Notitie Gezondheidsplan

Transcriptie

1 Notitie Gezondheidsplan Datum : januari Door : P.R. Stroeve

2 Status Beleidsnotitie Auteur(s) P.R. Stroeve Datum 11 januari Datum bespreking MT 13 oktober 2009 Datum vaststelling bestuurder 13 oktober 2009 Datum bespreking Centrale Verwantenraad - Datum bespreking Cliëntenraad - Datum bespreking Ondernemingsraad 6 oktober 2009 Datum evaluatie doelstelling Januari 2011 Datum evaluatie beleid Januari 2011 Effectbespreking van de totstandkoming van Januari 2011 deze notitie 2

3 Inhoudsopgave: 1. Inleiding Ontwikkelingen en problemen Gezondheidsplan De Lichtenvoorde Invulling gezondheidsplan Plan van aanpak Effect meeting Slotwoord

4 1. Inleiding De Lichtenvoorde vindt het belangrijk dat medewerkers met plezier, in een gezonde omgeving en op een gezonde manier het werk kunnen uitvoeren. Om dit te realiseren wordt de nodige aandacht geschonken aan onder andere Arbobeleid, het houden van een Risico Inventarisatie & Evaluatie en het voorkomen van verzuim. De Lichtenvoorde wil en moet als zorgdienstverlener haar verplichtingen naar cliënten nu en op termijn nakomen. Dit lukt alleen met voldoende goede, gemotiveerde en gezonde medewerkers. Onderzoeken van onder andere TNO, het Centraal bureau voor de statistiek en het RIVM vragen aandacht voor de relatie mens, werk, maatschappij en gezondheid. Ook de media besteden ruim aandacht aan ontwikkelingen op dit gebied. Om de situatie en mogelijkheden bij De Lichtenvoorde ook in beeld te krijgen heeft eind november 2007 een studente van de Hogeschool Arnhem- Nijmegen met studierichting CIOS-SGM (Sport, Gezondheid en Management) een onderzoek verricht binnen De Lichtenvoorde in het cluster Achterhoek Zuid West, om een indruk te krijgen over de wijze waarop medewerkers van De Lichtenvoorde met gezondheid omgaan. In totaal hebben 81 medewerkers van cluster Achterhoek Zuid West een enquêteformulier toegestuurd gekregen. Hiervan hebben 52 medewerkers (64%) het enquêteformulier ingevuld en geretourneerd. In de enquête werden onder andere vragen gesteld over eetgewoonten, in hoeverre mensen regelmatig bewegen en wat ze wel of niet van de werkgever verwachten in het kader van gezondheidsmanagement. De resultaten van deze enquête zijn verwerkt in een adviesrapport en een interventierapport. De resultaten van het onderzoek en het advies zijn door deze studente aan het managementteam en de ondernemingsraad van De Lichtenvoorde gepresenteerd. Zowel het managementteam als de ondernemingsraad heeft aangeven belang te hechten aan een verdere uitwerking van het Gezondheidsplan binnen De Lichtenvoorde. 4

5 2. Ontwikkelingen en problemen Maatschappelijke ontwikkelingen, veranderingen in wet en regelgeving etc. zullen ook invloed hebben op De Lichtenvoorde. Hieronder worden vier van deze ontwikkelingen kort beschreven welke een causaal verband hebben met gezondheid en duurzame inzetbaarheid. Medewerkers moeten langer blijven werken; Alle pijlen van de overheid zijn erop gericht om medewerkers zo lang mogelijk voor het arbeidsproces te behouden. De overheid heeft collectieve mogelijkheden om vroegtijdig te kunnen stoppen met werken als overbrugging naar het pensioen teruggedrongen. Als een medewerker eerder wil stoppen met werken moet hij dit zelf regelen door een verzekering af te sluiten of door bijvoorbeeld deel te nemen aan een levensloopregeling. De arbeidsmarkt wordt krapper; De Lichtenvoorde en de omgeving van De Lichtenvoorde blijven zich ontwikkelen. Het gaat hier om ontwikkelingen die ook de bedrijfsvoering beïnvloeden. Zo merken we dat de arbeidsmarkt in de Achterhoek krapper wordt. Op vacatures krijgen we nog voldoende respons om deze goed in te vullen. Het aantal mensen dat zich echter meldt voor invalwerk neemt af. Het werven van voldoende medewerkers zal op termijn naar alle waarschijnlijkheid een stuk lastiger worden. Hier worden wij als De Lichtenvoorde mee geconfronteerd, maar dit geldt ook voor andere werkgevers in de Achterhoek. Het doel om goede medewerkers voor De Lichtenvoorde te behouden wordt daarmee voor de toekomst nog belangrijker. Veranderingen in leef-, beweeg- en eetgewoonten; In de loop der jaren zijn soorten voedingsmiddelen en de manier van vrijetijdsbesteding aangepast aan de steeds veranderende wensen en behoeftes van mensen. Tegenwoordig ligt er een ruime keus aan snelle maaltijden en snacks in de supermarkten en is gamen op de computer voor sommige mensen een tak van sport geworden. Dit zou op termijn een negatief effect kunnen hebben op het gevoel van welbevinden van mensen of zelfs de gezondheid negatief kunnen beïnvloeden. Zorgintensiteit; Bovenstaande veranderingen in leef-, beweeg- en eetgewoonten gelden zeker ook voor cliënten. Het aantal cliënten met overgewicht is een aandachtspunt voor De Lichtenvoorde. Door maatschappelijke ontwikkelingen zal dit aantal zeker niet positief worden beïnvloed. Minder gezonde leefgewoonten zouden kunnen leiden tot een grotere zorgvraag en zorgintensiteit. Probleemstelling: Wanneer De Lichtenvoorde niet of in onvoldoende mate anticipeert op de bovengenoemde ontwikkelingen zal dit kunnen leiden tot een toename van het ziekteverzuim en een onaanvaardbaar verloop van medewerkers. 5

6 3. Gezondheidsplan De Lichtenvoorde In het kader van Arbo aangelegenheden zijn al verschillende zaken uitgewerkt. Er is bijvoorbeeld een Arbo managementsysteem ontwikkeld waarin aandacht wordt besteed aan onder andere Fobo, fysieke belasting en bedrijfshulpverlening. Naast deze regelingen is het van belang om voorzieningen te treffen die een substantiële bijdrage zouden kunnen leveren aan de verbetering van gezondheid en welzijn van medewerkers en een samenhang aan te brengen tussen zorg en verzuim. Door meer accent te leggen op de factor arbeid en extra aandacht te besteden aan een preventief gezondheidsplan kunnen zorg en verzuim beter op elkaar aansluiten. Uit onderzoek blijkt dat een betere samenwerking in de keten van preventie, verzuim en re-integratie tot een aanzienlijke verhoging van de arbeidsproductiviteit bij organisaties kan leiden en de toename van verzuim en verloop daarmee zou kunnen worden voorkomen. 6

7 4. Invulling gezondheidsplan Het Gezondheidsplan moet vorm krijgen. Dit is op verschillende manieren mogelijk. Bij het starten met gezondheidsplan zal er ook rekening gehouden moeten worden met de fase waarin de organisatie, het management en haar medewerkers zitten wat betreft het thema gezondheid, levensstijl en werk. De Lichtenvoorde lijkt zich op dit moment tussen de voorbeschouwingfase (dit is een fase waarin men zich nog niet bewust is van een probleem en dus niet overweegt om het gedrag te veranderen) en de overpeinzingfase (dit is een fase waarin men de voor- en nadelen afweegt en overweegt om het gedrag te veranderen) te bevinden. Door te informeren en over dit onderwerp te communiceren, zal bewustwording en betrokkenheid moeten worden bereikt. De ultieme fase is de fase van gedragsbehoud waarin het nieuwe gedrag wordt volgehouden. (Transtheoretisch model Prochaska&Diclemente) Doelstelling Doelstelling van het Gezondheidsplan bij De Lichtenvoorde is dat de uit te voeren acties een positief effect hebben op de cultuur (bespreekbaar maken van gezondheid en duurzame inzetbaarheid), het verzuimpercentage, het verloopcijfer en dat ze aansluiten bij de relevante gezondheidsthema s. 7

8 5. Plan van aanpak Om het Gezondheidsplan ook binnen De Lichtenvoorde te laten slagen heeft het de voorkeur om met een kleinschaliger pilot te starten. Dit biedt de mogelijkheid om op basis van vallen en opstaan tot een optimale invulling van het Gezondheidsplan voor de gehele organisatie te komen. Het effect en het rendement van de inspanningen in het kader van het Gezondheidsplan moet gevolgd worden en in beeld worden gebracht. Er is voor gekozen om het pilot in cluster Achterhoek Zuidwest te starten. Zoals in de inleiding is aangegeven heeft in dit cluster een onderzoek plaatsgevonden met als doel een indruk te krijgen over de wijze waarop medewerkers van De Lichtenvoorde met hun gezondheid omgaan. Daarnaast geniet het ook de voorkeur om het pilot in één cluster te laten plaatsvinden, omdat hiermee het management van dit betreffende cluster goed geïnformeerd en betrokken kan worden. Stap1: Bewustwording De eerste stap is medewerkers te betrekken bij het onderwerp Gezondheidsplan en een wederzijdse basis te leggen waarin gezondheid, welzijn en leefstijl onderwerp van gesprek zijn. Gezondheid en duurzame inzetbaarheid zijn zowel voor De Lichtenvoorde als werkgever als ook voor de individuele medewerker van belang. Werknemers mogen van De Lichtenvoorde verwachten dat zij zorgdragen voor goede arbeidsomstandigheden. Omgekeerd is het ook zo dat een ongezonde leefstijl van een werknemer bespreekbaar gemaakt moet kunnen worden door de werkgever. Alleen door samenwerking zul je resultaat kunnen boeken. Het jaar 2009 zal gebruikt moeten worden om medewerkers te informeren; - over het Gezondheidsplan; - het waarom van het Gezondheidsplan; - aandacht voor gezonde dingen, informatie over voeding/ bewegen etc. Actie: door over dit onderwerp in de nieuwsbrief en op de website te informeren. In zullen de medewerkers Achterhoek Zuidwest over de concrete invulling van het Gezondheidsplan bij De Lichtenvoorde geïnformeerd worden. Stap 2: Concrete invulling Gezondheidsplan Georganiseerd/aangeboden vanuit De Lichtenvoorde 1. Health Check Het concrete en tastbare vertrekpunt bij de invulling van het Gezondheidsplan is de medewerkers in gelegenheid te stellen de eigen gezondheid middels een aantal testen/onderzoeken en vragen in beeld te laten brengen door een health check De health check is een moment opname maar wel een goed vertrekpunt voor medewerkers om naar de eigen gezondheid te kijken en daar waar nodig verbetering aan te brengen. Het biedt ondersteuning om op een verantwoorde manier te kijken naar de eigen gezondheid en het zou De Lichtenvoorde en medewerkers in staat moeten stellen om preventieve acties in gang te zetten. De check duurt ongeveer een half uur (korte vragenlijst, conditie, kracht, lenigheid, coördinatie, huidplooimeting, lengte/gewicht/bloeddruk en longvolume) en wordt begeleid door een deskundige. Voor wie: voor alle medewerkers in vaste dienst van De Lichtenvoorde werkzaam in cluster Achterhoek Zuidwest. Tijd: gedurende het eerste half jaar van kunnen medewerkers van deze mogelijkheid gebruik maken. De uitkomsten van de checkresultaten zullen gedetailleerd door de externe partij met de individuele medewerker worden besproken. De resultaten worden in totaliteit 8

9 teruggekoppeld naar De Lichtenvoorde. Deze resultaten leveren weer input voor prioriteiten en acties welke door De Lichtenvoorde opgepakt moeten worden op het gebied van het Gezondheidsplan. Ook biedt dit de individuele medewerker de mogelijkheid om gericht zelf acties in gang te zetten om de eigen gezondheid positief te beïnvloeden. Nadrukkelijk wordt opgemerkt dat de resultaten op organisatie niveau totaal geanonimiseerd zijn. 2. Omgaan met Stress Landelijk zijn er per jaar ongeveer een kwart miljoen mensen ziek als gevolg van stress. Het structureel ervaren van stress heeft een negatieve invloed op de gezondheid. Het kan leiden tot psychische klachten zoals overspannenheid en depressie, rugklachten, infectieziekten etc. Activiteit: Het organiseren van een cursus/training omgaan met Stress. In deze training zal er uitleg zijn over stress, aandacht voor het omgaan met stress, hoe kun je stress herkennen en wat je zelf kunt doen. Training wordt verzorgd door de psycholoog Ruud Storck. Voor wie: voor alle medewerkers in vaste dienst van De Lichtenvoorde werkzaam in cluster Achterhoek Zuidwest. 3. Toolbox Step Medewerkers worden in hun werk en privé geconfronteerd met fysieke belasting. Wanneer er sprake is van fysieke overbelasting door onveilig lichaamsgebruik ontstaat er een kans op blessures. Aandacht voor veilig lichaamsgebruik zal een preventieve werking hebben. Activiteit: Groepsgewijze Toolbox verzorgt door Step, voorlichting over de werking van het lichaam, voorlichting over ontstaan van overbelasting, uitleg werkwijze Step en uitleg over de gewichtheffertechnieken. Voor wie: voor alle medewerkers in vaste dienst van De Lichtenvoorde werkzaam in cluster Achterhoek Zuidwest. 4. Bedrijfsfitness De belastingdienst heeft een aantrekkelijke fiscale regeling die het mogelijk maakt om medewerkers die deelnemen aan bedrijfsfitness tot 40% korting op de contributie te geven. Voorbeeld: contributie 42,-, de medewerker is lid van een sportschool waar De Lichtenvoorde een bedrijfsfitnesscontract mee heeft afgesloten. De contributie wordt door De Lichtenvoorde betaald en verrekend met het bruto salaris van de medewerker dit betekent dat de belastingdienst in feite 40% van de contributie mee betaald en dat de medewerker netto 25,20 betaald in plaats van 42, - Hier zitten voor De Lichtenvoorde geen directe kosten aan. Voor wie: voor alle medewerkers in vaste dienst van De Lichtenvoorde. 5. Nader te bepalen activiteit Afhankelijk van de wensen vanuit de organisatie en medewerkers moet dit deel ingevuld worden. 6. Verdere informatie Medewerkers zullen over de volgende onderwerpen onder andere via de site van De Lichtenvoorde informatie kunnen vinden over: -wandel en fietsroutes -gezond alcohol gebruik -gezonde voeding -beweeg adviezen Bovenstaande activiteiten worden in eigen tijd verricht. 9

10 7. Mogelijkheden medewerkers Naast het aanbod vanuit De Lichtenvoorde hebben medewerkers zelf ook nog de volgende mogelijkheden de eigen gezondheid in beeld te laten brengen zonder bemoeienis van De Lichtenvoorde als werkgever. Zorgverzekeringen besteden aandacht aan het onderwerp preventie op het gebied van gezondheid. De Lichtenvoorde zal medewerkers waar mogelijk actiever gaan informeren middels nieuwsbrieven en informatieposters over de mogelijkheden via de zorgverzekering. 10

11 6. Effect meting Het Gezondheidsplan zal geen eenmalige activiteit zijn het is van belang om duurzaam met dit instrument om te gaan en gepaste activiteiten ook in de toekomst uit te blijven voeren. Om het Gezondheidsplan een belangrijk instrument te laten zijn zullen de effecten van de inspanningen inzichtelijk moeten worden gemaakt. Er zijn veel onderzoeken gedaan naar gezondheid en op welke wijze dit te beïnvloeden is. Een causaal verband tussen investeringen en resultaten is in ons land echter nog niet vastgesteld. Volgens onderzoekers van de afdeling Sociale Geneeskunde van het VU medisch centrum in Amsterdam moet je mensen minimaal drie tot vijf jaar volgen om een structureel onderzoeksresultaat te kunnen boeken op enkele relevante criteria zoals verzuim. De effect meting binnen De Lichtenvoorde zal plaatsvinden door de groep die deelneemt aan de activiteiten te volgen en te vergelijken met de groep medewerkers die niet deelneemt. Te meten: Hoeveel medewerkers doen mee aan de fitheidstest, hoeveel van deze groep mensen volgt één van de andere activiteiten. Wat is het verzuim percentage en de verzuimreden van deze medewerkers. Hoeveel medewerkers doen niet mee aan de fitheidstest, hoeveel van deze groep mensen volgt één van de andere activiteiten. Wat is het verzuim percentage en de verzuimreden van deze medewerkers. Ook met behulp van het te houden medewerkers tevredenheidonderzoek zullen eventuele effecten op het gebied van het Gezondheidsplan in beeld worden gebracht. 11

12 7. Slotwoord Ziekten zoals diabetes, chronische luchtwegaandoeningen en hart-vaat aandoeningen nemen toe en komen ook al op jongere leeftijd op. Als we meer en meer tot op hogere leeftijd door gaan werken, dan gaan deze ziekten steeds belangrijk worden, ook voor De Lichtenvoorde als werkgever. De Lichtenvoorde zal ook, als we gewoon doorgaan, een deel van de productiviteit kwijt raken ten gevolge van de groei in deze ziektes. Dit wordt als een belangrijke economische bedreiging gezien, ook op Europees en wereldniveau. Het terugdringen van deze ziekten door preventie zal De Lichtenvoorde als werkgever in staat blijven stellen om de dienstverlening te blijven leveren en zal zelfs op termijn geen geld kosten maar geld opleveren. De Lichtenvoorde vindt het belangrijk dat werknemers met plezier hun werk kunnen uitvoeren in een gezonde omgeving en op een gezonde manier. De omschakeling naar langer doorwerken, het op peil houden van kennis/vaardigheden en duurzame inzetbaarheid vraagt om een mentaliteitsverandering. Medewerkers hebben hier een grote eigen verantwoordelijkheid voor hun werk en werktoekomst. Dit is niet vrijblijvend, noch voor de werkgever noch voor de medewerker. Het werken aan een goede leefstijl is voor medewerkers ook van groot belang. Wanneer dit niet onder ogen wordt gezien loopt de individuele medewerker een grote kans vroeg of laat uit de boot te vallen en niet eenvoudig meer terug te kunnen komen in het arbeidsproces. Met de verandering in ons sociale stelsel die in de afgelopen jaren is doorgevoerd, moet hier ook terdege rekening mee worden gehouden. Als werkgever zal De Lichtenvoorde er alles aan moeten doen om medewerkers op het gebied van gezondheid en duurzame inzetbaarheid te ondersteunen, maar de bal ligt bij de medewerker. Ook hier is dus ownership van de medewerker. Medewerkers moeten hierin echter wel ondersteund en gefaciliteerd worden door de organisatie. Het Gezondheidsplan moet gezond eigen belang aanspreken. Wanneer dit gezamenlijke belang wordt gevoeld zal investeren in preventie, Gezondheidsplan, een positief effect hebben op de cultuur, het verzuim en verloopcijfer en zal bijdragen aan een positiever imago. Ten aanzien van het onderwerp Gezondheidsplan zal De Lichtenvoorde zich opstellen zoals dit in het kader van goed werkgeverschap wordt geëist en zal er rekening worden gehouden met de privacy van deelnemers. Op deze notitie is de klachtenregeling medewerkers van toepassing. 12