KRACHTLIJNEN VOOR HET SOCIAAL OVERLEG PC 327, sociale werkplaatsen Vlaanderen MEMORANDUM VAN DE WERKGEVERS

Transcriptie

1 KRACHTLIJNEN VOOR HET SOCIAAL OVERLEG 2003 PC 327, sociale werkplaatsen Vlaanderen MEMORANDUM VAN DE WERKGEVERS INLEIDING Sociale Werkplaatsen hebben als doel het creëren van werkgelegenheid waarbij productiviteit gepaard gaat met aandacht voor de specifieke noden van de werknemers. Zij werken op twee terreinen: in een bedrijfseconomische realiteit en als tewerkstellingsproject. De achterliggende motivering is dat arbeid wordt beschouwd als motor van de reïntegratie van de doelgroep in de samenleving. Het aanbieden van arbeid op maat binnen een productieproces is een kernopdracht van Sociale Werkplaatsen. Hierin onderscheiden deze zich van reguliere bedrijven. De doelgroep onderscheidt zich van die van andere tewerkstellingsmaatregelen door haar grote afstand tot de arbeidsmarkt. Voor velen onder hen is tewerkstelling in de sociale werkplaats finaliteitstewerkstelling. Op dit moment zijn er 111 erkende sociale werkplaatsen in Vlaanderen. Zij stellen VET erkende doelgroepwerknemers te werk en ongeveer VET gesubsidieerde begeleiders. PRIORITEITEN 1. Uitbreiding van de sociale werkplaatsen en afschaffing van de contingentering in de sociale werkplaatsen; 2. Goed gerichte vormingsinspanningen. 3. Tewerkstellingsmaatregelen; 4. Statuut arbeidszorgmedewerkers 5. Plaats van de sociale economie op Federaal en Europees niveau 6. Voldoende toegang tot investeringsmiddelen. 7. oprichting van het paritair subcomité van de Vlaamse beschutte en sociale werkplaatsen; 8. Een goede vertegenwoordiging, op alle niveaus in de adviesraden (in het kader van het BBB); 9. Goede werking van de paritaire fondsen; 10. Een garantie voor de sociale maribelmiddelen; 11. Een ondersteuningsstructuur voor de sector 12. Transparante en duidelijke adviesprocedures 13. Vrijstelling van onroerende voorheffing De opgesomde prioriteiten worden door de sociale partners als knelpunten ervaren. De sociale partners wensen dat deze prioriteiten een oplossing krijgen en zullen deze aankaarten bij de bevoegde instanties.

2 I. Prioriteiten voor de Vlaamse overheid 1. Uitbreiding sociale werkplaatsen en afschaffen van de contingentering - Europa heeft België al een aantal keren op de vingers getikt. Om de doelstellingen van Lissabon in 2010 te kunnen halen moet de langdurige werkloosheid in België drastisch aangepakt worden. Sociale werkplaatsen zijn het instrument bij uitstek om langdurig laaggeschoolde werkzoekenden te activeren. Volgens de meest recente cijfers bestaat de groep niet werkende werkzoekenden die minstens 5 jaar inactief zijn en met een maximum diploma van LSO uit personen, voor Vlaanderen. We spreken hier enkel over mensen die geregistreerd zijn als niet werkende werkzoekenden. Op dit moment zijn er erkende doelgroepwerknemers tewerkgesteld, gespreid over 111 sociale werkplaatsen in Vlaanderen. We kunnen hieruit besluiten dat er nog een enorm potentieel is aan mensen die geactiveerd kunnen worden via de sociale werkplaatsen. - Sociale werkplaatsen zijn een gezonde sector maar kunnen niet groeien. Sociale werkplaatsen krijgen slechts een uitbreiding van hun erkenning, kunnen gesubsidieerd personeel aanwerven, wanneer een erkenningsronde uitgeschreven wordt door de overheid en hun aanvraag past in de prioriteiten gesteld door de overheid. Wanneer een onderneming succesvol is, verhoogt zijn productie alsook het werkvolume. Indien er geen extra personeel kan aangeworven worden, verhoogt de druk op de huidige personeelsgroep wat dan weer indruist tegen de doelstelling van sociale werkplaatsen: het creëren van arbeid op maat van de doelgroepwerknemer. Daarom houden wij een pleidooi voor het schrappen van het systeem contingentering en vragen wij meer aandacht voor de sociaal-economische benadering van een sociale werkplaats. Voorstel: Per sociale werkplaats is het mogelijk het groeipotentieel te berekenen voor een bepaalde periode. Deze groeiprognoses kunnen gekoppeld worden aan criteria waaraan de groei moet voldoen zoals duurzame jobs, Binnen de erkende activiteiten en het groeipercentage kan een sociale werkplaats vrij mensen aanwerven. Een verschuiving van activiteit is mogelijk mits een aanvraag en heroriëntering van het ondernemingsplan. Vóór het opstellen van de reële begroting brengt de erkenningscommissie haar advies uit. De nieuw erkende sociale werkplaatsen vallen gedurende een eerste periode onder de contingentering. Nieuwe erkenningen zijn afhankelijk van de prioriteiten van de bevoegde minister. 2. Goed gerichte vormingsinspanningen SWP krijgen geen vrijstelling meer voor de opleidingen die doelgroepwerknemers, gesco-statuut sociale werkplaatsen, volgen bij VDAB. Tot 31/12/02 was er een

3 volledige vrijstelling van de opleidingskost (in het kader van het stimuleringsbeleid). Op het Beheerscomité VDAB van 2 april 03 is er beslist dat de huidige reglementering volstaat. Namelijk, er is een vrijstelling van 50 % indien het opleidingscontract opgemaakt is binnen de 6 maand na de start van de tewerkstelling. De gevolgde argumentatie hierbij is de volgende: een dienst die doelgroepmedewerkers in dienst neemt, moet een beredeneerd opleidingsplan opmaken om de integratie van de doelgroepmedewerker zo snel en efficiënt mogelijk te laten verlopen. Uiteraard volgen wij deze redenering maar er wordt hier voorbij gegaan aan het specifieke karakter van een tewerkstelling van onbepaalde duur in een sociale werkplaats. Het is de bedoeling dat mensen tewerkgesteld worden en dat zij evolueren gedurende hun tewerkstelling, en eventueel doorstromen naar het NEC. Specifieke opleidingsnoden komen soms pas aan de oppervlakte na een aantal jaren tewerkstelling, wanneer mensen groeien in hun functie en eigen mogelijkheden. Wij vragen dat deze maatregel herzien wordt en dat er opnieuw een vrijstelling komt voor doelgroepwerknemers tewerkgesteld in sociale werkplaatsen. Wij blijven ook vragende partij om als vzw gebruik te kunnen maken van de opleidingscheques. 3. Tewerkstellingsmaatregelen - Afstemming van de federale tewerkstellingsmaatregelen op de regelgeving sociale werkplaatsen Op dit moment zijn een 1000 tal SINE (Sociale INschakelingsEconomie)- doelgroepwerknemers tewerkgesteld in de sociale werkplaatsen. Wij wensen zoveel mogelijk langdurig, uitkeringsgerechtigd werkzoekenden een kans te geven tot integratie op de arbeidsmarkt. In dit kader vragen wij een harmonisering van de Vlaamse regelgeving en de Federale regelgeving inzake de gelijkschakeling SINE-regelgeving. Concreet betekent dit: mensen die 5 jaar inactief zijn en laaggeschoold komen in aanmerking voor een tewerkstelling in de sociale werkplaats. Wanneer deze personen in een periode van 5 jaar in hun zoektocht naar werk, een werkervaring in wep-gesco-statuut gevolgd hebben, deze periode niet gelijkgesteld wordt aan de periode van uitkeringsgerechtigde werkloosheid. Wij vragen ook dat de periode dat mensen die binnen ACTIVA tewerkgesteld zijn in de sociale economie, ook gelijkgeschakeld wordt aan de periode van uitkeringsgerechtigde werkloosheid, in het kader van de SINE-regelgeving. Maar ook omgekeerd vragen we, om alle kansen op doorstroming te vrijwaren, dat de duur van de tewerkstelling in een sociale werkplaats gelijkgeschakeld wordt aan de voorwaarden om door te stromen naar een ACTIVA baan in het normaal economisch circuit. 4. Statuut arbeidszorgmedewerker

4 In 2000 werd een uitgebreid onderzoek verricht door de UFSIA betreffende de samenstelling van de doelgroep arbeidszorg en de verschillende organisatievormen. 17 % van de totale doelgroep arbeidszorg bevond zich in de sociale werkplaatsen. 13 % van de arbeidszorgmedewerkers leeft van een werkloosheidsuitkering, 41 % heeft een ziekte en of invaliditeitsuitkering en 23 % krijgt een tegemoetkoming voor gehandicapten. In november 2001 werd het decreet inzake sociale werkplaatsen gewijzigd. Arbeidszorg wordt als functie ondergebracht in sociale werkplaatsen. Sociale werkplaatsen die minstens een erkenning hebben voor 10 voltijdse arbeidsplaatsen kunnen een beroep doen op een omkaderingspremie voor de begeleiding van arbeidszorgmedewerkers. Momenteel zijn er 40 omkaderingsgesco s arbeidszorg toegewezen aan de sociale werkplaatsen. We kunnen stellen dat deze regelgeving van het Ministerie van Werkgelegenheid een enorme stap vooruit is in de erkenning en subsidiëring van de werkvorm. Er zijn nog een aantal knelpunten inzake het statuut van mensen in arbeidszorg: - Er moet een toelating komen vanuit RVA voor vrijstelling, voor mensen die leven van een werkloosheidsuitkering. - Er moet een toelating komen van de medisch adviseur toestemming lichte bezigheid voor mensen die een ziekte en/of invaliditeitsuitkering ontvangen. Er zijn ook knelpunten op het niveau van de promotor: - Op de vergoeding (max. 1 per uur) moet bedrijfsvoorheffing betaald worden, maar geen RSZ betaald worden. Nochtans betwist de RSZ dit. Her moet een eensluidende, wettelijke regeling rond komen. - Arbeidsinspectie: is de overeenkomst afgesloten met de arbeidszorgmedewerker een arbeidsovereenkomst, een overeenkomst voor vrijwilligerswerk, of een overeenkomst voor vrijwillige medewerkers in arbeidszorg. Naar dit laatste gaat onze voorkeur. - Inspectie van Sociale Wetten: Moet er telkens een akkoord zijn van de sociale inspectie of kan dit geregeld worden via een globale attestering voor arbeidszorgmedewerkers. - In de regelgeving wordt bepaald dat de arbeidszorgmedewerker verzekerd moet worden door de sociale werkplaats voor eigen materiële schade. Dit is niet verzekerbaar en gaat zelfs verder dan een werknemer in dienstverband. 5. Plaats van de sociale economie op Federaal en Europees niveau Op federaal niveau pleiten wij voor een minister van sociale economie die het gezicht vormt voor de sector sociale economie en aanspreekpunt is voor de sector. Wij vragen aan de Federale en Vlaamse overheid om het belang van de sociale economie te bepleiten en druk uit te oefenen zodat op Europees niveau zodat thema s mbt sociale economie en tewerkstelling van kansengroepen niet ondergeschikt gemaakt worden aan de concurrentieregels. Wij vragen een contactpersoon die zich specifiek bezighoudt met de Europese regelgeving en de invloed op sociale economie. 6. Voldoende toegang tot investeringsmiddelen

5 De sector sociale werkplaatsen groeit en breidt uit. Sociale werkplaatsen moeten investeren en vragen toegang tot investeringsmiddelen. Zij vragen een gelijke behandeling als de beschutte werkplaatsen die beroep kunnen doen op VIPA-middelen. 7. De gelijkschakeling van de periode van uitkeringsgerechtigde werkloosheid in het kader van de SINE-reglementering is ook belangrijk voor Vlaanderen. Op die manier komen op het Vlaamse budget sociale werkplaatsen middelen vrij om extra banen in gesco-statuut te creëren in de sociale werkplaats. 8. Een goede vertegenwoordiging van de sector sociale werkplaatsen, op alle niveaus in de adviesraden (in het kader van het BBB). 9. Transparante en duidelijke adviesprocedures Evaluaties en vragen van sociale werkplaatsen tot aanpassing, uitbreiding van activiteit, gebeuren via een getrapt systeem van adviesprocedures. De sector vraagt duidelijke criteria en procedures voor het nemen van beslissingen in de verschillende organen. 10. Een ondersteuningsstructuur voor de sector Een ondersteuningsstructuur voor de sector is decretaal ingeschreven. Wij vragen dan ook de middelen om dit te realiseren. II. Prioriteiten voor de Federale overheid 11. Oprichting autonoom subcomité 327 De sociale partners vragen dat de nodige verdere stappen in dit dossier gezet worden, opdat de werking van het paritair comité en de sociale maribelfondsen niet in het gedrang komen. 12. Garantie van de middelen en de goede werking van de fondsen - Fonds Sociale Maribel Als een van de non-profit sectoren kunnen de Sociale Werkplaatsen ook deelnemen aan het systeem van de Sociale Maribel. Het succes van de maatregel toont aan dat er een behoefte is aan bijkomende arbeidsplaatsen om de hoge werkdruk te bestrijden en de kwaliteit van de arbeid en de maatschappelijke functie op pijl te houden. Wij vragen dan ook om in de nieuwe legislatuur een bijkomende Sociale Maribel (5) mogelijk te maken. Met de wijziging van het KB sociale maribel werd de berekeningswijze ook aangepast. Dit heeft als nefast maar onbedoeld effect dat de lastenverlaging afgetrokken wordt van de sociale maribel tegemoetkoming, waardoor SWP voor de SINE doelgroepwerknemers een verlies maken van X bedrag tov de vroegere berekeningswijze. We vragen een aanpassing van de berekeningswijze met terugwerkende kracht.

6 De verordening (EG) Nr. 2204/2002 van de commissie van 12 december 2002 betreffende de toepassing van de artikels 87 en 88 van het EU - verdrag werkgelegenheidssteun stelt dat alle maatregelen die afwijken van de EU maatregel zich moeten aanmelden bij de commissie. Wij vragen aan het beleid of zij de Scoiale Maribel steun, wat ook een tewerkstellingsmaatregel is, beschermen zodat deze niet in het gedrang komt. - Vormingsfonds We stellen ons vragen bij de (on)zekerheid over het jaarlijks terugkerend karakter van de vormingsmiddelen. Een degelijk vormingsbeleid opstellen op lange termijn voor de sector vraagt zekerheid over de middelen die hiervoor kunnen aangewend worden. Wij vragen dat jaarlijks de reserves ontstaan in het Fonds Sociale Maribel voor de sector sociale werkplaatsen en beschutte werkplaatsen rechtstreeks gestort worden in het vormingsfonds van de respectievelijke sector. 13. Tewerkstellingsmaatregelen - Afstemming van de federale tewerkstellingsmaatregelen op de regelgeving sociale werkplaatsen Op dit moment zijn een 1000 tal SINE (Sociale INschakelingsEconomie)- doelgroepwerknemers tewerkgesteld in de sociale werkplaatsen. Wij wensen zoveel mogelijk langdurig, uitkeringsgerechtigd werkzoekenden een kans te geven tot integratie op de arbeidsmarkt. In dit kader vragen wij een harmonisering van de Vlaamse regelgeving en de Federale regelgeving inzake de gelijkschakeling SINE-regelgeving. Concreet betekent dit: mensen die 5 jaar inactief zijn en laaggeschoold komen in aanmerking voor een tewerkstelling in de sociale werkplaats. Wanneer deze personen in een periode van 5 jaar in hun zoektocht naar werk, een werkervaring in wep-gesco-statuut gevolgd hebben, deze periode niet gelijkgesteld wordt aan de periode van uitkeringsgerechtigde werkloosheid. Wij vragen ook dat de periode dat mensen die binnen ACTIVA tewerkgesteld zijn in de sociale economie, ook gelijkgeschakeld wordt aan de periode van uitkeringsgerechtigde werkloosheid, in het kader van de SINE-regelgeving. Maar ook omgekeerd vragen we, om alle kansen op doorstroming te vrijwaren, dat de duur van de tewerkstelling in een sociale werkplaats gelijkgeschakeld wordt aan de voorwaarden om door te stromen naar een ACTIVA baan in het normaal economisch circuit. 14. Statuut arbeidszorgmedewerker In 2000 werd een uitgebreid onderzoek verricht door de UFSIA betreffende de samenstelling van de doelgroep arbeidszorg en de verschillende organisatievormen. 17 % van de totale doelgroep arbeidszorg bevond zich in de sociale werkplaatsen. 13 % van de arbeidszorgmedewerkers leeft van een werkloosheidsuitkering, 41 % heeft een ziekte en of invaliditeitsuitkering en 23 % krijgt een tegemoetkoming voor gehandicapten. In november 2001 werd het decreet inzake sociale werkplaatsen gewijzigd. Arbeidszorg wordt als functie ondergebracht in sociale werkplaatsen. Sociale werkplaatsen die minstens

7 een erkenning hebben voor 10 voltijdse arbeidsplaatsen kunnen een beroep doen op een omkaderingspremie voor de begeleiding van arbeidszorgmedewerkers. Momenteel zijn er 40 omkaderingsgesco s arbeidszorg toegewezen aan de sociale werkplaatsen. We kunnen stellen dat deze regelgeving van het Ministerie van Werkgelegenheid een enorme stap vooruit is in de erkenning en subsidiëring van de werkvorm. Er zijn nog een aantal knelpunten inzake het statuut van mensen in arbeidszorg: - Er moet een toelating komen vanuit RVA voor vrijstelling, voor mensen die leven van een werkloosheidsuitkering. - Er moet een toelating komen van de medisch adviseur toestemming lichte bezigheid voor mensen die een ziekte en/of invaliditeitsuitkering ontvangen. Er zijn ook knelpunten op het niveau van de promotor: - Op de vergoeding (max. 1 per uur) moet bedrijfsvoorheffing betaald worden, maar geen RSZ betaald worden. Nochtans betwist de RSZ dit. Her moet een eensluidende, wettelijke regeling rond komen. - Arbeidsinspectie: is de overeenkomst afgesloten met de arbeidszorgmedewerker een arbeidsovereenkomst, een overeenkomst voor vrijwilligerswerk, of een overeenkomst voor vrijwillige medewerkers in arbeidszorg. Naar dit laatste gaat onze voorkeur. - Inspectie van Sociale Wetten: Moet er telkens een akkoord zijn van de sociale inspectie of kan dit geregeld worden via een globale attestering voor arbeidszorgmedewerkers. - In de regelgeving wordt bepaald dat de arbeidszorgmedewerker verzekerd moet worden door de sociale werkplaats voor eigen materiële schade. Dit is niet verzekerbaar en gaat zelfs verder dan een werknemer in dienstverband. 15. Plaats van de sociale economie op Federaal en Europees niveau Op federaal niveau pleiten wij voor een minister van sociale economie die het gezicht vormt voor de sector sociale economie en aanspreekpunt is voor de sector. Wij vragen aan de Federale en Vlaamse overheid om het belang van de sociale economie te bepleiten en druk uit te oefenen zodat op Europees niveau zodat thema s mbt sociale economie en tewerkstelling van kansengroepen niet ondergeschikt gemaakt worden aan de concurrentieregels. Wij vragen een contactpersoon die zich specifiek bezighoudt met de Europese regelgeving en de invloed op sociale economie. 16. Vrijstelling van onroerende voorheffing Het Wetboek Inkomstenbelasting (W.I.B.) zou aangepast moeten worden ten voordele van de sociale werkplaatsen. Gezien deze vrijstelling voor heel wat verenigingen zonder winstoogmerk met sociaal karakter geldt, zou art ook op de sociale werkplaatsen van toepassing moeten zijn. Zij staan in voor het maatschappelijk welzijn van kansarmen en maatschappelijk achtergestelden, door het aanbieden van arbeid in aangepaste vorm.

8 Gelet op: Art. 12 W.I.B., 1 : Vrijgesteld is het kadastraal inkomen van de onroerende goederen of delen van onroerende goederen die een belastingplichtige zonder winstoogmerk heeft bestemd voor het vestigen van en sociale werkplaatsen. III. Prioriteiten voor Europa 17. Garantie van de middelen en de goede werking van de fondsen De verordening (EG) Nr. 2204/2002 van de commissie van 12 december 2002 betreffende de toepassing van de artikels 87 en 88 van het EU - verdrag werkgelegenheidssteun stelt dat alle maatregelen die afwijken van de EU maatregel zich moeten aanmelden bij de commissie. Wij vragen aan het beleid of zij de Scoiale Maribel steun, wat ook een tewerkstellingsmaatregel is, beschermen zodat deze niet in het gedrang komt. 18. Plaats van de sociale economie op Federaal en Europees niveau Op federaal niveau pleiten wij voor een minister van sociale economie die het gezicht vormt voor de sector sociale economie en aanspreekpunt is voor de sector. Wij vragen aan de Federale en Vlaamse overheid om het belang van de sociale economie te bepleiten en druk uit te oefenen zodat op Europees niveau zodat thema s mbt sociale economie en tewerkstelling van kansengroepen niet ondergeschikt gemaakt worden aan de concurrentieregels. Wij vragen een contactpersoon die zich specifiek bezighoudt met de Europese regelgeving en de invloed op sociale economie. SST, Berchem, 24 juni 2003