"Gokverslaafden niet in één ruimte samen met middelenverslaafden"
|
|
- Hugo Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 "Gokverslaafden niet in één ruimte samen met middelenverslaafden" Een Verantwoord Gesprek Met... Gilbert Thomas (psychiater) In voorgaande "Verantwoorde Gesprekken" hebben we van gedachten gewisseld met een voormalig gokverslaafde, een directeur van een verslavingszorginstelling en een expert op het gebied van kansspelwetgeving. Het ging daar steeds om typische 'vraag en antwoord' sessies, volgens een van tevoren vastgestelde vragenlijst. Vandaag bekijken we verantwoord spelen in een andere vorm. In een persoonlijke, brainstorm-achtige setting bespreken directeur van Centrum voor Verantwoord Spelen Yvon Jansma en psychiater Gilbert Thomas mentale aspecten van (mogelijke) verslaving, verschillen tussen Nederland en Curaçao, aanbevelingen voor politiek, en het belang van een laagdrempelig voorportaal binnen verslavingszorg. Over Gilbert Thomas: Psychiater Victas Voorheen Radboud, Wolfheeze, RIAGG Arnhem Geboren op Curaçao, ook 10 jaar gewerkt op Curaçao (combinatie beleid & patiëntinhoudelijk) Teruggekomen naar Nederland t.b.v. specialisatie chronische gebruikers Voorheen forensische psychiatrie Nu bijna 6 jaar SMT (sociaal-medisch team), onderdeel langdurige zorg/langdurig verslaafden
2 Missie Victas: Victas gaat uit van de kracht, kwaliteiten en talenten van de cliënt en helpt deze te versterken. Behandeling en zorg zijn gericht op het verhogen van de kwaliteit van leven van de cliënt met het oog op het optimaliseren van participatie in de maatschappij. Wij doen dat vanuit ons motto willen, werken, winnen. Winnen van verslaving begint met willen, met motivatie. Vervolgens is het hard werken. Uiteindelijk is het doel om samen kleine stapjes te maken. Elk stapje is winst. Naast langdurig verslaafden behandelt en begeleidt Victas ook jongeren en mensen met lichte verslavingsproblemen. Victas richt zich naast het behandelen ook op het voorkomen van verslaving. Daarom is Victas op meerdere terreinen werkzaam: preventie, veldwerk, behandeling en maatschappelijke integratie (activering). Victas werkt hierin graag samen met andere organisaties om de maatschappelijke inbedding van cliënten te verbeteren. Rolf Slotboom (RS): Uit cijfers van verslavingszorg blijkt dat er slechts zeer weinig, al dan niet potentiële, gokverslaafden de weg naar verslavingszorginstellingen weten te vinden. Hoe komt dat: is het gokverslavingsprobleem misschien niet zo heel groot, of zijn die verslaafden er wel maar schort het aan toeleiding richting zorg? En in geval van dat laatste: hoe kan dit worden verbeterd? Gilbert Thomas (GT): Gokverslaving maakt bij verslavingszorg inderdaad slechts zelden meer uit dan slechts een paar procent van het totaal. Ook ikzelf heb nog geen patiënten behandeld voor specifiek gokverslaving. Al kan dat mogelijk ook een blinde vlek van mijzelf zijn geweest, omdat ik misschien mij vooral heb gericht op lichamelijke aftakeling door alcohol en drugs, waarbij ik de deplorabele financiële situatie veelal lieerde aan middelenmisbruik. Mogelijk kan het eventuele gokken hierbij verscholen zijn gebleven. "Gokverslaving maakt bij verslavingszorg slechts zelden meer uit dan slechts een paar procent van het totaal." Yvon Jansma (YJ): Er is vaak sprake van comorbiditeit bij gokken. Maar gewoonlijk wordt alleen de primaire diagnose meegenomen. De vraag "gokt u wel eens" wordt aan middelenverslaafden wel gesteld, maar van doorvragen is onvoldoende sprake. Bij de diagnose autisme en ADHD is het zeker van belang om goed door te vragen over gokken. Bij gokverslaving kan overigens ook zeker sprake zijn van lichamelijke klachten, vooral in geval van abrupt stoppen. Daar ben ik altijd huiverig voor geweest, ook vanwege het gevaar voor psychoses of suïcide. Dat laatste past op zich ook wel bij gokken, waar vaak in de beleving van de gokker sprake is van 'alles of niets'. Ik ben zelf een voorstander van het op maat aanbieden van behandelingen voor verschillende soorten verslavingen. Zo is een een duidelijke correlatie tussen cannabisverslaving en automaten spelen. Sowieso worden gokautomaten door manische of psychotische mensen, of door kwetsbare mensen met bijvoorbeeld Parkinson, vaak gebruikt als een soort 'verdovend' middel, als een vorm van escapisme.
3 Op Curaçao heb ik gezien dat hele gezinnen kapot gingen aan gokverslaving, en dat vader of moeder hele dagen in het casino zaten. En vrijwel altijd om dezelfde reden: het verloren geld willen terugwinnen. Iets wat enorme indruk op mij had gemaakt was een man die op St. Maarten een grote jackpot had gewonnen. Hij werd door het casino letterlijk tot een held gemaakt, werd de volgende dag door een limousine opgehaald om naar het casino te gaan, er was volop pers voor hem, overal mooie meiden, hij kon eten en drinken wat hij wilde. Dat had de industrie op zich heel slim gezien: enerzijds werd de kans om eens een flinke klapper te maken op deze wijze breed naar buiten gebracht voor potentiële nieuwe klanten, en anderzijds werd er zo flinke druk uitgeoefend op de winnaar van de jackpot om zijn winsten weer allemaal te komen verspelen - wat natuurlijk ook gebeurde. En zo gek was dat ook niet: probeer als gokker met deze nieuw vergaarde heldenstatus maar eens je hoofd koel te houden. YJ: Er is veel onbegrip over gokken en kansspelen, en dus is het van groot belang dat verschillende partijen naar elkaar luisteren en van elkaar leren. Pas geleden hadden wij hier op kantoor een mooi gesprek tussen een speler, iemand uit de politiek en iemand die zich richt op verslavingszorg, om van elkaar te leren hoe het beter moet. Dat is ook precies waarom wij er zijn als Centrum voor Verantwoord Spelen. Politiek gezien ligt het lastig. Wat betreft CRUKS (Centraal Register Uitsluiting Kansspelen) is er de moeilijkheid van privacy. Als die informatie in handen komt van anderen, kan dit heel vervelend zijn - sterker, alleen de hint al dat iemand misschien in dat register staat kan schade doen. Ik geloof zelf dan ook meer in mensen bewust maken van de risico's die ze lopen. Aanspreken op eigen verantwoordelijkheid, dus, en hen vervolgens helpen die verantwoordelijkheid te dragen. We leven in vrijheid, en dat zie ik als een groot goed. Daarbij zijn mensen zo vindingrijk, er zijn zoveel mogelijkheden om toch in het buitenland te spelen of online op een niet gereguleerde site. Bewustwording lijkt mij beter. Overigens ben ik zelf nogal gereserveerd over de gokindustrie. Dit omdat zij in mijn beleving niets zullen nalaten om winst na te jagen. "Ik geloof zelf in mensen bewust maken van risico's die ze lopen. Aanspreken op eigen verantwoordelijkheid, dus, en hen vervolgens helpen die verantwoordelijkheid te dragen."
4 YJ: Ook ik ben niet zo'n voorstander van CRUKS, simpelweg omdat de aanbieder zo zijn zorgplicht niet meer kan vervullen. Als ik niet meer naar binnen mag maar wel wil spelen leidt dit systeem mij bijna automatisch naar het illegale, ongecontroleerde aanbod. Beter lijkt het mij om samen met de industrie risicoprofielen op te stellen, en medewerkers te trainen wat ze moeten doen als ze mogelijk problematisch gokgedrag zien. Van belang hierbij is matched care - want echt niet iedereen hoeft per se het zorgtraject in. Tijdige bijsturing voorkomt dat men hulp nodig heeft vanuit de tweedelijns zorg. Daarbij speelt ook dat men bij verslavingszorg soms te weinig oog is voor ervaringen van de industrie of problemen van spelers. Er is soms te weinig kennis van kansspelen of te weinig wil om die kennis te verkrijgen. Terwijl dit voor een goede behandeling van groot belang is! Ik ben het ermee eens dat de kennis van gokverslaving binnen de verslavingszorg omhoog moet. Iets wat je niet weet, dat zie je niet. Het is dus van belang dit onder de aandacht te brengen, zodat het beter gesignaleerd kan worden. Want nu is de situatie zo dat mensen online gokken, daardoor in de problemen komen, maar zich dan bij ons profileren met andere problemen, terwijl wij de kern van veel problemen, het gokken, niet signaleren. Nu zien we dan vaak de lichamelijke ongemakken die horen bij een middelenverslaving, waardoor de verslaving veel 'objectiever' is. Dit legitimeert dan meer, of beter, de craving. Het beloningssysteem werkt in feite op dezelfde manier, geestelijk. Maar bij middelenverslaving manifesteert het zich sterker, en dit maakt het moeilijker te bestrijden. Overigens heel belangrijk voor de goede behandeling van gokverslaving: gokverslaafden moeten absoluut niet samen in één ruimte met middelenverslaafden. Gokkers willen zich niet graag met drugs- of alcoholverslaafden afficheren, en gebeurt dit toch dan zal hij de hulp afzeggen. "Heel belangrijk voor de goede behandeling van gokverslaving: gokverslaafden moeten absoluut niet samen in één ruimte met middelenverslaafden. Gokkers willen zich niet graag met drugs- of alcoholverslaafden afficheren, en gebeurt dit toch dan zal hij de hulp afzeggen." YJ: Ja, dat geloof ik ook. Ik heb vroeger een programma opgezet waarbij gokkers exclusief bij elkaar waren - en dat werkte wel. Binnen het zorgtraject moeten we zorgen dat risicospelers geen probleemspelers worden. Onderdiagnosticering in de zorg daarvoor moeten we uitkijken, maar voor overdiagnosticering evenzeer. Hoezeer ik uit mijn ervaring ook weet dat de zorg zeer accuraat en rechtschapen omgaat met haar taken, het gevaar bestaat dat zij een financieel belang zou krijgen om spelers binnen zorg te krijgen - en alleen al voor de beeldvorming is dat niet wenselijk. Vandaar ook het belang dat wij als Centrum voor Verantwoord Spelen hechten aan het scheiden van de zorg zelf en de toeleiding ernaartoe. Als Victas hier iets mee wil, is het belangrijk dat we een expertisecentrum worden met een aparte ingang om te zorgen dat we probleemspelers in een vroegtijdig stadium kunnen bereiken. Als je dat vroegtijdige stadium voorbij bent, is het significant moeilijker voor mensen om hun gokgedrag nog aan te passen. Vandaar dat ik ook zo blij ben met jullie initiatief, waar spelers naartoe kunnen voor gratis, laagdrempelig en anoniem advies. Zoals ik de situatie rondom gokken zie:
5 1. Heel veel mensen gokken. 2. Een behoorlijk percentage van deze gokkers zal controle verliezen, of hikt ertegenaan. 3. Omdat ze nu nog geen gratis, anoniem en laagdrempelig platform hebben, kunnen ze nergens terecht. 4. Laagdrempeligheid is van belang, niet om zelf te behandelen maar om erover te kunnen praten. Als er dan een ervaren pokeraar klaarzit om te spreken, of iemand met ruime kennis van gokspelen, dan is er meteen een klik. 5. Pas verslavingszorg inschakelen als iemand over de drempel komt en er blijkt dat er écht problemen zijn. Ik heb in mijn tijd in Sint Maarten eens een orkaan meegemaakt die flinke schade had aangericht, en ik ben toen langer gebleven om mensen hulp te bieden. In eerste instantie reageerden mensen argwanend omdat ze dachten dat ik later was ingevlogen. Toen ze zagen dat ik er zelf was toen de orkaan over het eiland raasde, dat ik er zelf bij was met de razende wind en al het water, toen stonden ze direct heel veel meer open voor hulp. Deze ervaringsdeskundigheid is van onschatbare waarde. "Ervaringsdeskundigheid is binnen het zorgtraject van onschatbare waarde." RS: Gilbert, een laatste vraag. Vanuit jouw ervaring als psychiater, welke vier concrete adviezen zou je hebben voor preventie en behandeling van gokverslaving? 1. Ik zou adviseren om goede risicoprofielen op te maken, eigenlijk zoals Yvon dat net zei. Dit uit preventief opzicht, en ten behoeve van vroegsignalering. 2. Aan de hand van deze profielen en de bijbehorende informatie zou mensen duidelijk moeten worden gemaakt wat ze precies aan het doen zijn, en welke potentiële gevaren dit in zich draagt. 3. Dit zal niet altijd doorslaggevend zijn, hoor, en zeker niet 100% sluitend. Immers, op elk pak sigaretten staat dat roken dodelijk is, maar toch roken mensen nog. Sommige mensen zullen ook in dit geval hun ogen ervoor willen sluiten. 4. En tenslotte zou ik graag aandacht willen vragen voor de extra risico's bij bijvoorbeeld autisme, ADHD of mensen in een manische fase, omdat voor deze mensen het zich bezighouden met gokken een extra risico is. "Ik zou adviseren om goede risicoprofielen op te maken. Dit uit preventief opzicht, en ten behoeve van vroegsignalering."
Een Verantwoord Gesprek Met... Herman Geerdink
Een Verantwoord Gesprek Met... Herman Geerdink In de interviewserie "Een Verantwoord Gesprek Met..." praten Yvon Jansma en Rolf Slotboom van het Centrum voor Verantwoord Spelen met kopstukken uit het kansspelbeleid
Nadere informatieEen Verantwoord Gesprek Met... Een voormalig gokverslaafde. Deel 3 (slot): Ervaringen met verslavingszorg
Een Verantwoord Gesprek Met... Een voormalig gokverslaafde Deel 3 (slot): Ervaringen met verslavingszorg In de interviewserie "Een Verantwoord Gesprek Met..." praten Yvon Jansma en Rolf Slotboom van het
Nadere informatieAanvullende reactie Centrum voor Verantwoord Spelen t.a.v. wetsvoorstel "Kansspelen Op Afstand"
Aanvullende reactie Centrum voor Verantwoord Spelen t.a.v. wetsvoorstel "Kansspelen Op Afstand" 28 oktober 2014 Centrum voor Verantwoord Spelen (Yvon Jansma & Rolf Slotboom) info@centrumvoorverantwoordspelen.nl,
Nadere informatieReactie Centrum voor Verantwoord Spelen t.a.v. wetsvoorstel "Modernisering Casinoregime"
Reactie Centrum voor Verantwoord Spelen t.a.v. wetsvoorstel "Modernisering Casinoregime" 27 maart 2015 Centrum voor Verantwoord Spelen yvon@centrumvoorverantwoordspelen.nl www.centrumvoorverantwoordspelen.nl
Nadere informatie"Waarom is gokken niet maatschappelijk bespreekbaar?"
"Waarom is gokken niet maatschappelijk bespreekbaar?" Een Verantwoord Gesprek Met... Willem van Oort (Gaming In Holland) Vandaag op kantoor: de in Spanje woonachtige Gaming In Holland voorman Willem van
Nadere informatiev e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan
v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09
Nadere informatieV e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan
V e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen De Druglijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09 330 35 25 www.sosnuchterheid.org Anonieme Alcoholisten Vlaanderen
Nadere informatiespeciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL
speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET GOKKEN 3 HOE KUN JE GOKKEN? 3 WIE IS DE WINNAAR? 4 EENS OF ONEENS?
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatiev e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan
v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09
Nadere informatieVerslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan
ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms
Nadere informatiespeciaal onderwijs lesbrief roken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL
speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET ROKEN 3 GEWOONTEN 3 ROKEN EN JOUW GEZONDHEID 4 VERSLAAFD AAN
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatie20 oktober 2018 Auteur: Jeroen Kester. Online gokken legaliseren?
20 oktober 2018 Auteur: Jeroen Kester Online gokken legaliseren? Samenvatting Weinig draagvlak voor legaliseren online gokken Eenderde (34%) wil online gokken legaliseren. Andere mensen zijn tegen (43%)
Nadere informatieIs iemand in jouw omgeving verslaafd?
Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie
Nadere informatieVragenlijst multiproblematiek I
Bijlage B Vragenlijst multiproblematiek I 1 Achtergrondkenmerken V1. Wat is je geboortedatum? V2. Ben je een jongen of een meisje? V3. Wat zijn de vier cijfers van je postcode? V4. In welk land ben je
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieBrijder Verslavingszorg Hoofddorp
Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,
Nadere informatieReactie wetsvoorstel kansspelen op afstand
Reactie wetsvoorstel kansspelen op afstand 1. Inleiding 2. Algemene reactie op het wetsvoorstel 3. Maatregelen ter voorkoming van kansspelverslaving 3.1 Risico indicatoren 3.2 Training medewerkers vergunninghouders
Nadere informatieWWW.VOORKOM.NL LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144
WWW.VOORKOM.NL V.S.O. Roken stoer? Stoppen is sterker! LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Lesbrief Over Roken V.S.O. Colofon: Deze lesbrief hoort
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieAanmelden. informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen
Aanmelden informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen Vind je dat je in het weekend te veel coke, speed of xtc gebruikt? Heb je weer geblowd of gedronken, terwijl je dat
Nadere informatieWAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN
WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat
Nadere informatie0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1
Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieEerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Nadere informatieE-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!
Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde
Nadere informatieTerugblik. Vooruitblik!
Terugblik. Vooruitblik! Jaarverslag Centrum voor Verantwoord Spelen 2014-2015: Activiteiten, projecten, aandachtspunten Als Centrum voor Verantwoord Spelen willen wij graag richting publiek, spelers, politiek,
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieEen Verantwoord Gesprek Met... Een voormalig gokverslaafde. Deel 1: Persoonlijke gokervaringen
Een Verantwoord Gesprek Met... Een voormalig gokverslaafde Deel 1: Persoonlijke gokervaringen In de interviewserie "Een Verantwoord Gesprek Met..." praten Yvon Jansma en Rolf Slotboom van het Centrum voor
Nadere informatieIk weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt.
Hallo, Door deze vragenlijst in te vullen help je mee aan een onderzoek naar het leefklimaat op jouw groep. Hierbij gaat het om wat jij vindt van de ondersteuning van de medewerkers, de sfeer en wat je
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatieInspirerend Presenteren
Inspirerend Presenteren Door Kai Vermaas & Charis Heising Bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla Inleiding Wil je leren hoe jij een presentatie kunt geven waar je zeker bent van je verhaal? En
Nadere informatiezorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen
zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieVroeg Interventiedienst Drugs
VRIND Vroeg Interventiedienst Drugs Als aan ouders gevraagd wordt wat hun grootste bekommernissen zijn voor hun kinderen in de toekomst, dan scoort 'drugs' zeer hoog. Ouders maken zich zorgen over drugs.
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieOnderzoek (Online) gokken
Onderzoek (Online) gokken Publicatiedatum: mei 2013 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 maart t/m 15 april 2013, deden 2380 jongeren mee (van wie er 547 wel eens een betaald of
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatieLes 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"
Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...
Nadere informatieEerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo
Dé Afkickmethode Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo isbn: 978-90-484-2558-7 nur: 751 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatiespeciaal onderwijs lesbrief drugs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL
speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET DRUGS 3 SOORTEN DRUGS 3 WAT DOEN DRUGS? 4 VERSLAAFD AAN DRUGS
Nadere informatieDit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:
Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt
Nadere informatieOver: www.bewareofloverboys.nl
1 Naam: www.bewareofloverboys.nl Voordat je begint met de opdrachten? Lees dit door: Als je je niet prettig voelt bij het lezen van bepaalde dingen: Stop met het lezen van deze site. Praat erover met iemand
Nadere informatieLesbrief 14. Naar personeelszaken.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.
Nadere informatieAlvast bedankt voor het invullen!
Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is
Nadere informatieIk besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
Nadere informatieGezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft
Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische
Nadere informatieEindverslag SLB module 12
Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieBeertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2
Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatiet Nieuwskwartier Sinterklaas Kerst Unit 1: 8.20 deur open Unit 2: 8.20 deur open Unit 3: 8.25 deur open
t Nieuwskwartier December 05 op Sinterklaasviering Op tijd! Sinterklaas 06 Uitslapen Start school: 9.30 KIJK ochtend Sinterklaas is weer in Nederland. Op de site van het Sinterklaasjournaal kun je leuke
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatieAlcohol, Roken en opvoeding
Alcohol, Roken en opvoeding Uw kind in klas 1 van het voortgezet onderwijs Als kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan, verandert er veel in hun leven. Ze krijgen andere interesses en hun vriendengroep
Nadere informatieWAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen
WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud
Nadere informatieIntact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken
10 goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken Intact Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem en hun naasten, ongeacht welke verslaving. De eerste stap
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieBaseline patiënten enquête. PACYFIC studie - Baseline patiënten enquête -
PACYFIC studie - Baseline patiënten enquête - 1 Instructies en toelichting Hartelijk dank voor uw deelname aan de PACYFIC studie patiënten enquête. Met deze vragenlijst willen wij evalueren hoe u, als
Nadere informatiekinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)
In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet
Nadere informatieMoeder worden, moeder zijn
Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl
Nadere informatieOnderzoek (v)echtscheidingen
Onderzoek (v)echtscheidingen 31 augustus 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden samen met Villa Pinedo van 30 juli tot en met 30 augustus, deden 664 jongeren mee waarvan de ouders gescheiden
Nadere informatiefuturum (vs) conditionalis perfectum
futurum (vs) conditionalis perfectum Perfectum Zou hij zich nu al beter voelen? Zou hij zich daar beter gevoeld hebben, denk je? Perfectum Je zou wat meer moeten studeren = Je moet wat meer studeren. Het
Nadere informatieDe Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!
De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even
Nadere informatieGemeenteviering rond Jesaja 9:5b
Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b 1 Verkondiging Enkele kinderen vragen in de kerk: waarom vieren we kerst? En wat betekent het voor u? Reactie op de antwoorden Ja, waarom vieren we kerst? En wat betekent
Nadere informatieALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29
ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet
Nadere informatieHoe kunt u met minder geld toch de kwaliteit van dienstverlening waarborgen voor kwetsbare doelgroepen?
Hoe kunt u met minder geld toch de kwaliteit van dienstverlening waarborgen voor kwetsbare doelgroepen? Visie tafelleider: Met minder geld hetzelfde of misschien zelfs meer doen. Dat is de grote uitdaging
Nadere informatieik? Houd je spreekbeurt over GGNet
ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?
Nadere informatieMeedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend!
Meedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend! Heb je geen werk, geen uitkering maar wél ambitie? Wil je bijvoorbeeld graag werkervaring opdoen, in contact komen
Nadere informatieTips voor Ouders van niet-drinkende pubers
Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatie2 Verhalen... Inleiding. Het Verhaal Van Roos (14) in Het blijven toch je ouders. Het Verhaal van Tamara (23) in Het blijven toch je ouders.
2 Verhalen... Anderhalf jaar terug werd het gedrag van mijn moeder nog erger. Als ik na een weekend bij mijn vader thuiskwam waren er dingen kapot. Ik wist gelijk dat er ruzie was geweest door de alcohol.
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieProtocol gedrag. Recht op veiligheid Iedere leerling heeft recht zich veilig te voelen in de klas en in de school.
Protocol gedrag Een goede school heeft geen pestprojecten nodig, of anders gezegd: doet dagelijks een pestproject, mits zij zich er steeds van bewust blijft welke processen in de groepsvorming een belangrijke
Nadere informatieOrganogram Werkgebied
Wat doet Tactus Verslavingszorg? Tactus is specialist op het terrein van de verslavingszorg. Mensen die door hun verslaving aan alcohol, drugs, medicijnen, gokken, gamen, eten of andere verslavingen in
Nadere informatieKinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT
Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas
Nadere informatieOUDERVOORLICHTING Riskante Gewoontes. mijn ouders mogen trots op mij zijn. Ik ben verslaafd aan twitter, en niet aan drugs.
OUDERVOORLICHTING Riskante Gewoontes mijn ouders mogen trots op mij zijn. Ik ben verslaafd aan twitter, en niet aan drugs. Vroegsignalering en geïndiceerde preventie Voormalige afdeling preventie Advies,
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieOnline zelftesten. Studievoormiddag Online Alcohol- en drughulpverlening 24 juni 2011
Online zelftesten Studievoormiddag Online Alcohol- en drughulpverlening 24 juni 2011 Waarom online zelftesten? Online tools: anoniem kosteloos altijd toegankelijk werken drempelverlagend parallel aan de
Nadere informatieHC zd. 6 nr. 32. dia 1
HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen
Nadere informatiePresentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A
Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen
Nadere informatieVerwijzen naar de GGZ. Wanneer verwijzen naar de Generalistische basis GGZ en Gespecialiseerde GGZ?
Verwijzen naar de GGZ Wanneer verwijzen naar de Generalistische basis GGZ en Gespecialiseerde GGZ? Nieuwe structuur in de geestelijke gezondheidszorg Om de kwaliteit en de kostenbeheersing in de geestelijke
Nadere informatieErvaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden
Nadere informatieDe beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen
De beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen 3 Parnassia Groep is specialist in geestelijke gezondheid Psychische klachten, een psychische stoornis of ziekte: ze kunnen iedereen treffen en ernstig
Nadere informatieRia Massy. De taart van Tamid
DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in
Nadere informatieSoms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw
Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw gedrag gevaarlijk is voor andere mensen. Dit mag nooit
Nadere informatieIedereen heeft een verhaal
informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals
Nadere informatieWelkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden
Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieInterview 3FM Collin Eisema 20150918.txt Transcript interview Collin Eisema voor 3FM met Harm den Besten.
Transcript interview Collin Eisema voor 3FM met Harm den Besten. Gemaakt door: Richard van Royen, info@letterval.nl HARM DEN BESTEN (PRESENTATOR): Aankomende zaterdag wordt er wereldwijd aandacht gevraagd
Nadere informatieALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst
Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatie