TI-Nspire CX (CAS) Starthandleiding

Transcriptie

1 TI-Nspire CX (CAS) Starthandleiding Gert Treurniet / Christiaan Voogt April 2011 OS 3.0

2 TI-Nspire CX (CAS) starthandleiding Inleiding Dit is een gids om de meest gebruikte opties snel te leren vinden op TI-Nspire. De TI-Nspire wordt voor een belangrijk deel bestuurd door de bovenste toetsen d, e, c, ~ en b. Opvallend zijn de volgende toetsen: - hometoets c voor aanzetten, hoofdmenu en instellingen - het Touchpad, de aanraakgevoelige muis met ingebouwde pijltjestoetsen en kliktoets x - het scratchpad of rekenkladblok toets», (snelle berekening of grafiek, druk een extra keer om te wisselen tussen grafiek en rekenmachine en verlaat deze door d te drukken) - de toetscombinatie / b, ( rechtermuisknop ) - de catalogustoets k voor alle functies - ~, b, e en d toetsen voor het gebruik van de documenten, menu s en pagina-indeling. Op het toetsenbord zie je verder: - cijfertoetsen - veelgebruikte wiskundige bewerkingen en functies - de ctrl-toets / ( 2nd ), de shift- en capslocktoets g - de catalogustoets k - verwijdertoets.( backspace ). - de lettertoetsen (geen alpha meer nodig!) Symbolen en sjablonen vind je op twee knoppen in de rechterkolom: - t geeft een palet functies - /k (= Ð) geeft een palet symbolen - t geeft een palet sjablonen Bij ACTIE wordt er in de tekst die volgt, van uitgegaan, dat je de actie inderdaad uitgevoerd hebt. Doe je iets verkeerd, dan kun je het meestal ongedaan maken met: d of /Z. c hoofdmenu en instellingen /c TI-Nspire uitschakelen ~ documenten en instellingen (uitgebreid) /~ pagina invoegen d menu: niveau terug /d herstel/ongedaan maken ( = /Z) e volgend invulveld/schermdeel / e volgend venster b mogelijke opdrachten voor actieve venster /b mogelijke opdrachten voor object Pagina 1

3 Aanzetten en instellen ACTIE: Zet de TI-Nspire aan met c (rechtsboven). Je komt dan in het hoofdmenu. Daarna kan je het volgende instellen: Helderheid: Taal: / ingedrukt houden en + of - gebruiken (rechterkolom) c hoofdscherm, instellingen, taal wijzigen (Menuopties kies je het eenvoudigst door de nummers in te toetsen.) - klik (x) voor het lijstje met talen - kies Nederlands' met de N of met de pijltjestoetsen van het TouchPad - om je keuze te bevestigen Een document aanmaken De TI-Nspire bundelt schermen voor rekenwerk, grafieken en tabellen in één document. Dat maakt het mogelijk gegevens te koppelen. Bovendien kun je zo'n document opslaan voor later gebruik of om op andere rekenmachines/computers te zetten. Nieuw document: c Nieuw Als er een document geopend was, wordt er gevraagd of je het vorige document wilt bewaren. Als je dit niet wilt, kies je Nee en krijg je de keuze uit zes mogelijkheden: Rekenmachine, Grafieken, Meetkunde, Tabellen, Notities en Statistiek. Kies Rekenmachine. Pagina toevoegen: c en dan: Van links naar rechts: Rekenmachine, Grafieken, Meetkunde, Lijsten & Spreadsheet, Gegevensverwerking en Statistiek, Notities en Vernier DataQuest. ACTIE : maak een document met drie pagina's: Rekenmachine, Grafieken en Lijsten & Spreadsheet Met / en / navigeer je naar de volgende of vorige pagina. Op de TI-Nspire Touchpad kan het ook door met de cursor op een tabblad te klikken. Met / krijg je een verkleind overzicht van het document en kun je met het Touchpad naar een pagina bladeren. Pagina 2

4 De toepassing rekenmachine Er zijn 2 plaatsen om te rekenen: - In het document - In het scratchpad (rekenkladblok). Het scratchpad roep je op met» of met /0. Het scratchpad is bedoeld om even iets te proberen. Wanneer het probeersel toch in het document moet worden opgenomen kan dat via ~, opslaan naar document (A). Hier kun je kiezen welk deel van het Scratchpad (Berekenen en/of Grafieken) je wilt kopiëren en naar welk document je dat wilt doen. In de rekenmachine kun je 99 rekenopdrachten kwijt. ACTIE:ga naar de toepassing rekenmachine (zie Een document aanmaken ) en toets vier eenvoudige optellingen in, gevolgd door. Opdracht of antwoord hergebruiken Opdracht gedeeltelijk kopiëren Opdracht verbeteren Opdracht helemaal wissen: Pagina leegmaken: Pagina verwijderen Toets een aantal malen om een eerder antwoord of eerdere opdracht te selecteren en druk op. De opdracht is nu naar de eerste vrije regel gekopieerd. - of om naar het begin of eind van het te kopiëren gedeelte te gaan. - Shift-toets (g) ingedrukt houden, met of selecteren - /C: kopiëren, daarna naar de laatste regel gaan en dan /V: plakken. 1. Opdracht nog niet uitgevoerd: met behulp van. 2. Opdracht wel uitgevoerd: opdracht hergebruiken en dan met behulp van. aanpassen. /. b Acties, Geschiedenis wissen /, pagina kiezen met Touchpad,. Herhaald optellen, breuken en wortels herhaald optellen: Eerste getal, bewerking (evt.v), breuken: de machine kent geen optie voor gemengde breuken. 1 2 als 7 of : 7p3 of eerst /p en dan de teller en noemer invullen Wil je een uitkomst in decimalen toets dan /. Wil je alsnog de breuknotatie, geef weer 'enter' (eventueel na kopiëren). wortels om onder de worteltoets vandaan te komen: cursor naar rechts /q2 +/q5 en dan /C kopiëren /V plakken /X knippen /Z ongedaan maken /Y ongedaan maken herstellen Wil je meer decimalen weten in de toepassing rekenmachine? Hergebruik dan het antwoord en druk daarna op. Je krijgt dan meer dan 10 decimalen te zien. Pagina 3

5 Waar vind ik: Veelgebruikte opties rekenmachine instellingen c Instellingen hogere-machts-wortel /l absolute waarde t kolom 1, rij 2 =, <, >,,,,, = en /= matrix t kolom 6, rij 2 Kansrekening en statistiek faculteit b Kansen, Faculteit permutatie b Kansen, Permutaties npr(n, r) combinatie b Kansen, Combinaties ncr(n, r) werken met kansverdelingen statistieken en regressie b Kansen, Verdelingen (Bekijk vooral Binomiale CDF eens.) b Statistiek, Statistiekberekeningen z-test b Statistiek, Statistiektoetsen z-toets Numerieke berekeningen oplossen (solver) minimum van functie maximum van functie numerieke afgeleide - TI-Nspire: b Analyse - TI-Nspire CAS: b Analyse, Numerieke berekeningen nsolve(vergelijking, variabele[, ondergrens[, bovengrens]]) nfmin(uitdr, var [, ondergrens[, bovengrens]]) nfmax(uitdr, var [, ondergrens[, bovengrens]]) nderive(uitdr, var, waarde) integraal CX: (Onder-, en bovengrens, uidrukking en variabelen invullen) CX-CAS: nint(uitdr, var, ondergrens, bovengrens) TIP De parameters die bij de functies moeten/kunnen worden ingevuld (en de volgorde waarin), vind je in de functiebibliotheek: k1, eerste letter van functie en dan even doorbladeren met het TouchPad. De mogelijke waarden vind je onderaan. Pagina 4

6 Het grafiekenscherm Het grafiekenscherm komt standaard met een assenstelsel met eindwaarden en een invoerregel. ACTIE: voer in de functie f1(x) = (x 4) 2 (x 1)(x 6) (Sluit af met.) Met b Beeld, Invoerregel weergeven en dan krijg je de ingevoerde functie weer in de invoerregel. Je kunt je functie nu wijzigen (. en /.). Sluit af met. Het aanpassen van de vensterinstellingen kan op twee manieren: via een invulscherm of direct in het grafiekenscherm. Beide manieren worden hier beschreven. Venster aanpassen via invulscherm Met b Venster, Vensterinstellingen wordt het venster aangepast. Gebruik e en of om te springen door de invoervelden van het scherm en de waarden te kiezen. Sla de instellingen op met. ACTIE: maak de vensterinstellingen gelijk aan die van de afbeelding hiernaast. Venster aanpassen via grafiekenscherm 1. De grafiek naar links verschuiven. - Klik met de aanwijzer op de achtergrond van het scherm. - Druk op /a (slepen) zodat de aanwijzer in een handje ù verandert. - Schuif met het TouchPad de grafiek zo naar links. Met d heb je de aanwijzer weer terug. Pagina 5

7 2. De x-as of de y-as uitrekken of inkrimpen. - Ga met de aanwijzer naar bv. de x-as vlak bij het rechterstuk van de grafiek en op die as naar een schaalstreepje. Je aanwijzer verandert in ø of In het eerste geval moet je iets dichter naar het streepje lopen. Druk weer /a. Je ziet een dicht handje {. - Uitrekken van de x-as: Houd je shift-toets g ingedrukt en stuur de aanwijzer van de oorsprong af. Vergeet je de shift-toets in te drukken, dan gaat de y-as ook mee en dat wil je nu niet. - Inkrimpen van de y-as: Selecteer nu de y-as. Houd je shift-toets g ingedrukt en stuur de aanwijzer naar de oorsprong toe. Vergeet je de shift-toets in te drukken, dan gaat de x-as ook mee en dat wil je nu niet. 3 De uiterste waarden van de assen wijzigen Wijzig de uiterste waarden van de assen door er 2 keer op te klikken en andere waarden in te voeren. Beeldacties in het grafiekenscherm De volgende tabel geeft nog enkele veelgebruikte acties om het grafiekenscherm aan te passen. Objecten verbergen/tonen De invoerregel verbergen/tonen Eindwaarden verbergen/tonen Venster aanpassen Objecten in het grafiekscherm verplaatsen Een object te wissen Het scherm leeg maken b Acties Verbergen/weergeven Klik daarna op grafiek of functievoorschrift. Klik d om verbergen/weergeven weer uit te zetten. b Beeld Invoerregel verbergen/weergeven Tip: /G of e of klikken op de pijltjes linksonder in het scherm zijn de snelle manieren b Beeld Eindwaarden assen verbergen (of weergeven) b Venster Vensterinstellingen Gebruik e en het TouchPad om te verplaatsen door het scherm en in te stellen. Sla de instellingen op met. Ga er met de aanwijzer naar toe (dat wordt dan ), pak het object vast met /a ({) en verplaats het met het TouchPad. Klik op het object en druk op /.. Een grafiek kan ook worden verwijderd door het functievoorschrift in de invoerregel te wissen. b Acties, Alles wissen, Ja Pagina 6

8 Nulpunten, extremen en snijpunten zoeken in het grafiekenscherm Nulpunten en extremen Nulpunten en extremen kun je in het scherm vinden met de optie 'Spoor' (Trace). Daarbij wordt de numerieke nauwkeurigheid van de TI-NSpire gebruikt. En niet meer, zoals bij eerdere rekenmachines, de resolutie van het scherm. De optie via het van de TI-83/84+ (het CALC -menu) is ook beschikbaar. Deze optie is beschreven in de bijlage. Met grafiekspoor gaat het als volgt: ACTIE b Spoor, Grafiekspoor en gebruik of en loop nu over de grafiek en zowel nulpunten als extremen worden aangegeven. De coördinaten staan rechtsonder. (f1: (X,Y)) Bij een bijzonder punt aangekomen, kun je dat vastleggen met. Met d ga je uit de 'spoormodus'. Opmerkingen 1. Je kunt vlotter langs de grafiek lopen door steeds waarden in te toetsen (gevolgd door ), die dicht bij de punten liggen die je wilt bereiken. 2. Om het getoonde aantal decimalen van een coördinaat te veranderen, leg je het punt vast en klik je met de aanwijzer op de coördinaat tot deze lichtgrijs wordt. Daarna kan je met /b Eigenschappen (typ daarna het gewenste aantal decimalen en ) het aantal decimalen veranderen. Snijpunten (ook met de assen) ACTIE: voer in de functie f2(x) = 2x+5. Verplaats het functievoorschrift uit de buurt van de snijpunten. Je kunt alle functies bewerken door het invoerveld uit te vouwen en met de aanwijzer naar de functie te gaan. Snijpunten kan via de het menu punten en lijnen of via het menu grafiek analyseren. Voordeel van de eerste optie is dat ook snijpunten met de assen kunnen worden bepaald. Voordeel van de tweede optie is, dat een domein kan worden aangegeven, waarop gezocht moet worden. ACTIE - b Punten en lijnen, Snijpunten - selecteer een grafiek (loop er heen tot je de naam ziet en klik (a) - selecteer en klik op de tweede grafiek of de gewenste as. De coördinaten verschijnen in beeld. Opmerkingen 1. Desgewenst kun je ze verplaatsen (/a). 2. Om het getoonde aantal decimalen van een coördinaat te veranderen, klik je met de aanwijzer op de coördinaat tot deze lichtgrijs wordt. Daarna kan je met /b Eigenschappen (typ daarna het gewenste aantal decimalen en ) het aantal decimalen veranderen. Pagina 7

9 Tabel bij een functievoorschrift maken Om een tabel op een aparte pagina te maken, handel als volgt: Naar tabelscherm: / Functietabel maken: /T, selecteer functie, Tabelinstellingen: b Functietabel, Functietabelinstellingen Gebruik e en het TouchPad om te verplaatsen door het scherm. Sla de instellingen op met. Om snel even een tabel te maken vanuit het grafiekenscherm: Naar grafiekscherm: / Functietabel maken: /T Tabelinstellingen: b Functietabel, Tabelinstellingen Gebruik e en het TouchPad om te verplaatsen door het scherm. Sla de instellingen op met. Om de tabel weer weg te halen: Klik op het grafiekvenster en druk op /T. Grafieken en tabellen samengevat Omschrijving Grafiekenscherm Vensterinstellingen Tabel Tabelinstellingen TI-Nspire c Grafieken b Venster Vensterinstellingen of in grafiekenscherm /a en dan het venster verslepen. c Lijsten en spreadsheets, dan b Functietabel, Overschakelen naar functietabel. b Functietabel, Functietabelinstellingen bewerken Spoor b Spoor Grafiekspoor (+ x- waarde en dan ) Nulpunten, extremen en snijpunten b Spoor Grafiekspoor en dan in grafiekenscherm de cursor verplaatsen b Punten en lijnen Snijpunten (Extremen, snij- en nulpunten selecteren door op de grafiek of as te klikken) Pagina 8

10 Bijlage: Nulpunten en extremen met het CALC-menu Met de TI-Nspire kan op twee manieren naar bijzondere punten op een grafiek worden gezocht. De nieuwe manier is eerder in dit document beschreven. Maar het kan ook met een verbeterde versie van het CALC menu. Die manier wordt hier beschreven. Druk op b Grafiek analyseren, Minimum Stel vervolgens met, of door het invoeren van x-coördinaten en het domein waarop gezocht moet worden in. Toets tenslotte en het resultaat verschijnt in het scherm. Pagina 9