Voorbehouden handelingen een selectie

Transcriptie

1 Het gebruik van centraal-veneuze katheters heeft in de loop van de jaren een grote vlucht genomen. Centraal-veneuze katheters worden niet alleen meer gebruikt op intensive-care afdelingen en hartbewakingsafdelingen, maar ook op gewone verpleegafdelingen. Een centraal-veneuze katheter wordt gebruikt voor volumesuppletie, hemodynamische monitoring, toediening van parenterale voeding en medicamenteuze behandeling. Een centraal veneuze katheter wordt ingebracht in de vena jugularis, vena subclavia of vena femoralis. De tip van de katheter wordt opgeschoven tot net voor het rechteratrium. Door de grote bloedstroom op deze plaats kunnen medicijnen of vloeistoffen de vaatwand niet irriteren. Het medicijn of de vloeistof worden sterk verdund door de grote bloedstroom. Flebitis bij een centraal-veneuze katheter komt dan ook niet voor. Wel dient het inbrengen van een dergelijke katheter door een bekwame arts en onder steriele omstandigheden (operatiekamer) te gebeuren. Het inbrengen kan door de cliënt als onaangenaam worden ervaren, omdat de cliënt wordt afgedekt met steriele doeken. Bij het inbrengen wordt de huid verdoofd waardoor het inbrengen over het algemeen niet pijnlijk is. Na het inbrengen wordt een röntgenthoraxfoto gemaakt om te beoordelen of de arts geen pneumothorax heeft geprikt en of de tip van de katheter op de juiste plaats ligt. Het inbrengen van een centraal-veneuze katheter kent naast de pneumothorax nog meer complicaties. Zie voor een uitvoerige beschrijving de cd-rom Infusie. De belangrijkste verblijfscomplicaties zijn infectie, thrombusvorming, hartritmestoornis, luchtembolie, perforatie en bloedingen. Katheterinfectie is de meest voorkomende complicatie van centraal-veneuze katheter gebruik. Door de kans op infectie kan een centraal-veneuze katheter maar een beperkte tijd gebruikt worden. Indien men langer dan ongeveer drie weken een dergelijke katheter wil gebruiken, zal men een nieuwe centraal-veneuze katheter moeten inbrengen. Als de cliënt voor langere tijd afhankelijk is van een centraal-veneuze katheter is het aan te bevelen te kiezen voor een getunnelde centraal-veneuze katheter. Hierbij loopt een deel van de katheter door de subcutis waardoor de kans op infectie vermindert. Zo kan een centraal-veneuze katheter langere tijd worden gebruikt. Het verschonen en verzorgen van zo n katheter is niet apart beschreven, omdat het weinig afwijkt van de zorg rondom een gewone centraal-veneuze katheter. Indien een cliënt langdurig of chronisch afhankelijk is van een centraal-veneuze katheter kan men een getunnelde centraal-veneuze katheter gebruiken met een poortsysteem. Hierbij loopt de katheter eveneens via een lange weg door de subcutis en zit aan het inspuitgedeelte vast aan een soort pocket die zich eveneens onderhuids bevindt. Deze pocket wordt alleen aangeprikt als de cliënt medicatie dan wel een (voedings)infuus heeft. Cliënten met bijvoorbeeld ernstige spijsverteringsproblemen kunnen in sommige gevallen alleen voedingsstoffen binnenkrijgen via een infuus. 93

2 Deze cliënten krijgen dan bijvoorbeeld vijf tot zeven keer per week een voorgeschreven hoeveelheid voedingsinfuus en kunnen dat dan thuis bijvoorbeeld voor het slapengaan aansluiten en de volgende ochtend weer afkoppelen. In een ziekenhuis of in de thuiszorg kan men cliënten met een centraal-veneuze katheter tegenkomen en de daaruit voortkomende zorg zal door een verpleegkundige verleend worden. Mits goed geïndiceerd verhoogt een centraal-veneuze katheter het comfort van de cliënt en is in sommige gevallen van levensbelang. Indien de verpleegkundige zich de benodigde kennis rondom een centraal-veneuze katheter eigen maakt en de techniek beheerst, kan de zorg rondom een centraal-veneuze katheter zonder problemen worden uitgevoerd. Maak de volgende studieopdrachten volgens planning. Voor het beantwoorden van de studieopdrachten kun je gebruikmaken van verschillende handboeken of leerboeken. Ook kun je gebruikmaken van de naslagvariant van de thematische cd-rom Infusie. Op deze cd-rom wordt de zorg voor onder andere de centraal-veneuze katheter tekstueel en visueel behandeld. Mevrouw Davids heeft vanmorgen een centraal-veneuze katheter gekregen in verband met het steeds optreden van flebitis. Haar perifere infuus is inmiddels verwijderd. s Middags moet de verpleegkundige haar de intraveneuze medicijnen toedienen. Ze vraagt de verpleegkundige of er verschillen bestaan voor wat betreft de medicijnspiegels van intraveneuze toediening via een perifeer infuus en een centraal-veneuze katheter. Beantwoord deze vraag en betrek daarbij de volgende aspecten: tijdens de toediening en medicijnspiegels op de langere termijn. Wat zijn voor mevrouw Davids de voor- en nadelen van een centraal-veneuze katheter ten opzichte van een perifeer infuus? Denk hierbij aan inbrengen, complicaties, indicaties en comfort voor de cliënt. 94 Voorbehouden handelingen een selectie

3 De dochter van mevrouw Davids komt s avonds op bezoek. Zij vraagt wat dat nu eigenlijk is, zo n centraal-veneuze katheter. Bespreek eerst in een groepje de definitie van een centraal-veneuze katheter en vertaal deze informatie zodanig dat de cliënt en diens familie dit begrijpen. De dag nadat de centraal-veneuze katheter van mevrouw Davids is ingebracht in de vena jugularis spreek je met haar. Ze laat gelaten alles over zich heenkomen, ze klaagt niet zo snel. Echter op de vraag van jou hoe het met het infuus gaat wordt ze erg verdrietig. Ze heeft last van haar keel, doordat de katheter daar is afgeplakt. Daardoor kan ze haar hoofd niet goed bewegen. Ze heeft erg slecht geslapen. Ze vindt de infuuspomp lawaai maken, omdat vannacht een aantal keren het alarm is afgegaan. Tot slot zegt ze: Kan dat nou niet anders? Wat zou jij anders kunnen doen? Welke acties kun jij nemen om de last voor mevrouw Davids te minimaliseren? Vergelijk de inhoudelijke analyses Verwisselen van een infuussysteem bij een perifeer infuus (zie cahier Ondersteunen medisch handelen) en Het verwisselen van een infuussysteem bij een centraal-veneuze katheter. Noteer eventuele vragen voor medestudenten en de plenaire bijeenkomst. 95

4 Een verpleegkundige van de afdeling van mevrouw Davids wil de centraal-veneuze katheter niet verzorgen. Ze zegt dat de kans op een luchtembolie groot is en dat ze daarbij als verpleegkundige niet is aangenomen voor al die technische handelingen. Wat moet je doen om de kans op een luchtembolie bij een centraal-veneuze katheter te voorkomen? Ben je het eens met deze verpleegkundige? (Bespreek dit met medestudenten.) Mevrouw Van de Vreugd heeft reeds zes maanden een centraal-veneuze katheter met een implanteerbaar poortsysteem. Zij komt nu voor een total hip operatie. Thuis verzorgde zij haar katheter zelf en prikte zij zelf de poort aan om een infuus aan te sluiten. Vind je dat zij dit ook in het ziekenhuis mag doen? Motiveer je antwoord. Op de afdeling Orthopedie waar mevrouw Van de Vreugd ligt weten ze eigenlijk niets van een centraal-veneuze katheter met een implanteerbaar poortsysteem. Op welke wijze vind je dat de verpleegkundige toch verantwoord kan omgaan met een dergelijk infuus, wanneer mevrouw Van de Vreugd niet in staat is om zelf het infuus te verzorgen omdat ze onder narcose moet? 96 Voorbehouden handelingen een selectie

5 Mevrouw Van de Beil ligt op de afdeling Interne geneeskunde. Zij heeft een darmziekte en krijgt daarom totaal parenterale voeding. Haar subclavia-katheter is eergisteren verwijderd omdat de insteek-opening ontstoken was. Het inbrengen van een subclavia-katheter aan de rechterkant is niet gelukt. Daarom heeft zij nu een centraalveneuze katheter via de vena jugularis. 9 a Vandaag heb jij de zorg voor mevrouw Van de Beil en moet de insteekopening verzorgd worden. In het dossier lees je dat de katheter niet is vastgehecht, maar middels een pleister is gefixeerd. Op welke wijze ga je de insteekopening verschonen? 9 b Werk je alleen of roep je de hulp in van een andere verpleegkundige? 9 c Hoe waarborg je dat de katheter niet verschuift of eruit glijdt? 9 d Probeer de door jouw bedachte werkwijze uit in een oefensituatie en vergelijk deze methode met die op de videoband. 97

6 Deze analyse bestaat uit het verwisselen van het infuussysteem, het verschonen van de insteekplaats en het controleren van een patiënt die totaal parenterale voeding krijgt toegediend. Bij de uitwerking van deze analyse is uitgegaan van het volgende: een ongetunnelde centraal-veneuze katheter die via de vena subclavia ingebracht is; de katheter heeft een afsluitmechanisme; de totaal parenterale voeding (TPV) wordt toegediend door middel van een volumetrische infuuspomp; het infuus met infuussysteem (inclusief driewegkraantje) is reeds klaargemaakt; een rechtshandige hulpverlener. Cliënt 1 Raadpleeg ver- Ga na met betrekking tot Ter voorkoming van fouten Indien geen specifieke pleegkundig dossier/ infuus: door toediening van ver- zaken bekend zijn i.v.m. de opdracht van de arts. het voorschrift: soort keerde vloeistoffen en/of opdracht, raadpleeg dan infusievloeistof, hoeveelheid onjuiste inloopsnelheid. de arts die de opdracht tot (liter per 24 uur of ml per infusie gegeven heeft. uur), druppelsnelheid; Ga na hoe uitgebreid de ligging van de katheter. cliënt informatie wenst. Beperk je desgewenst tot Ga na met betrekking tot de In verband met de continu- die instructies die noodza- cliënt: iteit van zorg. kelijk zijn. Eerdere ervaringen van cliënt met infuus; Een centraal-veneuze Of cliënt over infuus katheter dient nadat deze is ingelicht en zijn reacties is ingebracht, in de vena hierop; jugularis of vena subclavia, Toestand van de cliënt Angst en verwardheid kun- te worden gecontroleerd (bewustzijnsniveau, angst, nen consequenties hebben door de arts middels een verwardheid e.d.). voor het immobiliseren. röntgenthorax op juiste ligging. Een pneumothorax kan direct aansluitend aan de punctie ontstaan, maar kan ook nog enige tijd (uren tot zelfs dagen) later. 98 Voorbehouden handelingen een selectie

7 2 Bereid cliënt voor. Bespreek desgewenst: voorschriften, doel en werkwijze van een centraalveneuze katheter; de eventuele bewegingsbeperkingen. Zodat de cliënt goed op de hoogte is. Afhankelijk van de katheter, en wanneer de katheter niet kan worden afgesloten moet de patient plat liggen. Overleg dit zo nodig met de arts. Vergeet niet met de cliënt te bespreken dat ook s nachts controles plaatsvinden en dat hij daar wellicht wakker van wordt en dat tevens het alarm van de infuuspomp kan aanslaan. Vertel desgewenst: dat de materialen eerst gepakt en klaargelegd worden; dat het verwisselen niet pijnlijk is. Zodat de cliënt kan meewerken. Omgeving 3 Creëer een goede en rustige werkomgeving. Sluit zo nodig de bedgordijnen. I.v.m. privacy. Techniek 4 Desinfecteer en was zo nodig voordien de handen. Volgens standaardprocedure. I.v.m. voorkoming van infecties. 5 Tref voorbereidingen voor het verwisselen. Pak de benodigdheden: dienblad; infuus met infuussysteem en kraantje; desinfectans; deppers; afplakmateriaal; transparant afplakmiddel (bijv. Tegaderm ); twee stroken pleister (bijv. Leukoplast ); 4 steriele gaasjes; 1 paar steriele handschoenen; I.v.m. efficiëntie. Er zijn speciale afplakmaterialen, waarbij onafhankelijk van de soort het van belang is dat de insteekopening gecontroleerd kan worden. Het afplakmateriaal kan soms leiden tot een allergische reactie van de huid. Informeer bij de patient en of kijk bij de anamnese of hij allergisch is voor dit materiaal. 99

8 1 paar niet-steriele handschoenen; evt. (beschermde) kocher. 6 Controleer het infuus en de infusievloeistof. Controleer: of het infuussysteem goed ontlucht is; de samenstelling van de infusievloeistof klopt met het voorschrift van de arts; het systeem geschikt is voor de volumetrische pomp. Ter voorkoming van complicaties. I.v.m. effectief en efficiënt werken en om vergissingen en complicaties te voorkomen. Niet alle toedieningssystemen zijn geschikt voor volumetrische infusiepompen. Degene die het infuus aansluit draagt ook de verantwoordelijkheid voor de toediening van de infusievloeistof. Cliënt en omgeving 7 Creëer een juiste werkomgeving. Breng het werkblad in orde. Doe eventueel bedgordijnen dicht. Om hygiënisch te kunnen werken. I.v.m. privacy. Zet sein aan. I.v.m. bereikbaarheid. Techniek 8 Desinfecteer en was zo nodig voordien de handen. Volgens standaardprocedure. I.v.m. voorkoming van infecties. 100 Voorbehouden handelingen een selectie

9 9 Verwissel het infuussysteem. Hang het infuussysteem aan de infuusstandaard. Leg de benodigdheden binnen handbereik klaar. Trek niet-steriele handschoenen aan. Verwijder de pleister zover dat het mogelijk is het infuussysteem los te halen terwijl de katheter nog gefixeerd blijft. Zet het afsluitmechanisme van de katheter dicht. Zorg hierbij dat met name het aansluitstuk van het infuussysteem niet gecontamineerd raakt. Om te voorkomen dat de katheter per ongeluk wordt verwijderd. Ter voorkoming dat er lucht wordt aangezogen bij patiënten met een lage centraal-veneuze druk. Sommige katheters zijn vastgehecht aan de huid. Het kan voorkomen dat het infuussysteem zo erg zit vastgedraaid aan de katheter dat men het niet met de handen kan losmaken. Hiervoor kan men een beschermde kocher gebruiken om het infuussysteem los te draaien. Zorg wel dat de katheter niet te veel beweegt of beschadigd raakt door een andere verpleegkundige de katheter te laten vasthouden. Verwijder het oude infuussysteem met een draaiende beweging, houd daarbij de katheter goed met je linkerhand vast. Voorkom dat de katheter te veel heen en weer beweegt. Desinfecteer het aansluitpunt van de katheter. Ter voorkoming van contaminatie. Haal het beschermkapje van het nieuwe infuussysteem af en houd het in de rechterhand. Zorg dat de aansluiting vast zit. Hiervoor hoeft men niet al te veel kracht te gebruiken. Houd gelijktijdig met de linkerhand de katheter op zijn plaats. Sluit nu het nieuwe infuussysteem aan op de katheter met een draaiende beweging. Controleer of de kraantjes juist open staan. Zet het infuussysteem open en regel de infusiesnelheid. 101

10 10 Verzorg de insteekopening. Leg de benodigdheden binnen handbereik klaar: transparante afplakmiddel (bijv. Tegaderm ); twee stroken pleister (bijv. Leukoplast ); 4 steriele gaasjes; desinfectans: open de verpakking van de steriele handschoenen; open de verpakking van de steriele gaasjes. Haal de oude pleister weg, houd daarbij de katheter goed vast. Inspecteer de insteekplaats. Trek de niet-steriele handschoenen uit en trek de steriele handschoenen aan. Desinfecteer de insteekplaats met een steriel gaasje. Laat de desinfectans drogen. Plak de katheter vast met de stroken pleister, echter zo dat de insteekplaats niet wordt bedekt. Plak het transparante afplakmiddel op de insteekplaats, gebruik hierbij de methode van het midden naar buiten plakken/wrijven. I.v.m. efficiënt werken. Een rode insteekplaats of pussende insteekplaats zijn tekenen van infectie. Overleg in dat geval met de arts. I.v.m. het kunnen controleren van de insteekplaats. Om te voorkomen dat er luchtbellen onder de pleister komen. Controleer de hechting waarmee de katheter aan de huid bevestigd is. Wanneer deze te los zit waarschuw dan de arts. Deze kan de hechting vervangen. Het afplakken van een centraalveneuze katheter kan op verschillende manieren. Raadpleeg het ziekenhuisvoorschrift en volg de daarin vastgelegde procedure. De kans bestaat dat er drukplekken ontstaan onder de koppeling. Om drukplekken te voorkomen kun je een stukje kaasplak plakken op de huid onder de koppeling. Als je er zeker van wilt zijn of de katheter nog in het bloedvat zit kun je de infuuszak onder het niveau van het bloedvat houden. Als de katheter zich nog in het bloedvat bevindt, dan moet er bloed teruglopen in het toedieningssysteem. Zorg er wel voor dat de telkamer in verticale positie blijft anders kan er lucht in de slang komen. 102 Voorbehouden handelingen een selectie

11 Plak het infuussysteem zo nodig extra af. Controleer tevens of het infuussysteem niet is afgeknikt. Ter voorkoming dat het infuussysteem tractie kan uitoefenen op de katheter. 11 Stel de juiste infusiesnelheid in. Lees het voorschrift van de arts en: stel de volumetrische infuuspomp in; controleer of de pomp ook daadwerkelijk loopt; controleer of er geen zichtbare lekkage is aan het systeem of aansluitstuk met de katheter. Voor een juiste toedieningssnelheid. Tel zo nodig de druppels per minuut. Ter voorkoming van complicaties. Volumetrische pompen zijn er in verschillende soorten en merken. Raadpleeg daarom de gebruiksaanwijzing indien je er niet uitkomt. Cliënt 12 Evalueer de handeling. Bespreek met de cliënt zijn ervaringen. I.v.m. aandacht voor het welbevinden van de cliënt. Omgeving 13 Ruim de benodigdheden op. Niet-disposable materialen kunnen (eventueel eerst na huishoudelijke reiniging) in de daarvoor bestemde bakken geplaatst worden. Disposable materialen kunnen weggegooid worden. Conform de voorschriften die in de instelling gelden. De bakken voor nietdisposable materiaal bevatten vaak een desinfecterende vloeistof. Deze bakken worden naar de centrale sterilisatieafdeling gebracht. Het oude infuussysteem wordt veelal beschouwd als risicoafval. 14 Desinfecteer en was zo nodig de handen. Volgens standaardprocedure. Ter voorkoming van het overdragen van micro-organismen. 103

12 15 Rapporteer de bevindingen. Rapporteer de volgende zaken: tijdstip en datum verschonen; bevindingen van de insteekopening. I.v.m. de continuïteit van zorg en signalering van mogelijke infectie. Vul de vochtbalans in: noteer de resthoeveelheid van de verwijderde infuuszak/fles; noteer de nieuwe infuushoeveelheid inclusief soort en toevoeging van eventuele medicatie. I.v.m. de continuïteit in de vochtbalans. 104 Voorbehouden handelingen een selectie

13 Deze analyse bestaat uit aanprikken van de inwendige pocket waarbij een infuussysteem wordt aangesloten. Bij de uitwerking van deze analyse is uitgegaan van het volgende: een implanteerbaar poortsysteem van het merk Port-a-cath ; een klaargemaakt infuussysteem; het infuus met infuussysteem (inclusief driewegkraantje) reeds is klaargemaakt; een rechtshandige hulpverlener. Cliënt 1 Raadpleeg ver- Ga na met betrekking tot Ter voorkoming van fouten Indien geen specifieke pleegkundig dossier/ infuus: door toediening van ver- zaken bekend zijn i.v.m. de opdracht van de arts. het voorschrift: soort keerde vloeistoffen en/of opdracht, raadpleeg dan infusievloeistof, hoeveelheid; onjuiste inloopsnelheid. de arts die de opdracht tot soort poortsysteem; infusie gegeven heeft. mogelijke complicaties. I.v.m. het juist aanprikken. Ga na hoe uitgebreid de Ga na met betrekking tot I.v.m. de continuïteit van cliënt informatie wenst. cliënt: zorg. Beperk je desgewenst tot eerdere ervaringen van Om waar mogelijk aan die instructies die noodza- de cliënt; te kunnen sluiten bij de kelijk zijn. of de cliënt thuis zelf het voor de cliënt gebruikte implanteerbaar poortsys- methode. teem aanprikt. 2 Bereid de cliënt Bespreek desgewenst: Zodat de cliënt goed op de voor. voorschriften, doel en hoogte is. werkwijze van een centraal- Tijdens het infunderen veneuze katheter; krijgt de cliënt een bewe- de eventuele bewegings- gingsbeperking opgelegd beperkingen. i.v.m. de mogelijkheid van het eruit schieten van de speciale poortnaald. 105

14 Vertel desgewenst: dat de materialen eerst gepakt en klaargelegd worden; dat het aanprikken pijnlijk kan zijn. Zodat de cliënt kan meewerken. Omgeving 3 Creëer een goede en rustige werkomgeving. Leg de cliënt in een bed en sluit zo nodig de bedgordijnen. Om efficiënt te kunnen werken en i.v.m. privacy. Techniek 4 Desinfecteer en was zo nodig voordien de handen. Volgens standaardprocedure. I.v.m. voorkoming van infecties. 5 Tref voorbereidingen voor het verwisselen. Pak de benodigdheden: infuus met infuussysteem en kraantje; desinfectans; afplakmateriaal; speciale poortnaald; 4 steriele gaasjes; steriele handschoenen. I.v.m. efficiëntie. Er zijn verschillende naalden, controleer in het dossier of je de goede naald hebt. 6 Maak het infuussysteem klaar. Controleer: of het infuussysteem goed ontlucht is; de samenstelling van de infusievloeistof klopt met het voorschrift van de arts; sluit de poortnaald aseptisch aan het infuussysteem aan en hang het vervolgens aan de infuuspaal op. Ter voorkoming van complicaties. I.v.m. effectief en efficiënt werken en om vergissingen en complicaties te voorkomen. Bij het aansluiten dient eerst fysiologische infusievloeistof te worden toegediend. 106 Voorbehouden handelingen een selectie

15 Cliënt en omgeving 7 Creëer een juiste werkomgeving. Breng het werkblad in orde. Zet sein aan. Om hygiënisch te kunnen werken. I.v.m. bereikbaarheid. Techniek 8 Desinfecteer nogmaals de handen. Volgens standaardprocedure. I.v.m. voorkoming van infecties. 9 Controleer de huid en ligging van het poortsysteem. Inspecteer de huid op blauwe plekken, eerdere aanpriklaesies en eventuele overige onvolkomenheden. Palpeer het poortsysteem op ligging. Zodat je hier met het aanprikken rekening mee kunt houden. I.v.m. het aanprikken en te controleren of het poortsysteem makkelijk kantelt. Door het vele aanprikken kan de huid beschadigd raken, hard worden en ontsteken. Indien er haren op of rond de beoogde insteekopening zijn aangegroeid, scheer deze dan weg. 10 Desinfecteer de aan te prikken plaats. Pak een steriel gaasje en doe hier voldoende desinfectans op. Maak met het gaasje één ronddraaiende beweging naar buiten toe rond de beoogde prikplaats. Zodat contaminatie wordt voorkomen. 11 Trek één steriele handschoen aan. Trek aan de niet-dominante hand een steriele handschoen aan. Zodat de naald steriel kan worden ingebracht. Indien men dit handiger vindt kan men ook twee steriele handschoenen aantrekken. 12 Prik de poort aan. Pak de poortnaald met de dominante hand en verwijder het beschermkapje van de poortnaald door deze tussen pink en ringvinger van de niet-dominante hand te verwijderen. Op deze manier zorgt men ervoor dat de steriele handschoen niet onnodig wordt gecontamineerd. 107

16 Fixeer met de niet-dominante hand de poort tussen duim en wijsvinger. Ter voorkoming dat de poort wegschiet bij het aanprikken. Prik de poort aan door met de achterzijde van de hand af te steunen en prik met een loodrechte beweging door de huid en poortsysteem heen. Door loodrecht aan te prikken ontstaat de minste schade aan zowel huid als poortsysteem. Verwijder het kapje waarmee je de poortnaald vasthoudt. 13 Controleer de naald. Palpeer het poortsysteem en beweeg het poortsysteem voorzichtig heen en weer. Zet het infuus open en controleer of het infuus goed loopt. Indien het poortsysteem goed meebeweegt met de naald is deze goed ingebracht. Een snel lopend infuus geeft aan dat de naald goed is ingebracht; controleer desondanks de omliggende huid op dik worden. Volgens voorschrift. Het opzuigen van bloed is niet toegestaan omdat daarbij de kans te groot is dat de katheter verstopt is. 14 Plak de naald af. Fixeer de naald aan de huid met behulp van bijvoorbeeld transparante pleister. Ter voorkoming van accidentele verwijdering. Cliënt 15 Evalueer de handeling. Bespreek met de cliënt zijn ervaringen. I.v.m. aandacht voor het welbevinden van de cliënt. 108 Voorbehouden handelingen een selectie

17 Omgeving 16 Ruim de benodigdheden op. Niet-disposable materialen kunnen (eventueel eerst na huishoudelijke reiniging) in de daarvoor bestemde bakken geplaatst worden. Disposable materialen kunnen weggegooid worden. Conform de voorschriften die in de instelling gelden. De bakken voor nietdisposable materiaal bevatten vaak een desinfecterende vloeistof. Deze bakken worden naar de centrale sterilisatieafdeling gebracht. Het oude infuussysteem wordt veelal beschouwd als risicoafval. 17 Desinfecteer en was zo nodig de handen. Volgens standaardprocedure. Ter voorkoming van het overdragen van micro-organismen. 18 Rapporteer de bevindingen. Rapporteer de volgende zaken: tijdstip en datum verschonen; bevindingen van de insteekopening. I.v.m. de continuïteit van zorg en signalering van mogelijke infectie. Vul vochtbalans in: noteer de resthoeveelheid van de verwijderde infuuszak/fles; noteer de nieuwe infuushoeveelheid inclusief soort en toevoeging van eventuele medicatie. I.v.m. de continuïteit in de vochtbalans. 109

18 Controleer of je onderstaande leerresultaten bereikt hebt. Bespreek of je je gehouden hebt aan eventuele studievoornemens. Pas zo nodig je studieplan aan. 1 de verschillende soorten centraal-veneuze katheters benoemen en de indicaties die daarvoor bestaan; 2 uitleggen wat de voor- en nadelen zijn van een centraal-veneuze katheter; 3 toelichten wat de inbreng- en verblijfscomplicaties zijn; 4 vertellen waarom en hoe ik contaminatie kan voorkomen bij het verwisselen en verschonen van een centraal-veneuze katheter; 5 het verschil in aansluitingswijze benoemen tussen een gewone centraal-veneuze katheter en een getunnelde katheter met implanteerbaar poortsysteem; 6 benoemen waar ik op let indien een centraal-veneuze katheter niet is vastgeplakt; 7 vertellen waarom ik een centraal-veneuze katheter dien af te sluiten voordat ik het infuussysteem verwissel; 8 toelichten welke maatregelen er zijn opgenomen ter bescherming van de hulpverlener; 9 uitleggen waarom een flebitis bij een centraal-veneuze katheter niet kan optreden; 10 verwoorden wat een kathetersepsis is; 11 aangeven op welke wijze ik kan aansluiten bij de beleving van de cliënt; 12 met voorbeelden toelichten welke rapportage waarom van belang is; Voorbehouden handelingen een selectie