2. Paragrafen. 2.4 Onderhoud kapitaalgoederen

Transcriptie

1 2.4 Onderhoud kapitaalgoederen Algemeen De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen geeft via een dwarsdoorsnede van de begroting, inzicht in de mate van onderhoud en de financiële lasten daarvan. Met onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de begroting gemoeid. De kapitaalgoederen zijn te verdelen in: b Openbare ruimte: wegen en kunstwerken b Openbare ruimte: groen b Openbare ruimte: water b Onderhoud gebouwen Het onderhouden van de kapitaalgoederen waarborgt de continuïteit van de voorzieningen. Het onderhoud is te verdelen in: b Cyclisch onderhoud: dagelijks of cosmetisch onderhoud op basis van aanwezige onderhoudsplannen; b Curatief onderhoud: de drie O s Onvoorzien, Onvermijdbaar, en Onuitstelbaar zijn hierbij van toepassing; b Technisch meerjaarlijks Onderhoud: bijvoorbeeld renoveren en vervangen riool, asfaltrenovaties, herinrichten, verlichting en verkeersinstallaties. In 2006 is de Visie Openbare Ruimte vastgesteld. Hierin is de ambitie opgenomen om de basiskwaliteit in de openbare ruimte op het gebied van onderhoud voor alle wijken te behalen. Samen met de Kwaliteitscatalogus onderhoud openbare ruimte zorgt dit voor een bestuurlijk vastgesteld ambitieniveau voor het onderhoud van de stad. Daarnaast is in 2010 het nieuwe gemeentelijk rioleringsplan door de Raad vastgesteld. Hierin is de per 1 januari 2008 in werking getreden Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken verwerkt. Tevens is invulling gegeven aan de missive om de samenwerking in de keten van waterbeheersing actief verder met elkaar te verbinden door efficiency-voordelen te behalen. Over de volle breedte van de te beheren voorzieningen is de ambitie beleidsmatig en bestuurlijk ingevuld. Waar tot 2006 de inputbenadering vooral richtinggevend is geweest voor het Beheer Openbare Ruimte dat wil zeggen dat de taakstellende budgetten bepalend waren voor het kwaliteitsniveau is momenteel de kwaliteitscatalogus voor het onderhoud van de stad richtinggevend. De kwaliteitscatalogus voor het onderhoud van de stad gaat uit van een viertal kwaliteitsniveaus (hoog, basis, laag en zeer laag) en twee kwaliteitskenmerken (schoon/netjes en heel/veilig). Met de Visie Openbare Ruimte is bepaald welk kwaliteitsniveau voor Eindhoven geldt (basiskwaliteit voor ca. 98% van de stad). Uit onderzoeken en technische inspecties blijkt hoe het onderhoud van de stad op verschillende onderdelen scoort (zie ook de programmaonderdelen 8.2 en 8.3). De technische kwaliteit vormt het belangrijkste afwegingscriteria, daarnaast is er ook aandacht voor de inbreng van bewoners bij het onderhouden van de openbare ruimte. De mensen-wensenkaart uit de visie openbare ruimte en de situatie rapportages van de stadsdeelkantoren is belangrijke input bij het opstellen van het jaarlijks onderhoudsprogramma.

2 Ontwikkeling De te onderhouden hoeveelheid openbare ruimte is de afgelopen jaren netto toegenomen. De kosten van het onderhoud zijn door de prijsindexering eveneens gestegen. Beoogd is om deze kostenstijgingen op te vangen door de onderhoudsbudgetten te corrigeren met een budgetindexering (inflatiecorrectie) en accres (voor de areaaluitbreiding). De stijging van de kosten en de budgetten loopt echter niet gelijk op. Er is de afgelopen vier jaar gemiddeld 3% per jaar verschil tussen kosten- en budgetstijging. Het gaat daarbij om de kosten voor het dagelijks onderhoud (zoals vegen, reiniging, snoeien) en het groot onderhoud (zoals herstraten, groenrenovaties), in zowel de raadsprogramma s 8.2 openbare ruimte als 8.3 groen- en recreatievoorzieningen, met een totaalbudget van circa 33 miljoen. Dit leidt tot structurele knelpunten, op korte termijn in het dagelijks onderhoud en op langere termijn in het groot onderhoud. Dit laatste genereert ook extra kosten door (curatieve) schade. De huidige berekeningsystematiek is niet toekomstbestendig. Er is onvoldoende budget voor onderhoud van nieuwe gebieden, zoals het park Meerland. Het komend jaar willen we verkennen hoe meer stabiliteit we kunnen brengen in de middelen die we beschikbaar hebben voor onderhoud en beheer in relatie tot de lastendruk. Vooruitlopend hierop compenseren we die niet door de systematiek gedekte meerkosten eenmalig met maximaal Wegen (inclusief kunstwerken, viaducten, bruggen en tunnels) Om de wegen van de Gemeente Eindhoven te onderhouden en daarmee duurzaam in stand te houden is het van belang inzicht te krijgen in de investering in relatie tot het jaarlijkse onderhoudsbudget. Hieruit is globaal af te lezen in welk tempo wij de wegen onderhouden. Voor wegen ziet deze relatie er zeer globaal als volgt uit: Kapitaalgoederen Areaal Investeringskosten/m2 Totale investering Elementenverharding m2 75,- (indicatie) Asfaltverharding m2 125,- (indicatie) Halfverharding m2 30,- (indicatie) Totaal Afgerond jaarlijks budget voor instandhouding verhardingen excl. Investeringsprogramma s zoals MIP De gemiddelde levensduur van een weg bedraagt 30 jaar. De gemiddelde vervangingswaarde bedraagt daarmee 38.9 miljoen. Hieruit blijkt dat slechts ongeveer ( 5,4 miljoen van 38,9 miljoen) 14% van de stad jaarlijks aangepakt kan worden met het taakstellende onderhoudsbudget. Er moeten dus keuzes gemaakt worden. Hierbij dient opgemerkt te worden dat naast de onderhoudsmiddelen, de openbare ruimte ook wordt verbeterd door het uitvoeren van investeringsprojecten. In de periode wordt vanuit afkoppelprojecten ± 83 hectare openbare ruimte opnieuw ingericht, waarbij ook het onderhoud wordt aangepakt (zie ook MIP).

3 De totale vervangingswaarde van de openbare verlichting bedraagt 29 miljoen. Rekening houdend met een gemiddelde levensduur van masten van 40 jaar en armaturen van 20 jaar, bedraagt de jaarlijkse vervangingswaarde De beschikbare middelen voor vervangingen en renovaties bedragen Hiermee kan 53% van het totaal aantal lichtmasten aangepakt worden. Via het MIP nemen we een project in voorbereiding voor vervanging van de openbare verlichting in samenhang met Eindhoven als living lab. Uit inspecties en de evaluatie onderhoud openbare ruimte 2010 blijkt dat er sprake is van achterstanden op het gebied van verharding en verlichting. De achterstanden op het gebied van civieltechnische kunstwerken zijn inmiddels ingelopen. De budgetten zijn echter niet toereikend om achterstanden in de toekomst te voorkomen. De achterstanden worden onder andere veroorzaakt doordat in de jaren 70 veel infrastructurele voorzieningen zijn aangelegd. Deze wegen zijn nu toe aan vervanging. Daarnaast zijn de kosten voor het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden aanzienlijk verhoogd. In 2010 is het onderhoud van de openbare ruimte opnieuw geëvalueerd. Uit de evaluatie blijkt dat de financiële impuls van de laatste jaren een vooruitgang in de kwaliteit van de kapitaalgoederen laat zien: de achterstanden op het gebied van kunstwerken zijn weggewerkt tot 6,3% (was 34% in 2007) en voldoet nu aan de doelstellingen. Voor de civieltechnische kunstwerken geldt wel dat de komende jaren hoge kosten gemaakt moeten worden om nieuwe achterstanden te voorkomen. Dit heeft te maken met het feit dat een groot aantal kunstwerken een leeftijd heeft bereikt dat groot onderhoud/vervanging noodzakelijk is. De achterstanden op het gebied van elementverharding zijn gezakt van 36% in 2008 naar 32% in De achterstanden op het gebied van asfalt zijn gezakt van 31% in 2008 naar 27% in Ook op het gebied van openbare verlichting is een positief stijgende lijn te zien: de achterstanden op het gebied van armaturen bedroeg in % en in ,9%. De lichtmasten voldoen met een achterstand van 7,4% aan de doelstellingen (maximaal 10% mag afwijken van de basiskwaliteit) Deze positieve trend wordt veroorzaakt door de 25 miljoen euro NRE middelen die van 2006 t/m 2010 beschikbaar is gesteld en extra onderhoudsbudget dat vanaf 2007 ( 2,5 miljoen vanaf 2008) beschikbaar is gesteld. Er moet rekening mee gehouden worde dat de NRE middelen zijn gestopt en de structurele financiële impuls ten gevolge van bezuinigingen verlaagd is naar 1,2 miljoen euro. Groen en recreatie Onderhoud groen en recreatievoorzieningen Kerncijfers en overige gegevens Individuele straat en parkbomen stuks Oppervlakte stedelijk groen 625 ha. Oppervlakte buitengebied 540 ha. Kinderboerderij 1 Speelplekken 700

4 Voor het onderhoud van de kapitaalgoederen groen en recreatie is het volgende kaderstellend: b Wettelijke eisen op het gebied van veiligheid voor groen en speelvoorzieningen (gemeente heeft al eigenaar de zorgplicht); b Flora- en fauna wet (gemeente heeft als eigenaar de plicht om zorgvuldig te handelen ten aanzien van beschermde plant- en diersoorten); b Nationaal, provinciaal natuurbeleid, met name de in het streekplan uitgewerkte ecologische hoofdstructuur en ecologische verbindingszones; b Groenbeleidsplan (gemeente, 2001); b Nota Niet kappen tenzij (gemeente, 2007); b Bomenbeleidsplan (gemeente, 2008). Kosten onderhoud in 2012 Begrote cyclische onderhoudskosten 12,5 miljoen. Aanvullend wordt ca 0,8 miljoen uit incidentele middelen (groenreserve) besteed aan revitalisering en andere projecten. Hiervan wordt ca. 0,1 miljoen besteed aan handhavingskosten ter voorkoming van illegale kap en beschadiging van de bomen als belangrijkste groene kapitaalgoederen. Nadere toelichting over het onderhoud Het onderhoud kan onderverdeeld worden in: b cyclisch jaarlijks onderhoud Technische instandhouding als maaien, snoeien en 1 op 1 vervanging van bomen en speeltoestellen; b exploitatie kinderboerderij (instandhouding gebouw en veestapel); b op programmatische wijze wordt middels investeringsprojecten gefinancierd uit incidentele middelen (vooralsnog in 2012 voor het laatst beschikbaar) aan vernieuwing en tegelijk renovatie van achterstallig onderhoud gedaan; b Curatief onderhoud: Onvoorziene schades, plagen in groen etc. Onderhoudsachterstanden Op veel bomen dreigt met name ten aanzien van groeiplaatsruimte onderhoudsachterstand te ontstaan, waardoor de groendoelstellingen in gevaar komen. Uitvoering projecten ter verbetering van kapitaalgoederen Een inhaalslag op onderhoudsachterstanden wordt deels in de periode gemaakt met behulp van de inzet van aanvullende incidentele middelen voor investeringsprojecten (waarbij direct ook het achterstallig onderhoud wordt aangepakt). Ontwikkelingen De bestrijding van de eikenprocessierups is onderdeel gaan uitmaken van het regulier onderhoud. De kosten hiervoor dienen opgevangen te worden binnen huidige budget hetgeen betekent dat keuzes gemaakt dienen te worden.

5 De door de raad beschikbaar gestelde groenreserve zal volgens planning eind 2012 uitgeput raken. Dit heeft gevolgen voor de realisatiemogelijkheden van de meeste doelen die onder CP vallen. Voor nieuwe groenprojecten is dan geen geld meer beschikbaar. Ook wordt het bijna onmogelijk om het groen in te brengen bij het integraal programmeren (combineren en afstemmen van meerdere onafhankelijke geprogrammeerde werkzaamheden zoals groen, riolering, kabels en leidingen, herbestraten en investeringsen ontwikkelingsprojecten). Dit heeft afgelopen jaren juist sterk bijgedragen aan de efficiëntie en de effectiviteit van de investeringen. Dit betekent dat in de toekomst meer nog dan nu inhoudelijke keuzes gemaakt moeten worden op welke vlakken we wel inzetten en welke niet. Ook de wijze van investeren (Cofinanciering, andere projectvormen) is daarbij van belang. Het areaal te onderhouden groen zal als gevolg van de uitbreiding van Meerhoven verder worden uitgebreid. Water Onderhoud Water (inclusief riolering en oeverbescherming) Kerncijfers en overige gegevens riool rioolkolken gemalen oppervlaktewater km stuks 148 stuks 57 km lengte Voor het onderhoud van de kapitaalgoederen water is het volgende kaderstellend: b Europese Kaderrichtlijn Water; b (Nationaal) Bestuursakkoord Water; b Wet milieubeheer, Waterwet en Gemeentewet. De gemeente heeft een wettelijke zorgplicht voor de inzameling en het transport van afvalwater en voor het (overtollig) hemel- en grondwater; b Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Voor de (ondergrondse) voorzieningen die voor water zijn aangelegd voorziet het GRP in het duurzaam in standhouden ervan; b Het Convenant Waterplan dat begin 2006 door de vier waterpartners is ondertekend benoemt voor de oppervlaktewateren de uitgangspunten voor inrichting, beheer en onderhoud; b Het meerjarenprogramma baggeren ( ) geeft een tienjarenplan voor de sanering van de waterbodems van alle stadswateren; b Plannen voor herinrichting en onderhoud van de beide kanalen (Eindhovens kanaal en Beatrixkanaal) raadsbesluit voor de (her)ontwikkeling van het Beatrixkanaal; b Activiteiten afstemmen op wijkvernieuwing, herbestraten, overig onderhoud ( integraal programmeren ). Kosten onderhoud in 2012 Het GRP legt een duidelijk accent op een gestructureerd beheer en onderhoud en bijbehorende exploitatielasten. Zo is er een intensivering van het reiniging- en inspectieprogramma, waarbij iedere 10 jaar het gehele stelsel aan bod komt. Alle overige elementen van onderhoud (zoals kolken, lijnafwatering,

6 overstorten, gemalen, bergingskelders, zinkers) zijn opgenomen in het meerjarig onderhoudsprogramma. Hierin zijn frequentie en wijze van onderhoud vastgelegd. Dit borgt de instandhouding van deze voorzieningen Voor onderhoud van kapitaalgoederen (riolering, gemalen oppervlaktewater) is in de begroting 2012 een bedrag van opgenomen. Dit zijn de kosten voor exploitatie onderhoud inclusief de personele lasten en exclusief de kapitaallasten, afdracht BCF en mutatie voorziening. Voor de dekking van de kosten zijn de begrote exploitatielasten in het GRP doorgerekend. Hier is een bijbehorend dekkingsplan vastgelegd. Vervolgens is de rioolheffing voor de periode bepaald. Nadere toelichting over het onderhoud Het onderhoud kan onderverdeeld worden in: b cyclisch jaarlijks onderhoud: kolken reinigen rioolgemalen reinigen; periodiek reinigen en onderhouden oppervlaktewater; b curatief onderhoud: naar aanleiding van klachten. Noodzakelijk voor goed laten functioneren van het rioolsysteem en het oppervlaktewatersysteem. Onderhoudsachterstanden Er is geen achterstand. Uitvoering projecten ter verbetering van kapitaalgoederen Conform het GRP worden vervangings- en verbeteringsinvesteringen uitgevoerd. De grondwateronttrekkingen Vredeoord en Aalsterweg worden in samenwerking met de waterpartners in stand gehouden en er wordt gewerkt aan een verdere optimalisatie van de (toekomstige) inrichting van de grondwateronttrekking Aalsterweg / Genneperparken (zie programmaonderdeel Water en bijbehorende collegeproducten). Het project opwaardering Beatrixkanaal is in uitvoering in Voor de dekking van deze investeringen zijn de begrote investeringen langjarig in het GRP doorgerekend. Hier is een bijbehorend dekkingsplan vastgelegd. Vervolgens is de rioolheffing voor de periode bepaald. Specifiek voor riolering: GRP , investeringen en exploitatie Kengetallen/Prestatie-indicatoren met Begroot 2012 streefwaarden 1. Investeringen Rioolvervanging en -verbetering m 2. Exploitatie Inspectie en reiniging riolen 125 km Reiniging kolken st Reiniging en inspectie rioolgemalen 489 st Ontwikkelingen In 2012 zal in samenspraak met andere gemeenten in de regio Eindhoven en het waterschap De Dommel het onderzoek worden afgerond om invulling te geven aan Doelmatig Waterbeheer. Dit conform landelijk afspraken gemaakt door de VNG en Unie van Waterschappen en zoals in het regeerakkoord opgenomen.

7 Onderhoud gebouwen Om flexibel te kunnen inspelen op klanten en maatschappelijke ontwikkelingen/vastgoedtrends, is de totale gemeentelijke vastgoedportefeuille gegroepeerd in 4-tal categorieën(de objecten zijn terug te vinden bij de volgende programmaonderdelen 7.3, 3.2 en 8.7): Categorie A: Eigen huisvesting; Categorie B: Maatschappelijk vastgoed: onder andere sportaccommodaties, kunst en cultuur gebouwen, welzijnsaccommodaties (speeltuinen, kinderdagverblijven, vrijetijdsaccommodaties, etc.), schoolgebouwen (incl. Spilcentra/brede scholen/bruikleenscholen); Categorie C: Vastgoed Ruimtelijke Ordening: vastgoed dat om redenen van Ruimtelijke Ontwikkeling tijdelijk wordt beheerd binnen de vastgoedportefeuille van de sector Grond en Vastgoed; Categorie D: Overig Vastgoed: alle overige vastgoed niet behorend tot voorgaande groepen. Hierbij is sprake van marktconforme exploitatie op basis van functie, kwaliteit en locatie van gebouw. Op basis van de huidige inschattingen (10 jaars-planning) zijn de onderhoudsvoorzieningen toereikend voor het eigenaarsgedeelte van het onderhoud. Het eigenaarsonderhoud en beheer van alle gebouwen wordt onder regie van de sector Grond en Vastgoed uitgevoerd en verantwoord onder collegeproduct 7.3. In deze paragraaf zal een doorlichting van alle onderhoudsactiviteiten worden weergegeven per categorie: Categorie A: Eigen huisvesting Deze categorie omvat de panden voor de eigen huisvesting van de medewerkers van de gemeente Eindhoven. De sector Grond en Vastgoed voert voor deze eigen huisvesting het eigenaars- en gebruikersonderhoud uit. De gezamenlijke stand van de onderhoudsvoorzieningen voor deze objecten bedroeg per ,3 miljoen. Voor deze objecten wordt geen huur doorberekend aan de overige sectoren. Categorie B: Maatschappelijk vastgoed Dit betreft met name het eigendom van de objecten ten behoeve van maatschappelijke voorzieningen. Het dagelijks beheer hiervan is gelegen bij de huurder/gebruiker. Vervanging en onderhoud met betrekking tot de objecten in de sectoren sport en bewegen, economie en cultuur, mens en maatschappij en gebiedsontwikkeling zijn opgenomen in hiervoor opgezette onderhouds- en investeringsplanningen. Alle planningen zijn onderverdeeld in eigenaars en gebruikersonderhoud. Voor de vastgoedobjecten van de sectoren Economie en Cultuur en Mens en Maatschappij worden op verzoek van de gebruiker (externe instellingen) eveneens de planningen voor het gebruikersonderhoud opgesteld. De instelling dient hiervoor een vergoeding af te dragen. Uitvoering van de eigenaars onderhoudswerkzaamheden vindt plaats in nauw overleg met de gebruiker onder regie van het sector Grond en Vastgoed. De onderhoudsvoorzieningen voor het eigenaarsonderhoud worden gevoed met in de begroting voorziene jaarlijkse stortingen. Voor gebruikersonderhoud beschikt de gebruiker in de regel over eigen onderhoudsmiddelen.

8 Schoolgebouwen Schoolbesturen zijn juridisch eigenaar van de scholen en daarmee ook verantwoordelijk voor het onderhoud van hun gebouwen. In de huidige situatie is een gedeelte van het onderhoud voor rekening van het schoolbestuur, dat hiervoor rechtstreeks een vergoeding ontvangt. In bepaalde gevallen wordt het bouw heerschap overgedragen aan de sector Grond en Vastgoed. De gezamenlijke stand van de onderhoudsvoorzieningen voor deze objecten bedroeg per ,0 miljoen. Sport en Bewegen gebouwen Het gebruikersonderhoud wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de sector Sport en Bewegen en het eigenaarsonderhoud wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de sector Grond en Vastgoed. In goede onderlinge afstemming vindt de uitvoering van de werkzaamheden plaats. De stand per van de onderhoudsvoorzieningen voor Sport en Bewegen gebouwen bedraagt 1,8 miljoen (eigenaarsgedeelte). De stand van de onderhoudsvoorziening Sport en Bewegen bedraagt per ,1 miljoen (gebruikersgedeelte). Kunst en cultuur gebouwen De sector Grond en Vastgoed stelt voor het onderhoud van het Van Abbemuseum zowel een gebruikersplanning als een eigenaarsplanning op. Voor de overige gebouwen van Kunst en Cultuur stelt de sector Grond en Vastgoed, naast de eigenaarsonderhoudsplanning, op verzoek een gebruikersonderhoudsplanning op. De totale stand van de onderhoudsvoorzieningen Kunst en Cultuur bedraagt 4,0 miljoen per (eigenaarsgedeelte). Welzijnsgebouwen De totale stand van de diverse onderhoudsvoorzieningen (eigenaarsgedeelte) voor welzijnsgebouwen bedraagt per ,3 miljoen. Categorie C: Vastgoed Ruimtelijke Ordening Vastgoed dat om redenen van Ruimtelijke Ontwikkeling tijdelijk behoort tot de vastgoedportefeuille. Het vastgoed omvat woningen en overige gebouwen, die de eindbestemming nog niet hebben bereikt. Voor het onderhoud vastgoed ruimtelijke ontwikkeling is per object maatwerk nodig. Voor deze panden wordt alleen instandhoudingsonderhoud uitgevoerd. De afwikkeling van dit onderhoud vindt rechtstreeks plaats in de exploitatie (collegeproduct 8.7.4). Categorie D: Overig vastgoed. Betreft alle overige vastgoed niet behorend tot voorgaande groepen. Hierbij is sprake van marktconforme exploitatie op basis van functie, kwaliteit en locatie van het gebouw. Het onderhoud gaat uit van onder andere de volgende onderhoudsvoorzieningen, te weten diverse eigendommen, monumenten en woonwagenstandplaatsen. De totale stand van deze onderhoudsvoorzieningen (eigenaarsgedeelte) bedraagt per ,7 miljoen.