen en factoren die met de school te maken hebben. Zowel de schoolleider als de school worden/zijn het dynamische product van hun ontwikkelingsgeschiedenis en contextfactoren. Voor een beginnende schoolleider is het belangrijk om inzicht en overzicht te krijgen op dit complexe factorenveld. Reflectie over de eigen mogelijkheden en beperkingen vormen een belangrijke basis in het leertraject van de schoolleider. Daarnaast is het onontbeerlijk dat men inzicht krijgt in het feit dat het beleid dat men wil voeren mee beïnvloed wordt door factoren die men niet meteen kan beïnvloeden of veranderen bv. schoolcultuur, structuur, groepsdynamische factoren enz. Het is een bewustwordingproces van de reële macht en verantwoordelijkheid die men heeft maar ook van de relativiteit ervan én de mogelijkheid om die macht en verantwoordelijkheid te delen met de groep in functie van het competentieniveau van het team en de individuele teamleden (transformatief en emancipatorisch leiderschap). Er wordt stilgestaan bij de taakverschuiving van het begeleiden van het onderwijsleerproces bij kinderen (primair proces) naar het creëren van voorwaarden (secundaire processen) die dit primaire proces mogelijk maken. In gesprek met lotgenoten wordt men zich meer bewust van de belangrijke rol en de diversiteit aan taken die een schoolleider in de school te vervullen heeft, de veelvuldige verwachtingen die op je afkomen en de noodzaak om hierbij je grenzen te bewaken. In de module tijdbeheer wordt hier concreet op verder gewerkt. Module 1.2 Communicatie en overleg (4 sessies) Karina Verhoeven In dit onderdeel ligt de bedoeling op het trainen van deelnemers om op een efficiënte manier informatie te kunnen verstrekken en opnemen (formeel en informeel), om de geleerde gespreksvaardigheden te kunnen toepassen en om effectief te kunnen vergaderen (leiden en deelnemen). Het referentiekader is het KIVA-model, waarbij zowel kennis, inzicht, vaardigheden als attitudes aan bod komen. In de sessies wordt voortdurend de link gelegd naar het persoonlijk leiderschap van de directeur in de praktijk. Twee sessies worden besteed aan het informele communiceren als directeur: waar kan het misgaan? Hoe voorkomen we dat het misloopt? - Basiswetten in communicatie: zelf boodschappen geven en reageren op boodschappen van personeel, ouders en kinderen. - Basiswetten in gedrag. - Basisvaardigheden: luisteren en spreken inoefenen. Dit gebeurt zeer onderhoudend met praktijkgerichte voorbeelden, individuele oefeningen en mogelijks bekijken van een videofragment. Twee sessies handelen over het formeel communiceren als directeur. Hier worden de volgende items behandeld: - voorbereiden van een toelichting voor leerkrachten, ouders, externe bezoekers van de school (checklist), - voorbereiden van een vergadering op school (checklist en oefening met observatie), - leiden van een vergadering op school: inzicht en oefening van vergadertechnieken: procesmatig (rollenspel met nabespreking). Module 1.3 Optimaal tijdsbeheer (2 sessies) Ingrid Schoofs De focus ligt op bewustwording en confrontatie. Daarop wordt voortgebouwd naar concepten, tips en vaardigheden. Methodisch vertrekt men vanuit de concrete beleving/ervaring van de deelnemers om op een dynamische, interactieve manier daaruit de concepten te deduceren. Er wordt gewerkt met metaplan, dynamiserende ervaringsoefening, gerichte reflectieopdrachten en groepsdiscussie. Daarnaast worden handvaten aangereikt en schema s voor prioriteiten en plannen en worden tips gegeven voor het omgaan met tijdverstoorders en het managen van de omgeving. Aan het eind van de training dienen de deelnemers een kort concreet individueel actieplan te formuleren in functie van het verhogen van de effectiviteit op langere termijn. In dit traject voor leidinggevenden wordt steeds getracht te focussen op een groeiend besef van de effecten van het eigen timemanagement op het timemanagement en het welzijn van de andere medewerkers. Bisdom Gent, blz. 3

4 Module 1.4.G Ontvangst nieuwe directies (2 sessies) Eric Van Laere, Luc Maes, Hilde Uvin, Fredy Mels en Filip Dhaenens Naast een kennismaking met de medewerkers van de DPB en met de godsdienstinspectie, worden de deelnemers wegwijs gemaakt in de administratie aan het begin van het schooljaar, via het voorstellen van een aantal belangrijke bronnen. In de namiddag worden ook de mogelijkheden van praktijkbegeleiding geschetst en worden afspraken terzake vastgelegd. Naast een kennismaking met de medewerkers van de DPB en met de godsdienstinspectie, worden de deelnemers wegwijs gemaakt in de administratie aan het begin van het schooljaar. Module 1.5.G BaO-formulieren invullen (1 sessie) Carlos Haerens Met de Bao-formulieren geeft een school aan het departement onderwijs weer hoe zij de toegekende lestijden aanwendt. In deze sessie worden deze documenten grondig verkend. Er wordt ingegaan op het correct invullen van deze documenten zowel manueel als elektronisch. Dit laatste grijpen we dan ook aan om de elektronische communicatie met zowel het departement onderwijs als het VVKBaO praktisch en aan de computer te verkennen. Module 1.6.G Introductie kleuteronderwijs (1 sessie) Hilde Uvin en Ingrid Mattheeuws Veel beginnende directeurs zijn niet vertrouwd met het kleuteronderwijs. Vanuit het ontwikkelingsplan voor het katholiek kleuteronderwijs formuleren we een visie op goed kleuteronderwijs. Module 1.7.G Boekhouding (1 sessie) Dirk Segers De deelnemers maken kennis met de principes van de dubbele boekhouding van een basisschool en met het werken met begrotingen en financiële planning vanuit deze boekhouding. Module 1.8.G Het lestijdenpakket in relatie met het schooleigen opvoedingsproject, het decreet rechtspositie en personeelsbeleid (2 sessies) Carlos Haerens Op de agenda staan belangrijke aspecten van de regelgeving i.v.m. de organisatie van het basisonderwijs en het omgaan met de rechten en plichten van de personeelsleden. De uitbouw van een lestijdenpakket wordt verkend in relatie met het schooleigen opvoedingsproject, de zorgverbreding enz. Module 1.9.G Administratie afsluiten schooljaar (1 sessie) Carlos Haerens De deelnemers krijgen zicht op de nodige formaliteiten bij het einde van een schooljaar (getuigschriften basisonderwijs, personeelsadministratie,...) Tweede jaar Module 2.1 Persoonlijk leiderschap: leiden van een lerende organisatie (4 sessies) Karel Binon Deze module bouwt voort op de kaders die werden aangereikt bij de module persoonlijk leiderschap. Het begeleiden van het onderwijsleerproces bij onze leerlingen is het basisproces van onze organisatie. Om dit basisproces mogelijk te maken, up-to-date te houden en voortdurend te zorgen voor verbetering en professionalisering van je werking op school, ben je als schoolleider voortdurend bezig met het begeleiden van leerprocessen bij je personeel. Op individueel vlak gebeurt dit in het coachen en het stimuleren van professionalisering van je personeel door informele gesprekken, klasbezoeken, het organiseren van nascholing, functioneringsgesprekken Ook werkgroepen vragen stimulering en begeleiding en brengen nascholingsbehoeften aan het licht. En hoe houd je op vlak van de organisatie overzicht over al deze leerprocessen en breng je hier systematiek aan? In de drie sessies worden er concrete aanzetten gegeven om de PDCA-cirkel (Planning, het Doen, de Controle en de Aanpassing) draaiende te houden op individueel, groep- én organisatieniveau. We focussen op het belang van verbeteracties om deze op een hanteerbaar, en realistisch niveau uit te werken (Van een 100% idee naar een 15% actie) blz. 4 Bisdom Gent,

5 Om overzicht te houden is het ontwikkelen van een schoolwerkplan een belangrijk instrument. Vragen als: Hoe begin je hieraan? Wat is een goede indeling? Wat met een actieplan, nascholingsplan?... komen hier aan bod. We staan ook stil bij de achterliggende visie van het geplande en de mate waarin die geëxpliciteerd is en gedragen is door de collega s. De kaders die we aanreiken willen we toetsen op hun praktijkgehalte en haalbaarheid; daarom bouwen we de sessies interactief op en illustreren we dit met praktijkvoorbeelden. Module 2.2 Communicatie (4 sessies) Karina Verhoeven Aansluitend bij de cursus "communicatie" in het eerste jaar worden een aantal vaardigheden getraind die vooral te maken hebben met communicatie tussen de directie en de groep leerkrachten. Die communicatie kan zich zowel op het individuele vlak afspelen als op het groepsgebeuren. In het tweede jaar leggen we het accent in de communicatie op de rol van de directeur als stimulator, als motivator van een lerende organisatie. Wat is je rol als stimulator van het leren van individuen, als motivator van het team en van de diverse werkgroepen; hoe kan je als schoolleider teamleden meer verantwoordelijk maken en hun zelfsturing bevorderen? Door een doeoefening leren de deelnemers de aandachtspunten die je als directie in de gaten houdt in de verschillende ontwikkelingsfasen van werkgroepen/teams. Omdat informatiedoorstroming van fundamenteel belang is bij het opvolgen van de leerprocessen worden ook de formele communicatielijnen van de eigen school in kaart gebracht en op sterkte/zwakte geanalyseerd. Er wordt een instrument aangereikt om weerstanden in teams, gericht aan te pakken door middel van interventies op schoolniveau, op groepsniveau en op persoonlijk niveau. Module 2.3 Bezoek aan het VVKBaO (2 sessies) Eric Van Laere en VVKBaO De deelnemers maken kennis met de beleidsondersteunende en belangenbehartigende werking van het VVKBaO. Ze maken ook kennis met de pedagogische ondersteuning die het VVKBaO aan het basisonderwijs biedt en dit ondermeer door de vele publicaties. De deelnemers ontmoeten de leiding van het VSKO en van het VVKBaO en de medewerkers. Module 2.4.G Opvoedingsproject en pastoraal op school (1 sessie) Luc Maes We gaan samen op zoek naar de eigenheid van het katholiek onderwijs. Hoe 'draagt' het opvoedingsconcept van een katholieke basisschool onze hele werking? Module 2.5.G Kleuterschool - verdieping OWP en klasmilieu (2 sessies) Nadine Coppens Het Ontwikkelingsplan voor eigentijds katholiek kleuteronderwijs wordt dieper verkend en naar zijn praktische uitwerking vertaald. In de namiddag worden kleuterklassen bezocht en wordt de klasinrichting gerelateerd aan de objectieven van het ontwikkelingsplan. Module 2.6.G Schoolwerkplanning, prioriteitenplan, nascholingsplan (1 sessie) Marc De Brauwere, Wies Merckx, Roland Ingels en Luc Van Acker Planmatig werken vraagt overleg en afspraken. Hoe komen we tot een dynamische schoolwerkplanning? Hoe kunnen we nascholing optimaal aanwenden bij onze prioriteiten? Module 2.7.G Leerkrachtenbegeleiding (1 sessie) Fredy Mels en Filip Dhaenens Een belangrijke opdracht van de schooldirecteur is het begeleiden van de leerkrachten als lid van een lerende organisatie. We bespreken in deze sessie een algemeen en praktijkgericht kader en verkennen mogelijkheden. Module 2.8.G Zorgbeleid op school (1 sessie) Filip Dhaenens, Pascal Lagaet, Henk De Reviere, Hilde Uvin en Leonard Cleys Hoe creëren we op school een efficiënt zorg - netwerk? Naast een algemene inleiding wordt - in deelgroepen - ingegaan op de concrete werkzorgen van de deelnemers. Bisdom Gent, blz. 5

6 Derde jaar Module 3.1 Leiden van schoolontwikkeling: over innovatieprocessen (3 sessies) Karel Binon Als schoolleider word je geconfronteerd met een veelheid van impulsen tot verandering en vernieuwing zowel van binnen als van buiten de school. Je laten meedrijven door al deze impulsen zou van je school een schip op drift maken, onbestuurbaar. Je kunt anderzijds ook niet blind zijn voor deze vernieuwingsimpulsen. We willen in deze sessies deze externe en interne impulsen van innovatie in kaart brengen en concrete aanzetten geven hoe je uit die veelheid een selectie kan maken, prioriteiten kan bepalen om als school een autonome realistische koers te varen vanuit de eigen mogelijkheden en beperkingen en gedragen door het team. Hier wordt opnieuw op het belang gewezen van het ontwikkelen van een schooleigen beleidskader (tweede jaar) dat als een huis wordt waar men de verschillende vernieuwingsimpulsen kan plaatsen en thuisbrengen en waardoor de verbinding tussen wat er reeds is en het nieuwe duidelijk wordt voor de betrokkenen. Het introduceren en opvolgen van innovaties vraagt inzicht in de mechanismen die dit proces beïnvloeden zowel op vlak van de innovatie op zich, op individueel vlak, op groepsniveau als op organisatorisch niveau. We concretiseren hoe je hier als schoolleider kan op inspelen. We hernemen hierbij ook de schema s uit het eerste en tweede jaar gekoppeld aan concrete praktijksituaties die de deelnemers kunnen inbrengen. Module 3.2 Communicatie: conflicthantering en bemiddeling (4 sessies) Martine Van Obbergen Innovatieprocessen begeleiden vraagt een grote communicatieve vaardigheid: het omgaan met weerstanden die bij een innovatie mogelijk zijn, het afstemmen, het overtuigen, het omgaan met tegengestelde opvattingen. De schoolleider moet zijn/haar sterke kanten maar ook zijn/haar leerpunten leren kennen in het hanteren van conflicten, in het kunnen bemiddelen maar ook bij het onderhandelen over een voor alle betrokkenen haalbare kaart. Hier bouwen we verder op de vaardigheden en inzichten die in het eerste en tweede jaar zijn opgebouwd. Tijdens deze module worden ervaringen van de deelnemers aangegrepen als vertrekpunt en illustratie en als middel tot integratie. Module 3.3 Zorgbeleid: een continuüm van interne klasondersteuning naar inclusief onderwijs (2 sessies) Ingrid Schoofs Zorg is een kernopdracht van een basisschool, verweven met het onderwijsinhoudelijke en het pedagogische. We buigen ons over volgende vragen. Wat zijn de grenzen en mogelijkheden van zorg op de gewone basisschool (GO)? Waar kan het buitengewoon onderwijs (BuO) voor staan? Wat is het aandeel van elke leerkracht, van de zorgcoördinator en de directeur? Hoe werken we samen met CLB, met de GON-begeleiding en met het BuO? Wanneer kan een kind/jongere best in het GO of BuO geholpen worden? Wat zijn, a.d.h.v. cases, goede modellen van samenwerking GO/BuO (Van gesegregeerd over GON naar inclusief onderwijs in Europees perspectief)? Hoe past een GOK-beleid in ons zorgbeleid? Hoe krijgen we overzicht over al deze activiteiten en hoe kunnen we ze op elkaar afstemmen? Module 3.4.G Leerkrachtenbegeleiding (1 sessie) Fredy Mels en Filip Dhaenens Een belangrijke opdracht van de schooldirecteur is het begeleiden van de leerkrachten als lid van een lerende organisatie. We bespreken in deze sessie een algemeen en praktijkgericht kader en verkennen mogelijkheden. Module 3.5.G Leerkrachtenbegeleiding vanuit een visie op bewegingsopvoeding (1 sessie) Christine De Medts Het begeleiden van leerkrachten bewegingsopvoeding in kleuter- en lager onderwijs is heel specifiek. We gaan dieper in op de bewegingsopvoeding in het basisonderwijs en onderzoeken mogelijkheden om als directeur de leerkrachten bewegingsopvoeding in hun opdracht te begeleiden. blz. 6 Bisdom Gent,

7 Module 3.6.G Werkbezoek Departement (2 sessies) Carlos Haerens De deelnemers maken kennis met de beleidsvoering in het Departement Onderwijs en met de administratie. Ze maken ook kennis met de verschillende diensten in het Departement Onderwijs. Ze ontmoeten de leiding en de medewerkers van deze diensten. Module 3.7.G Kleuteronderwijs: leerkrachtstijl (1 sessie) Nadine Coppens en Ingrid Mattheeuws Voor de realisatie van goed kleuteronderwijs en dit op basis van het Ontwikkelingsplan kleuteronderwijs VVKBaO is naast een rijk klasmilieu (zie vorming tweede jaar) ook de leerkrachtstijl van groot belang. In deze sessie worden elementen van deze leerkrachtstijl besproken en geduid. Nascholers en lesgevers Karel Binon is lector aan de Katholieke Hogeschool Kempen, departement Lerarenopleiding Vorselaar en nascholer binnen het project "Zelfevaluatie" van de Dienst Nascholing van het VSKO. Hij is tevens projectleider van het project "Professionalisering schoolleiders basisonderwijs". Karina Verhoeven is professioneel trainer van T.E.A.M., een organisatie die zich richt op de begeleiding van schoolteams op vlak van interne communicatie en op de persoonlijke coaching van directies en beleidsteams. Ingrid Schoofs was directeur van een basisschool in Limburg. Sinds 2003 is zij projectmedewerker binnen het nascholingsproject De zorgzame school. Martine Van Obbergen is werkzaam in de counseloropleiding in de Faculteit voor Mens en Samenleving in Turnhout. Zij maakt deel uit van het consultbedrijf Concept Training en Consulting dat trainingen en vormingen verzorgt in profit en non-profitsector. Carlos Haerens is directeur van het diocesaan onderwijsbureau en docent aan het Katholiek Hoger instituut voor Opvoedkunde Dr. De Hovre vzw. Ingrid Mattheeuws en Nadine Coppens zijn pedagogisch begeleider voor het kleuteronderwijs. Ingrid Mattheeuws is ook docent aan het Katholiek Hoger Instituut voor Opvoedkunde Dr. De Hovre vzw. Hilde Uvin is pedagogisch begeleider basisonderwijs en docent aan het Katholiek Hoger Instituut voor Opvoedkunde Dr. De Hovre vzw. Fredy Mels en Filip Dhaenens zijn pedagogisch begeleider basisonderwijs. Fredy Mels is ook docent aan het Katholiek Hoger Instituut voor Opvoedkunde Dr. De Hovre vzw. Filip Dhaenens is ook lesgever opleiding bachelor in het onderwijs (BaNaBa) zorgverbreding en remediërend leren, Arteveldehogeschool. Marc De Brauwere, Wies Merckx, Henk De Reviere, Pascal Lagaet, Leonard Cleys en Werner Bosman zijn pedagogisch begeleider basisonderwijs. Marc De Brauwere is ook begeleider scholengemeenschappen basisonderwijs voor het bisdom Gent en Henk De Reviere is pedagogisch begeleider GOK. Christine De Medts is medeauteur van het leerplan bewegingsopvoeding en van het Vademecum Bewegingsopvoeding en pedagogisch begeleider bewegingsopvoeding. Zij is ook docent aan het Katholiek Hoger Instituut voor Opvoedkunde Dr. De Hovre vzw. en praktijkassistent bij de vakgroep Bewegingseducatie en sportwetenschappen aan het HILO. Dirk Segers is directeur van het volwassenenonderwijs Mariakerke. Roland Ingels is pedagogisch hoofdbegeleider buitengewoon basisonderwijs en lesgever opleiding bachelor in het onderwijs: BaNaBa BuO, Arteveldehogeschool Gent. Lode De Geyter is pedagogisch adviseur, medewerker VVKBuO en lesgever opleiding bachelor in het onderwijs: BaNaBa BuO, van de Arteveldehogeschool Gent, van de Karel De Grotehogeschool Antwerpen en van de Katholieke Hogeschool Limburg, Hasselt. Luc Maes is inspecteur-adviseur coördinator r.k.-godsdienst van het bisdom Gent. Eric Van Laere is hoofdbegeleider van het basisonderwijs van het bisdom Gent. Bisdom Gent, blz. 7

8 PRAKTISCHE INLICHTINGEN Informatie Eric Van Laere Hoofdbegeleider basisonderwijs DPB Gent Marialand Gent tel fax Luc Van Acker Coördinator nascholing basisonderwijs Pedic Coupure Rechts Gent Tel Fax of Inschrijvingen Je kan tot 1 september online inschrijven via de website Indien je daarna wil inschrijven, richt je je met je vraag naar Eric Van Laere, hoofdbegeleider basisonderwijs. Kostprijs De deelname in de kosten bedraagt 400 per cursusjaar. Deze prijs omvat de cursusmomenten, syllabi, koffie en administratie. Voor de betaling kan gebruik gemaakt worden van opleidingscheques (max. bedrag: 250 per jaar). Wie hiervan gebruik maakt, boekt jaarlijks een financieel voordeel van 125. Uw betaling gebeurt na ontvangst van de kostennota: door toezending van eventuele opleidingscheques door overschrijving van het saldo op rekening van vzw Nascholing, Guimardstraat 1, 1040 Brussel. Meer informatie over het gebruik van de opleidingscheques vind je op de website De opleidingscheques kan je on line bestellen op Attest van deelname en certificaat Elk jaar ontvangen de cursisten een attest van deelname aan de modules die ze effectief volgden. De schoolleider die deze opleiding doorlopen heeft, ontvangt het certificaat "Schoolleider Katholiek Onderwijs". blz. 8 Bisdom Gent,