Van ladder denken naar ladder doen.

Transcriptie

1 Verslag Breed bestuurlijk overleg regio West-Brabant 15 oktober 2015 te Steenbergen Van ladder denken naar ladder doen. Voor dit brede bestuurlijke overleg zijn de portefeuillehouders ruimtelijke ontwikkeling, wonen, mobiliteit en economie en gedeputeerde Erik van Merrienboer uitgenodigd. De bestuurlijk trekker, Petra Lepolder, heet alle aanwezigen welkom. Ze opent het overleg met een korte inleiding waarna de film Duurzame verstedelijking wordt getoond en geeft de bijeenkomst in handen van dagvoorzitter Paul Vermeulen. Peter van Geffen, partner en directeur STEC-groep, neemt kort de belangrijkste onderdelen van de ladder voor duurzame stedelijke ontwikkeling door. Na deze algemene inleiding zijn de bestuurlijk trekkers aan zet. Zij vertellen aan hun collega s hoe ver ze gevorderd zijn als het gaat om de onderdelen Detailhandel, Kantoren, Bedrijventerreinen en Wonen. Detailhandel: door bestuurlijk trekker Marcel Willemsen Op 8 juli 2015 is de uitvoeringsagenda detailhandel in het RRO vastgesteld. Nu is het proces om te komen tot vraag - aanbodconfrontatie aan de orde. Er is een overaanbod aan detailhandelsplannen en sprake van 10% leegstand ( m2), eenzelfde aantal m2 is gepland of in aanbouw terwijl de vraag 15%-20% afneemt. Vraag is hoe daarmee om te gaan. Toch moet ook voor kwaliteitsverbetering ruimte zijn. Vraag ook is hoe in aanloopstraten leegstaande winkels kunnen worden omgebouwd tot woningen. Plannen die betrekking hebben op supermarkten hebben een lokale component. Echter daarnaast is nog vierkante meter winkeloppervlak in de planning. Het proces (vastgesteld in portefeuillehoudersoverleg 24 september 2015) wordt uitgevoerd volgens de onderstaande stappen: 1. Verdiepingsslag analyse detailhandelsplannen (aug.-okt. 2015) 2. Categoriseren plannen naar marktbereik (okt.-dec. 2015) 3. Vraag en aanbodconfrontatie per marktregio (jan mrt. 2016) 4. Terugkoppeling in RRO (juni. 2016) De bestuurlijke kopgroep detailhandel zal tijdens het RRO in december over de voortgang rapporteren. Peter van Geffen geeft aan dat de sense of urgency groot is. Alleen door goede afspraken te maken kan voorkomen worden dat grote bedragen afgeschreven moeten gaan worden. Als er huidige supermarkten vergroot worden, is ook goede afstemming nodig, ook al lijkt de vraag vooral lokaal. Net als bij Wonen is er ruimte voor leegstand nodig om de kwaliteit te verbeteren. Minder vierkante meters in planning hebben, is dan een oplossing. Alfred Arbouw geeft aan dat de gemeente Breda nadenkt over het kernwinkelgebied. Het kan niet zo zijn dat bij elk ontwikkeltraject de vraag komt om een supermarkt te bouwen. Niet meer na de bouw van de Jumbo in Breda. We moeten niet vallen in de greep van de (super)supermarkten. Kantoren: door Marcel Willemsen (vervangt bestuurlijk trekker Boaz Adank) Op 8 juli is de kantorennota vastgesteld in het RRO. Nu is het proces om te komen tot een evenwicht in vraag en aanbod aan de orde. Marcel Willemsen geeft aan dat er sprake is van leegstand in kantoren, sprinkhanengedrag van bedrijven, veroudering en matige kwaliteit van kantoren, onnodige concurrentie en discussie tussen gemeenten, financiële en ladderrisico s. De vijf kantoorgemeenten doen een voorstel hoe te komen tot meer evenwicht in vraag en aanbod.

2 P a g i n a 2 De heer Arbouw vult aan dat verdieping over vraag- en aanbodconfrontatie in bestuurlijke discussiebijeenkomsten plaats gaat vinden. De stad Breda vertegenwoordigt de regio op de kantorenmarkt. De West-Brabantse kantorenmarkt speelt zich grotendeels af in Breda. Hij geeft aan dat de gemeente Breda de lead hierin neemt en heeft. In de structuurvisie 2030 is opgenomen dat kantorennieuwbouw alleen rond VIA Breda mogelijk is, verder zijn ontwikkelingen alleen als vervanging. Als andere gemeenten kantoren willen toevoegen, dan alleen iets toevoegen wat niet al in Breda staat. Proces (vastgesteld in portefeuillehoudersoverleg 24 september 2015) wordt uitgevoerd volgens de onderstaande stappen 1. Analyseren kantorenmarkt door 5 kantoorgemeenten en RWB (okt.-nov. 2015) 2. In het portefeuillehoudersoverleg van november 2015 voorstel gedetailleerde vraagbepaling (nov. 2015) 3. Vraag- en aanbodconfrontatie (nov mrt. 2016) 4. Terugkoppeling in RRO (jun. 2016) De bestuurlijke kopgroep kantoren zal tijdens het RRO in december van dit jaar over de voortgang rapporteren. Bedrijventerreinen door bestuurlijk trekker Jean Pierre Schouw In 2012 is het afsprakenkader bedrijventerreinen vastgesteld. Nu is de actualisering om overaanbod in regio terug te dringen aan de orde. Ook bij bedrijventerreinen leidt overaanbod tot sprinkhanengedrag van bedrijven en worden terreinen niet afgenomen. Dit onder andere door veroudering en matige kwaliteit van de terreinen, maar ook door onnodige concurrentie en discussie tussen gemeenten, financiële en ladderrisico s. In 2012 is een afsprakenkader gemaakt waarbij 300 hectare bedrijventerrein on hold is gezet. Gemeenten zelf hebben daarnaast ook projecten on hold gezet en geschrapt. Jean Pierre Schouw geeft aan dat alleen on hold zetten niet genoeg is. Er ligt nu een concept position paper. Dat heeft er toe geleid dat de bestuurlijke kopgroep is gaan kijken naar bovenregionale terreinen. Die zouden specialistisch moeten zijn (Moerdijk). De financiële arrangementen zullen pijn doen. Dus afspraken maken om te zorgen dat het zo min mogelijk financieel pijn gaat doen. Proces (vastgesteld in portefeuillehoudersoverleg 24 september 2015) wordt uitgevoerd volgens de onderstaande stappen. 1. Verdieping markttechnische analyse bedrijventerreinenlocaties (okt./nov. 2015) 2. kosten/effecten 0 scenario en keuzes (nov./dec. 2015) 3. Financiële arrangementen (dec mrt. 2016) 4. Vertalen naar en vaststellen van nieuw afsprakenkader (apr.-jun. 2016) De bestuurlijke kopgroep bedrijventerreinen zal tijdens het RRO in december de analyse van vraag en aanbod (position paper) agenderen. In het algemeen pleit de heer Schouw voor breder overleg tussen de vier ladderonderdelen bedrijventerreinen, kantoren, detailhandel en wonen. Bij veranderplekken kijken naar parallelle crossings en dat vertalen in financiële arrangementen. Wonen door bestuurlijk trekker Toine Theunis Toine Theunis geeft aan dat de denktank Wonen begin dit jaar gestart is en aan de slag gegaan. Er zijn verschillende thema s die onderzocht moeten worden. Zo zit er groei in de woningmarkt doordat er meer eenpersoonshuishoudens komen / zijn. Uit de cijfers blijkt dat we nog 8-10 % kunnen/moeten toevoeging aan de woningvoorraad. Dan zijn we wel klaar, dus moeten we dat heel slim en naar juiste behoefte doen. De relatie met de bestaande voorraad en leegstaand (agrarisch) vastgoed is heel belangrijk en vraagt om integraliteit van dit thema. Het Woonperspectief West-Brabant is in wording en in het position paper komen vier thema s: wonen en zorg, transitie bestaande woningvoorraad, energietransitie en transitie bestaand- en leegkomend vastgoed aan bod.

3 P a g i n a 3 Ook geeft Toine Theunis geeft aan dat er een link ligt naar leegstaande winkels en kantoren maar ook naar de binnenstedelijke transformatie van de bestaande woningvoorraad en de transformatie van vastgoed het omkatten van kantoren en winkels naar woningen. De verbanden zijn duidelijk tussen transities van woningen, winkels en kantoren. Waar kun je de groei van een- of tweepersoonshuishoudens accommoderen. Wat is het probleem, wat is een oplossing en hoe kun je dit verduurzamen. Dat is spannend vanwege grote grondposities. Regionale afstemming is noodzaak. Alfred Arbouw geeft aan dat Breda voor grote opgaven staat. Er wordt gestuurd op kwaliteit en ook moeten allerlei groepen urgent woningzoekenden gehuisvest worden. Ook vrijkomende agrarische bebouwing (VAB) vormt een bijkomende opgave. Vraag is welke functie kan een VAB krijgen, wat hoort er in het buitengebied thuis. Reflectie door gedeputeerde Erik van Merrienboer Erik van Merrienboer neemt kennis hoe een aantal zaken in West-Brabant worden opgepakt: Veel spreekt hem aan, echter sommige dingen niet. Volgens hem loopt het verdiepen en opzetten van financiële arrangementen voor detailhandel prima. Als de gemeenten in West-Brabant supermarkten als lokaal wil zien, moet je afspraken maken over de condities waaronder en hoe je dit aan wilt pakken, want supermarkten zijn een stedelijke voorziening, dus moet je de ladder toepassen. Over wonen maken provincie en gemeenten met elkaar al jaarlijks afspraken. Hij wil het niet meer hebben over contingenten en de onjuiste framing naar de provincie. Het moet gaan om een evenwichtige en gezonde afstemming tussen vraag en aanbod en daar moeten ook gemeenten hun eigen verantwoordelijkheid in nemen. De Ladder (en niet de provincie) dwingt dat gemeenten concreet voortaan ook onderling moeten afstemmen over bouwactiviteiten. Daarbij moet iedere gemeente voor zich, actief flexibiliteit creëren in de plannen. Hij geeft aan dat je bovenlokaal in de relevante samenhangende subregio s actief moet gaan werken aan woningbouwafspraken. Zoals in de regio Noordoost-Brabant waarop subregionale schaal harde afspraken tussen gemeenten zijn gemaakt. Er is daarvoor bijvoorbeeld een virtueel grondbedrijf gemaakt. Daarbij spreken de gemeenten en marktpartijen elkaar positief aan. Het moet anders. Rol van de provincie / gedeputeerde De gedeputeerde ziet mogelijkheden en noodzaak tot samenwerken op de schaal van een woningmarkt. Een relevante onderverdeling. Zeker op een kleine schaal en vertrouwen kweken. Met ruimte maken voor herbestemmen en flexibiliteit inbouwen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de inzet van een virtueel grondbedrijf. Samen (de)programmeren en een goede woningbouwprognose zijn de sleutel voor ontwikkeling. Gedeputeerde Erik van Merrienboer wil dit ondersteunen. VAB s vragen om beweging van beide kanten en visies. Er komen steeds meer vragen over; waar is transformatie nodig, waar moet je slopen. Massale transformatie past niet. Visies en keuzes maken waar wel en waar niet. De heer Van Merrienboer wil met samen met een of enkele koplopers aan de slag. Kantoren: met het accent op Breda (en ook Brabantstad) en de nieuwe woningbouwprognoses, maakt tijdelijke woonfuncties in kantoren als oplossing voor leegstand mogelijk. De marsroute voor bedrijventerreinen is akkoord. Voortgang in RRO van december 2015 en financiële arrangementen verkennen met een verdiepende discussie in het voorjaar van Deze financiële arrangementen moeten voor iedereen haalbaar zijn. De gedeputeerde vraagt de regio ook om serieus werk te maken van schrappen zonder planschade via voorzienbaarheid. Dat kan individueel, maar beter nog in gezamenlijkheid. De provincie kent voorbeelden hiervan uit Utrecht en Limburg. Bij deprogrammeren is het belangrijk om daar parallel beleidsinhoud naast te leggen, Hij bedoelt dat deprogrammeren niet per sé afboeken en terug naar landbouwgrond betekent. Integraal of in transformatie kijken of er anderen kansen zijn, bv transformatie naar duurzame energie, natuur, water. Hij stelt voor om die mogelijkheden samen met provincie en andere relevante partners te bekijken.

4 P a g i n a 4 Aanvulling door Peter van Geffen (STEC) Voorzienbaarheid: 1,5 jaar aan de markt laten zien dat er geen regionale behoefte is Als gemeente apart of samen doen deprogrammeren. Deprogrammeren zonder planschade. Er zijn belangrijke voorbeelden in het land. Afspraken van deze bijeenkomst in kernwoorden zijn: Supermarkten of uitbreidingen daarvan kunnen bovenlokaal zijn, dus goede kaders over afspreken en (sub)regionaal afstemmen in het kader van de Ladder. Financiële arrangementen en verdieping bij bedrijventerreinen verder uitwerken. Afspraken maken over wonen. (Sub)regionaal op relevante schaal - programmeren. Creëer flexibiliteit in het programmeren. Denk aan een virtueel (sub)regionaal grondbedrijf Kijk ook naar statushouders. Woningcontingenten kennen we al lang niet meer! Strategie/visie ontwikkelen door een koplopersgroep over VAB s. Betrek BrabantStad bij kantorenvisie. Ook over leegstand afspraken maken. Bouwen aan vertrouwen en betrekken raden Benut provincie voor kennis om samen te (de)programmeren Tot slot: De aanwezige portefeuillehouders onderschrijven de handreiking als leidraad bij verdere uitwerking van de vastgestelde en nog vast te stellen regionale visies. De aanwezige portefeuillehouders spreken af de gemeenteraden en hun raadscommissies mee te nemen in dit traject (regionale bijeenkomst fractiespecialisten gemeenteraden op 9 december als aftrap). De bestuurlijk trekkers spreken af samen met de koploper te bekijken hoe dit proces verder vorm gegeven kan worden. Met aandacht voor het goed doorlopen van het proces. Dit proces verder uitwerken met een tijdlijn en hoe, wat en wie je daarbij nodig hebt. Iedereen aan de hand meenemen op weg naar afspraken in het voorjaar van 2016.

5

6

7

8