Alert, innovatief en betrokken. Beleidsplan 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Alert, innovatief en betrokken. Beleidsplan 2015"

Transcriptie

1 Alert, innovatief en betrokken Beleidsplan 2015

2 Beleidsplan 2015 Inhoud Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Beleidsprioriteiten per cluster Algemeen Leven Inkomen Schade Fraudebestrijding VerzekeraarsVernieuwen VerzekeraarsVersterken Overig 17 Hoofdstuk 2 Overige activiteiten/dossiers per cluster Algemeen Leven Inkomen Schade Fraudebestrijding 26 2

3 Inleiding Het huidige tijdsgewricht wordt wel eens vergeleken met de jaren dertig van de vorige eeuw. Dat klinkt weinig geruststellend. Hoe dan ook wordt 2015 een jaar van onzekerheden. Welke afslag nemen de economische ontwikkelingen - Europees en nationaal? Hoe ontwikkelt de economie zich? Hoe gaat het met het monetair beleid en niet te vergeten met het toezichtsbeleid op de financiële sector? Onzekerheid is er ook over de pan-europese politieke ontwikkelingen die daarmee in verband staan: de Duits-Franse as kraakt en de Britse premier Cameron staat met verkiezingen in aantocht onder druk om de Unie te verlaten. Intussen is een nieuwe Europese Commissie aan de slag en welke dossiers pakt die op? Van groot belang zijn ook de ontwikkelingen in de relatie tussen West en Oost, en de onderlinge West-Europese relaties. De dreiging die van IS uitgaat en de opstelling van Poetin jegens het westen hebben financiële maar ook veiligheidsconsequenties. In eigen land kunnen de verkiezingen van nieuwe Provinciale Staten en daaruit voortvloeiend de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer een andere politieke koers inluiden met wellicht ook een nieuw kabinet. Gegeven de sterk fluctuerende politieke dagkoersen is de samenstelling daarvan zeer ongewis. En dat terwijl in eigen land ook veel in beweging en dus onzeker is. Zoals de arbeidsmarkt met het steeds groter wordend aantal zelfstandigen, de toekomst van ons pensioenstelsel, de situatie op de woningmarkt, de MKB-financiering en dat alles gekoppeld aan een nog steeds laag vertrouwen in de financiële sector. Intussen is er ook sprake van een transitie die de maatschappelijke functie en marktmogelijkheden van verzekeraars verandert. Financiële nood dwingt de overheid haar visie op de verzorgingsstaat te herzien en treedt dus steeds verder terug. Dat betekent nieuwe onzekerheid voor de burger die daardoor meer is aangewezen op eigen verantwoordelijkheid. Door het ontstaan van nieuwe risico s gaan mensen op zoek naar nieuwe veiligheid en bescherming in een alsmaar verder globaliserende wereld, die bovendien sterk verandert door de, soms ingrijpende, technologische ontwikkelingen. Enerzijds door het gedeukte vertrouwen in traditionele instituties, en aan de andere kant geholpen door dezelfde technologische ontwikkelingen, gaan mensen meer zelf op zoek naar mogelijkheden om risico s af te dekken. De vraag is of verzekeraars daarbij nog altijd als de vanzelfsprekende of de enige partij worden beschouwd. Verzekeraars zijn de belangrijkste partij waarbij je terecht kunt voor zekerheid tegen financiële risico s. We vormen een onmisbare schakel in de economie. We verzorgen in belangrijke mate de verzekerde oude dag van miljoenen mensen. Verzekeraars bieden zekerheid, we maken het mogelijk dat mensen dingen kunnen doen die ze graag willen doen, en we zijn daarmee een essen- 3

4 Beleidsplan 2015 tiële partner in het maatschappelijk verkeer. En dat willen we blijven. Van deze functies en verantwoordelijkheden zijn verzekeraars zich terdege bewust. We doen er alles aan om aan de verwachtingen van de klanten, van de overheid en andere stakeholders tegemoet te komen, ook in de toekomst. Maar ook voor verzekeraars zelf zijn het onzekere tijden. Ook om onze verzekeringsbedrijven heen verandert alles. Net als de verwachtingen van degenen voor wie ze werken. Om aan al die veranderingen en onzekerheden tegemoet te kunnen komen, moet de sector de komende tijd vooral flexibiliteit en wendbaarheid aan de dag leggen. De vraag voor het Verbond van Verzekeraars, als representant van de sector, is hoe de sector de nabije toekomst het beste tegemoet kan treden. Er liggen lastige en urgente dossiers waaraan Verbond en verzekeraars werken. Die stapel moet kleiner worden. Het gaat hierbij om zowel korteals de langetermijnissues die vaak schuil gaan achter de actualiteit en de waan van de dag. Lange termijn: vernieuwen, versterken, innoveren Met het oog op de langere termijn heeft het Verbond al geruime tijd de route voor de sector uitgezet op het pad naar vernieuwing, versterking en innovatie. De belangrijkste elementen daarvan zijn vertrouwensherstel, kostenbeperking en nieuwe marktkansen. Dat alles onder het motto: de klant centraal. Het hart van vernieuwen spreekt uit de kernwaarden van de sector: zekerheid bieden, mogelijk maken en maatschappelijk betrokken zijn. Dit alles ook met het doel het vertrouwen in de sector te vergroten. Het huidige middellangetermijnplan waarin deze elementen worden uitgewerkt, is komend jaar toe aan een update. Ook komend jaar staat het beleid weer in het teken van vernieuwing, versterking en innovatie. Deze drie begrippen zijn tekenend voor de cultuurverandering in de sector. De drie elementen grijpen op tal van vlakken en dossiers op elkaar in, met de bedoeling aan het effect van de onderlinge delen een extra stimulans en synergie te geven. Voorbeelden hiervan zijn onder andere het afhechten van de kwestie met beleggingsverzekeringen, de verzekerbaarheid van zelfstandigen tegen arbeidsongeschiktheid en een duidelijker invulling van het aspect veiligheid bij schadeverzekeringen. Het komend jaar zal de sector verder werken aan de totstandkoming van de Klantmonitor Verzekeraars. Dit overzicht moet consumenten en klanten inzicht geven in de prestaties van verzekeraars op klanttevredenheid en vertrouwen. Een andere belangrijke doelstelling van de sector is verzekeringen beter begrijpelijk te laten zijn voor klanten, zodat klanten in een oogopslag kunnen zien wat wel of niet 4

5 gedekt is. In nauwe samenwerking met diverse stakeholders werkt het Verbond aan de ontwikkeling van zogenoemde Verzekeringskaarten, die als eerste oriëntatie middel een goede bijdrage moeten leveren aan het begrip van klanten van een product. Maar ook iets ogenschijnlijk heel voor de hand liggends als de ontwikkeling van de Poliskluis: een digitale schoenendoos waarin elke verzekerde al zijn (schade)verzekeringen kan vinden. Voorbeeld van een nieuwe cultuur is de start van de Nyenrode opleiding Verzekeraars Vernieuwen; connect en impact in 2014, die in januari 2015 voor de tweede keer van start zal gaan. De versterking heeft primair betrekking op de financieel-economische basis van de sector, vertaald naar kostenbeheersing en duurzame nieuwe marktmogelijkheden. Alleen op sterke en efficiënt werkende verzekeraars kan de klant en de samenleving duurzaam bouwen. Innovatie is de toekomstgerichte niche van het beleid. Vanuit het afgelopen jaar ingerichte Innovatielab richt deze niche zich op verkenning en exploratie van de toekomstige risico s en de veranderende samenleving en natuurlijk op mogelijke antwoorden vanuit de sector. Maatschappelijke inbedding Het Verbond kiest bij dit alles nadrukkelijk het pad van een meer maatschappelijk verankerde lobby. Waar belangenbehartiging en lobby de laatste tijd opnieuw onder het maatschappelijk vergrootglas liggen, wil het Verbond geen onduidelijkheid laten bestaan over de aard ervan: het belang van de leden, echter veel duidelijker ingebed in en bezien vanuit de maatschappelijke context. Dat betekent in de praktijk meer nadruk dan voorheen op twee uitgangspunten. We kijken meer vanuit de maatschappelijke vraag of uitdaging naar wat de sector kan, en we nemen meer het initiatief om agendasettend te zijn op maatschappelijke thema s die eraan komen, positief en offensief denkend primair vanuit oplossingen voor de samenleving in plaats van kansen voor de sector. Beleidsagenda 2015 Meer focus en duidelijker prioriteiten zijn de komende tijd het devies voor het Verbond. Dit betekent dat het Verbond de komende tijd meer ruimte maakt voor issues die zowel de samenleving als sector raken, omdat die combinatie bepalend is voor de toekomst van de sector in de samenleving. De sector kan alleen relevant blijven als die in staat is om de combinatie te maken tussen langetermijnontwikkelingen en de lopende dossiers op het snijvlak van samenleving en verzekeringsbedrijfstak. In de ogen van de klant is het inspelen op technologische veranderingen met grote gevolgen, belangenbehartiging met een meer maatschappelijke inbedding en oog voor de politieke urgentie, relevant. Dat zijn de pin points die centraal staan in het beleid van Ze zijn samen te vatten onder de begrippen: alert, innovatief en betrokken. Met die instelling kunnen we voor iedereen zichtbaar maken dat we er toe doen, en dat we in staat zijn om doelgericht de uitdagingen van het komende jaar flexibel aan te gaan. In het licht van bovenstaande zijn per sector de volgende dossiers prioritair voor 2015: 5

6 Beleidsplan 2015 Hoofdstuk 1 Beleidsprioriteiten per cluster 1.1 Algemeen Afhechten Solvency II De Europese Solvency richtlijn moet voldoen aan de oorspronkelijke economische- en risicogebaseerde uitgangspunten conform het total balance sheet-concept. De richtlijn moet ook leiden tot aanvaardbare kapitaaleisen die aansluiten bij de risico s in de verzekeringssector. Daar is het streven van het Verbond op gericht. Doorontwikkeling Poliskluis Overzicht en transparantie in je dekking: dat staat bovenaan het verlanglijstje van veel klanten en die wensen zullen een extra impuls geven aan de digitalisering bij verzekeraars. Het Verbond onderzoekt de mogelijkheden van een elektronische schoenendoos waarin alle verzekeringen die je hebt, systematisch worden opgeslagen. Dankzij deze Poliskluis kun je altijd terugvinden bij welke verzekeraar welke verzekering is afgesloten. Duidelijkheid over privacy Dankzij snelle technologische ontwikkelingen, kan er de komende jaren steeds meer met gegevens. Ook verzekeraars, als verzamelaars, verwerkers en gebruikers van enorme hoeveelheden persoonlijke data van klanten, hebben hiermee te maken. Hun diensten en services, maar ook hun betrouwbaarheid en integriteit zijn daarvan afhankelijk. Dat betekent dat ze uiterste zorgvuldigheid moeten betrachten. Tegelijkertijd moeten verzekeraars wel gegevens kunnen blijven gebruiken om hun werk te doen; risico-inschattingen maken; accepteren, afwijzen of onder aangepaste voorwaarden verzekeren; en claims uitkeren. Het Verbond houdt deze balans in de gaten. Distributie in goede banen Nu de klant aan het stuur zit bij de distributie van verzekeringen, is het zaak op de ingeslagen weg voort te gaan. Komend jaar worden verschillende losse eindjes van dit dossier afgehecht en houdt het Verbond de vinger aan de pols in de aanloop van een wettelijke evaluatie in 2017 van het provisieverbod. Toezicht Het Verbond wil een goed stelsel van financieel toezicht dat bijdraagt aan de financiële stabiliteit van verzekeraars en dat vertrouwen en bescherming biedt aan klanten. Het Verbond monitort alle nationale en Europese toezichtregelgeving. Waar mogelijk probeert het Verbond opeenstapeling van wetgeving te voorkomen. 6

7 Verbetering level playing field met banken Banken en verzekeraars bieden beide, in de ogen van de klant, vrijwel identieke vermogens-opbouwproducten aan. Maar het blijkt dat kapitaaleisen aan verzekeraars vier keer hoger zijn dan die aan banken worden gesteld. Ofschoon de verantwoordelijke regelgeving (Solvency II en Basel III) al redelijk vast staan, zal het Verbond ook in 2015 blijven aandringen op een gelijker speelveld bij een evaluatie van de regels. Beleid arbeidsmarkt: uitvoering sociale agenda Je krijgt een sterke en vernieuwende sector dankzij bekwame en betrokken medewerkers die zich continu blijven ontwikkelen en trots zijn op hun baan en werkgever. Dat is de boodschap van de Sociale Agenda MLT ( ) die door verzekeraars en de vakbonden gezamenlijk is vastgelegd. Daardoor wordt elke verzekeraar ook een aantrekkelijke werkgever. Komend jaar worden verschillende activiteiten ondernomen om dit doel dichterbij te brengen. Beheersing administratieve lasten Te veel wet- en regelgeving verstikt het ondernemerschap. Het is bovendien heel kostbaar. Daarom strijdt het Verbond tegen evidente uitwassen die niets toevoegen of bijdragen aan betere bedrijfsvoering. 7

8 Beleidsplan Leven Afwikkeling beleggingspolissen Afgelopen jaren hebben verzekeraars, conform de gemaakte afspraken, de klanten met te hoge kosten gecompenseerd. Klanten zijn vervolgens geattendeerd op de laagdrempelige mogelijkheden om hun polis voor de toekomst aan te passen. Omdat daarvan weinig gebruik gemaakt is, activeren de levensverzekeraars ook komend jaar hun klanten met een kwetsbare polis en worden andere oplossingen geformuleerd zodat zij inzicht krijgen in hun polis, overzicht krijgen van hun verbetermogelijkheden en stappen kunnen ondernemen om hun situatie te verbeteren. Voorts blijft het Verbond in gesprek met relevante stakeholders om stappen te zetten richting een afronding van het dossier. Aanpassing pensioenstelsel Het pensioenstelsel gaat veranderen met gevolgen voor jong en oud. Hoe is nog de vraag. Daar wordt de komende jaren over gediscussieerd In een wereld zonder verzekeringen zijn ruim 1 miljoen mensen niet verzekerd van een levenslang pensioen. door tal van partijen. Het Verbond wil in die discussie participeren met een duidelijke inzet: er moet meer keuzevrijheid komen voor werkgevers, de intergenerationele solidariteit moet afgeschaft worden. Onderwerpen van discussie zijn: afschaffing van de systematiek van doorsneepremie en doorsneeopbouw, toekomst van de grote verplichtstelling en inzet van pensioen voor andere doeleinden, zoals zorg en de eigen woning. Hiervoor zal worden uitgediept wanneer verplichtstelling van het bedrijfstakpensioenfonds nog te rechtvaardigen is. Vooruitlopend op de verdere toekomstdiscussie, zet het Verbond zich (ook) bij de behandeling van het wetsvoorstel over het algemeen pensioenfonds in voor een strakkere afbakening van het pensioenlandschap. In deze discussie is ook aandacht voor de fiscale kaders. Opsporen onvindbare begunstigden Nog altijd blijken er verzekerden te zijn die niet 8

9 weten dat hun polis tot uitkering komt, of dat hun overleden naaste een levensverzekering had. Op grond daarvan hebben zij recht op een uitkering. Verzekeraars doen alle mogelijke moeite om deze rechthebbenden op te sporen. In 2015 wordt dit zoeken voortgezet en geïntensiveerd, en wordt gezocht naar efficiëntere gegevensuitwisseling met de overheid. Daarnaast bieden verzekeraars de mogelijkheid om klanten naar hun eigen polissen te laten zoeken. Pensioencommunicatie Afgemeten aan de mensen en de hoeveelheid tijd die momenteel aan pensioencommunicatie wordt besteed, gaat het daarmee de goede kant op. Aan aandacht en goede bedoelingen geen tekort. Zaak is om vooral de consument in het oog te houden: wat wil hij, wat kan hij verwerken, hoe kom je het beste bij hem binnen? Op die manier is ook vertrouwen terug te winnen. Tegelijkertijd is het van belang dat de uitvoeringskosten niet te hoog worden. Daar gaat het om bij de inzet van het Verbond op dit dossier. Of het nu gaat om het Pensioenregister, het UPO, de Pensioen 1-2-3, kostentransparantie en alle andere onderdelen die bij dit onderwerp ter discussie zijn. Visie vermogensopbouw/fiscaliteit Fiscaal gefacilieerd sparen voor de oudedag is de afgelopen decennia aanzienlijk versoberd. De verwachting is dat die trend zich doorzet, terwijl van de individuele burger steeds meer gevraagd gaat worden. Dit betekent dat men zich goed moet voorbereiden. Antwoord hebben op deze defiscalisering en daarmee ook een belangrijke stem in de discussie rond fiscaliteit. Het Verbond vormt een visie op (individuele) vermogensopbouw. Doel van deze visie is de behoefte van de samenleving te verbinden met positie van de sector. Optimaliseren DC-regelingen Beschikbare premieregelingen (DC-regelingen) hebben de toekomst. Met het oog op de klant heeft de sector de afgelopen jaren deze pensioenregelingen verbeterd: met introductie van life cycle beleggen, duration matching om het conversierisico te beperken en de invoering van netto staffels. Nu is de wetgever aan zet om de resterende kwetsbaarheden van DC-regelingen aan te pakken, om zo een goede pensioenregeling te bieden vanuit het oogpunt van klantbelang centraal. Het gaat hier om het mogelijk maken van een flexibele annuïteit, het toestaan van een gelijkwaardige fiscale opbouw als voor middelloonregelingen, en duidelijkheid in de regels voor gelijke behandeling en verevening bij echtscheiding. 9

10 Beleidsplan Inkomen Gelijke behandeling chronisch zieken en gehandicapten Gelijke behandeling is een onaantastbaar onderdeel van onze samenleving. Tegelijkertijd is het indirect onderscheid mogen maken een voorwaarde voor het kunnen handhaven van een toegankelijke verzekeringsmarkt. De uitgangspunten van gelijke behandeling en het verzekeringsrecht dienen met elkaar in balans te worden gebracht. Daarom is het des te lastiger om een noodzakelijk onderscheid vanwege bijvoorbeeld de gezondheidstoestand of de levensverwachting te moeten verdedigen, bij met name levens- en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Het Verbond blijft zich inspannen om bedoeling en uitwerking van wetgeving in de verzekeringspraktijk goed vorm te geven, zo ook bij de implementatie van het VN-verdrag. verzekeraars keren dagelijks zo n e 190 miljoen UIT aan verzekerden. Daarom heeft de sector een discussiepaper geschreven over de vraag of verdere verbetering van de toegankelijkheid mogelijk is. Het bleek dat een collectieve oplossing zich moeilijk laat realiseren. Maar deze conclusie is niet per se het eindstation. Het maatschappelijk debat is immers in volle gang. Komend jaar draagt de sector bij aan dit debat, bijvoorbeeld door een aantal invitational conferences te organiseren. Een beter functionerend WGA-stelsel Het huidige hybride stelsel WGA bevat vanwege de verschillen in dekkingsstelsel tussen publieke en private verzekeraars enkele intrinsieke onevenwichtigheden. Een voorbeeld hiervan is de minimumpremiesystematiek bij het UWV. In overleg met het ministerie en het UWV zetten we in op een materiële oplossing voor het minimumpremielek en een toekomstvast hybride stelsel WGA. Doelstelling is een stelsel waarin de concurrentie tussen partijen zich niet richt op de verschillen in premiesystematiek maar op de vraag welke partij werkgever en werknemers het beste ondersteunt bij re-integratie en preventie. Verdere verbetering toegang AOV voor zelfstandigen Iets minder dan de helft van de zelfstandigen heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Een deel van de zelfstandigen is om goede redenen onverzekerd: ze zijn niet afhankelijk van het inkomen dat ze als zelfstandige verdienen of ze hebben andere middelen als ze arbeidsongeschikt zouden raken. Maar zelfstandigen vinden de producten ook te duur. De politiek vindt de lage verzekeringsgraad zorgelijk en ongewenst. 10

11 1.4 Schade Verbeterde risicobeheersing in het volmachtkanaal Zonder volmachten zou het distributielandschap van schadeverzekeringen er anders uitzien. Volmachten vormen een niet weg te denken schakel in de keten. Dat betekent dat er ook nadrukkelijk aandacht moet zijn voor een goede beheersing van de risico s zoals deze door DNB zijn onderzocht. Dat moet in 2015 worden gerealiseerd met specifieke aandacht voor onder andere non-concurrentiële audits, datakwaliteit, Solvency II en passende volmachtbeloning. Nieuwe stappen in veiligheid: huis, verkeer Verzekeraars zijn partners in veiligheid. Vergoeding na schade is voor de meeste mensen het duidelijkste aspect van een verzekering. Maar die komt hooguit pas aan het eind van een heel traject van risicoanalyse en preventie aan de orde. Verhoging van veiligheid en het voorkomen van schade, het veiligheidsbewust maken van mensen en bedrijven: dat zijn speerpunten van het beleid van schadeverzekeraars. In het verkeer en thuis. Komende jaren sluiten verzekeraars weer een aantal Safety Deals met andere partners in veiligheid en worden bestaande Deals verder uitgediept. Innovatie en aansprakelijkheid Nieuwe technologieën en een veranderende samenleving brengen niet alleen nieuwe mogelijkheden tot stand, maar brengen ook nieuwe risico s. Deze zullen vooral op aansprakelijkheid betrekking hebben, en dus gevolgen hebben voor de verzekering tegen aansprakelijkheid. Hoe gaat de consument om met nieuwe aansprakelijkheden, en hoe kan de verzekeraar hierop anticiperen? Komend jaar wordt dit terrein verder verkend voor thema s als de zelfsturende auto en sharing. In een wereld zonder verzekeringen zouden er dagelijks beschadigde auto s bij komen aan de kant van de weg. Nieuwe veiligheidsrisico s De samenleving wordt geconfronteerd met nieuwe veiligheidsrisico s zoals de Facebookrellen in Haren, het schietincident in Alphen of de ramp met vlucht MH17. Bestaande begrippenkaders van verzekeraars zijn niet meer toereikend 11

12 Beleidsplan 2015 om adequaat op deze nieuwe risico s in te kunnen spelen. Definities als molest en terrorisme moeten opnieuw tegen het licht worden gehouden. Op basis hiervan zal ook het draaiboek bij rampen moeten worden geactualiseerd en de positionering van de NHT opnieuw beoordeeld. Toegang tot het recht Rechtsbijstandverzekeraars voorzien al jaren in de behoefte aan betaalbare rechtshulp. Terwijl de vraag naar rechtshulp toeneemt, wordt de rechtshulp die van rijkswege financieel wordt gesteund, alleen maar schraler. Hoe kan de sector de toegang tot het recht voor steeds meer mensen open houden? Klimaatverandering Klimaatverandering is direct gelinkt aan algemene veiligheid. Denk aan overstroming, meer schade door intensievere regen en storm. Dat heeft implicaties voor veiligheid van en dus eisen aan wonen, bouwen, mobiliteit en transport, energieleverantie en dergelijke. Verzekeraars houden op dit punt nadrukkelijk de vinger aan de pols. 1.5 Fraudebestrijding Verbeteren fraudebestrijding marktbreed Het fraudebewustzijn bij verzekeraars neemt toe. Alle leden hebben fraudeprotocollen ondertekend en gaan actief achter fraudeurs aan. Maar het kan nog beter. Komend jaar moeten de leden aantoonbaar organisatorische maatregelen hebben getroffen om fraude volgens de vastgestelde protocollen te bestrijden. 12

13 1.6 VerzekeraarsVernieuwen Gedrag en cultuur Zichtbaarheid van de verandering vraagt naast het zichtbaar maken van product en dienstverlening ook om een andere manier van stakeholdermanagement en verdieping van het leiderschap. Een belangrijk kader hiervoor vormt de Gedragscode Verzekeraars waarin de kernwaarden van de sector als sturende waarden voor het handelen vanuit het klantbelang centraal verankerd zijn. 1. Operationalisering van de Gedragscode Verzekeraars door leden als de moedercode van de sector. Daarin zijn de kernwaarden van de sector als sturende waarden voor het handelen vanuit het klantbelang centraal verankerd. 2. De cultuurverandering wordt doorgezet en verder gestimuleerd door de opzet van een brancheaanbod van dialoogsessies. Tevens worden de ontwikkelingen in het programma Verandervermogen van AFM/DNB nauwgezet gevolgd. 3. Vanuit het streven naar meer zichtbaarheid van trots op de sector en meer leiderschap wordt een voorstel uitgewerkt waarop in 2015 de zichtbaarheid van de captains of industry en medewerkers vergroot kan worden. Vroegtijdig signaleren prioriteitsdossiers Een van de belangrijkste pijlers in het herstel van vertrouwen is het verbeteren van het oplossend vermogen van de sector bij de reputatiegevoelige dossiers: dossiers waarbij het risico bestaat dat verwachtingen van de klant en/of samenleving niet wordt waargemaakt, waar het product zelf, de dienstverlening of communicatie uit oogpunt N.B.: betreft een eerste ontwerp van hoe de kaart er mogelijk uit kan komen te zien. van klantvertrouwen verbetering behoeft. Eind 2015 moet er een goed systeem van checks en balances bestaan om mogelijke prioriteitsdossiers op brancheniveau en ten behoeve van individuele leden tijdig te kunnen identificeren en prioriteren. Verzekeringskaart (Eenvoudig Weergegeven Producten) Al enige jaren wordt er gesproken over de noodzaak van eenvoudige producten zodat de verwachtingen van de klant aansluiten op het product dat wordt aangeschaft. Anders dan de Tweede Kamer en minister Dijsselbloem ziet de sector geen oplossing in productstandaardisatie, maar eerder in harmonisatie van productinformatie. Het Verbond heeft in 2014 een pilot uitgevoerd waarin een Verzekeringskaart is ontwikkeld voor zowel inboedel en AOV. Bij positieve 13

14 Beleidsplan 2015 besluitvorming in december, zullen in 2015 voor de twaalf meest voorkomende consumentenproducten verzekeringskaarten worden ontwikkeld. Klantmonitor Verzekeraars Om de klant en stakeholders meer inzicht te geven in de presentaties van individuele verzekeraars, werkt het Verbond aan de ontwikkeling van de Klantmonitor Verzekeraars, waar huidig consumentenonderzoek voor wordt ingezet. Hiertoe zal het bestaande Klanttevredenheidsonderzoek worden aangepast en omgevormd tot een publieke benchmark. Ook deelname aan het Keurmerk Klantgericht Verzekeren zal in de Klantmonitor worden betrokken. Innovatieve klantcommunicatie De sector zal ook in 2015 kritisch blijven kijken naar mogelijkheden tot verbetering van klantcommunicatie, zowel schriftelijk als mondeling. Ook de ontwikkelingen rondom de mogelijkheden van gegevensuitwisseling, maakt hier in toenemende mate deel van uit. Voor leden betekent dit vooral kennisdelen, gebruik kunnen maken van trendanalyses en een mogelijk aanbod van tooling. Ook zal het Verbond op productniveau blijven streven naar verbetering van schriftelijke communicatie. Zichtbaar maken bewijs De pilot Sherlock is bedoeld om de bewijslast van de vernieuwing vanuit de sector te laten komen en elkaar hierdoor verder te inspireren. Een ander traject dat al langer loopt is de stimulering van de vernieuwing door Jonge Verzekeraars. Dit netwerk komt vier keer per jaar bijeen. Het Verbond stimuleert dit netwerk. Ook de samenwerking met Young Insurance is gezocht. Financiële educatie en consumentenvoorlichting Met financiële educatie wil het Verbond de financiële weerbaarheid van jongeren vergroten. Het Verbond streeft naar een vaste plek van financiële educatie in de kerndoelen/het curriculum van het onderwijs. Het aantal gastlessen voor de editie 2015 van de Week van het geld gaat verder omhoog, deelname aan de Week van het geld en de Pensioen3daagse wordt voorzien en traffic naar de website wordt gestimuleerd. 14

15 1.7 VerzekeraarsVersterken VerzekeraarsVersterken: het Innovatielab Een van de uitdagingen voor verzekeraars is het omgaan met de gevolgen van de voortschrijdende technologie, die met een snelheid op ons afkomt die we nog niet eerder gezien hebben: de ontwikkeling is exponentieel en in zijn effecten disruptief. Die krijgen steeds meer invloed op de samenleving en op ons directe leven, en heeft grote gevolgen, ook op de risico s die mensen lopen en dus op verzekeraars. De nieuwe wereld waarin wij komen te leven vergt een nieuwe positie van verzekeraars en een hoge mate van innovatie. Innovatielab Ook de verzekeringssector moet onder druk van de technologische vernieuwing innoveren. De verantwoordelijkheid voor innovatie ligt bij de verzekeraars zelf, maar voor het Verbond is er wel een taak om de cultuur van innovatie te bevorderen, informatie aan te reiken en eventuele sectorbrede blokkades weg te nemen. Daarvoor heeft het Verbond een Innovatielab gecreëerd als aanjaagvehikel, met als taak kennis en ervaring over sectorbrede innovatie te bundelen. Het Verbond laat zich daarbij ook inspireren door met andere partijen en sectoren verbinding te leggen door open innovatie. Het Verbond is in het Innovatielab een samenwerking aangegaan met een aantal innovatiepartners die met elkaar en samen met het Verbond innovatiethema s gaan agenderen en met de leden gaan uitwerken. De innovatiepartners zijn: Microsoft, TNO, het ministerie van Economische Zaken, KPMG en GfK. Internet of things De partners organiseren op 21 januari 2015 een (eerste) innovatiesessie voor verzekeraars over Internet of things. In onze digitale wereld zijn steeds meer dingen via internet met elkaar verbonden en kunnen met elkaar communiceren. Dat gaat een geweldige impact hebben op heel veel sectoren in de economie, niet in de laatste plaats de verzekeringssector, onder meer door nieuwe samenwerkingsverbanden met andere sectoren, maar ook door de effecten op de risicobepaling. Er worden dit jaar nog twee innovatiesessies gehouden, telkens gehost door een van de partners. Het Verbond gaat door met het organiseren van de succesvolle reeks van trendavonden, die ook bedoeld zijn om nieuwe trends, met name op het gebied van technologie, te presenteren. De eerste trendavond in 2015 gaat over kunstmatige intelligentie. 15

16 Beleidsplan 2015 Fysiek lab Begin 2015 wordt bij het Verbond het fysieke Innovatielab geopend, dat een extra impuls moet geven aan de activiteiten van het Innovatielab, maar waar ook leden inspiratiesessies op het gebied van innovatie kunnen houden. Daarvoor wordt binnen het gebouw van het Verbond een aparte creatieve ruimte ingericht naar het model van het LEF Innovation Centre van Rijkswaterstaat, YNNO en het innovatielab van KPMG. Innovatiecourse Nyenrode Het Verbond organiseert samen met Nyenrode vier afzonderlijke workshops over de innovatiecultuur bij verzekeraars. De onderwerpen zijn: 1. Diagnose: de innovatie- en veranderkracht van de eigen organisatie; 2. De factor mens: van diagnose naar succesvolle executie van innovaties; 3. Best practices: digitale transformative en de noodzaak tot innovatie; 4. Realisatie: scenarioanalyse, optiewaardering en roadmapping als succesfactoren voor innovatiekansen. De workshops zijn in het najaar van 2014 gestart. De laatste twee worden in de eerste maanden van 2015 gehouden. Uitbreiding De website is beschikbaar voor de leden van het Verbond en wordt gebruikt om een weging van verschillende trends te maken. Trends veranderen echter regelmatig en veel verzekeraars hebben behoefte om eigen informatie aan het systeem toe te voegen. Daarom wordt er een Wikipedia voor verzekeraars van gemaakt. De digitale innovatieradar, het zogenaamde Innovatieoog krijgt dan meteen een prominente rol in het lab. Door de site aan te passen naar de vormgeving van het lab, kunnen we deze gebruiken voor inspiratiesessies. Sprekende afbeeldingen, artikelen, filmpjes en andere informatie kunnen direct en interactief gebruikt worden. Enquête: wat is belangrijk bij innovatie? Bij de start van het Innovatielab is een enquête uitgevoerd onder de leden van het Verbond. De enquête moet als nulmeting dienen en wordt volgend jaar nog een keer uitgezet. Opvallend is dat de meeste verzekeraars zichzelf wel innovatief vinden binnen de verzekeringsbranche, maar dat zij zichzelf ten opzichte van andere branches veel minder innovatief vinden. Het gevaar dat de verzekeringssector door andere sectoren wordt ingehaald, lijkt dus reëel te zijn. De uitkomsten van de enquête moeten nog worden geanalyseerd en zullen leiden tot aanvullende activiteiten in het Innovatielab voor

17 1.8 Overig Dienstverlening en Informatie De dienstverlening aan de leden wordt in 2015 verbeterd. Daarbij gaat het in grote lijnen om adequate en relevante informatieverschaffing (o.a. meer digitalisering, social media), in het vervullen van de platformfunctie, en om het aanbod van operationele diensten die beter voldoen aan de behoeften van de leden. De activiteiten in het kader van publieksvoorlichting en financiële educatie worden voortgezet, net als het organiseren van de vele tientallen bijeenkomsten in eigen huis. De Verbondscourse die in 2015 voor de negende keer wordt georganiseerd, wordt geoptimaliseerd. Het programma van permanente educatie (in samenwerking met Nyenrode University) zal zich in 2015 richten op aspecten als deskundigheidsbevordering voor bestuurders, directieleden en commissarissen. Public Affairs/Public Relations PA/PR heeft voor 2015 twee belangrijke issues op de agenda staan. Het eerste betreft het vervolg van de campagne: Fijn dat we verzekerd zijn. In het voorjaar zullen de resultaten tot dusver worden geëvalueerd. Op basis daarvan wordt 17

18 Beleidsplan 2015 besloten over voortzetting en zo ja, in welke vorm. Het tweede onderwerp is de verdere uitwerking en invoering van Lobby 2.0. In het voorjaar zullen de instrumentaria worden ingezet. Overigens zal veel tijd en aandacht van de afdeling PA/PR opgeëist worden door woordvoering over politieke, economische, maatschappelijke en andere actualiteiten en door communicatieve begeleiding van lopende dossiers. Met name de beleggingspolissen zullen nogal wat aandacht vergen mijn bedrijf markt Nederlandse verzekeraars stimuleren onze economie met zo n e 250 miljard. Fijn dat we verzekerd zijn. CVS Naast de reguliere werkzaamheden zoals ruim dertig statistieken en onderzoeken voor benchmarkdoeleinden voor de leden en consumentenonderzoek wil het CVS in 2015 ook flexibel blijven en ruimte behouden voor ad hoc dataverzameling waar actuele ontwikkelingen soms om kunnen vragen. Goed gebruik van de onderzoeksgegevens is cruciaal voor het creëren en in stand houden van een correct beeld van de branche bij publiek en stakeholders. In 2015 zal het CVS-net worden uitgebreid met meer statistieken. Tevens maakt het CVS een functionaliteit zodat leden online data kunnen aanleveren aan het CVS. De samenwerking met CBS wordt in 2015 voortgezet waar het gaat het ophalen van gegevens uit de voorportalen ten behoeve van het Pensioenregister zodat het CVS ook eigen rapportages kan maken. Wat betreft de Risicostatistiek brand bedrijven bekijkt het CVS de mogelijkheid van een wijziging in de uitvraag om zowel de deelname als het nut van de uitkomsten voor verzekeraars te vergroten. Het CVS onderzoekt in 2015 nieuwe mogelijkheden voor een kostenbenchmarkstatistiek en voor branchebrede onderzoeken om fraude te identificeren. waarbij tevens trendanalyses zullen worden gemaakt om schaderisico s nader in kaart te brengen. Bovendien ontwikkelt het CVS een nieuwe statistiek met risico-informatie omtrent de ERD/WGA-verzekeringen. In 2015 zal CVS de inboedelwaardemeter vernieuwen. Focus op de consument blijft ook in 2015 belangrijk. Daarom werkt het CVS in 2015 aan een vernieuwde Klantmonitor waar het Klantevredenheidsonderzoek (KTO) deel van uitmaakt. Dit om de drie pijlers van de tweede fase van VerzekeraarsVernieuwen beter te kunnen monitoren. Ook gaat het CVS in 2015 regelmatig de opinie van de consumenten op actuele verzekeringsonderwerpen uitvragen. 18

19 Hoofdstuk 2 Overige activiteiten/dossiers per cluster 2.1 Algemeen Integere bedrijfsvoering Verzekeraars moeten alert zijn en blijven op de mogelijkheid dat er verzekeringsgelden worden gebruikt voor witwassen of dat er terroristische activiteiten mee worden gefinancierd. Het IMF gaat Nederland op dit soort praktijken evalueren. Sustainable insurance Het Verbond heeft de VN-principles for Sustainable Insurance ondertekend, waarmee het aangeeft te streven naar duurzaam verzekeren. Dat komt ook tot uitdrukking in de meerjarenafspraak over energiebesparing van twee procent per jaar. Daar wordt komend jaar aan verder gewerkt. Goed bestuur Het Verbond en de leden vinden in de eigen gedragscode een praktisch bruikbaar instrumentarium wat betreft goed bestuur. De gedragscode wordt komend jaar geëvalueerd, waarbij nieuwe codes bij de NVB en de nieuwe beloningswetgeving worden betrokken. Investeren in NL Verzekeraars willen meehelpen het moeizame investeringsklimaat in ons land te bevorderen. Ze beheren immers namens de verzekerden flinke kapitalen. Met de oprichting van Qredits en een fonds in samenwerking met ABN AMRO is het afgelopen jaar hiermee een begin gemaakt. Ook is er aandacht voor investeringen in duurzame energie en hypotheken. Komend jaar wordt hierop voortgeborduurd. Financiële Transactietax Nederland doet vooralsnog niet mee met de introductie van de Financiële Transactietax. Ook het Verbond is er een tegenstander van. Deze opstelling vereist de nodige (lobby)aandacht en inzet in Wet- en regelgeving met betrekking tot beleggingen Ten gevolge van de crisis wordt een aantal beleggingsproducten (securitisaties, derivaten) en -diensten met argwaan bekeken. De goede aspecten daarvan verdienen beter. Komend jaar zet het Verbond zich daarvoor in. Duurzaam beleggen Ook verzekeraars geven gehoor aan de maatschappelijke roep naar meer duurzaam beleggen. Dat ligt onder meer vast in de gedragscode met dezelfde naam uit Het Verbond houdt de ontwikkelingen op dit terrein in de gaten en stimuleert bij de leden het duurzame beleggen. Risicomanagement en economische ontwikkelingen Concurrentie uit onverwachte hoek, economische tegenwind, langdurig lage rente, stagnerende groei: deze en andere factoren maken het nodig dat de sector zich grondig verdiept in alternatieven, in 19

20 Beleidsplan 2015 risicomanagement en in het algemeen in succesvolle overlevingsstrategieën nu meer dan ooit. Mededinging, compliance en riskmanagement Concurrentie is de kurk waar de sector op drijft. Die mag dus niet belemmerd worden door onderlinge afspraken. Het Verbond houdt er dan ook strak de hand aan dat leden zich aan de zelfregulerende complianceregels houden en dat ze de nationale en Europese mededingingsregels niet overtreden. Het Compliance-portal vervult hierbij een belangrijk taak om de leden van alle relevante ontwikkelingen op de hoogte te houden. Ketenintegratie Om kostenefficiency te verbeteren en om betere dienstverlening aan de klant te realiseren, is het belangrijk dat alle schakels in de verzekeringsketen goed op elkaar aansluiten. Met name de trits klant-adviseur-verzekeraar kan op een aantal punten beter functioneren. Daaraan wordt in 2015 verder gewerkt. Buiten de Poliskluis om gaat het hierbij om activiteiten zoals een ketenintegratiemonitor en ontwikkeling van het eid-stelsel. Wetenschapsbeleid Wetenschappelijk onderzoek en onderwijs zijn belangrijk voor de sector: als onafhankelijke bron van nieuwe inzichten, producten e.d. maar ook als toeleverancier van gekwalificeerde mensen. Komend jaar ondersteunt het Verbond ACIS en continueert de promotie van de Master verzekeringskunde. Vakbekwaamheid De sector is gebaat bij hoge vakbekwaamheids eisen van medewerkers die advies uitbrengen aan klanten. Dat is juist nu cruciaal omdat in 2014 nieuwe eisen zijn vastgelegd. Komend jaar is een belangrijk overgangsperiode omdat per elke verzekeraar moet voldoen aan deze nieuwe eisen. Opleidingen De sector heeft blijvend behoefte aan goed opgeleide mensen. Daarvoor is een goede aansluiting belangrijk tussen opleiding en sector. Komend jaar wordt een begin gemaakt met het opzetten van een netwerk van relevante opleidingen. Zelfregulering (SA, Keurmerk) Zelfregulering stimuleert het zelfreinigend vermogen van de sector en is daarmee van groot belang voor het herwinnen en het behouden van het vertrouwen van de klant in verzekeraars. In 2015 zal het Verbond onder andere de dialoog aangaan en voortzetten met leden en stakeholders over de rol van de gedragscode, hiertoe een audit-tool ontwikkelen en uiteraard de self assessments uitvoeren. Verslaggeving De internationale verslaggevingsstandaard voor verzekeringen (IFRS 4 fase 2) en die voor financiële producten (IFRS 9) die ontwikkeld worden door de IASB, moeten goed aansluiten op en een goede weergave zijn van het business model van verzekeraars, met oog voor zowel de assets als de liabilities. Van zijn kant probeert het Verbond de vaart erin te houden zodat invoering in 2018 mogelijk is. Belastingen Verzekeraars hebben te maken met verschillende belastingdossiers: zowel heffingen maar ook renseignering. Daarbij gaat het over assurantiebelasting, BTW en vennootschapsbelasting, maar ook dossiers als FATCA, CRS en EUSD. 20

21 Arbeidsvoorwaarden CAO gerelateerde projecten Het Verbond laat een studie doen naar flexibiliseren van de regels voor arbeidstijden en het afschaffen van toeslagen. Die wordt begeleid en over de uitkomsten zal worden gerapporteerd. Voorts wordt in 2015 een nieuw project ten aanzien van arbeidsparticipatie verkend en wordt invulling gegeven aan de thema s die voortvloeien uit het sociaal MLT. Arbocatalogus inclusief onderhoud website arbocatalogus In 2015 wordt de bestaande arbocatalogus geactualiseerd. Ook wordt de website aangepast. Samenhangend inzetbaarheidsbeleid Een samenhangend inzetbaarheidsbeleid levert een substantiële bijdrage aan het vernieuwen en versterken van de sector. In 2015 wordt het beleid opnieuw bekeken, en wordt de website geactualiseerd. 2.2 Leven Waardeoverdracht Het ministerie van SZW werkt aan een wetswijziging voor de waardeoverdracht. Die kan gevolgen hebben voor bestaande contracten. Het Verbond pleit voor vasthouden aan contractueel gemaakte afspraken. In 2015 zal hierop de lobby worden gericht. Flexibele pensioencontracten Onder meer door gestegen levensverwachting zijn rechtsreeks verzekerde regelingen met nominale garanties relatief duur. Om werkgevers extra keuze te kunnen bieden, blijft het Verbond zich inzetten voor introductie van uitkeringsovereenkomsten waarbij aanspraken meebewegen met de ontwikkeling van de levensverwachting. Alternatief doorsneepremie Bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een doorsneepremie. Door de vergrijzing is de oorspronkelijk bedoelde solidariteit ernstig verstoord waardoor jongeren structureel meer betalen en ouderen voordeel hebben. Het Verbond kijkt in 2015 naar de alternatieven voor de doorsneepremie en mogelijke transitiepaden. Hierbij wordt ook de uitstraling naar verzekerde regelingen onderzocht. Eigen woning en pensioen De vraag van de overheid is of pensioenpremies of pensioenaanspraken kunnen worden gebruikt voor de aflossing van de hypotheek. Uit berekeningen blijkt dat dit sympathieke idee, slechts enige duizenden euro s kan op leveren voor een gemiddelde restschuld van euro. Daar staat een verlies van opbouw van het pensioen van vele duizenden euro s tegenover. De vraag is of deze maatregel daadwerkelijk kan bijdragen aan de oplossing van de restschuldproblematiek. Het Verbond pleit voor behoud van een substantiële pensioenopbouw voor klanten en beperking van eventuele risico s. Gevolgen Experian-arrest Het Experian-arrest bij het EU-Hof van justitie ziet toe op het toepassen van leeftijdsafhankelijke premiestaffels bij pensioenen. Hierdoor zal de Nederlandse gelijke behandelingswetgeving worden aangepast. Het Verbond streeft naar 21

22 Beleidsplan 2015 handhaving van wetgeving met leeftijdsafhankelijke staffels. Oudedagsvoorziening zelfstandigen De vermogenspositie van zelfstandigen is sterk aanwezig in het politieke debat. De vraag is of zelfstandigen voldoende vermogen opbouwen voor hun oudedagsvoorziening in aanvulling op de AOW. Het is bovendien een groeiende groep. Het doel van het Verbond is te borgen dat de nadere uitwerking van de vrijwillige collectieve pensioenregeling in de derde pijler en de discussie die daaruit voortvloeit geen gevaar vormt voor het bestaande aanbod in de derde pijler, maar juist nieuwe marktkansen biedt. Europese pensioenwetgeving De Europese ontwerp-richtlijn voor pensioenfondsen wijkt af van de Solvency II bepalingen. Het Verbond bepleit juist meer samenhang zodat er vanuit de richtlijn sprake is van het uitgangspunt: same risks-same rules. Daarnaast zet het Verbond er zich voor in dat de richtlijn minder gedetailleerde regels over pensioencommunicatie zal bevatten. Ook andere Europese beleidsdossiers op het gebied van tweedepijlerpensioenen worden door het Verbond gemonitord en beïnvloed. Personal pension plan De Europese Commissie heeft aan de Europese toezichthouder EIOPA technisch advies gevraagd ten aanzien van benodigde regelgeving en consumenten beschermingsmaatregelen om één markt voor pensioenen binnen Europa te bewerkstelligen. Het Verbond organiseert, coördineert en formuleert het Nederlandse standpunt op dit plan, en zet zich in om dit te realiseren. PRIPs In het voorjaar is een compromis gesloten ten aanzien van de verordening over essentiële informatiedocumenten voor beleggingsproducten tussen het Europees Parlement (EP) en de Raad. Deze verordening stelt voor een KID (Key Information Document), een Europese financiële bijsluiter in te voeren. Het Verbond wil het KID zoveel mogelijk laten aansluiten op de financiële bijsluiter zodat de klant overzicht en inzicht in complexe producten op een vertrouwde manier kan behouden en niet onnodig extra kosten ontstaan. Op hoofdlijnen van de verordening is dit gelukt. Het is zaak om in de uitwerkingsfase alert te blijven. Distributievergoedingen Er is een wetsvoorstel in voorbereiding om de beleggingsfondsen van verzekeraars onder het verbod van distributievergoedingen te brengen. Het Verbond is hier voorstander van omdat dit bijdraagt aan transparantie aan klanten, maar heeft aangeven dat eerbiedigende werking van het wetsvoorstel noodzakelijk is. De lobby zal zich daarbij in 2015 richten op een eerlijk speelveld ten aanzien van andere entiteiten, beleggingsfondsen, banken en pensioenfondsen. Overlijdensrisicoverzekering Vanuit verschillende richtingen krijgen overlijdensrisicoverzekeringen aandacht. De discussie over premiedifferentiatie, voorziening en doelkapitaal zou in het licht van het beleggingsverzekeringsdossier meer aandacht kunnen gaan trekken. Daarnaast zijn er ook onderzoeken naar marktkansen ten aanzien van deze verzekeringen, waar het Verbond actief aan deelneemt. 22

23 Uitvaartverzekeringen Hoewel de markt de afgelopen jaren stappen heeft gezet in het implementeren van het idee van klantbelang centraal, zijn er in het licht van onder andere het provisieverbod enige onduidelijkheden over hoe om te gaan met de nieuwe omstandigheden. Dit zal in goede verbinding met de AFM worden opgepakt. Het Verbond werkt samen met zijn leden in 2015 aan de positieve positionering. Fraude met levensverzekeringen en inkomensverzekeringen Fraude tast de integriteit van de bedrijfstak aan en ondermijnt de solidariteit. Verzekerden moeten erop kunnen vertrouwen dat verzekeraars er alles aan doen fraude terug te dringen. Het Verbond stimuleert levens- en inkomensverzekeraars fraude actief te bestrijden. Woningmarkt Met name door de financiële crisis, maar ook door andere factoren (fiscale voornemens, natuurschade, provisieverbod) is de hypothekenmarkt sterk veranderd. De sector bereidt zich voor op verschillende neveneffecten van andere voorzieningen zoals pensioen en de hervorming van het belastingstelsel, wat zowel bedreigingen als kansen voor de markt meebrengt. Daarnaast zijn er verschillende onderwerpen die op korte termijn aandacht behoeven zoals de restschuldproblematiek, implementatie van de kredietrichtlijn en de toekomst van NHG. Renseignering De overheid zal de komende jaren een steeds groter beroep doen op verzekeraars om financiële gegevens van hun klanten aan te leveren, onder andere ook door buitenlandse wetgeving (FATCA, CRS). Het Verbond werkt samen met de fiscus aan de verbetering van de informatieoverdracht. Protocol stroomlijning kapitaaloverdracht Het Protocol stroomlijning kapitaaloverdracht beoogt een verbetering van vakbekwaamheid, het overdrachtsproces en communicatie naar de klant bij overdracht van kapitaal tussen maatschappijen. Defensieovereenkomst Tussen verzekeraars en het ministerie van Defensie is een overeenkomst gesloten inzake dekking van een aan een woning gekoppelde overlijdens risicoverzekering voor militairen op uitzending. MH17 was de aanleiding om stil te staan in hoeverre verzekeringen in dit soort situaties dekking bieden, en wat het reputatierisico is voor de branche. 2.3 Inkomen SER-advies toekomst arbeidsgerelateerde zorg De SER heeft geadviseerd over de rol en de positie van de bedrijfsarts en over het huidige stelsel van arbeid en zorg. Het Verbond werkt in 2015 aan de verbetering van de samenwerking in de keten van preventie, interventie en re-integratie. Loondoorbetalingsperiode Ook al is de (verlengde) loondoorbetalingsplicht een succes, er zijn ook bezwaren, met name van de kant van kleine werkgevers. Het ministerie doet onderzoek naar de knelpunten die werkgevers ervaren. Het Verbond is voorstander van en zet in op handhaving van huidige verzuimperiode. 23

24 Beleidsplan 2015 Acceptatie Moeilijke acceptatie of weigering van acceptatie door gezondheidsrisico s ligt maatschappelijk en politiek erg gevoelig. Toch is het soms onontkoombaar. Het Verbond blijft ernaar streven om maximale toegankelijkheid te creëren, onder andere door meer mogelijkheden te scheppen dat acceptatie op persoonlijke maat wordt toegesneden. Alternatief voor de en bloc-clausule AOV De toepassing van de en bloc-clausule voor de noodzakelijke verhoging van de premie is reputatiegevoelig. Daarom onderzoekt het Verbond alternatieven. Positionering inkomensverzekeraars in arbeidsmarktdiscussie De arbeidsmarkt is in beweging. De discussie hierover wordt breed gevoerd en raakt inkomensverzekeraars. De verzekeringssector denkt in 2015 proactief mee over de problemen op de arbeidsmarkt, mogelijke oplossingen voor deze problemen en de positie van de verzekeringssector daarin. 2.4 Schade Directe verzekeringen Maatschappelijke ontwikkelingen als de klant centraal, vlot en snel een standpunt innemen over aansprakelijkheid en de schadeafwikkeling, de toenemende mediadruk, het uitdijende aansprakelijkheidsrecht et cetera, hebben invloed op het verzekeren van (verkeers)aansprakelijkheid. In 2015 wil het Verbond een start maken met het in kaart brengen van alternatieve vormen van aansprakelijkheidsverzekeringen. De directe verzekering en first party verzekering zijn daarbij voor de hand liggende opties. Breed zal worden geïnventariseerd welke mogelijkheden deze andere verzekeringsvormen bieden. Wat de vooren nadelen zijn en tegen welke kansen en belemmeringen bij de invoering wordt aangelopen. In 2015 zal een eerste analyse op dit vlak komen. Preventietechniek Hoe veilig een object is tegen brand of inbraak, kun je meten. De sector hanteert verschillende instrumentaria en heeft verschillende certificeringen ontwikkeld om veiligheid te meten en vast te leggen. In 2015 gaat het Verbond verder met zichtbaar maken van de meerwaarde en het gebruik van certificeringsregelingen door verzekeraars. Medische aansprakelijkheid Medische incidenten kunnen zeer ernstige gevolgen hebben voor de slachtoffers of nabestaanden. Verzekeraars en andere belangenbehartigers zijn permanent met elkaar in overleg om het aantal incidenten terug te brengen. In 2015 organiseert het Verbond een expertmeeting op het verbeteren van het schaderegelingsproces. Ook wordt komend jaar verder gewerkt aan deel C van de Gedragscode Openheid medische incidenten: betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid (GOMA) opgeleverd. Asbest Gezondheidsproblemen ten gevolge van blootstelling aan asbest blijven voorkomen en (dus) ook de vraag of en in hoeverre er sprake kan zijn van aansprakelijkheid en schadevergoeding door verzekeraars. Daarom werkt het Verbond in 2015 aan de oplevering van een probleemanalyse en een plan van aanpak. 24

Alert, innovatief en betrokken. Beleidsplan 2015

Alert, innovatief en betrokken. Beleidsplan 2015 Alert, innovatief en betrokken Beleidsplan 2015 Beleidsplan 2015 Inhoud Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Beleidsprioriteiten per cluster 6 1.1 Algemeen 6 1.2 Leven 8 1.3 Inkomen 10 1.4 Schade 11 1.5 Fraudebestrijding

Nadere informatie

Alert, innovatief en betrokken. Beleidsplan 2015

Alert, innovatief en betrokken. Beleidsplan 2015 Alert, innovatief en betrokken Beleidsplan 2015 Beleidsplan 2015 Inhoud Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Beleidsprioriteiten per cluster 6 1.1 Algemeen 6 1.2 Leven 8 1.3 Inkomen 10 1.4 Schade 11 1.5 Fraudebestrijding

Nadere informatie

Toekomst voor verzekeraars

Toekomst voor verzekeraars Position paper Toekomst voor verzekeraars Position paper ten behoeve van het rondetafelgesprek op 11 juni 2015 van de vaste commissie voor Financiën van de Tweede Kamer naar aanleiding van het rapport

Nadere informatie

Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening. Position paper: Toekomst pensioenstelsel

Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening. Position paper: Toekomst pensioenstelsel Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening Position paper: Toekomst pensioenstelsel Publicatiedatum: juni 2016 Autoriteit Financiële Markten De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante

Nadere informatie

Vertrouwen in de toekomst? Harold Herbert 09 november 2017

Vertrouwen in de toekomst? Harold Herbert 09 november 2017 Vertrouwen in de toekomst? Harold Herbert 09 november 2017 Agenda AOV & ZZP, loondoorbetaling, WGA: Actuele situatie maatschappelijke discussie Regeerakkoord Inzet Verbond Hoe verder? 2 Inkomensverzekeringen

Nadere informatie

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen 15 december 2015 GEWIJZI Vooraf 08 Herziening IORP-richtlijn G 01 Toekomst pensioenstelsel 09 Payroll - motie Hamer G 02 03 04 05 Algemeen pensioenfonds

Nadere informatie

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen 25 januari 2019 NIEUW ONGEWIJZIGD Vooraf 07 Acceptatie eid-middelen (eidas en WDO) 01 Toekomst pensioenstelsel 08 Pensioenverevening 02 Tijdelijke wet

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 110 Evaluatie van de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Pensioenwet 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN

Nadere informatie

Nr. 2 Brief van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Nr. 2 Brief van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 33110 Evaluatie van de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Pensioenwet 32043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 2 Brief van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de

Nadere informatie

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop Hoofdstuk 2 Doel van pensioen

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop Hoofdstuk 2 Doel van pensioen Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop... 1 1.1 Inleiding... 1 1.2 Ontwikkelingen... 1 1.2.1 Aanleiding... 1 1.2.2 Ontwikkelingen... 1 1.3 Aanpak

Nadere informatie

INLEIDING. Wij doen dat onafhankelijk. Dat wil zeggen dat geen enkele financiële instelling invloed heeft op de adviezen die wij aan U verstrekken.

INLEIDING. Wij doen dat onafhankelijk. Dat wil zeggen dat geen enkele financiële instelling invloed heeft op de adviezen die wij aan U verstrekken. INLEIDING All Finance behartigt uw belangen op het gebied van financiële diensten. Dat kunnen schadeverzekeringen zijn of de complexe adviesproducten; kapitaal-, lijfrente-, risico-, arbeidsongeschiktheids-,

Nadere informatie

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen 19 februari 2016 NIEUW VERNIEUWD ONGEWIJZIGD Vooraf VERNIEUWD 08 Payroll motie Hamer ONGEWIJZIGD 01 02 03 04 05 Toekomst pensioenstelsel Verbetering beschikbare

Nadere informatie

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor

Nadere informatie

COMMUNICATIE EN PARTICIPATIE CRUCIAAL VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL. Toespraak door: Leila Matroos Lasten

COMMUNICATIE EN PARTICIPATIE CRUCIAAL VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL. Toespraak door: Leila Matroos Lasten COMMUNICATIE EN PARTICIPATIE CRUCIAAL VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL Toespraak door: Leila Matroos Lasten President a.i. van de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten Ter gelegenheid van

Nadere informatie

WGA: Pijler van inzetbaarheidsbeleid

WGA: Pijler van inzetbaarheidsbeleid WGA: Pijler van inzetbaarheidsbeleid Toenemende werkdruk, krapte op de arbeidsmarkt en langer doorwerken zijn een aantal van de factoren die steeds vaker leiden tot fysieke en psychische problemen bij

Nadere informatie

Datum 17 mei 2016 Betreft Memorie van antwoord voorstel van Wet verbetering hybride markt WGA

Datum 17 mei 2016 Betreft Memorie van antwoord voorstel van Wet verbetering hybride markt WGA > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22 Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333 44

Nadere informatie

Uitkomsten onderzoek Aanvullende Zorgverzekeringen

Uitkomsten onderzoek Aanvullende Zorgverzekeringen Uitkomsten onderzoek Aanvullende Zorgverzekeringen Publicatie datum: 12 november 2015 Autoriteit Financiële Markten De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante financiële markten. Als onafhankelijke

Nadere informatie

P O S I T I O N P A P E R

P O S I T I O N P A P E R Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT ACHMEA PENSIOEN- & LEVENSVERZEKERINGEN N.V. Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in

Nadere informatie

De stelling die vandaag voorligt is: Het pensioen van de toekomst vergt meer dan een stelselherziening.

De stelling die vandaag voorligt is: Het pensioen van de toekomst vergt meer dan een stelselherziening. Speech Bert Boertje, divisiedirecteur Toezicht pensioenfondsen bij De Nederlandsche Bank, bij de Pensioenlezing van het Competence Centre for Pension Research op 9 december 2016 Dames en heren, Hartelijk

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

In de wetenschap dat. Bijdragen uit de wetenschap over de bedrijfseconomische toekomst van de verzekeringssector. juni 2012

In de wetenschap dat. Bijdragen uit de wetenschap over de bedrijfseconomische toekomst van de verzekeringssector. juni 2012 juni 2012 Bijdragen uit de wetenschap over de bedrijfseconomische toekomst van de verzekeringssector Amsterdam Centre for Insurance Studies 2 Inhoud Inleiding 5 Verzekeraars en pensioenen 6 door prof.

Nadere informatie

Sociale Zaken Loondoorbetaling bij ziekte

Sociale Zaken Loondoorbetaling bij ziekte Sociale Zaken Loondoorbetaling bij ziekte 1. Loondoorbetaling bij ziekte Werkgevers moeten sinds 2002 het loon van zieke werknemers 104 weken doorbetalen. Daarvoor was dat, sinds 1996, 52 weken. Tien procent

Nadere informatie

MEMORIE VAN TOELICHTING. Algemeen

MEMORIE VAN TOELICHTING. Algemeen MEMORIE VAN TOELICHTING Algemeen 1. Inleiding en doel De arbeidsmarkt moet zekerheid en kansen bieden aan iedereen. De huidige vormgeving van de arbeidsmarkt knelt in de visie van het kabinet voor werkgevers

Nadere informatie

MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN. Aanbevelingen toekomst Code Banken

MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN. Aanbevelingen toekomst Code Banken MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN Aanbevelingen toekomst Code Banken 22 maart 2013 Inleiding De Monitoring Commissie Code Banken heeft sinds haar instelling vier rapportages uitgebracht. Zij heeft daarin

Nadere informatie

Pensioencommunicatie start bij de werkgever

Pensioencommunicatie start bij de werkgever Pensioencommunicatie start bij de werkgever Artikel Senior adviseur collectieve pensioenen J. Arts (Pon) Pensioencommunicatie start bij de werkgever Welke maatregelen kan de werkgever nemen om het pensioenbewustzijn

Nadere informatie

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW Lijfrente Salaris 100% Pensioen Staatspensioen (AOW) 2 AOW, VOLKSVERZEKERING (1) Voorziet in MINIMUM

Nadere informatie

Deutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland

Deutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland In deze nieuwsbrief Voorwoord Wat betekenen de nieuwe pensioenmaatregelen voor u? De informatie in dit document is eigendom van en mag noch in haar geheel noch gedeeltelijk van. Page 2 of 5 Voorwoord In

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN WIA TRIPLE A & NATIONALE BORG 1 JULI 2019

ONTWIKKELINGEN WIA TRIPLE A & NATIONALE BORG 1 JULI 2019 ONTWIKKELINGEN WIA TRIPLE A & NATIONALE BORG 1 JULI 2019 Actualiteiten Samenhang Wet Arbeidsmarkt in Balans, MKB/loondoorbetaling en ZZP Andere Whk-berekening (formule en parameters) Instroom WIA Onderzoeken

Nadere informatie

Toekomst Pensioenstelsel

Toekomst Pensioenstelsel Toekomst Pensioenstelsel Bijeenkomst NVOG Arnhem, 22 november 2017 Corien Wortmann-Kool Bestuursvoorzitter ABP 2 Actuele financiële positie ABP Onze financiële positie (per 30 september 2017) bron: www.abp.nl

Nadere informatie

WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN?

WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 20 september 2016 Agenda 1. Samenvatting jaarverslag 2015 2.

Nadere informatie

Naar een nieuw pensioencontract

Naar een nieuw pensioencontract Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Pensioenbijeenkomst werkgevers, Utrecht, 31 mei 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER

Nadere informatie

Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam

Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam Overzicht basisprincipes Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam De klant staat centraal in alles wat we doen. We zijn betrouwbaar voor

Nadere informatie

MERCER'S INBRENG VOOR DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG 29 NOVEMBER 2014

MERCER'S INBRENG VOOR DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG 29 NOVEMBER 2014 'S INBRENG VOOR DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG 29 NOVEMBER 2014 1 Toekomstvisie Het Nederlandse pensioenstelsel behoort tot de mondiale top. Volgens de 2014 editie van de Melbourne Mercer Global Pension

Nadere informatie

10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria

10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria 10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria Samenvatting: Direct betrokken bij de opstelling van het wettelijk kader voor de transitie Afschaffing doorsneeproblematiek: financiering

Nadere informatie

Solidariteit in het pensioenstelsel

Solidariteit in het pensioenstelsel Solidariteit in het pensioenstelsel Speech van Harman Korte, AFM-bestuurder tijdens de Themadag van het Platform Deelnemersraden te Zoetermeer, 12 april 2013 Dames en heren, Ook van mijn kant hartelijke

Nadere informatie

POSITION PAPER. Wet verbeterde premieregeling. Visie op een bestendige en duurzame groei van de variabele pensioenuitkering

POSITION PAPER. Wet verbeterde premieregeling. Visie op een bestendige en duurzame groei van de variabele pensioenuitkering POSITION PAPER Wet verbeterde premieregeling Visie op een bestendige en duurzame groei van de variabele pensioenuitkering April 2019 Samenvatting De variabele uitkering: is vanuit een politieke en maatschappelijke

Nadere informatie

Visie 2020 Onze belofte aan de deelnemers. Samen bouwen aan goed pensioen

Visie 2020 Onze belofte aan de deelnemers. Samen bouwen aan goed pensioen Visie 2020 Onze belofte aan de deelnemers Samen bouwen aan goed pensioen Inleiding ABP heeft een visie ontwikkeld voor de middellange termijn, de ABP-visie op 2020. Met deze visie willen wij richting geven

Nadere informatie

De onderwerpen waartoe de raad in de periode verschillende producten en adviezen voor zal ontwikkelen, zijn:

De onderwerpen waartoe de raad in de periode verschillende producten en adviezen voor zal ontwikkelen, zijn: WERKPROGRAMMA 2018-2019 CSR MEERJARENPLAN 2018 2022 1 De CSR Meerjarenstrategie bevat een duidelijke focus waarmee de raad in de komende vier jaar aan de slag gaat. Het streven van de raad is om gemiddeld

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1929 Vragen van het lid

Nadere informatie

Digitaliseringsstrategie in de praktijk

Digitaliseringsstrategie in de praktijk Digitaliseringsstrategie in de praktijk Schriftelijke bijdrage rondetafelgesprek 13-09-2018 Aan: vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat Digitalisering verandert onze economie, onze democratie

Nadere informatie

Toekomstvast volmachtmodel vanuit klantbelang

Toekomstvast volmachtmodel vanuit klantbelang Toekomstvast volmachtmodel vanuit klantbelang ACIS- Seminar: Actualiteiten in verzekeringsvolmachten Maartje Verhoog Manager Domein Klantbelang Centraal Agenda 1. Verleden Historie Unieke posige 2. Heden

Nadere informatie

Informatie over veranderde werkwijze door veranderde wetgeving..

Informatie over veranderde werkwijze door veranderde wetgeving.. Informatie over veranderde werkwijze door veranderde wetgeving.. Ons kantoor behartigt uw belangen op het gebied van financiële diensten. Dat kunnen schade- of levensverzekeringen zijn. Maar ook uw hypotheek,

Nadere informatie

Een brug naar de toekomst PCOB manifest heeft oog voor solidariteit tussen generaties

Een brug naar de toekomst PCOB manifest heeft oog voor solidariteit tussen generaties Een brug naar de toekomst PCOB manifest heeft oog voor solidariteit tussen generaties Inleiding De huidige financiële en economische crisis maakt pijnlijk duidelijk dat de houdbaarheid van de overheidsfinanciën

Nadere informatie

Gedragscode onafhankelijk zorgadvies

Gedragscode onafhankelijk zorgadvies 1 1. INLEIDING Aanleiding Het huidige zorgstelsel bestaat in 2016 exact 10 jaar. Sinds de invoering hiervan heeft het aantal zorgcollectiviteiten een vlucht genomen. De idee achter de collectiviteiten

Nadere informatie

TOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES

TOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES TOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES Doel: Het doel van deze notitie is het formuleren van criteria, waarmee voorstellen op pensioengebied kunnen worden beoordeeld. Strategie:

Nadere informatie

Cao Metalektro: die deal doen we samen

Cao Metalektro: die deal doen we samen Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische

Nadere informatie

KBO Zeeland. beleidsplan

KBO Zeeland. beleidsplan KBO Zeeland beleidsplan 2014-2018 Vroeger was er ook een jeugd van tegenwoordig. 1 Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3 2 Missie en opdracht 4 3 Strategische koers 5 4 Kerntaken 6 Belangenbehartiging Dienstverlening

Nadere informatie

Toelichting AFM advies streefcijfers klanten met beleggingsverzekeringen

Toelichting AFM advies streefcijfers klanten met beleggingsverzekeringen Toelichting AFM advies streefcijfers klanten met beleggingsverzekeringen Inleiding Veel verzekeraars en adviseurs hebben al het nodige gedaan om hun klanten met een beleggingsverzekering te helpen. Zo

Nadere informatie

Bestuursprogramma

Bestuursprogramma Bestuursprogramma 2018-2019 Inleiding De bankensector wereldwijd is in beweging. In de afgelopen periode zijn er nationaal en internationaal wet- en regelgeving door overheden alsook Centrale Banken aangenomen

Nadere informatie

Presentatie voor de PVGE Best Roel Fonville Best, 10 maart 2017

Presentatie voor de PVGE Best Roel Fonville Best, 10 maart 2017 10-3-2017 Presentatie voor de PVGE Best Roel Fonville Best, 10 maart 2017 1 10-3-2017 2 Opleiding: Doctoraal diploma Anorganische Chemie RU Groningen Carrière: Ruim 30 jaar Koninklijke Philips Electronics:

Nadere informatie

Op de voordracht van Onze Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van datum openlaten, nr. nr. invullen;

Op de voordracht van Onze Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van datum openlaten, nr. nr. invullen; Ontwerpbesluit van tot wijziging van het Besluit allocatie arbeidskrachten door intermediairs in verband met afwijking van artikel 8a van de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs voor werknemers

Nadere informatie

Overzicht, inzicht en een passend pensioen. Johan de Groot Hoofd Afdeling Transparantietoezicht Financiële Producten

Overzicht, inzicht en een passend pensioen. Johan de Groot Hoofd Afdeling Transparantietoezicht Financiële Producten Vereniging voor Pensioenrecht Johan de Groot Hoofd Afdeling Transparantietoezicht Financiële Producten Inhoud 1. De temperatuur in Pensioenland 2. De rol van de AFM 3. Overzicht: UPO- tijdigheid en juistheid

Nadere informatie

1. De detailhandel in Nederland

1. De detailhandel in Nederland 1 2 1. De detailhandel in Nederland De detailhandel is een belangrijke economische sector die wordt gekenmerkt door een zeer arbeidsintensief karakter. Er werken ongeveer 750.000 mensen. Het belang voor

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT ACHMEA PENSIOEN- & LEVENSVERZEKERINGEN N.V. Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in

Nadere informatie

152 De Pensioenwereld in 2015

152 De Pensioenwereld in 2015 16 152 De Pensioenwereld in 2015 Ontwikkelingen in de pensioenmarkt 153 Pensioenproducten standaardiseren, gedegen vergelijking blijft noodzakelijk Auteurs: Olivier Roodenburg en Marcel Schep Het pensioenlandschap

Nadere informatie

D e n H a a g 12 juni 2012

D e n H a a g 12 juni 2012 Aan de voorzitter en de leden van de Vaste Commissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG B r i e f n u m m e r 12/10.937/12-017/MF/Gau

Nadere informatie

Van belang. Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken

Van belang. Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken Van belang Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken De som der delen De uitdagingen van de sector Door de NVB Van belang De nieuwe realiteit In Nederland zijn ruim tachtig Nederlandse en buitenlandse

Nadere informatie

Vragenlijst Particulieren

Vragenlijst Particulieren Vragenlijst Particulieren Naam cliënt Plaats Datum : : : In het kader van de Wet Financiële Dienstverlening (WFD) worden in dit document diverse vragen gesteld ter bepaling van het Klantprofiel van de

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT Prins Willem-Alexanderlaan 651 Postbus 700 7300 HC Apeldoorn Telefoon (055) 579 39 48 www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in het kader van

Nadere informatie

Compliance Charter. Pensioenfonds NIBC

Compliance Charter. Pensioenfonds NIBC Compliance Charter Pensioenfonds NIBC Vastgesteld in bestuursvergadering 9 december 2016 Inleiding Pensioenfonds NIBC voert de pensioenregeling van NIBC Bank N.V. uit. Het pensioenfonds is een stichting

Nadere informatie

mr. Niels Mourits directeur FIDIN Vereniging g voor Pensioenrecht Utrecht, 8 juni 2010

mr. Niels Mourits directeur FIDIN Vereniging g voor Pensioenrecht Utrecht, 8 juni 2010 DE PENSIOENADVISEUR ONDERSCHAT mr. Niels Mourits directeur FIDIN Vereniging g voor Pensioenrecht Utrecht, 8 juni 2010 Federatie Intermediaire Dienstverlening in Nederland (FIDIN) Cluster Pensioen - beoordelen

Nadere informatie

1. Overzicht rappelabele toezeggingen SZW (Rappel juli 2015)

1. Overzicht rappelabele toezeggingen SZW (Rappel juli 2015) 1. Overzicht rappelabele toezeggingen SZW (Rappel juli 2015) 1. Toezegging Verdringing op de arbeidsmarkt (31.767) (T01000) De minister van SZW zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid

Nadere informatie

Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur

Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur Agenda Stand van zaken PPF APG: kerngegevens, beleggingsresultaten dekkingsgraadontwikkeling Deelnemerstevredenheidsonderzoek Effecten

Nadere informatie

Platformtaak volgens gemeente

Platformtaak volgens gemeente Oplegvel 1. Onderwerp Cofinanciering Regionale proeftuin Cultuur om de hoek 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal belang De jeugd in de regio Holland

Nadere informatie

Martin Gast. Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV. Increase Pensioen KnowHow

Martin Gast. Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV. Increase Pensioen KnowHow Martin Gast Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV Even voorstellen Wat is er aan de hand in lijfrenteland? Pensioenactualiteiten Kansen 3e pijler Ik ben Martin Gast Edmond Halley BV Pensioenconsultants

Nadere informatie

Een advies kan niet los gezien worden van uw gehele financiële situatie. UW FINANCIEEL PLAN

Een advies kan niet los gezien worden van uw gehele financiële situatie. UW FINANCIEEL PLAN Een advies kan niet los gezien worden van uw gehele financiële situatie. (Pre) Pensioen Sparen en beleggen Zorg, inkomen en ontslag Echtscheiding UW FINANCIEEL PLAN Hypotheek en leningen Huwelijkse voorwaarden

Nadere informatie

WERKBELEVING IN DE VERZEKERINGSBRANCHE

WERKBELEVING IN DE VERZEKERINGSBRANCHE whitepaper WERKBELEVING IN DE VERZEKERINGSBRANCHE ontwikkelen zich steeds meer van traditionele organisaties tot ICT bedrijven. Deze veranderingen hebben hun weerslag op de werkbeleving. Om helder voor

Nadere informatie

DÉ VERZEKERINGSWINKEL

DÉ VERZEKERINGSWINKEL DIENSTVERLENINGSDOCUMENT DÉ VERZEKERINGSWINKEL (JUNI 2018) Onze gegevens:, Oudegracht 245, 1811 CG Alkmaar Telefoon : (072) 511 2000 E-mail : info@deverzekeringswinkel.nl Website : www.deverzekeringswinkel.nl

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 338 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen 14 september 2015 VERD VERD VERD VERD GEWIJZI Vooraf VERD VERD 08 VERD Herziening IORP-richtlijn VERD G 01 02 03 04 05 VERD Toekomst pensioenstelsel Algemeen

Nadere informatie

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017 Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen Emile Soetendal 10 januari 2017 2 Tsunami van politieke partijen voor komende verkiezingen De kiesraad heeft voor de Tweede Kamer verkiezingen

Nadere informatie

Doorwerken na 65 jaar

Doorwerken na 65 jaar CvA-notitie februari 2008 Doorwerken na 65 jaar De levensverwachting en het gemiddelde aantal gezonde jaren na het bereiken van de 65-jarige leeftijd is toegenomen. Een groeiende groep ouderen heeft behoefte

Nadere informatie

VDZ Verzekeringen. Beloningsbeleid

VDZ Verzekeringen. Beloningsbeleid VDZ Verzekeringen Beloningsbeleid 2014 INHOUD 1. Inleiding... 3 Toezicht... 3 Inwerkingtreding... 3 2. Definities en begrippen... 3 De categorieën van medewerkers... 3 Beloning... 4 Vaste beloning... 4

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Vijf veranderingen per 1 januari 2013

Vijf veranderingen per 1 januari 2013 Advies over financiële producten? December 2012 Vijf veranderingen per 1 januari 2013 U overweegt een financieel product aan te schaffen en daarover advies in te winnen? Dan gaan er bij de advisering van

Nadere informatie

Effectief verzuim terugdringen

Effectief verzuim terugdringen Effectief verzuim terugdringen De tijd dat de overheid zorgde voor de Sociale Zekerheid is definitief voorbij. De overheid legt steeds meer taken en verantwoordelijkheden bij werkgevers neer. De regels

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt 2 inleiding De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is onder invloed van de schuldencrisis in een nieuwe recessie beland; de economische

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

HOUDBAARHEID PENSIOEN

HOUDBAARHEID PENSIOEN Actuaris dag 2013 HOUDBAARHEID PENSIOEN Prof. Dr. Erik Lutjens HOUDBAARHEID VERPLICHTSTELLING Onderzoek Expertisecentrum Pensioenrecht Vrije Universiteit Amsterdam - www.rechten.vu.nl/ expertisecentrumpensioenrecht

Nadere informatie

Graag maken wij gebruik van de door u geboden gelegenheid om te reageren op de notitie Meer ruimte voor innovatie in de financiële sector.

Graag maken wij gebruik van de door u geboden gelegenheid om te reageren op de notitie Meer ruimte voor innovatie in de financiële sector. Per mail Innovationhub@afm.nl Referentienummer: 14700 Hoevelaken, 24 augustus 2016 Mevrouw, Mijne heren, Graag maken wij gebruik van de door u geboden gelegenheid om te reageren op de notitie Meer ruimte

Nadere informatie

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1952 Vragen van de leden

Nadere informatie

Realitycheck HRM-thema s in de boardroom

Realitycheck HRM-thema s in de boardroom Realitycheck HRM-thema s in de boardroom U kunt deze vragenlijst digitaal invullen, opslaan en delen. Naam: Datum: Deze Realitycheck is bedoeld voor (leden van een) raad van toezicht (RvT) of raad van

Nadere informatie

Actualiteiten week 10 maart tot en met 16 maart 2015

Actualiteiten week 10 maart tot en met 16 maart 2015 UW PENSIOENBUREAU Actualiteiten week 10 maart tot en met 16 maart 2015 Jan Nijssen, senior partner bij Montae Wetsvoorstel Pensioencommunicatie en Eerste Kamer In ons vorige overzicht hebben wij u gemeld

Nadere informatie

Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen

Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen Pensioenmiddag PVGE 19 september 2018 Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen DOOR RUUD VERBERNE 1. Vragen Systeem oudedagsvoorzieningen AGENDA 1) AOW = 1 e pijler. Is een basisvoorziening van de overheid.

Nadere informatie

Inspectie Werk en Inkomen Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Inspectie Werk en Inkomen Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid > Retouradres Het college van Burgemeester en Wethouders Inspectie Werk en Inkomen Wilhelmina van Pruisenweg 52 drs. C.H.L.M. van de Louw D a t u m 2 6 OKT. 2011 Betreft Aanbieding Programmarapportages

Nadere informatie

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee Quiz Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee 2 de pijler SP PvdA GroenLinks CDA 50Plus ChristenUnie SGP D66 VVD PVV Verdere versobering Doorsneepremie Contract Max 40,4% aftrekbaar

Nadere informatie

Nationaal. Pensioen Onderzoek. Resultaten deelnemersonderzoek NPO februari 2013

Nationaal. Pensioen Onderzoek. Resultaten deelnemersonderzoek NPO februari 2013 Nationaal Pensioen Onderzoek II Resultaten deelnemersonderzoek NPO februari 2013 Het Nationaal Pensioen Onderzoek is een onafhankelijk initiatief van Financial Marketing-bureau Bridgevest, Pensioen Bestuur

Nadere informatie

Verzekeringen. 4.1 Cordares als verzekeringsmaatschappij. 4.2 De verzuimverzekeringen. van Cordares 31. 4.3 De inkomensverzekeringen

Verzekeringen. 4.1 Cordares als verzekeringsmaatschappij. 4.2 De verzuimverzekeringen. van Cordares 31. 4.3 De inkomensverzekeringen 4 Verzekeringen 4.1 Cordares als verzekeringsmaatschappij 30 4.2 De verzuimverzekeringen van Cordares 30 4.3 De inkomensverzekeringen van Cordares 31 4.4 Distributie 32 Verzekeringen 29 Jaarboek 2008 Verzekeringen

Nadere informatie

Algemene Voorwaarden Levensverzekeringen December

Algemene Voorwaarden Levensverzekeringen December Algemene Voorwaarden Levensverzekeringen ALG 11 CBA Klik op het hoofdstuk om er direct naar toe te gaan! Inhoud startpagina 16120019 16.12 Voorwaarden zijn rechten en plichten voor u en voor ons. Algemene

Nadere informatie

Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving

Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving Aegon Future Fit Governance, cultuur en gedrag in een exponentieel versnellende omgeving Strategie egon Nederland Commissarissen symposium KPMG Amstelveen 9 oktober 2017 Aegon Future Fit Introductie Aegon

Nadere informatie

Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03

Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03 Nog even geduld Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03 Twitter? @BrightPensioen #NLPensioenbewust Pensioen 2.0 Twitter? @BrightPensioen #NLPensioenbewust Enkele onderwerpen Hoe werkt pensioen in Nederland?

Nadere informatie

DIENSTVERLENING EXTRA

DIENSTVERLENING EXTRA DIENSTVERLENING EXTRA Met Dienstverlening EXTRA heeft u recht op: Recht op jaarruimteberekening lijfrente 50% Korting op wijzigingskosten lopende levensverzekeringen AFSPRAAK / CONTACT DIENSTVERLENING

Nadere informatie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie Zo denken wij er over is een uitgave van ABP Corporate Communicatie. Voor meer informatie verwijzen wij u naar www.abp.nl. september 2007 ZO DENKEN WIJ ER OVER Collectief versus individueel Juridische

Nadere informatie

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

7. Bouw ik nu meer/minder op? Bij Coop Pensioenfonds bouwt u 1,64% op (2016). Bij BPFL gaat u 1,875% opbouwen (2016).*

7. Bouw ik nu meer/minder op? Bij Coop Pensioenfonds bouwt u 1,64% op (2016). Bij BPFL gaat u 1,875% opbouwen (2016).* Beste lezer, Dit overzicht met veelgestelde vragen hebben wij opgesteld naar aanleiding van de brief d.d. 10 november 2016 over de liquidatie van Coop Pensioenfonds. Heeft u een vraag die hier niet tussenstaat

Nadere informatie