HAVO -VWO werkschrift Op Ontdekking
|
|
- Edith Maes
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 HAVO -VWO werkschrift Op Ontdekking Inhoud Tijdbalk () Stamboom () Echt gebeurd ( -) Esther en Helena ( 6-7) De keuze van Wim (8-9) De keuze van Theo (0 - ) Vaders keuze ( -) Talkshow ( -) Mensenrechten (6)
2 Tijdbalk Stamboom / Hitler komt aan de macht in Duitsland en begint meteen joden te discrimineren Kristallnacht. Aanhangers van Hitler steken synagogen in brand, vernielen joodse winkels en doden tientallen joden Het Duitse leger valt Nederland binnen. Na vijf dagen strijd geeft Nederland zich over. Hitler maakt het leger steeds sterker. Er komen meer fabrieken en wegen. Veel Duitsers steunen hem. Het Duitse leger valt Polen binnen. De Tweede Wereldoorlog is begonnen. In Amsterdam en omgeving wordt uit protest tegen de jodenvervolging massaal gestaakt. (februaristaking) Helena () vader Helena () Wim Kees Jeroen s vader Jeroen moeder Helena () Theo Jeroen s moeder (bij de tijdbalk) Zoek in je lesboek of op (ga naar Nederlands) informatie over: ) 9-98 (Eerste Wereldoorlog) ) 99 (Beurskrach) ) 9 (Wannseeconferentie) Leg per gebeurtenis in tien zinnen uit wat er toen gebeurde en op welke manier dat met het stripverhaal te maken heeft. 9 0 Oma heeft me veel verteld, maar hoe zat het ook alweer? Wanneer gebeurde wat? Zet de nummers in het juiste vakje. 9 - februari 9 - juli Het Japanse leger bezet Nederlands-Indië. Veel mensen worden in kampen opgesloten. 9 - januari 9 Eerste grote nederlaag van het Duitse leger bij Stalingrad (Rusland). Veel mensen krijgen weer hoop dat Duitsland verslagen kan worden. Het geallieerde leger landt met schepen op de kust van Frankrijk (Normandië). Het Duitse leger moet terugtrekken. (D-Day) Het begin van de deportaties (wegvoering) van joden. De razzia s beginnen. Het verzet in Nederland wordt steeds groter. De Duitse bezetter gaat strenger straffen. 9 - juni 9 - september winter 9-9 Het geallieerde leger is al bij Arnhem. Maar ze lijden een nederlaag bij de slag om de bruggen. Mijn moeder is de dochter van mijn oma, die de moeder is van of was het andersom? Soms weet ik het ook niet meer! Help me en maak een stamboom van mijn familie. Schrijf de namen in de vakjes van de stamboom. Let op: van Helena zijn er drie plaatjes. Jouw familie Maak een stamboom van jouw eigen familie en probeer er foto s of kopieën van foto s bij te plaatsen. Zoek uit wat jouw familie heeft meegemaakt in de oorlog. Herkennen ze dingen uit het stripboek? Het kan zijn dat jouw familie in die tijd in een land woonde waar geen oorlog was. Hoe hadden zij het, merkten ze iets van de oorlog? Maak een verslag van minimaal 00 woorden. Kies jouw favoriete persoon uit de strip In het westen van Nederland heerst hongersnood. Meer dan mensen sterven (hongerwinter). Nederland wordt bevrijd. Beschrijf in je schrift wat deze persoon gedaan en meegemaakt heeft in de oorlog. Leg ook uit waarom dit jouw favoriete persoon is (maximaal 00 woorden).
3 Echt gebeurd / In februari 9 werden in Amsterdam 7 joodse mannen opgepakt en naar het concentratiekamp Mauthausen overgebracht. Slechts één van hen overleefde het. Een van de meer dan 00 joodse kinderen die op december 98 in Engeland aankwamen. Zij vluchtten voor het geweld tegen joden in Duitsland tijdens en na de Kristallnacht (0- november). Hun ouders mochten niet meekomen. Niemand heeft de moeite genomen om hem te helpen. Mijn ouders wilden niet langer in Duitsland blijven. Mijn jongere zusje en oudere broer en ik zijn met één van de laatste kindertransporten naar Nederland gestuurd. Mijn ouders mochten niet mee. Zij probeerden papieren te regelen om met ons naar Amerika te vluchten. Dat lukte niet. Ik heb ze nooit meer gezien. Tijdens de bezetting zijn wij alle drie opgepakt. Mijn broer is omgekomen, maar mijn zus Hanna en ik hebben Auschwitz overleefd. Zonder elkaar hadden we het zeker niet gered. Op mei 90 bombardeerden Duitse vliegtuigen het centrum van Rotterdam. Een groot deel van de binnenstad werd verwoest. Toen de nazi s dreigden ook andere steden te bombarderen gaf het Nederlandse leger zich over. niet één voltreffer op ons huis zal komen. Het lijkt eindeloos te duren. Dan plotseling gilt er een bom vlakbij en volgt er een ontploffing. We houden het niet meer uit, we willen weg van deze vreselijke plek. En dan komen we buiten. Hoe lang zijn we in de kelder geweest? Drie kwartier? Een uur misschien? Toen het luchtalarm begon was de stad er nog. En nu zien we tegenover ons een vuurgloed en rook en daartussen stukken muur, aan alle kanten knettert en kraakt het en storten huizen in (Uit: Dagboekfragmenten 90-9, pagina 8) Tijdens de Kristallnacht op 9 november 98 organiseerden nazi s gewelddadige rellen tegen de joden in Duitsland. Honderden synagogen en joodse winkels werden verwoest. Ruim joodse mannen werden gearresteerd en opgesloten in kampen. Bijna alle joden in Nederland die gearresteerd werden, gingen eerst naar het kamp Westerbork in Drenthe. Daar vertrok bijna elke week een trein met ongeveer 000 joden naar Polen. Daar wachtte hen bijna zeker de dood. Dagboek van Philip Mechanicus ( jaar), journalist, gevangene in Westerbork: Het vertrek is tenslotte toch veel pijnlijker dan wij allen tezamen dachten. Geen pen vermag uit te drukken wat er eigenlijk gebeurt voor en op zo n dag van zo n transport. In alle raamopeningen, klein vierkant, opeengedrongen mannen en vrouwen die de vertrekkenden een laatste groet toeroepen. Zij ballen de vuisten in machteloze woede. Het gevoel van onrecht, dat de hele week gesluimerd heeft, ontwaakt plotseling en hevig bij het gezicht van de ontvoering van hun lotgenoten. Een fluitsignaal kondigt het vertrek aan. De trein schuifelt weg als een fantoom, als een boekje van levende beelden, gaat het voorbij, - voor het laatst heeft men oude, vertrouwde gezichten gezien, voor het laatst een teken van leven opgevangen. Ruth Wallage-Binheim (9) In 98 was ik jaar. Tijdens de Kristallnacht werd de winkel van onze ouders helemaal in puin geslagen. Mijn vaders klantenkring bestond voor 98 procent uit niet-joden. (Uit: Naar Eer en Geweten, pagina 8) Vraag Leg uit wat je opvalt aan deze getuigenis van Ruth Wallage. Dagboek van een studente uit Rotterdam, 0 jaar: We gaan allemaal weer de kelder in. Het is nu menens. Steeds weer komen de vliegtuigen opzetten. De bommen fluiten. We horen ze vallen en direct de vlammen knetteren. Ieder moment kan de hele boel in elkaar storten en we zitten in doodsangst, niet wetend wat te doen. Het is ondraaglijk, dat je niets kùnt doen, alleen maar kan wachten en hopen dat je er nog tussen uit zult komen, dat van de regen bommen er Vraag Leg uit wat je opvalt aan dit dagboekfragment. De personen in de strip zijn verzonnen, maar veel in het verhaal is echt gebeurd. Zoek in de strip naar tekeningen die gebaseerd zijn op foto s uit de oorlog en schrijf de paginanummers bij de foto s. Lees daarna het verhaal van een getuige en beantwoordt de vragen. (Uit: In Dépôt, pagina 8-86) Vraag Leg uit wat je opvalt aan dit dagboekfragment. Op de website frank.nl/ontdekking staat meer informatie over de getuigenissen. Kies het verhaal dat je het meeste aanspreekt en beschrijf in maximaal 00 woorden waarom je dit verhaal hebt gekozen en waar het over gaat.
4 Esther en Helena 6 / 7 Discriminatie Beschrijf in je schrift wat Esther in de oorlog heeft gedaan en meegemaakt en leg uit wat je van haar vindt (maximaal 00 woorden). A) Ga naar en zoek een goede definitie van het begrip discriminatie. Schrijf de definitie op. B) Geef ook een voorbeeld van discriminatie uit de strip. Esther en mijn oma Helena waren beste vriendinnen tijdens de oorlog. Het was niet altijd gemakkelijk om toen vrienden te zijn. Anne Frank ( jaar) Na mei 90 ging het bergaf met de goede tijden: eerst de oorlog, dan de capitulatie en de inmars der Duitsers en de ellende voor ons joden begon. Jodenwet volgde op jodenwet en onze vrijheid werd zeer beknot. Joden moeten een jodenster dragen; joden moeten hun fietsen afgeven; joden mogen niet in de tram; joden mogen niet in een auto, ook niet in een particuliere; joden mogen alleen van uur boodschappen doen; joden mogen alleen maar naar een joodse kapper; joden mogen vanaf 0.00 uur s avonds tot 6.00 uur s ochtends niet op straat; joden mogen zich niet in schouwburgen, bioscopen en andere voor vermaak dienende plaatsen ophouden; joden mogen niet naar een zwembad, evenmin naar tennis-, hockey- of andere sportplaatsen; joden mogen niet roeien; joden mogen in het openbaar generlei sport doen; joden mogen na acht uur s avonds niet meer in hun tuin zitten, evenmin bij hun kennissen; joden mogen niet bij christenen thuis komen; joden moeten naar joodse scholen gaan en al dergelijke meer. Zo ging ons leventje door en we mochten dit niet en dat niet. (Uit: Dagboek van Anne Frank, 0 juni 9) Welke van deze maatregelen vind je het ergste? Verklaar je antwoord. Ted Musaph-Andriesse (97) Ik had veel niet-joodse vrienden en vriendinnen. In september 9 moesten alle joodse kinderen naar een speciale school. Toen dat in mijn HBS-klas bekend werd, heeft niemand van mijn klasgenoten ook maar iets tegen mij gezegd. Niemand vroeg zich openlijk iets af, laat staan dat iemand protesteerde. Ook toen ik later op de joodse school zat heeft niemand van mijn oude schoolvrienden iets laten horen. Overigens lieten de leraren het er ook bij zitten... Wanneer ik van school naar huis liep vroeg ik mij af of mijn vader en moeder er nog wel zouden zijn. Voor hetzelfde geld waren ze opgepakt. Vrienden en vriendinnen had ik niet meer. Voor je op de joodse school vrienden kon maken waren die kinderen al weer weg. Verdwenen. De gezinnen waren eilandjes geworden. Je had geen contact meer met anderen. Dat was precies wat de Duitsers wilden, isoleren. (Uit: Naar Eer en Geweten, pagina 90. Zie voor het uitgebreide verhaal www. annefrank.nl/ontdekking) De ervaring van Ted op school was anders dan die van Esther. Wat is het grootste verschil? A) Kijk naar de drie plaatjes over de vervolging van joden. Zet ze in de juiste volgorde door er een nummer bij te zetten ( t/m ). B) Zet daarna deze begrippen onder het juiste plaatje Deportatie Isolatie Moord C) De familie van Esther heeft geprobeerd om zich te verzetten tegen hun vervolging. Geef hiervan twee voorbeelden. Stelling Het was heel normaal dat Helena en Esther vriendinnen bleven tijdens de oorlog. Ben je het met deze stelling eens? Geef een argument.
5 De keuze van Wim 8 / 9 Beschrijf in je schrift wat Wim in de oorlog heeft gedaan en meegemaakt en leg uit wat je van hem vindt (maximaal 00 woorden). Verzet Geef een omschrijving van verzet en gebruik hierbij tenminste drie van de volgende begrippen: nazi s, wetten, bezetting, terugvechten, gevaarlijk, illegaal. Waarom zat Wim in het verzet? A) Welke van de onderstaande redenen waren volgens jou voor Wim het belangrijkste om in het verzet te gaan? Kruis er twee aan. Hij zocht spanning en avontuur Hij had een afkeer van het nationaal-socialisme Zijn vrienden zaten ook bij het verzet Hij was erg tegen de jodenvervolging Hij wou zijn vader dwars zitten B) Leg uit waarom je deze twee redenen gekozen hebt. 6 Stel je voor: in jouw klas zit een leerling die door de leraar oneerlijk wordt behandeld. Ze krijgt straf voor iets dat ze niet gedaan heeft. Je kan verschillende dingen doen. Wat lijkt het meeste op verzet? Kruis één mogelijkheid aan. p je doet niks p je bent het eens met de docent p je zegt dat je het er niet mee eens bent Hiernaast zie je acht plaatjes uit de strip die met verzet te maken hebben. A) Zet het cijfer van de omschrijving bij het juiste plaatje. Stiekem naar de radio luisteren (radio s waren verboden omdat veel mensen naar Radio Oranje de Engelse zender luisterden) Hulp aan onderduikers (o.a. hulp aan joden, gezochte verzetsmensen en Arbeitseinsatz) Documenten vervalsen (o.a. vervalsen van persoonsbewijzen, Duitse stempels) Illegale pers (o.a. schrijven en drukken van verboden krantjes) Koerierswerk (o.a. rondbrengen van distributiebonnen, wapens en illegale kranten) 6 Stakingen (stakingen als reactie op Duitse maatregelen) 7 Spionage (o.a. militaire informatie verzamelen en aan de geallieerden doorgeven) 8 Graffiti (o.a. anti-duitse leuzen op muren kalken) 9 Gewapend verzet (o.a. overvallen op distributiekantoren, verraders doodschieten) 0 Sabotage (o.a. onklaar maken van spoorlijnen, telefoonverbindingen, machines op het werk) B) Wat was volgens jou het gevaarlijkste om te doen en waarom? En wat het minst gevaarlijk en waarom? Wim deed wat de meeste Nederlanders niet deden. Hij ging in het verzet. Geert de Jong (96) Ik was zestien. Het verzet begon voor mij met kleine dingen. Mijn zwager vroeg mij een briefje weg te brengen, een pakje te bezorgen. Het was me heel duidelijk dat het om illegale zaken ging. Op een gegeven moment ben ik door mijn zwager gebombardeerd tot leider van een groepje snotneuzen. Ik moet wel zeggen dat ik me aanvankelijk niet realiseerde wat dat verzet allemaal inhield. Spanning en avontuur waren in het begin de redenen om mee te doen. Op die leeftijd doe je dingen die normaal verboden zijn. Daar zeg je toch geen nee tegen? Geert raakte betrokken bij spionage, sabotage en de liquidatie van een verrader. Door de oorlog werd ik radicaler. Op mijn zestiende vond ik het spannend om illegale krantjes rond te brengen. Op mijn achttiende wilde ik iemand doden. Een mensenleven had een andere waarde gekregen. Twee jongens uit onze groep waren doodgeschoten. Ik vond dat je iemand mocht doden. Het gebeurde zo vaak, het was oorlog. (Uit: Naar Eer en Geweten, pagina 0-) Vraag Ik vond dat je iemand mocht doden. Het gebeurde zo vaak, het was oorlog. Wat vind je van deze uitspraak van Geert de Jong? Ben je het er mee eens? Leg uit. A) Heb je zelf wel eens zoiets meegemaakt en hoe is dat afgelopen? B) Noem een verschil en een overeenkomst tussen verzet plegen in de oorlog en opkomen voor iemand in de klas die oneerlijk wordt behandeld. Ga naar ontdekking en lees het volledige verhaal van Geert de Jong. Beschrijf in 00 woorden wat Geert de Jong heeft gedaan en wat je daarvan vindt.
6 De keuze van Theo 6 0 / Samenwerken met de vijand Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er tienduizenden Nederlanders die op de een of andere manier samenwerkten met de Duitse bezetter. We noemen dat collaboratie. Collaborer is het Franse woord voor samenwerken. AFFICHES De nazi s probeerden o.a. met affiches Nederlanders te overtuigen en op te roepen om deel te nemen aan hun organisaties. Beschrijf in je schrift wat Theo in de oorlog heeft gedaan en meegemaakt en leg uit wat je van hem vindt (maximaal 00 woorden). Geef een omschrijving van collaboratie en gebruik hierbij tenminste drie van de volgende begrippen: nazi s, bezetting, nazi-partij, Duitse leger, keuzes, machthebber. Waarom nam Theo dienst in het Duitse leger, denk jij? A) Kruis twee mogelijkheden aan. De discipline in het leger trok hem Hij bewonderde het Duitse leger Hij was een felle nazi Hij zocht vooral spanning en avontuur Hij kon er veel mee verdienen Hij had genoeg van alle ruzies met zijn vader B) Leg uit waarom je deze keuze gemaakt hebt. Zoek in de strip de twee plaatjes die het bewijs vormen voor jouw keuze en schrijf de paginanummers op. Theo besloot om dienst te nemen in het Duitse leger net als.000 andere Nederlanders. Hierboven zie je zes plaatjes. Welke vorm van collaboratie vind jij het ergste? Leg in je schrift uit waarom je dat vindt. 6 Jan Montyn (9): Ik was een ondernemende jongen. Was op zoek naar antwoorden, maar kreeg die nergens. Bij de Jeugdstorm, waar ik in 9 bij terechtkwam, kreeg je ook geen antwoorden. Maar ik was in elk geval weg uit die benauwde sfeer thuis. Een paar oude schoolvrienden hadden me daar mee naar toe genomen. Sporten, veldtochten, kampvuren. Het was spannend, het was avontuur. Bij de Jeugdstorm voerden we geen politieke discussies. Ik wist ook totaal niet wat er met de joden aan de hand was. Thuis spraken we er ook niet over. Mijn joodse vriendje Chiel was naar Amsterdam verhuisd. Later kreeg ik nog een brief dat hij naar Polen moest om te werken. Ik geloofde dat. Tot groot verdriet van mijn ouders ging ik steeds meer mijn eigen gang. Toen ontmoette ik Hein op één van de Jeugdstorm-weekenden. Hij werd mijn boezemvriend. Hein kwam op het idee om naar Utrecht te gaan. Naar een voorlichtingsdag van de Duitse Kriegs-marine. We kregen prachtige propaganda films te zien over verre landen. Onze keus was gauw bepaald. Wat dat betreft deed de Duitse propaganda machine goed zijn werk. (Uit: Naar Eer en Geweten. Pagina 68) Wat valt je op aan deze getuigenis van Jan Montyn? Leg uit. A) De beide affiches staan ook in de strip. Zoek de paginanummers op. B) Bekijk het affiche van het Vrijwilligerslegioen goed. Waarom is het affiche gemaakt en door wie? Wie wil de maker van het affiche ermee bereiken? Wat zou mensen toen hebben aangesproken in het affiche? Wat vind je daarvan? ) Bekijk het filmpje Het vertrek van het Vrijwilligerslegioen Nederland voor de grote strijd in Europa op de website Beschrijf wat het Vrijwilligerslegioen was en wat je opvalt aan het filmpje. ) Stel je voor: je bent kandidaat voor de leerlingenraad en je wilt dat andere leerlingen op je stemmen. Ontwerp je eigen affiche. Bedenk vooral hoe je goed reclame voor jezelf kan maken. ) Ga naar ontdekking en lees het hele verhaal van Jan Montyn. Schrijf een stuk over zijn leven en zijn keuzes, en leg uit wat je van hem vindt (maximaal 00 woorden).
7 Vaders keuze Beschrijf in je schrift wat de vader van Helena in de oorlog heeft gedaan en meegemaakt en leg uit wat je van hem vindt (maximaal 00 woorden). Aanpassing Geef een beschrijving van het begrip aanpassing en gebruik hiervoor tenminste drie van de volgende begrippen: bezetting, angst, aan jezelf denken, meelopen, nazi s, keuzes Verreweg de meeste Nederlanders pasten zich aan toen de nazi s Nederland hadden bezet. Ze waren geen helden of schurken, maar probeerden zo goed mogelijk de moeilijke oorlogstijd door te komen. Maar sommige mensen kwamen toch in de problemen met die houding / In de strip zie je wat vader doet als politieman. Hij gaat steeds meer meewerken met de bezetters. Op deze pagina s zie je zes plaatjes uit de strip: A) Zet de plaatjes in de goede (chronologische) volgorde door er een nummer in te zetten. B) Welke redenen had vader om door te gaan met zijn politiewerk? Wat vind jij van deze redenen? C) Welke plaatjes vind jij aanpassing en wanneer is er sprake van collaboratie? Leg uit waarom je dat vindt. BRON Op 9 september 9 schreef een Amsterdamse agent aan zijn hoogste chef, de Amsterdamse procureurgeneraal: Ik ga de laatste dagen, gelijk zeer vele leden van ons corps, gebukt onder de lasten die ons worden opgelegd en die ik trouw aan mijn plicht naar eer en geweten wil vervullen. Het stuit ons tegen de borst wat we nu te doen hebben en wat we met een bloedend hart verrichten. Het meewerken aan het deporteren van Joden die in onze stad wonen, is steeds voor ons zeer bezwarend, maar nu we al enige avonden zelfs oude, zwakke en ongelukkige mannen en vrouwen uit hun huizen moeten halen, wordt het ons te erg. Menigeen voelt het aan als een belediging van ons Nederlands corps dit werk te doen te krijgen. Moeders met kleine kindertjes moeten we in de nacht meenemen. We doen het maar vraag niet hoe. Zoudt U niet kunnen zorgen dat er spoedig een einde aan komt. (Bron: Dienaren van het gezag, beginpagina) A) Leg uit met welke gewetensvraag deze Amsterdamse agent heeft geworsteld. B) Denk jij dat vader van Dort met dezelfde gewetensvraag geworsteld heeft? Verklaar je antwoord. BRON Een marechaussebewaker van het kamp Westerbork: Als het nu een kamp was geweest, dat na de razzia s was opgezet door de Duitsers, dan had ik het misschien niet gedaan, maar het was een bestaand kamp, waar voor de oorlog al vluchtelingen hadden gezeten. Er vluchtte er ook niet een. Over wat er in het kamp gebeurde hadden we geen kopzorgen. We waren jong met elkaar. Kaarten in de kantine. Je ging een uurtje die wachttoren op en dan weer kaarten. Er zaten geen jongens bij ons die verkeerd waren, maar over de inwoners van het kamp werd nooit gepraat. Het drong gewoon niet tot ons door. Later wel. Nog tijdens de oorlog kwam het bij me op dat ik daar nooit had mogen komen. Ik was gewoon fout geweest. (Bron: In het belang van het Nederlandse volk, pagina 6) A) Vergelijk bron bron met bron. Heeft deze bewaker ook een gewetensconflict gehad? Wat is het belangrijkste verschil? B) Op wie lijkt vader volgens jou het meeste: op de agent of de bewaker? Leg uit. Schrijf een recensie over De Ontdekking Stel je voor: jij bent journalist en je wilt een recensie schrijven over de strip. Je wilt duidelijk maken of je vindt dat de politieman Gerrit van Dort in de strip zich wel realistisch gedraagt. Klopt dat wel met hoe het er in Amsterdam werkelijk aan toe ging? Op de website ontdekking vind je meer informatie over politiemannen in Amsterdam tijdens de oorlog. Lees de artikelen en schrijf een recensie van maximaal 00 woorden.
8 Talkshow Het publiek mag ook vragen stellen aan de gasten en argumenten geven om iemand te steunen. / Kaartjes voor publiek ) Jij bent Theo Je zit er aan te denken om dienst te nemen in het Vrijwilligerslegioen Nederland. Je bewondert de discipline en de gevechtskracht van het Duitse leger. Je bent jong en je wilt avontuur in je leven. Het lijkt je verschrikkelijk om nog lang thuis te blijven met die suffe ouders en die vader waar je altijd ruzie mee hebt. Europa onder Duitse leiding zie je wel zitten. Al ben je niet echt een nazi en heb je niet zoveel tegen joden. Maar met hen heb je niet zoveel te maken. Je vindt Wim een slappeling en een landverrader, maar het is toch je broer, je zult hem niet gauw verlinken. Hoewel? ) Jij bent Wim Je hebt al wat kleine klussen gedaan voor het verzet. Maar dat ga je hier niet vertellen. Je staat wel erg positief tegenover het verzet. Je wilt graag verdedigen waarom verzet nodig is. Je verdedigt verschillende vormen van verzet en legt uit waar het goed voor is. De spanning en het avontuur trekt je trouwens ook. Dat het vaak levensgevaarlijk is wil je liever niet weten. Je vindt Theo een stommeling omdat hij de Duitse propaganda gelooft en een landverrader. Je snapt niet dat je vader alles doet wat zijn nieuwe bazen hem opdragen. ) Jij bent Moeder Je ziet dat door de oorlogsomstandigheden je gezin uit elkaar valt. Je hebt veel kritiek op je man, de politieagent, die zich steeds meer aanpast, zodat hij vuile handen krijgt en eigenlijk een collaborateur aan het worden is. Wat Theo doet vind je vreselijk. Het is een wilde jongen en hij maakt volgens jou een foute keuze. Maar het is wel je zoon. Je vreest voor zijn leven. Wat Wim doet weet je niet zo precies. Hij doet altijd zo geheimzinnig. Dat bevalt je niet. Hij doet vast iets gevaarlijks. Je dochter Helena is je lieve dochter. Je hebt er geen benul van dat zij (via Wim) ook actief wil worden in het verzet. Je hebt wel kritiek op je man en kinderen (uit bezorgdheid) en op de oorlogsomstandigheden, maar je doet verder niets. Jullie maken een reis in de tijd en spelen een talkshow na met vader, moeder Theo, Wim, Helena en Esther. Ik doe ook mee en ben de gespreksleider. ) Jij bent Helena Jij ziet heel goed wat er in het gezin gebeurt. Je houdt een dagboek bij. Je hebt een goede band met je moeder en met Wim. En vooral natuurlijk met je vriendin Esther. Je kunt je vreselijk kwaad maken over de jodenvervolging. Wat Theo doet kan je niet begrijpen. Met hem heb je weinig contact. Je houdt wel van je vader, maar je krijgt steeds meer kritiek op hem. Hij laat zich voor het karretje van de bezetter spannen! Je vindt hem een lafaard. ) Jij bent Esther Helena is jouw beste vriendin. De toenemende jodenvervolging maakt je boos en angstig. Je weet wat er in Duitsland met de joden is gebeurd: steeds meer discriminatie en geweld. In Duitsland zijn eind 9 de deportaties naar de kampen begonnen. Dat weet je van jouw familie daar. Je bent bang dat zoiets ook in Nederland zal gaan gebeuren. Helena s moeder en Wim vertrouw je wel, maar je bent bang voor Theo en vooral voor de vader van Helena: een vreselijk onbetrouwbare man. 6) Jij bent Vader Jij bent een beetje brommerige man die niet goed kan praten over zijn gevoelens. Voor gevoelens is volgens jou ook weinig plaats als je politieman bent. Je moet je plicht doen ook al is die soms onaangenaam. Geen gezeur, geen zwakheid! Dat de Duitsers nu de baas zijn is nu eenmaal zo. Die vriendin van Helena is een prima meid. Dat ze bang is vind je onzin. Zover als in Duitsland zal het hier niet komen. Dat je vrouw, Helena en Wim zoveel kritiek op je hebben, daar baal je wel van. Wat moet je anders? Ontslag nemen? En dan? Misschien moet je dan wel in Duitsland gaan werken als dwangarbeider En wie brengt dan het geld binnen? Ze zoeken het maar uit. Laat ze maar praten. Of je snoert ze de mond. Basta!!! Jij bent Jeroen, de gespreksleider Je hebt als het ware een reis in de tijd gemaakt. Je weet natuurlijk wel hoe het allemaal is afgelopen, maar daar zeg je niets over. Je bent vooral heel nieuwsgierig naar de meningen en motieven van de zes gasten. Je vraagt vaak naar het waarom. En je confronteert meningen met elkaar. Soms wend je je tot de toehoorders en vraagt hun mening. Zorg er voor dat Vader en Theo niet alleen maar worden aangevallen. Vraag bijvoorbeeld of er mensen zijn in het publiek die begrip hebben voor hun handelen. A) Jij hebt begrip voor de motieven van Theo. Jij steunt Theo. Bedenk zelf de vragen en argumenten. A) Jij steunt Wim in zijn opvattingen. Bedenk zelf de vragen en argumenten. A) Jij steunt moeder in haar opvat tingen. Vooral haar wens om het gezin bij elkaar te houden. Iedereen moet zich toch een beetje meer aanpassen? Bedenk zelf vragen en argumenten. A) Jij bent het helemaal met Helena eens. Je vindt haar een prima meid. Zeker in een tijd waarin iedereen de joden in de steek laat. Bedenk nog meer argumenten om Helena te steunen. Bedenk ook vragen. A) Jij bent solidair met Esther. Bedenk zelf argumenten om Esther te steunen. Bedenk ook vragen 6A) Jij steunt vader. Bedenk zelf argumenten en vragen. B) Jij vindt dat Theo helemaal fout zit. Bedenk zelf de vragen en argumenten. B) Jij vindt dat het verzet (Wim) onverantwoord bezig is. Bedenk zelf de vragen en argumenten. B) Jij bent het helemaal oneens met moeder die wil dat haar kinderen zich meer aanpassen. Bedenk zelf de vragen en argumenten. B) Jij vindt dat Helena ongelijk heeft heeft. Ze moet meer begrip tonen voor haar vader en moeder. Bedenk zelf nog meer argumenten om Helena te kritiseren. Bedenk ook vragen. B) Jij hebt kritiek op Esther. Bedenk zelf argumenten en vragen. 6B) Jij hebt veel kritiek op het handelen van vader. Bedenk zelf argumenten en vragen.
9 Mensenrechten 6 Alle mensen hebben dezelfde rechten (dus discriminatie is verboden). Iedereen heeft recht op werk en recht op bescherming tegen werkloosheid. Iedereen heeft recht op een eigen mening. Iedereen heeft recht om asiel aan te vragen als hij vervolgd wordt. Iedereen heeft recht op voedsel, onderdak, kleding en medische hulp. 6 Niemand mag zomaar worden gearresteerd of verbannen. 7 Iedereen heeft het recht om volgens zijn geloof te leven. 8 Iedereen heeft recht op een eerlijk proces als hij ergens van beschuldigd wordt. Colofon Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren mensen vaak rechtenloos, zoals Esther en haar familie. Dat zie je ook in de stripplaatjes. Welke rechten worden er geschonden? Zet het nummer erbij. Geef het rondje van de twee mensenrechten die jij het belangrijkste vindt een kleur en leg uit waarom je dat vindt. Uitgave en productie: Anne Frank Stichting Redactie: Ruud van der Rol, Lies Schippers (Anne Frank Stichting), Marc Kropman (vakdidacticus geschiedenis, Instituut voor de Leraren opleiding van de Universiteit van Amsterdam), Maaike Kaandorp (International School Hilversum Alberdingk Thijm), Toos Kruithof (Schoter Scholengemeenschap) Met dank aan: Ingrid Dofferhoff (OSG De Meergronden), Lex Fok (Wolfert van Borselen) Vormgeving: Karel Oosting Tekeningen: Eric Heuvel Druk: De Volharding, Amsterdam 00 Anne Frank Stichting
HAVO -VWO werkschrift Op Ontdekking
HAVO -VWO werkschrift Op Ontdekking Inhoud Tijdbalk (2) Stamboom (3) Echt gebeurd (4-5) Esther en Helena ( 6-7) De keuze van Wim (8-9) De keuze van Theo (10-11) Vaders keuze (12-13) Talkshow (14-15) Mensenrechten
Nadere informatieOp Ontdekking havo-vwo werkschrift Docentenhandleiding
Op Ontdekking havo-vwo werkschrift Docentenhandleiding Het werkschrift Het werkschrift is gemaakt ter verdieping van de stof in de strip De Ontdekking. De hoofdpersonen en hun keuzes tijdens de oorlog
Nadere informatieOP ONTDEKKING. plaatjes bij stamboom. plaatjes bij tijdbalk
OP ONTDEKKING plaatjes bij stamboom plaatjes bij tijdbalk Docentenhandleiding OP ONTDEKKING Het stripboek Opdrachten De Ontdekking In de strip ontvouwt zich tegen de achtergrond van de Duitse bezetting
Nadere informatieNaam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)
Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland
Nadere informatie6.7. Boekverslag door X woorden 8 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. 1: Inleiding
Boekverslag door X. 2555 woorden 8 februari 2002 6.7 873 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1: Inleiding Anne frank wordt op 12 juni 1929 geboren in Frankfurt aan de main (Duitsland). Anne heeft een zusje,
Nadere informatieInformatie voor de scholen over het lot van de Joodse families Van Tijn en Van Leeuwen in Naaldwijk en Monster
Naar aanleiding van het plaatsen van struikelstenen in de Monsterse Zeestraat (en in Naaldwijk) schreven Jolanda Faber en Leo van den Ende onderstaande informatie voor de scholen. Bijgaand ook enkele foto's
Nadere informatieOp Ontdekking vmbo werkschrift Docentenhandleiding
Op Ontdekking vmbo werkschrift Docentenhandleiding Het stripboek In de strip ontvouwt zich tegen de achtergrond van de Duitse bezetting het verhaal van het gezin van Dort. De hoofdpersonen en hun keuzes
Nadere informatieNaam: JODENVERVOLGING Kristallnacht en Februaristaking
Naam: JODENVERVOLGING Kristallnacht en Februaristaking Jodenvervolging in Duitsland De reden dat de joden vervolgd en vermoord werden tijdens de Tweede Wereldoorlog was, dat de joden rijk en succesvol
Nadere informatieLesidee: Oorlog en verzet
Lesidee: Oorlog en verzet Tussen 1940 en 1945 was Nederland bezet door Duitse troepen. Die waren in de nacht van 9 op 10 mei 1940 in opdracht van Adolf Hitler het land binnengevallen. Het Nederlandse leger
Nadere informatieEen brief schrijven aan Anne Frank
Thema: Bestaat vrede? Geschiedenis Belangrijke mensen Anne Frank Moeilijkheid; **** Tijd: *** Juf Yvonne Een brief schrijven aan Anne Frank Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven van Anne Frank.
Nadere informatieRassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden.
De Holocaust Rassenleer Lang voordat Hitler de leider van Duitsland werd, schreef en vertelde hij over de rassenleer. Dat was een theorie die beweerde dat mensen waren verdeeld in rassen: zwakke, minderwaardige
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam:
Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van
Nadere informatieBrandaan. Geschiedenis WERKBOEK
6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Katrui ten Barge, Wilfried Dabekaussen, Juul Lelieveld, Frederike
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Hitler
Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van
Nadere informatieWaar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad
Docentenblad Waar gebeurde het? Korte omschrijving In de strip worden vaak plaatsen genoemd. Er zijn drie kaartjes (Nederland, Europa en de wereld) en een aantal stripplaatjes waarin plaatsen genoemd worden.
Nadere informatieWelke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.
Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest
Nadere informatieProjectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord
Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Knip de Mix en matchkaartjes uit (zie de laatste pagina van deze lesvoorbereiding). Zorg ervoor dat complete setjes worden uitgedeeld, anders is er
Nadere informatieAnne Frank, haar leven
Vragen en opdrachten bij: Anne Frank, haar leven Doe meer met Leeslicht! Bij alle boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan
Nadere informatieDIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN
DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN ECHTE HELDEN! JE KENT ZE MISSCHIEN WEL VAN TV. ZE KUNNEN VLIEGEN, ZE KUNNEN MENSEN REDDEN UIT BRANDENDE GEBOUWEN EN ZE VECHTEN TEGEN SLECHTERIKEN. IEDEREEN HEEFT ZO
Nadere informatieDit boekje is van. Doodgewone Helden
Dit boekje is van Doodgewone Helden Echte helden! Je kent ze misschien wel van tv. Ze kunnen vliegen, ze kunnen mensen redden uit brandende gebouwen en ze vechten tegen slechteriken. Iedereen heeft zo
Nadere informatiePlantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam
www.verzetsmuseum.org Plantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam mede mogelijk gemaakt door Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede gefinancieerd met steun van het europees fonds
Nadere informatieAnne Frank, haar leven
Anne Frank, haar leven EC_biwerk_Anne.indd 3 01-04-2008 16:11:45 Anne Op 12 juni 1929 wordt in Duitsland een meisje geboren. Het is een gelukkig meisje. Ze heeft een vader en moeder die van haar houden.
Nadere informatie6,5. Spreekbeurt door Een scholier 1334 woorden 28 december keer beoordeeld. Geschiedenis ANNE FRANK. Mijn hoofdstukken zijn:
Spreekbeurt door Een scholier 1334 woorden 28 december 2004 6,5 200 keer beoordeeld Vak Geschiedenis ANNE FRANK Mijn hoofdstukken zijn: - Voor de onderduik - Tijdens de onderduik - De onderduikers - Kitty
Nadere informatieArigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten
Arigato opdrachtenblad Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Lesuurpakket Arigato Thema s: oorlogsverleden; mensenrechten; vergeven; herdenken. Verdiepingsopdrachten:
Nadere informatie1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief
1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Joden vervolging in de 2e WO
Werkstuk Geschiedenis Joden vervolging in de 2e WO Werkstuk door een scholier 1359 woorden 21 februari 2004 6,1 464 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Wat is jodenvervolging? Verplichte
Nadere informatieOORLOG IN OVERIJSSEL 2015
OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had
Nadere informatiewww.verzetsmuseum.org Plantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam
www.verzetsmuseum.org Plantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam mede mogelijk gemaakt door Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede gefinancieerd met steun van het europees fonds
Nadere informatieJe gaat een kist inrichten met je groepje. Een presentatiekist van hout met glas ervoor
VERZET Je gaat een kist inrichten met je groepje. Een presentatie kist van hout, met glas ervoor. De kist gaat over het verzet. De volgende dingen moeten in ieder geval in de kist komen: Wat is onderduiken
Nadere informatie2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg
2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen
Nadere informatieLesbrief Van Papa, voor Sammie
Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt
Nadere informatie> Lees In de loopgraven. > Lees Nieuwe wapens.
LB -. Nederland doet niet mee > Lees Ruzie in Europa. Leg uit waarom Nederland toch met de oorlog te maken krijgt. Gebruik de volgende woorden: vluchten kamp voedsel België. In 9 krijgen twee landen ruzie
Nadere informatieTijd van de wereldoorlogen: De tweede wereldoorlog
Tijd van de wereldoorlogen: De tweede wereldoorlog Op de vlucht Trek een lijn naar het goede plaatje. In de winkel is bijna alles op. De groenteman zegt: de mensen kopen veel eten, de mensen vluchten voor
Nadere informatieKwartetspel. Korte omschrijving. Lesdoelen. Lesbeschrijving. Materiaal
Docentenblad Kwartetspel Korte omschrijving Door het maken en spelen van het kwartetspel leren de leerlingen spelenderwijs de betekenis van een groot aantal begrippen. Lesdoelen Leerlingen kijken al naar
Nadere informatieFilippenzen 1. Begin van de brief
Filippenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Filippi 1 Dit is een brief van Paulus, aan alle mensen in de stad Filippi die dankzij Jezus Christus bij God horen. De brief is ook voor de
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog
Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 2: voor de opleider (1) Anne Frank Tijdlijn
Werkvorm 2: voor de opleider (1) Het persoonlijke verhaal en de historische context Anne Frank is het bekendste slachtoffer van de Holocaust. Haar levensverhaal biedt een venster op de geschiedenis van
Nadere informatieJODENVERVOLGING IN TWAALF PORTRETTEN. Davidson. Dit is de lesbrief over Barend Davidson. Zoek zijn portret op in de tentoonstelling en
JODENVERVOLGING IN TWAALF PORTRETTEN Davidson zat in het verzet Davidson Geboren in... Overleden in... Voor je begint Dit is de lesbrief over Davidson. Zoek zijn portret op in de tentoonstelling en beantwoord
Nadere informatie1 Op de vlucht. vluchtelingen. Omdat er in Engeland geen oorlog was. Er is een vliegtuig neergestort op de stad en er zijn een paar bommen gevallen
les 1 Op de vlucht 1 Wanneer speelt het verhaal zich af? Op 10 mei 1940 In de eerste dagen van de oorlog. In het midden van de oorlog Aan het eind van de oorlog 2 Waaruit blijkt dat Vlissingen in het begin
Nadere informatie35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1
35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. Eindverslag 86. Extra opdrachten 90. Tips voor op school 94
Inhoud Inleiding 7 deel 1 lees- en kijkbio Hoofdstuk 1 Verhalen vertellen 10 Hoofdstuk 2 Zelf verhalen vertellen 12 Hoofdstuk 3 Voorlezen 16 Hoofdstuk 4 Verhalen lezen 18 Hoofdstuk 5 Verhalen in boeken
Nadere informatieH E R I N N E R I N G S C E N T R U M K A M P W E S T E R B O R K
Het dagboek van Simon Lesmateriaal H E R I N N E R I N G S C E N T R U M K A M P W E S T E R B O R K Het dagboek van Simon Lesmateriaal Dit lesmateriaal hoort bij de strip Het dagboek van Simon en is ontwikkeld
Nadere informatieWEBQUEST L6-02 oorlog & vrede
WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog
Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 2028 woorden 13 december 2005 4,7 122 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Vraag 1 a) In welk jaar werd Nederland
Nadere informatieHandleiding digitale les Lezen en Schrijven met Anne Frank
Handleiding digitale les Lezen en Schrijven met Anne Frank Een digitale les over Anne Frank voor vmbo-leerlingen van 13-15 jaar ter bevordering van lezen en schrijven. De digitale les bestaat uit: > Diverse
Nadere informatieTijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.
1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieSpeurtocht (puzzel) Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Docentenblad
Docentenblad Speurtocht (puzzel) Korte omschrijving Een puzzel waarin leerlingen spelenderwijs negentien (moeilijke) begrippen uit het stripboek leren. Deze woorden staan ook in de begrippenlijst waarin
Nadere informatieLEVEN IN DE OORLOG LES 1. Het begin van de oorlog
Wereldoorlogen en Holocaust LES 1 LEVEN IN DE OORLOG JE LEERT wat er in het begin van de Tweede Wereldoorlog gebeurt; wat er verandert in het dagelijks leven van de mensen; wat de mensen doen bij een luchtalarm.
Nadere informatieLesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans
Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk
Nadere informatieTijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatieMijn mond zat vol aarde
Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,
Nadere informatieDE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?
DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In
Nadere informatiePlantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam
www.verzetsmuseum.org Plantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam 1 1,2,3, het gaat beginnen... mede mogelijk gemaakt door Loop naar Verzetsmuseum Junior Het europees fonds voor regionale ontwikkeling
Nadere informatieBronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden
Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een museum uit die tijd. Openluchtmuseum
Nadere informatieGOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?
Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Ausländer door Paul Dowswell
Boekverslag Nederlands Ausländer door Paul D Boekverslag door een scholier 1370 woorden 26 oktober 2016 6,4 81 keer beoordeeld Auteur Paul D Eerste uitgave 2009 Vak Nederlands Leesverslag Algemene gegevens
Nadere informatie1.Het leven van Anne Frank
1.Het leven van Anne Frank Anne Frank( haar echte naam is Anneliese Maria Frank) was een joodse meisje,dat op 12 juni 1929 in duitsland Op 13 maart 1933 zijn er verkiezingen in Duitsland, waarbij de Nazi
Nadere informatieWAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het Joods Historisch Museum. Het onderwerp van je presentatie is:
b WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. Het onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: SCHOOL OPDRACHT g n i g l o v r e v Joden Baal stof met jodensterren
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Tweede wereldoorlog
Werkstuk Geschiedenis Tweede wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1742 woorden 16 januari 2005 4,9 53 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1.Voorwoord Ik heb heel lang zitten wachten tot we weer een opdracht
Nadere informatieMarie Anne Tellegen overleefde de oorlog. Zij werd na de oorlog benoemd tot directeur van het Kabinet der Koningin (1945-1959).
Werkblad 1: Marie Anne Tellegen. Mijn naam is Marie Anne Tellegen. Ik ben geboren in het jaar 1893 in Arnhem. Mijn vader was burgemeester van Amsterdam van 1915 tot 1921. In februari 1944 kwam ik in de
Nadere informatieWERKBLAD CARLA VEFFER
WERKBLAD CARLA VEFFER Bron 1. foto Carla met neefje en tante Carla Veffer is geboren op 23 april 1928. De foto is genomen in 1940. Hoe oud is Carla op deze foto? of.. In februari 1943 komt Carla samen
Nadere informatiey02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus,
Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, het is al bijna 8 april, het is al bijna Pasen. Met Pasen vieren we feest, omdat Koning Jezus de dood overwint. Onze Koning is sterker dan de
Nadere informatieBIJLAGEN LESPAKKET 1.2
BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD
Nadere informatie...een waargebeurd verhaal...
...een waargebeurd verhaal... In het begin was er een leeg papier. Dit behoorde toe aan de Goede Tekenaar, die zeer bekend was van het maken van volmaakte tekeningen. Op een dag begon de Tekenaar op het
Nadere informatieL E E R W I N S C H O T E N W E S T E R B O R K V U G H T W E S T E R B O R K S O B I B O R
L E S B R I E F B O V E N B O U W B A S I S O N D E R W I J S Op de weg van Liesel Aussen L E E R W I N S C H O T E N W E S T E R B O R K V U G H T W E S T E R B O R K S O B I B O R Op deze foto zie je
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieFilmverslag Nederlands De tweeling
Filmverslag Nederlands De tweeling Filmverslag door een scholier 1926 woorden 10 maart 2005 6,6 402 keer beoordeeld Vak Nederlands De tweeling 1. Verklaar de titel van de film. De titel van de film is
Nadere informatieIn de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd!
Het kwaad Verdieping: Persoonlijke verhalen Leeftijd: 13-16 Thema: Tijdsduur: 20+ min. In de verdiepingsfase ga je met de jongeren in op hun persoonlijke verhalen Duur: 30 minuten Nodig: twee verhalen
Nadere informatieLe s b r i e f. Codenaam Coco. Vijftien jaar en bij het verzet
Le s b r i e f Codenaam Coco. Vijftien jaar en bij het verzet Voor je gaat lezen Dit is een lesbrief over het boek Codenaam Coco. Vijftien jaar en bij het verzet, geschreven door Carmen Reid. Hoe ver zou
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Onderduiken Mijn spreekbeurt gaat over mensen die in de tweede wereldoorlog zijn ondergedoken. Mijn werkstuk heb ik gemaakt over Anne Frank. Anne Frank is in de tweede wereld oorlog ook ondergedoken. Vandaar
Nadere informatieSCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden
Nadere informatieWERKBLAD LOTTY VEFFER
WERKBLAD LOTTY VEFFER Zoek aanvullende informatie op internet: www.joodsmonument.nl en www.joodsekindereninkampvught.nl Bron 1. foto Lotty Lotty Veffer is geboren op 10 juli 1921. Deze foto komt uit 1940.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog
Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 6: voor de opleider (1) Anne Frank in groep 5 en 6
Werkvorm 6: voor de opleider (1) Hoe kun je lesgeven over Anne Frank in groep 5 en 6? De bezoekers van het Anne Frank Huis worden steeds jonger. In 2009 kwamen er 13.000 kinderen tussen de 5 en 10 jaar
Nadere informatietogether forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland THE GODFATHER
THE GODFATHER 1. Bekijk het fragment Last scène from Godfather 2. Hierin zie je een boevenfamilie (Italiaanse maffia) gezellig feest vieren met elkaar. De mannen bespreken daarna zaken. In de beroemde
Nadere informatieRecht op vrije meningsuiting
10 Jan Boerstoel Recht op vrije meningsuiting werkblad 1 Luister naar het gedicht en lees mee met de tekst. Vul de ontbrekende woorden in. Recht op vrije meningsuiting Jan Boerstoel Recht op vrije meningsuiting,
Nadere informatieTIJDLIJN WOII
1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 TIJDLIJN WOII 1939 1 SEPTEMBER (begin van de Tweede Wereldoorlog) Nazi-Duitsland valt Polen binnen Er wordt een straatverbod voor Duitse Joden ingevoerd Hitler voert
Nadere informatieMONUMENTEN IN AMSTERDAM
MONUMENTEN IN AMSTERDAM ondek de monumenten in de stad Project van het Amsterdams 4 en 5 mei comité Tijdelijk monument voor actiegroep Dolle Mina uit 2009. Hier tussen de Westermarkt en de Keizersgracht,
Nadere informatieOp hun knieën blijven ze wachten op het antwoord van Maria. Maar het beeld zegt niets terug.
1950 Het huilende beeld De zon schijnt met hete stralen op het kleine dorpje. Niets beweegt in de hitte van de middag. De geiten en koeien slapen in de schaduw. De blaadjes hangen stil aan de bomen. Geen
Nadere informatieWERKBLAD ERNST VERDUIN
WERKBLAD ERNST VERDUIN Bron 1. foto Ernst Ernst Verduin is geboren op 22 juni 1927. Deze schoolfoto komt uit 1940. Hoe oud is hij op deze foto? Op 17 januari 1943 komt hij samen met zijn vader, moeder
Nadere informatieEen Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school.
Een Berbers dorp Ik ben geboren en opgegroeid in het noorden van Marokko. In een buitenwijk van de stad Nador. Iedereen kent elkaar en altijd kun je bij de mensen binnenlopen. Als er feest is, viert het
Nadere informatieEXTRA IMPROVISATIE OPDRACHTEN
EXTRA IMPROVISATIE OPDRACHTEN De Vloer Op Jr. in de klas Captijn (2016) INHOUD INLEIDING... 3 OPDRACHTEN... 3 INTEGRATIE EN DISCRIMINATIE... 3 ROT OP NAAR JE EIGEN LAND... 3 VOOR MIJ BEN JIJ EEN NUMMER...
Nadere informatieIk ben Mirjam Krieg. Ik ben in 1933 geboren in Amsterdam. Eerder dat jaar waren mijn ouders met mijn zus Duitsland
Ik ben Mirjam Krieg. Ik ben in 1933 geboren in Amsterdam. Eerder dat jaar waren mijn ouders met mijn zus Duitsland ontvlucht. De nazi-praktijken reisden hen echter achterna. Zo mocht ik als Joods meisje
Nadere informatieVerhalen om niet te vergeten
Er zijn tal van mooie boeken die de verhalen over de Tweede Wereldoorlog levend houden, constateert leesconsulent Ida van der Linden. Ze selecteerde er een aantal. Ik was altijd al dol op verhalen. En
Nadere informatieSO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht
SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste
Nadere informatieJohannes 12:1-8 Dichtbij Jezus
Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.
Nadere informatieScholengroep Amnesty International Nijmegen WERKBLADEN - 2
VREEMDELINGEN IN NEDERLAND ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS VREEMDELINGEN Waaraan denken we bij het woord vreemdeling? We beginnen deze les direct met een opdracht. 1. We schrijven op het bord in een grote
Nadere informatieOorlogswinter. Denice Surink
Oorlogswinter Inhoud 1. Zakelijke gegevens... 3 2. Samenvatting... 3 3. Over de auteur... 3 4. Over het boek... 4 5. Leeservaringen... 4 6. Recensie.... 5 1. Zakelijke gegevens A. Het boek heet oorlogswinter.
Nadere informatieArigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten
Arigato opdrachtenblad Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Lesuurpakket Arigato Thema s: oorlogsverleden; mensenrechten; vergeven; herdenken. Verdiepingsopdrachten:
Nadere informatieReality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hey Russel! Een bijzondere vriendschap
Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hey Russel! Een bijzondere vriendschap Lees blz. 5 tot en met 8. Jim vindt Rudsel een rare naam. Jim zegt dit ook tegen Rudsel. Vind jij het ook een rare naam? Is
Nadere informatieMijn vader Nicolas Gurowitsch is bevrijd in kamp Westerbork. Over zijn geschiedenis is een mooi bevrijdingsportret
Bijdrage Rob Gurowitsch Mijn vader Nicolas Gurowitsch is bevrijd in kamp Westerbork. Over zijn geschiedenis is een mooi bevrijdingsportret geschreven, u kunt dat nalezen op de website van de bevrijdingsportretten.
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Wie niet weg is wordt gezien door Ida Vos
Boekverslag Nederlands Wie niet weg is wordt gezien door Ida Vos Boekverslag door een scholier 1922 woorden 15 juni 2006 6,9 122 keer beoordeeld Auteur Genre Ida Vos Kort verhaal Eerste uitgave 1981 Vak
Nadere informatieActiviteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16
Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet
Nadere informatieIK OVERLEEFDE AUSCHWITZ
Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr
Nadere informatieWERKBLAD KITTY WURMS
WERKBLAD KITTY WURMS Bron 1. foto Kitty Kitty Wurms is geboren op 4 oktober 1923. Deze foto is gemaakt na de oorlog, in 1945. Hoe oud is Kitty op deze foto? of.. Er zijn geen foto s meer van Kitty op een
Nadere informatieOefening 1: Bouw correcte enkelvoudige zinnen door de woorden in de juiste volgorde te plaatsen. Soms heb je een vraagzin.
Oefening 1: Bouw correcte enkelvoudige zinnen door de woorden in de juiste volgorde te plaatsen. Soms heb je een vraagzin. 1. Ga opnemen de telefoon je? 2. Ik te laat altijd kwam in de les. 3. Wat zijn
Nadere informatieDOCENTEN HANDLEIDING
BESTEL OOK DE EDUCATIEVE KRANT! Ga naar www. oorlogsgeheimendefilm.nl DOCENTEN Een film over vriendschap, vertrouwen & verraad HANDLEIDING Bij de digitale les over de film Oorlogsgeheimen Op 3 juli gaat
Nadere informatie