Woonvisie Voorne-Putten Samenwerking Voorne-Putten is een initiatief van de gemeenten:

Transcriptie

1 Woonvisie Voorne-Putten Samenwerking Voorne-Putten is een initiatief van de gemeenten:

2 Colofon Deze nota betreft een visie op het wonen op Voorne-Putten in de periode met een doorkijk naar 2025, opgesteld in opdracht van de Regiegroep Voorne-Putten. Auteur Angela van Velden LINT woon en welzijn Werkgroep Woonvisie Voorne-Putten Marion Brandsma gemeente Brielle Eric de Bruijn Intergem. Samenw. Voorne-Putten Sander Deijl gemeente Nissewaard Leo Dorst gemeente Westvoorne Brenda van Houte gemeente Brielle Martin Kostense gemeente Nissewaard Guus Reuter gemeente Hellevoetsluis Krista Wierda gemeente Nissewaard Bijdragen Bijdragen werden geleverd door medewerkers van de op Voorne-Putten werkzame toegelaten instellingen en van de provincie Zuid-Holland Foto s Gemeenten Brielle, Hellevoetsluis, Nissewaard en Westvoorne Ontwerp Röling Ontwerpt Rotterdam 11 november 2015

3 Voorwoord Voorne-Putten, waar twee werelden samen één eiland vormen. Het eiland is een overgangszone tussen stad, land en zee. Het verbindt het stedelijke van de regio Rotterdam met het landelijke van Zeeland. Een prachtig gebied van water, strand, natuur, historie en havens. Maar zeker ook een plek waar het fijn wonen is. Van oude vestingsteden en historische dorpskernen tot moderne woonwijken en landelijke woonmilieus. Mogelijkheden te over om een goede woonkeuze te maken waarbij stedelijke voorzieningen toch altijd in de buurt zijn. Met deze eerste woonvisie Voorne-Putten slaan de gemeenten op het eiland de handen nog verder ineen. Waar we al gewend zijn afspraken te maken over ons nieuwbouwprogramma, beslaat deze woonvisie de gehele woningmarkt, inclusief de bestaande voorraad. We zetten ons in om samen met onze partners een belangrijk deel van de woningen op het eiland levensloopbestendig en duurzamer te maken. Daarmee stomen we ze klaar voor de toekomst en pakken we opgaven als de veranderende bevolkingsopbouw en woonwensen bij de kop. Verder hebben we aandacht voor de omvang en toegankelijkheid van de sociale voorraad en thema s als betaalbaarheid, doorstroming en marketing. Gewoon goed wonen op Voorne-Putten. Dat is onze ambitie en daar zetten we op in. Dat kunnen we niet zonder steun van particuliere huiseigenaren, woningcorporaties en marktpartijen. Deze woonvisie is daarom tegelijkertijd een uitnodiging om gezamenlijk het wonen op Voorne-Putten te versterken. Samen komen we verder dan alleen. Mede namens André Schoon wethouder Gemeente Brielle Peter Hofman wethouder Gemeente Hellevoetsluis Bert van der Meij wethouder Gemeente Westvoorne Jan Willem Mijnans Wethouder Nissewaard en coördinerend portefeuillehouder Woonvisie Voorne-Putten

4 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Nut en noodzaak Afbakening Opzet, leeswijzer 7 2 Typisch Voorne-Putten Het eiland Voorne-Putten De inwoners van Voorne-Putten Woningmarkt Voorne-Putten 12 3 Ambitie 13 4 Kwaliteit van de bestaande woningvoorraad Opgaven bestaande woningvoorraad Acties bestaande woningvoorraad 19 5 Kwantitatief en kwalitatief regionaal woningbouwprogramma Opgaven nieuwbouw Acties nieuwbouw 28 6 Betaalbaarheid Opgave betaalbaarheid Actie betaalbaarheid 33 7 Doorstroming Opgaven doorstroming Actie doorstroming 37 8 Marketing van het wonen op Voorne-Putten Opgave marketing Actie marketing 39 9 Actieprogramma Voorne-Putten 40 Bijlagen Bijlagenboek woonvisie Voorne-Putten (los bijgevoegd)

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeenten binnen de Stadsregio Rotterdam hebben op 29 januari 2014 samen met de woningbouwcorporaties en ontwikkelende/bouwende partijen woningmarktafspraken vastgelegd tot Op basis daarvan is door de stadsregio de Woningmarktstrategie en Woonvisie Regio Rotterdam opgesteld en tot 1 juli 2015 door de provincie Zuid-Holland aanvaard als regionaal afstemmingskader. In de brief van mei 2015 hebben de gemeenten van Voorne-Putten de geplande woningbouwproductie met een doorkijk naar 2025 voor de subregio Voorne-Putten omschreven. Tevens is deze gespiegeld aan de woningbehoefteraming van de provincie voor deze periode. Op basis van de voorgestelde aanpassingen in de programmering is het mogelijk om het geplande woningbouwprogramma in aantallen af te stemmen op de geraamde aantallen uit de provinciale woningbehoefteraming. pagina 5

6 1 Inleiding Woonvisie Voorne-Putten De woningmarktafspraken uit 2014 en aanvullende afspraken uit 2015 voor de (sub-)regio Voorne- Putten zijn in belangrijke mate nog kwantitatief van aard en richten zich in hoofdzaak op de nog te bouwen woningen (het planaanbod). Belangrijk doel van voorliggende woonvisie is een kader voor de kwalitatieve invulling van het regionale woningbouwprogramma van Voorne-Putten. Het programma zal in moeten spelen op een gewijzigde bevolkingssamenstelling. Het aantal gezinnen is sterk afgenomen, de groep senioren is gegroeid en gaat nog sterker groeien. Het aandeel nieuwbouw is echter gering ten opzichte van de totale woningvoorraad. Het grootste deel van de woningen die er over tien jaar staan, is er nu ook al. Er is een groeiende discrepantie tussen het aanbod in de bestaande woningvoorraad, met veel eengezinswoningen, en de vraag naar kleinere en gelijkvloerse woningen omdat er minder gezinnen zijn en meer 1- en 2-persoonshuishoudens en senioren. Ingrijpen in de bestaande woningvoorraad is dan ook noodzakelijk om ook deze woningen beter aan te laten sluiten op de kwalitatieve behoefte. Het toekomstbestendig maken van de bestaande woningvoorraad is daarmee, naast de nieuwbouwopgave, een tweede, belangrijke doelstelling in deze woonvisie. Voorne-Putten is een eiland en een duidelijk samenhangend woningmarktgebied. De gemeenten op Voorne-Putten hebben dan ook besloten om met elkaar deze woonvisie op te stellen. Bij het opstellen van de woonvisie zijn de afzonderlijke kernen uitgangspunt geweest. 1.2 Nut en noodzaak De woonvisie Voorne-Putten geeft inzicht in de gewenste kwaliteiten van de bestaande en toekomstige woningvoorraad afgezet tegen de bestaande woningvoorraad en rekening houdend met de vraagontwikkeling. Het wordt een gezamenlijke visie op de woningmarkt, waaruit een samenhangend en onderling afgestemd geheel van afspraken en maatregelen volgt. De woonvisie Voorne-Putten sluit aan op de gezamenlijk vastgestelde Gebiedsvisie op Voorne-Putten, de collegeprogramma s, de relevante beleidsnota s van de vier gemeenten op Voorne-Putten, de samenwerkingsafspraken regio Voorne-Putten Woningmarktstrategie en Woonvisie Regio Rotterdam en de woningmarktafspraken Voorne-Putten zoals weergegeven in de notitie stand van zaken woningmarkt-afspraken Voorne-Putten Daarnaast past de woonvisie Voorne-Putten binnen de uitgangspunten, zoals geformuleerd in de provinciale nota Ruimte en Mobiliteit en het door de provincie Zuid-Holland vastgestelde gebiedsprofiel. De woonvisie geeft antwoord op de eisen die de provincie stelt aan de woonvisie en aan de regionale samenwerking. Het gaat dan in ieder geval om kaders voor een kwantitatief en kwalitatief regionaal woningbouwprogramma, afgestemd op de benodigde aantallen te bouwen woningen, de behoefte in de sociale sector en een aanpak om de bestaande woningen en woonmilieus beter aan te laten sluiten bij de vraag. pagina 6

7 1 Inleiding Woonvisie Voorne-Putten Ook dient de woonvisie Voorne-Putten antwoord te geven op de vraag Voldoet uw project aan de Ladder voor duurzame verstedelijking?. De woonvisie Voorne-Putten laat zien dat de gemeenten een woningbouwprogramma realiseren, afgestemd op de daadwerkelijke behoefte in deze subregio. 1.3 Afbakening Goed wonen is méér dan alleen de woning. Het gaat ook om een prettige leefomgeving, voorzieningen, bereikbaarheid, werkgelegenheid, groen en recreatie. In deze woonvisie is met name ingezoomd op het wonen. De woonvisie heeft een looptijd van vijf jaar. 1.4 Opzet, leeswijzer De woonvisie Voorne-Putten is opgebouwd uit twee delen. Woonvisie en actieprogramma Voorne-Putten In dit rapport is de visie op het wonen op Voorne-Putten beschreven. Hierbij ligt de focus op de onderwerpen die voor de regio, op regionaal niveau, van belang zijn. De visie geeft een omschrijving van de kenmerken, het specifieke, van de regio, de diverse kernen in de regio en de belangrijkste kenmerken in bevolkingsopbouw en -samenstelling. Daarbij is ingezoomd op het belang van diversiteit tussen de kernen en de manier waarop dit kan worden ingezet op de woningmarkt. Belangrijk onderwerp in de woonvisie is de bestaande woningvoorraad. Tevens zijn de kwantitatieve en kwalitatieve kaders gegeven voor een goed regionaal woningbouwprogramma, afgestemd op de bevolkingsprognoses (kwantitatief) en de kwalitatieve woonwensen van de diverse doelgroepen. Aan de diverse thema s zijn opgaven en acties gekoppeld. Het zijn de belangrijkste opgaven waar de regio de komende jaren aan gaat werken. Het gaat namelijk niet alleen om het opstellen van een woonvisie maar ook om het met elkaar vastleggen van de acties voor de komende jaren. Bijlagenboek: Analyses en onderzoeken Voor de leesbaarheid van de woonvisie is gekozen voor een apart bijlagenboek met de belangrijkste onderzoeken en analyses. Een deel van de achterliggende informatie, zoals de opbouw van de bestaande woningvoorraad, betreft feiten. Andere gegevens, zoals prognoses, zijn dynamischer en worden ook regelmatig bijgesteld. Het bijlagenboek zal jaarlijks geactualiseerd worden. pagina 7

8 1 Inleiding Woonvisie Voorne-Putten pagina 8

9 2 Typisch Voorne-Putten 2.1 Het eiland Voorne-Putten Voorne-Putten ligt in de provincie Zuid-Holland en beslaat een gebied tussen het Haringvliet, het Spui, de Oude Maas en het Brielse Meer, direct ten zuiden van het haven- en industriegebied van Rotterdam. Het eiland grenst enerzijds aan het stedelijk gebied van Rotterdam en het industrieel havencomplex en anderzijds aan de natuur en ruimte van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden en de Noordzeekust. Door de verbinding met Rotterdam is de oostzijde van het eiland het meest verstedelijkt. De noordzijde ligt tegen het havengebied aan. De westzijde wordt gekenmerkt door een breed strand- en zeeduinengebied. De zuidzijde grenst aan het Haringvliet met het buitendijks gelegen schorren- en slikkengebied. Voorne-Putten kent een variëteit aan kernen. Veruit de grootste kern is Spijkenisse. Erna volgen de kern van Hellevoetsluis en Brielle. De overige kernen zijn beduidend kleiner. Er liggen vier gemeenten pagina 9

10 2 Typisch Voorne-Putten Woonvisie Voorne-Putten op het eiland: Nissewaard (voorheen de gemeenten Spijkenisse en Bernisse), Hellevoetsluis, Brielle, en Westvoorne. Spijkenisse en Hellevoetsluis zijn eind jaren zeventig aangewezen als groeikern, iets dat nu nog zichtbaar is in de grote uitbreidingswijken. Ook de bevolkingsgroei is beïnvloed door deze groeikernstatus. Van eind zeventiger jaren tot begin negentiger jaren is een sterkere bevolkingsgroei in Voorne-Putten te zien. In de ogen van de woonconsument is Spijkenisse de meest stedelijke van alle kernen op Voorne- Putten. De woonconsument ervaart Spijkenisse vooral ook als sub-urbaan. Ook Hellevoetsluis heeft wijken met compacte bouw die bewoners ook nog enigszins als stedelijk ervaren. De overige kernen hebben een karakter dat varieert van sub-urbaan grondgebonden en dorps tot uitgesproken landelijk. De dorpse en landelijke woonmilieus komen elders in de stadsregio niet of nauwelijks voor. Hiermee onderscheidt de regio Voorne-Putten zich duidelijk ten opzichte van de omringende gebieden. De grotere winkelcentra zijn in Spijkenisse en Hellevoetsluis. Ook Brielle, Zuidland, Heenvliet, Abbenbroek, Rockanje en Oostvoorne hebben dagelijkse voorzieningen. Alleen een aantal kleine kernen heeft weinig tot geen eigen winkelaanbod. De aanwezigheid van winkels is beperkt te beïnvloeden. Wonen in een klein dorp betekent ook accepteren dat er weinig tot geen winkels zijn. De belangrijkste, grootschalige werkgelegenheid is te vinden in de havens. Daarnaast zijn er diverse bedrijventerreinen in de grote en middelgrote kernen. Een andere belangrijke bron van werkgelegenheid is toerisme en recreatie. De belangrijkste verbindingswegen op Voorne-Putten zijn de N218 en de N57. De N218 verbindt een aantal kernen met Spijkenisse. Beide wegen sluiten aan op de A15 (N15). Zorgvoorzieningen zijn met name in de kleinste kernen niet of nauwelijks aanwezig. In het licht van de vergrijzing vraagt dit om aandacht en andere vormen van zorg, zoals thuiszorg. Ook mantelzorg wordt belangrijker en zeker ook bij (kleine) kernen waar zorg niet aanwezig is. 2.2 De inwoners van Voorne-Putten Bevolkingsdaling In de periode is er over geheel Voorne-Putten sprake van een verwachte daling van de bevolking met circa inwoners (-2,7% van de bevolking) 1. Deze daling van het aantal inwoners is niet in alle kernen zichtbaar. 1 Prognoses in dit hoofdstuk uit: Primos Prognoses 2014 pagina 10

11 2 Typisch Voorne-Putten Woonvisie Voorne-Putten Huishoudensgroei Ondanks de daling van het aantal inwoners is er nog wel sprake van een groei van het aantal huishoudens op Voorne-Putten tot 2030 met huishoudens. Dit komt overeen met een groei van vier procent van het totaal aantal huishoudens. In de periode wordt een groei van 950 huishoudens verwacht. De piek in groei van het aantal huishoudens is in de periode In deze periode wordt een groei van het aantal huishoudens verwacht van Na 2025 neemt de groei van het aantal huishoudens af tot een groei van 766 huishoudens tot In Heenvliet, Zuidland en Zwartewaal is in 2030 sprake van een zekere daling van het aantal huishoudens. In Oudenhoorn en Vierpolders is juist nog sprake van een aanzienlijke groei van het aantal huishoudens. Oudenhoorn zal volgens de prognose in de periode nog groeien van 517 huishoudens naar 780 huishoudens (+50%). De invloed van de geplande nieuwbouwlocatie bij de Primos-berekening is hier duidelijk zichtbaar. Vierpolders groeit volgens de prognose van 727 naar huishoudens in 2030 (+60%). Huishoudensverdunning Naar huishoudengrootte nemen de éénpersoonshuishoudens relatief sterk toe: van 32% in 2015 naar 38% in Alle overige huishoudens nemen licht af. In de kleinere kernen is de groei van het aantal alleenstaanden nog sterker dan in geheel Voorne- Putten. Hier stijgt het aandeel van 29 naar 38 procent. In Vierpolders is het aandeel alleenstaanden in 2030 gestegen naar 50 procent, met name door groei van het aantal alleenstaanden van 75+. Ontgroening Over het gehele eiland is sprake van een afname van het aantal kinderen en jongeren (ontgroening). Het aantal jongeren tot 25 jaar neemt af van naar In de categorie 25 tot 65 jaar daalt het aantal, zij het nog in mindere mate. Ook hier geldt in zekere zin dat, naarmate de kernen groter zijn, de ontgroening zich ook minder sterk manifesteert. In Nissewaard is het aantal kinderen en jongeren stabiel. Vergrijzing Er is sprake van vergrijzing op het eiland. Het totale aantal huishoudens in de leeftijd jaar stijgt van naar huishoudens in Daarbinnen loopt het aantal huishoudens van 75+ op van naar in Vergrijzing is al in sterkere mate aanwezig in de kleinere kernen. Het aandeel 75+ loopt op van 15 procent in 2015 naar 27 procent in In de kernen Rockanje en Oostvoorne is een hoge mate van vergrijzing te zien, namelijk 32,7 respectievelijk 29,5 procent in pagina 11

12 2 Typisch Voorne-Putten Woonvisie Voorne-Putten 2.3 Woningmarkt Voorne-Putten Voorne-Putten is een relatief op zich staande woningmarkt. Het grootste deel van de verhuisbewegingen vindt plaats binnen de regio. Er lijkt zich wel een bepaalde migratiepatroon te tonen bij de belangrijkste verhuisbewegingen. De grootste instroom van buiten de regio naar Voorne-Putten is naar Spijkenisse. Vanuit Spijkenisse zijn verhuisstromen zichtbaar naar de kleinere kernen. Vanuit deze kleinere kernen zijn verhuisstromen te zien naar Hellevoetsluis. Koop- en huurwoningen Ongeveer twee derde van de huidige woningvoorraad (65%) bestaat uit koopwoningen. Een derde (35%) is een huurwoning. In de kernen Vierpolders en Zwartewaal zijn percentueel gezien minder huurwoningen. Het hoogste percentage huurwoningen staat in Spijkenisse. Eengezins- en meergezinswoningen Op Voorne-Putten is ruim een kwart (27%) van de woningen gestapeld en driekwart (73%) van de woningen grondgebonden: rijwoningen, twee-onder-een-kapwoningen en vrijstaande woningen. Tussen de kernen zijn wel verschillen te zien. Deze verschillen sluiten aan op de kenmerken van een grotere kern, met meer gestapelde bouw, en die van kleine kernen met meer grondgebonden woningen. In Spijkenisse is veruit het hoogste percentage aan meergezinswoningen, namelijk 36 procent. Woonmilieus Op Voorne-Putten zijn bijna alle woonmilieus aanwezig uitgezonderd het hoog-stedelijk woonmilieu wat alleen in grote steden zoals in Rotterdam voor komt. Het merendeel van de kernen, wijken en buurten zijn echter sub-urbaan grondgebonden (54%), dorps (20%) en sub-urbaan compact (15%). In de kernen Spijkenisse, Hellevoetsluis en Brielle is in meer en mindere mate het sub-urbaan grondgebonden woonmilieu aanwezig. Voor het sub-urbaan compacte woonmilieu geldt dat ook voor de kernen Spijkenisse en Hellevoetsluis. In de kleine kernen van Voorne-Putten betreft het met name dorpse woonmilieus en in het buitengebied landelijk wonen met landelijk exclusief in Westvoorne op die locaties waar de glastuinbouw plaats heeft gemaakt voor woningbouw. De vestingen van Brielle en Hellevoetsluis zijn dermate bijzonder dat zij sub-urbaan exclusief genoemd worden. Ook bepaalde wijken in Westvoorne, zoals de Warande in Oostvoorne, kunnen ook als sub-urbaan exclusief worden aangemerkt. Het centrum van Spijkenisse is met zijn centrumvoorzieningen, bus en metrostation zodanig ingericht dat dit gebied de kenmerken heeft van het stedelijk levendig rustig woonmilieu. pagina 12

13 3 Ambitie Betaalbaar, beschikbaar en geschikt wonen voor iedereen De ambitie voor Voorne-Putten is eigenlijk gewoon te omschrijven als goed wonen voor iedereen die op Voorne-Putten woont. Het gaat dan om de ambitie om voor alle inwoners van Voorne-Putten te kunnen voorzien in een geschikte woning - passend bij de levensfase en de wensen voor woning en woonmilieu - en een betaalbare woning, passend bij de financiële mogelijkheden en wensen. Middelen hiervoor zijn de aanwezige woningvoorraad (en wat daarvan beschikbaar komt) en de nieuwbouwproductie. Het woningaanbod bestaat voor een groot deel uit de nu al aanwezige woningvoorraad. In de woonvisie is dan ook aandacht voor de bestaande woningvoorraad en de aanpassingen die nodig zijn om deze woningen toekomstbestendig te maken. Vanuit het besef dat de bevolking van Voorne-Putten geen sterke groei meer kent, en mogelijk op termijn krimpt, is het de ambitie om de nieuwbouw die nog ontwikkeld kan worden ook echt in te pagina 13

14 3 Ambitie Woonvisie Voorne-Putten zetten voor een aanvulling op het reeds bestaande aanbod. Voorkomen moet worden dat er uitsluitend gebouwd wordt voor de vraag van dit moment, de korte termijn. Het gaat om het toevoegen van woningen waarmee de totale woningvoorraad op de lange termijn ook nog voldoende aansluit op de bevolkingsopbouw en samenstelling. Keuze voor de woonconsument Op regionale schaal biedt Voorne-Putten een ruime keuze aan de woonconsument: een gevarieerd aanbod aan landelijke, dorpse, sub-urbane en stedelijke woonmilieus. En met vier (voorheen vijf) gemeenten is er meer variëteit te bieden dan door elke gemeente apart. Marketing van het wonen op Voorne-Putten Er is in bescheiden mate sprake van instroom van buiten de regio (naast uitstroom) zoals nieuwe werknemers van het Haven Industrieel Complex (HIC) en de mensen die de kwaliteiten van het wonen op Voorne-Putten ontdekt hebben en hier willen komen wonen. In deze woonvisie is de ambitie opgenomen om het wonen op Voorne-Putten te promoten. Dit is zowel voor de huidige inwoners van Voorne-Putten als voor mensen van buiten de regio. Thema s, opgaven en acties Om de ambitie te kunnen verwezenlijken is een aantal thema s omschreven. Vanuit de thema s zijn opgaven omschreven, die resulteren in een aantal acties. De thema s in deze woonvisie Voorne-Putten zijn: 1. Kwaliteit van de bestaande woningvoorraad: duurzaam en levensloopgeschikt 2. Nieuwbouw: een kwantitatief en kwalitatief regionaal woningbouwprogramma 3. Betaalbaarheid 4. Doorstroming 5. Marketing van het wonen op Voorne-Putten pagina 14

15 4 Kwaliteit van de bestaande woningvoorraad Het merendeel van de woningen die er over tien jaar staan, zijn er nu ook al. Het gaat dan niet alleen om de nieuwbouwopgave maar ook, en méér nog, om de opgave voor de bestaande woningvoorraad. Herstructurering Er is een mis match te zien tussen de aanwezige woningvoorraad en de woonwensen en -behoeften. Het merendeel van de woningvoorraad bestaat uit eengezinswoningen terwijl er een steeds groter wordende groep 1- en 2-persoonshuishoudens en senioren komt. Ook is op Voorne-Putten, en dan met name in Spijkenisse en Hellevoetsluis, een aantal wijken met verouderde 50-er en 60-er jarenflats. Aanpassingen aan de woningen is niet altijd mogelijk of heeft niet altijd het gewenste effect. Herstructurering is dan een instrument waarmee woningen en woonmilieu ingrijpend gewijzigd en verbeterd kunnen worden. Het gaat dan niet alleen om grotere complexen en buurten. Ook in de particuliere woningvoorraad is vanwege de mis match tussen woningtypen (grote eengezinswoningen) en doelgroepen (vergrijzing, kleinere huishoudens) een herstructureringsopgave te verwachten. pagina 15