Gemeente KEIEM Parochiekerk Sint-Niklaas

Transcriptie

1 VLAAMSE OVERHEID inventarisatie van het onroerend erfgoed : ORGELS Provincie West-Vlaanderen Administratieve entiteit DIKSMUIDE Gemeente KEIEM Parochiekerk Sint-Niklaas Arrondissement Diksmuide KERK In het begin van de 17 de e. werd een nieuwe driebeukige hallenkerk met westertoren gebouwd, in laatgotische stijl. In werd een doksaal opgetrokken (over een eventueel orgel is niets bekend). Dit gebouw werd in oktober 1914, tijdens de eerste wereldoorlog, gedynamiteerd. In 1919 werd een noodkerkje in gebruik genomen. In de periode werd de huidige kerk gebouwd, in neogotische stijl. ORGEL Voorgeschiedenis In 1853 was een orgel gebouwd door Ch.-L. van Houtte (Waregem). Hieraan werden in het begin van de 20 ste e. werken uitgevoerd door Fr. Joris (Ronse). Het werd samen met de kerk vernield in Huidig instrument Auteur : [naamplaatje] Frans Vos Orgelmaker Sichem Bouwjaar : , herstelling door Jos. & P. Loncke (Esen) en 1979, herstelling in twee fasen, door firma Andriessen (Menen) INSTRUMENT Dispositie Gr.Org. Ped. Reciet Bourdon 16 Montre 8 Flûte harmon. 8 Violon 8 Prestant 4 Quinte 3 Fourniture 3r Sousbasse 16 Cor de nuit 8 Salicional 8 Voix céleste 8 Flûte écho 4 druktoetsen onder klavier : P - F - T - A pedalen : - Pedaal aan Groot Orgel - Reciet aan Groot Orgel - Octaaf aigu Reciet Tremolo

2 manuaalomvang : C - g 3 pedaalomvang : C - d 1 Klaviatuur - vrijstaande speeltafel, onder het orgel - registertuimelaars, gekleurde opschriften zwart = Gr.Org. / groen = Ped. / rood = Rec. Pijpwerk - integraal nieuw uit 1929 Windladen, tractuur, enz. - pneumatisch ORGELKAST - ingebouwd onder een spitsboog, op het doksaal - in feite enkel een front met houten sierpijpen dat de boogopening vóór de toren invult huidige toestand : normaal bespeelbaar datum onderzoek : juni 1986 (2010 : er is thans een electronium in gebruik) * * * BIBLIOGRAFIE * over voormalige orgels * 1) E.G.J. Gregoir : Historique de la facture et des facteurs d'orgue, Antwerpen 1865; blz : VAN HOUTTE-VANDEN POEL (Charles Louis), à Waereghem [...] [...] orgues placées par ce facteur : 17 (1843) Keyem (Dixmude), de 15 reg.; [...] Tous ces orgues ont un clavier, sauf ceux de [...] 2) Gh. Potvlieghe : Orgelbouwer Charles Louis Van Houtte, in De Praestant, jg. XV, 1966; blz & 72. Werken [...] 1843, Keiem, 15 reg. (vernield tijdens W.O. I). 3) P. Roose : De Belgische orgelbouwersfamilie Joris, in Orgelkunst, jg. III, nr. 3, sept. 1980; een inwijdingsfolder uit 1911 bevat een "Lijst der orgels vervaardigd en der merkelijke herstellingen gedaan door het huis François Joris, gebreveteerd te Ronse"; op deze lijst komt "Keyem" voor (werken te situeren tussen 1900 en 1911).

3 * over het huidig orgel * 1) Jos. Loncke : Geschiedenis van een orgelbouwer, afl. 3, in De Schalmei, jg. I, nr. 5, Gent 1946; blz : werken door Jozef en Pieter Loncke (Esen), sinds 1924; 1942 : Keyem, 12 sp., 2 klav., herstel orgel (beschadiging door regen) 2) A. Deschrevel : Overzicht van de orgels gebouwd door wijlen Jozef Loncke, in De Praestant, jg. VIII, 1959; blz : Keiem, restauratie, 12 sp., 2 kl., ped. (oorlogschade) 3) R. Symoen : Keiem door de eeuwen heen, Keiem, 1980; - blz. 124 : Het jaar 1930 tenslotte ziet het kerkgebouw geschilderd, terwijl in 1931 ook het orgel ingewijd wordt. - blz. 125 : Tenslotte wordt in oktober 1978 het kerkorgel, dat reeds vele jaren buiten gebruik was, weer hersteld. Op 15 oktober 1978 wordt het opnieuw bespeeld door de kosteres. In 1979 krijgt het orgel een tweede reparatiebeurt, zodat het thans in al zijn glorie weer de goddelijke diensten kan begeleiden. - blz : Het Kerkorgel. Dit orgel wordt op 7 maart 1931 door pastoor Oscar Maes gewijd en ingehuldigd. Het bestaat uit 2 klavieren met 11 volledige spelen en 1 spel transmission. Het is vervaardigd door het huis Frans Vos uit Zichem in 1929, terwijl Joseph Lelan uit Kortrijk ditzelfde jaar instaat voor de orgelkast en de pijpen. [n.b. de auteur bedoelt met dit laatste alleen de houten sierfrontpijpen.] In de loop der jaren wordt het instrument onbespeelbaar door toenemende waterschade. Het is pastoor Monteyne die in 1978 het orgel laat herstellen, zo dat het sinds oktober van dit jaar weer in gebruik is. We vinden er ook het opschrift "Looft den Heer met snaar en orgelspel".

4 ICONOGRAFIE 1) Fotografische opname(n) beschikbaar bij het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium / Brussel : Zie tevens : De Vos-Stockman, A. & Roose, B. : Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, provincie West-Vlaanderen, kanton Diksmuide; uitg. Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Brussel, 1973; blz. 13, KEIEM, kerk Sint-Niklaas Interieur / Alg. gezicht naar doksaal, cliché M33741 (1968). KIK-IRPA, Brussel

5 2) foto H. Allary, 2009