Stichting NatuurWijs Jaarverslag 2015

Transcriptie

1 Stichting NatuurWijs Jaarverslag 2015

2 Colofon Stichting NatuurWijs Jaarverslag 2015 maart 2016 Stichting NatuurWijs Foto voorkant: leerlingen van de Jenaplanschool De Grote Beer uit Den Haag 2

3 Inhoudsopgave A. Jaarverslag Inhoudsopgave... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 NatuurWijs Staatsbosbeheerlocaties Breda Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug Locatie Bentwoud en Den Haag Overige locaties Totaal aantal schoolklassen en kinderen in PROJECT AANDACHTSWIJKEN Samenvatting NatuurWijs in Amsterdam NatuurWijs in Utrecht Scholen in aandachtswijken in overige steden WORKSHOPS EN TRAININGEN NatuurWijs-workshops NatuurWijs-trainingen Terugkomdagen Training Het groene schoolplein als leeromgeving COMMUNICATIE Website Social Media Nieuwe folder NatuurWijs op onderwijsbeurs NOT Sponsoren en subsidies ORGANISATIE Partners NatuurWijzers Trainers Ambassadeurs NatuurWijs B. Jaarrekening 3

4 Voorwoord Met gepaste trots bieden wij u het jaarverslag 2015 van Stichting NatuurWijs aan. In 2015 hebben 5389 kinderen deelgenomen aan een NatuurWijs-programma, waarvan 1600 kinderen van 20 scholen in aandachtswijken in de grote steden. Dat is een verdubbeling ten opzichte van Bijzonder is de gesponsorde start van NatuurWijs in Amsterdam waarbij nauw wordt samengewerkt met de gemeente Amsterdam en ANMEC. Onveranderd is de motivatie voor deelname. NatuurWijs brengt verdieping in de natuurbeleving. Die kwaliteit bewaken we met hart en ziel. Dat is te merken tijdens de drukbezochte terugkomdagen voor NatuurWijzers, bij de werving en bijscholing van nieuwe NatuurWijzers en vrijwilligers en bij de ontwikkeling van nieuwe producten en workshops. Zo is er in 2015 de workshop Het groene schoolplein als leeromgeving voor leerkrachten bijgekomen en de training Spirit of Nature-gids om te leren werken met groepen volwassenen. Natuurlijk blijft er nog genoeg te wensen en verbeteren over. We zouden nog veel meer scholen kunnen ontvangen. Ondanks een groei van 65% naar 81% deelnemers aan trainingen en workshops is er nog ruimte voor nieuwe deelnemers. En waar we met Facebook en een gratis lesbrief in de herfst geweldig scoorden, blijft het bezoek aan onze website achter door gebrek aan middelen. Over al deze onderwerpen leest u in ons jaarverslag. En uiteraard hopen we dat het u inspireert. Tot deelname, tot sponsoring, of gewoon tot veel positieve energie en support voor ons mooie NatuurWijs. Dit jaar bestaan we 10 jaar. En zoals u ongetwijfeld merkt: we willen verder: in meer steden, met meer scholen, en vooral, met meer kinderen! Debbie Kamphuis Voorzitter Stichting NatuurWijs Maart

5 Inleiding Dit jaarverslag bevat de volgende informatie: resultaten en ontwikkelingen per NatuurWijs-locatie (hoofdstuk 1) start en voortgang van het project NatuurWijs voor kinderen in aandachtswijken van de grote steden (hoofdstuk 2) resultaten en ontwikkelingen bij workshops en trainingen (hoofdstuk 3) ontwikkelingen op het gebied van communicatie en successen op het gebied van fondsenwerving (hoofdstuk 4) betrokkenen bij de organisatie van Stichting NatuurWijs (hoofdstuk 5) Leerlingen van de Vrije School uit Utrecht plukken vlierbloesem om limonade van te maken 5

6 NatuurWijs Stichting NatuurWijs wil kinderen in verbinding brengen met de natuur. Daarom heeft de stichting het natuuronderwijsprogramma NatuurWijs ontwikkeld voor basisscholen, brede scholen en buitenschoolse opvang (bso), waarbij het erom gaat de natuur met hart, hoofd en handen te beleven en te ervaren. De kinderen trekken de natuur in met een NatuurWijzer, zoals de natuurdeskundige heet die hen begeleidt. Ze leren spelenderwijs de natuur kennen en krijgen zo de kans zelf de verbondenheid tussen mens en natuur te ervaren. NatuurWijs wordt aangeboden in verschillende varianten: korte naschoolse activiteiten themalessen schoolreisje Bosuitje driedaags programma volledige leerlijn In de visie van NatuurWijs horen mens en natuur bij elkaar en beïnvloeden zij elkaar. Hart, hoofd en handen zijn de pijlers van de doelstelling van NatuurWijs: Hart Kinderen zich laten De winnende foto van onze fotowedstrijd in het kader van De Kinderboekenweek verwonderen over natuur door hen de verbondenheid tussen mens en natuur te laten ervaren Hoofd Kinderen basiskennis over de natuur te laten opdoen door hen die zelf te laten ontdekken Handen Kinderen vaardigheden aanreiken om in de natuur te verblijven en te spelen en voor de natuur te zorgen. Met deze drieledige doelstelling stimuleert NatuurWijs bij kinderen een betrokken houding tegenover de natuur. Dit stelt de kinderen nu en later in staat om weloverwogen keuzes te maken over hun leefomgeving. Zo wordt er op de lange termijn een basis gelegd voor een duurzame samenleving. NatuurWijs draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van het kind doordat zij op de buitendagen o.a. leren: samenwerken alleen zijn risico s nemen en afwegen persoonlijke grenzen verkennen 6

7 1. NATUURWIJS LOCATIES 1.1 Staatsbosbeheerlocaties Er zijn 25 boswachters van Staatsbosbeheer die opgeleid zijn als NatuurWijzer. Zij werken verspreid over heel Nederland en voeren NatuurWijs uit met scholen uit de omgeving. Dit versterkt de band van de scholen met de streek, merken de boswachters. In 2015 is NatuurWijs geïntroduceerd bij twee van de acht buitencentra van Staatsbosbeheer. Voor buitencentrum Schoorl is het NatuurWijs-bosuitje Dirk Duin ontwikkeld, een schoolreisje van een dag. Vrijwilligers hebben een training gevolgd om het bosuitje te begeleiden. Ook is er proefgedraaid met een schoolklas. Voor buitencentrum De Pelen is gekozen voor een variant van een dagdeel en een gecombineerde natuurcultuurprogramma over turfsteker Tjeu: NatuurWijs: met je klas op pad in De Pelen. Ook hiervoor zijn vrijwilligers getraind en heeft een lokale school meegedaan met de pilot. De leerlingen van de Franciscusschool in Nunspeet deden dit jaar voor de 6e keer op rij NatuurWijs met boswachter Monique Zondag! Boswachter Andy Liebrand voert al acht jaar lang NatuurWijs uit met de leerlingen van BS De Hommel uit Venray Volgens de directie van de Mr. J.B. Kanschool in Jubbega kunnen de leerlingen NatuurWijs niet meer missen met dank aan boswachters Fenna Blaauw en Denny Kroeze. 1.2 Breda NatuurWijzers leiden NatuurWijs-programma s in gebieden van Staatsbosbeheer bij Breda en Dorst. Twee scholen in Breda volgen de gehele NatuurWijs-leerlijn. Dat wil zeggen dat de leerlingen uit alle groepen elk schooljaar het driedaagse NatuurWijs-programma volgen. Twee scholen uit een aandachtswijk in Breda-Noord hebben het driedaagse NatuurWijsprogramma uitgevoerd in schooljaar Dit is gebeurd in het kader van het project Aandachtswijken (zie hoofdstuk 2). De natuur verbindt. Mijn ervaring is dat NatuurWijs altijd past binnen het onderwijs, ook als een school zegt andere primaire behoeftes te hebben. Tom Pellis, directeur Nutsbasisschool Teteringen (Breda) Natuurschilderijtje van een leerling uit groep 7/8 van de Nutsbasisschool Teteringen 7

8 1.3 Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug Er zijn 12 NatuurWijzers actief in Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) drie meer dan in Het IVN Consulentschap Utrecht had ervoor gepleit om één natuur-educatief programma te kiezen voor de doelgroep: groep 5/6 van alle basisscholen in of grenzend aan het nationale park. Dat werd NatuurWijs, dat sinds 2011 in het nationale park loopt. De NatuurWijzers nemen schoolklassen twee of drie buitendagen per schooljaar de natuur in. Deze NatuurWijzers zijn vrijwilligers van verschillende vrijwilligersgroepen die actief zijn in het nationale park. Deze groepen vormen samen een netwerk dat wordt ondersteund door IVN Utrecht en de Omgevingsdienst regio Utrecht. Er is een NatuurWijs-werkgroep actief met vertegenwoordigers van alle deelnemende organisaties: Staatsbosbeheer Natuurmonumenten Amerongse Boscommissie van het Utrechts Landschap Vereniging voor Dorp en Natuur Amerongen-Leersum IVN Heuvelrug en Kromme Rijn IVN Veenendaal-Rhenen IVN Utrecht Omgevingsdienst regio Utrecht Gemeente Utrechtse Heuvelrug Een medewerker van het IVN Consulentschap NPUH coördineert de werkgroep. De leden van de werkgroep komen twee keer per jaar bij elkaar om ervaringen en plannen uit te wisselen. Het is de bedoeling om in 2016 NatuurWijs uit te breiden. In 2015 hebben er 440 leerlingen meegedaan aan NatuurWijs in Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. 1.4 Locatie Bentwoud en Den Haag De locatie Bentwoud en Den Haag heeft in 2015 prima gedraaid na een goede start in Op deze locatie zijn vier NatuurWijzers actief. Linda Groeneveld, boswachter van Staatsbosbeheer, en NatuurWijzers Colinda van der Helm en Wim Smits begeleiden NatuurWijs-programma s in het Bentwoud. De uitvoering van NatuurWijs in Bentwoud wordt mogelijk gemaakt door een bijdrage van BP. In Den Haag heeft NatuurWijzer en gemeenteboswachter Hans van der Meijs zijn activiteiten voor NatuurWijs in 2015 kunnen voortzetten mede dankzij de steun van Gemeente Den Haag. Leerlingen van 6 kleuterklassen uit een wijk in Zoetermeer die aan het Bentwoud grenst, doen mee met NatuurWijs. Een groot deel van de kinderen (en hun ouders) was niet eerder in het Bentwoud geweest. Het was een mooie dubbele kennismaking: met zowel natuur in het algemeen als het bos om de hoek. Colinda van der Helm, NatuurWijzer Bentwoud en omgeving 8

9 1.5 Overige locaties Naast de locaties die in de paragrafen hierboven zijn beschreven, werken er ook vele NatuurWijzers zelfstandig, verspreid over heel Nederland, van Terschelling tot Noord Limburg, van Den Haag tot Doetinchem. In de kaart hieronder zijn alle locaties te zien waar NatuurWijs wordt uitgevoerd. Alle locaties waar NatuurWijzers actief zijn 9

10 1.6 Totaal aantal schoolklassen en kinderen in 2015 In 2015 hebben 5389 kinderen deelgenomen aan het NatuurWijs programma: ruim een verdubbeling ten opzichte van Deze groei in aantal kinderen is mede dankzij de bijdragen van onze sponsoren (zie 4.5), het enthousiasme van steeds meer scholen om mee te doen aan NatuurWijs en de inzet van onze geweldige NatuurWijzers. Figuur 1 laat een gestage groei zien van het aantal klassen dat deelneemt aan NatuurWijs vanaf het begin van de stichting, namelijk 36 klassen in 2012, 70 klassen in 2013, 102 klassen in 2014, 236 klassen in Figuur 1. Het aantal deelnemende klassen en kinderen vanaf 2012 tot en met In 2015 is het aantal ruim verdubbeld t.o.v

11 2. PROJECT AANDACHTSWIJKEN 2.1 Samenvatting Ruim 1600 kinderen uit aandachtswijken van de grote steden hebben in 2015 deelgenomen aan een NatuurWijs-programma. Het betreft kinderen uit 65 klassen van 20 verschillende scholen uit Amsterdam, Utrecht, Breda, Nijmegen en Den Haag. Er zijn 14 nieuwe NatuurWijzers getraind voor de aandachtswijken, waarvan 12 voor inzet in Amsterdam, 1 voor Den Haag en 1 voor Breda. De NatuurWijzers hebben een eigen bijdrage van 500 voor de training betaald. Tabel 1 Financiering van het project Aandachtswijken in Financieringsaanvraag Realisatie Uitvoering Natuurwijs 30 klassen klassen kinderen 1633 kinderen Busvervoer Training 15 NatuurWijzers NatuurWijzers Coördinatie Totaal Aangevraagd Toegewezen Met het toegewezen budget hebben we het beoogde aantal van 30 klassen verdubbeld naar 65. Dat is te danken aan twee factoren: gratis deelname door scholen is vervangen door een bijdrage van 150 per deelnemende school voor een driedaags programma en 50 als de school dient als stageschool voor een NatuurWijzer in opleiding. Dit betekent 70% korting op de reguliere prijs van een driedaags programma en 90% korting bij een stage. ongeveer de helft van de klassen volgt het driedaagse programma, terwijl de overige klassen hebben gekozen voor een korter dus goedkoper programma. Scholen hebben de mogelijkheid gekregen om 50% van de vervoerskosten te declareren, met een maximum van het bedrag wat zij aan de Stichting NatuurWijs voor de buitendagen hebben betaald. 2.2 NatuurWijs in Amsterdam NatuurWijs is met zijn project NatuurWijs voor kinderen uit aandachtswijken van de grote steden in Amsterdam met open armen ontvangen. Het programma heeft het eerste jaar boven verwachting gedraaid. Dit is mede te danken aan een uitstekende samenwerking met ANMEC en de gemeente Amsterdam. Op 18 maart 2015 hebben we met ANMEC een informatieavond georganiseerd waar 35 belangstellenden uit de Amsterdamse wereld van natuur- en milieueducatie (NME) aanwezig waren. Naar aanleiding van deze avond meldden zich 12 ervaren NME ers voor de training met de bedoeling NatuurWijs uit te voeren met kinderen van scholen in aandachtswijken. De gemeente Amsterdam stelde trainingslocaties in het 11

12 Amsterdamse Bos en de schooltuinen ter beschikking. De training opgebouwd uit 3 x 2 dagen en een stage bij een stageschool is op drie locaties in Amsterdam gegeven. Alle NatuurWijzers in opleiding hebben een stageschool gevonden en voeren in schooljaar 2015/2016 een driedaags programma uit met een stageklas uit een aandachtswijk. Na hun stage gaan ze als gecertificeerde NatuurWijzers aan de slag met scholen uit aandachtswijken. Een schuilplaats bouwen voor de dieren in het bos door leerlingen van de spurtklas van BS Achtsprong uit Amsterdam, één van de scholen die meedoet in het kader van het project Aandachtswijken. De gemeente Amsterdam heeft het NatuurWijsprogramma opgenomen in de digitale NME-gids voor scholen. Hierover heeft de gemeente een mailing verstuurd naar alle scholen uit aandachtswijken. ANMEC besteedt regelmatig aandacht aan het project NatuurWijs voor kinderen uit aandachtswijken van de grote steden in zijn nieuwsbrieven (zie kader). De NatuurWijzers hebben door hun NME-achtergrond zelf een netwerk en contacten met scholen. Dit heeft geresulteerd in deelname van 10 scholen uit Amsterdamse aandachtswijken, 26 klassen (waarvan 11 stageklassen), oftewel circa 650 Amsterdamse kinderen uit aandachtswijken. Basisschool de Achtsprong uit Amsterdam doet NatuurWijs met alle 11 klassen van de school. Elena Francissen, medewerker ANMEC en NatuurWijzer in opleiding: Het prachtige weer voelde als een kadootje van de natuur. We hadden gekozen voor 'oriënteren' als rode draad voor het driedaagse programma, dat al onderweg naar het park begon. Meester Berrie had als voorbereiding een les over windrichtingen gegeven. Hij had met de kinderen opgezocht in welke richting het park lag vanaf de school gezien. Dankzij de stand van de zon wisten we steeds welke kant we op moesten. De kinderen merkten dat zij hun nieuwe natuurkennis meteen konden gebruiken en vertrouwen. 12

13 2.3 NatuurWijs in Utrecht In Utrecht hebben we contact gezocht met Utrecht Natuurlijk, de stichting die namens de gemeente Utrecht de Natuur- en milieueducatie vormgeeft. Via Utrecht Natuurlijk kwamen wij in contact met directeuren en leerkrachten van scholen uit aandachtswijken die interesse tonen in NME. Van alle NatuurWijzers die in en om Utrecht NatuurWijs uitvoeren, zet een team van elf NatuurWijzers zich in voor kinderen van scholen uit Utrechtse aandachtswijken. Deze NatuurWijzers hebben elk persoonlijk een aantal scholen benaderd. Het resultaat: 7 klassen van 5 scholen in aandachtswijken nemen in het schooljaar 2015/2016 deel aan NatuurWijs. Daarnaast zorgt de samenwerking met Doenja Dienstverlening, een welzijnsorganisatie in Utrecht, voor deelname aan NatuurWijs van nog meer kinderen uit aandachtswijken. Dit maatjesproject wordt gefinancierd met de provinciale regeling Groen doet Goed. Hierbij worden kinderen van 9 tot en met 12 jaar gekoppeld aan een student, een maatje. De kinderen wonen in Utrechtse aandachtswijken. Stichting NatuurWijs organiseert vier NatuurWijs-middagen in 2015/2016 voor deze kinderen en hun maatjes, en een afsluitend evenement waarbij de ouders van de kinderen ook worden uitgenodigd. 2.4 Scholen in aandachtswijken in overige steden Het aanbod van 70% korting op NatuurWijs was ook beschikbaar voor scholen in aandachtswijken uit andere grote steden. Hiervan hebben gebruik gemaakt: 13 klassen van 3 scholen uit Breda, 12 klassen van 2 scholen uit Nijmegen en 8 klassen van 1 school uit Den Haag. Kinderen en hun maatjes doen het ratten- en ravenspel in een park in Utrecht in het kader van het maatjesproject. 13

14 3. WORKSHOPS EN TRAININGEN Het aanbod van workshops en trainingen van NatuurWijs is in 2015 uitgebreid met de workshop Het groene schoolplein als leeromgeving voor leerkrachten (zie 3.4). Voor de workshops en trainingen, gegeven door zeven ervaren trainers, stelt Staatsbosbeheer werkschuren en locaties beschikbaar. 3.1 NatuurWijs-workshops Workshop In verbinding met natuur Jezelf openstellen voor een ontmoeting met de natuur vanuit intuïtie en verwondering - dat vormt de basis voor deze bijzondere tweedaagse workshop. Tijdens de workshop ontstaat een inzicht in de persoonlijke relatie met de natuur. Dat gebeurt vanuit verbinding, waardering en innerlijke wijsheid. We werken met verschillende technieken: gronden, visualiseren, mediteren, energie en intuïtie, verhalen vertellen en, uiteraard, door de natuur te ervaren met alle zintuigen. Deze workshop is toegankelijk voor iedereen. Deelnemers tijdens de Workshop Werkvormen Natuurbeleving in september 2015 Workshop Werkvormen Natuurbeleving Hoe laat je groepen volwassenen en kinderen op een uitdagende en afwisselende manier de natuur ervaren? Dat leer je tijdens deze praktische tweedaagse workshop aan de hand van verschillende werkvormen. Deze workshop is toegankelijk voor iedereen, maar is bij uitstek geschikt voor professionals met een groene achtergrond die graag volwassenen en kinderen de natuur laten beleven. 14

15 3.2 NatuurWijs-trainingen Naast de twee workshops bieden we twee trainingen aan: NatuurWijzer en Spirit of Nature-gids. Training NatuurWijzer De training NatuurWijzer loopt al vanaf het begin van NatuurWijs. De training bestaat uit zes cursusdagen en een stage van drie dagen met een schoolklas. Na een succesvolle afronding van de stage krijgt de NatuurWijzer het NatuurWijs-certificaat en kan hij of zij aan de slag als zelfstandig NatuurWijzer. Training Spirit of Nature-gids De overdracht van kennis, daar draait het van oudsher om bij natuurexcursies. lntuïtie en gevoel krijgen minder aandacht. De training Spirit of Nature-gids is bedoeld om in die leemte te voorzien. Deelnemers leren hoe ze groepen volwassen, vanuit intuïtie en verwondering, begeleiden in de natuur. Ook krijgen ze meer inzicht in de eigen verbinding met de natuur. De training NatuurWijzer is in 2015 twee keer gegeven, de training Spirit of Nature-gids één keer. Het maximum aantal deelnemers bij open inschrijving was 160. In 2015 was de bezetting 141 deelnemers, dat wil zeggen 81%, een stijging ten opzichte van 65% bezetting het jaar daarvoor. Tabel 2 Aantal deelnemers aan workshops en trainingen in 2015 Deelnemers aan de Training NatuurWijzer op de trainingslocatie in Leersum Open inschrijving Besloten groep op locatie Total aantal deelnemers In verbinding met natuur Werkvormen natuurbeleving Training NatuurWijzer Training Spirit of Nature-gids workshop pedagogisch medewerkers kinderopvang Groningen TOTAAL

16 3.3 Terugkomdagen Een terugkomdag is een bijscholingsdag voor gecertificeerde NatuurWijzers. Er vinden twee terugkomdagen per jaar plaats. Tijdens zo n dag staat er een inhoudelijk thema centraal, dat meestal door een gastspreker ingeleid wordt. Ook worden er ervaringen uitgewisseld en nieuwe activiteiten gedeeld. NatuurWijzers worden jaarlijks bij ten minste één van de twee terugkomdagen verwacht. NatuurWijzer Mariet Keuning probeert haar zelfgemaakte schommel uit tijdens de workshop van Nout Panken op de terugkomdag van 31 maart 2015 Er zijn volgens planning twee terugkomdagen geweest in 2015: op 31 maart in de werkschuur van Staatsbosbeheer in Leersum en op 24 september in het Staatsbosbeheer-informatiecentrum Den Nul in Overijssel. Er waren hierbij gemiddeld 45 NatuurWijzers aanwezig per terugkomdag. Het thema van de terugkomdag in maart was Spel en natuur. Tijdens het onderdeel Two in the picture speelde NatuurWijzer Ghisel Crielaard het Fotosynthesespel met de deelnemers. NatuurWijzer Nout Panken leerde hoe kinderen heel spectaculair zelf een schommel of een trampoline kunnen maken in het bos. Daarna volgde een workshop natuurspelen van dé specialisten hierin, Yrsa Wagemaker van Huis voor Beweging. De tweede terugkomdag stond in het teken van zingeving en de kwaliteiten van de NatuurWijzer. De dag werd begeleid door onze founder, inspirator en bestuurslid Irene van Lippe-Biesterfeld en door trainer Annelies Hupkes. Bijzonder aan deze dag was de uitreiking van het NatuurWijs-certificaat aan de honderdste NatuurWijzer: Marion Damgrave. Marion ontving haar certificaat in het bijzijn van onze allereerste NatuurWijzers, boswachters Tineke Harlaar en Jelle Bais. Zij werden in het zonnetje gezet voor hun waardevolle bijdrage aan NatuurWijs door de jaren heen. 3.4 Training Het groene schoolplein als leeromgeving Hoe het groene schoolplein als leeromgeving is te gebruiken, dat leren leerkrachten bij deze nieuwe workshop. Stichting NatuurWijs heeft de workshop in 2015 tweemaal gegeven op verzoek van dr. Dieuwke Hovinga, lector Natuur en ontwikkeling kind aan de Hogeschool Leiden. 16

17 Aan de eerste workshop deden 65 directeuren en leerkrachten van alle basisscholen in Leiden mee. Zij hebben bij ons kennisgemaakt met NatuurWijsactiviteiten die ook op een groen schoolplein uitgevoerd kunnen worden. Alle deelnemers kregen de opdrachten en benodigde materialen mee, zodat ze die op hun eigen school meteen konden toepassen. De locatie van de tweede workshop was één van de deelnemende scholen van de eerste workshop. Het hele team deed mee aan een traject om hun groene schoolplein meer te betrekken bij het onderwijs. Wij onderzoeken hoe we deze workshop in 2016 verder kunnen uitbreiden. Leerkrachten tijdens een workshop 17

18 4. COMMUNICATIE 4.1 Website De website van NatuurWijs werd in 2015 ruim keer bekeken tegen 7423 keer in Bijna 7500 bezoekers waarvan twee derde deel nieuwe bezoekers bekeken samen pagina s van de website. Een bezoeker bracht gemiddeld drie minuten op de site door, waarbij hij gemiddeld 4 pagina s bekeek. Dit betekent dat hij ten minste twee tot drie keer doorklikte. Het percentage bezoekers dat op een website komt en vertrekt zonder een tweede pagina te openen wordt bounce rate genoemd. Voor NatuurWijs was de bounce rate 51%: het gemiddelde voor een informatieve website als die van NatuurWijs. Op 6 oktober ontstond een piek in het aantal bezoekers: 258. Waarschijnlijk houdt dit verband met de bijeenkomst Groen doet Goed in Utrecht waar ook NatuurWijs zich presenteerde. De best bezochte pagina s van de website waren: homepage met 14% van alle bezoeken, trainingen en workshops (13%) uitleg over NatuurWijs: Wat is Natuurwijs? (5,18%) informatie voor scholen (3,3%) informatie voor NatuurWijzers en docenten, zoals de inlogpagina en de Infotheek (samen 7,5% van alle bezoekjes) De pagina met informatie voor scholen wordt opvallend weinig bezocht. Naar aanleiding hiervan wordt de website in 2016 opnieuw geëvalueerd en aangepast. Leerlingen van BS Megelsheim maakten deze prachtige regenboogbladerencirkel 18

19 Mobiel versus desktop Nieuwe bezoekers komen veelal via de desktop op de website: 70% van alle bezoeken. Toch verlopen de meeste bezoeken aan de website via de mobiele telefoon. Mensen zijn dan geneigd sneller op de website door te bladeren (hogere bounce rate). Ook blijven de mobiele gebruikers korter: 1,39 minuut versus 3,39 minuut op de desktop. Dat kan betekenen dat de website beter moet worden ingericht voor mobiel gebruik. Een andere verklaring is dat op de desktop gerichter wordt gezocht door personen die specifiek in NatuurWijs geïnteresseerd zijn. Herkomst bezoekers De bezoekers op de NatuurWijs-website komen daar: 1. via een zoekopdracht bij Google (40%) Ruim een derde van alle nieuwe bezoekers kwam in 2015 binnen via Google. De NatuurWijs-website werkt dus goed via SEO. 2. rechtstreeks, bijvoorbeeld via een link in de mail (25%) 3. via sociale media (20%) 4. overig, bijvoorbeeld andere zoekmachine (15%) Bezoekers via Google klikken meer door binnen de website dan degenen die via social media binnenkomen. Maar wellicht is de eerste groep specifiek op zoek naar (activiteiten van) NatuurWijs, terwijl de laatste bezoekers eerder een blog lezen en weer vertrekken. De Infotheek De Infotheek is een besloten onderdeel van de website waar NatuurWijzers opdrachten en uitgewerkte lesprogramma s kunnen vinden. De Infotheek is in 2015 uitgebreid. Er zijn nu 450 opdrachten voor in de natuur. Daarnaast staan er lessuggesties voor lessen waarmee de leerkracht in de klas de NatuurWijs-activiteit voorbereidt of verwerkt. NatuurWijzers hebben een persoonlijke inlogcode. Ook scholen die meedoen aan een meerdaags NatuurWijs-programma, krijgen een persoonlijke inlogcode. Blogs NatuurWijzer Chantal Overgaauw heeft tien blogs geschreven. In iedere blog kwam een NatuurWijzer aan het woord over zijn activiteiten met NatuurWijs. De blogs werden voornamelijk gedeeld via Facebook. Ze brachten echter niet de meeste pageviews op (zie 4.1). Voor de meeste blogs geldt dat ze minder dan 1% van het totale aantal views opleverden. De volgende blogs scoorden goed: Ze werden 880 respectievelijk 820 keer gelezen, oftewel, 2,28 en 2,46% van alle pageviews. Deze blogs waren samen de belangrijkste pagina s waarop mensen op de NatuurWijs-website kwamen. De blogs werkten, kortom, als landingspagina s voor 15% van de bezoekers. De volgende blogs werden 152 respectievelijk 110 keer gelezen: 19

20 De overige blogs werden elk minder dan 100 keer gelezen. 4.2 Social Media NatuurWijs was in 2015 actief op Facebook en Twitter. Facebook is het belangrijkste sociale medium voor NatuurWijs. Dat is ook te zien aan het aantal volgers. Facebook.com/NatuurWijs kreeg in likes tegen 1035 in 2014 en 425 likes in Op Twitter heeft NatuurWijs 826 volgers in 2015 tegen 650 in 2014 en 350 volgers in Van de nieuwe bezoekers op de NatuurWijs-website, kwam 17% via Facebook. Twitter levert amper bezoekers aan de website op: slechts 1,7% en LinkedIn nog minder: 0,88%. Van het totale aantal sessies via sociale media komt 80% voor rekening van Facebook. Voor Twitter en LinkedIn bedraagt dit 12% en 8%. 4.3 Nieuwe folder Om scholen te werven voor deelname aan het project NatuurWijs voor kinderen uit aandachtswijken van de grote steden is er in 2015 een nieuwe folder uitgebracht. Deze is verspreid onder scholen uit aandachtswijken van Amsterdam en Utrecht. Een deelnemer bij de Nestie-wedstrijd tijdens de NOT-beurs 4.4 NatuurWijs op onderwijsbeurs NOT Samen met Staatsbosbeheer en Stichting Boomfeestdag stond NatuurWijs in januari 2015 op de Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT). De drie winnaars van een echte Nestie-wedstrijd (zie foto) daar hebben een NatuurWijs-activiteit van een dagdeel gewonnen. De winnende leerkrachten en hun schoolklassen hebben een NatuurWijs buitendag gevolgd met NatuurWijzers Jasione van Esch (school in Doorn), Mariet Keuning (school uit Eelde) en Nout Panken (school uit Best). 4.5 Sponsoren en subsidies Een nieuwe sponsor ondersteunt Stichting NatuurWijs van 2015 tot Ook heeft de sponsor geld vrijgemaakt voor het project NatuurWijs voor kinderen uit aandachtswijken van de grote steden. Wij zijn deze sponsor, die anoniem wenst te blijven, bijzonder dankbaar voor de financiële ondersteuning. In 2015 is een subsidieaanvraag van NatuurWijs bij het Prins Bernhard Cultuurfonds gehonoreerd. De subsidie is bestemd voor het project NatuurWijs voor kinderen uit aandachtswijken van de grote steden (zie 2.5). 20

21 Leerlingen van Jenaplanschool De Grote Beer in Den Haag tijdens de activiteit 'geblinddoekt bomen herkennen'. 21

22 5. ORGANISATIE 5.1 Partners Staatsbosbeheer en NatuurCollege zijn de founding fathers en huidige partners van Stichting NatuurWijs. Beide organisaties leveren jaarlijks een bijdrage aan de stichting. NatuurCollege levert een financiële bijdrage. Bovendien zet Irene van Lippe-Biesterfeld tevens bestuurslid van de Stichting NatuurWijs zich voor de stichting in door te adviseren over de inhoud en vorm van de trainingen. Zij is ook inzetbaar als trainer voor de Spirit of Nature-training. Staatsbosbeheer levert een bijdrage in: uren van de 20 boswachters die NatuurWijs uitvoeren uren van de directeur van de stichting uren van bestuurslid Debbie Kamphuis uren aan juridische ondersteuning ondersteuning op het gebied van communicatie en marketing Daarnaast mag de stichting voor vergaderingen en alle trainingen gebruikmaken van de werkschuren en andere accommodaties van Staatsbosbeheer. Leerlingen van de Nutsbasisschool Teteringen met NatuurWijzer Gishel. 22

23 5.2 Bestuur Stichting NatuurWijs Het bestuur van Stichting NatuurWijs bestaat uit de volgende leden: Voorzitter Mevrouw D.M.J. (Debbie) Kamphuis, MBA Penningmeester Mr. Drs. L.M. (Louis) Sturm Leden Mevrouw I.E.E. (Irene) van Lippe-Biesterfeld Professor Dr. M.G.C. (Matthijs) Schouten Professor Dr. Ir. A.E.J. (Arjen) Wals De directeur tevens secretaris van de stichting is drs. K.M. (Keelin) O Connor. Zij woont de bestuursvergaderingen bij. Die vonden in 2015 plaats op 2 maart, 22 juni en 26 november. 5.3 NatuurWijzers In 2015 heeft de 100 e NatuurWijzer, Marion Damgrave, haar certificaat in ontvangst genomen. De NatuurWijzers zijn boswachters van Staatsbosbeheer, vrijwilligers (één groep op de Utrechtse Heuvelrug en één groep bij de bredescholen in Den Bosch) of zzp-ers. Ze hebben allen de NatuurWijs-training gevolgd en bezoeken de jaarlijkse terugkomdagen. Ze begeleiden minstens één schoolklas per jaar. De zzp-ers voeren NatuurWijs zelfstandig uit en dragen 10% van hun inkomsten af aan Stichting NatuurWijs. 5.4 Trainers Wij werken met een team van ervaren, enthousiaste, goed opgeleide trainers met passie voor natuur die elk hun eigen expertise inbrengen in een workshop of training. Onze vaste trainers zijn Irene van Lippe-Biesterfeld, Annelies Hupkes, Geertemarie de Gelder, Boudewien van Notten, Erna van de Wiel, Andy Liebrand en Margret Notté. Daarnaast maken we gebruik van gastdocenten met een specialisme, bijvoorbeeld bij het onderdeel Verhalen leren vertellen. Margret Notté heeft in 2015 alle workshops en trainingen gecoördineerd. De trainersgroep heeft de workshops en trainingen in 2015 geëvalueerd. Deze evaluatie heeft geleid tot: Besluit om de training Spirit of Nature-gids als een aparte training op te zetten, zonder overlap met de training NatuurWijzer. Herziening van de zintuigenwandeling tijdens de training NatuurWijzer; de activiteiten die onderdeel uitmaken van de huidige zintuigenwandeling zijn voor vele deelnemers bekend. We gaan nog meer beroep doen op de eigen creativiteit van de deelnemer. Besluit om intakegesprekken te voeren met potentiële deelnemers om hun motivatie en geschiktheid te peilen voor NatuurWijzer en/of Spirit of Nature-gids. Nog meer aandacht te hebben voor de kwaliteitsborging van de uitvoering van NatuurWijs. 23

24 5.5 Ambassadeurs NatuurWijs Stichting NatuurWijs heeft 5 ambassadeurs. Hun belangrijkste rol is om de missie en het werk van NatuurWijs in Nederland onder de aandacht te brengen. Deze ambassadeurs kunnen daarnaast, gevraagd en ongevraagd, advies uitbrengen aan NatuurWijs. De ambassadeurs van NatuurWijs zijn: Willem Ferwerda, directeur en oprichter Commonland (niet op de foto) Peter Borgdorff, directeur PGGM Pensioenfonds (niet op de foto) Lodewijk Hoekstra, tvpresentator van onder meer Green Kids (RTL4) André Kuipers, ruimtevaarder Ahmet Taskan, voorzitter Corendon Foundation Van links naar rechts: NatuurWijs-ambassadeurs Lodewijk Hoekstra, André Kuipers, bestuurslid Irene Van Lippe-Biesterfeld en ambassadeur Ahmet Taskan. 24