NAAR EEN DUURZAME ADVIESROL

Transcriptie

1 NAAR EEN DUURZAME ADVIESROL VERKENNING VAN MOGELIJKHEDEN OM EEN BREDE PARTICIPATIERAAD TE VORMEN IN ENSCHEDE Ruth Deddens Arcon Onderzoek & Advies Januari

2 Inhoud 1. Aanleiding en opdracht pag 3 2. Huidige situatie pag 3 3. Gewenste situatie in Enschede pag 3 4. Begrippen pag 4 5. Motieven voor beleidsparticipatie pag 6 6. Participatieladder pag 8 7. Fases in beleidsparticipatie pag 9 8. Rollen adviesraden pag Verdere uitkomsten van de verkenning pag Conclusies pag Advies pag Stappenplan pag 18 Bijlage 1 Inventarisatie Cliëntenraad Werk en Inkomen pag 19 Bijlage 2 Inventarisatie Seniorenraad pag 21 Bijlage 3 Inventarisatie Sportadviesraad pag 23 Bijlage 4 Geschiedenis pag 24 2

3 1. Aanleiding en opdracht De decentralisaties binnen het sociale domein grijpen zo op elkaar in, dat voor de participatie van burgers in het beleid van het sociale domein een vorm gevonden moet worden die bij die ontwikkeling aansluit. In dat kader wil de gemeente Enschede verkennen welke mogelijkheden er zijn om één adviesraad in te stellen voor het brede sociale domein, een zogeheten Brede Participatieraad. Deze participatieraad zou dan in de plaats moeten komen van de Wmo-adviesraad, de Cliëntenraad Werk en Inkomen, de Seniorenraad en de Sportadviesraad. Met het oog hierop is een verkenning uitgevoerd. Gesproken is met de betrokken portefeuillehouders, de Adviesraad Werk en Inkomen, de Sportadviesraad en de Seniorenraad. Centraal staat de vraag hoe zij kijken naar het samengaan met de Wmo-adviesraad in een Brede Participatieraad. 2. Huidige situatie Enschede heeft de volgende formele adviesraden in het sociale domein o Wmo-raad o Seniorenraad o Cliëntenraad Werk en Inkomen o Sport Adviesraad Advisering in het kader van de Jeugdwet valt onder De Wmo-raad. Met betrekking tot ouderen wordt zowel door de Wmo-raad als door de seniorenraad geadviseerd. De adviesraden zijn formeel per verordening ingestelde adviesraden. Zij geven gevraagd en ongevraagd advies aan het college over de betreffende gemeentelijke beleidszaken. Voor de geschiedenis die heeft geleid tot de huidige situatie wordt verwezen naar bijlage Gewenste situatie gemeente Enschede Vanuit de gedachte één huishouden, één plan en één regisseur zal de gemeente Enschede beleidsmatig het sociale domein in samenhang oppakken. Dat vraagt ook om samenhang in de beleidsadvisering. Daarom is het uitgangspunt van de gemeente Enschede het toewerken naar één formeel adviesorgaan voor het hele sociale domein. In de verkenning zal bekeken worden of dit inderdaad de meest geschikte vorm is van beleidsadvisering en welke weg daarnaar het beste gevolgd kan worden. Het instellen van een Brede Participatieraad betekent concreet het samenvoegen van de bestaande adviesraden, en het opheffen van de huidige adviesraden als zelfstandige raad. 3

4 4. Begrippen Het kunnen participeren is een grote gemene deler binnen de Wmo 2015, de Participatiewet en de Jeugdwet. Ook in de sport geldt dat meedoen een belangrijke waarde is. Denk aan de Olympische slogan Meedoen is belangrijker dan winnen. Participeren is een begrip dat op velerlei wijze gebruikt wordt. De term participatie betekent deelnemen. (Latijn: pars =deel, cipere=nemen). In de context van beleid kan participatie zowel doel als middel zijn. Het is een beleidsdoel om burgers mee te laten doen in de samenleving. Participatie kan ook een middel zijn om burgers bij het beleid te betrekken en op die manier zo goed mogelijk beleid te maken. Het is daarom belangrijk de verschillende contexten van participatie te verhelderen.. Er zijn verschillende vormen van participatie te onderscheiden: Maatschappelijke participatie: Het deel kunnen nemen aan de samenleving door gebruik te maken van maatschappelijke voorzieningen zoals school, buurtwerk, vrijwilligerswerk enz. (Maatschappelijke participatie is binnen de Wmo een doel in zichzelf). Sociale participatie: Het deel kunnen nemen aan de samenleving door sociale verbanden te leggen en te onderhouden. (Sociale participatie is binnen de Wmo een doel in zichzelf). Arbeidsparticipatie: Het deel kunnen nemen aan het arbeidsproces, met als uiteindelijk doel betaalde arbeid (Sociale participatie en maatschappelijke participatie zijn binnen de Participatiewet een opstap om te komen tot betaalde arbeid. Dat betekent dat sociale participatie in de context van arbeidsparticipatie naast een doel ook een middel is). Publieke participatie: Het invloed kunnen uitoefenen op de organisatie van de eigen leefomgeving, bijvoorbeeld door een stem uit te kunnen brengen, te kunnen participeren in beleid en burgerinitiatieven te kunnen nemen. Burgerparticipatie in beleid: Het betrekken van de burgers en het luisteren naar de burgers bij het maken van het beleid in het algemeen. Cliëntenparticipatie: Het betrekken van gebruikers/cliënten en het luisteren naar gebruikers/cliënten bij het maken van het specifieke beleid (beleid Wmo, Jeugdwet, Participatiewet). Cliëntenparticipatie is een vorm van burgerparticipatie in beleid. Beleidsadvisering vanuit burgerperspectief: Het door burgers gevraagd en ongevraagd advies geven aan de gemeente met betrekking tot beleid. Beleidsadvisering is een vorm van burgerparticipatie in beleid. Belangenbehartiging: Het beïnvloeden van beleid door het opkomen voor de (specifieke) belangen van specifieke doelgroepen door betrokkenen zelf. Belangenbehartiging is ook een vorm van burgerparticipatie in beleid. In de verkenning laten we de belangenbehartiging buiten beschouwing omdat belangenbehartiging niet tot de taken behoort van de adviesraden. Uitzondering hierop is de Cliëntenraad werk en inkomen. In de Verordening Cliëntenparticipatie Enschede staat belangenbehartiging wel als functie genoemd. De Cliëntenraad ziet zichzelf echter niet als belangenbehartiger van specifieke doelgroepen maar sec als adviesorgaan. 4

5 Burgerparticipatie in beleid kan lokaal op formele en informele wijze vormgegeven worden. Formele burgerparticipatie in beleid: Bij formele participatie heeft de gemeenteraad een orgaan ingesteld als formele gesprekspartner. Per verordening of contract zijn de afspraken daarover vastgelegd. De formele participatie zorgt voor continuïteit, structuur en monitoring. De gemeenteraad Enschede heeft op verschillende beleidsterreinen formele adviesraden ingesteld die gevraagd en ongevraagd advies geven aan het college van de gemeente. Informele burgerparticipatie in beleid: Bij informele burgerparticipatie in beleid benadert de gemeente gericht doelgroepen en individuen om naar hun mening, ervaring en inbreng te vragen. De gemeente kan burgers informeel verzoeken om deel te nemen aan interactief beleid en samen met hen beleid te maken (co-creëren). Ook kunnen burgers zelf het initiatief nemen en contact met de gemeente zoeken. De belangenbehartiging is ook een vorm van informele participatie in beleid. De verdere verkenning naar de wenselijkheid voor een brede participatieraad richt zich op het vormgeven van de formele burgerparticipatie in beleid en de beleidsadvisering door adviesraden. De wijze waarop vormgegeven wordt aan de informele burgerparticipatie is overigens wel van invloed op de rol van de adviesraden/adviesraad. Nota bene In het vervolg van dit document zal met het oog op de leesbaarheid voor de uitvoerige term burgerparticipatie in beleid op het sociale domein de term beleidsparticipatie worden gehanteerd. 5

6 5. Motieven voor beleidsparticipatie Om te bepalen op welke wijze de gemeente Enschede binnen het sociale domein het beste vorm kan geven aan de formele beleidsparticipatie is het goed om eerst het waarom van beleidsparticipatie in ogenschouw te nemen. Hieronder staan een aantal motieven beschreven. Motief 1. Beleidsparticipatie is een wettelijke opdracht Het betrekken van burgers bij het maken van beleid voor het sociale domein heeft een wettelijk kader. In de Wmo 2015 en de Participatiewet staat dat bij verordening moet worden bepaald op welke wijze ingezetenen worden betrokken bij de uitvoering van deze wetten. In het bijzonder de cliënten of hun vertegenwoordigers (artikel lid 3 in de Wmo , artikel 47 in de Participatiewet). In de Jeugdwet staat dat de participatie van cliënten, jeugdigen en hun ouders is gekoppeld aan wat hierover in de Wmo staat. (art 2.10 van de Jeugdwet) In de Jeugdwet staat ook dat in het beleidsplan moet worden aangegeven op welke wijze de gemeenteraad en het college zich hebben vergewist van de behoeften van kleine doelgroepen. (artikel 2.2.e in de Jeugdwet) De Wmo 2015 is een kaderwet waarbij de gemeente bij de uitvoering veel beleidsvrijheid krijgt. Zo wordt het mogelijk gemaakt om het beleid in het sociale domein te baseren op de lokale mogelijkheden en vragen die er leven. Aan de Wmo 2015 kunnen juridisch geen individuele rechten op maatschappelijke ondersteuning ontleend worden. Burgers hebben wel recht op een zorgvuldige procesgang. Daarom wordt in de Wmo 2015 van de gemeenten gevraagd per verordening vast te leggen op welke wijze burgers terug kunnen vallen op een zorgvuldige procesgang. De beleidsparticipatie is een van de manieren waarop die geborgd wordt. Voor cliëntenparticipatie komt er dit jaar naast de Wmo 2015, de Participatiewet en de Jeugdwet nog een wettelijk kader bij. Het VN verdrag voor gelijke rechten voor mensen met een handicap zal dit jaar worden geratificeerd. Het VN-verdrag stelt dat personen met een handicap, via hun representatieve organisaties, actief betrokken moeten worden bij de ontwikkeling en implementatie van wetgeving en beleid (Artikel 4 van VN verdrag). De genoemde wetten stellen nadrukkelijk dat er binnen het sociale domein vormgegeven moet worden aan de beleidsparticipatie door specifieke doelgroep cliënten en/of vertegenwoordigers. Het instellen van formele adviesraden in het sociale domein is hierbij geen verplichting voor de gemeente Enschede 2. Dat er binnen de wet specifiek genoemd wordt dat cliënten en hun vertegenwoordigers betrokken moeten worden betekent ook niet dat er een verplichting bestaat te werken met vertegenwoordigers van doelgroepen in de adviesraden. Het betrekken van cliënten of vertegenwoordigers bij de beleidsparticipatie kan ook op informele wijze geregeld worden. De wijze waarop cliënten en vertegenwoordigers deel kunnen nemen aan beleidsparticipatie moet wel in de verordening beschreven worden. 1 artikel Wmo In de verordening wordt bepaald op welke wijze ingezetenen, waaronder in ieder geval cliënten of hun vertegenwoordigers, worden betrokken bij de uitvoering van deze wet, waarbij in ieder geval wordt geregeld de wijze waarop zij: a. in de gelegenheid worden gesteld voorstellen voor het beleid te doen; b. vroegtijdig in staat worden gesteld gevraagd en ongevraagd advies uit te brengen bij de besluitvorming over verordeningen en beleidsvoorstellen; c. worden voorzien van ondersteuning om hun rol effectief te kunnen vervullen; d. deel kunnen nemen aan periodiek overleg; e. onderwerpen voor de agenda van dit overleg kunnen aanmelden; f. worden voorzien van de voor een adequate deelname aan het overleg benodigde informatie. Artikel 47 van de Participatiewet is hoegenaamd identiek. In de Participatiewet hoeft echter niet geregeld te worden op welke wijze ingezetenen in de gelegenheid gesteld moeten worden voorstellen voor beleid te doen. 2 Gemeenten waren tot 2015 wel verplicht een cliëntenraad SOZA (of Wwb-raad) te hebben. Deze verplichting vervalt nu regels binnen de Participatiewet rondom participatie op beleid hoegenaamd gelijk zijn getrokken met de Wmo

7 Motief 2. Beleidsparticipatie is een bestuurlijke ambitie Het woord samen in de titel van het coalitieakkoord geeft de ambitie van de gemeente Enschede aan: Duurzaam, Samen, Sterker. Gemeente Enschede wil de betrokkenheid en zeggenschap van inwoners vergroten door de komende periode te experimenteren met verschillende vormen van participatie, zowel bij de ontwikkeling als bij de uitvoering van beleid en projecten. Motief 3. Beleidsparticipatie verbetert de kwaliteit van beleid Het betrekken van burgers bij het maken van beleid in het sociale domein verbetert de kwaliteit van het beleid. Lokaal maatwerk vraagt om denken vanuit de daadwerkelijke behoefte van burgers in plaats van denken vanuit voorzieningen. Input van burgers is daarbij onmisbaar. Vooral de input vanuit ervaring. Motief 4. Beleidsparticipatie versterkt het draagvlak van beleid Betrokkenheid van burgers en de dialoog met de samenleving zorgt voor een breder draagvlak bij de uitvoering van beleid. De (democratische) legitimiteit en effectiviteit van beleid kan erdoor vergroot worden. De kennis en de kracht van burgers en maatschappelijke groepen kunnen nodig zijn om hardnekkige en/of complexe problemen het hoofd te kunnen bieden. Motief 5. Door beleidsparticipatie worden burgers sterker (empowerment) Als burgers betrokken worden bij beleid dat hen aangaat, houden ze zich actief bezig met vraagstukken die betrekking hebben op hun eigen leven. Dit leidt tot bewustwording die op haar beurt weer kan leiden tot zelfredzaamheid en het vergroten van het probleemoplossend vermogen van burgers zelf. 7

8 6. De Participatieladder Beleidsparticipatie kan op verschillende manieren en niveaus van betrokkenheid. Om dit zichtbaar te maken wordt vaak de participatieladder gebruikt. De participatieladder maakt een onderscheid in treden van participatie met een toenemende inbreng, betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de participanten. De participatie kan verlopen van geen betrokkenheid/invloed voor de burger tot geen betrokkenheid/invloed voor de overheid omdat de burgers het zelf organiseren. Tot en met de trede adviseren is de participerende burger niet direct verantwoordelijk voor beleid en kan er onafhankelijk advies worden gegeven. Vanaf coproduceren worden de burgers die participeren medeverantwoordelijk voor het eindresultaat en daarmee de onafhankelijkheid van het advies minder.. Enschede De adviesraden uit Enschede waarmee in dit onderzoek is gesproken kiezen ervoor om niet verder op de participatieladder te gaan dan de trede adviseren. Zo behouden ze hun onafhankelijke positie. Advies Het is een goede keuze om de formele beleidsparticipatie in te richten tot en met trede advisering. Het coproduceren, meebeslissen en zelf organiseren kan overgelaten worden aan de informele participatie. Daarbij kunnen de burgers die vanaf trede coproduceren participeren wel hun input geven aan de adviesraden 8

9 7. Fases in beleidsparticipatie (beleidscyclus) Beleidsparticipatie kan op alle momenten in de beleidscyclus worden toegepast. De beleidscyclus bestaat uit de volgende fases: agendavoering, voorbereiding, ontwikkeling, besluitvorming, uitvoering, en evaluatie. De evaluatie is een goede basis voor de agendavoering en kaderstelling in de oriënterende fase. Op elk moment van de beleidscyclus kunnen burgers formeel en/of informeel participeren. Enschede Hoewel de adviesraden ook ongevraagd advies geven aan de gemeente en zelf onderwerpen op de agenda zetten, is de bijdrage van adviesraden toch voornamelijk reactief op beleidsvoorstellen of op vragen van de gemeente. Bij alle adviesraden waarmee voor dit onderzoek gesproken is ligt het accent vooral op het adviseren op het moment dat beleid ontwikkeld wordt, binnen de tussen gemeente en adviesraden afgesproken termijn, voor de besluitvorming aan. De Seniorenraad is een raad die tevens als vliegwiel voor initiatieven van vitale ouderen functioneert. Deze initiatieven worden actief op de agenda gezet van de gemeente. Het is echter de vraag of dit dan een advies betreft of dat dit gaat om het aandacht vragen voor een burgerinitiatief. Bij de fase van evalueren is men slechts sporadisch betrokken en de raden komen er zelden aan toe. Advies Voor de adviesraden is het raadzaam om bewust te kiezen voor beleidsfasen waar men tijd of energie in wil steken. Dit kan geconcretiseerd worden in een jaarwerkplan met een jaaragenda met onderwerpen. Om advisering van de adviesraden zo effectief en optimaal mogelijk te kunnen gebruiken is het raadzaam reeds advies te vragen over de kaderstelling van beleid. Waar moet het te maken beleid aan voldoen vanuit burgerperspectief? Gemeenten streven naar continue monitoring van beleid. Evaluatie, waar vaak geen tijd meer voor is, kan een uitstekende basis zijn voor agendavoering en kaderstelling. De adviesraden kunnen daar een steentje aan bijdragen door informatie uit de samenleving naar voren te brengen. Evalueren hoeft niet alleen middels enquêtes te gebeuren maar kan op velerlei manieren. Denk aan focusgroepen, postcodeprik, gesprekken enz. 9

10 8. Rollen adviesraden Rol 1: adviseren De belangrijkste rol van de adviesraden is het geven van gevraagd en ongevraagd advies. Belangrijk hierbij is wat voor soort advies een adviesraad geeft. De adviesraden kunnen georganiseerd zijn rondom specifieke doelgroepen (Gehandicaptenraad, Seniorenraad) of rondom beleidsdomeinen/thema s waar specifieke doelgroepen gebruik van maken (Wmo, sport, Participatiewet). Bij advisering op een beleidsdomein/thema is het belangrijk om het perspectief van alle specifieke doelgroepen die gebruik maken van deze thema s mee te nemen. Adviesraadsleden moeten over de eigen belangen heen kunnen kijken naar het algemeen belang, vanuit een brede, integrale en onafhankelijke visie. Omgekeerd betekent het dat adviesraadsleden vanuit het algemene belang naar specifieke groepen moeten kijken: vallen er vanuit dat algemene belang specifieke groepen buiten de boot? Bij deze verschuiving naar algemene belangen in plaats van belangen van specifieke doelgroepen, kiezen sommige adviesraden ervoor om doelgroepvertegenwoordiging vooral buiten de adviesraden te organiseren. Voorbeelden daarvan zijn werkgroepen of een klankbordgroep met belangenbehartigers. Anderzijds is integraal en overstijgend denken ook een competentie die zeker te vinden is bij een groot aantal belangenbehartigers, die daarmee een meerwaarde kunnen vervullen als lid van een adviesraad. Het is echter de vraag vanuit welke hoedanigheid ze daar dan zitten: als belangenbehartiger of als adviesraadslid zonder last en ruggespraak. Enschede Enschede heeft in principe een omslag gemaakt in het adviseren vanuit specifieke doelgroepen naar algemene integrale advisering vanuit beleidsthema/domein, behalve als het gaat om de Seniorenraad. Dat is een adviesraad georganiseerd op basis van advisering vanuit de specifieke doelgroep vitale ouderen. Leden van de adviesraden zitten in alle raden op persoonlijke titel in de adviesraad zonder last of ruggespraak Advies Hef de Seniorenraad op in zijn hoedanigheid van formele adviesraad. Maak er een informele werkgroep van die input levert aan de adviesraden. Het is namelijk wel een groep die een grote meerwaarde heeft voor Enschede. Zij richt zich op de activering van vitale ouderen. De gemeente Enschede heeft deze vitale ouderen nodig om de omslag te kunnen maken binnen de Wmo en Participatiewet om burgers meer zelf te laten doen. Blijf deze groep daarom wel faciliteren met ruimte, koffie, mailings en activiteiten. Rol 2: signaleren en vertalen naar beleid Signaleren is nodig om zicht te krijgen op hoe beleid in de praktijk uitwerkt. Dit is belangrijke input voor de Adviesraden en voor de adviezen en acties die vervolgens aan de gemeente worden gegeven. In feite voltrekt zich in de rol van signaleren het proces van individueel naar collectief. De adviesraden moeten inschatten of het signaal om een individuele kwestie gaat, of dat meerdere mensen het knelpunt ervaren en welke beleidskeuze hier achter zit. Met betrekking tot die beleidskeuze kan dan worden geadviseerd. Signaleren geeft inzicht in wat goed en minder goed gaat in de samenleving, hoe beleid landt en uitpakt en waar verbetering en vernieuwing nodig is. Enschede De adviesraden waarmee voor dit onderzoek gesproken is geven aan dat de signaleringsfunctie in het algemeen nog een zwak punt is van de adviesraden. Hun directe lijn met de gebruikers en/of kwetsbare burgers is dun. (Dit geldt minder voor de Wmo-raad waarin 2 themagroepen input uit de samenleving verwerken). Het zijn vooral de bij hun reeds bekende netwerken en wegen waarvan gebruik wordt gemaakt. 10

11 Advies: Kijk per beleidsonderwerp wie er betrokken moet worden bij de advisering en waar signalen vandaan kunnen komen. - signalen van aanpalende adviesraden die met zelfde issue bezig zijn, - Wijk-/stadsraden die met zelfde beleidsonderwerp bezig zijn, - groepen/belangenorganisaties rondom specifieke doelgroepen of thema s, - individuele burgers/gebruikers/cliënten en - eventueel maatschappelijke organisaties) Kies bewust voor een werkvorm waarmee je het beste informatie kunt ophalen bij gebruikers/cliënten. (bijvoorbeeld focusgroepen, buurtgesprek, digitaal panel, postcodeprikgesprekken, pizzabijeenkomst, mysteryguest enz). Noem in het formele advies aan B&W van welke groepen en/of gebruikers de input gebruikt is. Rol 3: meedenken / sparringpartner De rol van meedenker ontstaat in de dialoog tussen adviesraden en gemeente, zowel ambtelijk als politiek. Bij meedenken investeren de gemeente en adviesraden in een goede relatie en in goede bijdragen aan het beleid. Dialoog komt het beste van de grond op momenten naast adviesraadsvergaderingen, zoals de commissie welzijn en het overleg met de wethouder. Een ander voorbeeld is in gesprek gaan met de gemeenteraad. De rol van meedenker doet een appel op de houding van de gemeente en de adviesraden: het werkt als beide partijen met de benen op tafel het gesprek aangaan als gelijkwaardige en open gesprekspartner. De gemeente moet zorgen voor een goede informatievoorziening richting de adviesraden. Aan de andere kant zullen de adviesraden het initiatief moeten nemen om aan informatie te komen. Het is belangrijk dat de gemeente terugkoppelt wat zij met de input van de adviesraden doen en hebben gedaan. Dit biedt inzicht in de feitelijke invloed van de adviesraden. Meedenken vraagt om deskundigheid op deelterreinen van de adviesraden. Enschede Alle gesproken adviesraden geven aan de rol van sparringpartner te hebben. En ook dat zij een goede directe band met de gemeente hebben, zowel ambtelijk als politiek. De heer Welman geeft echter aan dat het goede gesprekken zijn, maar dat hij de echte deskundigheid vanuit de praktijk mist. Hij heeft liever de ervaringsdeskundigen zelf als sparringpartner en ziet de adviesraden vooral als de organen die op hoofdlijnen formeel advies geven. Advies Maak als college en adviesraden afspraken over wie er, voor welke onderwerpen en op welke wijze, de rol van sparringpartner op zich neemt! Zijn dat de adviesraden? Dan moet er ook aantoonbare kennis van de praktijk aanwezig zijn vanuit input uit de praktijk. Zijn het de cliënten/gebruikers zelf? Dan is het wel belangrijk dat de adviesraden ook aanwezig zijn. Zij kunnen dan op basis van het besprokene goed advies geven. Vervolgens kunnen de adviesraden dan monitoren of het besprokene zijn weerslag vindt in het beleid en eventueel middels een formeel advies vragen dat alsnog te doen. Het kan handig zijn om met de gemeente afspraken te maken op welke thema s de adviesraden meedenken en welke niet, ook gezien het feit dat meedenken een rol is die meer tijd kost. 11

12 Rol 4: vernieuwen Vernieuwen gaat niet zozeer om iets nieuws te bedenken, maar om op een creatieve manier met bestaande vraagstukken om te gaan, bijvoorbeeld door over de grenzen van beleidsvelden heen te kijken en deze aan elkaar te koppelen. Bij vernieuwen gaat het ook om actief in te spelen op aankomende ontwikkelingen en de gevolgen daarvan. Daarvoor zullen de adviesraden op kritische wijze de complete beleidslijn in de gaten moeten houden. In het kader van vernieuwen is het ongevraagd adviesrecht van de adviesraden een passend instrument. Op deze manier laten de adviesraden actief de eigen agendasetting zien. Vanuit de vernieuwende rol ligt het ook voor de hand om nieuwe methoden of benaderingen uit te proberen. Om aan te voelen welke vraagstuk om een vernieuwende aanpak vraagt, moeten de adviesraden weten wat er in de samenleving speelt. Dat geldt breed voor alle inwoners, maar ook voor specifieke groepen en bepaalde signalen. Voor beide invalshoeken zullende adviesraden korte lijnen moeten hebben met de gemeente en met burgers. Het leggen van verbindingen en netwerkgerichte activiteiten passen daar bij. Om de ruimte hiervoor te nemen en te krijgen, is een proactieve houding van de adviesraden noodzakelijk. Een groot voordeel van de vernieuwende rol is dat het de adviesraden energie geeft. Vernieuwen vraagt om originaliteit en dat biedt perspectief. Enschede De adviesraden van Enschede houden ontwikkelingen en literatuur zeer goed bij. Ze zijn zeer belezen en goed op de hoogte van wet en regelgeving. Zij weten dus ook goed wat voor vraagstukken en ontwikkelingen er op handen zijn in de toekomst. Daar anticiperen ze ook op en vragen daar aandacht voor. Advies Verwacht van de adviesraden dat zij de rol van het initiëren van vernieuwingen op zich nemen door actief met gebruikers / cliënten in gesprek te gaan. Doordat zij goed ingevoerd zijn in wet en regelgeving kunnen zij deze rol waarmaken. Dit zorgt voor een vooruitziende blik op vraagstukken en ontwikkelingen. Zij zijn de verbindende schakel tussen individuen of georganiseerde groepen van gebruikers/cliënten en de gemeente. De adviesraden kunnen op vraagstukken werkgroepen creëren waarin gebruikers/cliënten kunnen mee vernieuwen, beleid kunnen ontwikkelen in coproductie. 12

13 9. Verdere uitkomsten van de van de verkenning Er zijn gesprekken gevoerd met de Seniorenraad, de Cliëntenraad Werk en Inkomen en de Sportadviesraad over de vraag hoe zij tegen de vorming van een Brede Participatieraad aankijken (uitgewerkt in bijlage 1). Ook met voormalig wethouder E. Wallinga en de huidige wethouder Welman zijn gesprekken gevoerd. (uitgewerkt in bijlage 2). Wethouder Wallinga: kwetsbare burgers De heer Wallinga wil één Brede Participatieraad die gevraagd en ongevraagd advies geeft. Die zich concentreert op het thema participatie van kwetsbare (groepen) burgers op alle beleidsterreinen, zoals Wmo, Werk en Inkomen, Sport, Onderwijs, Cultuur en wellicht ook senioren. Hij wenst daarbij een integrale benadering van het sociale domein. Per issue kan er door die brede Participatieraad (ervarings)expertise uit de samenleving gehaald worden om tot een degelijk onderbouwd advies te kunnen komen. Dat kan bij de belangenorganisaties, actieve groepen senioren die aandacht willen vragen voor actieve ouderen, de wijkraden, de sportverenigingen enz. Daar hoeven niet allemaal aparte adviesraden voor te bestaan. Wethouder Wallinga maakt hierbij onderscheid in enerzijds mensen die kwetsbaar zijn en ondersteuning nodig hebben en anderzijds mensen die voor zichzelf kunnen zorgen. Over hoe de gemeente rekening moet houden met kwetsbare mensen wil de heer Wallinga formeel advies ontvangen. Sterke burgers kunnen gebruik maken van de bestaande politieke wegen. Wethouder Welman: beleid op basis van praktijk Wethouder Welman ziet als risico van een brede Participatieraad dat de meeste aandacht naar de sociale en maatschappelijke participatie uitgaat. Hij wil het liefst dat de adviesraden zich concentreren op een thema, in zijn geval arbeid en inkomen. Als er beleid wordt gemaakt op dat thema komen ook de zwakkeren, de uitkeringsgerechtigden en chronisch zieken aan bod. Hij vraagt zich af of die input op beleid van een formele adviesraad moet komen of vanuit het gesprek met de samenleving. Hij zou het liefst rondom thema s een groep werkzoekenden en/of uitkeringsgerechtigden uitnodigen en hun vragen om hun kennis en ervaringen te delen (een informele lijn van advies). Een formele cliëntenraad biedt continuïteit, maar moet zich volgens hem alleen met de beleidsmatige hoofdlijnen bezig houden en die toetsen aan de ervaring die uit het netwerk komt. Of dat echt zo werkt, vraagt Welman zich af. De energie moet vooral gestoken worden in het in gesprek komen met gebruikers zelf en niet in een adviesraad. Bestaande adviesraden: bang voor kwaliteitsverlies De Seniorenraad, de Sportadviesraad en de Cliëntenraad Werk en Inkomen zijn aarzelend over de noodzaak van het opgaan in een Brede Participatieraad. Ze benadrukken het gebleken nut en de effectiviteit van hun huidige adviesfunctie en vrezen voor aandachtsverzwakking voor hun domein. De Sportadviesraad is het meest stellig in het afwijzen van de wenselijkheid van het opgaan van de Sportadviesraad in één adviesraad omdat het thema sport breder is dan het sociale domein. De Seniorenraad heeft aangegeven dat hij wel in één adviesraad op wil gaan, maar alleen op voorwaarde dat het perspectief van de vitale ouderen een plaats krijgt binnen de nieuwe setting. De Cliëntenraad Werk en Inkomen stelt de vraag waarom eerst adviesraden moeten samengaan terwijl de ontschotting van het ambtelijk apparaat nog aan de gang is. Hij is liever volgend dan leidend. 13

14 10. Conclusies Verhouding formeel informeel De wethouders zijn het eens over de noodzaak van de input van gebruikers voor het maken van beleid. Ze geven beide aan dat ze behoefte hebben aan directe input van de gebruiker en dat ze die terug willen zien in het advies. Er zijn bij de wethouders en de adviesraden onderling verschillen in opvattingen en beelden met betrekking tot de taak en functie van de adviesraden. Wethouder Welman wil de input voor beleid vooral zelf rechtstreeks vanuit de samenleving halen. Volgens wethouder Welman dient het advies van de adviesraden op hoofdlijnen gegeven te worden en getoetst te zijn aan ervaringen in de samenleving. Wethouder Wallinga benadrukt het belang van input die een adviesraad zelf vanuit de samenleving opdoet en verwerkt in het advies. Doelgroepen vs. thema s De wethouders verschillen van mening over de vraag of de adviesraad zich moet organiseren rondom thema s of rondom het participeren van kwetsbare burgers met betrekking tot die thema s. Bij kwetsbare burgers gaat het om burgers die onvoldoende zelfredzaam zijn om hun eigen problemen op te kunnen lossen. De adviesraden zeggen in eerste instantie de nadruk te leggen op het werken vanuit een thema in plaats vanuit de doelgroep kwetsbare burgers. Sommige raden vrezen dat hun eigen thema s niet voldoende aandacht zullen krijgen binnen een brede Participatieraad. Bijvoorbeeld de Sportraad wil graag op het thema sport blijven adviseren en niet alleen op het meedoen van kwetsbare doelgroepen in de sport. Zij identificeren zich niet alleen met het sociale domein. Fase in de beleidscirkel Hoewel er soms ongevraagd advies door de adviesraden wordt gegeven aan de gemeente, is de bijdrage van adviesraden voornamelijk reactief op beleidsvoorstellen of op vragen van de gemeente. Evalueren is een fase waar men slechts sporadisch bij betrokken is of zelf aan toe komt. De seniorenraad is een raad die tevens als vliegwiel voor initiatieven van vitale ouderen dient. Deze initiatieven worden actief op de agenda gezet van de gemeente. Het is belangrijk dat de adviesfunctie gescheiden blijft van het aandacht vragen voor specifieke burgerinitiatieven. Samenstelling De bestaande adviesraden bestaan allemaal uit betrokken burgers die ervaring en/of expertise hebben met betrekking tot bepaalde beleidsthema s. Uit de gesprekken blijkt dat ze over het algemeen zeer goed belezen zijn op de thema s waar ze op adviseren. De adviesraadsleden hebben bij alle adviesraden zitting op persoonlijke titel, niet namens een doelgroep. Er is ervaringsdeskundigheid bij de sportadviesraad als het gaat om mensen die zelf ook sport beoefenen, maar het betreft geen mensen uit kwetsbare doelgroepen zelf. De seniorenraad bestaat grotendeels uit vitale senioren wat tevens de doelgroep is van de Seniorenraad. In de Cliëntenraad Werk en Inkomen is er summiere ervaringsdeskundigheid aanwezig. Kwaliteit De adviesraden functioneren goed, naar eigen zeggen. Er zijn korte lijnen met de gemeente en er wordt effectief gewerkt. De kwaliteit van de adviezen van de huidige adviesraden is inhoudelijk sterk en vanuit sociale bewogenheid geschreven. De gemeenteraad maakt daar politiek dankbaar gebruik van. Als zwak punt geven de adviesraden aan dat hun directe lijn met de gebruikers en/of kwetsbare burgers dun is. (Dit geldt minder voor de Wmo-raad waarin 2 themagroepen input uit de samenleving verwerken). De adviesraden zijn niet actief op zoek naar verbreding van input van daadwerkelijke gebruikers. 14

15 Ambitie Het ambitieniveau van de adviesraden ziet er anders uit dan dat van de wethouders. De adviesraden zijn in hun ambitie meer behoudend en staan meer in het hier en nu en geven vooral uiting aan hun bezorgdheid, terwijl de wethouders meer denken in mogelijkheden en kansen om beleid op maat te maken voor burgers. 15

16 11. Advies Er zijn bij de wethouders en de adviesraden onderling verschillen in opvattingen met betrekking tot de taak en functie van de adviesraden. Het college moet hierin allereerst op één lijn staan en duidelijke keuzes maken voor zichzelf. Maak keuze: - Wel/geen formele adviesorganen. - Formeel beleidsadvies organiseren per thema of formeel beleidsadvies organiseren op basis van de participatie van kwetsbare burgers - Formeel advies ontvangen op hoofdlijn, met toetsing van het effect in de praktijk. Of inhoudelijk advies op basis van input door de samenleving. - Welke rol zien wij voor de adviesraden (adviseur, signaleerder, sparringspartner, vernieuwer) Zet allereerst in op verbetering van de advisering. Een advies wordt sterker als er aantoonbaar draagvlak is voor het advies van gebruikers zelf. Noem in het formele advies aan B&W van welke groepen en/of gebruikers de input gebruikt is. Verschuif het accent van inhoud naar input Op dit moment zijn het de adviesraden die de beleidsstukken lezen, beoordelen en hierop adviseren. zo nodig vragen ze input uit hun netwerk. Dit vraagt veel van adviesraadsleden en het kost heel veel tijd om de grote hoeveelheid aan onderwerpen en beleidsstukken inhoudelijk door te nemen en daar advies op te geven. Als deze werkwijze vastgehouden wordt bij verbreding van onderwerpen en doelgroepen in een brede Participatieraad dan wordt het lastiger om voldoende aandacht te geven aan alle voorbijkomende onderwerpen. Hier ligt een uitdaging als het gaat om kennis, ervaring, inzicht en oplossingen op te halen. Burgers of groepen kunnen ook gevraagd worden om mee te schrijven aan een formeel advies. Zo wordt de rol van de adviesraad met name het ophalen van input van gebruikers/cliënten, dit vertalen naar een advies. Het werken vanuit input kan op velerlei manieren georganiseerd worden. Bijvoorbeeld - evaluaties doen en respondenten vragen mee te denken en doen - in samenspraak met gemeente gebruikers mee laten denken in het ontwikkelen van beleid (coproductie) en hen betrekken bij advisering. - externe ervaringsadviseurs invliegen (per thema gebruiker zoeken en die vragen mee te ontwikkelen/lezen, en een vooradvies te schrijven) - werkgroepen rondom een thema organiseren - thema bijeenkomsten beleggen - focusgroepen - ervaringsstage - interviews enz Werk samen als gemeente en adviesraden Los van de adviesraad heeft ook de gemeente zelf de taak om burgers te horen voordat ze beleid schrijft. Gemeente en adviesraad kunnen daarin indien gewenst samenwerken door elkaar uit te nodigen bij ontmoetingen met burgers of gebruikers. Als de gemeente bijvoorbeeld een gesprek organiseert, nodig dan iemand van de adviesraad uit. Als de adviesraad mensen hoort, nodig dan ambtenaren uit. Er kan gebruik gemaakt worden van elkaars tijd, energie en netwerk. Verwerk dat ook in een werkplan. Dan kun je verwachtingen afstemmen, ontdubbelen en elkaar versterken. Als er meer met gebruikers/cliënten wordt samengewerkt en ontwikkeld is het wel belangrijk dat stukken in toegankelijk leesbare taal worden geschreven. 16

17 Burgerperspectief en politiek perspectief Een advies van een adviesraad vertegenwoordigt het perspectief van de inwoners, zonder dat er wordt gekeken naar politieke kleur. Beleidsmakers echter hebben altijd te maken met een politieke agenda en het Coalitieakkoord waarbinnen ze werken. Dat zal het beleid dus ook kleuren en dat hoort ook zo. Zo wordt duidelijk wat de toegevoegde waarde van een adviesraad is. Groeimodel Er heerst weerstand tegen het vormen van een Brede Participatieraad. Het is daarom verstandig om gefaseerd te werk te gaan. Fase 1 Seniorenraad als formeel adviesorgaan opheffen en de adviestaak integreren in de Wmo-raad. (niet de vliegwielfunctie mbt initiatieven) Overweging: Noem deze raad alvast de Participatieraad. Fase 2 De Participatieraad versterken door te leren structureel te werken vanuit input uit de samenleving. Hun eigen expertise wordt minder belangrijk. Hun expertise wordt input ophalen, adviezen verzamelen, die toetsen op hoofdlijnen en het uiteindelijke formele advies schrijven. Door deze slag ervaren ze dat niet hun eigen expertise maar de expertise van samenleving centraal staat. Fase 3 Zodra ze geleerd en ervaren hebben dat niet de adviesraadsleden maar vooral de burgers de expert zijn, is het moment dat de Cliëntenraad en eventueel de Sportadviesraad kunnen opgaan in de Participatieraad. Facilitering Het organiseren van input ophalen via verschillende methodes kost tijd. Als het goed is hoeft meer input ophalen uit de samenleving op de langere termijn geen meer tijd van de adviesraden en ambtenaren kosten. Zij kunnen ook gebruik maken van wat burgers geschreven inbrengen. De taak van adviesraden zal dan zijn het verzamelen van inhoudelijke adviezen van burgers. De taak van ambtenaar zal dan zijn het afwegen en naast elkaar zetten van de verschillende kaders. 17

18 12. Stappenplan Verdere stappenplan uitgaande van het advies Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Stap 7 Stap 8 stap 9 Leg de keuzes van het college voor aan de adviesraden en vraag hier formeel advies op Hef de senioren raad op en neem het perspectief van de vitale ouderen mee In de participatieraad. Werk rondom thema s en ga daarbij uit van inclusief beleid Organiseer minimaal eens per kwartaal een breed afstemmingsoverleg Sociaal domein met afgevaardigden uit de adviesraden Zet in op optimale kwaliteit van de adviezen door bewust gebruik te maken van input uit de samenleving. Train de adviesraden op welke wijze ze dat kunnen doen. Maak en gebruik een overzicht van alle, wijkraden, belangengroepen, cliënten en organisaties zoals sociale wijkteams die zich bezig houden binnen het sociale domein. Maak een taakverdeling binnen adviesraden Stel contactpersonen per expertise aan en contactpersonen / aandachtfunctionarissen per domein, thema of doelgroep. Zij organiseren input uit het netwerk zodat input meegenomen kan worden in het te formuleren advies. Maak een gezamenlijke jaaragenda als adviesraden en gemeente. Overleg waar wel/niet samengewerkt wordt en op welke wijze. (Samenwerking als raden onderling en samenwerking met gemeente om input op te halen samenleving) Op het moment dat adviesraden meer vanuit input dan vanuit eigen inhoudelijke deskundigheid werken, en op moment dat er ambtelijk ook meer ontschot is binnen het sociale domein, kan de Cliëntenraad Werk en Inkomen toegevoegd worden aan de Participatieraad. samenwerking tussen raad en B&W jaarlijks evalueren. Verbeterpunten afspreken. Afspraken over de samenwerking op papier zetten. Planning: 2016 Cliëntenraad Werk en Inkomen invoegen in brede Participatieraad 2017 Sportraad ook indien wenselijk 18

19 Bijlage 1 Inventarisatie Cliëntenraad Werk en Inkomen Doel Cliëntenraad Werk en Inkomen De Cliëntenraad Werk en Inkomen is een formele adviesraad van de gemeente Enschede die gevraagd en ongevraagd advies geeft met betrekking tot al het beleid dat werk en inkomen betreft. Dit is per verordening vastgesteld. Daarnaast functioneert de Cliëntenraad Werk en Inkomen als sparringpartner voor de gemeente met betrekking tot beleidsthema s op het gebied van werk en inkomen. De Cliëntenraad heeft zeer korte lijnen met ambtenaren maar ook met de wethouder. Dat maakt dat de Cliëntenraad Werk en Inkomen efficiënt en effectief kan adviseren. Functioneren Cliëntenraad Werk en Inkomen De cliëntenraad draagt regelmatig zelf agendapunten aan. De aanleiding kan zijn dat er signalen binnenkomen van de doelgroep, naar aanleiding van een krantenbericht of omdat de cliëntenraad tijdig anticipeert op nieuwe wet- en regelgeving en dus proactief is. Soms wordt er door de gemeente een blauw concept voorgelegd aan de cliëntenraad waardoor het voor de cliëntenraad mogelijk is in de oriënterende fase te adviseren over kaders voor het te maken beleid. Dat komt niet vaak voor. Meestal wordt zijn mening over een conceptplan gevraagd en geeft de cliëntenraad Werk en Inkomen daar advies over. Soms wordt de cliëntenraad betrokken bij evaluaties en tevredenheidsonderzoeken. Als sterke punten van de Cliëntenraad Werk en Inkomen worden door de cliëntenraad genoemd: de effectieve advisering, korte lijnen met ambtenaren en wethouder en een inhoudelijk sterk team. Als zwak punt wordt de signalering genoemd. De cliëntenraad zou zelf meer wegen naar cliënten willen hebben om te weten wat er echt leeft en hoe het beleid in de praktijk feitelijk uitwerkt. Samenstelling In het verleden namen cliëntenraadsleden zitting als vertegenwoordiger van bepaalde cliënt- of belangengroepen. Van die traditie is afgestapt. In de raad zitten nu mensen op persoonlijke titel die geselecteerd zijn op basis van expertise en competenties die elkaar aanvullen: expertise op basis van professie, ervaringsdeskundigheid of inhoudelijke kennis. Hoe kijkt de Cliëntenraad Werk en Inkomen aan tegen een Brede Participatieraad? De cliëntenraad behoudt in eerste instantie het liefst nog een aparte Cliëntenraad Werk en Inkomen. De cliëntenraad is bang dat een brede adviesraad ten koste gaat van expertise/specialistische kennis en betrokkenheid. Bovendien is men bang dat men door de uitbreiding van thema s meer tijd kwijt is, meer moet vergaderen en in een vergadercultuur belandt. Bovendien is de cliëntenraad bang de korte lijnen en de efficiëntie te verliezen die nu is opgebouwd in het werken met de gemeente. De Cliëntenraad Werk en Inkomen is benieuwd hoe de Wmo-raad nu echt functioneert met zijn werkgroepen en vertegenwoordiging. Voordeel van een brede participatieraad is de samenhang van beleid in het sociale domein. De cliëntenraad ziet de noodzaak van samenhang zeker in. 19

20 Voorwaarden voor een Brede Participatieraad De Cliëntenraad Werk en Inkomen is van mening dat de praktische noodzaak eerst meer aangetoond moet worden voordat de cliëntenraad een Brede Adviesraad kan worden. Het is niet effectief als de adviesraden reeds als één adviesraad werken terwijl ze met verschillende ambtelijke afdelingen moeten werken. (Hoewel dat nu op kleine schaal ook soms gebeurt). Als blijkt dat de organisatie ook op ambtelijk niveau zo verregaand samenwerkt bij het maken van beleid dat advisering efficiënter wordt door het samenvoegen van adviesraden, kan dat altijd nog. De cliëntenraad wil volgend zijn in de ontwikkelingen. Het is volgens de cliëntenraad te vroeg om een werkgroep Brede Participatieraad in het leven te roepen. Hij wacht eerst de uitkomst van de verkenning af. 20

21 Bijlage 2 Inventarisatie Seniorenraad Doel Seniorenraad De Seniorenraad Enschede is een formele adviesraad (bij verordening) die de gemeente Enschede adviseert over integraal ouderenbeleid voor zover het geen Wmo-zaken betreft. De Seniorenraad adviseert op het verdere brede spectrum van beleidsthema s. De gemeente Enschede maakt een tweedeling in doelgroepen: vitale ouderen enerzijds, en kwetsbare ouderen anderzijds. De Wmo-raad richt zich op de kwetsbare burgers en dus ook op de kwetsbare ouderen. De Seniorenraad richt zich daarentegen op de vitale ouderen. Zij zijn de zilveren kracht van de stad. Zolang de adviesraden zich niet met vitale burgers bezighouden, vindt de Seniorenraad een aparte seniorenraad noodzakelijk. Op de vraag of de Seniorenraad dan niet een raad voor vitale burgers zou moeten zijn, geeft de Seniorenraad aan dat het toch specifiek om vitale ouderen moet gaan en om het maken van een integraal seniorenbeleid. Functioneren De seniorenraad functioneert in de praktijk naast het formeel adviesorgaan van de gemeente ook als vliegwiel voor initiatieven van vitale senioren voor de samenleving. De seniorenraad geeft beleidsadvies op basis van verzamelde kennis door bijvoorbeeld de inventarisatie van gebruikerservaringen en signalen uit de doelgroep. De raadsleden proberen zoveel mogelijk in de praktijk te staan. Dat doen ze door de initiatieven waarbij de Seniorenraad betrokken is, door kranten goed te lezen, contacten met het eigen netwerk te onderhouden, maar ook door werkbezoeken af te leggen en de vergaderingen te bezoeken die er zijn. Efficiëntie wordt als sterk punt gezien van de Seniorenraad. Dat komt mede door het werken met duidelijke profielen voor leden. Als zwakste punt van de Seniorenraad wordt de signaleringsfunctie gezien. Hoewel sommige leden van de Seniorenraad ook actief zijn in de wijk en in wijkraden, weet men onvoldoende wat er leeft binnen de brede doelgroep ouderen. Samenstelling In de seniorenraad zitten mensen op persoonlijke titel. Men is geselecteerd op basis van inhoudelijke deskundigheid, ervaringsdeskundigheid en netwerk. Hoe kijkt de Seniorenraad aan tegen een Brede Participatieraad? De Seniorenraad staat in eerste instantie niet negatief tegenover een brede participatieraad maar ziet wel een aantal bezwaren/risico s en voorwaarden. Het oppakken van zo veel thema s kan ten koste gaan van specifieke expertise met betrekking tot ouderenbeleid. Bovendien kan dan ook de betrokkenheid bij en affiniteit met thema s verloren gaan. De seniorenraad is bang dat een Brede Participatieraad ten koste gaat van de huidige effectiviteit in het adviseren en de korte lijnen die er nu zijn. Voor de Seniorenraad is het nog maar de vraag of er binnen een brede adviesraad voldoende aandacht is voor hun punten. 21

22 Het werken met een duidelijk profiel van leden van de raad is een van de succesfactoren van de Seniorenraad. De seniorenraad is bang dat bij het samenstellen van een brede adviesraad die profielen weer los worden gelaten. De Seniorenraad wil niet dat er weer op basis van cliënten en cliëntvertegenwoordiging leden worden geworven. Dat kan ten koste gaan van efficiëntie omdat cliëntvertegenwoordigers meer insteken op de details van ervaringen. Het voordeel van een Brede Participatieraad kan zijn dat er meer samenhang is. Die samenhang behoeft verbetering omdat de adviesraden met een eigen, gescheiden agenda functioneren. Voorwaarden eventuele Brede Participatieraad Voor de Seniorenraad is het belangrijk dat een Brede Participatieraad ook aandacht heeft voor integraal seniorenbeleid en vitale ouderen. Mocht er een Brede Participatieraad komen, dan wil de Seniorenraad dat er strikt op profielen wordt geselecteerd, waarbij ingezet wordt op een combinatie van specialisten en generalisten. 22

23 Bijlage 3 Inventarisatie Sportadviesraad Doel Sportadviesraad De Sportadviesraad geeft regelmatig gevraagd en ongevraagd advies aan het college over sportbeleid. Functioneren Sportadviesraad De Sportraad functioneert goed en ziet dat adviezen ook echt effect hebben. Samenstelling sportadviesraad In het verleden bestond de Sportadviesraad uit vertegenwoordigers vanuit elke sporttak. Dat werkte niet omdat leden vooral de rol van belangenbehartiger op zich namen vanuit hun eigen tak van sport. De huidige adviesraad bestaat uit deskundigen op diverse aandachtsgebieden. Deze deskundigen hebben zitting op voordracht in de Sportraad en op persoonlijke titel. Hoe kijkt de Sportadviesraad aan tegen een Brede Participatieraad? De Sportadviesraad vindt dat sport en het sociale domein te ver van elkaar af liggen om er een brede adviesraad van te maken. Wel ziet de Sportadviesraad dat samenhang aangebracht moet worden als het gaat om: - kwetsbare burgers die gebruik moeten kunnen maken van sport - de rol van sport in de leefbaarheid van de wijk en welzijn in het algemeen. Het sociale domein is echter zo breed dat de herkenbaarheid van de sport dreigt te verdwijnen. Die breedte gaat ten koste van efficiëntie, effectiviteit van de advisering. Maar dat gaat ook ten koste van de betrokkenheid bij onderwerpen en dus ook de betrokkenheid van leden. Bovendien vindt de Sportadviesraad dat het maken van beleid allereerst een verantwoordelijkheid van de gemeenteraad is. Door advisering zo breed te maken kan het niet anders of een Brede Participatieraad zal als een soort schaduwgemeenteraad gaan functioneren. Voorwaarden De Sportadviesraad wil meedoen in een werkgroep om te verkennen hoe de samenhang in het sociale domein vorm moet worden gegeven. Als er een adviesraad voor het sociale domein komt, wil men er zeker mee samenwerken, maar er niet in opgaan. Sportbeleid is in eerste instantie van een andere orde dan die van de overige adviesraden in het sociale domein.. 23

24 Bijlage 4 Geschiedenis Enschede had tot 1 juni 2013 op het sociale domein een viertal adviesraden. - Gehandicaptenraad - Seniorenraad - Cliëntenraad Werk en Inkomen - Sportadviesraad De advisering met betrekking tot de prestatievelden Wmo werd door de formeel ingestelde adviesorganen Gehandicaptenraad en Seniorenraad gedaan. Er bestond geen apart adviesorgaan voor de Wmo. In het Wmo-beleidsplan is het besluit genomen een Wmo-adviesraad in te stellen die ofwel naast de bestaande adviesraden functioneert, ofwel de taken van de Gehandicaptenraad en de Seniorenraad overneemt. Aan beide raden is gevraagd hierover advies te geven. De Seniorenraad en de Gehandicaptenraad hebben verschillend geadviseerd. - De Gehandicaptenraad was bereid zichzelf op te heffen en zijn adviestaak volledig bij de Wmo-raad te leggen. - de Seniorenraad wilde zijn adviestaak niet volledig naar de Wmo-raad overhevelen omdat hij vond dat integraal seniorenbeleid breder is dan de Wmo. Zij stelden voor om alleen de adviesfunctie met betrekking tot de prestatievelden Wmo naar de Wmo-raad over te hevelen en de andere (advies)taken onder te brengen in een Seniorenraad Nieuwe Stijl. Het college heeft tot dat laatste besloten met daarbij ook het besluit een nadere verkenning te doen naar de mogelijkheden voor een brede participatieraad. In deze verkenning wordt niet alleen gekeken naar de Wmo-raad, de Cliëntenraad Werk en Inkomen en de Seniorenraad, maar ook naar de Sportadviesraad, omdat sport ook Wmo-elementen in zich heeft. Een eventuele nieuwe vorm van beleidsparticipatie zou per 2015 ingesteld moeten kunnen worden. De Gehandicaptenraad is 1 juni 2013 geïntegreerd in de Wmo-raad. De Seniorenraad blijft bestaan voor het algemene integraal seniorenbeleid met uitzondering van Wmo-gerelateerde items. De advisering op de prestatievelden van de Wmo wordt onder de Wmo-raad gebracht. De nieuwe Wmo-raad bestaat uit drie leden uit de Gehandicaptenraad en drie leden uit de Seniorenraad. Daarnaast is er nog een zestal leden aangetrokken en een onafhankelijk voorzitter. Na opheffing van Gehandicaptenraad en het vormen van Seniorenraad Nieuwe Stijl is er een Verordening Wmo-raad en een Verordening Seniorenraad vastgesteld. 24