Verkenning duurzame daken Eindhoven

Transcriptie

1 Verkenning duurzame daken Eindhoven Doelen gemeente Eindhoven % uitstootvrije en 100% duurzame gemeentelijke organisatie in % CO 2 reductie Eindhoven energieneutraal Doelen Schreeuw het van de daken - Benutten klimaat adaptatie effecten duurzame daken - Bevorderen leefbaarheid stad - Benutten daklandschap in algemeen, ter bevordering van ruimtelijke kwaliteit Verkenning Actuele kennis Welke voordelen bieden duurzame daken? Hoe kies je een dak? Beleid en regelgeving Wat is het huidige beleid in Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven? Wat werkt en wat niet? Eindhoven ruimtelijk bekeken Waar zitten er knelpunten? Wateroverlast Hitte Waar liggen kansen? Beschouwing: beleid versus ruimtelijke opgave Beschouwing Hoe nu verder? Collectief en vervolgacties Actie per doelgroep Collectief Proces collectief Groen Extensief sedum-dak (dun) Intensief sier: bloeiende lavendelweide Intensief nutstuin: eetbaar, groenten en kruidenplanten Geel Gericht op opwekken energie CO 2 -reductie Zonnepanelen/Zonneboilers Kleine windmolens Blauw Tijdelijke water buffering (als hulp voor hevige regenval en verkleining belasting riool). Gericht op koeling van het gebouw Titel presentatie 1

2 Rood Sociale functie ontmoeting, educatie, uitzicht, sport, zelf tuinieren Welke voordelen bieden duurzame daken? (I) Leefomgeving en imago stad Groene daken voegen een dimensie toe aan het stedelijk (dak) landschap. Klimaat en biodiversiteit Het groen houdt regenwater vast waardoor ze als buffer fungeert bij regenbuien + vermindering kosten RWZI Groen dempt geluid. Groen zorgt voor verkoeling (in geval van intensieve begroeiing) De biodiversiteit in de stad neemt toe, denk aan bijen, vogels, vleermuizen, insecten Lagere kosten De levensduur van het dak verdubbelt door bescherming tegen UV, hagel en temperatuurverschillen, wat ook zorgt voor lagere onderhoudskosten. Een groen dak isoleert, het energieverbruik neemt af, omdat de besparing op koeling tijdens hete zomerdagen kan oplopen tot wel 25%. Kosten RWZI nemen af. Welke voordelen bieden duurzame daken? II Waarde De vastgoedwaarde stijgt door meer groen in de buurt en/of door een toegevoegde functie van het dak. Een gebruiksdak kan een publiekstrekker zijn en de lokale economie een stimulans geven Een bijzonder dak kan zorgen voor toenemend toerisme (trap Rotterdam naar Handelsgebouw trok > 200,000 bezoekers) Leefomgeving buurten Planten en bloemen geven een positieve impuls aan de kwaliteit van een buurt. Groen zorgt voor een betere gezondheid, nodigt uit tot beweging en leidt tot verhoogde vitaliteit van stedelingen. Nieuwe functies op het dak nodigen uit tot sociale interactie. Het geeft de mogelijkheid tot een tuin, midden in de stad Mooi En niet in de laatste plaats, groen is mooi om te zien. Welke voordelen bieden duurzame daken III Baten Veel maatschappelijke baten Voordelen voor gebruiker dak (koeling, minder energiekosten) Ook voordelen voor gebouweigenaar, zoals langere gebruiksduur, verbetering imago: werkende business case is mogelijk Terugverdientijd 5-7 jaar (verschilt per dak) Kosten Investeringskosten Initiële kosten zijn hoog Kosten zijn voor gebouweigenaar (terwijl baten veel breder zijn, en eigenaar is niet altijd gebruiker van dak) Onderhoud/beheerskosten Iets verhoogde kans op lekkage als het niet slim wordt aangepakt Groene daken zijn een no-regret maatregel: heel veel voordelen en eigenlijk geen nadelen aldus Paul van Roosmalen, programma manager duurzame daken Rotterdam. Type duurzame daken Directe effecten/ functies Hoe kies je een dak? Groen dak Groen dak + energie Waterdak Energiedak Intensief Extensief Permanent Tijdelijk Vegetatie/ groen Waterberging Energie Voedsel Klimaatadaptatie Wateroverlast Droogtestress Hittestress Duurzaamheid Hergebruik water Warmteisolatie Voedselvoorziening Leefbaarheid & gezondheid Gezondheid Luchtkwaliteit Recreatie Esthetische waarde Biodiversiteit - Duurzame daken zijn altijd maatwerk (Paul van Roosmalen) - Er is een tendens van groene daken richting multifunctionele duurzame daken met diverse functies - Keuze per gebouw voor een bepaald dak spreekt vaak voor zich. - Schuin dak versus plat dak - Constructie dak - Omgeving dak (is het dak zichtbaar of niet) - Locatie dak: in de buurt van winkels, horeca, of juist op bedrijventerrein - Behoefte eigenaar dak: koeling, lunchlocatie voor medewerkers, publiekstrekker, imagoverbetering Recreatie/ voedsel Recreatie Energie transitie Wit dak Levensduur dak Titel presentatie 2

3 Hoe kies je een dak? Keuze dak wijst zich vaak vanzelf Beleid en regelgeving Wat is het huidige beleid in Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven? Rotterdam Eindhoven Amsterdam Subsidies groene daken (aan afbouwen) Voorbeelden genereren + veel publiciteit (14,000 bezoekers RDD). Trap naar handelsgebouw Actieve benadering bedrijven/gebouw-eigenaren Subsidies groene daken Lening voor energiebesparende maatregelen Schreeuw het van de daken project, opzetten collectief Subsidies groene daken + groene gevels (mits in zicht) Amsterdam Rainproof, voorbeelden genereren, publiek aanspreken, zichtbaar zijn (media, foto s, wethouder betrekken) Actieve benadering scholen, bedrijven, gebouweigenaren. Begonnen met een tweetal icoonprojecten (NEMO en universiteit), Subsidie aan NGO (rooftop revolution) Verplichten duurzame daken - Internationaal Internationale ervaring Internationaal is er ervaring op het gebied van verplichten van groene daken. De steden Basel en Stuttgart hebben een verplichting van groene daken opgenomen in het lokale bouwbesluit. Deze steden hebben substantieel hogere implementatieniveaus (met een factor 25 of meer) dan de andere steden In Frankrijk moeten bijvoorbeeld daken van nieuwe gebouwen in winkelgebieden rond de hypermarchés in Frankrijk met zonnepanelen of planten worden bedekt. Dat staat in een wet die onlangs door het Franse parlement is aangenomen. Werkt verplichting? De combinatie van een rioolheffingskorting (een economische prikkel) ter compensatie van een aanlegverplichting lijkt ten goede te komen aan de acceptatie van de verplichting. Men heeft private partijen in een vroeg stadium bij de invoering van de verplichtstelling betrokken. Zo kregen zij de kans om mee te denken en konden ze helpen de benodigde kennis en expertise voor de implementatie van groene daken op te bouwen. Wat zijn de moeilijkheden bij verplichten? Handhaving kan problemen opleveren Verplichten duurzame daken - Nationaal Aanpak duurzame daken: wat werkt en wat werkt niet? Nederland In Nederland is er nog weinig ervaring met het verplichten van groene of duurzame daken. Venray heeft als beleid dat hemelwater dat op particuliere kavels valt daar wordt geïnfiltreerd. Dit geldt voor nieuwbouw maar ook voor inbreidingen in bestaand gebied en is gebaseerd op een pilot met afkoppelsubsidie in de periode Venray heeft het afkoppelbeleid 4 jaar gemonitord en alle kosten en baten inclusief de uren van de ambtenaren in kaart gebracht. Uit de evaluatie is gebleken dat dit een zeer kosteneffectieve maatregel is. Initiatief voor dit beleid kwam vanuit gemeente, besluitvorming politiek Hoe kan de implementatie van groene/duurzame daken verplicht worden gesteld? In gemeente Rotterdam is hier onderzoek naar gedaan. Na de zomer wordt dit onderzoek gepresenteerd voor de Green Deal Groene Daken. Hét sturingsmechanisme lijkt de nieuwe omgevingswet te worden Een andere mogelijkheid is belastingdifferentiatie als financiële prikkel: Differentiatie van de rioolheffing, gericht op het verminderen van de hemelwaterafvoer lijkt haalbaar en de huidige wetgeving biedt daarvoor mogelijkheden. Dit is binnen de Green Deal Groene Daken onderzocht (Mesters en Bor, 2016; Hemelwater belasten of belonen ) Werkt: - Zichtbare icoonprojecten - Afspraken maken met woningcorporaties (advies Heleen Mees, maar lastig mee te krijgen volgens Geertje Wijten Amsterdam) - Afspraken met vastgoedeigenaren, projectonwikkelaars, bedrijventerreinen (advies Heleen Mees) - Publiekstrekkers/ambassadeurs => voorbeeldfunctie Werkt niet: - Afspraken maken zonder actief gebouweigenaren te betrekken - Daken van scholen zijn erg lastig, is vaak (extra) subsidie voor nodig - In Rotterdam is verduurzamen daken overheidsgebouwen mislukt => (timing) budgetten en gebouweigenaren kunnen drempel vormen - Angst voor lekkage vormt vaak een drempel voor eigenaren Het komt neer op heel veel praten met gebouweigenaren aldus Geertje Wijten, gemeente Amsterdam Titel presentatie 3

4 Eindhoven: waar zitten knelpunten? Eindhoven ruimtelijk bekeken Wateroverlast => speelt in principe bijna overal in de stad, maar met name een probleem in: centrum monumenten? tunnels ziekenhuizen/ verzorgingshuizen Knelpunten: wateroverlast Knelpunten: wateroverlast Wateroverlast bij Maxima Medisch Centrum Vooral intensief groene daken en blauwe daken kunnen riool ontlasten. Tegen extreme buien helpen groene daken minder goed (te grote intensiteit => dak loopt over) Wateroverlast in Willemstraat Wateroverlast in GDC Acht Knelpunten: hitte Knelpunten: hitte Speelt (in vergelijking met steden in de Randstad) in grotere mate in Brabant (geen koelend effect kust) Met name: - centrum - bedrijventerreinen Groter probleem in de buurt van verzorgingshuizen/ ziekenhuizen Er zijn voornamelijk platte daken in De Hurk, goede mogelijkheden dus voor groen-blauwe, groene of gele daken. Ook witte daken, in combinatie met zonnepanelen zouden hier erg goede opties zijn (onderhoudsvriendelijk) Titel presentatie 4

5 Knelpunten: hitte Verdeling plat/schuin Eindhoven Centrum loopt risico op hittestress. Veel activiteit in centrum dus extra behoefte aan koele locaties. Extra voordeel groen in buurt van ziekenhuis/verzorgingshuis: uitzicht op groen zorgt ervoor dat mensen sneller ziekenhuis kunnen verlaten 35 % plat 65 % schuin Eindhoven: waar liggen kansen? In centrum vaak meeste ruimtegebrek, duurzame daken bieden daar relatief nog meer voordelen Aantal bedrijventerreinen met veel verhard oppervlak Bijvoorbeeld bedrijventerrein GDC Acht (hitte en wateroverlast => intensieve groene daken) Creëer een icoonproject (bijvoorbeeld daktuin met bijzonder licht s avonds => vergroot toerisme Twee gelijktijdige benaderingen: - Grijp kansen aan: nieuwbouw, renovatie, enthousiaste gebouweigenaren - Kijk waar de opgave (wateroverlast, hitte, sociale cohesie) ligt in de stad en ga daar actief op zoek Campus TU Eindhoven Beschouwing: beleid versus ruimtelijke opgave Beschouwing Hoe nu verder? Opgave hitte, ruimte en water met name in centrum en bedrijventerreinen in centrum optie tot publiekstrekker aantal platte daken in centrum aanwezig Design Academy Parkeergarage Philips Greenspots Opgave energiedoelstellingen stadsbreed. Schuine daken lenen zich daar goed voor. Kansen aangrijpen => Nieuwbouw Leegstand: duurzaam dak kan toch nog functie geven en gebouw aantrekkelijker maken Ontwikkelgebieden Grote VVE s Eventueel scholen als dak vervangen moet worden (scholen kampen vaak met isolatieprobleem/slecht binnenklimaat) Overheidsgebouwen waar dak aan vernieuwing toe is Enthousiaste bedrijven omarmen Icoonproject starten Ambassadeurs zoeken Aanpak afstemmen op doelgroep, gebouweigenaren helpen bij business case Advies aan gemeente Eindhoven: Financier een aantal icoonprojecten Geertje Wijten, gemeente Amsterdam Titel presentatie 5

6 Actie per doelgroep Collectief & vervolgacties Doelgroep Voordelen / motivaties Benadering Particulieren Bedrijven (met kantoor) Bedrijven (industrie/zonder kantoor) Persoonlijke bijdrage klimaat, financiële voordelen, koelte in de zomer, subsidiemogelijkheid Imago verbetering, financiële voordelen, (lunch)plek medewerkers Imago verbetering, financiële voordelen (in mindere mate) Via 040goedbezig.nl, 040energie.nl. persberichten, buurtbijeenkomsten Via collectief, zakelijke netwerk, ambassadeurs, dag van de duurzaamheid Via collectief, zakelijke netwerk, ambassadeurs, dag van de duurzaamheid VvE's Gebouweigenaren overheidsgebouwen Subsidie mogelijkheid, leefbaarheid, waarde vastgoed Beheer voordelen (dak langer mee), voorbeeldfunctie, sociale functie Via netwerk gemeente, ambassadeurs Via netwerk gemeente, ambassadeurs Scholen Educatieve functie Via netwerk gemeente, ambassadeurs Woningcorporaties Financiële voordelen Via netwerk Collectief Proces collectief Kennis / ervaring Praktische kennis groen, blauw, geel en rode daken / Leveranciers Hoveniers Waterkennis Wetenschappelijke kennis Creatieve Industrie Overheid; Beleid, ervaringen, subsidie, (co) financiering Financiering Groen en duurzame energie Instantie Roofupdate Innodak / Rooflife, Binder daktuinen Dakdokters, Leven op daken Waterschap Dommel Stowa Waterfabriek TU Eindhoven TU Leuven Design Academie Orange Olive BYTR Gemeente Eindhoven Provincie Noord-Brabant Nationaal Groenfonds Triple E IVN, Proeftuin Startbijeenkomst augustus Doel collectief Kennismaking / pitches / rollen Kansen Eindhoven Gezamenlijke ambities 2. Contact collectief - doelgroepen september Met particulieren 12 september Met bedrijven september Uitwisseling behoeften / mogelijkheden 3. Events / praktijkronden / pilots oktober / november Dag van de duurzaamheid 10 oktober Particulieren/ bedrijven / overheid / oragnisaties Op locatie 4. Evaluatie december Rol gemeente Rol collectief Vragen? Ter inspiratie Titel presentatie 6

7 Ter inspiratie.. Titel presentatie 7