Over goed en kwaad, nadenken over de Heidelbergse catechismus, Onze Vader, filmpjes maken, lied luisteren

Transcriptie

1 Tussen toen en nu Leeftijd: 13-16, 16+ Soort bijeenkomst: catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Leefwereld en ontwikkeling jeugd Tijdsduur: 3 uur min. Over goed en kwaad, nadenken over de Heidelbergse catechismus, Onze Vader, filmpjes maken, lied luisteren Wat is goed in de wereld en wat is kwaad en wat heeft God daarmee te maken? En is er verschil tussen mensen over wat goed of kwaad is? Dergelijke vragen komen op creatieve wijze aan de orde in de werkvormen die volgen. Introductie (Opwarmer) Doelstelling: introductie van het thema goed en kwaad' Tijdsduur: 5 minuten Nodig: beamer, digitale afbeeldingen of de afbeeldingen geprint op A4 papier Zoek voorafgaand aan de bijeenkomst een stuk of tien/vijftien afbeeldingen die iets uitbeelden van goed' of van kwaad'. Zorg voor duidelijke afbeeldingen en voor grensgevallen. Laat in een vlug tempo de afbeeldingen zien en laat de groep beslissen of desbetreffende afbeelding behoort tot de categorie goed' of kwaad'. Verlos ons van de boze (16+) Doelstelling: begrijpen waarom we het één goed en het ander kwaad vinden Tijdsduur: 20 minuten Nodig: gebed Onze Vader op papier uitgewerkt of op de beamer laten zien, flap-over, dikke stift, download achtergrondinformatie Onze Vader Lees met de jongeren het Onze Vader. Wat bidden we als we uitspreken verlos ons van de boze'? Wat ervaren de jongeren als boos' in hun wereld? Noteer dit op een flap-over. Hoe komt het dat wij deze dingen als boos' betitelen? Wie bepaalt of iets boos' is of niet? In de Bijbel staan verhalen die het boze benoemen. Vertel de jongeren over een paar voorbeelden. Wat roepen deze voorbeelden in hen op? Herkennen ze soortgelijke situaties in hun eigen leven? Hoe gaan zij met die situaties om? Zijn de adviezen uit de Bijbel bruikbaar voor hun leven? Wanneer wel/niet? Boom van kennis van goed en kwaad (Werkvorm) Doelstelling: waar sta ik zelf als ik nadenk over goed en kwaad? Tijdsduur: één uur Nodig: wit A4 papier, Bijbel, potloden, één wit laken per vier jongeren, verfbenodigdheden

2 Vertel dat jullie gaan nadenken over waar je zelf staat als het over goed en kwaad gaat. Dit ga je niet verwoorden, maar verbeelden. De jongeren horen straks muziek of een verhaal. Het is belangrijk dat zij dit tot zich nemen en met hun handen iets laten zien van wat ze gehoord hebben. De insteek van deze werkvorm is om jongeren uit te dagen vanuit hun gevoel te reageren op een Bijbelverhaal in plaats van verstandelijk. Geef de jongeren ieder een vel papier en een potlood. Vertel dat je drie keer één minuut een bepaald soort muziek laat horen (klassiek, heavy metal, pophit van dat moment), en dat zij zolang de muziek duurt met gesloten ogen naar de muziek moeten luisteren en tegelijkertijd hun potlood moeten laten gaan over het papier. Klassieke muziek kan bijvoorbeeld lieflijke lijnen opleveren en heavy metal dikke krassen. Als de jongeren het moeilijk vinden om hun ogen dicht te houden, kun je de werkvorm speelser maken door ze bij elkaar een doek voor de ogen te laten knopen. Zo is er meer veiligheid in de groep, omdat iedereen de ogen dicht heeft. Vraag na de drie minuten hoe het was om te doen. Bekijk elkaars tekeningen en vertel er kort iets over. Dit alles is bedoeld als opwarmer voor de volgende stap, dus doe hier niet te lang over. Leg uit dat je nu een kort verhaal gaat lezen, en dat ze dit keer alleen hoeven te luisteren met hun ogen dicht. Zonder het potlood dus! Lees Genesis 2: 8-9 en Hoe zou de tuin eruit zien en hoe de boom van de kennis van goed en kwaad? Lees het verhaal nog een keer en laat ze tegelijkertijd een voorstelling in gedachten maken. Verdeel de jongeren in groepjes van vier en geef ze een wit laken mee waarop ze hun voorstelling bij het verhaal gaan schilderen. Als vanzelf zullen ze moet praten over hun eigen voorstelling, omdat ze met z'n vieren gezamenlijk één voorstelling op het laken moeten schilderen. Vertel hoeveel tijd ervoor is. Hang de lakens op, zodat ze goed zichtbaar zijn (idee: in de kerkzaal, zodat op zondag de gemeente ze ook kan zien). Ga het gesprek aan over wat de jongeren hebben geschilderd en wat dit zegt over hun kijk op het thema goed en kwaad. Laat de jongeren op elkaars afbeeldingen reageren. Wat spreekt je erin aan? Benoem zelf ook wat je in iedere verbeelding aanspreekt. Zijn we geneigd tot het goede of het kwade? (Verdiepingswerkvorm jaar) Doelstelling: leren dat de bijbel op verschillende wijze wordt uitgelegd en dat de uitleg consequenties heeft hoe je tegen de vraag aankijkt zijn we geneigd tot het goede of het kwade?' Tijdsduur: een uur Nodig: Heidelbergse catechismus zondag 3 op papier, aantal Bijbels Vertel in het kort het ontstaan van de Heidelbergse catechismus. Lees met elkaar Zondag 3, de vragen zes, zeven en acht. Begrijpen de jongeren alles? Als er een vraag komt waar je zelf ook geen antwoord op hebt, vertel de jongeren dat dan ook. Probeer met elkaar te bedenken wat het antwoord zou kunnen zijn. Maar laat ook de onduidelijkheid staan, zodat helder is dat we ons geloof tegenwoordig soms met andere woorden en andere denklijnen formuleren. Lees daarna met elkaar het eerste scheppingsverhaal (Genesis 1-2:3) waarin God telkens ziet hoe goed alles is. Dit verhaal kent een heel andere toon. Begrijpen de jongeren dit verhaal? En wat roept deze tekst bij hen op? Leg uit dat er binnen de Protestantse Kerk verschillend wordt gedacht over hoe de mens in elkaar steekt. Je kunt de

3 nadruk op het scheppingsverhaal leggen waarin God ziet hoe alles goed is, en waarin Hij de mens naar zijn beeld schept. Of je gaat uit van het verhaal van Adam en Eva die van de boom van kennis van goed en kwaad eten, en legt dit verhaal uit als het ontstaan van onze neiging naar het kwade. Vraag de jongeren naar hun visie. Kunnen zij dit verbinden met voorbeelden uit het dagelijks leven of wat ze hebben gehoord in het nieuws? Geef ook zelf aan hoe jij erover denkt. Koppel jouw visie met een Bijbelverhaal waarin de rol van God naar voren komt en hoe Hij omgaat met de mens (denk aan: de verloren zoon, de zaaier,...) Hoe zien jongeren de rol van God naar de mens toe, als de mens iets goeds of iets kwaads doet? Waar ligt bij jou de grens? (Werkvorm) Doelstelling: hoe denken de verschillende generaties over goed en kwaad? Tijdsduur: 30 minuten Nodig: videocamera's of mobiele telefoons met een camera, pennen en papier Vraag voorafgaand aan de bijeenkomst een aantal volwassenen om deel te nemen aan deze werkvorm. Zorg voor één volwassen gemeentelid per twee jongeren (het leukste is als je gemeenteleden kunt vinden van 30 tot en met 90 jaar oud). Laat de volwassen gemeenteleden met elkaar eerst een groep vormen en de jongeren samen ook. Elke groep bedenkt vragen over het onderwerp goed en kwaad'. Geef als tip mee dat het erom gaat bij elkaar de grenzen te ontdekken: wat vind jij goed, wat vind jij kwaad? Waar ligt de grens? Ook gaat het over de relatie tussen goed en kwaad en God. Als beide groepen een evenveel vragen hebben bedacht, vertel je dat jullie elkaar gaan interviewen. Dit gebeurt in drietallen: steeds twee jongeren en een volwassene. Eerst stelt een van de jongeren een aantal vragen aan het oudere gemeentelid. De tweede jongere filmt dit. Daarna stelt het oudere gemeentelid een aantal vragen aan de tweede jongere. De eerste jongere filmt dan. Vraag een jongere of meerdere jongeren om alle filmpjes achter elkaar te monteren. Windows Live Moviemaker of een ander (gratis) programma is daar heel geschikt voor. Zorg dat je nogmaals bij elkaar komt en kijk met jong en oud naar de film. Praat er kort over na hoe de groep deze werkvorm heeft ervaren. Een ander idee is om de film op de website van je gemeente te zetten. Je kunt ook de film laten zien in een jeugddienst. Zo wordt de hele gemeente betrokken bij het project! Die Duiwel En God (Afsluiter) Doelstelling: op ontspannen wijze het onderwerp goed en kwaad afsluiten Tijdsduur: vijf minuten Nodig: het lied Die Duiwel en God van Stef Bos (op de CD: Stef Bos, Van Mpumalanga tot die Kaap, 2001), muziekinstallatie, lichte doek, donkere doek Deel de songtekst uit op papier en luister met elkaar naar het lied. Het is een lied met een kwinkslag, wat je op zichzelf kan laten staan, zonder erover door te praten of te verwerken. Dan werkt het als een ontspannen afsluiter. Je kunt er ook voor kiezen er een werkvorm van te maken. Laat de jongeren in de tekst aanstrepen wat ze wel/niet aanspreekt. Ga met elkaar daarover in gesprek. Sluit af door iedere jongere twee waxinelichtjes te laten neerzetten in een ruimte die je daarvoor hebt ingericht met bijvoorbeeld een lichte en een donkere doek: één voor al het goede en één voor al het donkere dat er is in de wereld.

4 Die Duiwel En God, Stef Bos Ek es die duiwel Ik ben God Ik heb de wereld gemaakt Ek maak die wereld kapot Ek stook die kole Ik maak die slaai Ek sorg vir die drank Ek sorg voor die braai Ek es die Ying Ek es die Yang Ek es die appel Ek es die slang Ek es die liefde Ek es die haat Ek es die hoer Ek es die staat Ik draag een baard Ik het een stert Haal een van ons weg Dan is die ander niks wert Ek es die toeval Ek es die lot Ek es die duiwel En ik ben God Ons is al saam van die begin van die tijd Ons ken mekaar al een eeuwigheid Ons is een tweeling uit dieselfde buik Jij gaan nooit weet wie is wie Als jij niet goed kijk Ek es die grondpad Ek es die weg Saan es ons sterk Alleen es ons sleg Jij mag ons niet skei nie Ons es aan mekaar vas Soos whiskey en water in dieselfde glas Ons maak samen oorlog Ons maak saam plesier Ek es van Holland En ek es van hier Ek es die toeval En ek es die lot Ek es die duiwel En ek es God

5

6