2de bach TEW. Statistiek 2. Van Driessen. uickprinter Koningstraat Antwerpen ,00
|
|
- Ida van Beek
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 de bach TEW Statistiek Va Driesse Q uickpriter Koigstraat Atwerpe 46 5,00
2 Nieuw!!! Olie samevattige kope via
3 Hoofdstuk : Het schatte va populatieparameters. Ileidig: schatter versus schattig Voorbeeld: Aakomstepatroo va klate i ee bakkatoor Poisso-verdeeld (λ) We kee deze parameter iet, dus we gaa hem schatte Schattig is gebaseerd op metige/waaremige Steekproefgegeves Schattig voor λ gaat ee fuctie zij va de verzamelde steekproefwaarde Elke oderzoeker gaat adere waarde verkrijge Dus ook ee adere schattig o Omdat het ee kasvariabele is HOOFDLETTER Schattig reëel getal Schatter kasvariabele met obekede waarde. Het schatte va ee gemiddelde.. Gemiddelde va ee ormaal verdeelde populatie Normaal verdeelde populatie Geked populatiegemiddelde μ 3,5 Gekede populatiemediaa 3,5 000 oderzoekers elke oderzoeker verricht 5 metige Wat: steekproefgemiddelde bepale Hoe: steekproefgemiddelde e steekproefmediaa berekee Steekproefgemiddelde berekee 3,5 Steekproefmediaa berekee 3,5 Gemiddelde e mediaa zuivere/overtekede schatters va het gemiddelde va ee ormaal verdeelde populatie.. Gemiddelde va ee expoetieel verdeelde populatie Expoetieel verdeelde populatie Parameter λ 00 Populatiegemiddelde μ λ oderzoekers elke oderzoeker verricht 5 metige Steekproefgemiddelde 99,47 00 Steekproefmediaa 77,04 00 Mediaa ozuivere/vertekede schatter va het gemiddelde va ee expoetieel verdeelde populatie.3 Criteria voor schatters.3. Ee overtekede of zuivere schatter Ee ideale schatter bestaat iet!!!
4 Overtekede schatter θ voor ee obekede populatieparameter θ zuiver of overteked als E(θ ) θ formularium p.0 Hier is de vertekeig V(θ ) E(θ ) θ 0 formularium p.0 Aadacht op 3 schatters:. Steekproefgemiddelde X overtekede/zuivere schatter Heeft de kleiste variatie schattig het dichtst bij populatiegemiddelde. Steekproefproportie P overtekede/zuivere schatter Speciaal geval va steekproefgemiddelde 3. Steekproefvariatie S overtekede/zuivere schatter Steekproefstadaarddeviatie S vertekede schatter!!!.3. Precisie of efficiëtie va ee schatter Schatter moet ee kleie variatie/stadaarddeviatie hebbe precieze/efficiëte schatter Wat moete we hier kieze? Overtekede schatter e grote variatie vertekede schatter e kleie variatie De kleiste gemiddelde gekwadrateerde afwijkig GGA(θ ) var(θ ) + [V(θ )] var(θ ) + E(θ ) θ formularium p.0 Meer waaremige meer iformatie betere schattige DUS: auwkeurigheid moet toeeme aarmate de waaremige toeeme.4 Methode voor het berekee va schatters 3 methode voor schatters te vide met goede eigeschappe:. De methode va momete. De methode va de kleiste kwadrate 3. De methode va de grootste aaemelijkheid Deze zij overteked, maar kome iet aa bod i dit boek.5 Het steekproefgemiddelde X.5. Verwachte waarde e variatie Steekproefgemiddelde kasvariabele schatter als we gee data verzameld hebbe Idividuele waaremige iet beked hoofdletters: X, X,, X Idividuele waaremige beked kleie letters: x, x,, x Verwachte waarde: formularium p.0 E(X ) μ Bewijs: E(X ) E ( X i) E(X i)
5 (μ + μ + + μ) μ μ Deze stellig toot aa dat het steekproefgemiddelde ee overtekede/zuivere schatter is va het populatiegemiddelde Variatie: formularium p.0 var(x ) X X Bewijs: var(x ) X var ( X i) var(x i) ( ) Variatie va het steekproefgemiddelde eemt lieair af waer de steekproefomvag toeeemt Dus als groter wordt, is er meer kas dat het steekproefgemiddelde x dicht bij μ zal ligge Stadaardfout/stadard error vierkatswortel va deze variatie X.5. Kasdichtheid va het steekproefgemiddelde uit ee ormaal verdeelde populatie Geval : ormaal verdeelde populatie formularium p.8 Als X, X,, X ~ N(μ, ) oafakelijk Da geldt voor het gemiddelde: X ~ N (μ, ) Da geldt voor de som: X i ~ N(μ, ) Geval : iet-ormaal verdeelde populatie (dus wel uiform, expoetieel, ) Als X, X,, X ~ N(μ, ) oafakelijk Da is het metee duidelijk welke kasdichtheid X heeft (zie volgede titeltje).5.3 Kasverdelig of dichtheid va het steekproefgemiddelde uit ee iet-ormaal verdeelde populatie We gebruike ee grote steekproef de cetrale limietstellig ka gebruikt worde.5.3. Cetrale limietstellig 3
6 Voor steekproeve waarva je de verdelig iet ket! Ka pas uitgevoerd worde als 30 Als je de verdelig iet ket, is de som/gemiddelde beadered ormaal verdeeld Variat 3 formularium p.0 Werkt met het gemiddelde Werkt met dezelfde μ e Als X,, X oafhakelijk met gemiddelde μ e met variatie Da is X X + +X N ( μ, ) N (μ,.5.4 Illustratie va de cetrale limietstellig Zie boek p De steekproefproportie P speciaal geval va steekproefgemiddelde X Bestudeerde variabele ka ekel de waarde 0 (falig) of (succes) aaeme o Vb. Ma/vrouw, defect/iet defect Idie X i ~ Beroulli(π) e is voldoede groot: formularium p. Voorwaarde: π > 5 ( π) > 5 Verwachte waarde: formularium p. E(P ) π Bewijs: E(P ) E ( X i) E(X i) (π + π + + π) π π ) P X i π( π) N (π, ) P π π( π) ~ N(0,) Deze stellig toot aa dat de steekproefproportie ee overtekede/zuivere schatter is va de populatieproportie Variatie: formularium p. π( π) var(p ) 4
7 Bewijs: var(x ) X var ( X i) var(x i) (π( π) + π( π) + + π( π)) π( π) π( π) Variatie va de steekproefproportie eemt lieair af waer de steekproefomvag toeeemt Dus als groter wordt, is er meer kas dat de steekproefproportie dicht bij π zal ligge Voor klei Biomiale kasverdelig Aatal successe i ee steekproef ~ bi(; π).7 De steekproefvariatie S S (X i X ) formularium p..7. Verwachte waarde formularium p. E(S ) Bewijs: E(S ) E ( (X i X ) ) E ( (X i μ + μ X ) ) E ( (X i μ) + (X i μ)(μ X ) + (μ X ) ) 5
8 E ( (X i μ) E ( (X i μ) E ( (X i μ) E ( (X i μ) + (μ X ) (X i μ) + (μ X ) ) + (μ X )(X μ) + (μ X ) ) (μ X ) + (μ X ) ) (μ X ) ) ( E [(X i μ) ] E(μ X ) ) ( var(x i) var(x ) ) ( ( ) ( ) ) De steekproefvariatie S is ee overtekede/zuivere schatter va de populatievariatie.7. De χ -verdelig ( chi-kwadraatverdelig ) X ~ χ k Speciaal geval va ee gammaverdelig Heeft éé parameter k het aatal vrijheidsgrade Verwachte waarde e variatie: formularium p.9 E(X) k var(x) k.7.3 Relatie tusse stadaardormale e χ -verdelig X, X,, X k ~ N(0,) som kwadrate: X + X + + X k ~ χ k formularium p.9 Hoe groter het aatal vrijheidsgrade, hoe meer lijked op ormale kasdichtheid (CLS) k 50 6
9 .7.4 Kasdichtheid va ee steekproefvariatie Kasdichtheid formularium p. S (X i X ) ( )S (X i X ) ( )S (X i X ) ( )S (X i μ) ( )S (X i μ) ( )S ~ χ idie X i ~ N(μ, ) ~ N(0,) idie X i ~ N(μ, ) Variatie ( )S var ( ) k ( ) ( ) var(s ) ( ) var(s ) ( ) ( ) 4 Variatie va de steekproefvariatie eemt lieair af waer de steekproefomvag toeeemt Dus als groter wordt, is er meer kas dat de steekproefvariatie dicht bij zal ligge.8 De steekproefstadaarddeviatie S ee vertekede/ozuivere schatter va de populatiestadaarddeviatie S (X i X ) formularium p. (wortel va S ) E(S) < Levert ee oderschattig va de populatiestadaarddeviatie Hoe kleier het aatal waaremige, hoe groter de oderschattig va 7
10 8
11 . Put- e itervalschatters Hoofdstuk : Itervalschatters Schatters uit hoofdstuk levere slechts éé waarde op putschatters Gee idicatie va betrouwbaarheid Itervalschatters geeft aa ee putschatter ee bepaalde betrouwbaarheid Berekee va ee iterval op basis va de steekproefgegeves P(L θ U) α. Betrouwbaarheidscoëfficiët α waarde tusse 0 e (ee kas) dus α tusse 0 e moet zo groot mogelijk zij (90%,95% of 99%). Betrouwbaarheidsiterval [L, U] zo smal mogelijk (voor auwkeurige iformatie) 3. Obekede parameter θ. Betrouwbaarheidsiterval voor ee populatiegemiddelde μ met bekede variatie Veroderstellig dat geked is e μ iet is iet realistisch ekel voor educatieve doeleide.. Percetiele uit de stadaardormale dichtheid P(Z z α ) α met Z ~ N(0,) P(Z z α ) α P ( zα Z zα) α.. Opstelle va ee betrouwbaarheidsiterval X ~ N (μ, ) Z X μ ~ N(0,) 9
12 P ( P ( zα P (+zα zα X μ P (X + zα zα α ) X μ zα ) α μ X zα ) α μ X zα ) α Betrouwbaarheidsiterval voor μ: formularium p.0 [X zα ; X + zα ]..3 Breedte va ee betrouwbaarheidsiterval (B) Hoe breder het iterval, hoe betrouwbaarder: B (X + zα ) (X zα ) zα B eemt toe als daalt B eemt toe als α stijgt, dus als α daalt B eemt toe als stijgt..4 Foutemarge (b) b B zα zα.3 Betrouwbaarheidsiterval voor ee populatiegemiddelde μ met obekede variatie moet geschat worde aa de had va de steekproefvariatie S Probleem: betrouwbaarheidsiterval (uit vorige paragraaf) ka iet zomaar gebruikt worde T X μ S ~ N(0,) maar wel ~ t.3. Studet t-verdelig T ~ t afgeleid door W.S. Gosset T Z met X ~ χ e met Z ~ N(0,) X formularium p.9 0
13 Hoe groter wordt, hoe meer de t-verdelig op de stadaardormale verdelig lijkt De t-verdelig is symmetrisch: t α ; t α ; o Het 0 de percetiel: t 0,90 ; o Het 90 ste percetiel: t 0,0 ; 8, Toepassig va de t-verdelig bij de costructie va betrouwbaarheidsitervalle T X μ S X μ beide lede dele door S X μ oemer wortel vrij make door te vermeigvuldige met S X μ teller is stadaardormaal verdeeld S X μ ( )S ( ) zodat: X μ S ( )S met ~ χ ~ t Betrouwbaarheidsiterval: formularium p.0 P ( tα ; X μ S tα ; ) α
14 P ( tα ; S X μ tα ; S ) α P (+tα ; S μ X tα ; S ) α P (X + tα ; S μ X tα ; S ) α [X tα ; S ; X + tα ; S ].4 Betrouwbaarheidsiterval voor ee populatieproportie π.4. Ee eerste itervalschatter gebaseerd op de ormale verdelig Wilso score iterval Beste iterval, maar complexer P ~ N (π ; π( π) ) via de CLS P ( zα P ( (P π) π( π) P π π( π) zα ) α zα α Stadaardisere aar N(0,) ) Alle waarde va π die voldoe aa de ogelijkheid vorme het betrouwbaarheidsiterval ( + zα ) π (P + zα ) π + P 0 ogelijkheid aders schrijve Oder- e bovegres va het betrouwbaarheidsiterval zij de ulpute D b 4ac (P + zα 4 P + 4P zα zα + zα (4P + zα 4P ) Nulpute b ± D a ) 4 ( + zα ) P 4 4 P 4P zα (P + zα ) ± z α (4P + z α 4P ) ( + z α ) Betrouwbaarheidsiterval: formularium p.
HOOFDSTUK III. SCHATTEN VAN PARAMETERS Schatters en Betrouwbaarheidsintervallen. Theorie Statistiek Les 6
HOOFDSTUK III SCHATTEN VAN PARAMETERS Schatters e Betrouwbaarheidsitervalle 3. HET GEMIDDELDE VAN EEN NV Steekproef uit ee ormaal verdeelde populatie De kasveraderlijke X, X, X 3,..., X zij N(µ, σ) verdeeld
Nadere informatieHoofdstuk 9 : Steekproefstatistieken. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent.
Hoofdstuk 9 : Steekproefstatistieke Marix Va Daele MarixVaDaele@UGetbe Vakgroep Toegepaste Wiskude e Iformatica Uiversiteit Get Steekproefstatistieke p 1/20 Schattige Waeer uit ee steekproef de waarde
Nadere informatieBetrouwbaarheidsintervallen
tatistiek voor Iformatiekude, 005 Les 3 Betrouwbaarheidsitervalle I de vorige les hebbe we era gekeke hoe we groothede va ee populatie met behulp va steekproeve kue schatte. We hebbe daarbij gezie dat
Nadere informatieSchatters en betrouwbaarheidsintervallen
Statistiek voor Iformatiekude, 006 Les 3 Schatters e betrouwbaarheidsitervalle I de vorige les hebbe we era gekeke hoe we bijvoorbeeld het gemiddelde e de variatie va ee populatie kue schatte, door deze
Nadere informatieOpgave 1 Zij θ R, n 1 en X 1, X 2,..., X n onafhankelijk, identiek verdeelde stochasten met kansdichtheidsfunctie. f θ (x) =
Opgave 1 Zij θ R, 1 e X 1, X 2,..., X oafhakelijk, idetiek verdeelde stochaste met kasdichtheidsfuctie { 1 als x (θ 2, θ + 2) f θ (x) = als x (θ 2, θ + 2). a pt) Bepaal E(X 1 ) e V ar(x 1 ). ANTWOORD:
Nadere informatieOpgeloste Oefeningen Hoofdstuk 5: Wet van de grote aantallen en Centrale limietstelling
Opgeloste Oefeige Hoofdstuk 5: Wet va de grote aatalle e Cetrale limietstellig 5.. Ee toevalsveraderlijke X is oisso-verdeeld met parameter λ = 00. Bepaal ee odergres voor de waarschijlijkheid (75 X 5).
Nadere informatie2.1 De normale verdeling
Les 2 Steekproeve We zulle i deze les bekijke, hoe we gegeves va ee populatie zoals het gemiddelde e de spreidig kue schatte, zoder aar elk idividu va de populatie te kijke. Het idee hierbij is, i plaats
Nadere informatieSteekproeven en schatters
Statistiek voor Iformatiekude, 25 Les 2 Steekproeve e schatters We zulle i deze les bekijke, hoe we gegeves va ee populatie zo als het gemiddelde e de spreidig kue schatte, zoder aar elk idividu va de
Nadere informatieLes 7-8: Parameter- en Vergelijkingstoetsen
Les 7-8: Parameter- e Vergelijkigstoetse I Theorie : A. Algemee :. Hypothese formulere. H 0 : ul-hypothese H : alteratieve hypothese. teekproef eme. x e zij te berekee uit de steekproefresultate. 3. Toetsgrootheid
Nadere informatieStatistiek = leuk + zinvol
Statistiek = leuk + zivol Doel 1: Doel : Doel 3: zie titel ee statistisch oderzoek kue beoordele ee statistisch oderzoek kue opzette ee probleem vertale i stadaardmethode gegeves verzamele, verwerke via
Nadere informatien -wet Wisnet-hbo update mei. 2008
-wet Wiset-hbo update mei. 2008 1 Ileidig De wortel--wet komt i de praktijk erg vaak voor op twee maiere, amelijk bij het eme va steekproeve e bij het bepale va de va ee aatal trekkige uit ee verdelig.
Nadere informatieVOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS. Verklarende statistiek. 6. Proporties. Werktekst voor de leerling. Prof. dr. Herman Callaert
VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS Verklarede statistiek 6. Werktekst voor de leerlig Prof. dr. Herma Callaert Has Bekaert Cecile Goethals Lies Provoost Marc Vacaudeberg 1. Ee ieuwe aam voor ee gekede grootheid...2
Nadere informatieAntwoorden bij Inleiding in de Statistiek
Atwoorde bij Ileidig i de Statistiek Hoofdstuk. model: bi(, p), p [0, ], schattig: /.2 (i) i bloeddrukveraderig i e persoo i treatmet groep, Y j bloeddrukveraderig j e persoo i cotrolegroep, model:,...,,
Nadere informatieG0N34a Statistiek: Examen 7 juni 2010 (review)
G0N34a Statistiek: Exame 7 jui 00 review Vraag Beoordeel de volgede uitsprake. Als ee uitspraak iet juist is of ovolledig, leg da uit waarom e verbeter de uitspraak.. Bij het teste va hypotheses is de
Nadere informatieHoofdstuk 4: Aanvullende Begrippen (Extra Oefeningen)
Hoofdstuk 4: Aavullede Begrippe (Extra Oefeige) 9. Veroderstel dat X e Y ormaal verdeeld zij met resp. gemiddelde waarde µ X e µ Y e met dezelfde variatie 2. Wat is da de distributie va X Y? Bepaal de
Nadere informatieStatistiek. (relatieve) frequenties: histogram cumulatieve (relatieve) frequenties: cumulatief frequentiepolygoon of ogief
Samevattig statistiek Academiejaar 006-007 Statistiek 4 examevrage: - tabel aavulle met spreidigs- e cetrummate - poisso- e biomiale verdelig Deel Beschrijvede statistiek Soorte variabele Kwalitatief:
Nadere informatieBetrouwbaarheid. Betrouwbaarheidsinterval
Betrouwbaarheid Ee simulatie beoogt éé of i.h.a. twee of meerdere sceario s te evaluere e te vergelijke, bij Mote Carlo (MC) simulatie voor ee groot aatal istelwaarde, voor éé of meerdere parameters. Hierbij
Nadere informatieSet 3 Inleveropgaven Kansrekening (2WS20)
1 Techische Uiversiteit Eihove Faculteit Wiskue e Iformatica Set 3 Ileveropgave Kasrekeig (2WS20) 2014-2015 1. (Flesjes ie uit e ba sprige) Aa ee lopee ba wore bierflesjes gevul. Helaas gaat er zo u e
Nadere informatieHelp! Statistiek! Overzicht. Voorbeeld: bloeddruk. Interpretatie van het 95%-BI. Interpretatie van 95%-BI (2) Meest voorkomende vorm van het BI
Help! Statistiek! Overzicht Doel: Iformere over statistiek i kliisch oderzoek. Tijd: Derde woesdag i de maad, -3 uur 8 maart: Betrouwbaarheidsitervalle 5 april: Herhaald mete met twee mate 0 mei: Statistiek
Nadere informatieStatistiek Voor studenten Bouwkunde College 2
Statistiek Voor studete Bouwkude College Numerieke samevattige va data Dataverdelig, meetfoute, uitbijters e scatterplots Programma voor vadaag Terugblik op college Numeriek samevatte va data Normale beaderig
Nadere informatieVOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS
VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS Steekproefmodelle e ormaal verdeelde steekproefgroothede 6. Werktekst voor de leerlig Prof. dr. Herma Callaert Has Bekaert Cecile Goethals Lies Provoost Marc Vacaudeberg 1.
Nadere informatieStatistiek Voor studenten Bouwkunde College 5
Statistiek Voor studete Bouwkude College 5 toevalsfluctuaties Programma voor vadaag Terugblik Wet va de grote aatalle Verwachtigswaarde Stadaardfout e wortel wet Normale beaderig voor kashistogramme Prof.
Nadere informatieStatistiek Voor studenten Bouwkunde College 6
Statistiek Voor studete Bouwkude College 6 extrapolatie va steekproef aar populatie Programma voor vadaag Terugblik Populatie e steekproef: extrapolatiestap Represetativiteit, (o)zuiverheid Populatiepercetage
Nadere informatieCursus Theoretische Biologie. Onderdeel Statistiek
Cursus Theoretische Biologie Oderdeel Statistiek J.J.M. Bedaux Oktober 2000 1 THEORETISCHE BIOLOGIE, ONDERDEEL STATISTIEK 1 Theorie 1 Parameterschattig We begie met ee voorbeeld. I Wiskude e Modelbouw
Nadere informatieWenS eerste kans Permutatiecode 0
Aatekeige op de vrageblade zij NIET TOEGELATEN. Je mag gebruik make va schrijfgerief e ee eevoudige rekemachie; alle adere materiaal blijft achteri. Leg je studetekaart duidelijk zichtbaar op je bak. Klap
Nadere informatie1. Hebben de volgende rijen een limiet, en zo ja, bepaal die dan: (i) u n = sin(πn) (d) u n = cos(2πn) (l) u n = log n
Hoofdstuk 1 Limiet va ee rij 1.1 Basis 1. Hebbe de volgede rije ee iet, e zo ja, bepaal die da: (a) 1,, 3, 4, 5, 6, 7, 8,... (b) 1, 4, 9, 16, 5, 36, 49,... (c) 1, 8, 7, 64, 15,... (d) u = ( 1) (e) u =
Nadere informatiePROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 2009 REEKS 1
PROEFEXAMEN SOCIALE STATISTIEK November 009 REEKS Score /5. ( pute) Beatwoord volgede vraag aa de had va oderstaade SPSSoutput: Omcirkel de juiste waarde voor A e voor B als je weet dat deze verdelig bereked
Nadere informatieWenS eerste kans Permutatiecode 0
WeS eerste kas 203 204 Permutatiecode 0 Aatekeige op de vrageblade zij NIET TOEGELATEN. Je mag gebruik make va schrijfgerief e ee eevoudige rekemachie; alle adere materiaal blijft achteri. Gee GSM s toegelate:
Nadere informatieDe standaardafwijking die deze verdeling bepaalt is gegeven door
RUDOLF STEINERCOLLEGE HAARLEM WISKUNDE VWO CM T311-VCM-H911 Voor elk oderdeel is aagegeve hoeveel pute kue worde behaald. Atwoorde moete altijd zij voorzie va ee berekeig, toelichtig of argumetatie. MAX:
Nadere informatieSteekproeftrekking Onderzoekspopulatie Steekproef
Steekproeftrekkig I dit artikel worde twee begrippe beschreve die va belag zij voor het uitvoere va ee oderzoek. Het gaat om de populatie va het oderzoek e de steekproef. Voor wat betreft steekproeve lichte
Nadere informatieSAMENVATTING HOOFDSTUK 1. Eigenschappen gebeurtenissen. uitkomsten kan hebben. A = AB A B. 3. (Regels van de Morgan)
SAMENVATTING HOOFDSTUK Toevalsexperimet: experimet, dat meerdere uitkomste ka hebbe Uitkomsteruimte: S = {uitkomste} Gebeurteis A : deelverzamelig vas : A S A e B sluite elkaar uit als A B = A,A 2,...
Nadere informatieEen toelichting op het belang en het berekenen van de steekproefomvang in marktonderzoek.
006 Wolters-Noordhoff bv Groige/Houte De steekproefomvag Ee toelichtig op het belag e het berekee va de steekproefomvag i marktoderzoek. Ihoud 1 Ileidig Eerst ekele defiities 3 Steekproefomvag e respose
Nadere informatieEindexamen wiskunde A vwo 2010 - I
Eidexame wiskude A vwo - I Beoordeligsmodel Maratholoopsters maximumscore 3 uur, 43 miute e 3 secode is 98 secode De selheid is 495 98 (m/s) Het atwoord: 4,3 (m/s) maximumscore 3 Uit x = 5 volgt v 4,4
Nadere informatie12 Kansrekening. 12.1 Kansruimten WIS12 1
WIS12 1 12 Kasrekeig 12.1 Kasruimte Kasmaat Ee experimet is ee hadelig of serie hadelige met ee of meer mogelijke resultate uitkomste geoemd). De uitkomsteruimte, die we steeds zulle aageve met Ω, is de
Nadere informatie1. Meetniveaus en Notatie
1. Meetiveaus e Notatie Meetiveaus Oderzoek wordt gedaa met het verzamele va iformatie over éé of meer variabele. Ee variabele wordt gemete ee va de volgede 4 meetiveaus (va laag aar hoog) : Er wordt oderscheid
Nadere informatiefiguur 2.50 Microscoop
07-01-2005 10:20 Pagia 1 Microscoop Ileidig Ee microscoop is bedoeld om kleie voorwerpe beter te kue zie, zie figuur 2.50. De bolle les dicht bij het oog (het oculair) heeft ee grote diameter. De bolle
Nadere informatien n n bedoelen we uiteraard dat n N : 0 f x divergeert naar + of.
Limiete Defiities a Limiet voor a I het hoofdstuk ratioale fucties i het begi va dit schooljaar zage we reeds dat zulke fucties soms perforatiepute hebbe De fuctiewaarde i zo put bestaat iet, maar de grafiek
Nadere informatieBetrouwbaarheidsintervallen en het testen van hypothesen
Cahiers T 3 Europe Vlaadere r. 8 Betrouwbaarheidsitervalle e het teste va hypothese Va steekproef aar populatie Guido Herweyers Betrouwbaarheidsitervalle e het teste va hypothese Va steekproef aar populatie
Nadere informatieSamenvatting. Inleiding Statistiek - Collegejaar
Samevattig Ileidig Statistiek - Collegejaar 2012-2013 Mathematical Statistics ad Data Aalysis, 3-rd editio. Joh A. Rice Hoofdstuk 7 paragraaf 1, 2, 3 e 5. Hoofdstuk 8 e paragraaf 1, 2 e 3 va Hoofdstuk
Nadere informatieExamen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Exame HAVO 2013 tijdvak 2 woesdag 19 jui 13.30-16.30 uur wiskude A Bij dit exame hoort ee uitwerkbijlage. Dit exame bestaat uit 21 vrage. Voor dit exame zij maximaal 80 pute te behale. Voor elk vraagummer
Nadere informatiefamilie verdelingen van alle waardes van θ Binomiaal X~Bin(n,θ) π " (k)=p(x=k)= ( ) θ) 1 θ (-) μ " =nθ σ & " =nθ(1-θ) X=# successen in n pogingen
. Statistische modellerig Stappepla:. Succes?. Wat geregistreerd? 3. meerdere successe per eeheid? à Aatal successe? Max. #? JA Bi θ NEE Poisso λ JA: cotiu: Poisso of Exp λ à wachttijd? Komma? JA Exp λ
Nadere informatieOPLOSSINGEN KANSREKENEN STATISTIEK. voor ingenieurs. Katholieke Universiteit Leuven Academiejaar
OPLOSSINGEN KANSREKENEN EN STATISTIEK voor igeieurs Katholieke Uiversiteit Leuve Academiejaar 00-0 H Beschrijvede Statistiek MKZ..4 d. De steekproefomvag is te klei om dit met zekerheid te besluite. Je
Nadere informatieBetrouwbaarheid van een steekproefresultaat m.b.t. de hele populatie
Betrouwbaarheid va ee steekproefresultaat m.b.t. de hele populatie Verschillede steekproeve uit eezelfde populatie levere verschillede (steekproef) resultate op. Dit overmijdelijke verschijsel oeme we
Nadere informatie7. Betrouwbaarheidsintervallen voor proporties
VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS Verklarede statistiek 7. Betrouwbaarheidsitervalle voor proporties Werktekst voor de leerlig Prof. dr. Herma Callaert Has Bekaert Cecile Goethals Lies Provoost Marc Vacaudeberg
Nadere informatieFORMULARIUM: STATISTIEK
FORMULARIUM: STATISTIEK VARIABELE STEEKPROEF x,x,...,x POPULATIE X Dichtheid relatieve frequetie: f j kas met kasregels P(G C ) = P(G) P(G G ) = P(G ) + P(G ) P(G G ) P(G \ G ) = P(G ) P(G ) als G G voorwaardelijke
Nadere informatiedata ingeven Karakteristieken Data visualiseren Betrouwbaarheidsintervallen Toetsen van hypothesen
Het verhaal va de Statistiek met de TI-84 Statistiek steekproef gegeves verwerke modellere Betrouwbaarheidsitervalle Toetse va hypothese 17 oktober 2018 kasrekeig kaswette kasverdelige Beschrijvede statistiek
Nadere informatieStatistiek Voor studenten Bouwkunde College 7
Statitiek Voor tudete Bouwkude College tochatiche modelle e toete va hypothee Programma voor vadaag Terugblik SD e voor vaamodel Model voor meetfoute Vaamodel al pecifiek tochatich model Betrouwbaarheiditerval
Nadere informatiePARADOXEN 9 Dr. Luc Gheysens
PARADOXEN 9 Dr Luc Gheyses LIMIETEN, AFGELEIDEN EN INTEGRALEN: ENKELE MERKWAARDIGE VERHALEN Ileidig: verhale over ifiitesimale Ee ifiitesimaal (of ifiitesimaal kleie waarde) is ee object dat mi of meer
Nadere informatiebeheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) Fax (02) RN 001 REGLEMENTAIRE NOTA
PROBETON Vereigig zoder wistoogmerk beheersorgaisme voor de cotrole va de betoproducte Aarlestraat 53 - B9 040 Brussel Tel. (0) 37.0.0 Fax (0) 735.3.5 e-mail : mail@probeto.be website : www.probeto.be
Nadere informatieFourierreeksen. Calculus II voor S, F, MNW. 14 november 2005
Fourierreekse Calculus II voor S, F, MNW. 14 ovember 2005 Deze tekst is gedeeltelijk gebaseerd op het Aalyse BWI I dictaat e op aatekeige va Alistair Vardy. 1 Ileidig Het is vaak belagrijk ee gegeve fuctie
Nadere informatieDus n n (a + b) n = a n + a n 1 b + heet een binomiaalcoëfficiënt (uitspraak n boven k ). Newton vond de
CONTINUE WISKUNDE: BINOMIUM VAN NEWTON EN RECURRENTE BETREKKINGEN Het Biomium va Newto Het Biomium va Newto is ee uitdruig voor a + b), waarbij a e b willeeurige getalle zij, e ee atuurlij getal I deze
Nadere informatie9. Testen van meetresultaten.
Uitwerkige hoofdstuk 9 9. Teste va meetresultate. Opgave 9. Teste va het uit de steekproef geschatte gemiddelde t.o.v. µ a x 4,5 kg e -,0 kg 5 b t ( µ x) 5 4,5, -,0 c,5 % d v 5 4 tabel: t kritisch,78.
Nadere informatieExamen VWO. wiskunde B1. tijdvak 1 woensdag 16 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Exame VW 007 tijdvak woesdag 6 mei.0-6.0 uur wiskude B Bij dit exame hoort ee uitwerkbijlage. Dit exame bestaat uit 0 vrage. Voor dit exame zij maximaal 8 pute te behale. Voor elk vraagummer staat hoeveel
Nadere informatiewiskunde A pilot vwo 2017-II
wiskude A pilot vwo 07-II Gewicht va diere maximumscore 4 Het opstelle va de vergelijkige 3, 7 = a b e 50 = a 000 b 3, 7 Uit de eerste vergelijkig volgt a = 3, 7 b = De tweede vergelijkig wordt hiermee
Nadere informatieWISKUNDE 5 PERIODEN DEEL B
EUROPEES BACCALAUREAAT 2012 WISKUNDE 5 PERIODEN DATUM : 11 jui 2012, ochted DUUR VAN HET EXAMEN: 3 uur (180 miute) TOEGESTANE HULPMIDDELEN : Exame met techologisch hulpmiddel 1/6 NL VRAAG B1 ANALYSE Blz.
Nadere informatieOefeningen Analyse II
ste Bachelor Igeieursweteschappe ste Bachelor Natuurkude/Wiskude Academiejaar 27-28 9 jui 28 Oefeige Aalyse II. Ee lichaam bove het xy-vlak met willekeurige hoogte wordt lags oder begresd door de cirkel
Nadere informatieToelichting bij Opbrengstgegevens VAVO 2011-2013
Toelichtig bij Opbregstgegeves VAVO 2011-2013 Ihoud Ileidig Aatal deelemers exame Kegetalle toezicht exames CE-cijfer alle vakke CE-cijfer alle vakke - tred SE-cijfer mius CE cijfer alle vakke Percetage
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 15 Dinsdag 2 November 1 / 16 2 Statistiek Indeling: Filosofie Schatten Centraal Bureau voor Statistiek 2 / 16 Schatten Vb. Het aantal tenen plus vingers in jullie huishoudens:
Nadere informatieOngelijkheden. IMO trainingsweekend 2013
Ogelijkhede IMO traiigsweeked 0 Deze tekst probeert de basis aa te brege voor het bewijze va ogelijkhede op de IMO. Het is de bedoelig om te bewijze dat ee bepaalde grootheid (ee uitdrukkig met ee aatal
Nadere informatieExamen VWO. wiskunde B1. tijdvak 1 woensdag 16 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Exame VW 007 tijdvak woesdag 6 mei.0-6.0 uur wiskude B Bij dit exame hoort ee uitwerkbijlage. Dit exame bestaat uit 0 vrage. Voor dit exame zij maximaal 8 pute te behale. Voor elk vraagummer staat hoeveel
Nadere informatieEindexamen wiskunde B1 vwo 2007-I
Eidexame wiskude B vwo 007-I havovwo.l Podiumverlichtig Ee podium is 6 meter diep. Midde bove het podium hagt ee balk met tl-buize. De verlichtigssterkte op het podium is het kleist aa de rad, bijvoorbeeld
Nadere informatiewerkcollege 6 - D&P9: Estimation Using a Single Sample
cursus 9 mei 2012 werkcollege 6 - D&P9: Estimation Using a Single Sample van frequentie naar dichtheid we bepalen frequenties van meetwaarden plot in histogram delen door totaal aantal meetwaarden > fracties
Nadere informatie1 Ileidig De vraag is of de spelers i het spel Fatasie 24 (ee variat va observatie roulette), gespeeld i casio YYY te ZZZ, ivloed kue hebbe op de kasb
Behedigheid bij Fatasie 24? R.D. Gill, C.G.M. Oudshoor 4 maart 1997 Samevattig Dit artikel is ee aagepaste versie va ee verslag wat geschreve is.a.v. ee oderzoek voor ee casio. Dit oderzoek gig over de
Nadere informatieHoofdstuk 1 - Rijen ) = bladzijde ; voor x = 11 is y = = 55. te rekenen omdat die ook met hele stappen toeneemt.
Hoofdstuk - Rije bladzijde V-a Als x steeds met toeeemt, da eemt y met toe. b Voor x is y + 5 ; voor x is y + 55. c De waarde va x eemt met hele stappe toe. De waarde va y is da makkelijk uit te rekee
Nadere informatieINLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , ANTWOORDEN. en y m.b.v. y = n
INLEIDING FYICH-EXEIENTELE VAADIGHEDEN (3A56 3-1-, ANTWOODEN OGAVE 1 (a y wordt bereked mb y ³ e y mb y Uit de laatste ergelijkig ide we y i ³ x1 1 + + x ³ x1 1 + + x ³ + j6i i j xj y + j6i i j xj Omdat
Nadere informatieComplexe getallen. c(a+ib)=ca+i(cb) id(a+ib)=i(ad)+i 2 (bd)=(-bd)+i(ad) (a+ib)(c+id)=ac+i(ad)+i(bc)+i 2 (bd)= ac-bd+i(ad+bc)
. Ileidig: Complexe getalle I de wiskude stelt zich het probleem dat iet bestaat voor de reële getalle of dat de vergelijkig x + 0 gee reële ulpute heeft. Om dit euvel op te losse werd het getal i igevoerd
Nadere informatieχ 2 -toets voor homogeniteit χ 2 -toets voor goodness-of-fit ten slotte
toetsede statistiek week 1: kase e radom variabele week 2: de steekproeveverdelig week 3: schatte e toetse: de z-toets week 4: het toetse va gemiddelde: de t-toets week 5: het toetse va variaties: de F-toets
Nadere informatieOpgaven OPGAVE 1 1... OPGAVE 2. = x ( 5 stappen ). a. Itereer met F( x ) = en als startwaarden 1 en 100. 100...
Opgave OPGAVE 1 a. Itereer met F( ) = e als startwaarde 1 e 1. 16 1............... 16 1............... b. Stel de bae grafisch voor i ee tijdgrafiek. c. Formuleer het gedrag va deze bae. (belagrijk is
Nadere informatieEindexamen wiskunde A1-2 vwo 2008-II
Groepsfoto s Alle mese kippere met hu oge. Daardoor staa op groepsfoto s vaak ekele persoe met geslote oge. Sveso e Bares hebbe oderzocht hoeveel foto s je moet make va ee groep va persoe om 99% kas te
Nadere informatieStochastische loadflow. Beschrijving model belasting.
Stochastische loadflow. eschrijvig model belastig. 95 pmo 5-- Phase to Phase V Utrechtseweg 3 Postbus 68 AC Arhem T: 6 356 38 F: 6 356 36 36 www.phasetophase.l 95 pmo INHOUD Ileidig...3 eschrijvig belastig...
Nadere informatieConstructie van schatters bij het lokaliseren van QTL s
Costructie va schatters bij het lokalisere va QTL s Suzae Siekers 29 jui 2009 Bachelorscriptie Begeleidig: prof.dr. C.A.J. Klaasse Korteweg-de Vries Istituut voor Wiskude Faculteit der Natuurweteschappe,
Nadere informatieReductietechnieken. Spenderen de stedelijke huisgezinnen meer geld voor boeken dan de landelijke huisgezinnen? Maten van centrale tendentie.
Reductietechieke Spedere de stedelijke huisgezie meer geld voor boeke da de ladelijke huisgezie? Mate va cetrale tedetie Modus Modus : de frequetste waarde Budget Fr Stad Fr Pl Budget Fr Stad Fr Pl Budget
Nadere informatieAppendix A: De rij van Fibonacci
ppedix : De rij va Fiboacci Het expliciete voorschrift va de rij va Fiboacci We otere het het e Fiboaccigetal met F De rij va Fiboacci wordt gegeve door: F F F F 4 F F 6 F 7 F De volgede afleidig is gebaseerd
Nadere informatieSchoenen voor diabetes en reuma
Schoee voor diabetes e reuma Comfortschoee gemaakt voor de extra kwetsbare voet Officieel gee vergoedig via zorgverzekeraar. Echter bij ekele zorgverzekeraars is door middel va idividuele aavraag vergoedig
Nadere informatieBass eenheden in ZG.
Bass eehede i ZG. 2 Hoofdstuk 1 Bass eehede 1.1 Cyclotoische eehede i Z(ɛ ) Als G ee abelse groep is, da zij de bicyclische eehede i ZG alleaal triviaal. We oete i die situatie dus op zoek gaa aar adere
Nadere informatieStatistiek 2 voor TeMa. Statistiek 2 voor TeMa. Statistiek 2 voor TeMa. Statistiek 2 voor TeMa Inleiding. Studiemateriaal
Algemee iformatie http://www.wi.tue.l/wsk/oderwijs/s95 College e istructies College: woesdag uur - HG6.96 Istructies maadag uur 5-6 HG6.09 Auditorium oodgebouw, uit Opdrachte: opgave uit boek e dictaat
Nadere informatie1ste bach TEW. Statistiek 1. Prof. Ellen Vandervieren. uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen. www.quickprinter.be 116 4,00
1ste bach TEW Statistiek 1 Prof. Elle Vaderviere Q www.quickpriter.be uickpriter Koigstraat 13 2000 Atwerpe 116 4,00 Nieuw!!! Olie samevattige kope via www.quickpritershop.be Hoofdstuk 1: Wat is statistiek?
Nadere informatieSOCIALE STATISTIEK (deel 2)
SOCIALE STATISTIEK (deel 2) D. Vanpaemel KU Leuven D. Vanpaemel (KU Leuven) SOCIALE STATISTIEK (deel 2) 1 / 57 Hoofdstuk 5: Schatters en hun verdeling 5.1 Steekproefgemiddelde als toevalsvariabele D. Vanpaemel
Nadere informatieWe kennen in de wiskunde de volgende getallenverzamelingen:
Masteropleidig Fiacial Plaig Kwatitatieve Methode Relevate wiskude We kee i de wiskude de volgede getalleverzamelige: De atuurlijke getalle: N = {0,,,,4, } De gehele getalle: Z = {, -,-,-,0,,,, } (egels:
Nadere informatiePeriodiciteit bij breuken
Periodiciteit bij breuke Keuzeodracht voor wiskude Ee verdieede odracht over eriodieke decimale getalle, riemgetalle Voorkeis: omrekee va ee breuk i ee decimale vorm Ileidig I deze odracht leer je dat
Nadere informatieWerktekst 1: Een bos beheren
Werktekst : Ee bos behere Berekeige met rije op het basisscherm Op ee perceel staa 3000 kerstbome. Ee boomkweker moet beslisse hoeveel bome er jaarlijks gekapt kue worde e hoeveel ieuwe aaplat er odig
Nadere informatiePolynomen groep 2. Trainingsweek, juni Complexe nulpunten. Een polynoom is van de vorm P (x) = n
Polyome groep 2 Traiigsweek, jui 2009 Complexe ulpute Ee polyoom is va de vorm P (x) = i=0 a ix i, met coëfficiëte a 0, a 1,..., a, die uit ee gegeve verzamelig kome (meestal Z of R). Als alle coëfficiëte
Nadere informatieHoofdstuk 1 Rijen en webgrafieken
Hoofdstuk Rije e wegrafieke Voorkeis: Rije ladzijde V-a u 7 + v +, c De vergelijkig 7 + +, oplosse geeft, e dus 8. Ze hee eide 8 rode gelope. V- u, u met u V-a u + ( ) + + s u + u + u +... + u + + 8 +
Nadere informatieStatistiek Voor studenten Bouwkunde College 8
Statistiek Voor studete Bouwkude College herhalig e ekele voorbeelde Programma voor vadaag Uitgebreide terugblik (per deel Is 0% va de Nederladers likshadig? Hoe checke we of ee theorie klopt? Aalyse va
Nadere informatie7.1 Recursieve formules [1]
7.1 Recursieve formules [1] Voorbeeld: 8, 12, 16, 20, 24, is ee getallerij. De getalle i de rij zij de terme. 8 is de eerste term (startwaarde, u 0 ) 12 is de tweede term (u 1 ) 24 is de vijfde term (u
Nadere informatieRijen. 6N5p
Rije 6N5p 0-03 Rije Ileidig I de wiskude werke we vaak met formules e/of fucties die elke mogelijke waarde aa kue eme. Als bijvoorbeeld f( x) = 5x + 5x 3, da ku je voor x (bija) elke waarde ivulle e ka
Nadere informatieDH19 Bedrijfsstatistiek MC, 2e Bach Hir, Juni 2009
Naam:... Voornaam:... DH19 Bedrijfsstatistiek MC, 2e Bach Hir, Juni 2009 Slechts één van de vier alternatieven is juist. Kruis het bolletje aan vóór het juiste antwoord. Indien je een meerkeuzevraag verkeerd
Nadere informatieStochastiek 2. Inleiding in de Mathematische Statistiek 1 / 17
Stochastiek 2 Inleiding in de Mathematische Statistiek 1 / 17 Statistische toetsen 2 / 17 Toetsen - algemeen - 1 Setting: observatie X in X, model {P θ : θ Θ}. Gegeven partitie Θ = Θ 0 Θ 1, met Θ 0 Θ 1
Nadere informatieOplossingen extra oefeningen: rijen (leerstof RR, leerstof MR)
Oplossige extra oefeige: rije (leerstof RR, leerstof MR) Beschouw de rij ( u ) = 3,5,9,7,33, () Geef de volgede twee terme uit deze rij ( u e u 7) Defiieer deze rij (je mag kieze tusse ee expliciete of
Nadere informatie6 Het inwendig product
6 Het iwedig prdct Te algebra e meetkde gescheide vakke ware, was h vrtgag lagzaam e h t beperkt Maar sids beide vakke zij vereigd, hebbe ze elkaar derlig versterkt e zij ze gezamelijk pgetrkke aar perfectie
Nadere informatieWaarschijnlijkheidsrekening en Statistiek
Vrije Uiversiteit Brussel Faculteit Toegepaste Weteschappe Waarschijlijkheidsrekeig e Statistiek S. Caeepeel e P. de Groe Syllabus bij de cursus Waarschijlijkheidsrekeig e Statistiek Tweede Kadidatuur
Nadere informatie1. Symmetrische Functies
Algebra III 1 1. Symmetrische Fucties permutatios sot la metaphysique des équatios Lagrage*, 1771 I dit hoofdstuk bestudere we de ivariate va de werkig va de symmetrische groep S op polyoomrige i variabele.
Nadere informatieArtikel. Regenboog. Uitgave Auteur.
Artikel Regeboog Uitgave 206- Auteur HC jy886@teleet.be De eerste overtuigede verklarig va de regeboog werd i 704 door Isaac Newto beschreve i zij boek Optics. Newto toode aa dat wit licht ee megelig is
Nadere informatieDeel A. Breuken vergelijken 4 ----- 12
Deel A Breuke vergelijke - - 0 Breuke e brokke (). Kleur va elke figuur deel. Doe het zo auwkeurig mogelijk.. Kleur va elke figuur deel. Doe het telkes aders.. Kleur steeds het deel dat is aagegeve. -
Nadere informatieSchoenen voor diabetes en reuma
Schoee voor diabetes e reuma Comfortschoee gemaakt voor de extra kwetsbare voet Officieel gee vergoedig via zorgverzekeraar. Echter bij ekele zorgverzekeraars is door middel va idividuele aavraag vergoedig
Nadere informatieTrigonometrische functies
Trigoometrische fucties Ileidig De meest gebruikelijke defiitie va de trigoometrische fucties cos e si berust op meetkudige cocepte (cirkel, hoek, driehoeke etc.) die buite het bestek va de aalyse valle.
Nadere informatie8 want 5,8 2 = 33,64 > 33 5 want 7,5 2 = 56,25 > 56,2 5 want 2,5 2 = 6,25.
Hoofdstuk WORTELS. ZIJDE EN OPPERVLAKTE VAN EEN VIERKANT a z a 9 + + + + 9 Lagzamer a Nee Hij doet alsof de oppervlakte gelijkmatig toeeemt. Je moet als zijde eme. z 0, 0, z a a 0,09 0,9 z a 0 / 00 0,
Nadere informatieStatistiek voor A.I.
Statistiek voor A.I. College 13 Donderdag 25 Oktober 1 / 28 2 Deductieve statistiek Orthodoxe statistiek 2 / 28 3 / 28 Jullie - onderzoek Tobias, Lody, Swen en Sander Links: Aantal broers/zussen van het
Nadere informatieUitwerkingen opdrachten en opgaven
Uitwerkige opdrachte e opgave Statistiek i Busiess voor gevorderde Rob Erve, Zwolle 4. Ihoudsopgave Uitwerkige hoofdstuk... Uitwerkige hoofdstuk 5 Uitwerkige hoofdstuk 3..3 Uitwerkige hoofdstuk 4..7 Uitwerkige
Nadere informatieVideoles Discrete dynamische modellen
Videoles Discrete dyamische modelle Discrete dyamische modelle Orietatie Algebraisch Algebraisch/ umeriek Numeriek Maak de volgede rijtjes af: Puzzele met rijtjes a. 2 4 6 8 10 - b. 1 2 4 8 16 - c. 1 2
Nadere informatie