Plan van Aanpak Behoud en Versterken Draagvlak Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug

Transcriptie

1 Plan van Aanpak Behoud en Versterken Draagvlak Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug Auteurs Contact Nico Driessen Thea Peters Herman Reimerink Nico Driessen Stationstraat CZ Zwolle n.driessen@natuurmilieu.nl Zwolle 22 september 2008

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemeen Leeswijzer Behoud en Versterken Draagvlak Aanleiding voor het programma Probleemstelling Doelstelling van het Programma Behoud en Versterken Draagvlak Huidige communicatie en educatie Aanpak Programma Draagvlak Planopzet en afbakening Doel en doelgroep Resultaat van het Programma Organisatie, financiering en planning Capaciteit C&E Financiering Activiteiten 2008/ Planning Bijlage 1 Resultaten verschillende onderzoeken Bijlage 2 Doelgroepen Bijlage 3 Jaarthema s foto voorpagina: Heidelandschap bij Grote Koningsbelt; bewoners vinden dit landschap het mooist Pagina 2 van 24

3 1 Inleiding 1.1 Algemeen Nederland heeft twintig Nationale Parken. Dat zijn bijzondere natuurgebieden met een oppervlakte van tenminste hectare bos en natuur aaneengesloten. Voor het Nederlandse natuurbeleid vormen ze één geheel: het stelsel van Nationale Parken in Nederland. De Nationale Parken richten zich op: bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap, natuurgerichte recreatie, communicatie, educatie en onderzoek. Het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug gelegen in de gemeenten Rijssen-Holten en Hellendoorn is één van de twintig Nationale Parken en ingesteld op 16 oktober 2004 door toenmalig minister dr. C.P. Veerman van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De eigenaren, beheerders en andere betrokkenen van de parken zetten zich in voor de bescherming en ontwikkeling van de kwaliteit van de natuur. In 2006 hebben provincies en ministerie van LNV afspraken gemaakt over investeringen in het Landelijk Gebied (ILG) en de prestaties die daarbij horen. Met ingang van 1 januari 2007 is het ILG van kracht en geeft de provincie Overijssel de afspraken die ze met LNV gemaakt krijgt gestalte via gebiedsprogramma s en prestatieafspraken met de partners. De prestaties voor de Nationale Parken zijn hierin ook betrokken. Het Overlegorgaan moet vanuit de afspraken tussen provincie en LNV jaarlijks een bestedingenplan maken. Om daar goed richting aan te geven heeft het Overlegorgaan na een bestuurlijke conferentie in augustus in haar vergadering van 22 oktober 2007 de belangrijkste opgaven voor de periode vastgesteld. Die opgaven zijn: 1. Kwaliteitsimpuls noordrand Nationaal Park Trekker: Gemeente Hellendoorn 2. Herbezinning en herinrichting Nijverdalsebergweg (Toeristenweg) Trekker: Gemeente Rijssen-Holten 3. Vergroten areaal heide en ontwikkelen meta-populatie korhoen Trekker: Staatsbosbeheer 4. Vergroten van het draagvlak Trekker: Nationaal Park 5. Gebiedsuitwerking westrand Nationaal Park Trekker: Natuurmonumenten Voor ieder programma is afgesproken een Plan van Aanpak te maken. Dit wordt vastgesteld in het Overlegorgaan (OO) zodat bestuurders richting kunnen geven aan het Programma en op essentiële momenten besluiten kunnen nemen in het OO. In dit Plan van Aanpak vormen de onderzoeken naar beleving en draagvlak die in de afgelopen tijd zijn gehouden (zie 2.1) het vertrekpunt. Aandachtspunten die uit deze onderzoeken voortvloeien vormen de rode draad voor de te kiezen strategie. Verder bevatten ook de andere hierboven genoemde programma s elementen die van belang zijn voor het programma Behoud en VersterkenDraagvlak. 1.2 Leeswijzer Dit rapport geeft de Aanpak weer voor het Programma 4. De titel van dit programma is iets aangepast nl.: Behoud en Versterken Draagvlak. In hoofdstuk 2 staat de aanleiding, de probleemstelling en het doel aangegeven. Ook is in dit hoofdstuk het programma ten opzichte van de reguliere werkzaamheden met betrekking tot Communicatie en Educatie van het nationaal park aangegeven. Hoofdstuk 3 geeft de feitelijke aanpak weer ; de planopzet, het beoogde resultaat, de afbakening, de organisatie en het tijdpad en de financiën komen aan bod.

4 2 Behoud en Versterken Draagvlak 2.1 Aanleiding voor het programma Draagvlak voor het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug, bij met name de bevolking is essentieel. Er staan vaak uitingen over het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug in de media. Geregeld werden ook negatieve uitingen over het nationaal park in de media gedaan. Deze uitingen betroffen dan zaken over beheer, regelgeving en handhaving, e.a.. Om na te gaan hoe bezoekers en bewoners nu werkelijk staan ten opzichte van het nationaal park is onderzoek gedaan. - Het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug heeft in 2005 een onderzoek onder de bezoekers gehouden wat zij goed en minder goed vonden; - Er is een verkenning gedaan naar draagvlak door bureau De Lynx in 2007; - de vereniging Natuurmonumenten heeft in 2007 een draagvlakonderzoek uitgevoerd onder de inwoners van Haarle; - In 2008 is in opdracht van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug een inwonersenquête gehouden, een onderzoek naar het gebruik en de belevingswaarde van het park. Deze onderzoeken geven een goed beeld van het imago van het nationaal park en vormen de bouwstenen voor dit plan van aanpak voor het programma Behoud en Versterken Draagvlak met nader uit te werken speerpunten voor dit programma. Over het algemeen scoort het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug een ruime voldoende bij zowel de inwoners als bij bezoekers die elders wonen. Uit de bewoners enquête (2008) komt verdeeldheid bij de bevolking naar voren over onderwerpen waar vaak en heftig over gedebatteerd is nl: Toeristenweg, invalide parkeerplaats en aandacht voor het Korhoen. Maar er is ook grote eenstemmigheid over diverse items zoals de kwaliteit van het gebied; men is trost op hun gebied. In de bijlage is nader ingegaan op de onderzoeken. 2.2 Probleemstelling Vanaf het moment dat er sprake was van een nationaal park hebben critici niet nagelaten om hun mening te ventileren. In enkele gevallen zijn deze meningen door de media opgepakt. Kritiek richtte zich op natuurbeheermaatregelen ten gunste van het korhoen, uitbreiding van het heideareaal en dus boskap, afsluiting van zandwegen, maatregelen met betrekking tot nachtelijk verkeer op de Toeristenweg, parkeerplaatsen en dergelijke. De in het nationaal park samenwerkende partijen vinden het een probleem dat negatieve geluiden over het gebied onrecht doet aan de vele positieve geluiden en extra aandacht vergt en energie kost, terwijl deze beter aan kwaliteit van het gebied gegeven kan worden. Met het draagvlakonderzoek beoogt het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug inzicht te krijgen in hoeverre er bij de omwonenden draagvlak is voor de ingeslagen weg en of bijstelling nodig is. 2.3 Doelstelling van het Programma Behoud en Versterken Draagvlak Zoals iedere organisatie streeft het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug naar een goed imago dat aansluit bij de identiteit zoals verwoord in Levend Paars. Voor een goed imago is draagvlak van belang. Bij een goed draagvlak is het eenvoudiger om kwaliteit te behalen in het gebied ten gunste de natuur én de mensen die ervan willen genieten. Het is goed dat bewoners kritisch meedenken maar er moet naar gestreefd worden dat bewoners en beheerders gezamenlijk achter dezelfde doelen staan die primair gericht zijn op behoud en ontwikkelen van kwaliteiten van natuur en van de beleving. Begrip en actieve steun vanuit de bewoners is het primaire doel. 4 p Pagina

5 Het programma Vergroting Draagvlak richt zich dus op het imago van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug en op (actieve) steun voor de activiteiten op het gebied van beheer, onderzoek, recreatie en educatie zoals verwoord in Levend Paars. Het Programma zal focussen op zaken die opgevallen zijn de bewoners enquête. Het programma Draagvlak zal ook een rol spelen in de andere programma s. In de andere programma s zal een communicatieparagraaf opgenomen worden die aansluiten bij het programma Draagvlak. Op deze wijze moet een extra impuls worden gegeven voor een nog beter imago van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug. 2.4 Huidige communicatie en educatie Omdat draagvlak belangrijk is, hebben bestuurders het tot een speerpunt benoemd op de bestuursconferentie. Dat betekent extra inspanning op dit vlak maar ook bijstelling waar dat mogelijk is van het regulier werk van C&E. Communicatie en Educatie zijn vanaf de oprichting van het park ingezet ondermeer om uitleg te geven over kwaliteiten zodat er begrip voor beheer toeneemt en om de inwoners en bezoekers meer te betrekken bij de doelstellingen van het nationaal park. Communicatie en educatie in het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug wordt verzorgd door twee parttime functionarissen die in dienst zijn van het IVN. Er is formatie beschikbaar van 0,94 fte, (bekostigd door Ministerie LNV) voor C&E. Om deze inzet effectief te maken is op het jaarbudget van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug jaarlijks ongeveer Euro beschikbaar voor C&E activiteiten. Het trekken van het programma Behoud en Versterken Draagvlak is nieuw. In het schema hieronder is de plaats van de C&E werkzaamheden in de organisatie aangegeven. Landelijk zijn er op gebied van educatie afspraken gemaakt en geldt een basispakket ten aanzien van communicatie en educatie. Zo is er een pakket samengesteld voor het basisonderwijs. In dit stadium is er sprake van een doorlopende leerlijn: voor alle groepen van het basisonderwijs is educatief materiaal beschikbaar. Voor het voortgezet onderwijs zijn eveneens diverse materialen gereed. 5 p Pagina

6 Ook voor recreanten zijn materialen beschikbaar gesteld via de recreatiebedrijven. Naast het overbrengen van inhoudelijke natuurkennis wordt op deze wijze eveneens de betrokkenheid bij het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug vergroot en ook naamsbekendheid verkregen. Communicatiemiddelen die hiervoor zijn ingezet betreffen: de nieuwsbrief die twee maal per jaar verschijnt met een oplage van De website: gemiddeld bezoekers per jaar, free publicity door middel van persberichten, gadgets, zichtbaarheid op de informatieborden, bedrijfskleding en (magneet) logo op auto s, eigen uitgaven die verspreid worden via de steunpunten. Verder zijn er grote en kleine publieksdagen georganiseerd. Door samenwerking met de partners wordt de herkenbaarheid van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug versterkt bij de entree van het nationaal park en (lokale) steunpunten is informatie te vinden over gebied en het werk van de beheerders. Afbeelding 1 Nationaal park bord bij entree s We communiceren dat het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug een mooi en bijzonder natuurgebied is waar mensen die graag een tijdje in de natuur willen verblijven van harte welkom zijn. Dat wordt nu gedaan maar kan mogelijk beter. Communicatie en Educatie zal dan ook de ingeslagen weg als vertrekpunt nemen, want via die weg is er immers al veel bereikt maar zoekt naar verdere verbetering en nog meer aansluiting bij dat wat leeft bij bewoners en bezoekers! Afbeelding 2: speelbos Staatsbosbeheer is belangrijk voor het draagvlak. 6 p Pagina

7 3 Aanpak Programma Draagvlak 3.1 Planopzet en afbakening Het programma Draagvlak is een programma dat bestaat uit Communicatie activiteiten en projecten die bijdragen aan behoud en versterken van het draagvlak bij omwonenden. Het is de bedoeling om : A. een actualisatie van het MJP Communicatie en Educatie op te stellen. Daarbij wordt meegegaan in de ontwikkelingen op het gebied van digitale communicatie, nieuwe producten en diensten. Uiteindelijk is het de bedoeling om via communicatie en educatie beter te kunnen afstemmen een eenduidiger te kunnen communiceren. B. een uitvoeringsplan te maken waarin acties en activiteiten staan die bijdragen aan draagvlak. 3.2 Doel en doelgroep Het Programma Behoud en Versterken Draagvlak richt zich op omwonenden van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug. Inwoners van de gemeenten Hellendoorn en Holten-Rijssen. Het doel is om het gemeenschappelijke gevoel van Het is óns Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug en we zijn er trots op te versterken. Dat geldt voor de burgers en de partners van het nationaal park met hun medewerkers. Communicatiestrategie zal sterker worden gericht op groter draagvlag bij de bevolking. Om effectief te communiceren is het belangrijk om de doelgroep bevolking te segmenteren en per segment communicatiedoelen te formuleren. Doelgroepen moeten worden bereikt met kernachtige onderscheidende, voor de doelgroepen herkenbare boodschappen. Eventuele communicatiemiddelen moeten op de doelgroep te zijn afgestemd. In de boodschap moet doorklinken: Het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug is een mooi en bijzonder natuurgebied waar mensen die graag een tijdje in de natuur willen verblijven van harte welkom zijn Kiezen jaarthema s bij communicatie Gedurende de looptijd van het Plan van Aanpak Behoud en Versterken Draagvlak wordt elk jaar een thema gekozen (zie bijlage 2). Rond dit thema wordt een deelcampagne opgezet met communicatie op specifieke doelgroepen. Daarnaast loopt het doorlopende programma communicatie en educatie. In de deelcampagnes wordt in de communicatiestrategie extra aandacht besteed aan zaken die opvallend waren in de bewonersenquête. Deze aandachtspunten zijn: Bereikbaarheid: het gebied is van alle kanten goed te bereiken. Parkeermogelijkheden krijgen extra aandacht. Aandacht voor alternatief vervoer. Speciale acties alternatief vervoer ( paars fietsen plan/ gratis door de week en kostprijs weekend). Aantal bankjes. Er zijn veel bankjes bijgeplaatst. Speciale aandacht voor de vele rustpunten in het gebied. Rommel in het bos Afgewaaide takken en omgewaaide bomen is dat rommel? ( Voor sommigen echt wel). Benadrukken de rol van dood hout: vele soorten insecten, paddestoelen. Actie Zwerfvuil: dát is pas rommel Verkeerslawaai. Positieve draai geven aan aanwezig geluid : luisteren naar de stilte. Meest stille plek gaan bepalen via metingen e.a. positieve acties. Parkeerplaats minder validen. Wordt opgeknapt: positief benadrukken. Vaker alternatief vervoer en specifieke uitjes organiseren 7 p Pagina

8 Korhoen. Natuur en landschapwaarden van hele gebied benadrukken en aangeven dat veel soorten profiteren van de natuurmaatregelen waarbij de korhoen als doelsoort genoemd wordt. mooiste plek van Salland is in dat verband een cadeautje. Waardering voor natuur: benadrukken in soort van de maand Website De website speelt een centrale rol bij communicatie over het nationaal park. De website wordt in 2008 herzien en wordt omgevormd tot een moderne meer interactieve site. Naast het bestaande webadres wordt ook de domeinnaam De Website wordt goed bezocht met gemiddeld bezoekers per jaar. De dynamiek van site wordt vergroot. Ondermeer door meer specifieke natuurweetjes op de site te plaatsen en een deel voor kinderen in te richten. 3.3 Resultaat van het Programma Dit programma levert de volgende producten op : 1. een voorstel,voor acties en activiteiten voor 2008/20009 vanuit het Bestedingenplan 2008; 2. activiteiten ontwikkelen die leiden tot instellen van een Gebruikers Platform door het OO;. Dat is het forum waar bewoners en nationaal park van gedachte wisselen en waar bewoners (kritisch) meedenken met de koers van het nationaal park; 3. de actualisatie van het Meerjaren Plan Communicatie en Educatie; (De actualisatie en wijziging van het communicatiedeel krijgt de meeste aandacht). 4. Een onderdeel van het Meerjarenplan C&E is een Uitvoeringsprogramma bestaande uit concrete acties en activiteiten voor de periode De acties hebben betrekking op versterken draagvlak en op vergroten van de beleving van het gebied voor met name bewoners; 5. Uitbreiden van informatiemateriaal over het nationaal park waarbij veel aandacht is voor maatwerk producten waar bewoners van profiteren. Alle vijf producten worden gerapporteerd aan het Overlegorgaan die er een besluit over neemt. Het beoogde eindresultaat is behoud van het draagvlak en verder verhogen op onderdelen maar wellicht het belangrijkste resultaat moet zijn minder verdeeldheid over deelonderwerpen en krachtiger steun aan partijen die het waardevolle gebied in stand houden. Afbeelding 3. rust midden op de Sallandse heuvelrug 8 p Pagina

9 4 Organisatie, financiering en planning 4.1 Capaciteit C&E Het Programma Behoud en Versterken Draagvlak is een extra impuls, welke aangestuurd wordt door de coördinator C&E met hulp van een projectgroepje en een stuurgroep (of voorzitter). Bij het uitvoerend werk (producten 3 en 4) wordt een extern deskundige ingeschakeld Projectgroep Er wordt een projectgroep ingesteld waaraan deelnemen: - de coördinator C&E en de medewerker C&E, - één communicatie medewerkers namens beide gemeenten, - de medewerkers communicatie van de terreinbeheerders, - een vertegenwoordiger van het IVN en - een vertegenwoordiger van het Sallandse Bureau voor Toerisme Stuurgroep Er is een stuurgroep van drie personen die bestaat uit : een vertegenwoordiger van regio Twente, de directeur van Natuur en Milieu Overijssel en voorzitter van het Overlegorgaan. Alternatief: OO bestuurder of deskundige (eventueel secretaris) is voorzitter van de projectgroep Extern deskundige De extern deskundige ( opdracht in onderlinge concurrentie) zal worden belast met: - actualisatie van het Communicatieplan dat gaat gelden voor de periode opstellen van een driejarig Uitvoeringsprogramma met acties en activiteiten gericht op behoud en versterken van het draagvlak onder de lokale bevolking - advies hoe communicatie en versterken van het draagvlak bij de andere Programma s gestalte moet krijgen 4.2 Financiering Door ziekte is vertraging ontstaan. Door eveneens trage opstart van andere programma s hebben die andere programma s gelukkig nog niet echt nadelen ondervonden van de trage start van dit programma. Dit plan van Aanpak, voorzien van nadere criteria en randvoorwaarden, is het document waarmee een offerte gevraagd wordt bij tenminste drie bureaus. Het heeft betrekking op onderdeel 3 en 4 van paragraaf 2.3 Voor deze opdracht wordt een bedrag geraamd van ,-- te ontlenen aan het budget van Activiteiten 2008/2009 Zoals gemeld is dit programma laat gestart. Voorgesteld wordt om het budget 2008 te besteden aan planvorming en aan acties die al voortkomen uit dit Plan van Aanpak. Daarvoor is ,-- beschikbaar. Aan het Overlegorgaan wordt separaat een voorstel gedaan voor acties en activiteiten uit te voeren in 2008/ p Pagina

10 4.4 Planning De volgende planning wordt voorgesteld: 1. Acties en activiteiten 2008/2009 gelijktijdig met de planvorming starten. In het Overlegorgaan dd. 6 oktober 2008 worden voorstellen gedaan. Deze werkwijze wordt voorgesteld om voldoende voortgang te houden in het Jaarplan Voorbereiding Gebruikers Platform: oktober-december houden van een bijeenkomst waar het nationaal park potentiële deelnemers aan zo n Platform informeert. Instellen Gebruikers Platform : begin/voorjaar en 4. MJP communicatie en Uitvoeringsprogramma Vragen offerte en beoordelen : oktober Toewijzen opdracht : eind oktober Uitvoeren opdracht : november februari Behandelen OO : maart/april p Pagina

11 Bijlage 1 Resultaten verschillende onderzoeken Nulmeting recreatiemonitor (Route IV, 2005) De doelstellingen van de nulmeting waren: Het verkrijgen van inzicht in: de aard van het bezoek aan het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug. de waardering van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug door bezoekers. de wensen en behoeften van bezoekers ten aanzien het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug. Het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug scoort een 8,1 als gemiddeld waarderingscijfer. Waardering voor de recreatieve infrastructuur in dit rapport in 7,6 ; dat is iets hoger dan het draagvlakonderzoek onder de inwoners in Opvallend in beide onderzoeken is dat er vragen zijn voor meer bankjes en parkeervoorzieningen. Nog een overeenkomst uit beide onderzoeken is de grote waardering voor natuur en landschap. Het imago van de Sallandse Heuvelrug (Lynx, 2007) Uit dit kwalitatieve onderzoek (aan de hand van interviews met beperkte aantal sleutelpersonen ) komt naar voren dat het imago en de identiteit niet overeen komen. Om imago en identiteit dichter bij elkaar te brengen zijn diverse concrete voorstellen gedaan. Draagvlak onderzoek Haarle (Natuurmonumenten, 2007) Natuurmonumenten heeft zowel interviews als vragenlijsten als methode voor het onderzoek gebruikt.veel uitkomsten komen overeen met die van het nationaal park. Haarlenaren bezoeken het gebied vaak (50% komt er enkele keren per week). De naamsbekendheid van Sprengenberg en de Sallandse heuvelrug is hoog. Opvallend is dat omvorming van bos naar heide in Haarle vaak neutraal en mee oneens scoort. Verdeeldheid blijkt ook hier rond het thema s inzet voor het korhoen. De toegangkelijkheid van het gebied voor auto s (lees afsluiten van zandwegen) is voor de mensen uit haarle duidelijker een groter punt dan de bewoners uit het onderzoek van het nationaal park. Haarle is ook duidelijk kritischer dan de overige bewoners ten aanzien van natuurlijk bosbeheer. Inwoners enquête (I&O research en TNS-NIPO, 2008) De resultaten van de inwoners enquête zijn onderverdeeld in vragen omtrent: bekendheid en met net nationaal park, recreatie, natuur. Afgezien van een aantal gevoelige onderwerpen zoals de maatregelen voor het korhoen zoals men dat noemt en de Toeristenweg is het algemene beeld dat inwoners over het algemeen positief is over het gebied. Het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug is bekend bij het grootste deel van de bevolking: gemiddeld 96% kent het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug. Er is grote interesse voor de natuur. Natuur wordt gewaardeerd met gemiddeld 7.5. Recreatiemogelijkheden worden gewaardeerd met een gemiddeld cijfer p Pagina

12 Bijlage 2 Mogelijke jaarthema s Om te komen tot een groter draagvlag bij omwonenden van het NP, kan vanuit communicatie verschillende modaliteiten worden ingezet. (informatie, voorlichting, public relations, reclame en propaganda). Voor jaarthema s wordt gekozen als onderdeel van de communicatie strategie. Per jaar, per thema wordt een communicatieplan gemaakt met eigen specifieke doelen, doelgroep(en), boodschap en strategie. De rode draad wordt gevormd door de reeds genoemde aandachtspunten uit bewonersenquête 2008 en voorgaande onderzoeken. Verder moet er ook een duidelijke samenhang zijn met de andere programma s. Mogelijke jaarthema s (willekeurige volgorde): Titel doel onderwerp doelgroepen boodschap Activiteiten/middelen Rode draad Vijf jaar jong. Vijf jaar Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug Vergroten draagvlak voor het hele pakket aan reeds genomen maatregelen Jonge kinderen (vijf-jarigen) met gezin Vijf jaar jong en er is al heel veel bereikt Publieksdag. Infokar. Kindertheater: Karavaan met de bekende NPSH figuren: Joep de Eekhoorn, Mies de Specht, Daantje Das Bereikbaarheid, parkeergelegenheid, rustmogelijkheden, alternatief vervoer, rustmogelijkheden, recreatieve mogelijkheden, unieke natuurwaarden Onder je voeten Geologie van het gebied Vergroten draagvlak voor het gebied als geheel, bewustwording van de unieke geologie Omwonenden, VO-onderwijs De Sallandse Heuvelrug heeft unieke geologische waarden Excursies, geologie werkgroep, excursies, steenworkshops, opdrachtentocht GPSD- PDA Bereikbaarheid, parkeergelegenheid, rustmogelijkheden, alternatief vervoer, rustmogelijkheden, recreatieve mogelijkheden, unieke natuurwaarden Op de grote stille heide Internationaal belangrijk heidegebied Vergroten draagvlak heide gerelateerde maatregelen, draagvlak voor stilte als oer-waarde Omwonenden. VO Unieke natuurwaarden in je achtertuin, hoor de stilte Introductie heidehoning als NP-product. Scholenproject over stilte (decibelmeting) Bereikbaarheid, parkeergelegenheid, rustmogelijkheden, alternatief vervoer, rustmogelijkheden, recreatieve mogelijkheden, unieke natuurwaarden Groen voor zilver Het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug verwelkomt de senioren Draagvlak voor genomen maatregelen voor toegankelijkheid en voorzieningen senioren Hennig an natuur-arrangementen, lezingen excursies Bereikbaarheid, parkeergelegenheid, rustmogelijkheden, alternatief vervoer, rustmogelijkheden, recreatieve mogelijkheden, unieke natuurwaarden 12 p Pagina

13 Natuur varia in je achtertuin Biodiversiteit in het gebied Draagvlak voor natuurbeheer en de gemaakte keuzes omwonenden Kijk eens wat een gevarieerde natuur hier vlakbij Bereikbaarheid, parkeergelegenheid, rustmogelijkheden, alternatief vervoer, rustmogelijkheden, recreatieve mogelijkheden, unieke natuurwaarden Vroeger bij ons op de heuvelrug Cultuurhistorie en natuurhistorie van het gebied Draagvlak voor gebied als geheel, bewustwording van natuurbeheer en gebruik van het gebeid door de jaren heen Omwonenden, jongeren, VO, BO Nu is vroeger van morgen,. Leren uit het verleden Mensen van vroeger vertellen over vroeger. (Bomen vertellen, stenen vertellen) Bereikbaarheid, parkeergelegenheid, rustmogelijkheden, alternatief vervoer, rustmogelijkheden, recreatieve mogelijkheden, unieke natuurwaarden De paden op De vele wandel-, fiets- en ruitermogelijkheden. Mogelijkheden voor meer actieve vormen van recreatie Draagvlak voor de maatregelen tbv wandelen, fietsen, en ruiters en afsluiten van zandwegen. Nadruk op meer kwaliteit (ipv kwantiteit) Omwonenden, jongeren, gezinnen Op de Sallandse Heuvelrug kun je alle kanten uit. Wande-l en fietsarangementen voor de eigenbevolking. Paarse fietsenplan Bereikbaarheid, parkeergelegenheid, rustmogelijkheden, alternatief vervoer, rustmogelijkheden, recreatieve mogelijkheden, unieke natuurwaarden Struiheide Schaapskooi bij Twilhaar 13 p Pagina

14 Bijlage 3 Doelgroepen Doelgroepen. Inwoners van de gemeenten Hellendoorn en Holten-Rijssen zijn doelgroep van het Plan van Aanpak voor Behoud en Versterkenvan het Draagvlak.. Van de bewoners zijn gezinnen met (kleine) kinderen een omvangrijke groep. Actieve natuurminnaar, actieve bewoners en vooral senioren en ouderen zijn eveneens veelvuldig bezoekers van het nationaal park en doelgroep.. Deze doelgroep is nader te segmenteren. Bedrijven, handelsbelangen Agrariërs, partners, medewerkers, kinderen Recreatie ondernemers, partners, medewerkers, kinderen Campings, partners, medewerkers (horeca ) hotels, eigenaar, partner, personeel groepsaccomodaties, eigenaar, partner Buisinessclub, bestuur, leden Handelsbelangen, bestuur, leden Ondernemersverenigingen, bestuur, leden Verenigingen/vrijwilligers Verenigingen, bestuur, leden Bewonersverenigingen, bestuur, leden bewonerscentra natuurbeschermingsorganisaties, bestuur, leden Wandelverenigingen, bestuur, leden Ruiterclubs, bestuur, leden Fietsverenigingen/organisaties, bestuur, leden Welzijn ouderen, ambtelijk, bestuur, bewoners Zorgcentra, bestuur, personeel, bewoners Kinderboerderijen, ambtenaar, bestuur, kinderen, ouders Dienstverlening Bibliotheken, bestuur, medewerkers, bezoekers Musea, bestuur, medewerkers, bezoekers Kerkelijke organisaties, kerkbestuur, personeel, voorganger, kerkgangers Gemeente, ambtelijk en Politieke partijen Bevolking uit de verschillende woonkernen Scholen, ambtenaar, schoolbestuur, directeuren, onderwijsgevend personeel, leerlingen (leerlingenraad) Scholieren, VO, BO, publiek 14 p Pagina