Evaluatieverslag Project Reïntegratie 2005

Transcriptie

1 Evaluatieverslag Project Reïntegratie 2005 Platform Kocon Katwijk, april 2006

2 Evaluatieverslag Project Reïntegratie Katwijk 2005 Voorwoord... 2 Inleiding Doel, doelgroep en organisatie Doel Doelgroep Criteria Samenwerkingspartners Organisatieschema Werkwijze Casemanagement Mentoren Behandelplan Verloop Deelnemers Werving deelnemers Aanmeldingen Resultaten Casemanagement Mentoren Samenwerkingsverbanden Publiciteit Financiën Rekening Project Reïntegratie Aanbevelingen

3 VOORWOORD Voor u ligt het evaluatieverslag van het Project Reïntegratie met een beschrijving van de ontwikkelingen en resultaten in het jaar Dit verslag laat zien op welke wijze het Platform in 2005 is omgegaan met de beschikbaar gestelde subsidie vanuit de Doeluitkering Ambulante Verslavingszorg en Maatschappelijke Opvang Zuid-Holland Noord en de gemeente Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg 1. Het Platform Kocon is een samenwerkingsverband van lokale en regionale organisaties die werken op het gebied van verslavingszorg of hiermee raakvlakken hebben. In overleg met de betrokken gemeenten coördineert het Platform activiteiten op het gebied van: - Onderzoek voor het ontwikkelen en bijstellen van lokaal beleid. - Preventie om gebruik van riskante genotmiddelen te ontmoedigen, terug te dringen of te stoppen. - Nazorg en maatschappelijk herstel van ex-verslaafden en/ of ex-gedetineerden. Indien wenselijk initieert, ontwikkelt en implementeert het Platform zelf activiteiten. De Stichting Kocon fungeert als rechtspersoon en is verantwoordelijk voor het financiële beheer van het Platform. Het Project Reïntegratie is een initiatief van het Platform Kocon gestart op 1 juni Het positieve verloop van de twee proefjaren toonde aan dat het Project Reïntegratie de moeite waard was om verder te ontwikkelen en het project een structureel karakter te geven. In de afgelopen jaren is veel pionierswerk verricht en stapje voor stapje groeit het Project Reïntegratie in de richting van een succesvolle aanpak. In juni 2005 is gestart met een proef met de door de Werkgroep Veelplegers ontwikkelde aanpak voor veelplegers. Dit heeft onder andere geleid tot warme maaltijdvoorziening en proefnemingen rond huisvesting en intensieve begeleiding. Dankzij de enthousiaste inzet van velen zijn we tevreden over het verloop en de resultaten in De opdracht van de subsidiegever, op jaarbasis een minimaal bereik van 15 deelnemers, is gerealiseerd en de ontwikkelingen ten aanzien van de aanpak van knelpunten (die er nog volop zijn) zijn hoopvol. Het Platform Kocon is de medewerkers van betrokken organisaties, de vrijwilligers, centrumgemeente Leiden en de KRV-gemeenten zeer erkentelijk voor de wijze waarop zij het project ondersteund hebben. Het Platform hoopt ook in 2006 een bijdrage te leveren aan het maatschappelijk herstel van ex-verslaafden en/of ex-gedetineerden in Katwijk. Uw opmerkingen en suggesties zijn altijd van harte welkom. Hans Moolenburgh Platform Kocon 1 De activiteiten van het Platform richten zich op het werkgebied Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg. In 2006 zijn deze gemeenten gefuseerd. De nieuwe gemeente Katwijk bestaat uit ca inwoners. 2

4 INLEIDING Het Project Reïntegratie biedt nazorg en begeleiding aan mensen uit Katwijk die na afronding van behandeling in een afkickcentrum of na vrijlating uit de gevangenis terugkeren in hun eigen woonplaats. Zonder begeleiding blijkt het percentage mensen dat na detentie of behandeling terugvalt in gebruik van riskante genotmiddelen en/ of criminaliteit groot te zijn. Hulpverleners van samenwerkende organisaties en vrijwilligers begeleiden de deelnemers van het project na hun verblijf in de gevangenis of een afkickcentrum in de eigen woonplaats. Het Project Reïntegratie is geïnitieerd vanuit het Platform Kocon 2 en valt ook inhoudelijk onder de verantwoordelijkheid van het Platform. Het bestuur van Stichting Kocon is verantwoordelijk voor het aanvragen en verantwoorden van de financiële middelen. Kenmerkend voor de aanpak is de intensieve persoonlijke begeleiding van de deelnemers door een casemanager èn de mentoren. Iedere deelnemer wordt gekoppeld aan een mentor; een getrainde vrijwilliger, die zorgt voor individuele begeleiding. De aandacht voor psychosociale aspecten in de hulpverlening is een belangrijk onderdeel van de hulpverlening en biedt de deelnemers houvast. Doordat er wekelijks contact is met de deelnemers kan terugval in verslaving of criminaliteit voorkomen worden zonder dat een deelnemer eerst helemaal terugglijdt in criminaliteit en/ of verslaving. Het Platform is ervan overtuigd dat er nog veel meer mogelijk is. Zo blijkt in de praktijk steeds weer dat de terugkeer van ex-gedetineerden in de woonplaats problemen geeft doordat er veel belemmeringen zijn op het gebied van de uitkeringswetgeving, het ontbreken van financiële middelen en huisvesting. Het principiële standpunt van het kabinet dat de verantwoordelijkheid van gedetineerden stopt na het ontslag van een gedetineerde en ook het wegvallen van reclassering heeft als gevolg gehad dat de terugkeer van ex-gedetineerden met veel problemen omgeven is. In de visie van het kabinet zijn het de gemeenten die verantwoordelijk zijn voor de opvang van exgedetineerden. Het probleem is echter dat gemeenten hier niet op voorbereid zijn en het ontbreekt ook aan ruimte in middelen en wet- en regelgeving. Het Platform heeft de afgelopen jaren veelvuldig aan de spreekwoordelijke bel getrokken bij de gemeente Katwijk en met voorbeelden uit de praktijk duidelijk proberen te maken welk belang zowel de ex-gedetineerde als de lokale maatschappij heeft bij een adequaat vangnet van voorzieningen en regelingen. De psycho-sociale hulpverlening kan nog zo goed ingericht zijn, de deelnemer nog zo gemotiveerd, maar als het ontbreekt aan basale voorzieningen zoals bed, bad en brood dan is werken aan maatschappelijk herstel een loze kreet; terugval in criminaliteit en verslaving liggen dan wel heel erg om de hoek. Het Platform is positief over de openingen die de gemeente Katwijk in april 2006 geboden heeft en hoopt in 2006 meer structurele oplossingen te vinden. 2 Samenstelling Platform Kocon: GGD- Midden Holland, Stichting De Brug, christelijke verslavingszorg Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg, Gemeente Katwijk (Rijnsburg en Valkenburg), Stichting Factor Welzijn, Politie Hollands Midden, Psycho-Medisch Centrum Parnassia (Circuit Verslavingszorg en -preventie), Bureau Jeugdzorg en Huisartsen. Op uitnodiging van het Platform nemen ook andere organisaties deel aan de platformvergaderingen of maken deel uit van de werkgroepen van het Platform, zoals GGZ Rivierduinen, Zorgvragersoverleg ZHN, Woningbouwcorporaties en de Vereniging van Relaties van (Ex-) Gedetineerden. Meer informatie op de website: 3

5 1. DOEL, DOELGROEP EN ORGANISATIE 1.1 Doel Het Project Reïntegratie wil een bijdrage leveren aan gezondheidsbevordering en het maatschappelijk herstel ex-verslaafden en/of ex-gedetineerden in de (lokale) maatschappij en het voorkomen van terugval in verslaving en/ of criminaliteit. 1.2 Doelgroep Het Project Reïntegratie biedt begeleiding aan mensen uit Katwijk die na afronding van behandeling in een afkickcentrum of na vrijlating uit de gevangenis terugkeren in hun eigen woonplaats. De deelnemers zijn veelal in aanraking geweest met Justitie en/of alcohol en/of drugs. Er geldt geen leeftijdsgrens. Als hoge uitzondering worden ook deelnemers toegelaten vanuit andere gemeenten in de Duin- en Bollenstreek. Een aparte doelgroep binnen het Project Reïntegratie is de zogeheten groep veelplegers. Het begrip veelpleger 3 wordt gebruikt door politie en justitie op basis van het aantal herhalingen van overtredingen dat iemand pleegt. 1.3 Criteria Criteria om als deelnemer toegelaten te worden zijn: Clean zijn. 4 Afkomstig uit Katwijk. 5 Bereid zijn om mee te werken aan een daginvulling en/of werk. Akkoord gaan met urinecontroles. Geen ongewenst gedrag. 6 Voor de deelnemers van het Project Reïntegratie bestaat onder strikte voorwaarden de mogelijkheid voor een tijdelijke gebruikersovereenkomst van een huurwoning van de woningbouwcorporaties in Katwijk, een zogeheten koconwoning. De toewijzing hiervan is onder andere afhankelijk van de motivatie van de deelnemer en het perspectief op zelfstandig wonen. Na een jaar kan de tijdelijke huurovereenkomst omgezet worden in een normale huurovereenkomst. 1.4 Samenwerkingspartners Voor het Project Reïntegratie werken medewerkers van de volgende instellingen samen: GGZ Duin- en Bollenstreek- Rivierduinen Parnassia, waaronder verslavingszorg en GGZ Reclassering Politie Hollands Midden Woningbouwcorporaties Vereniging Relaties (ex) gedetineerden Stichting de Brug Zogeheten veelplegers plegen veelvuldig (lichte) strafbare feiten. Zij vormen de harde kern, de draaideurcriminelen, van politie, justitie en zorginstellingen. Voor een meer uitgebreide beschrijving en kenmerken van de doelgroep veelplegers verwijzen wij de lezer naar het: Plan van Aanpak Veelplegers, Uitgave Platform Kocon, september Op de website van het Platform is het Plan van Aanpak Veelplegers in te zien en te downloaden. Het gebruik van methadon om de verslaving af te bouwen is wel toegestaan. Er worden soms uitzonderingen gemaakt voor mensen uit andere gemeenten rond Katwijk. Ongewenst en onacceptabel gedrag: agressie, geweld en seksuele intimidatie. 4

6 1.5 Organisatieschema Werkgroep Veelplegers Advocatuur De Brug GGZ Rivierduinen Gemeente Katwijk Parnassia Platform Kocon Politie Hollands Midden Woningbouwcorporaties Platform Kocon Stichting Kocon Casemanager Maatschappelijk werker Administratieve ondersteuning Begeleidingsteam Politie Hollands Midden Parnassia De Brug Platform Kocon Indicatieteam Veelplegers De Brug GGZ Rivierduinen Parnassia Deelnemers Ex-verslaafden en/ of ex-gedetineerden Veelplegers Vrijwilligers Bedrijfsadviseur werkervaringplaatsen Mentoren Platform Kocon Voorwaarden scheppend niveau en eindverantwoordelijk. Het bestuur van Stichting Kocon draagt zorg voor de aanvraag en verantwoording van subsidiegelden. De casemanager overlegt regelmatig met de voorzitter en secretaris. Tijdens de maandelijkse platformvergaderingen brengt de casemanager verslag uit over de voortgang van de verschillende activiteiten en worden onderwerpen die besluitvorming vragen ingebracht. Begeleidingsteam en Werkgroep Veelplegers Adviserend en besluitvormend niveau. In de Werkgroep Veelplegers en het Begeleidingsteam wordt de werkwijze en voortgang besproken en vindt besluitvorming plaats. Casemanager Uitvoerend en coördinerend niveau. De casemanager is verantwoordelijk voor de uitvoering en de ontwikkeling van de klantgerichte werkzaamheden, de begeleiding van de mentoren en de afstemming tussen de samenwerkende partners. De uitvoering vindt plaats met hulp van maatschappelijk werkers en een administratieve medewerker van Stichting De Brug. Indicatieteam Uitvoeringsniveau Het Indicatieteam komt eenmaal per 6 weken bijeen om de toelating en het behandelplan van individuele deelnemers uit de doelgroep veelplegers te bespreken. In het Indicatieteam vindt ook praktische afstemming plaats. 5

7 2. WERKWIJZE De aanmeldingen voor het project komen binnen via de deelnemers zelf, familie of bekenden of via de samenwerkende organisaties, behandelingscentra, gevangenissen of andere instellingen. 2.1 Casemanagement Stichting De Brug is gevraagd om het casemanagement en de begeleiding van de mentoren uit te voeren. De casemanager draagt zorg voor het intakegesprek, het opstellen van een individueel behandelplan voor iedere deelnemer in nauwe samenwerking met Parnassia en GGZ Rivierduinen, de koppeling van deelnemers aan mentoren en de begeleiding van de deelnemers en de mentoren. De casemanager is ook de contactpersoon voor organisaties en bedrijven die meewerken aan het Project Reïntegratie. 2.2 Mentoren De mentoren zijn vrijwilligers die in een één-op-één-relatie de deelnemer mentaal en sociaal extra ondersteunen. Zij vangen de deelnemers op en proberen problemen en middelengebruik te voorkomen. Zij spelen een belangrijke stimulerende en motiverende rol tijdens het reïntegratieproces. Na een definitieve toelating van een deelnemer volgt een zogeheten matchingsgesprek met de casemanager, de deelnemer en de mentor. Bij een positief verloop, start de begeleiding door de mentor. Parnassia verzorgt jaarlijks een training voor de mentoren van het project. Bij de start van het project vonden de gesprekken tussen een deelnemer en de casemanager of de mentor plaats in de kantoorruimte van het Platform (Callaoweg 1 in Katwijk) en de ruimte van Stichting De Brug (Haringkade 2 in Katwijk). Momenteel vinden de gesprekken voornamelijk plaats in de gevangenis/ zorginstelling en de nieuwe ruimte van De Brug aan de Schaepmanstraat 1. De mentoren kiezen ook in samenspraak met de deelnemers voor andere plekken, bijvoorbeeld bij de deelnemers thuis of het terras van een strandpaviljoen. De mentoren krijgen een reiskostenvergoeding voor het bezoek van de deelnemer in de gevangenis of het behandelcentrum. 2.3 Behandelplan Tijdens of direct na de aanmelding, maakt de casemanager met behulp van een aantal gerichte vragen een eerste inschatting of de persoon in kwestie in aanmerking komt voor deelname. Daarna volgt een afspraak voor een intakegesprek al dan niet in het behandelcentrum of de gevangenis. Indien mogelijk start de begeleiding ruim een half jaar voordat de deelnemer terugkeert naar de woonplaats. Voordat het intakegesprek plaats vindt, maar ook tijdens de begeleiding, vraagt de casemanager informatie bij de betrokken samenwerkingspartners. De deelnemer ondertekent hiertoe een verklaring van geen bezwaar.nadat deelname definitief is wordt door de casemanager een individueel behandelplan opgesteld. Voor de doelgroep veelplegers wordt het behandelplan opgesteld door het Indicatieteam dat bestaat uit medewerkers van De Brug, GGZ Rivierduinen en Parnassia. De casemanager stelt in samenspraak met de deelnemer een op maat gemaakt behandelplan op fasenmodel Het individuele behandelplan is gebaseerd op de 8 leefgebieden uit het 8-fasenmodel van het NIZW 7. Het gaat ook om acht fasen in het begeleidingsproces en op individuele basis. Dit begint met de aanmelding en eindigt als de begeleiding en eventuele nazorg is afgerond. 7 Het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW) is een onafhankelijke organisatie die zich samen met instellingen, professionals, beleidsmakers en burgers inzet om de kwaliteit en doelmatigheid van de sector zorg en welzijn op een hoger niveau te brengen. 6

8 De werkwijze is kort samengevat als volgt: 1. Aanmelding 2. Intakegesprek 3. Matchingsgesprek met een mentor en opbouw van de hulpverlening 4. Inventarisatie en nadere analyse op acht leefgebieden (huisvesting, financiën/ inkomen, sociaal functioneren, psychisch functioneren, zingeving, lichamelijk functioneren, praktisch functioneren en dagbesteding) 5. Opstellen en ondertekenen van het behandelplan 6. Uitvoering van het behandelplan 7. Evaluatie van de uitvoeringsfase 8. Voortzetting of afronding van de hulpverlening In het 8-fasenmodel is onderverdeeld in acht leefgebieden. De leefgebieden komen in bijna elke fase weer terug. Ze staan centraal in het behandelplan en -proces en brengen structuur aan in de rapportage en de begeleiding. De acht leefgebieden zijn: 1. Huisvesting: woonsituatie van de deelnemer 2. Financiën: financiële situatie van de deelnemer (zoals inkomsten, uitgaven, schulden) en bestedingspatroon 3. Sociaal functioneren: relatie tussen de deelnemer en zijn omgeving (waaronder zijn gezin, familie, hulpverleners), inclusief zijn maatschappelijk gedrag (relatie met justitie) 4. Psychisch functioneren: het 'welbevinden' van de deelnemer, inclusief eventueel psychiatrisch ziektebeeld en verslavingsgedrag 5. Zingeving: datgene wat de deelnemer motiveert om te leven (bijvoorbeeld een levensof geloofsovertuiging) 6. Lichamelijk functioneren: fysieke gesteldheid van de deelnemer en zelfzorg 7. Praktisch functioneren: huishoudelijke en technische vaardigheden, taalvaardigheden 8. Dagbesteding: daginvulling van de deelnemer (werk, hobby's studie, activiteiten) 7

9 3. VERLOOP 2005 Het aantal ex-gedetineerden en/ of ex-verslaafden dat een beroep doet op de hulp vanuit het project neemt toe. Vooral vanwege de voorwaarde dat een deelnemer clean moet zijn, worden niet alle aanmelders daadwerkelijk toegelaten. Deze mensen worden doorverwezen naar de ambulante hulpverlening en/of een zorginstelling voor behandeling. Na behandeling kunnen zij zich dan opnieuw aanmelden en dat gebeurt ook regelmatig. Door deze werkwijze is de kans op maatschappelijk herstel groter en het vormt voor de potentiële deelnemer een motivatie om het middelengebruik te staken. In het jaar 2005 is door de casemanager en maatschappelijk werker vooral gewerkt aan de kwaliteit en verdere ontwikkeling van het project. Er is meer duidelijkheid ontstaan in de werkwijze en de handelingsruimte van betrokken medewerkers en vrijwilligers. In 2005 is een start gemaakt met de begeleiding van de doelgroep veelplegers en is het Indicatieteam geïnitieerd. Daarnaast is tijd geïnvesteerd in onderzoek naar opvang voor daken thuislozen, waaronder ex-gedetineerden en ex-verslaafden. Hierdoor was er minder tijd voor de werving van mentoren. Verder is in 2005 een handboek voor de mentoren en een leidraad voor werkervaringsplaatsen ontwikkeld; beiden worden in 2006 afgerond. In de praktijk van het project blijkt telkens weer dat er na terugkeer uit behandeling, maar vooral na detentie, enorm veel tijd gaat zitten in regelwerk rond inkomen en de vaak ontbrekende huisvesting. Deze problemen moeten telkens op individueel niveau opgelost worden waardoor veel tijd en energie verloren gaat. Het ontbreken van huisvesting en financiële problemen vormen bovendien een grote drempel voor het maatschappelijk herstel. Vanuit het Platform Kocon wordt sinds twee jaar intensief gezocht en gewerkt aan meer structurele oplossingen voor dit probleem. 3.1 Deelnemers Veel deelnemers stellen de hulp en begeleiding erg op prijs en geven aan dat vooral de rol van de mentoren van wezenlijk belang is. Sommige geven zelfs aan dat ze meer aan een mentor hebben dan aan de professionele hulp. Algemene klacht aan het adres van de professionele hulpverlening is vooral de zakelijke en trage werkwijze, de lange wachttijden en de hoeveelheid (ingewikkelde) formulieren. De deelnemers van het project benadrukken vooral dat betrokken medewerkers en vrijwilligers duidelijk moeten zijn, woord houden en betrokkenheid tonen. 3.2 Werving deelnemers De werving richt zich op de eerste plaats op ex-gedetineerden en/of ex-verslaafden uit Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg. Met ingang van 2005 zijn ook, in beperkte mate, aanmeldingen van mensen uit de Duin-en Bollenstreek mogelijk. In de praktijk blijkt echter dat dit minder goed verloopt. Een andere woonplaats heeft weer andere voorzieningen, regelingen en instanties en door het ontbreken van een netwerk in deze plaats, kost het naar verhouding erg veel tijd. Daarnaast speelt ook de afstand een rol, de meeste mentoren komen uit Katwijk en hoewel het om randgemeenten gaat is de afstand dan toch een drempel omdat het gaat om wekelijkse afspraken. Voor het vervolg is nu afgesproken dat het project geen mensen afwijst uit andere gemeenten in de Duin en Bollenstreek, maar dat hier geen werving plaats vindt. Daar waar iemand zich uit één van de woonplaatsen uit de Duin en Bollenstreek aanmeldt speelt de motivatie een nog grotere rol. 8

10 3.3 Aanmeldingen Het project is ondertussen bij veel mensen bekend. De meeste aanmeldingen zijn afkomstig van potentiële deelnemers zelf. Daarnaast is te zien dat politie een actieve bijdrage levert in het aanleveren van eventuele nieuwe deelnemers. Overzicht herkomst van de aanmeldingen : Aanmelding Aantal: via 2002 (7 mnd.) Parnassia Gemeente Katwijk Familie,vriend Zelf Andere deelnemer De Brug Factor Welzijn (Jongerenwerk) Politie KOV (voorheen KVIH) Platform De Hoop Gevangenenzorg PI Scheveningen PI Zoetermeer Advocaat Totaal Resultaten In het onderstaande schema een overzicht van de resultaten. De kolommen deelnemers en succesvol geven aan het eind van de kolom geen totalen weer als optelsom, maar de unieke personen in of uit het betreffende jaar! In de tabel zijn ook opgenomen de deelnemers die, al dan niet volgens plan, na een detentie of behandeling (de afvallers ) zich opnieuw aanmeldde als deelnemer voor het project. Jaar Aanmeldingen Deelnemers Deelnemers Succesvol - Afvallers (elders opvang) Uitvallers (beëindigd) Het jaar 2002 betreft 7-maanden. 9

11 Toelichting op het resultatenoverzicht 2005: Aanmeldingen In 2005 hebben 29 mensen zich aangemeld voor het project. Tijdens het eerste contact (vaak telefonisch) worden al de nodige vragen gesteld om te bepalen of een intakegesprek voor deelname zinvol is. Wanneer deelname aan het project niet mogelijk is, volgt geen intakegesprek maar verwijzing naar een andere vorm van opvang. Het komt ook voor dat iemand na de intake besluit niet verder te gaan of niet meer komt opdagen. Deelnemers Deze mensen hebben de intake doorlopen en nemen daadwerkelijk deel aan het project en zijn ook gekoppeld aan een mentor. Het totale aantal deelnemers in 2005 was 16. Op 31 december 2005 waren er 14 deelnemers, 2 afkomstig uit het jaar 2003 en 3 deelnemers uit het jaar De begeleiding van de deelnemers uit 2003 worden medio 2006 afgerond. Voor één van hen blijft een vorm van begeleiding noodzakelijk en onderzocht wordt of dit kan worden ingevuld door MEE Zuid- Holland Noord. Succesvol afgerond 5 deelnemers hebben in 2005 het project succesvol beëindigd en functioneren zelfstandig: - 4 deelnemers uit deelnemer uit De deelnemer uit 2005 heeft voor een korte tijd in het project gezeten. Omdat haar sociale netwerk al zo goed was opgepakt tijdens haar behandeling leverde de koppeling aan een mentor geen meerwaarde op. Eén jonge deelnemer uit 2004, doorverwezen door de politie, nam vooral deel vanwege de druk van zijn ouders en was zelf nauwelijks gemotiveerd. Normaliter is dit een reden om niet door te gaan, maar bij wijze van proef is toen met hem afgesproken dat zijn deelname beperkt zou blijven tot 10 gesprekken en de koppeling aan een mentor. Hiermee ging hij akkoord en na afloop bleek dit een zinvolle manier van werken. Uit de evaluatie bleek dat zowel de deelnemer als ouders erg tevreden waren, omdat de concrete punten waaraan was gewerkt (o.a. verslaving, daginvulling, werk/ opleiding) zichtbaar en merkbaar waren. Afvallers 6 deelnemers vielen af in 2005 onder andere omdat: - de deelnemer naar de Horeb ging (een woon en leefgemeenschap). - na de intake bleek dat de koppeling aan een mentor geen meerwaarde (meer) had; - de persoon te psychiatrisch was om aan een mentor te koppelen Als afvaller worden beschouwd diegenen die niet (langer) in aanmerking komen voor het project (een contra-indicatie) en verwezen zijn naar een andere opvang/ behandeling. Het kan ook gaan om deelnemers die tijdens het project geswitcht zijn naar bijvoorbeeld een interne opname voor behandeling voor een beter toekomstperspectief. Ook een verhuizing kan reden zijn naar opvang elders. Kortom deelnemers die een vernieuwd doel gaan nastreven. Een opmerking in dit verband is dat het afvallen van deelnemers, vanwege terugval, detentie of een opname voor behandeling, ook een positieve wending kan krijgen. Tijdens de detentie of behandeling volgt opnieuw contact en deelname na vrijlating of afronding van de behandeling. Uitvallers 6 (potentiële) deelnemers zijn uitgevallen onder andere omdat: - twee deelnemers terugvielen in het criminele circuit; zij zitten weer in detentie - drie van hen niet meer kwamen opdagen - tijdens de intake bleek dat de persoon een ander vorm van hulp zocht; 10

12 De 'uitvallers' zijn deelnemers die tijdens het traject uitvallen, omdat zij terugvallen in verslaving, de afspraken niet (meer) na komen of onberekenbaar zijn. Zij kunnen of zullen de doelstelling van het project niet behalen, en hebben ook geen vernieuwd doel (bv. behandeling) om na te streven. 3.5 Casemanagement Zowel de projectleider als een maatschappelijk werker van Stichting De Brug gaf invulling aan het casemanagement van het Project Reïntegratie. Zij zorgden voor de intake, het overleg en de afstemming met betrokken organisaties, het opstellen van behandelplannen en de individuele begeleiding van de deelnemers en de mentoren. In 2005 was hiervoor 20 uur per week beschikbaar, wat toereikend was. Vanwege ziekte van de maatschappelijk werker en de verhuizing van De Brug naar een nieuwe locatie zijn een aantal werkzaamheden voor het project uitgevoerd door de secretaris van het Platform. 3.6 Mentoren De gesprekken met de deelnemers vonden zo mogelijk iedere week plaats en een deelnemer kon ook telefonisch terecht bij zijn of haar mentor. Het project is in 2002 gestart met 8 mentoren en groeide uit naar een aantal van 14 in In 2005 zijn 2 mentoren gestopt. Eén vrijwilliger vanwege privé-omstandigheden en één vanwege de zware belasting. Het aantal mentoren is nu 12, waarvan enkele mentoren twee deelnemers begeleiden. Eén van de vrijwilligers richt zich als bedrijfsadviseur op de contacten met lokale bedrijven en instellingen in het kader van werkervaringsplaatsen voor de deelnemers. De mentoren vormen een vaste en hechte groep, die ondanks de ervaringen met terugval van deelnemers in verslaving of criminaliteit nog steeds enthousiast en gemotiveerd zijn. Het feit dat een aantal deelnemers het project succesvol hebben afgerond en hun leven weer op de rails hebben, moedigt hierbij aan. In 2005 is verdere aandacht gegeven aan de wekelijkse verslaglegging van de mentoren. Dit verloopt nu volgens een gestandaardiseerde werkwijze, wat het doel en de kwaliteit van de verslagen ten goede komt. In de maand juni vond het jaarlijkse etentje met de mentoren plaats als dank voor de inzet. Deze vorm van waardering wordt zeer op prijs gesteld Uitwisselingsbijeenkomsten mentoren Het vinden van een juiste balans tussen betrokkenheid en afstand houden en het stellen van grenzen, blijven belangrijke aandachtspunten in de begeleiding van de mentoren. Ook in 2005 vonden tweemaandelijks bijeenkomsten plaats voor de mentoren. Tijdens deze bijeenkomsten wisselen de mentoren ervaringen uit en komen diverse onderwerpen aan de orde, zoals Hoe motiveer ik iemand. De mentoravonden zijn zowel gezellig als leerzaam. De bijeenkomsten boden houvast bij het begeleiden van de deelnemers. Op verzoek van de mentoren was de politievertegenwoordiger van het Begeleidingsteam regelmatig aanwezig tijdens de mentoravond; hij kent veel van de deelnemers persoonlijk en zijn inbreng wordt zeer gewaardeerd. In 2004 liepen de avonden enorm uit en soms ging men pas tegen naar huis. In 2005 is dit teruggebracht en werd rond uur afgerond Training mentoren Medewerkers van Parnassia verzorgen van meet af aan jaarlijks een training voor de mentoren van gemiddeld vier avonden. Onderwerpen die hierbij aan bod komen zijn: kennisoverdracht van riskante genotmiddelen, herkennen van gedrag van verslaafden, signaleren en begeleiden van terugval. De waardering van de mentoren voor de inhoud van de trainingen en de deskundigheid van de medewerkers van Parnassia blijft groot. Zo wordt de informatiebundel van Parnassia door veel mentoren nog steeds gebruikt als naslagwerk. 11

13 In tegenstelling tot andere jaren, verliep de opzet voor een training voor de mentoren in 2005 moeizaam. Vanuit het Platform werd aangenomen dat de training vanuit Parnassia als vanzelfsprekend kon worden uitgevoerd op basis van de geformuleerde samenwerkingsafspraken in het Projectplan Reïntegratie in Door het ontbreken van een formele aanvraag in 2004 (voor uitvoering in 2005) bleek dat de training niet was ingepland bij Parnassia. Vanwege een gebrek aan capaciteit kon aanvankelijk geen uitvoering plaats vinden. Na aandringen vanuit het Platform en de bereidheid van de trainers van Parnassia is het alsnog gelukt om twee trainingsavonden te verzorgen voor de mentoren. Het Platform heeft verduidelijkt dat de mentoren rekenen op deze ondersteuning en hier veel baat bij hebben. Op de vraag van het Platform om ieder jaar een training te plannen voor de mentoren van het Project Reïntegratie, heeft Parnassia beloofd deze concrete vraag op te nemen in de vervolgplanning en in te brengen bij de financier. In 2005 zijn twee trainingsavonden verzorgd door Parnassia. Tijdens de eerste avond waren de onderwerpen: motiverende gesprekstechnieken en terugval preventie. Het was voor de mentoren een opsteker om te horen dat de trainers, die al eerder deze groep hadden getraind, de mentoren complimenteerden met de aanpak van de begeleiding. De tweede avond had als thema woonbegeleiding en werd gegeven door een professionele woonbegeleider van Parnassia. Tijdens deze avond bleken de overeenkomsten in taken en aanpak van woonbegeleiders en mentoren nagenoeg gelijk. Ook de knelpunten in het werk gaven, jammer genoeg, veel herkenning. Tijdens de bijeenkomst zijn veel ervaringen uitgewisseld en de mentoren vonden het een zinvolle avond. Verder gaf een politiemedewerker informatie over de gang van zaken bij de politie; hoe worden drugszaken aangepakt, wat is er nodig voor een onderzoek. De aanleiding van deze bijeenkomst was de vraag van de mentoren: is wat we doen zinvol of is het dweilen met de kraan open. Benadrukt werd dat de politie van mening is dat het project een zinvolle bijdrage levert aan het terugdringen van verslaving en criminaliteit Handboek mentoren In 2005 is een handboek voor de mentoren opgesteld met afspraken die gelden binnen het project en informatie over verschillende onderwerpen die raakvlakken hebben met de begeleiding van ex-gedetineerden en ex-verslaafden. Onderwerpen zijn onder andere: de formele rechtsgang, de gang van zaken binnen de gevangenis, het aanvragen van een uitkering, maar ook gespreksvoering en een overzicht met websites, adressen en telefoonnummers van belangrijke instanties. Hiermee is opnieuw een stap vooruit gezet in de aanpak van het project en de ondersteuning van de mentoren. Voor de casemanager betekent dit handboek een tijdsbesparing omdat de beantwoording van een aantal vragen nu in het handboek zijn opgenomen. Het handboek is in concept klaar en zal in 2006 aangevuld worden met de laatste wijzigingen bijvoorbeeld rond de veranderingen van het zorgstelsel en vervolgens worden uitgedeeld. 3.7 Samenwerkingsverbanden De inbreng van de medewerkers van betrokken instellingen, de onderlinge uitwisseling en afstemming blijven van belang bij het opstellen en het uitvoeren van het behandelplan van deelnemers. Deze samenwerking verliep naar wens. Het positieve effect van de langere samenwerking is dat de frequentie voor de diverse overlegbijeenkomsten teruggebracht kunnen worden; er is sprake van korte lijnen en de werkers weten elkaar snel te vinden Begeleidingsteam Het team is samengesteld uit vertegenwoordigers van de betrokken organisaties die in de praktijk in aanraking komen met de (potentiële) deelnemers en kennis hebben van de problematiek. Het team bespreekt op deelnemerniveau de ontwikkelingen en de hiaten in het project. Bij medische of juridische vragen naar aanleiding van het intakegesprek wordt een 12

14 beroep gedaan op het bestaande netwerk. Daarnaast vormt het overleg van het Begeleidingsteam voor het Platform ook het informatiekanaal voor de voortgang en wordt daar waar nodig (praktische) afspraken gemaakt voor de aanvullende werkzaamheden vanuit het Platform. Bij de start van het project werd de beslissing voor toelating van een deelnemer genomen door het Begeleidingsteam. In de huidige situatie hebben de leden van het Begeleidingsteam regelmatig, meestal wekelijks overleg waardoor er nu ook op kortere termijn op basis van de beschikbare informatie een beslissing wordt genomen over toelating. Dit gebeurt uiteraard op basis van de toelatingscriteria. Deze aanpak heeft voor de deelnemer het voordeel dat hij of zij veel eerder zekerheid heeft over zijn of haar deelname. In 2005 kwam het Begeleidingsteam vier keer bij elkaar. Omdat de praktijk laat zien dat er tussen de vergaderingen door voldoende contact- en overlegmomenten zijn, is besloten om ook in 2006 viermaal bijeen te komen met de mogelijkheid, indien nodig, een extra bijeenkomst. Het overleg met het Begeleidingsteam zal dan meer gericht zijn op de voortgang van het project en knelpunten die te maken hebben met deelnemers. Daarnaast vindt tijdens dit overleg nadere afstemming plaats met betrokken organisaties zoals politie en verslavingsreclassering Parnassia Indicatieteam en Werkgroep Veelplegers In februari 2004 nam het Platform het initiatief tot het oprichten van de Werkgroep Veelplegers om te zoeken naar oplossingen voor de opvang van de groep veelplegers in Katwijk na het uitzitten van hun straf. In het jaar 2005 is veel tijd en energie gestoken in de ontwikkeling van een aanpak voor de groep veelplegers. Afgesproken is dat de aanpak en doelgroep ondergebracht worden bij het Project Reïntegratie. In juni 2005 is een proef gestart zodat de uitgewerkte aanpak in de praktijk getoetst kon worden. In september werd het Plan van Aanpak Veeplegers 9 gepresenteerd. Om de inbreng, de expertise en het netwerk van Parnassia en de GGZ Rivierduinen aan het project te koppelen is in het najaar van 2005 op experimentbasis gestart met een Indicatieteam samengesteld uit praktijkmedewerkers van genoemde instellingen en de casemanager van het project. Gezamenlijk stellen zij het behandelplan op van de veelplegers die in aanmerking komen. Deze samenwerking wordt door alle partijen zeer gewaardeerd Contacten gevangenis In 2005 is met alle justitiële instanties in de Duin- en Bollenstreek contact geweest. Dit contact is van belang omdat hiermee gemakkelijker ingang mogelijk is in de (soms) complexe justitiële organisatie. Het project beschikt over aanspreekpunten in de: - Penitentiaire Inrichting (PI) Haaglanden te Zoetermeer - De PI in Den Haag (Scheveningen) - PI Midden Holland te Alphen aan den Rijn en - Jeugdinrichting Teylingereind in Sassenheim. De contacten PI Haaglanden waren al aanwezig en zijn dit jaar verdiept. In een persoonlijk bezoek aan PI Midden-Holland zijn werkafspraken gemaakt met een medewerker van het Bureau Selectie en Detentiebegeleiding en ook met de Medewerkers Maatschappelijke Dienst. Tijdens dit overleg vond uitwisseling plaats en werden folders uitgedeeld. De contacten met Teylingereind resulteerden in de werkafspraak dat de medewerkers het project onder de aandacht brengen van potentiële deelnemers. 9 Plan van Aanpak Veelplegers. Uitgave Platform Kocon, 26 september

15 3.7.4 Contacten bedrijven en instellingen In 2005 zijn een aantal bedrijven en instellingen bezocht om te informeren hoe zij aankijken tegen werkervaringsplaatsen of het in dienst nemen van deelnemers aan het Project Reïntegratie en welke voorwaarden zij hieraan stellen. Te denken valt hierbij aan: verzekeringen, beloningsvorm, gebruikscontroles bij de deelnemer en begeleiding. In dit kader werd op 7 maart 2005 een presentatie gegeven voor de bedrijven van de Katwijkse OndernemersVereniging (KOV) waarbij uitgelegd is wat het Project Reïntegratie inhoudt en wat het bedrijfsleven daarin kan betekenen. In 2006 wordt de leidraad voor werkervaringsplaatsen afgerond en geïmplementeerd. 3.8 Publiciteit In de lokale media verschenen regelmatig artikelen. Vooral de zogeheten koconwoningen voor ex-verslaafden en/ of ex-gedetineerden kreeg veel aandacht in de media. 14

16 4. FINANCIËN Financiering vindt plaats met subsidies uit de Doeluitkering Ambulante Verslavingszorg en Maatschappelijk herstel van centrumgemeente Leiden en de gemeente Katwijk. Voor het jaar 2005 is een subsidiebedrag van ,- toegekend vanuit de Doeluitkering Ambulante Verslavingszorg en Maatschappelijke Opvang. Het verzoek om het niet bestede bedrag van euro uit 2004, vanwege een gebrek aan uitvoeringscapaciteit, over te hevelen naar het jaar 2005 werd ingewilligd. De totale subsidie vanuit de Doeluitkering voor 2005 bedroeg daarmee: ,00 euro. Omdat het begrote bedrag voor het jaar 2005 ad ,- vanwege bezuiniging van de gemeente Leiden niet volledig toegekend kon worden, werd een aanvullende subsidie voor het Project Reïntegratie gevraagd aan de gemeente Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg. Hiertoe werd een bedrag van euro opgenomen in het Activiteitenplan. Dit bedrag is toegekend. Om te voorkomen dat mentoren afhaken vanwege financiële kosten verbonden aan deze vorm van vrijwilligerswerk, konden mentoren met ingang van 2005 een maandelijkse onkostenvergoeding van 10 euro ontvangen. De mentoren maakten hier nauwelijks gebruik van. Zij financieren onkosten, zoals consumpties tijdens gesprekken met deelnemers op andere locaties, veelal met eigen geld. In 2006 zal deze mogelijkheid nogmaals onder de aandacht gebracht worden. Voor 2005 was een bedrag begroot van ,- de werkelijke uitgaven waren ,-. De toegekende subsidiebedragen waren toereikend; de begroting is niet overschreden. 15

17 4.1 Rekening Project Reïntegratie 2005 Overzicht van de kosten, gemaakt in de periode januari tot en met december 2005 Uitgaven Subtotaal 1. Arbeidskosten Casemanagement en ondersteuning Reiskosten Casemanager Administratieve ondersteuning 2. Organisatiekosten Printkosten (o.a. folder) Zaalhuur, consumpties+ broodjes Porti en enveloppen Kopieerkosten Vakliteratuur 3. Vrijwilligers- en deelnemerskosten Kilometervergoeding vrijwilligers Bloemetje voor vrijwilligers Consumpties vrijwilligers Reiskosten deelnemers (strippenkaarten) Etentje vrijwilligers 4. Onvoorzien (Proef met koconwoning ) Bijdrage huurkosten Bijdrage kosten NUON Bijdrage voor inrichting koconwoning Kosten totaal ,78 183, , ,32 248,71 296,00 157,55 399,00 50, ,50 773,22 20,70 38,70 201,80 420, ,42 785,78 418,46 150, , , , , , ,97 Inkomsten Ontvangen subsidie Project Reïntegratie 2005 Aanvullende subsidie restant van , , ,00 Saldo negatief , ,97 10 Het tekort ad 3.770,97 wordt gefinancierd door de gemeente Katwijk vanuit de subsidie toegekend voor het Activiteitenplan

18 5. AANBEVELINGEN Het Platform heeft waardering voor de betrokken samenwerkingspartners èn de mentoren die zich niet laten ontmoedigen door belemmeringen en knelpunten, maar met volharding en grote inzet doorzetten. Gelet op de mogelijkheden is het Platform tevreden over het verloop in Hierbij pretendeert het Platform niet dat de werkwijze binnen het project zaligmakend is en dat alles nu op rolletjes verloopt; er liggen nog veel mogelijkheden en kansen om het project te verbeteren. Wanneer de verschillende organisaties die betrokken zijn bij de problematiek met elkaar samenwerken en bereid zijn om nieuwe wegen te bewandelen dan gaat dit vast lukken. Het Platform heeft bij de gemeente Katwijk verschillende voorstellen 11 en aanbevelingen ingebracht voor een meer efficiënte en effectieve manier van werken. Naar oplossingen wordt momenteel gezocht. Ook landelijk zijn de problemen die ex-gedetineerden ervaren bij hun terugkeer naar hun woonplaats (h)erkend. In het kader van het Project Aansluiting Nazorg screenen Medewerkers Maatschappelijke Dienstverlening (MMD-ers) vanaf 3 april 2006 gedetineerden op vier basisdeelgebieden: identiteitsbewijs, inkomen, huisvesting en zorg. Deze informatie wordt actief overdragen naar gemeenten met behulp van kwartiermakers. De informatie die gemeenten ontvangen bestaat uit: het basisdocument nazorg (inventarisatie en te ondernemen acties op de vier deelgebieden) en het standaardformulier melding einddatum detentie met daarin de verwachte ontslagdatum van de gedetineerde. Voor gedetineerden met minstens een veroordeling van vier maanden ontvangt een gemeente het overdrachtsformulier met de resultaten van de acties tijdens detentie. Het Platform Kocon hoopt dat het Project Aansluiting Nazorg van het Ministerie van Justitie aanknopingspunten biedt voor een betere aanpak en verwacht dat de gemeente Katwijk het Project Reïntegratie hierin actief betrekt. Het Platform heeft bij de gemeente Leiden en Katwijk aangedrongen op een lokale voorziening voor (tijdelijke) opvang voor daklozen uit Katwijk. Dit biedt een oplossing voor deelnemers die (nog) niet toe zijn aan zelfstandig wonen. Voornaamste aandachtspunten in 2006 zijn het vinden van begeleiding op financieel gebied en het wegnemen van knelpunten op het gebied van huisvesting en inkomen.. Overige aanbevelingen voor het vervolg Voortzetten van het project, waarbij de nadruk ligt op een lokale aanpak en samenwerking. Het werkgebied beperken tot de gemeente Katwijk, maar tegelijkertijd werken aan overdraagbare methodiek voor andere gemeenten. Nadere contacten, overleg, afstemming en samenwerking realiseren met Sociale Zaken van de gemeente Katwijk. Hulp uitbreiden voor deelnemers op het gebied van financiën en schulden. Ouders en/of partners meer betrekken. Het project onder de aandacht brengen voor de groep jeugdigen (en minderjarigen) die in aanraking zijn geweest met justitie en/ of drugs. Onderhouden contacten met het gevangeniswezen en behandelklinieken. Het aantal mentoren uitbreiden, in het bijzonder mannen. 11 De voorstellen voor het oplossen van de knelpunten zijn opgenomen in het eerder genoemde Plan van Aanpak Veelplegers. Het plan is onder de aandacht gebracht van het OGGZ-platform en de portefeuillehouders van de KRV-gemeenten. De eindscriptie van Roel de Mooij over de terugkeer van ex-gedetineerden naar Katwijk gaf mede aanleiding om de gesignaleerde problematiek te bespreken in de Raadscommissie Zorg en Welzijn (4 oktober 2005) van de gemeente Katwijk. 17

19 Callaoweg AS Katwijk Secretariaat en contactpersoon Platform Kocon: Thea Guijt Telefoon: platformkocon@xs4all.nl Casemanager Project Reïntegratie Diana Bancken Telefoon : diana@stdebrug.nl