Genezing te Kana. Gemeente van Christus,

Transcriptie

1 Genezing te Kana Deze preek is gehouden op 29 januari 2017 in een dienst waarin de heilige Doop werd bediend aan drie kinderen van onze gemeente. Gelezen is Jessaja 55:10-11 en Johannes 4: Gemeente van Christus, Velen van ons kunnen het ons bijna niet meer voorstellen hoe het is om te reizen zonder een tomtom. Wie de weg kent heeft hem niet nodig maar zodra we met de auto op vakantie gaan schakelen we hem in. Vroeger ging dat natuurlijk totaal anders. Je had een kaart op schoot waarop je een route had uitgestippeld maar een kaart alleen was niet voldoende. Naast de kaart moest je ook de borden bij de weg lezen. Wegwijzers die je helpen om de juiste koers te houden. Zonder die wegwijzers zou het toch lastig reizen zijn. Ook in onze tijd kunnen we nog niet zonder die wegwijzers. We zien ze niet alleen straat. We zien ze ook in grotere gebouwen als het ziekenhuis. We volgen gehoorzaam de pijlen die ons de weg wijzen naar de juiste afdeling. Wegwijzers staan er niet om onze woonomgeving te verfraaien. Ze staan er niet om het straatbeeld op te leuken. Ze staan er omdat ze een functie hebben. Ze verwijzen naar iets anders dan zichzelf. Ze helpen ons om onderweg te zijn naar onze bestemming. Galilea Aan dat beeld moest ik denken toen is las over de genezing in Kana. Bekender dan deze genezing is natuurlijk de bruiloft die ooit in Kana gehouden werd. Jezus veranderde op die bruiloft water in wijn. Dat was het eerste teken wat hij deed in het evangelie van Johannes. Vanmorgen doet Jezus voor de tweede keer deze plaats aan en dat is meteen ook een verschil met die eerste keer. Toen Jezus voor de eerste keer Kana bezocht was hij daar nog betrekkelijk anoniem. Jezus was nog geen publieke persoonlijkheid maar sinds hij tekenen is gaan doen is men over hem gaan praten. Sinds dat eerste wonder gaan de verhalen over hem van mond tot mond. Er wordt verteld over zijn optreden in Jeruzalem tijdens het feest van Pasen. Hij bezocht daar de tempel en zag daar de handelaars. Hij zag de runderen, de duiven en de schapen. Met een zweep in de hand veegde hij het tempelplein schoon. De tafels van de geldhandelaren heeft hij omvergegooid. De munten rolden over het plein. Zijn volksgenoten uit Galilea waren daarbij want ook zij waren vanwege het feest in Jeruzalem. Het optreden van Jezus was spraakmakend. Jezus is er een bekende persoonlijkheid door geworden. Anderen kunnen anoniem het dorp in en uitlopen maar van Jezus lezen we dat hij wordt ontvangen. Daaraan zie je dat men met andere ogen naar hem is gaan kijken. Nu is Jezus zelf daar niet erg van onder de indruk. Want volgens hem wordt een profeet in zijn eigen vaderland niet geëerd. In je eigen vaderland kennen de 1

2 mensen je te goed. Mensen die hem hebben zien opgroeien als de zoon van Jozef en Maria. Zullen het niet zomaar accepteren dat hij nu ineens woorden namens God spreekt. Dat Jezus in een bijzondere relatie tot God zou staan, dat gaat er in het eigen vaderland niet zomaar in. Maar als Jezus buiten dat eigen vaderland naam heeft gemaakt, als hij zich heeft onderscheiden in Jeruzalem dan kan men daar in het eigen vaderland niet meer in omheen. De mensen gaan met andere ogen naar hem kijken. Een hoveling Dat geldt niet alleen voor de gewone man, ook de elite heeft over Jezus gehoord. De verhalen over Jezus zijn doorgedrongen tot de oren van een hoveling. Hij maakt waarschijnlijk deel uit van de hofhouding van koning Herodes. De vader van deze koning heeft ooit de kindertjes van Bethlehem laten vermoorden, maar deze Herodes kan er ook wat van want hij zal binnenkort Johannes de doper laten onthoofden. Deze koning is dus de werkgever van de hoveling uit Kapernaum. Hij is niet zomaar een bediende want verderop in het verhaal lezen we dat hij zelf ook weer dienaren onder zich heeft staan. Waarschijnlijk is hij een hoge ambtenaar. Op dit moment is hij echter niet bezig met de uitoefening van zijn ambt. Hij heeft op het moment wel iets anders aan zijn hoofd want zijn zoontje is ernstig ziek. De man is ten einde raad. Als hoge ambtenaar heeft hij toegang tot de beste medische zorg maar die zorg heeft zijn kind niet kunnen helpen. Als er niet snel ingegrepen wordt zal zijn kleine sterven. Als deze man hoort dat Jezus terug is van zijn bezoek aan Jeruzalem besluit hij Jezus persoonlijk op te gaan zoeken. Zijn zieke kind laat hij thuis achter. Mocht het overlijden dan is hij daar niet bij. Dat risico neemt hij omdat hij bij Jezus hulp hoopt te vinden. Heer, kom met mij mee naar mijn kind. We voelen allemaal de urgentie en je zou zeggen dat iemand die ook maar iets kan betekenen dit niet kan weigeren. Je verkoopt geen nee aan een wanhopige vader. Maar Jezus zelf denkt daar toch anders over. Hij gaat niet zomaar in op dit verzoek. Zijn antwoord lijkt op een afwijzing. Zolang jullie geen tekenen zien geloven jullie niet. Pas als ik wonderen doe zijn jullie geïnteresseerd. Pas als er een kritieke situatie is, dan pas mag ik opdraven. Dit woord van Jezus klinkt als een afwijzing, er klinkt teleurstelling en frustratie in door. Zolang u geen tekenen en wonderen ziet gelooft u niet in mij. Maar als vader van een doodziek kind zit je natuurlijk niet te wachten op een theologische discussie. Zijn zoon ligt op sterven. Schiet nou op. Ga nou niet interessant doen. Daal met mij af voordat mijn jongetje sterft. 2

3 Tekenen Gezien de tekenen die Jezus doet is het helemaal niet vreemd dat deze vader Jezus opzoekt. Als je hoort dat blinden weer zien, dat doven weer horen, dat lammen weer lopen, waarom zou je dan niet aansluiten in die rij met jouw eigen kind. Het handelen van Jezus lijkt naadloos aan te sluiten op de nood van deze situatie. Als je hoort wat Jezus al niet doet dan leg je jezelf niet langer meer neer bij dat wat onvermijdelijk lijkt. Je zoekt hem op in je gebed maar de ervaring leert dat lang niet alle verzoeken worden ingewilligd. We kennen allemaal de verhalen van ver weg en misschien ook wel van dichtbij. Sommige kinderen genezen maar er zijn er ook die sterven. Ziekte en dood zijn met de komst van Jezus niet uit de wereld gebannen. Wonderen zijn en blijven uitzonderingen die de algemene regel van onze sterfelijkheid bevestigen. Het doet me denken aan een lied wat bij het begin van de veertigdagentijd vaak wordt gezongen. Een mens te zijn op aarde / in deze wereldtijd / is leven van genade/ buiten de eeuwigheid. We leven buiten de eeuwigheid. Dat betekent dat we in ons leven te maken krijgen met dagen en nachten, met honger en dorst, met vragen en angsten, met kommer en koorts (LvdK 172). Zo is het leven ook na de komst van Jezus Christus. Het wonder is in het evangelie van Johannes dan ook geen opheffing van deze situatie. Wonderen worden in het evangelie van Johannes vaak tekenen genoemd. Je zou het kunnen vergelijken met de wegwijzers die we tegenkomen in het verkeer. Als je een wegwijzer tegenkomt stop je niet met rijden om het mooie bord te bewonderen. Als wij bij iedere wegwijzer zouden stoppen dan zou Rijkswaterstaat de borden heel snel weghalen. Het wegennet zou compleet verstoppen. Wegwijzers zijn niet bedoeld om bij stil te blijven staan. Ze zijn bedoeld om de doorstroom van het verkeer te bevorderen. Jezus merkt dat de tekenen die hij doet niet functioneren als tekenen. De doorstroom van het verkeer stagneert. Mensen blijven stilstaan bij het wonder. Ze hebben niet door dat het wonder een teken is dat naar iets anders verwijst. Het wonder is een doel in zichzelf geworden. Jezus aarzelt daarom of het nog wel zin heeft een teken te geven. Laat ik nog een ander voorbeeld geven. Letters zijn net als wegwijzers ook tekens. Met letters maak je woorden. Woorden verwijzen naar betekenissen. Nu zijn er mensen die zich specialiseren in het ontwerpen van letters. Zij kunnen genieten van de opmaak van een bladzijde. Maar een schrijver zal niet blij worden als wij hem enkel complimenteren met het gekozen lettertype. Het lettertype is niet meer dan een middel. Het helpt om te verwijzen naar iets anders dan zichzelf. Als 3

4 een lettertype te veel de aandacht op zichzelf vestigt is het niet geschikt om er een boek mee te schrijven. Zo is dat ook met de wonderen die Jezus doet. Je hebt de neiging bij het wonder stil te blijven staan. Je denkt, dit is het paradijs op aarde. We kunnen er geen genoeg van krijgen omdat het zozeer aansluit onze nood maar Jezus aarzelt. Hoeveel zin heeft het om nog meer wegwijzers te geven als mensen bij die wegwijzers blijven staan. Hoeveel zin het heeft nog meer tekens te geven als mensen niet de weg gaan die het teken wijst? Zolang jullie tekenen zien zijn jullie geïnteresseerd in mij maar hoe staat het met jullie interesse als het teken wegvalt? Het woord De hoveling legt zich niet neer bij dit antwoord van Jezus. Hij weigert hier genoegen mee te nemen. U spreekt mooi over het geloof maar nu is het tijd om met mij mee te gaan en mijn zoontje te genezen. Heer, daal af, voordat mijn jongetje sterft. Hij accepteert niet zomaar wat Jezus zegt en lijkt daarin op de vrouw die Jezus opzoekt omdat haar dochter gekweld wordt door een demon. Jezus weigert aanvankelijk haar te helpen. Het is niet goed om de kinderen hun brood af te nemen en het aan de honden te voeren. Maar de vrouw laat zich hier niet mee afpoeieren. Ze weigert het nee van Jezus te accepteren. Zeker heer, maar de honden eten toch de kruimels op die van de tafel vallen. Luther zegt dat deze vrouw op zoek gaat naar het ja dat verborgen is onder een ogenschijnlijk nee. Zo ook deze vader. Hij geeft niet op. Hij blijft aanhouden tot Jezus tegen hem zegt: ga naar huis, want je zoon leeft. Zelf afdalen, dat doet Jezus niet. De man zal het moeten doen met een woord. Dat woord verwijst naar een zaak die hij niet kan zien. Maar de man gelooft Jezus op zijn woord en reist terug naar huis. Dat je het moet doen met een woord, dat lijkt op de situatie waar wij ons bevinden. Wij geloven in een God die wij niet zien. Jezus kunnen we niet meer aanraken want hij is ten hemel gevaren. En wonderen zoals Jezus doet in het evangelie, we zien ze niet dagelijks om ons heen. In het evangelie van Johannes wordt er gerekend met deze situatie. Aan het einde van het evangelie zegt Jezus het zelf tegen Thomas. Thomas weigerde te geloven dat hij was opgestaan. Hij zou het pas geloven als hij Jezus met eigen ogen zou zien. Als hij hem aan mocht raken en hij zag hem en mocht hem aanraken maar Jezus zei daar toen nog wel iets over. Zalig zijn zij die niet zien en toch geloven. De hoveling gelooft Jezus op zijn woord. Dat lijkt op de situatie waar wij ons in bevinden. Ons geloof in Jezus is gebaseerd op woorden. We lezen de woorden van de schrift. We horen woorden als we luisteren naar de verkondiging van het evangelie. We lezen over Jezus 4

5 Christus als het lam van God dat de zonden der wereld heeft gedragen. We horen over de man uit Nazareth als degene die eeuwig leven geeft. Je zou kunnen zeggen dat die woorden ons informeren over hem maar woorden zijn in de bijbel niet enkel dragers van informatie. Woorden bevatten in de bijbel ook scheppingskracht. Als God zegt, er zij licht, dan is er licht. Als God zegt dat er op aarde jong groen moet ontkiemen, dan brengt de aarde jong groen voort. Als Jezus zegt: je zoon leeft, dan leeft je zoon. En als Jezus zegt: ga naar huis dan wordt je door dat woord in beweging gezet. De vader gelooft het woord van Jezus en gaat naar huis. Het doet denken aan het woord van Jesaja. Zoals regen of sneeuw neerdaalt uit de hemel en daarheen niet terugkeert zonder eerst de aarde te doordrenken, haar te bevruchten en te laten gedijen, zodat er zaad is om te zaaien en brood om te eten, zo geldt dit ook voor het woord dat voortkomt uit mijn mond. Het keert niet vruchteloos naar mij terug. Het doet wat ik wil en het volbrengt wat ik gebied. Zoals regen of sneeuw neerdaalt uit de hemel Als wij uit de bijbel lezen dan sneeuwt het. Als wij luisteren naar de verkondiging van het evangelie dan komen er vlokjes uit de hemel vallen. Ze dwarrelen neer in ons leven. Je ziet ze even liggen maar daarna smelten ze weg. Als je uit de kerk uitloopt dan lijken ze weer verdwenen maar dat is niet zo. De sneeuwvlokjes zijn gesmolten. Ze bevochtigen de aarde van ons bestaan en daar diep in de grond doen ze hun stille werk. Het woord van God brengt goede vruchten voort. Het rijpt in het hart, het draagt honderdvoudig vrucht. Het keert niet onvervuld terug. Versterking van het geloof Het woord van Jezus wekt niet alleen de zoon maar ook de vader tot leven. Hij daalt af van Kana dat hoog ligt naar Kapernaum bij het meer. Terwijl hij nog onderweg is komen zijn dienaren hem tegemoet. Ze vertellen hem dat zijn zoon leeft. Als hij hen vraagt sinds wanneer het beter met hem gaat dan vertellen ze hem dat het beter met hem gaat vanaf het zevende uur. Gisteren vanaf het zevende uur liet het koortsvuur hem los. Dat was precies het moment waarop Jezus tegen de man gezegd had: je zoon leeft. De man beseft dat en dan lezen we voor de tweede keer dat hij gelooft. Het teken doet in dit geval dus toch zijn werk. Het helpt deze man om te geloven in Jezus samen met zijn huis. De eerste keer geloofde hij op basis van een woord van Jezus, de tweede keer gelooft hij op basis van dat wat hij ziet. 5

6 Dat wat wij zien heeft dus toch een plaats in het geloof. Zo werkt het ook hier in de kerk. Woorden zijn hier ontzettend belangrijk maar als er gedoopt wordt dan is er iets te zien. God geeft ons tekenen die onderstrepen wat we horen. Het sacrament is zo n teken dat gegeven wordt bij het woord. Een genezing kan ook een teken zijn dat ons nieuw vertrouwen geeft. Maar ook een sterfbed kan een teken worden dat boven zichzelf uit wijst. Ons geloof kan versterkt worden door dat wat we zien maar soms zien we ook niets. Soms lijkt God ons oneindig ver weg. Het komt voor dat hij zich verbergt voor ons. Dan is het enige wat overblijft het woord dat hij ons heeft gegeven. Dan hebben we te leven van de woorden die opgeschreven staan. Tenslotte Vanmorgen hebben Jullie net als de hoveling Jezus gezocht, met het oog op jullie kinderen. Hij gaf jullie kinderen zijn woord. Gij hebt uw woord gegeven / nog voor ik u iets vroeg / dat is voor heel mijn leven, / ja voor de dood genoeg (LvdK 341). Je zou kunnen zeggen dat dit woord onderstreept werd door een teken maar misschien is het wel beter om te zeggen dat de doop een zichtbaar woord is. Het is een teken dat ons verwijst naar de dood en de opstanding van Christus. Toen Jezus stierf ging het onder in het water. Het water sloot zich boven zijn hoofd maar uit dat watergraf stond hij op in een nieuw leven. Jezus heeft ons en onze kinderen met zich meegenomen. Hij nam ons mee in zijn dood en neemt ons mee in zijn opstanding. Jezus is in eigen persoon de opstanding en het leven. Wie in hem gelooft zal leven, ook al is hij gestorven. Met het zichtbaar geworden woord van de doop mogen we op weg gaan, net als de hoveling. Onderweg zal je dit woord misschien wel honderd keer of meer betwijfelen. Zal mijn kind werkelijk leven door dit woord? Misschien neemt het er wel afstand van, dat gevaar is niet denkbeeldig, en toch blijft dit zijn woord. Zoals regen of sneeuw neerdaalt uit de hemel en daarheen niet terugkeert zonder eerst de aarde te doordrenken, zodat er zaad is om te zaaien en brood om te eten, zo geldt dit ook voor het woord dat voortkomt uit zijn mond. Het keert niet vruchteloos terug maar het zal doen wat hem behaagt. Amen 6