SAMEN LEVEN EN LEREN Een bijdrage aan De Wereld van Nu

Transcriptie

1 SAMEN LEVEN EN LEREN Een bijdrage aan De Wereld van Nu 1

2 SAMEN LEVEN EN LEREN IN EEN DUURZAME SAMENLEVING Een initiatief van Marianne van Hoof Het doel van Samen leven en leren Samen leven en leren beoogt: een bijdrage te leveren aan een invulling van De Wereld van Nu (De Kleine Aarde) gericht op sociale duurzaamheid: het betrekken van burgers bij het daadwerkelijk vormgeven van een duurzame samenleving, samenredzaamheid, persoonlijke ontwikkeling (de duurzame mens) en jongerenwerk. in samenwerking met en vanuit De Wereld van Nu een rolmodel van een duurzame samenleving in brede zin neer te zetten. Dit alles in lijn met de duurzaamheidsambities van gemeente Boxtel en de omarmde milleniumdoelen. De Kleine Aarde te behouden voor onze lokale gemeenschap en zodanig in te richten dat het centrum van grote waarde is voor de toekomst van de omringende wijken en de Boxtelse samenleving. een versnelling aan te brengen in het transitieproces naar een duurzame samenleving. O.a. door de Boxtelse bevolking vanuit DKA met de inzet van scholieren en studenten te enthousiasmeren en te betrekken bij de vormgeving van een duurzame wijk/gemeenschap en door dit concept landelijk te delen en uit te dragen. De door de raad vastgestelde randvoorwaarden voor invulling van De Kleine Aarde: I. de ontwikkeling moet passen binnen de gedachte van De Kleine Aarde (duurzaamheid) II. de ontwikkeling moet passen binnen het gedachtegoed van het legaat van Cooth (educatie) III. de partijen waar de gemeente mee samenwerkt moeten solide zijn IV. de ontwikkeling moet voor de gemeente Boxtel budgetneutraal verlopen I. HET GEDACHTEGOED VAN DE KLEINE AARDE: DUURZAAMHEID Duurzaamheid in brede zin Het duurzame gedachtengoed van De Kleine Aarde had in het verleden vooral betrekking op nieuwe technieken en inzichten rondom het produceren van voedsel, water en energie. In de loop der jaren heeft duurzaamheid echter een veel bredere betekenis gekregen met aandacht voor mens en maatschappij. De Commissie Brundtland heeft een alom gerespecteerde definitie van een duurzame samenleving opgesteld. Een duurzame samenleving is een samenleving: die voorziet in de behoeften van de tegenwoordige generatie die niet tekort doet aan de mogelijkheid voor toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien waarbij elk individu de mogelijkheid heeft om zich in vrijheid te ontwikkelen (persoonlijke ontwikkeling), binnen een stabiele maatschappij, in harmonie met de omgeving. 2

3 De uitdagingen van deze tijd We staan als samenleving voor een flink aantal uitdagingen op het gebied van onze energievoorziening, ons milieu en voedselvoorziening. Ook in het sociale domein zijn de uitdagingen groot. Ouderenzorg, jeugdhulp, passend onderwijs, mensen met minder mogelijkheden: onze sociale verzorgingsstaat dreigt onbetaalbaar te worden. Met de overgang naar de participatiesamenleving komt de verantwoordelijkheid voor onze samenleving in toenemende mate op de bevolking te rusten. Een groot deel van de Nederlandse burgers is zich echter onvoldoende bewust van de gevolgen van de terugtrekkende overheid en de urgentie van de uitdagingen van deze eeuw zoals hierboven genoemd. Hierdoor komt de participatiesamenleving minder snel op gang dan wenselijk is gezien de grote uitdagingen waar we samen voor staan. De mens als belangrijkste schakel in de transitie naar een duurzame samenleving Samen leven en leren richt zich daarom op sociale duurzaamheid: het creëren van maatschappelijke betrokkenheid, samenredzaamheid (stabiele maatschappij) en persoonlijke ontwikkeling (met in het bijzonder aandacht voor de duurzame mens en jeugdzorg). Dit alles vanuit de overtuiging dat de mens uiteindelijk de belangrijkste schakel is in de transitie naar een volledig duurzame samenleving. Er zijn al veel voorbeelden van technisch duurzame oplossingen en innovatieve ideeën in onze samenleving. Waar het nu op aan komt is dat burgers, overheden, bedrijven en onderwijsinstellingen gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen en op grote schaal kennis, duurzame oplossingen en innovatieve ideeën gaan delen en toepassen. Samenwerken in alle domeinen van de samenleving. Samenredzaamheid: een unieke kans voor De Wereld van Nu De Kleine Aarde biedt vanwege haar unieke ligging tussen twee wijken in, de vele mogelijkheden van de gebouwen en het natuurpark, een mooie kans om te functioneren als plaats van samenkomst, ontmoeting en verbinding. Met behulp van de inzet van scholieren en studenten, zowel in de Wereld van Nu als in de wijk, kunnen hulpbehoevenden en kwetsbare mensen betrokken blijven bij de samenleving. Daarnaast kunnen vanuit DKA bewoners uit alle geledingen van onze gemeenschap met elkaar verbonden worden en betrokken worden bij het vormgeven en inrichten van de eigen wijk op basis van medezeggenschap. Geheel volgens de ideeën van een duurzame samenleving. II. HET GEDACHTEGOED VAN HET LEGAAT VAN COOTH: EDUCATIE EN (KANSARME) JONGEREN A. EDUCATIE SCHOLIEREN/STUDENTEN Onderwijs en stages in dienst van de wijk In De Wereld van Nu zijn volop mogelijkheden voor snuffelstages en leerwerkplekken die aangeboden kunnen worden in kleine werkateliers, in het hotel/restaurant, in de kassen en in het natuurpark. Scholieren en studenten van verschillende opleidingen en verschillende niveaus, kunnen een 3

4 waardevolle leerervaring opdoen op DKA en/of van daaruit stage lopen in de wijk. Op deze wijze kan ondersteuning geboden worden aan mensen die behoefte hebben aan hulp of aan mensen die geïsoleerd dreigen te raken. Omgekeerd kunnen wijkbewoners ook terecht op De Kleine Aarde en daar waar mogelijk vanuit eigen expertise of interesses een bijdrage leveren en deelnemen aan gezamenlijke (leer)activiteiten. Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van bestaande openbare ruimtes als bijvoorbeeld scholen, gemeenschapshuizen en parken. Dit alles in nauwe samenwerking met reeds bestaande vormen van zorg- en hulpverlening en de wijkmakelaar van gemeente Boxtel. Op deze manier kunnen de juiste professionele mensen op de juiste plek worden ingezet, en scholieren en stagiaires daar waar de situatie het toelaat ondersteuning bieden, betekenisvolle leerervaringen opdoen en waarde toevoegen. Waardevolle interacties tussen jong en oud rondom gezamenlijke interesses Door (praktijk)onderwijs en stages in dienst van de wijk aan te bieden, ontstaan er allerlei waardevolle interacties vanuit de wijk naar De Wereld van Nu en visa versa. Volwassenen, jongeren en scholieren/studenten kunnen samen activiteiten ondernemen, en van elkaar leren en elkaar inspireren, wat een verrijking voor beide doelgroepen kan zijn. Iedereen kan op een waardevolle manier bijdragen vanuit eigen talenten, vaardigheden of interesses, rondom gezamenlijke activiteiten. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de behoefte van ieder mens ook die van ouderen en mensen met minder mogelijkheden- om waardevol te zijn, om bij te kunnen dragen en iets te kunnen betekenen voor de ander of voor de samenleving. Bovendien kan op deze manier alle kennis en ervaring van ouderen en van mensen die buiten het arbeidsproces vallen behouden blijven voor onze samenleving. 4

5 Betekenisvol onderwijs met veel ruimte voor innovatie en eigen inbreng Samen leven en leren beoogt een inspirerend voorbeeld te zijn van hoe we scholieren betekenisvol en levendig onderwijs kunnen bieden in de wijk, dat van grote waarde is voor de lokale gemeenschap en dat ons veel minder gevoelig maakt voor de gelden die beschikbaar zijn voor de kwetsbare groepen in onze samenleving. Een win-win situatie voor velen. Daarbij wordt volop de ruimte geboden aan scholieren en studenten voor eigen inbreng en voor het ontwikkelen en opzetten van innovatieve activiteiten die van waarde zijn voor de lokale gemeenschap. Scholieren en studenten worden vanuit probleemoplossend leren uitgedaagd om een bijdrage te leven: wat kun jij vanuit jouw opleiding voor onze samenleving betekenen? Hoe kun je wijkbewoners enthousiasmeren en betrekken bij onze samenleving? Welke gezamenlijke projecten met betrekking tot een duurzame samenleving kun je opzetten in de wijk? Het kan daarbij zowel gaan om allerlei sociale initiatieven als om allerlei technische oplossingen voor bijvoorbeeld onze energie- en voedselvoorziening. Ruimte voor jeugdzorg en passend onderwijs Vanwege de rust en kleinschaligheid van De Wereld van Nu is deze locatie met name voor jongeren die in de jeugdzorg zijn beland, een veilige omgeving. Zij kunnen binnen het concept van Samen leven en leren snuffelstages doen en de rust en ruimte krijgen om zichzelf te zijn en te ontdekken waar hun talenten liggen. Weten wie je bent, wat je leuk vindt en waar je goed in bent zijn van groot belang voor een positief zelfbeeld en helpt jongeren een plaats in de samenleving te vinden. De jongeren kunnen vanuit deze veilige leer- en leefomgeving, ervaring opdoen en stapsgewijs integreren in de gemeenschap. Een bijkomend voordeel van dit concept is dat samenwerking mogelijk is met scholieren en studenten uit het reguliere onderwijs en wijkbewoners. Dit biedt jongeren die in de jeugdzorg zijn beland een ander referentiekader aan voor gedrag en sociale vaardigheden, hetgeen een positieve invloed heeft op hun ontwikkeling en hun daadwerkelijk in de gelegenheid stelt los te komen van oude patronen. EDUCATIE VOOR VOLWASSENEN - invulling voor workshops die georganiseerd worden in De Wereld van Nu Goed in jeugdzorg en jongerenwerk We beschikken als gemeente al over de nodige expertise op het gebied van jeugdzorg en jongerenwerk. Het ligt echter binnen het vermogen van onze gemeente om daar nog beter in te worden. Echt goed in jeugdzorg en jongerenwerk zijn we namelijk op het moment dat we de budgetten die nodig zijn voor jeugdzorg flink naar beneden weten te halen en weten te voorkomen dat grote groepen kinderen en jongeren in de jeugdzorg belanden. Dat kunnen we samen bereiken door: meer preventief te gaan werken en gebruik te maken van de kennis en expertise die beschikbaar is op het gebied van hooggevoeligheid en vanuit de osteopathie. door nog beter te leren begrijpen waarom kinderen met gedragsproblemen reageren zoals ze reageren. de spiegelfunctie die kinderen vervullen leren gebruiken om ook naar onszelf te kijken en waar nodig ons eigen gedrag aan te passen en met onze persoonlijke ontwikkeling aan de 5

6 slag te gaan. kinderen en jongeren die dreigen vast te lopen in het onderwijs op het juiste moment (praktijk)onderwijs en leerervaringen aan te bieden waarin zij als persoon volledig tot hun recht komen. Met volledige erkenning van persoonlijke voorkeuren en talenten. kennis en expertise vanuit de reguliere en alternatieve gezondheidszorg gaan delen, naar elkaar gaan luisteren en gaan samen werken op basis van gelijkwaardigheid. Jeugdzorg in relatie tot de duurzame mens: de sleutel in onszelf De spiegelfunctie van kinderen en jongeren leren begrijpen, helpt niet alleen om gedragsproblemen bij jongeren te voorkomen. Het helpt vooral onszelf, om inzicht te krijgen in ons gedrag en om ons bewust te worden van allerlei weggestopte emoties. Kinderen en jongeren reageren namelijk niet alleen op onze emoties van dit moment, ze spiegelen ook oude onverwerkte stukken in ons zelf die we nog niet of onvoldoende verwerkt hebben. Door open te staan en de verantwoordelijkheid te nemen voor emoties die kinderen bij ons losmaken, zal het gedrag van kinderen/jongeren zich in veel gevallen aanpassen. Volwassenen komen op hun beurt steeds meer in verbinding te staan met zichzelf. Het loslaten van oude stukken zoals verdriet en boosheid brengt je dichter bij jezelf en als gevolg daarvan ook dichter bij de natuur, waar wij onderdeel van uitmaken. Gebruik maken van de beschikbare kennis met betrekking tot de spiegelfunctie van jongeren komt de persoonlijke ontwikkeling van jong en oud ten goede. Workshops op een inspirerende locatie De Wereld van Nu is een inspirerende locatie waar het leren van elkaar, jong en oud, een belangrijke rol vervult. Commerciële workshops georganiseerd door Samen leven en leren rondom de hierboven genoemde gebieden zijn een passende aanvulling: Een rolmodel van een duurzame samenleving. Door het neerzetten van een innovatief concept op het gebied van samenredzaamheid in combinatie met andere duurzame initiatieven, kan De Wereld van NU opnieuw een voortrekkersrol vervullen op het gebied van een duurzame samenleving in brede zin. Hierdoor kunnen we groepen mensen ontvangen op, ervaringen delen en mensen, organisaties en andere overheden enthousiasmeren om zelf aan de slag te gaan met duurzaamheid in brede zin. De sleutel zit in jezelf. Workshops op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, hooggevoeligheid en omgaan met kinderen en jongeren. Samenbrengen van diverse partijen rondom uiteenlopende thema s met betrekking tot het creëren van een duurzame samenleving. Waarbij het accent ligt op het samenbrengen van het oude en nieuwe denken. Een bemiddelende functie in een inspirerende omgeving. Bijvoorbeeld reguliere en alternatieve gezondheidszorg en energievoorziening. Het actief verbinden en met elkaar in gesprek brengen van mensen/organisaties/instellingen rond positief geformuleerde doelen (bijv. energie voor de toekomst, een schone leefomgeving, voldoende voedsel voor iedereen, een stabiele samenleving). 6

7 III. DE PARTIJ WAAR DE GEMEENTE MEE SAMENWERKT MOET SOLIDE ZIJN Samen leven en leren gaat samenwerken met: onderwijsinstellingen van verschillende niveaus (VMBO, MBO, HBO, WO) instellingen voor jeugdzorg en passend onderwijs bedrijven, ondernemers en kunstenaars die passende activiteiten aanbieden en ervaring hebben met of zich aangetrokken voelen tot het werken met jongeren, scholieren en studenten andere initiatiefnemers van DKA met duurzame ideeën voor onze samenleving die verenigbaar zijn met dit concept burgers gemeente Boxtel (wijkmakelaar, jeugdzorg) V. DE ONTWIKKELING MOET VOOR GEMEENTE BOXTEL BUDGETNEUTRAAL VERLOPEN Samenwerking met consortium De Wereld van Nu Samen leven en leren heeft de samenwerking opgezocht met het consortium De Wereld van Nu om te komen tot een verantwoorde invulling die budgetneutraal verloopt. In een later stadium kan voor financiering van eigen activiteiten gedacht worden aan een Social Impact Bond : Een Social Impact Bond Gezien het karakter van Samen leven en leren kan in een later stadium bij uitbreiding van activiteiten de financiering mede opgezet worden volgens het concept van Social Impact Bonds (SIB). Een innovatief financieel instrument om maatschappelijke vraagstukken samen aan te pakken. De SIB constructie is opgebouwd uit een aantal partijen, waaronder een overheid, een sociaal ondernemer, investeerder(s), een beoordelaar (assessor) en eventueel een intermediair. Deze combinatie van partijen maakt het voor een sociaal ondernemer mogelijk een innovatieve maatschappelijke interventie uit te voeren. De investeerder stelt vooraf de benodigde financiering voor de interventie beschikbaar. Bij een bewezen besparing betaalt de overheid het geïnvesteerde bedrag terug met eventueel een rendement uit de gerealiseerde besparing. De resultaten worden gemeten door een onafhankelijke beoordelaar. Vooraf maken de partijen op gelijkwaardige voet afspraken over de te realiseren maatschappelijke opbrengsten en de financiële beloning bij succes. Voordelen van een SIB vernieuwen: gemeente en overheid aan elkaar verbinden maatschappelijke vraagstukken in onze gemeente op een nieuwe manier met elkaar aanpakken waarbij initiatieven uit de stad een kans krijgen. De randvoorwaarden voor een SIB Een SIB moet aan een aantal randvoorwaarden voldoen. In eerste instantie gaat het om een kwalitatief goed voorstel waarin de te realiseren maatschappelijke opbrengsten voorop staan. Daarnaast gaat het om een concrete, aantoonbare besparing die direct terug te herleiden is naar de geboden interventie. Verder moet sprake zijn van programma s en projecten die preventief van aard 7

8 zijn en is het van belang dat het verband tussen de genomen preventieve maatregelen en de behaalde resultaten is aan te tonen. Voor meer informatie zie: file:///c:/users/hoofm/downloads/social-impact-bonds.pdf Maatschappelijke opbrengsten Samen leven en leren Financiële besparingen op ouderenzorg en maatschappelijke hulp Door praktijkonderwijs op DKA aan te bieden en stagiaires vanuit verschillende onderwijsinstellingen in te zetten in de wijk, komt een deel van de gelden die beschikbaar zijn voor onderwijs tevens ten goede aan de gehele gemeenschap en haar bewoners. Samen leven en leren houdt mensen betrokken bij onze samenleving en voorkomt isolement, met als gevolg een hoger welzijnsniveau en een betere gezondheid. Kosten voor (ouderen)zorg en maatschappelijke hulp kunnen mede door de inzet van stages in de wijk flink worden teruggedrongen. Financiële besparingen op jeugdzorg Het totale budget dat gemeente Boxtel ontvangt voor jeugdzorg bedraagt in 2016 maar liefst Door onder andere meer preventief te gaan werken, goede voorlichting te geven en de reguliere en alternatieve geneeskunde bij elkaar te brengen (zie pagina 5), kan flink bespaard worden op de budgeten die in de toekomst nodig zullen zijn voor jeugdzorg. Wanneer we bijvoorbeeld weten te voorkomen dat jongeren in een instelling voor jeugdzorg belanden, levert dat volgens gegevens van gemeente Boxtel op jaarbasis een besparing op van 1 miljoen euro. BIJLAGE: Voorbeelden activiteiten praktijkonderwijs in het kader van Samen leven en leren. BIJLAGE: VOORBEELDEN ACTIVITEITEN IN HET KADER VAN SAMEN LEVEN EN LEREN 8

9 Tuinieren Op DKA en in de wijk hbo Stimuleren Moestuin/eetbare tuin siertuin Kassen - plantenbakken op hoogte mbo Ontwerp inrichting aanleg - met en voor bewoners vmbo kruidentuin Techniek Techniek =het vinden van een oplossingen voor een probleem Uitvinden ontwerpen maken repareren Reparaties elektrische apparatuur fietsreparaties alles in en om het huis en in de wijk Meubels Ontwerpen maken repareren opknappen pimpen stofferen schilderen Hergebruik low budget 9

10 Voeding en koken Kooklessen op DKA - samen koken uit en thuis Low budget restaurant DKA diëtetiek Voedingsadviezen: gezond koken met een kleine beurs Samen koken = leuk en voordelig! Leerhotel / workshop gerund door scholieren en studenten en jongeren management Catering voor workshops onderhoud en externe doeleinden Kleding Ontwerpen maken herstellen pimpen Breien haken naailessen accessoires Creatief Hergebruik low budget 10

11 Sport en beweging Samen wandelen yoga gymnastiek Bewegen voor ouderen op DKA Gezondheid in de wijk en omgeving Expressievakken Zang dans schilderen kunst tekenen drama beeldhouwen Persoonlijke verzorging Kapsalon massages lichaamsverzorging Eigen inbreng alles wat scholieren en studenten zelf bedenken 11