Grammatica - Zinsdelen v3. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 26 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Grammatica - Zinsdelen Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Grammatica - Zinsdelen Vooraf Leerdoelen Aan het eind van deze opdracht kun je de volgende zinsdelen in een zin vinden: werkwoordelijke uitdrukking meewerkend voorwerp voorzetselvoorwerp oorzakelijk voorwerp bepaling van gesteldheid Eindproduct Deze opdracht sluit je af met het schrijven van een onzinverhaal waarin je de geleerde zinsdelen verwerkt. Het eindproduct wordt beoordeeld door twee medeleerlingen en de docent. Bij de beoordeling let de docent op het volgende: heb je alle zinsdelen in het verhaal verwerkt? is het een leuk verhaal geworden? is het leuk en zonder spelfouten geschreven? Groepsgrootte De opdracht doe je deels alleen en deels samen met een klasgenoot. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 lesuren de tijd. Stap 1 Pagina 2

4 Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende drie onderwerpen over zinsdelen. KB: Werkwoordelijke uitdrukking?kb: Meewerkend voorwerp?kb: Voorzetselvoorwerp Bij ieder onderwerp vind je hieronder een oefening. Maak de oefeningen. Werkwoordelijke uitdrukking kn.nu/9ctaq 1 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Al snel kregen we het roofdier in de gaten. a. kregen in de gaten b. kregen c. snel kregen d. snel kregen in de gaten 2 van 20 Al snel kregen we het roofdier in de gaten. In de bovenstaande zin is 'kregen in de gaten' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. Pagina 3

5 a. ontdekken b. horen c. kijken d. zien 3 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Het ongeluk had een langdurige onderbreking tot gevolg. a. had tot gevolg b. had gevolg c. onderbreking tot gevolg d. had een onderbreking tot gevolg 4 van 20 Het ongeluk had een langdurige onderbreking tot gevolg. In de bovenstaande zin is 'had tot gevolg' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. veroorzaken b. verkomen c. aanbrengen d. aanrichten 5 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Hij steekt graag de draak met die wielerverslaggever. a. steekt de draak b. steekt c. steekt graag de draak d. steekt met die wielerverslaggever 6 van 20 Hij steekt graag de draak met die wielerverslaggever. In de bovenstaande zin is 'steekt de draak' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. spotten b. lachen c. pesten d. huilen 7 van 20 Pagina 4

6 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Hij heeft zijn broer in de kou laten staan. a. heeft in de kou laten staan b. heeft laten staan c. heeft d. laten staan 8 van 20 Hij heeft zijn broer in de kou laten staan. In de bovenstaande zin is 'heeft in de kou laten staan' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. heeft vergeten b. heeft gestolen c. heeft geslagen d. heeft verraden 9 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Ze hebben die leraar alweer voor de gek gehouden. a. hebben voor de gek gehouden b. hebben gehouden c. hebben d. voor de gek gehouden 10 van 20 Ze hebben die leraar alweer voor de gek gehouden. In de bovenstaande zin is 'hebben voor de gek gehouden' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. foppen b. schreeuwen c. vervelen d. grappen 11 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Daarmee sloeg hij wel een flater. Pagina 5

7 a. sloeg een flater b. sloeg c. wel een flater d. sloeg wel een flater 12 van 20 Daarmee sloeg hij wel een flater. In de bovenstaande zin is 'sloeg een flater' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. afgaan b. vergissing c. grappen d. overwinning 13 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Na een lang gevecht moest hij toch het onderspit delven. a. moest het onderspit delven b. moest delven c. moest toch het onderspit delven d. het onderspit delven 14 van 20 Na een lang gevecht moest hij toch het onderspit delven. In de bovenstaande zin is 'moest het onderspit delven' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. verliezen b. kwijtraken c. afstaan d. overwinnen 15 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Zij zou wel even een oogje in het zeil houden. a. zou een oogje in het zeil houden b. zou in het zeil houden c. oogje in het zeil houden d. zou houden 16 van 20 Pagina 6

8 Zij zou wel even een oogje in het zeil houden. In de bovenstaande zin is 'zou een oogje in het zeil houden' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. opletten b. zien c. wegkijken d. weglopen 17 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Hij had zin in een feestje. a. had zin in b. had c. had zin in een feestje d. had zin 18 van 20 Hij had zin in een feestje. In de bovenstaande zin is 'had zin in' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. a. verlangen naar b. behoefte aan c. kijkt toe d. geen zin in 19 van 20 Wat is de werkwoordelijke uitdrukkingen in onderstaande zin? Na die vondst kwam hij de fraudeur op het spoor. a. kwam op het spoor b. op het spoor c. kwam d. kwam de fraudeur op het spoor 20 van 20 Na die vondst kwam hij de fraudeur op het spoor. In de bovenstaande zin is 'kwam op het spoor' de werkwoordelijke uitdrukking. Kies het werkwoord waardoor je de werkwoordelijke uitdrukking kunt vervangen. Pagina 7

9 a. opsporen b. aanvoelen c. zoeken d. aantreffen Meewerkend voorwerp kn.nu/jsvfk 1 van 14 De directeur gaf haar een mooi cadeau. a. cadeau b. haar c. geen meewerkend voorwerp d. directeur 2 van 14 Het vakantiewerk heeft ons vijftig euro opgeleverd. a. opgeleverd b. heeft c. ons d. geen meewerkend voorwerp 3 van 14 Voor de school stond een groep jongens. Pagina 8

10 a. voor b. groep jongens c. stond d. geen meewerkend voorwerp 4 van 14 Die overtreding kostte hem een gele kaart. a. kostte b. hem c. een gele kaart d. geen meewerkend voorwerp 5 van 14 Hij liet haar zijn website zien. a. zijn b. hij c. haar d. geen meewerkend voorwerp 6 van 14 De winnaar wordt een boekenpakket aangeboden. a. de winnaar b. een c. aangeboden d. geen meewerkend voorwerp 7 van 14 Zij heeft hem het nieuwtje al verteld. Pagina 9

11 a. geen meewerkend voorwerp b. hem c. al verteld d. zij 8 van 14 Heb je voor mij ook een blikje meegebracht? a. geen meewerkend voorwerp b. een c. voor mij d. heb je 9 van 14 Bij de opening van de schouwburg hebben ze alle bezoekers een drankje aangeboden. a. bij b. geen meewerkend voorwerp c. alle bezoekers d. ze 10 van 14 Waarom hebben jullie dat aan hem gegeven? a. aan hem b. geen meewerkend voorwerp c. waarom d. jullie 11 van 14 Hem geef ik niets. Pagina 10

12 a. hem b. geen meewerkend voorwerp c. geef d. ik 12 van 14 Belangstellenden worden inlichtingen verstrekt door de rector. a. worden b. geen meewerkend voorwerp c. Belangstellenden d. de rector 13 van 14 Zij heeft het mij toch verteld. a. zij b. geen meewerkend voorwerp c. heeft d. mij 14 van 14 Hij stond al minuten aan de kant te wachten. a. hij b. geen meewerkend voorwerp c. stond d. wachten Pagina 11

13 Voorzetsel voorwerp kn.nu/4cj0w 1 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Volgens de Cito-toets is hij geschikt voor het atheneum. a. voor het atheneum b. is geschikt c. Volgens de Cito-toets d. geschikt voor e. geen voorzetselvoorwerp 2 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Volgens de Cito-toets is hij geschikt voor het atheneum. a. is geschikt - ng b. is geschikt - wg c. is - wg d. is - ng 3 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Ik ben erg nieuwsgierig naar de uitslag. a. erg nieuwsgierig b. ben erg nieuwsgierig c. naar de uitslag d. nieuwsgierig naar de uitslag e. geen voorzetselvoorwerp 4 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Ik ben erg nieuwsgierig naar de uitslag. a. ben erg nieuwsgierig - ng b. ben erg nieuwsgierig - wg c. ben nieuwsgierig - ng d. ben nieuwsgierig - wg Pagina 12

14 5 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Ik zal de volgende les trakteren op een ijsje. a. op een ijsje b. trakteren op een ijsje c. de volgende les d. de volgende e. geen voorzetselvoorwerp 6 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Ik zal de volgende les trakteren op een ijsje. a. trakteren op een ijsje - ng b. trakteren op een ijsje - wg c. zal trakteren - ng d. zal trakteren - wg 7 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? We gaan een begin maken met de werkzaamheden. a. met de werkzaamheden b. maken met de werkzaamheden c. begin maken d. gaan een begin maken e. geen voorzetselvoorwerp 8 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? We gaan een begin maken met de werkzaamheden. a. gaan een begin maken - ng b. gaan een begin maken - wg c. gaan maken - ng d. gaan maken - wg 9 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? De schippers werden gewaarschuwd voor de lage waterstand. Pagina 13

15 a. voor de lage waterstand b. lage waterstand c. De schippers d. De schippers werden gewaarschuwd e. geen voorzetselvoorwerp 10 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? De schippers werden gewaarschuwd voor de lage waterstand. a. werden gewaarschuwd - wg b. werden gewaarschuwd - ng c. gewaarschuwd voor de lage waterstand - wg d. gewaarschuwd voor de lage waterstand - ng 11 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Ik reken dat wel even op mijn rekenmachine uit. a. reken uit b. dat wel even uit c. mijn rekenmachine uit d. op mijn rekenmachine e. geen voorzetsel voorwerp 12 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Ik reken dat wel even op mijn rekenmachine uit. a. reken uit - ng b. reken uit - wg c. reken op mijn rekenmachine uit - ng d. reken op mijn rekenmachine uit - wg 13 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Ik reken dit keer wel op hem. Pagina 14

16 a. op hem b. wel op hem c. dit keer d. reken op hem e. geen voorzetsel voorwerp 14 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Ik reken dit keer wel op hem. a. reken - ng b. reken - wg c. reken op - ng d. reken op - wg 15 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Hij speelt nog graag met Lego. a. met Lego b. graag met Lego c. nog graag d. nog graag met Lego e. geen voorzetsel voorwerp 16 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Hij speelt nog graag met Lego. a. speelt - ng b. speelt - wg c. speelt met - ng d. speelt met - wg 17 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Hij is klaar voor de wedstrijd van vanavond. Pagina 15

17 a. voor de wedstrijd van vanavond b. voor de wedstrijd c. van vanavond d. de wedstrijd van vanavond e. geen voorzetsel voorwerp 18 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Hij is klaar voor de wedstrijd van vanavond. a. is klaar - ng b. is klaar - wg c. is - ng d. is - wg 19 van 20 Wat is het voorzetselvoorwerp in deze zin? Zij zijn dol op skaten. a. op skaten b. dol op skaten c. zijn dol d. zijn dol op skaten e. geen voorzetsel voorwerp 20 van 20 Wat is het gezegde in deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Zij zijn dol op skaten. a. zijn dol - ng b. zijn dol - wg c. zijn - ng d. zijn - wg Stap 2 Pagina 16

18 Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands ook de volgende twee onderwerpen over zinsdelen. KB: Oorzakelijk voorwerp KB: Bepaling van gesteldheid Ook bij deze twee onderdelen vind je hieronder een oefening. Maak nu ook deze oefeningen. Oorzakelijk voorwerp kn.nu/y72ap 1 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? Bony werd het spelletje moe. a. werd b. werd moe c. werd het spelletje moe 2 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk Bony werd het spelletje moe. Pagina 17

19 a. het spelletje moe b. het spelletje c. geen oorzakelijk voorwerp d. werd het spelletje moe 3 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? Is je broer haar nog iets schuldig. a. is b. is schuldig c. is iets schuldig 4 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk Is je broer haar nog iets schuldig. a. iets schuldig b. iets c. geen oorzakelijk voorwerp d. nog iets 5 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? Wij zijn dat hier in de grote stad wel gewend. a. zijn b. zijn gewend c. zijn dat gewend 6 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk Wij zijn dat hier in de grote stad wel gewend. a. dat wel b. dat c. wel d. dat wel gewend 7 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? Pagina 18

20 De broers waren elkaar al snel kwijt in het gedrang bij de de demonstratie. a. waren b. waren kwijt c. snel kwijt 8 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk De broers waren elkaar al snel kwijt in het gedrang bij de de demonstratie. a. elkaar kwijt b. elkaar c. geen oorzakelijk voorwerp d. elkaar snel kwijt 9 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? De politie is bij het onderzoek naar de cyberaanval op ING het spoor bijster. a. is b. is bijster c. het spoor bijster 10 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk De politie is bij het onderzoek naar de cyberaanval op ING het spoor bijster. a. het onderzoek b. het spoor c. geen oorzakelijk voorwerp d. op ING 11 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? Suzan is het trucje eindelijk meester. a. is b. is meester c. is het meester 12 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Pagina 19

21 Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk Suzan is het trucje eindelijk meester. a. eindelijk b. het trucje c. geen oorzakelijk voorwerp d. eindelijk meester 13 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? In dat gebeid met die onlusten ben je je leven niet zeker. a. ben b. ben zeker c. leven d. ben leven 14 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk In dat gebeid met die onlusten ben je je leven niet zeker. a. je je leven b. je leven c. geen oorzakelijk voorwerp d. je leven niet 15 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het gezegde? De spelers van Real Madrid zijn honderden miljoenen waard. a. zijn b. zijn waard c. waard 16 van 16 Welk(e) woord(en) vormt(en) het oorzakelijk voorwerp? Als je denkt dat de zin geen meewerkend voorwerp heeft, kies dan geen oorzakelijk De spelers van Real Madrid zijn honderden miljoenen waard.. Pagina 20

22 a. van Real Madrid b. honderden miljoenen c. geen oorzakelijk voorwerp d. miljoenen waard Bepaling van gesteldheid kn.nu/6mx0u 1 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? De muren heeft hij gisteren blauw geverfd. a. de muren b. blauw c. gisteren d. geverfd 2 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? De speler liep woedend van het veld. a. de speler b. woedend c. van het veld d. liep 3 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? Razend gooide hij het schrift naar de leerling. a. hij b. razend c. het schrift d. naar de leerling 4 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? Pagina 21

23 In het begin was hij als bondscoach niet geliefd. a. in het begin b. als bondscoach c. niet d. niet geliefd 5 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? De verslaggever maakt me doodziek met zijn geklets. a. de verslaggever b. doodziek c. me d. met zijn geklets 6 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? Na de wedstrijd lag hij nog uren wakker in zijn bed. a. na de wedstrijd b. wakker c. nog uren d. in zijn bed 7 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? Hij liep rustig naar de penaltystip. a. hij b. rustig c. liep rustig d. naar de penaltystip 8 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? De leraar vond hem maar kleinzielig. a. de leraar b. kleinzielig c. hem d. vond Pagina 22

24 9 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? Frankrijk bewees zich in de laatste wedstrijd als kampioen. a. bewees zich b. als kampioen c. Frankrijk d. in de laatste wedstrijd 10 van 10 Welk(e) woord(en) vormt(en) de bepaling van gesteldheid? Na de lange tocht kwam hij hongerig thuis. a. thuis b. hongerig c. na de lange tocht d. lange tocht Stap 3 Eindproduct Zoek nu samen met een klasgenoot een kranten- of tijdschriftartikel of zoek een artikel op Haal uit dat artikel twee zinnen met een werkwoordelijke uitdrukking, twee zinnen met een meewerkend voorwerp, twee zinnen met een voorzetselvoorwerp, één zin met een oorzakelijk voorwerp en één zin met een bepaling van gesteldheid. Maak een onzinverhaal: zet de acht zinnen in willekeurige volgorde onder elkaar. Schijf op een apart blaadje per zin op welk zinsdeel (werkwoordelijke uitdrukking, meewerkend voorwerp, voorzetselvoorwerp, oorzakelijk voorwerp en bepaling van gesteldheid) in de zin zit. Pagina 23

25 Laat je vehaal lezen aan een klasgenoot. Vraag je klasgenoot of hij/zij per zin wil aangeven of er een werkwoordelijke uitdrukking, een meewerkend voorwerp, een voorzetsel voorwerp, een oorzakelijk voorwerp of een bepaling van gesteldheid in de zin zit. Natuurlijk probeer jij de zinsdelen in het verhaal van je klasgenoot te vinden. Controleer elkaars antwoorden. Klaar? Laat de zinnen controleren door je docent. Pagina 24

26 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 26 August 2016 om 09:11 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 3; Leerinhoud en Schrijven; Spelling, interpunctie en grammatica; Nederlands; Schrijfvaardigheid; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 25