Opdrachtomschrijving Werkstuk. DuBo-materialen

Transcriptie

1 Opdrachtomschrijving Werkstuk DuBo-materialen van de module bougms01c, jaar 1, kw2, Opleiding Bouwkunde, Hogeschool Rotterdam, Njs16 De lessenreeks Materiaalkunde bestaat naast de inleidende les met een algemene /inleidende inhoud- uit 6 lessen waarbij tijdens iedere les een belangrijk bouwmateriaal of groep van bouwmaterialen- aan de orde komt. Één van die lessen gaat over duurzame bouwmaterialen, die ook wel DuBomaterialen, of bio-based bouwmaterialen worden genoemd. Ieder van de genoemde lessen wordt afzonderlijk afgetoetst met een toetsje en een te maken werkstuk. In sommige gevallen met een toets alleen, of, zoals in het geval van de les DuBo-materialen alleen met een werkstuk dat gemaakt dient te worden. Het cijfer voor het onderdeel DuBo-materialen volgt uit de beoordeling van het werkstuk (=een onderzoeksverslag) dat de student maakt over een (dubo-) bouwmateriaal naar eigen keuze. Het woord dubo staat hierboven tussen haakjes. Waarom is dat? Dat is omdat het heel moeilijk is om een grens aan te geven tussen duurzame en niet-duurzame bouwmaterialen. In de hedendaagse praktijk is te zien dat ALLE leveranciers hun eigen product of materiaal als duurzaam bestempelen. Is dat terecht? Natuurlijk niet, maar het is wel zo dat alle bouwmaterialen duurzaamheidsaspecten hebben, en dat sommige daarvan objectief gunstig zijn, en andere objectief ongunstig. In heel veel gevallen is het daarbij ook nog eens zo dat het niet 100% eenduidig vast te stellen is of een materiaal gunstig is vanuit een oogpunt van duurzaamheid of niet. Waarom is dat? Dat is omdat het begrip duurzaamheid een ERG BREED begrip is. Zo worden materialen die bij de productie ervan veel energie vergen als erg ONGUNSTIG aangemerkt, en materialen die goed gerecycled kunnen worden als erg GUNSTIG. Hoe pakt dan de duurzaamheids-score van bijvoorbeeld aluminium kozijnen uit? Aluminium is enerzijds het materiaal dat top scorer is wat het energieverbruik bij de productie ervan betreft: XXXXXXXXXX Maar anderzijds is er geen bouwmateriaal dat zo goed en volledig, en zonder kwaliteitsverlies te recyclen is als aluminium:

2 De mate waarin een bouwmateriaal of zelfs een gebouw of woonwijk als geheel- duurzaam is, is daarom meestal een zeer complexe afweging, die ook erg afhankelijk is van de (zelf) gekozen uitgangpunten. Om greep te krijgen op deze complexe materie gaat de les DuBo-materialen daarom voor een belangrijk deel (eerst) over het brede begrip duurzaamheid zelf daarnaast over methoden die in de praktijk gebruikt worden om toch een (objectieve) maatstaf/meetmethode te kunnen hanteren om de duurzaamheid van een gebouw(onderdeel) te kunnen vaststellen. Vanzelfsprekend gaat de gemiddelde producent of leverancier van een bouwmateriaal (of bouwproduct) vooral in op de positieve duurzaamheidsaspecten van het eigen materiaal of product. Het is bij het uitvoeren van de DuBo-opdracht VAN ESSENTIEEL BELANG dat de student het complete verhaal van een materiaal vertelt, en niet slechts de positieve aspecten van de leverancier uit diens documentatie of van diens web-site overneemt. Ontbreekt in het verslag deze kritische houding, dan is het per definitie onvoldoende. Om de student te helpen bij het maken van een compleet verslag, waarbij geen van de in de bouwpraktijk belangrijk geachte aspecten ontbreken, heeft het te produceren verslag een vaste, gegeven opzet, met een aantal verplicht uit te werken/in te vullen hoofdstukken. Hieronder komen die verplichte onderdelen achtereenvolgens aan bod, zodat een beeld kan ontstaan van wat precies de bedoeling bij het uitvoeren van de Materiaalkunde DuBo-onderzoeksopdracht. Praktisch gezien komt het erop neer dat de student in zijn/haar verslag de volgende vragen dient te beantwoorden over het door hem/haar zelfgekozen materiaal. (Hieronder zijn enkele van de vragen van voorbeeldantwoorden en afbeeldingen van verschillende materialen voorzien om de betreffende concepten zo duidelijk mogelijk te illustreren).

3 In het verslag te beantwoorden vragen: 1 Wat is de naam van het materiaal of het product dat je hebt uitgekozen? 2 Waarom heb je juist dit materiaal uitgekozen? 3 Wat is de aard van het materiaal; welke bijzondere/specifieke eigenschappen heeft het op basis waarvan het in de bouwkunde gebruikt wordt?

4 4 (Aansluitend op de vorige vraag: ) Welke functies verricht het materiaal op basis van die eigenschappen als het in de bouwpraktijk wordt toegepast? 5 Kunnen de materiaaleigenschappen (en de genoemde functies die daar uit voortkomen) en/of de wijze waarop het materiaal bewerkt wordt ook nog zichtbaar van invloed zijn in de vormgeving van gebouwen? 6 Wie is de leverancier/producent, en waar (!) is die gevestigd? Zijn er meerdere producenten? Vertonen de producten van die verschillende producenten nog onderlinge verschillen?

5 7 Wat zijn de belangrijkste duurzaamheidsaspecten van dit materiaal die spelen bij de winning (van de grondstoffen ervan) en/of de productie ervan? 8 Waarom als dat het geval is- staat dit materiaal in het ICDuBo? Wat is er duurzaam aan dit materiaal of product? (En wat is er minder duurzaam aan?) 9 Kun je met documentatiemateriaal, maar bij voorkeur via bijv. een bezoek aan een bouwplaats, architect, producent, leverancier of andere deskundigeaantonen/vertellen hoe/waar/waarom dit materiaal/dit product in de bouwpraktijk is toegepast? Wat waren de bevindingen?

6 10 Heb je informatie gevonden, bijvoorbeeld technische details, waarop te zien is waar precies en hoe het materiaal wordt toegepast in een bouwkundige constructie? 11 Wat zijn de ( traditionele /niet-duurzame) alternatieven in de bouwpraktijk voor (toepassing van) dit materiaal? Is dit materiaal aantoonbaar duurzamer (*)? Hoe scoort het materiaal in duurzaamheid-meetsystemen vergeleken met de alternatieve materialen? 12 Heeft het materiaal nog specifieke (onderhouds-) problemen (**) die de alternatieven niet hebben? (Of omgekeerd?) Hoe worden die in de praktijk ondervangen? (Voorbeeld: hout is gevoelig voor schimmels (in combinatie met vocht) en kan rotten; andere materialen hebben daar iha geen last van).

7 13 Hoe, en aan de hand van welke parameters, wordt de kwaliteit van het materiaal gespecificeerd en geborgd? Zijn er verschillende kwaliteiten van beschikbaar? Wanneer/waar zou je welke toepassen? 14 Kan het materiaal na afloop van de levensduur van het gebouw gemakkelijk gedemonteerd /verwijderd en hergebruikt worden? Vergt dat in de ontwerpfase al bepaalde maatregelen, bijv. wat de wijze van verbinden of detailleren betreft?. 15 In welke mate is het materiaal te recyclen? Gaat dat gepaard met kwaliteitsverlies? Welke toepassingen heeft het materiaal nog in het geval dat de originele kwaliteit verloren gaat?

8 16 Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van het materiaal? 17 Had je dit materiaal in de projecten/oefeningen die je tot nu op school gedaan hebt ergens kunnen toepassen? Hoe en waar eventueel? (Of waarom niet?) * Beschouw hierbij het begrip duurzaam zo breed mogelijk, dus ga in op (alle onderdelen van) de LCA ervan, of stel die desnoods zelf op ** Informatie over problemen van een bepaald materiaal vind je meestal eerder op de site van de concurrent dan op die van de leverancier ervan zelf!