Jaargang 11, nr. 2 december 2002

Transcriptie

1 De Vliegenmepper Jaargang 11, nr. 2 december 2002 Contactorgaan van de sectie Diptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging INHOUDSOPGAVE Redactioneel 1 Migratie bij Zweefvliegen (Syrphidae) 2 Contributions To A Manual Of Palaeartic Diptera 5 Nieuwe literatuur 7 Aankondiging Dipteradag Aankondiging dipteraweekeinde Errata Vliegenmepper 11 (1) 14 Verslag dipteraweekeinde Zelf Rhinophoridae uitkweken 21 Rariteitjes 22 Ledenmutaties 23 Oproep contributiebetaling 23 Colofon 24 REDACTIONEEL Wederom was er bij het samenstellen van De Vliegenmepper aan kopij geen gebrek. Het is als redactie altijd weer leuk te zien hoe leden van de sectie bezig zijn met inventariseren en kweken van vliegen en muggen. Nog leuker wordt het als dit aan het papier wordt toevertrouwd en andere mensen mee kunnen profiteren van de opgedane kennis. Zo kan de aandachtige lezer na lezing van dit nummer, dankzij Louis Boumans, zelf aan de gang met het uitkweken van Rhinophoridae. Determinatie van de imagines kan geen probleem zijn met de tabel van Theo Zeegers in een van de vorige nummers in de hand. Over migratie van zweefvliegen is al het een en ander bekend maar Aat Barendregt doet in dit nummer nog een duit in het zakje. Er zijn echter nog zoveel vragen rondom het migratie van zweefvliegen dat er nog genoeg te ontdekken valt op dit gebied. Hopenlijk zet ook dit nummer van De Vliegenmepper de lezers aan tot het doen van onderzoek naar voorkomen en gedrag van diptera en het publiceren van de resultaten van dit onderzoek in De Vliegenmepper. De redactie André van Eck Laurens van der Leij Jaap van der Linden De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 1

2 MIGRATIE BIJ ZWEEFVLIEGEN (SYRPHIDAE) Abstract: In Danmark seven species of Syrphidae were observde while showing migrating behaviour. Remarkably, it turned out that all species showed significantly more female than male individuals. Discussion about whether this behaviour is migratory or dispersal related is presented. Aat Barendregt Op8augustus1997bevondikmerond14.00uurop het strand van de noordelijke punt op Langeland in Denemarken. Dit eiland is 40 km lang en enkele kilometers breed(noord-zuid georiënteerd), tussen Zeeland en Funen in gelegen, ten midden van de Grote Belt. Het strand aldaar was op deze mooie zomerse dag bedekt met exemplaren van Eupeodes corollae; het was zelfs irritant en op een gegeven moment zaten zo n 25 exemplaren op mijn rugzak. Een eerste blik gaf aan dat het merendeel vrouwtjes was. Om dit vast te leggen heb ik gedurende drie minuten alle vliegen in mijn directe omgeving gevangenineennetenhiernahetgeslachtvande dieren vastgesteld. Het resultaat is: 132 exemplaren Eupeodes corollae, waarvan 34 mannen en 98 vrouwen(verhouding van 1: 2,9). Ongeveer driekwart van de exemplaren was derhalve vrouw, een absoluut scheve verdeling uit een populatie waarin een verdeling verwacht mag worden. De vervolg-vraag is dan of de waarneming bevestigd kan worden door een tweede steekproef. Hiervoor ben ik(nog steeds op dezelfde noordpunt) 20 meter landinwaarts gelopen waar een open zandige vegetatie van o.a. duinriet aanwezig was met hiertussen veel bloemen van de wilde peen(daucus carota). Op iedere scherm zaten minstens 15 zweefvliegen(zie foto). Gedurende enkele minuten zijn binnen een afstand van 50 meter alle zweefvliegen van de bloemen af gevangen, waarna het grote telraam gebruikt kon worden voor het resultaat van de telling van de (uiteindelijk 1195) vliegeninhetnet(tabel1): Exemplaren Verhouding Man:vrouw Totaal Man Vrouw Eupeodes corollae :1,5 Episyrphus balteatus :1,9 Sphaerophoria scripta :1,3 Syritta pipiens :1,5 Scaeva pyrastri :1,0 Syrphus torvus :1,3 Syrphus ribesii :2,0 SoortExemplarenVerhouding %/& Eupeodes corollae 891 ex.355%546&1:1,5 Episyrphus balteatus162 ex.55%107&1:1,9 Sphaerophoria scripta105 ex. 46% 59&1:1,3 Syritta pipiens27 ex.11%16&1:1,5 Scaeva pyrastri10 ex. 5%5&1:1,0 Syrphus torvus7 ex3%4&1:1,3 Ofschoon het de bedoeling was om de sexverhouding van Eupeodes corollae te bepalen, werd uiteindelijk de gehele zweefvliegen-fauna gevangen, zonder onderscheid tussen trekkers en inheemse fauna. Vandaar dat ook andere vliegen zoals Syritta pipiens, Scaeva pyrastri, Syrphus torvus en Syrphus ribesii vertegenwoordigd zijn. Duidelijk is wel dat de meerderheid van de waarnemingen slechts drie soorten aangaat: Eupeodes corollae (75 %), Episyrphus balteatus (14 %) en Sphaerophoria scripta(9%). Het zijn precies die opportunistische soorten waarvan verwacht kan worden dat ze zich zullen willen verspreiden over een groot gebied. Tevens is de overmaat aan vrouwen duidelijk aanwezig. Ten slotte nog een aanvulling bij de waarnemingen, want werd er nu werkelijk migratie waargenomen? Duidelijk zichtbaar was dat er vanuit het zuiden steeds nieuwe exemplaren bijkwamen, waarvan het merendeeloplandneerstreekbijhetzienvandezee voor zich. Tegelijkertijd verdwenen ook exemplaren richting het noorden, over het water. Letterlijk een geconcentreerde massa aan vliegen die als over een snelweg vliegen, heb ik niet gezien. Wel het wegvliegen, maar vervolgens kon ik op zee niets meer waarnemen; een bootje had kunnen helpen bij de waarneming. Tabel 1: resultaten telling op Daucus carota De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 2

3 Waarnemingen uit de literatuur Een vergelijkbare opsomming van waarnemingen staat vermeld in Nielsen (1968), verricht op de noordwest punt van het Deense eiland Zeeland. Ook daar werden grote concentraties aan zweefvliegen gezien, die op sommige punten echt voorbij trokken, in hoeveelheden van honderden vliegen per minuut. Ook hier betrof het vooral de twee soorten Episyrphus balteatus en Eupeodes corollae, in totaal goed voor 90 % van de exemplaren. Echter in tegenstelling tot mijn waarneming waarbij de vliegen over zee verdwenen, arriveerden hier de vliegen en trokken ze verder in oostelijke richting. Nielsen(1968) suggereert dat de oorsprong van de beesten in het noorden van het eiland Funen gelegen is, ongeveer 25 km zuidwestelijk geleden. Na navraag aldaar bleek dat gedurende die dagen vakantiegasten zo n last van de vliegen hadden dat ze binnen moesten blijven. Als extra gegeven wordt innielsen(1968)ookvermelddatopeenstrandin Jutland de waarneming van de massale aanwezigheid van Syrphus vitripennis verricht is. in,inderichtingvanspanje.laterisditonderzoek herhaald op andere locaties in de Pyreneeën(Gray et al., 1953; Williams et al., 1956), waarmee nogmaals bevestigd werd dat in september en oktober een trek naar het zuiden aanwezig is van minstens honderd vliegen per minuut. De waargenomen soorten zijn vooral Eristalis tenax en Episyrphus balteatus. Door zweefvliegen kunnen grote afstanden worden afgelegd. Waarnemingen op schepen op tientallen tot honderden kilometers van het vaste land zijn geen uitzondering (Schmid, 1999; Weidner, 1958). Op drie lichtschepen in de Noordzee en Oostzee(Grote Belt) bij Duitsland is hiernaar gedegen onderzoek verricht(heydemann, 1967). De waarnemingen van soorten die minstens in tientallen exemplaren gevangen zijn (met verhouding man/vrouw), betreffen Episyrphus balteatus(1:1,0), Platycheirus albimanus (1:1,0), Melanostoma mellinum (1:0,3), Eupeodes corrolae(1:1,8) en Syrphus ribesii(1:2,0). Discussie Daarnaast geeft Nielsen(1968) informatie over de sexe- verhouding. Op de extreme punt bij de vuurtoren is de verhouding man/vrouw voor beide soorten ongeveer gelijk. Waarnemingen enkele uren eerder 10 km oostelijker gaf voor Episyrphus balteatus 55 % mannen, echter bij Eupeodes corollae bestond 94 % van de exemplaren uit mannen. Aan de oostkust van Engeland zijn eveneens waarnemingen verricht van trek aan zweefvliegen, ditmaalzijnhetdesoorteneupeodescorollaeene. luniger (Johnson, 1960). In augustus blijken deze soorten evenwijdig aan de kustlijn naar het noorden tevliegen,methiernaeentrek(tegendewindin) naar de duinen. Een van de klassieke studies naar trek van zweefvliegen wordt gegeven in de publicatie van Aubertetal.(1976)overdeAlpen.Ineenpasop bijna2kmhoogtewerdgedurende12jaarmiddels een val onderzocht welke zweefvliegen passeerden. Per jaar bleken vele tienduizenden vliegen te passeren. Het betrof vooral 5 soorten: Episyrphus balteatus (maximum van exemplaren per jaar), Eristalis tenax(tot per jaar), Eupeodes corollae, Sphaerophoria scripta en Syrphus vitripennis. Bij Episyrphus balteatus is de verhouding man/vrouw 1:2,5 voor het gehele jaar; in oktober is de verhouding zelfs 1:10,6. Lack & Lack (1951) geven een prachtige beschrijving van een oktoberdag in de Pyreneeën, waarzeineennauweensteilepasop2kmhoogte trek van vogels, vlinders, libellen en zweefvliegen waarnemen.derichtingvandetrekwasvooralle beesten naar het zuidwesten, tegen een sterke wind Mijn waarneming in 1997 van zweefvliegenmigratie in Denemarken staat niet alleen. In de literatuur zijn waarnemingen van duidelijke trek van grote aantallen zweefvliegen; de afstanden die hierbij afgelegd worden kunnen heel groot zijn, gezien de waarnemingen op schepen. De vraag welke soorten trekken kan niet eenvoudig beantwoord worden. Ten eerste is het verschil tussen zwerven(dispersie!) en trek is niet duidelijk. Wel kan aangegeven worden welke soorten door diverse auteurs massaal op trektocht aangetroffen zijn. De belangrijkste vijf zijn Episyrphus balteatus, Eupeodes corollae, Eristalis tenax, Sphaerophoria scripta en Syrphus vitripennis. Daarnaast worden de volgende soorten regelmatig genoemd: Eupeodes luniger, Eristalis arbustorum, Scaeva pyrastri, Scaeva selenitica, Melanostoma mellinum en Platycheirus albimanus.. In Speight & Castella (2000) worden nog een groot aantal soorten met mindere binding met trek genoemd; bij de matige binding met trek staan nog drie tot nu toe nietvermelde soorten genoemd, Dasysyrphus albostriatus, Helophilus affinis en Helophilus trivittatus. Opvallend vind ik ten eerste dat bijna nooit een aantal algemene soorten genoemd wordt, zoals de Eristalis pertinax, E. nemorum, Myiatropa florea, Helophilus pendulus en Syrphus torvus.. Dit is een indicatie dat deze soorten niet over grote afstanden trekken, uitzonderingen daargelaten(bijv. Tervelde, 2002). Ten tweede valt mij op dat in zuid Europa in hoogzomer de algemeenste (en zoals deze zomer van 2002 in Portugal de bijna enig aanwezige) De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 3

4 soorten door een uiterst bekend rijtje gevormd wordt: Episyrphus balteatus, Eupeodes corollae, Eristalis tenax, E. arbustorum en Sphaerophoria scripta. Dit vormt een indicatie dat deze soorten ook (ofjuist?)ineenwarmeperiodedoorgaanmetde reproductie en hiermee heel grote populaties kunnen opbouwen, die vervolgens kunnen gaan zwermen of trekken. De aantallen op een goede locatie met trek kunnen hierbij oplopen tot 300 beesten per minuut. Devraagofhetrandomzwermenoftrekkenis,kan volgens mij duidelijk beantwoord worden met trekken. Ten eerste wordt soms waargenomen dat de trekrichting tegengesteld is aan de windrichting, waardoor het geen passief meewaaien met de wind kan zijn (zie Lack & Lack, 1951; Johnson, 1960; Nielsen, 1968). Ten tweede lijkt er een patroon aanwezig: in het midden van de zomer is de trek naar het noorden, terwijl in oktober de richting naar het zuiden is. Achter dit patroon moet een mechanisme steken. De hamvraag Dan de belangrijkste vraag: waarom trekken deze vliegen? Mijn eerste constatering is dat vooral heel algemene soorten dit gedrag vertonen, soorten die bij ons en in zuid-europa goed kunnen reproduceren zonder diapauze en daarom ook in de zomerperiode snel nageslacht kunnen maken. Indien de populatiegrootte snel stijgt, kan ik me voorstellen dat de natuurlijke drift om te verspreiden, ten einde elders nieuwe populaties te stichten (den Boer, 1990), groot is. Door dit mechanisme lijkt me een dispersie naar minder warme gebieden, met betere voortplantings-mogelijkheden in de zomer te verklaren. Direct wordt dan door mij de vraag gesteld hoe de vliegen weten dat ze hiervoor naar het noorden moeten vliegen. Maar als ze dit kunnen waarnemen en tevens kunnen uiten, dan is het logisch dat vliegen ook beseffen dat in de nazomer vooral de beste overlevingsmogelijkheden in zuidelijke richting gezocht kan worden. Hierdoor is een trekrichting naar het zuiden (Williams et al., 1956) uit te leggen, ondanks dat het niet mechanistisch verklaarbaar is. Maar wel opvallend is dat de verhouding man/vrouw sterk kan wisselen. Soms zijn het grotendeels mannen (Nielsen, 1968), soms is de verhouding gelijk, echter veelal overheersen de vrouwen (Aubert et al., 1976; deze studie). Omdat deze verhouding wisselt in de gegevens, moet er een achterliggend proces te benoemen zijn. Een theoretische verklaring zou kunnen zijn dat de mannetjes alleen nuttig zijn voor de bevruchting en derhalve weinig nut hebben bij verspreiding. De wijfjes zouden door dispersie te vertonen de bevruchte eieren in hun lichaam aanwezig, ergens anders kunnen afzetten(desnoods 200 km verder). Op deze wijze kan voldaan worden aan een theoretische reproductie-eis: vestig jezelf op nieuwe locaties. Dat kan heel efficiënt door de bevruchte eierenopeengrotetrektochtmeetenemenenhierna een nieuwe populatie onder gunstiger omstandigheden te starten. Echter ik blijf wel het antwoord schuldig hoe het mogelijk is dat soms (Nielsen, 1968; Heidemann, 1967) een overmaat aan mannen aanwezig kan zijn; een verklaring ken ik niet. Mogelijk moeten we zoeken in de man/vrouwverschillen gedurende de dag, of in verschillende geslachtgebonden reacties op de temperatuur. Ten slotte: zelf heb ik nooit een waarneming van zweefvliegentrek in Nederland verricht. Wel weet ik datindezomervan1971eupeodescorollaemeer dan absurd algemeen was op Vlieland(en hierna in 1976 wederom), mogelijk te verklaren door migratie. Omdat het toeval bij het waarnemen van trek een grote rol speelt en ik nog geen waarnemingen uit Nederland ken, is dit vooral een algemene oproep aan iedereen om eigen waarnemingen te rapporteren. Literatuur - Aubert, J., J.J. Aubert& P. Goeldlin(1976). Douze ans de captures systematiques de Syrphides(Dipteres) au col de Bretolet ( Alpes valaisannes). Mitteilungen Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft 49: Boer, P. den(1990). Isolatie en uitsterfkans. De gevolgen van isolatie voor de overleving van populaties van arthropoden geïllustreerd aan loopkevers. Landschap 7(2): Gray, J.H., M. Locke & C.D. Putnam (1953). Insect migration in the Pyrenees. The Entomologist 86: Heidemann, B. (1967). Der Überflug von Insekten über Nord- und Ostsee nach Untersuchungen auf Feuerschiffen. Deutsche Entomologische Zeitschrift, Neue Folge 14: Johnson, C.G. (1960). Syrphid (Dipt.) migration on the Norfolk coast in August, Entomological Monthly Magazine 96: Lack, D. & E. Lack (1951). Migration of insects and birds through a Pyrenean pass. Journal of Animal Ecology 20: Nielsen, B. Overgaard (1968). On the migration of hover-flies (Dipt., Syrphidae) and sawflies (Hym., Tenthredinidae) observed in Denmark, August Entomologiske Meddelelser 36: Schmid, U. (1999). Schwebfliegen auf dem Mittelmeer (Diptera, Syrphidae). Volucella 4: Speight, M.C.D. & E. Castella (2000). Traits of the European Syrphidae(Diptera), species of the Atlantic, Continental and Nothern regions. In: M.C.D. Speight, E. Castella,P.Obrdlik&S.Ball(eds),SyrphtheNet,the database of European Syrphidae, vol. 24, 341 pp. Dublin. - Tervelde, L. (2002). Eristalis pertinax op zee. Zweefvliegennieuwsbrief 6(2): Weidner, H. (1958). Schwebfliegen auf hoher See. Entomologische Zeitschrift 68: Williams, C.B., I.F.B. Common, R.A. French, V. Muspratt& M.C. Williams(1956). Observations on the migration of insects in the Pyrenees in the autumn of Trans. Royal entomological Society London 108: De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 4

5 CONTRIBUTIONS TO A MANUAL OF PALAEARCTIC DIPTERA ( ) Pjotr Oosterbroek In de Vliegenmepper is tot nu toe geen aandacht geschonken aan Contributions to a Manual of Palaearctic Diptera, een omvangrijk werk met ongeveer dezelfde opzet als de eerder verschenen Manual of Nearctic Diptera. Het bestaat uit vier volumes,alleviermetlászlópapp&béladarvasals editors, en met als volledige titel: Contributions to a Manual of Palaearctic Diptera(with special reference to flies of economic importance), uitgegeven bij Science Herald, Budapest. De vier volumes hebben een niet-chronologische verschijningsdatum: Vol General and applied dipterology (bevat 24 inleidende hoofdstukken). Vol Nematocera and Lower Brachycera (dit volume behandelt 38 families). Vol Higher Brachycera (dit volume behandelt 56 families). Vol Appendix (dit volume behandelt de 16 overgebleven families, van Nematocera tot Higher Brachycera). De familiehoofdstukken in volumes 2 tot 4 zijn min of meer uniform en omvatten de volgende onderdelen: Adults, Immature stages, Biology, Behaviour, Classification, Distribution, Key to genera(voor adults en immature stages), References. In totaal passeren dus 110 families de revue, een respectabel aantal. De editors hebben uiteraard geprobeerd alle families op nemen. Helaas is het ze niet gelukt specialisten te vinden voor de bewerking van een aantal families, zoals de Agromyzidae, Conopidae, Dolichopodidae, Empididae, Hippoboscidae, Limoniidae, Muscidae, Pediciidae, Tabanidae, Tephritidae, Tipulidae. Volume General and applied dipterology: Introduction. Papp, L.& Darvas, B Morphology and terminology of adult Diptera(other than terminalia). Merz, B.& Haenni, J.-P Morphology and terminology of Diptera male genitalia. Sinclair, B.J Morphology and terminology of female postabdomen. Kotrba, M Morphology and terminology of Diptera larvae. Courtney, G.W., Sinclair, B.J.& Meier, R Keytofamilies-adults.Papp,L.&Schumann,H Keytofamilies-larvae.Ferrar,P.&Smith,K.G.V Genetic systems in Palaearctic Diptera. Ashburner, M Postembryonic and imaginal development of Diptera. Darvas, B.& Fónagy, A Phenology and diapause in Diptera. Sounders, D.S Communication in Diptera (including semiochemicals). G.E. Haniotakis Ecology of Diptera. Hövemeyer, K Benificial Diptera and their role in decomposition. McLean, I.F.G Entomophorales on Diptera. Eilenberg, J Rieview of the Diptera palaeontological records. Krzeminski, W.& Evenhuis, N.L Agricultural dipteran pests of the Palaearctic Region. Darvas, B. et al Palaearctic dipteran forest pests. Skuhravá, M. & Roques, A Exotic dipteran pests in Europe. Darvas, B.& Papp, L Traumatic myiasis of humans and animals. Hall, M.J.R.& Farkas, R Secretophagous and haematophagous higher Diptera. Hogsette, J.A.& Farkas, R Forensic dipterology. Introna, F. & Campobasso, C.P Biological control of aquatic Diptera. Legner, E.F Principles of control of phytophagous Diptera. Papp, L Control possibilities of filth-breeding flies in livestock and poultry production. Farkas, R.& Hogsette, J.A Insect development and reproduction disrupters. Darvas, B.& Weaver, R Index. Peregovits, L. et al Volume Nematocera and Lower Brachycera: Introduction. Papp, L.& Darvas, B Deuterophlebiidae. Jedlicka, L. & Courtney, G.W Nymphomyiidae. Courtney, G.W.& Jedlicka, L Pachyneuridae. Krivosheina, N.P Hesperinidae. Krivosheina, N.P Bibionidae. Skartveit, J Sciaridae. Menzel, F.& Mohrig, W Cecidomyiidae. Skuhravá, M Psychodidae. Wagner, R Trichoceridae. Dahl, Ch.& Krzeminska, E Anisopodidae. Krivosheina, N.P Mycetobiidae. Krivosheina, N.P De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 5

6 Scatopsidae. Haenni, J.-P Canthyloscelidae. Haenni, J.-P Tanyderidae. Krzeminski, W.& Judd, D.D Ptychopteridae. Rozkosny, R Dixidae. Wagner, R Chaoboridae. Saether, O.A Corethrellidae. Saether, O.A Thaumaleidae. Wagner, R Simuliidae. Jedlicka, L.& Stloukalova, V Ceratopogonidae. Boorman, J Xylomyidae. Nagatomi, A.& Rozkosny, R Rachiceridae. Nagatomi, A Stratiomyidae. Rozkosny, R Xylophagidae. Nagatomi, A. & Rozkosny, R Coenomyiidae. Rozkosny, R.& Nagatomi, A Pelecorhynchidae. Krivosheina, N.P Ragionidae. Majer, J.M Athericidae. Rozkosny, R.& Nagatomi, A Vermileonidae. Nagatomi, A Nemestrinidae. Richter, V.A Acroceridae. Nartshuk, E.P Bombyliidae. Greathead, D.J. & Evenhuis, N.L Hilarimorphidae. Nagatomi, A Therevidae. Majer, J.M Scenopinidae. Krivosheina, N.P Mydidae. Richter, V.A European Asilidae. Majer, J.M Index. Peregovits, L.& Papp, L Volume Higher Brachycera: Introduction. Papp, L.& Darvas, B Lonchopteridae. Barták, M Opetiidae. Chandler, P.J Platypezidae. Chandler, P.J.& Shatalkin, A.I Phoridae. Disney, R.H.L Syrphidae. Thompson, F.C.& Rotheray, G Pipunculidae. Kozánek, M., De Meyer, M. & Albrevht, A Cypselosomatidae. McAlpine, D.K Pseudopomyzidae. McAlpine, D.K. & Shatalkin, A.I Tanypezidae. Rohácek, J Strongylophthalmyiidae. Iwasa, M Psilidae. Iwasa, M Otitidae. Greve, L Platystomatidae. McAlpine, D.K Pallopteridae. Merz, B Carnidae. Papp, L Clusiidae. Sasakawa, M Acartophthalmidae. Papp, L. & Ozerov, A.L Odiniidae. Papp, L Tethinidae. Manuri, L Canacidae. Mathis, W.N Opomyzidae. Brunel, E Anthomyzidae. Rohácek, J Aulacigastridae. Papp, L Periscelididae. Mathis, W.N.& Papp, L Asteiidae. Papp, L Xenasteiidae. Papp, L Nannodastiidae. Papp, L.& Mathis, W.N Milichiidae. Papp, L.& Wheeler, T.A Braulidae. Papp, L Teratomyzidae. McAlpine, D.K Coelopidae. McAlpine, D.K Helcomyzidae. McAlpine, D.K Heterocheilidae. McAlpine, D.K Dryomyzidae. Ozerov, A.L Sciomyzidae. Rozkosny, R Phaeomyiidae. Rozkosny, R Lauxanidae. Papp. L.& Shatalkin, A.I Celyphidae. Papp, L Cremifaniidae. Papp, L Chamaemyiidae. McLean, I.F.G Heleomyzoidea. Papp, L Chyromyidae. Wheeler, T.A Sphaeroceridae. Rohácek, J Curtonotidae. Papp, L Drosophilidae. Bächli, G Campichoetidae. Chandler, P.J Diastatidae. Chandler, P.J Camillidae. Papp, L Ephydridae. Mathis, W.N. & Zatwarnicki, T Anthomyiidae. Suwa, M.& Darvas, B Calliphoridae. Rognes, K Sarcophagidae. Pape, T Rhinophoridae. Pape, T Tachinidae. Tschorning, H.-P.& Richter, V.A Nycteribiidae. Hurka, K Streblidae. Hurka, K Index. Peregovits, L.& Papp, L Volume Appendix: Blephariceridae. Courtney, G.W Axymyiidae. Krivosheina, M.G Cramptonomyiidae. Krivosheina, M.G Sciaroidea. Soli, G.E.E., Vockeroth, J.R.& Matile, L Culicidae. Minar, J Chironomidae. Saether, O., Ashe, P.& Murray, D.A Diopsidae. Hilger, S Cryptochetidae. Nartshuk, E.P Piophilidae. Ozerov, A.L Sepsidae. Meier, R.& Pont, A.C Chloropidae. Ismay, J.W.& Nartshuk, E.P Scathophagidae. Jong, H. de Fanniidae. Pont, A.C Gasterophilidae. Minar, J Oestridae. Minar, J Hypodermatidae. Minar, J Corrections to volumes 2 and Cumulative Index. Peregovits, L., Forgács, Zs. & Papp, L De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 6

7 NIEUWE LITERATUUR samenstelling Pjotr Oosterbroek ALGEMEEN Aartsen, B. van Nieuwe en zeldzame vliegen voor de Nederlandse fauna(diptera).- Nederlandse Faunistische Mededelingen 14: Amorim, D.S How far advanced was Diptera evolution in the Pangaea?.- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: Bartak,M.&Vanhara,J.2000.Dipterainanindustrially affected region(north-west Bohemia, Bilina and Duchcov environs). Vol. I. - Folia Facultatis Scientiarium Naturalium Universitatis Masarykinianae Brunensis, Biologia 104: [Behandelt 43 families, Nematocera tot Brachycera: Pipunculidae.] Bartak,M.&Vanhara,J.2001.Dipterainanindustrially affected region(north-west Bohemia, Bilina and Duchcov environs). Vol. II. - Folia Facultatis Scientiarium Naturalium Universitatis Masarykinianae Brunensis, Biologia 105: [Behandelt 48 families, Brachycera vanaf Micropezidae.] Contreras-Lichtenberg, R On the history of the Diptera-Collection at the Museum of Natural History in Vienna.- Annales Zoologici 52: Daugeron, Ch.; Charbonnel, J. & Bourgoin, Th In memoriam Loïc Matile ( ). - Annales de la Societé Entomologique de France (N.S.) 38: Eldridge, B.F.& Edman, J.D.(eds) Medical entomology: a textbook on public health and veterinary problems caused by arthropods.- Kluwer: i-x, Ler, P.A.(ed.) Diptera and fleas.- ClassificationskeysoftheinsectsoftheFarEastofRussia 6(2): 1-641(in Russian). MacGowan, A. et al Dipteran infestation of loggerhead (Caretta caretta) and green (Chelonia mydas) sea turtles nests in northern Cyprus.- Journal of Natural History 35: Narchuk, E.N. & Tumanov, D.V. (vol. ed.) Diptera.- In: Tsalolikhin, S.J.(ed.). Key to the freshwater invertebrates of Russia and adjacent lands. Sint Petersburg: 1-974(in Russian). O'Connor,J.&Ashe,P.2000.IrishIndoorInsects:a guide to Irish indoor insect pests.- Natural Museum of Ireland, Dublin: i-xv, Schaefer, M Brohmer - Fauna von Deutschland; ein Bestimmungsbuch unserer heimischen Tierwelt. - Quelle & Meyer, Wiebelsheim: i-xiv, SimonThomas,R.T.&Ellis,W.N.2002.Lijstvan land-arthropoda waargenomen op de landgoederen 'de Vennen' en 'de Mythstee', Nunspeet. - Simon Thomas, Nunspeet: 1-71(5e editie) Stubbs, A.E Flies.- Systematics Association Special Volume Series 62: Stuckenberg, B.R Pruning the tree: a critical review of classifications of the Homeodactyla (Diptera, Brachycera), with new perspectives and an alternative classification.- Studia Dipterologica 8: FORENSISCHE DIPTEROLOGIE Bourel, B.; Hubert, N.; Valery, H. & Gosset, D Forensic entomology applied to a mummified corpse.- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 36: Fischer, O. et al Diptera as vectors of mycobacterial infections in cattle and pigs.- Medical and Veterinary Entomolgy 15: Forey, P.L.; Gardiner, B.G.& Humphries. C.J Colin Patterson ( ): a celebration of his life.-thelinnean,specialissue2:196. Gutowski, J.M.& Jaroszewicz, B.(eds) Catalogue of the fauna of Bialowieza primeval forest.- Forest Research Institute, Warsaw: [Diptera = 40 pagina's.] Horsfield, D.& MacGowan, I An assess ment of the distribution and status of montane Brachycera(Diptera) in Scotland.- Malloch Society Reports3:1-69;22distrmaps. ACARTOPHTHALMIDAE Martinez, M Acartophthalmidae: a new Diptera family for France.- Nouvelle Revue d'entomologie 16: ACROCERIDAE Weinberg, M. & Bächli, G New records of Acrocerina sanguinea (Meigen) and some other Acroceridae species (Diptera).- Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft 75: AGROMYZIDAE Ellis, W.N Biological notes on the holly leaf miner, Phytomyza ilices(diptera: Agromyzidae).- Entomologische Berichten, Amsterdam 60: De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 7

8 ASILIDAE Clements, D. K Some observations of behaviour in the robberfly Promachus latitarsus (Macquart) (Dipt., Asilidae) on Gran Canaria. - Entomologist's Monthly Magazine 138: Lange, L Raubfliegen(Diptera, Asilidae) der Marsch- und der Geestbereiche im Landkreis Steinburg in Schleswig-Holstein.- Dipteron 4: Smith, M The hornet robberfly Asilus craboniformis: land use and livestock grazing regimes at sites in England. - English Nature Research Reports 387: Tomasovic, G Etude sur matériaux typiques du complexe génital mâle de sept espèces du genre Erax Scopoli, 1763 (Diptera Asilidae) avec la description de trois espèces nouvelles. - Notes fauniques de Gembloux 46: Veen, M.P. van & Aartsen, B. van De roofvlieg Stichopogon elegantulus nieuw voor Nederland (Diptera: Asilidae). - Nederlandse Faunistische Mededelingen 16: ATHERICIDAE Pfeifer, F Untersuchungen zur Verbreitung und Populationsdynamik der Ibisfliege, Atherix ibis (Fabricius, 1798) (Athericidae, Diptera), im Kreis Borken. - Bericht des Naturwissenschaftlichen VereinsfürBielefeldundUmgebungEV41: AULACIGASTRIDAE Kassebeer, C.F Die einheimischen Arten der Gattung Aulacigaster Macquart, 1835 (Diptera, Aulacigastridae).- Dipteron 4: BIBIONIDAE Pinto, L.G. & Souza, A.D. de Bibionidae (Diptera: Bibionomorpha): morfologia e analise filogenetica.- Teses, Dissertacoes e Monografias 2: (somcol)fig. Skartveit, J.& Greve, L Bibionidae(Diptera) from the Hardangervidda. - Fauna of the Hardangervidda 18: 1-9. BOMBYLIIDAE Benton, T The bumblebees of Essex.- Nature ofessexseries4. Evenhuis, N.L.& Greathead, D.J World catalog of bee flies(diptera: Bombyliidae).- Backhuys, Leiden: i- xlviii, Greathead, D.J Notes on the Geron gibbosus Olivier, 1789 and G. halteralis Wiedemann, 1820 species groups(diptera: Bombyliidae) II: additional species and records from Europe and Asia.- Studia Dipterologica 8: Greathead, D.J.& Evenhuis, N.L Annotated keys to genera of African Bombylioidea (Diptera: Bombyliidae; Mythicomyiidae). - African Invertebrates 42: Zaitzev,V.F.1999.Anewgenusandnewspeciesof flies of the family Bombyliidae(Diptera) from the Palaearctic.- Entomological Review 79: Zaitzev,V.F.1999.Onthefaunaoffliesofthefamily Bombyliidae(Diptera) of Israel. V.- Entomological Review 79: CALLIPHORIDAE Draber-Monko, A The larvae of the genus Protocalliphora Hough, 1899 (Diptera: Calliphoridae) parasitic on birds in Poland.- Annales Zoologici 52: Rognes, K Blowflies(Diptera, Calliphoridae) of Israel and adjacent areas, including a new species from Tunisia. - Entomologica Scandinavica, Supplementum 59: CECIDOMYIIDAE Baetens, J. & De Bruyn, L Cecidomyiidae (Diptera) of common reed, Phragmitis australis (Oaceae) with three species new to Belgium.- Bulletin de la Societe Royale Belge d'entomologie 137: Cole, L.R.& Harris, K.M Lestodiplosis spp. (Dipt., Cecidomyiidae) predaceous on larvae of Lepidoptera and other insects on oaks(quercus robur L.) in Southern England.- Entomologist's Monthly Magazine 138: CERATOPOGONIDAE Blackwell, A Scottish biting midges: tourist attraction or deterrent?.- Antenna 24: Szadziewski, R European Atrichopogon of the pavidus group(diptera: Ceratopogonidae).- Polskie Pismo Entomologiczne 70: Szadziewski, R European Atrichopogon of the subgenus Psilokempia(Diptera: Ceratopogonidae).- Polskie Pismo Entomologiczne 70: Szadziewski,R.&Knoz,J.2002.Newsynonymsof european biting midges(diptera: Ceratopogonidae). - Annales Zoologici 52: CHIRONOMIDAE Ashe, P. & O'Connor, J.-P A review of the known associations, commensal, phoretic and De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 8

9 ectoparasitic, involving the aquatic stages of Chironomidae (Diptera) with Trichoptera. - Nova Supplementa Entomologica 15: Gilka, W.A A description of Micropsectra rilensis sp. n.(diptera: Chirnomidae) with a review of Bulgarian Tanytarsini. - Polskie Pismo Entomologiczne 70: Gilka, W.A A review of Polish Cladotanytarsus Kieffer(Diptera: Chirnomidae) with description of three new species. - Polskie Pismo Entomologiczne 70: DIXIDAE Disney, R.H.L British Dixidae (meniscus midges) and Thaumaleidae (trickle midges): keys with ecological notes.- Freshwater Biological Association Scientific Publication 56: 1-129; 47 figs. DROSOPHILIDAE Gornostaev, N.G A key to the drosophilid flies(diptera, Drosophilidae) from European Russia and neighbouring countries. - Entomologicheskoe Obozrenie 80(4): (in Russian with English summary). Moller Pillot, H.K.M.; Vallenduuk, H.J.& Vaate, A. bij de Bijdrage tot de kennis der Nederlandse Chironomidae (vedermuggen): de larven van het genus Glyptotendipes in West-Europa. - Rapport Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling[RIZA] : 1-58; 91 figs. Shobanov, N.A Evolution of the genus Chironomus (Diptera: Chirnomidae). I. Ancestral form and major lines of phylogenesis. - Zoologicheskii Zhurnal 81: Shobanov, N.A Evolution of the genus Chironomus(Diptera: Chirnomidae). IPhylogenetic model.- Zoologicheskii Zhurnal 81: CHLOROPIDAE Nartshuk, E.P Additions and corrections to Chloropidae ( Diptera) of Poland. - Annales Zoologici 52: CULICIDAE Briegel, H., Kaeslin, M.& Proft, J Anopheles maculipennis complex in Switzerland: reassessing taxonomic status and malaria potentia.- Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft 75: Huang, Y.-M A pictorial key to the mosquito genera of the world, including subgenera of Aedes and Ochlerotatus (Diptera: Culicidae).- Insecta Koreana 19: Ramsdale, C.& Snow, K Distribution of the genus Anopheles in Europe.- European Mosquito Bulletin 7: CURTONOTIDAE Pollock, J.N Observations on the biology and anatomy of Curtonotidae(Diptera: Schizophora).- Journal of Natural History 36: Grichanov, I.Y West-Palaearctic species of the genus Ludovicius Rondani, 1843 (Diptera, Drosophilidae). - Russian Entomological Journal 9(3): (in English with Russian summary). Remsen, J., & O'Grady, P Phylogeny of Drosophilinae(Diptera: Drosophilidae), with comments on combined analysis and character support- Molecular Phylogenetics and Evolution 24: EMPIDOIDEA Papp, L. & Foldvari, M A new genus and three new species of Hybotidae with new records of Hungarian Empidoidea(Diptera).- Acta Zoologica Academiae Scientarum Hungaricae 47: EPHYDRIDAE Beschovski, V. & Zatwarnicki, T Faunistic review of the subfamily Hydrelliinae in Bulgaria (Insecta: Diptera: Ephydridae) with some data from other European countries. - Acta Zoologica Bulgarica 53(3): Keiper, J.B.; Deonier, D.L.; Jiannino, J.; Sanford, M. & Walton, W.E Biology, immature stages, and redescriptions of Hydrellia personata Deonier (Diptera: Ephydridae), a Lemna miner.- Proceedings of the Entomological Society of Washington 104: Deonier, D.L North American ephydrid habitat types and probable ephydrid inhabitants(diptera: Ephydridae). Revised.- International Contributions on Entomology 5: Martinez, M Present knowledge of faunistic of French Ephydridae (Diptera). - Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: Mathis, W.N.& Zatwarnicki, T A phylogenetic study of the tribe Dryxini Zatwarnicki (Diptera: Ephydridae).- Smithsonian Contributions to Zoology 617: i-iv, DIASTATIDAE Kassebeer, C.F Faunistische Notizen über die Zatwarnicki, T. & Mathis, W.N A generic deutschen Arten der Diastatidae(Diptera).- Dipteron classification of the tribe Discocerinini (Diptera: 4: Ephydridae).- Annales Zoologici 51: De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 9

10 FANNIIDAE Pont, A.C The Fanniidae(Diptera) described by J.W. Zetterstedt.- Insect Systematics and Evolution 33: Pont, A.C Fanniidae and Muscidae identified by Meigen in the Zoological Institute of the Russian Academy of Sciences, St Petersburg.- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: HELOMYZIDAE Beschovski, V.& Georgieva, R.G Review of Bulgarian Helomyzidae species(insecta: Diptera).- Acta Zoologica Bulgarica 53(1): HIPPOBOSCIDAE Petersen, F.T Ornithomyia biloba (Dufour, 1827), new to Denmark(Diptera: Hippoboscidae).- Entomologiske Meddelelser 70: 62. HYBOTIDAE Hewitt,S.M.&Chvála,M.2002.Descriptionofa new western- European Tachydroma species (Diptera: Hybotidae) of the Tachydroma connexagroup.- British Journal of Entomology and Natural History 15: LAUXANIIDAE Kassebeer, C.F Lyciella stylata Papp, 1978 (Diptera, Lauxaniidae) auch in Deutschland.- Dipteron 4: Kassebeer, C.F Calliopum splendidum Papp, 1978(Diptera, Lauxaniidae) und andere Faulfliegen von den Müggelbergen in Berlin.- Dipteron 4: Shatalkin, A.I Opredelitel Palearkticheskih muh semejstva Lauxaniidae(Diptera)[Keys to the Palaearctic flies of the family Lauxaniidae (Diptera)].- Zoologicheskie Issledovanija 5: 1-102; 211 figs. LONCHOPTERIDAE Beschovski, V.& Georgieva, R.G Contribution to the study of the Bulgarian Lonchopteridae (Insecta: Diptera) with data for some localities from other geographic regions. - Acta Zoologica Bulgarica 53(1): Drake, C.M The distribution and habitat preferences of British Lonchopteridae(Diptera).- Entomologist's Monthly Magazine 138: Kassebeer, C. F Zum Vorkommen von Lonchoptera scutellata Stein, 1890 (Diptera, Lonchopteridae) in Deutschland.- Dipteron 4: 1-6. MILICHIIDAE Papp,L.2001.ArevisionofthespeciesofParamyia Williston(Diptera, Milichiidae) with the description of a new genus. - Acta Zoologica Academiae Scientarum Hungaricae 47: MUSCIDAE Pont, A.C Four replacement names in the tribe Coenosiini(Diptera, Muscidae, Coenosiinae).- Studia Dipterologia 8: 266. Pont, A.C The identity of three species of Spilogona Schnabl(Diptera, Muscidae) described by J.W. Zetterstedt.- Studia Dipterologia 8: Pont, A.C Fanniidae and Muscidae identified by Meigen in the Zoological Institute of the Russian Academy of Sciences, St Petersburg.- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: MYCETOPHILIDAE(sensu lato)/ SCIAROIDEA Bechev, D World distribution of the genera of fungus gnats (Diptera: Sciaroidea, excluding Sciaridae).- Studia Dipterologia 7: Chandler, P Fungus gnats (Diptera: Sciaroidea) new to Britain.- British Journal of Entomology and Natural History 13: Chandler, P Heterotricha Loew and allied genera (Diptera: Sciaroidea): offshoots of the stem group of Mycetophilidae and/or Sciaridae?. - Annales de la Societé Entomologique de France (N.S.) 38: Mikolajczyk, W Mycetophilidae s.l.(diptera) of linden-oak-hornbeam woods in the Bialowieza National Park.- Fragmenta Faunistica 44: Polevoj, A.V Gribnye komary (Diptera: Bolitophilidae, Ditomyiidae, Keraplatidae, Diadocidiidae, Mycetophilidae) Karelii [Fungus gnats of Karelia].- Petrozavodsk: Sevcik, J New records of Bolitophilidae, Keroplatidae and Mycetophilidae (Diptera) from Slovakia.- Biologia 57: 198, 212. MYCETOPHILIDAE Matile, L Notes on the genus Greenomyia, withdescriptionofanewspeciesfromthealpsand the Apennines(Diptera: Mycetophilidae).- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: Sevcik, J A new species of Dynatosoma, fourteennewsynonymsandotherdataonfungusgnats (Diptera: Mycetophilidae) from central and northern Europe.- Studia Dipterologica 8: De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 10

11 OPOMYZIDAE Zuijlen, J.W.A. van& Beschovski, V Notes on the Bulgarian Opomyzidae(Insecta: Diptera).- Acta Zoologica Bulgarica 53(3): PALLOPTERIDAE Greve, L Pallopteridae (Diptera) from the Hardangervidda.- Fauna of the Hardangervidda 21-22: PHAEOMYIIDAE Kassebeer, C.F Die Hornfliegen (Diptera, Sciomyzidae and Phaeomyiidae) im Grossraum Berlin.- Dipteron 4: Knutson, L.& Vala, J.-C Evolutionary scenario of Sciomyzidae and Phaeomyiidae.- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: PHORIDAE Ayre, K Megaselia ciliata(zetterstedt)(dipt., Phoridae) attacking eggs of Deroceras reticulatum (Muller)(Gastropoda, Limacidae).- Entomologist's Monthly Magazine 138: Disney, R.H.L A new species of maritime scuttle fly(dipt., Phoridae) from East Sussex, England.- Entomologist's Monthly Magazine 138: Disney, R.H.L Revisionary notes and new key to Aenigmatias Meinert (Diptera, Phoridae). - Fragmenta Faunistica 45: Disney, R.H.L. & Smith, K.G.V Phoridae (Dipt.) reared from dead Bumblebees (Hym., Apidae). - Entomologist's Monthly Magazine 138: 138. Mostovski, M.B Three new species of Palaearctic Phora Latreille (Dipt., Phoridae) with notesonotherspeciesandnewsynonymy.-entomologist's Monthly Magazine 138: Prescher, S.& Bellstedt, R Neue Funde von Buckelfliegen(Diptera, Phoridae) in Thüringen mit Angaben zur Faunistik und Biologie der Arten. - Entomologische Nachrichten und Berichte 45: Soszynska, A Cold-adapted scuttle-flies species of Triphleba Rondani (Diptera: Phoridae). - Annales Zoologici 52: PIPUNCULIDAE ICZN Opinion 2000(Case 3132). Eudorylas Aczél, 1940 and Microcephalops De Meyer, 1989 (Insecta, Diptera): conserved by the designation of Pipunculus fuscipes Zetterstedt, 1844 as the type species of Eudorylas.- Bulletin of Zoological Nomenclature 59: , PSYCHODIDAE Léger, N. & Depaquit, J Systematics and biogeography of Phlebotomine sand flies(diptera: Psychodidae). - Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: RHINOPHORIDAE Clemons, L The woodlouse-flies (Diptera: Rhinophoridae) of Kent.- Transactions of the Kent Field Club 15: SARCOPHAGIDAE Lehrer, A.Z La structure de l'abdomen des Sarcophaginae (Diptera, Sarcophagidae). - Entomologica, Bari 34: McKillup, S.C.; McKillup, R.& Pape, T Flies that are parasitoids of a marine snail: The larviposition behaviour and life cycles of Sarcophaga megafilosa and Sarcophaga meiofilosia. - Hydrobiologia 439: Peris, S.V.; Gonzalez-Mora, D.& Mingo, E Las Blaesoxipha 'sensu lato' (Diptera, Sarcophagidae) de la Peninsula Iberica con alguna citadelasislascanarias.-boletinderealsociedad Espanola de Historia Natural (Sec. Biol.) 96: Povolny, D Über Heteronycha pauciseta (Pandellé, 1896) und Synonymie von zwei unlängst beschriebenen Heteronycha-Arten(Insecta: Diptera: Sarcophagidae). - Faunistische Abhandlungen Staatliches Museum für Tierkunde Dresden 22: SCATHOPHAGIDAE Bernasconi, M.V.; Pawlowski, J.; Valsangiacomo, C; Piffaretti, J.C.& Ward, P.I Phylogeny of the Scathophagidae (Diptera, Calyptratae) based on mitochondrial DNA sequences. - Molecular Phylogenetics and Evolution 16: Michelsen, V Nomenclatorial notes on Scathophagidae(Diptera): the status of genus- and species-group names first proposed in"die Dipteren von Steiermark. II Theil." by P. Gabriel Strobl, Studia Dipterologica 8: Nelson, M. & Greve, L Scathophagidae (Diptera) from the Hardangervidda.- Fauna of the Hardangervidda 19: Nelson,M.&Greve,L.2002.Newspeciesofdung flies(diptera, Scathophagidae) from Norway with a checklist of Norwegian Scathophagidae. - Norwegian Journal of Entomology 49: De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 11

12 SCENOPINIDAE Krivosheina, N.P.& Krivosheina, M.G New data on palaearctic species of the genus Metatrichia (Diptera, Scenopinidae).- Entomological Review 79: SCIARIDAE Chandler, P Heterotricha Loew and allied genera(diptera: Sciaroidea): offshoots of the stem group of Mycetophilidae and/or Sciaridae?.- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: Heller, K Beiträge zur Sciaridenfauna Schleswig-Holsteins(Diptera, Sciaridae). Teil III. Die Sciariden des Projektgebietes"Integrierter Landbau Rade".- Dipteron 4: Menzel, F. & Mohrig, W Revision der paläarktischen Trauermücken(Diptera: Sciaridae).- Studia Dipterologica Supplement 6: 1-761; 612 figs. SCIOMYZIDAE Kassebeer, C.F Die Hornfliegen (Diptera, Sciomyzidae and Phaeomyiidae) im Grossraum Berlin.- Dipteron 4: Kassebeer, C.F Zur Unterscheidung der Weibchen europäischer Psacadina Enderlein, 1939 (Diptera, Sciomyzidae).- Dipteron 4: Knutson, L.& Vala, J.-C Evolutionary scenario of Sciomyzidae and Phaeomyiidae.- Annales de la Societé Entomologique de France(N.S.) 38: SEPSIDAE Pont, A.C.& Meier, R The Sepsidae(Diptera) of Europe.-Fauna Entomologica Scandinavica 37: SIMULIIDAE Burgherr, P.; Ward, J.V.& Glatthaar, R Diversity, distribution and seasonalitynof the Simuliidae faunainaglacialstreamsystemintheswissalps. Archiv für Hydrobiologie 152: SPHAEROCERIDAE Deeming, J.C A case of human traumatic myiasis involving Sphaeroceridae(Dipt., Cyclorrhapha). - Entomologist's Monthly Magazine 138: Rohacek. J.; Marshall, S.A.; Norrbom, A.L.; Buck, M.;Quiros,D.I.&Smith,I.2002.Worldcatalogof Sphaeroceridae(Diptera).- Sleszke zemske Muzeum, Opava: STRATIOMYIDAE Brugge, B Wapenvliegentabel (2e druk). - Jeugdbondsuitgeverij: SYRPHIDAE Barkalov, A.V A subgeneric classification of the genus Cheilosia Meigen(Diptera, Syrphidae).- Entomologicheskoe Obozrenie 81: Kassebeer, C.F Zur Schwebfliegenfauna (Diptera, Syrphidae) der Balearen.- Dipteron 4: Reemer, M.& Smit, J Het zweefvliegengenus Callicera in Nederland en België (Diptera: Syrphidae). - Nederlandse Faunistische Mededelingen 14: Renema, W. & Wakkie, B De zweefvlieg Cheilosia psilophthalma, een dubbelganger van Cheilosia urbana, nieuw voor Nederland (Diptera: Syrphidae). - Nederlandse Faunistische Mededelingen 14: Schönrogge, K.; Barr, B.; Wardlaw, J.C.; Napper, E.; Gardner, M.G.; Breen, J.; Elmes, G.W.& Thomas, J.A When rare species become endangered: Cryptic speciation in myrmecophilous hoverflies.- Biological Journal of the Linnean Society 75: Smit, J.T Het zweefvliegengenus Sphegina in Nederland (Diptera: Syrphidae). - Nederlandse Faunistische Mededelingen 16: Ssymank, A Vegetation und blütenbesuchende Insekten in der Kulturlandschaft: Pflanzengesellschaften, Blühphänologie, Biotopbindung und Raumnutzung von Schwebfliegen (Syrphidae) im Drachenfelser Ländchen sowie Methodenoptimierung und Landschaftsbewertung. - Schriftenreihe f ür Landschaftspflege und Naturschutz 64: [waarvan 300 over Syrphidae.] Weyer, G. v.d Enkele nieuwe en merkwaardige zweefvliegen voor de Belgische fauna (Dipt. Syrphidae).- Phegea 30: TABANIDAE Kappes, H.& Coelln, K Bremsen(Diptera: Tabanidae) von Bettenfeld, Birgel und Goennersdorf sowie weiteren Gebieten der Eifel.- Dendrocops 28: Zeegers, Th Een nieuwe daas voor Nederland: Hybomitra arpadi(diptera: Tabanidae).- Nederlandse Faunistische Mededelingen 16: TACHINIDAE Chao Cheiming; Liang Enyi; Shi Yongshai& Zhou Shixiu Diptera: Tachinidae. 1.- Fauna Sinica, Insecta 23: i-ix, 1-305; 543 figs. De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 12

13 Tschorsnig, H.-P.& Arnaud, P.H.Jr Tachinidae (Diptera) from Cudrefin(Vaud, Switzerland).- Myia 6: Tschorsnig, H.-P. & Blaesius, R Neue oder interessante Wirtsbefunde von Raupenfliegen (Diptera: Tachinidae) aus Glasflüglern(Lepidoptera: Sesiidae). - Mitteilungen Entomologischer Verein Stuttgart 36: TEPHRITIDAE Aartsen, B. van Rhagoletis indifferens, een nieuwe boorvlieg voor de Nederlandse fauna (Diptera: Tephritidae). - Nederlandse Faunistische Mededelingen 14: Aluja, M. & Norrbom, A. (eds) Fruit flies (Tephritidae): phylogeny and evolution of behavior. - CRC, Boca Raton: i-xvi, Han, H.-Y Redescription of Vidalia impressifrons Robineau-Desvoidy, the type species of Vidalia Robineau-Desvoidy(Diptera: Tephritidae) with notes on its taxonomy and phylogeny.- Zoological Studies 41: Klasa, A Platyparea carpathica sp. n., a new fruit-flies from Poland (Diptera: Tephritidae). - Polskie Pismo Entomologiczne 70: Klasa,A.2001.NewforthePolishfaunaandrare fruit-flies (Diptera: Tephritidae) with annotated check-list of this family. - Polskie Pismo Entomologiczne 70: Merz, B. & Niehuis, M Bemerkenswetrte Nachweise von Fruchtfliegen(Diptera, Tephritidae) aus Rheinland-Pfalz(Deutschland).- Dipteron 4: Norrbom, A A revision of the Anastrepha serpentina species group (Diptera: Tephritidae).. - Proceedings of the Entomological Society of Washington 104: THAUMALEIDAE Disney, R.H.L British Dixidae (meniscus midges) and Thaumaleidae (trickle midges): keys with ecological notes.- Freshwater Biological Association Scientific Publication 56: 1-129; 47 figs. TRICHOCERIDAE Krzeminska,E.2002.Anewsubgenusandtwonew species of the genus Trichocera Meigen, 1803 (Diptera, Trichoceridae). - Annales Zoologici 52: ULIDIIDAE Ismay, J.W The status, distribution and biology of Dorycera graminum (Fabricius) (Diptera, Ulidiidae).- English Nature Research Reports 395: Merz, B A revision of the Herina lugubris species group (Diptera, Ulidiidae, Otitinae), with description of two new species.- Revue Suisse de Zoologie 109: [Een van de nieuwe soorten is Herina aartseni!.] VERMILEONIDAE Ludwig, P.; Melzer, R.R.& Ehrhardt, V Larval morphology and classification of wormlions (Diptera, Vermileonidae). - Mitteilungen Deutsche Gesellschaft für Allgemeine und Angewandte Entomologie 13: XYLOMYIDAE Krivosheina, N.P Xylophagous flies of the genus Solva Walker (Diptera, Xylomyidae) from Russia and adjacent countries. - Entomological Review 79: Krivosheina, N.P Xylophagous flies of the genera Macroceromys and Xylomya (Diptera, Xylomyidae) from the fauna of Russia and adjacent countries.- Entomological Review 79: Smit, J.T.& Aartsen, B. van Ceratitis cosyra, een Afrikaanse boorvlieg gevonden in Drenthe (Diptera: Tephritidae). - Nederlandse Faunistische Mededelingen 16: TETHINIDAE Bährmann, R Zur Kenntnis der Tethinidae (Dipt., Acalyptratae) Mitteldeutschlands.- Entomologische Nachrichten und Berichte 45: Munari, L Beach flies(diptera: Tethinidae) of the Palaearctic Region: An annotated checklist, including world distribution.- Societa Veneziani di Scienze Naturali Lavori 27: De Vliegenmepper (2002, nummer 2) 13