Advies betreffende het ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan "Ruige Heide-Antwerpen"

Transcriptie

1 Advies betreffende het ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan "Ruige Heide-Antwerpen" Dit advies werd bij consensus goedgekeurd ter vergadering van 17 oktober Inleiding Het decreet van 3 maart 1993 houdende het statuut van de terreinen voor openluchtrecreatieve verblijven verplicht deze terreinen om zich tegen uiterlijk 31 december 2000 te conformeren aan de nieuwe exploitatievoorwaarden. Voor 23 terreinen in de provincie Antwerpen, waaronder de camping Ruige Heide binnen het grondgebied van de stad Antwerpen, bleek dit niet mogelijk omdat zij deels of geheel zonevreemd gelegen zijn. Het voortbestaan van deze terreinen is daardoor uitdovend, tenzij hun ruimtelijke zonering in overeenstemming wordt gebracht met het feitelijke grondgebruik. Hiervoor werd door de Vlaamse Regering een overgangsregeling uitgewerkt in het Besluit van 8 juni Dit besluit houdt ondermeer in dat de betrokken terreinen uiterlijk op 30 juni 2003 over een vergunning dienen te beschikken. De bestendige deputatie van de provincie Antwerpen nam in zitting van 20 juli 2000 kennis van de overgangsregeling en besliste op voorstel van de provincieraad een gemotiveerd verzoek en voorstel voor opmaak van Ruimtelijke Uitvoeringsplannen in te dienen bij de Vlaamse Regering. Op 28 december 2000 keurde de Bestendige Deputatie een eerste ontwerp van motiveringsnota goed. Op 18 en 19 november 2000 werd overleg gepleegd met de betrokken gemeentebesturen. Aan de gemeentebesturen werd gevraagd hun standpunt schriftelijk weer te geven tegen 13 november Het College van Burgemeester en Schepenen van de stad Antwerpen nam in zitting op 9 november 2000 een principebeslissing over de Ruige Heide 1. Op 22 februari 2001 besloot de provincieraad van Antwerpen het Voorontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan zonevreemde en deels zonevreemde terreinen voor openluchtrecreatieve verblijven tot gedeeltelijke wijziging van het gewestplan Antwerpen, Turnhout, Mechelen en Herentals-Mol vast te stellen en voor te dragen aan de Vlaamse Regering. Op 29 juni 2001 keurde de Vlaamse Regering het Ontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan Ruige Heide genaamd in de gemeente Antwerpen goed. Het openbaar onderzoek naar dit Ontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan loopt van 20 augustus 2001 tot en met 18 oktober Vermits de periode van het openbaar onderzoek voor particulieren gelijktijdig verloopt met de adviestermijn voor openbare besturen diende de gemeenteraad voor 18 oktober een advies te formuleren. Vermits de agenda van de gemeenteraad van september niet kon gehaald worden (gelet op de noodzaak eerst advies in te winnen van de Districtsraad Bezali, SCARO en de Adviesraad voor Duurzame Ontwikkeling en Milieu) en de gemeenteraad van oktober voorzien is op 22 oktober is het voor de stad Antwerpen onmogelijk om gebruik te maken van de inspraakprocedure. Daarom formuleert de adviesraad onderhavig advies rechtstreeks aan de Vlacoro in het kader van het openbaar onderzoek. 2. Advies 2.1 Algemeen De adviesraad stelt vast de voorziene termijn voor openbare onderzoek en adviesverlening van openbare besturen bij dergelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen beperkter is dan bij de 1 collegebesluit van donderdag 9 november Ruimtelijk Ordening. Zonevreemde terreinen voor openluchtrecreatieve verblijven. Camping Ruige Heide. Principebeslissing. doc: ADOMA01a04.def.doc

2 MINA-raad Antwerpen, advies GRUP Ruige Heide blz 2/5 vroegere gewestplanwijzigingen. Voor een grootstad als Antwerpen stelt die problematiek zich in sterkere mate omdat zij vooraleer zij advies kan uitbrengen eerst zelf advies dient te vragen aan de betrokken districten. Dit probleem wordt nog versterkt als het openbaar onderzoek deels in de vakantieperiode valt. 2.2 Onjuistheden in het dossier De adviesraad stelt vast dat het dossier tal van onduidelijkheden en manifeste onjuistheden bevat. De adviesraad heeft sterk de indruk dat het dossier Ruige Heide op het allerlaatste moment, door externe druk, aan de lijst met (deels) zonevreemde terreinen waarvoor een ruimtelijk uitvoeringsplan wordt opgesteld, werd toegevoegd. Dat blijkt o.m. uit de samenvattende tabel op blz. 5 van het voorontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan dat door de provincieraad werd goedgekeurd. Er staat letterlijk Er wordt wél een ruimtelijk uitvoeringsplan opgesteld voor volgende campings. Daarna volgt een lijst op gemeente alfabetisch gerangschikte lijst met 17 campings. Op plaats 17 staat 17 Antwerpen Ruige Heide. Dan volgt: Er wordt geen ruimtelijk uitvoeringsplan opgesteld voor volgende campings, waarna de nummering doorloopt van 18 tot 22, eveneens alfabetisch gerangschikt op gemeente. In de navolgende tekst staat Voor de verschillende campings uit de bovenste tabel (camping 1 t/m 16) werd effectief een ruimtelijk uitvoeringsplan opgesteld. De selectie van zonevreemde campings waarvoor in het kader van het campingdecreet een ruimtelijk uitvoeringsplan diende opgemaakt te worden gebeurde in verschillende fasen. Alle 42 andere campings werden in de eerste fase niet weerhouden omwille van één of meer van de volgende criteria: ligging in beschermd duingebied; ligging in een reservatiestrook volgens het gewestplan; ligging in grote structuurbepalende gehelen op Vlaams niveau; reeds opgenomen in een lopende groene gewestplanwijziging. Ook de camping Ruige Heide zou daarom niet geselecteerd mogen zijn omdat hij gelegen is in twee reserveringsstroken op het gewestplan (verbindingskanaal Zandvliet-Oelegem én goederenspoorlijn 11 Antwerpen-Bergen-op-Zoom) en omdat de bestemming van een deel van het terrein door de recentste gewestplanwijzing gewijzigd werd van agrarisch gebied naar natuurgebied. Ten slotte vormt het gebied één ecologisch en feitelijk geheel met het gewestgrensoverschrijdende bos- en heidecomplex vanaf Zandvliet tot de Kalmthoutse Heide. In het besluit van de Vlaamse regering van 13 juli 2001 werd beslist voor die 42 campings geen Ruimtelijk Uitvoeringsplan goed te keuren. Voor de overige campings werd beslist het ontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan voorlopig goed te keuren en het aan een openbaar onderzoek te onderwerpen. Omdat er geen inhoudelijke reden wordt gegeven waarom in het geval van de Ruige Heide andere criteria zouden gelden dan voor de overige campings is het goedkeuren van het ontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan daardoor niet gemotiveerd. Het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide dat in het dossier bij het openbaar onderzoek ter inzage lag is opgesteld door het provinciebestuur en gedateerd mei Dit is des te verwonderlijk daar het Voorontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan zonevreemde en deels zonevreemde terreinen voor openluchtrecreatieve verblijven tot gedeeltelijke wijziging van het gewestplan Antwerpen, Turnhout, Mechelen en Herentals-Mol minstens 2 maanden voordien (22 februari 2001) door de provincieraad werd goedgekeurd. De vraag stelt zich dan ook of de tekst die ter inzage lag bij het openbaar onderzoek dezelfde is dan diegene die door de provincieraad werd goedgekeurd.

3 MINA-raad Antwerpen, advies GRUP Ruige Heide blz 3/5 Het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide bevat verschillende onjuistheden. Zo wordt vermeldt dat de eigenaar de vzw. Verdiende Rust, Ommeganckstraat 49 te 2000 Antwerpen is. Bij nazicht op het kadaster bleek dat 3 van de 4 betrokken kadastrale percelen (20ste Afd sectie C nrs. 576m4, 576v4 en 576t4 toebehoren aan Vennootschap/Genobe, Ommeganckstraat 47/49, 2018 Antwerpen (totale opp. = m²), terwijl het vierde perceel (20ste Afd sectie C nr. 574) toebehoort aan De Medts, solange Luciennne/Echtge Nicola, Victor, Vloeyenbergdreef 34, 2970 Schilde (opp m²). Dit is des te merkwaardig omdat de oppervlakte van het gehele plangebied precies m² groot is. Ofwel is het laatste perceel foutief opgenomen in het ontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan ofwel is de totale oppervlakte verkeerd weergegeven. Deze fouten hebben nochtans belangrijke juridische consequenties. Volgens art. 38 van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, hebben het grafisch plan dat aangeeft welk gebied van toepassing is en de erbij horende stedenbouwkundige voorschriften verordenende kracht. Dat betekent concreet dat het perceel 20ste. Afd. sectie C nr. 574, hoewel het geen deel uitmaakt van de bestaande camping, onderworpen is aan de bepalingen van het stedenbouwkundig voorschrift Zone voor openluchtrecreatieve verblijven met gemeenschappelijke voorzieningen. Voor de adviesraad is deze uitbreiding van de camping ongewenst. Het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide stelt dat het terrein grotendeels in een zone voor verblijfsrecreatie ligt en dat het overige deel is gelegen in agrarisch gebied. Dit is manifest onjuist. Het grootste deel ligt inderdaad in een zone voor verblijfsrecreatie maar het zonevreemde deel ligt deels in agrarisch gebied en deels in natuurgebied. Dit laatste wordt trouwens aangeven in de figuren die aangeven welke bestemmingen in de laatste gewestplanwijziging (besluit Vlaamse Regering 7 juli 2000) gewijzigd werden. In de tekst wordt ook aangegeven dat de Vlaamse regering in zitting van 6 oktober 2000 besliste de reserveringsstrook voor het duwvaartkanaal te schrappen. Dat klopt maar de schrapping was slechts principieel. Vooraleer de schrapping definitief bindend en verordenend wordt moet ook hiervoor een ruimtelijk uitvoeringsplan opgesteld en goedgekeurd worden. In het onderdeel visie van de verschillende actoren is het standpunt van het stadsbestuur manifest onjuist weergegeven. Het collegebesluit van 9 november 2000 stelt: besluit: artikel 1: goed te keuren dat de gedeeltelijk zonevreemde camping Ruige Heide in aanmerking komt voor een wijziging naar een goede planologische bestemming; artikel 2: de bestendige deputatie te verzoeken het dossier mee op te nemen in het gemotiveerd verzoek aan de Vlaamse Regering tot opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. In het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide wordt dit standpunt weergegeven als De gemeente pleit voor een bestemmingswijziging naar een goede planologische bestemming zodat de camping zou kunnen blijven bestaan. Het is duidelijk dat die toevoeging van deze laatste opmerking het standpunt van het stadsbestuur een andere draagwijdte geeft dan in het collegebesluit bedoeld wordt 2.3 Inhoudelijke bezwaren De camping Ruige Heide is gelegen tussen het natuurgebied Ruige Heide - deels eigendom van Natuurreservaten vzw, deels in eigendom van het OCMW van Antwerpen en in beheer gegeven aan Natuurreservaten vzw, deels in privaat eigendom - en de grens met Nederland en het aanpalende boscomplex van de Stoppelbergen. De Ruige Heide en de Stoppelbergen vormen samen een deel van de Brabantse Wal, de markante terreinovergang

4 MINA-raad Antwerpen, advies GRUP Ruige Heide blz 4/5 met hoge natuurwaarden van de hogergelegen Kempen en de lagergelegen polders tussen Bergen op Zoom en Berendrecht. Het gebied ter hoogte van de Ruige Heide is het laatste deel van de Brabantse Wal in Vlaanderen, dat nog intact is gebleven. Diverse beleidsdocumenten, waarvan sommige ook vermeld worden in het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide zoals het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen geven dit ook aan. Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan van de stad Antwerpen 2, - niet vermeld in het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide - stelt voor het noordelijk deelgebied: Er zal een uitdovingsbeleid gevoerd worden ten opzichte van verblijfs- en dagrecreatieve voorzieningen die momenteel aanwezig zijn in de verschillende daarvoor bestemde gebieden op het Gewestplan. Gekoppeld aan deze uitdoving wordt gezocht naar een herlocatie en het op termijn initiëren van de procedure tot wijziging op het gewestplan van deze gebieden. De recreatiegebieden in de overgangszone tussen beide gebieden worden omgevormd tot natuurgebied, terwijl deze in de oostelijke bossen omgezet worden in bosgebied of bosgebied met ecologisch belang. Concreet zal gestart worden met de aanpak van de mogelijke illegaliteit van de camping in het gebied. Toerisme Provincie Antwerpen (TPA) stelt dat het terrein in een weinig toeristisch gebied is gelegen en dat het niet van provinciaal toeristisch belang is. Al de vermelde adviezen in het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide geven ofwel aan dat de bestemming verblijfsrecreatie ongewenst is, of doen geen uitspraak. Enkel het advies van het College van Burgemeester en Schepenen (zie 2.2) wordt zodanig geïnterpreteerd dat het positief staat tegenover een regularisatie van de zonevreemde bestemming. Het voorstel van ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan voor de camping Ruige Heide stelt dan ook totaal niet gemotiveerd dat er geen principiële bezwaren zijn tegen herbestemming van agrarisch gebied naar gebied voor verblijfsrecreatie. Even verder wordt gesteld dat Gelet op de ligging in een toeristisch natuuraandachtsgebied, dient de uitbating van de camping laagdynamisch te blijven en de bosrijke aard bewaard te worden. De conclusie Gelet op bovenstaande argumenten kan geen bestemmingswijziging worden voorgesteld voor camping De Ruige Heide van agrarisch gebied naar verblijfsrecreatie. is terecht maar wordt blijkbaar niet gevolgd in de stedenbouwkundige bestemming Zone voor openluchtrecreatieve verblijven met gemeenschappelijke voorzieningen die in het ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan aan heel het gebied wordt toegewezen. De bepalingen van het bestemmingsvoorschrift zijn dermate ruim interpreteerbaar dat geen enkele garantie wordt geboden voor de omvorming van deze camping naar een gebied voor verblijfsrecreatie zonder nadelige invloeden op de omgeving. Zo wordt bij Vaste Constructies gesteld dat In deze zone zijn constructies ten dienste van het openluchtrecreatief verblijven mogelijk. De oprichting van constructies met een dienstverlenende functie is mogelijk indien deze kaderen binnen de goede uitbating van het openlucht recreatief terrein. Het begrip de goede uitbating wordt echter nergens gedefinieerd. Dat betekent dat indien het nodig is om de camping leefbaar te houden allerlei sport- en recreatieve constructies (bv. verharde tennisvelden, zwembaden, cinemazaal, ) mogelijk worden. Bovendien wordt het aantal standplaatsen verhoogd van 59 naar 70 (een stijging met 19%). De overige bepalingen uit het bestemmingsvoorschrift (verplicht advies van Bos en Groen voor het vellen van bomen en van Natuur voor een vegetatiewijziging) voegen niets toe omdat zij uit hoofde van het bosdecreet en het decreet op het natuurbehoud en het natuurlijk milieu nu al verplicht zijn. 2 goedgekeurd door de gemeenteraad (GB van 28 april 1997)

5 MINA-raad Antwerpen, advies GRUP Ruige Heide blz 5/5 De camping (80% van het terrein zelf) is gelegen in een bosrijke omgeving van overwegend naaldhout met aanwezigheid van heide en struisgrasvegetatie. De gekarteerde eenheden van de Biologische Waarderingskaart (BWK) (Pa, Cmb, Pmb, Ha) worden beschouwd als biologisch zeer waardevol (zowel op de eerste versie van de BWK als op de recent geactualiseerde versie 2.0 van de BWK). Het kampeerterrein bevindt zich dan ook grotendeels (± 80%) in een gebied met de hoofdfunctie natuur. Daarenboven behoort de camping ook tot de samenhangende en goed herkenbare landschappelijke relictzone Polder van Zandvliet en Stoppelbergen Kraaienberg. Het zonevreemde deel is volgens de adviesraad omwille van de gedeeltelijke ligging in een biologisch zeer waardevol gebied en vermoedelijke opname in een gebied met hoofdfunctie natuur, niet vergunbaar of regulariseerbaar. Voor het zonegoede deel van de camping moet er naar gestreefd worden om de aanwezige natuurwaarden zoveel mogelijk te behouden. Ook het zonegoede deel hindert. Het is onderdeel van het Grensoverschrijdend Ecologisch Basisplan 3. Er bestaat een horizontale relatie tussen het natuurgebied De Ruige Heide, de Stoppelbergen en het verder gelegen grensoverschrijdend natuurpark De Zoom Kalmthoutse Heide. Een bestemmingswijziging voor het gehele kampeerterrein naar natuurgebied is wenselijk. 2.4 Advies De adviesraad adviseert negatief over het ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan Ruige Heide genaamd te Antwerpen. De adviesraad is van mening dat heel het gebied zowel het bestaande natuurgebied, het agrarisch gebied als het huidige gebied voor verblijfsrecreatie, de bestemming natuurgebied moet krijgen. Dit sluit niet alleen aan bij de diverse beleidsvisies die ontwikkeld werden voor het betrokken gebied maar maakt het ook mogelijk het bestaande natuurgebied Ruige Heide opnieuw te verbinden met het Nederlandse bosgebied Stoppelbergen. Vermits door de herbestemming naar natuurgebied de bestaande camping Ruige Heide volledig zonevreemd wordt zal die camping geen vergunning voor verblijfsrecreatief terrein meer kunnen verkrijgen en dient een herlocatie of afbouw uitgevoerd te worden, zoals ook reeds werd aangegeven in het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan van Antwerpen. 3 Voorstudie Grensoverschrijdend Ecologisch Basisplan tussen Vlaanderen en Nederland, Grondmij Advies en Techniek in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur, Afdeling Natuur, Eindhoven, 31 maart 2000.