Gemeente Binnenmaas Programma Duurzaam Binnenmaas Basisdocument. Afdeling Ruimte & Groen P.J. de Bakker, P. Bakker en R. Tuk

Transcriptie

1 Gemeente Binnenmaas Programma Duurzaam Binnenmaas Basisdocument Afdeling Ruimte & Groen P.J. de Bakker, P. Bakker en R. Tuk 6 april 2011

2 Inhoudsopgave Voorwoord 2 Managementsamenvatting 3 1 Inleiding Aanleiding Doel Leeswijzer 5 2 Kader Inleidend Europa Nederland Zuid-Holland Hoeksche Waard Samenvattend 7 3 Visie Inleidend Duurzaamheidsvisie Binnenmaas Samenvattend 9 4 Uitgangspunten en randvoorwaarden Inleidend Uitgangspunten Randvoorwaarden Samenvattend 11 5 Doelstellingen Inleidend Thema 1: Duurzaam Bouwen Thema 2: Duurzame Organisatie Thema 3: Duurzame Mobiliteit Thema 4: Duurzaam Ondernemen Thema 5: Duurzame Omgeving Samenvattend 14 Bronvermelding 15 1

3 Voorwoord Voor u ligt het basisdocument van het programma Duurzaam Binnenmaas. Het college van burgemeester en wethouders van Binnenmaas wil duurzaamheid in de gemeente Binnenmaas faciliteren en stimuleren. De gemeente Binnenmaas wil hiermee bijdragen aan de aanpak van milieuvervuiling, klimaatverandering, de afname van biodiversiteit en de schaarste aan grondstoffen. Dit document legt de basis voor het programma Duurzaam Binnenmaas. Met dit programma willen wij werken wij aan een duurzaam Binnenmaas. Wij kunnen dat als gemeente echter niet alleen, wij hebben hierbij onze inwoners, bedrijven, organisaties en maatschappelijke partners nodig. Wij nodigen u dan ook uit om samen met ons te werken aan een duurzaam Binnenmaas, initiatieven aan te dragen en kansen te pakken. Namens het college van burgemeester en wethouders van Binnenmaas, E.C. Lafeber Wethouder Milieu 2

4 Managementsamenvatting Mondiaal zijn er problemen met betrekking tot klimaatverandering, schaarste aan grondstoffen, milieuvervuiling en afname van biodiversiteit. Het college van burgemeester en wethouders van Binnenmaas wil bijdragen aan de aanpak van deze problemen en kiest daarom met het programma Duurzaam Binnenmaas voor een duurzame ontwikkeling van de gemeente Binnenmaas. Duurzaamheidsvisie Duurzaamheid gaat niet alleen om het milieu, maar ook om economische en sociale aspecten. Wij kiezen voor integrale duurzaamheid en maken daarbij gebruik van de People Planet Profit benadering. De duurzaamheidsvisie van Binnenmaas is: Wij kiezen voor een duurzame ontwikkeling van de gemeente Binnenmaas. Dit betekent dat er aandacht wordt besteed aan en er een balans wordt gezocht tussen de kwaliteit van de samenleving (People), het milieu (Planet) en economische ontwikkelingen (Profit), waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de toekomst. Uitgangspunten en randvoorwaarden Voor een duurzaam Binnenmaas hebben wij onze partners (inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties) nodig. Dit betekent dat wij, maar ook onze partners, duurzaam moeten gaan denken. Om dit te bewerkstelligen is het belangrijk om duurzaamheid zichtbaar te maken: laten zien waar we mee bezig zijn, wat er al is bereikt en wat wij nog willen bereiken. De gemeente heeft uiteraard een voorbeeldfunctie. Het programma Duurzaam Binnenmaas is ambitieus, maar moet ook realistisch zijn. Randvoorwaarden voor de gemeente zijn de bestaande ambtelijke capaciteit en de bestaande financiële middelen. Wij kunnen niet alles tegelijk oppakken en ook niet alles als eerste doen. Maar als zich kansen voordoen dan pakken we die. Doelstellingen Op basis van onze duurzaamheidsvisie en uitgangspunten en randvoorwaarden hebben wij onze doelstellingen op het gebied van duurzaamheid voor de periode geformuleerd. Deze doelstellingen zijn ingedeeld in de volgende vijf thema s: 1. Duurzaam Bouwen: wij willen aan de slag met duurzaam bouwen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen, maar ook aan het gebruik van milieuvriendelijke bouwmaterialen; 2. Duurzame Organisatie: wij willen een duurzame organisatie en streven naar 100% duurzaam inkopen in Daarnaast wordt vanaf 1 juli 2011 de energievoorziening van de gemeente verduurzaamd; 3. Duurzame Mobiliteit: wij willen duurzame mobiliteit bevorderen. In eerste instantie betreft dit elektrische mobiliteit gevolgd door het rijden op aardgas. Ook bij de nieuwe concessieverlening voor het openbaar vervoer zal gevraagd worden het openbaar vervoer te verduurzamen; 4. Duurzaam Ondernemen: wij willen dat er in Binnenmaas duurzaam wordt ondernomen. Wij besteden daarbij niet alleen aandacht aan het ondernemen zelf, maar ook aan de locaties waar bedrijvigheid is gevestigd; 5. Duurzame Omgeving: wij willen duurzaamheid ook zichtbaar maken in de omgeving: bij de openbare verlichting en bij water en groen. Hierbij worden vooral natuurlijke momenten benut om verbeteringen door te voeren. In het separate uitvoeringsprogramma worden onze doelstellingen vertaald naar concrete activiteiten voor de periode

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Het gemiddelde welvaartsniveau in de wereld is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit heeft echter wel een prijs: klimaatverandering, schaarste aan grondstoffen, milieuvervuiling en afname van biodiversiteit. Deze mondiale problemen vergen een internationale, nationale én lokale aanpak met een duidelijke keuze voor een duurzame ontwikkeling. Duurzame ontwikkeling In de jaren tachtig van de vorige eeuw deed de term duurzame ontwikkeling zijn intrede. De term duurzame ontwikkeling komt uit het rapport Our Common Future beter bekend als het Brundtland-rapport, opgesteld in 1987 door de World Commission on Environment and Development van de Verenigde Naties. In 1990 is voor het Nationaal Milieubeleidsplan Plus (NMP+) de definitie duurzame ontwikkeling als volgt vertaald: Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Praktisch vertaald betekent dit stil staan bij de keuzes die we maken en daarbij de effecten hier en nu, én daar en later met elkaar in verband te brengen. Tekstbox 1: Duurzame ontwikkeling In Binnenmaas Het college van burgemeester en wethouders van Binnenmaas kiest voor een duurzame ontwikkeling van de gemeente Binnenmaas en wil daarom duurzaamheid faciliteren en stimuleren met het programma Duurzaam Binnenmaas. Hiermee willen wij bijdragen aan de aanpak van milieuvervuiling, klimaatverandering, de afname van biodiversiteit en de schaarste aan grondstoffen. Uiteraard zijn wij ons er van bewust dat wij deze mondiale problemen als gemeente Binnenmaas niet kunnen oplossen. Wel kunnen wij waar mogelijk invloed uitoefenen en ook anderen stimuleren om te kiezen voor een duurzame ontwikkeling. Binnen onze eigen mogelijkheden kunnen wij actief aan de slag gaan met duurzaamheid. De slogan een beter milieu begint bij jezelf is ook hierbij nog steeds van toepassing. 1.2 Doel In dit basisdocument leggen wij onze duurzaamheidsvisie en de randvoorwaarden en uitgangspunten op basis waarvan wij werken aan een duurzaam Binnenmaas vast. Daarnaast worden onze doelstellingen op het gebied van duurzaamheid ten aanzien van verschillende thema s voor de periode vastgelegd. In het separate Uitvoeringsprogramma worden concrete activiteiten aan deze doelstellingen gekoppeld. Doel van het programma Duurzaam Binnenmaas is het stimuleren en faciliteren van duurzaamheid in de gemeente Binnenmaas om uiteindelijk te komen tot een duurzame ontwikkeling van de gemeente Binnenmaas. 4

6 1.3 Leeswijzer De opbouw van het programma Duurzaam Binnenmaas en de leeswijzer van dit basisdocument is hieronder schematisch weergegeven. Kader hoofdstuk twee Duurzaamheidsvisie hoofdstuk drie Uitgangspunten en randvoorwaarden hoofdstuk vier Doelstellingen hoofdstuk vijf Activiteiten Uitvoeringsprogramma Duurzaam Binnenmaas Figuur 1: Opbouw programma Duurzaam Binnenmaas 5

7 2 Kader 2.1 Inleidend Wij realiseren ons dat het duurzaamheidsbeleid voor Binnenmaas niet los kan worden gezien van ontwikkelingen elders. Voordat wij onze duurzaamheidsvisie opstellen kijken wij daarom naar de kaders voor ons duurzaamheidsbeleid vanuit een Europese, landelijke, provinciale en regionale context. 2.2 Europa De Europese Unie heeft in 2001 een strategie voor duurzame ontwikkeling geformuleerd, die in 2006 is aangepast om de tekortkomingen ervan te ondervangen en op nieuwe uitdagingen in te spelen. In december 2008 heeft de Europese Unie besloten dat de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met minstens 20% moet zijn verminderd ten opzichte van Daarnaast moet het aandeel duurzame energie zijn verhoogd tot 20% en moet het totale energieverbruik met 20% zijn verlaagd ten opzichte van de geprojecteerde trend. Wat duurzame energie betreft, is ook afgesproken om 10% van het verbruik van fossiele brandstoffen voor vervoer te vervangen door biobrandstoffen, elektriciteit of waterstof Nederland Het kabinet Rutte wil dat in % van ons energieverbruik duurzaam is. Duurzame energie (zoals windenergie en groen gas) is beter voor het milieu dan fossiele energie en het maakt Nederland minder afhankelijk van landen die olie en gas produceren. Voor de lange termijn wordt gewerkt aan een duurzame energiehuishouding. Verder wil het kabinet duurzaam produceren, consumeren en ondernemen ondersteunen. Bijvoorbeeld met beleid voor milieu, landbouw, water, innovatie, verkeer en ruimtelijke ordening en met duurzame bedrijfsvoering van de overheid zelf (waaronder duurzaam inkopen). 2 Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk Op 12 november 2007 heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een klimaatakkoord gesloten met de Rijksoverheid. De belangrijkste afspraken van het akkoord zijn: gemeenten streven naar 75% duurzaam inkopen in 2010 en 100% in 2015; de rijksoverheid en de gemeenten bevorderen dat het aandeel duurzame energie in 2020 uitkomt op 20%; de rijksoverheid en de gemeenten willen dat in 2020 de nieuwbouw klimaatneutraal is. Het energieverbruik in gebouwen moet dan 50% lager zijn; het rijk en de gemeenten willen dat er op meer plaatsen biobrandstoffen te verkrijgen zijn Zuid-Holland Voor Zuid-Holland betekent duurzaamheid dat er een juiste balans is tussen people, profit en planet. De provincie`ambieert een duurzame en klimaatbestendige deltaprovincie. De provincie stelt dat: een duurzame deltaprovincie staat voor goed 1 Website Europese Unie 2 Website Rijksoverheid 3 VNG en Rijk (2007) 6

8 beheer van bodem, water en natuur. Nu al rekening houden met mogelijke veranderingen in het water- en bodemsysteem voorkomt dat later grootschaligere investeringen nodig zijn. Dit betekent ook dat de basiskwaliteiten van de leefomgeving verbeteren. Daarbij zijn intensiever, efficiënter ruimtegebruik, clustering, optimale milieuzonering en ontsluiting belangrijke aspecten in de ruimtelijke ordening. 4 Verder wil de provincie dat de energievoorziening in Zuid-Holland in 2040 voor een groot deel duurzaam is en dat de economische ontwikkeling verstevigd is door een brug te slaan tussen economie en duurzaamheid. Voor duurzaamheid in de bebouwde omgeving heeft de provincie twee pilots aangewezen om duurzame verstedelijking te ontwikkelen Hoeksche Waard Duurzame ontwikkeling is het uitgangspunt als het gaat om de toekomst van de Hoeksche Waard in de tijdsperiode tot In het ruimtelijk plan van de structuurvisie is dit uitgangspunt vertaald naar een aantal doelstellingen. De regio wil duurzaam waterbeheer en een duurzame landbouw stimuleren. Samen met duurzame energie passen zij goed bij het groene imago van het Nationaal Landschap Hoeksche Waard. Daarom heeft de regio de ambitie om te komen tot een aandeel duurzame energie van 20% in Om deze doelstelling te realiseren zal de regio initiatieven voor de productie van duurzame energie ondersteunen en stimuleren. De initiatieven zullen wel moeten passen binnen de doelstellingen van het ruimtelijk beleid en getoetst worden aan de kernkwaliteiten van het nationaal landschap. De regio streeft naar een verdere uitbreiding van het aandeel duurzame energie (50% in 2030) maar de praktijk zal moeten uitwijzen of dat haalbaar is. 6 In het uitvoeringsprogramma van de Structuurvisie Hoeksche Waard zijn deze doelstellingen uitgewerkt naar concrete activiteiten. De regio wil onder meer een conferentie over duurzame energie en klimaatadaptatie in de Hoeksche Waard organiseren. Deze conferentie moet het startpunt vormen voor het opstellen van een regionaal Actieplan Energie en Klimaat en een actieve uitvoeringsstrategie. Met het actieplan wil de regio de toepassing van energiebesparende en klimaatneutrale technieken stimuleren. Het actieplan moet een duidelijk beeld geven van de ambitie, contouren, partijen, wensen en mogelijkheden op het gebied van duurzame energie en duurzaam bouwen. Verder wil de regio een haalbaarheidsstudie uitvoeren naar de mogelijkheid om organisch restmateriaal uit het groenbeheer en de landbouw te verwerken tot compost of tot energie en vervolgens een systeem van inzameling, verwerking en afzet opzetten. Mede op basis van de resultaten van het Actieplan Energie en Klimaat wil de regio dat er concrete projecten worden uitgevoerd om duurzaam bouwen en de toepassing van energiebesparende technieken te stimuleren. 7 De overige gemeenten in de Hoeksche Waard ondersteunen de regionale doelstellingen, maar hebben (nog) geen specifiek duurzaamheidsbeleid. 2.6 Samenvattend In dit hoofdstuk is het kader voor het opstellen van het duurzaamheidsbeleid van de gemeente Binnenmaas geschetst. 4 Provincie Zuid Holland (2010): 35 5 Provincie Zuid-Holland (2010): Commissie Hoeksche Waard (2009): en Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (2010):

9 3 Visie 3.1 Inleidend Wij willen vanuit een visie werken aan duurzaamheid in Binnenmaas. Aan de hand van het in hoofdstuk twee geschetste kader formuleren wij in dit hoofdstuk onze duurzaamheidsvisie. 3.2 Duurzaamheidsvisie Wij willen bijdragen aan de aanpak van milieuvervuiling, klimaatverandering, de afname van biodiversiteit en de schaarste aan grondstoffen én wij willen voorzien in de behoeften van nu zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Ons uitgangspunt is daarom een duurzame ontwikkeling van de gemeente Binnenmaas. Dit willen wij vastleggen in onze duurzaamheidsvisie. Maar wat verstaan wij onder een duurzame ontwikkeling? Duurzaamheid kan betrekking hebben op van alles en nog wat (bijvoorbeeld bankieren, voedsel, energie, kleding of gebouwen) en daarin schuilt zowel de kracht als de zwakte. Vaak wordt duurzaamheid verengt tot het begrip energiezuinigheid. Dat is niet terecht, maar wel verklaarbaar. In tegenstelling tot andere aspecten van duurzaamheid is energiezuinigheid direct zichtbaar en makkelijk meetbaar. 8 Wij willen voor onze visie aansluiten bij de definitie van een duurzame ontwikkeling zoals beschreven in hoofdstuk één van dit basisdocument: Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Bovenstaande doelstelling is weliswaar breed aanvaard, maar nog onvoldoende concreet. De definitie maakt wel duidelijk dat het bij duurzaamheid gaat om zowel milieuaspecten als om economische en sociale aspecten. Met de People, Planet, Profit benadering is de definitie van een duurzame ontwikkeling concreter te maken. People, Planet, Profit Bij de People, Planet, Profit benadering (ook wel Triple P genoemd) wordt een evenwicht gezocht tussen sociale duurzaamheid (People), ecologische duurzaamheid (Planet) en economische of fysieke duurzaamheid (Profit). Als er aandacht is besteed aan - en er een balans is tussen - People, Planet en Profit is er sprake van een duurzame ontwikkeling. Hieronder wordt per dimensie aangegeven waar de betreffende dimensie uit bestaat. People (sociale duurzaamheid) Bij People ligt het accent op de sociale dimensie van duurzaamheid. Daarbij gaat het om aspecten als burgerparticipatie, sociale cohesie en internationale samenwerking. Duurzame ontwikkeling betekent rekening houden met mensen elders. Een duurzame samenleving heeft gemeenschapgevoel nodig, waarbij burgers zich betrokken voelen bij anderen. Participatie tussen overheden, maatschappelijke organisaties en burgers hoort ook bij de dimensie People. 8 Enno Zuidema Stedebouw (2010): 82 8

10 Planet (ecologische duurzaamheid) Bij Planet ligt het accent op de ecologische dimensie van duurzaamheid. Daarbij gaat het om aspecten als klimaat & energie, grondstoffen en natuur & milieu. Het gaat om het behoud, de bescherming en het beheer van natuurlijke hulpbronnen. Ten aanzien van het klimaat gaat het vooral om het voorkomen van de klimaatverandering door de uitstoot van CO 2 te reduceren. Op het gebied van energie gaat het vooral om het volgen van de Trias Energetica benadering. De eerste stap in deze benadering is het beperken van de behoefte aan energie en/of het besparen op energiegebruik. De tweede stap is om voor de na stap één overgebleven energiebehoefte gebruik te maken van duurzame energie. De derde stap is tenslotte om voor de energiebehoefte die na de voorgaande stappen is overgebleven zo efficiënt mogelijk gebruik te maken van fossiele brandstoffen. 9 Energiezuinigheid blijft een belangrijke rol bij duurzaamheid spelen. Bewoners, bedrijven en organisaties merken de stijgende energielasten immers direct in hun portemonnee, waardoor een duurzame ontwikkeling ook financieel interessant is voor (toekomstige) gebruikers en daarmee aantrekkelijk wordt. Onder Planet valt ook het zo zuinig mogelijk omgaan met grondstoffen en het hergebruik van grondstoffen. Denk hierbij ook aan het gebruik van grondstoffen die het milieu zo weinig mogelijk belasten. Met name de Cradle to Cradle benadering heeft een impuls gegeven aan het nadenken over toe te passen materialen. Cradle to Cradle is gebaseerd op het concept afval is voedsel. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen zijn en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Met een gesloten kringloop wordt afval dan voedsel. 10 Profit (economische duurzaamheid) Bij Profit ligt het accent op de economische of fysieke dimensie van duurzaamheid. Daarbij gaat het om aspecten als kwaliteit, bruikbaarheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een economische ontwikkeling is duurzaam als die ontwikkeling niet ten koste gaat van toekomstige generaties. Voor een duurzame ontwikkeling is het verder belangrijk dat de ontwikkeling kwaliteit heeft, ook naar de toekomst toe. Er moet ook nagedacht worden over de bruikbaarheid van ontwikkelingen voor volgende gebruikers. 11 Duurzaamheidsvisie Binnenmaas Op basis van bovenstaande is onze duurzaamheidsvisie: Wij kiezen voor een duurzame ontwikkeling van de gemeente Binnenmaas. Dit betekent dat er aandacht wordt besteed aan en er een balans wordt gezocht tussen de kwaliteit van de samenleving (People), het milieu (Planet) en economische ontwikkelingen (Profit), waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de toekomst. 3.3 Samenvattend In dit hoofdstuk is onze duurzaamheidsvisie beschreven. Vanuit deze visie werken wij aan een duurzaam Binnenmaas. 9 Ministerie van VROM (2010): Ministerie van VROM (2010): 3 11 Enno Zuidema Stedebouw (2010): 81 9

11 4 Uitgangspunten en randvoorwaarden 4.1 Inleidend Vanuit onze duurzaamheidsvisie (hoofdstuk drie) willen wij onze doelstellingen voor een duurzaam Binnenmaas formuleren. Voordat wij onze doelstellingen formuleren werken wij in dit hoofdstuk de uitgangspunten en randvoorwaarden van het programma Duurzaam Binnenmaas uit. 4.2 Uitgangspunten Wij werken op basis van de volgende uitgangspunten aan het programma Duurzaam Binnenmaas: 1. wij zijn ambitieus, maar ook realistisch; 2. wij denken duurzaam; 3. wij maken duurzaamheid zichtbaar; 4. wij kijken eerst naar onze eigen taken; 5. wij geven het goede voorbeeld; 6. wij doen het samen; 7. wij pakken kansen als die zich voordoen. Hieronder worden deze uitgangspunten toegelicht. Ambitieus, maar ook realistisch Wij willen een ambitieus, maar ook realistisch programma. Ambitieus omdat ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid snel gaan en wij hierbij willen blijven aanhaken. Realistisch omdat het programma Duurzaam Binnenmaas wel (financieel) realistisch moet zijn. Niet alleen voor de gemeente zelf, maar juist ook voor bewoners, bedrijven, organisaties en maatschappelijke partners. Belangrijke randvoorwaarde hierbij is ook de schaalgrootte en de ambtelijke capaciteit van de gemeente. Wij kunnen niet alles op het gebied van duurzaamheid tegelijk oppakken en ook niet alles als eerste doen. In dit basisdocument geven wij daarom aan waar onze prioriteiten op het gebied van duurzaamheid liggen en waar wij in de periode mee aan de slag gaan. Duurzaam denken Duurzaamheid moet leidend worden in elk beleidsveld. Dit betekent dat de ambtelijke organisatie, het bestuur, onze partners en de verbonden partijen moeten leren om duurzaam te gaan denken. Duurzaamheid zichtbaar maken De laatste jaren is er in Binnenmaas al veel gebeurd op het gebied van duurzaamheid. Toch is dit niet altijd voldoende zichtbaar. Wij willen laten zien wat er in Binnenmaas gebeurd op het gebied van duurzaamheid. Om inwoners, bedrijven, organisaties en maatschappelijke partners te stimuleren om duurzaam te gaan denken is het immers belangrijk om te laten zien waar wij in Binnenmaas mee bezig zijn, wat er al is bereikt en wat wij willen bereiken. Dit heeft ook een stimulerende werking op de eigen organisatie en op de eigen medewerkers. Zichtbaarheid is daarnaast ook belangrijk om te kunnen leren van goede voorbeelden. Eerst onze eigen taken Duurzaamheid heeft betrekking op veel onderdelen zowel binnen de gemeentelijke organisatie als daarbuiten. Het is belangrijk om het onderwerp niet te groot te maken 10

12 omdat de ambtelijke beschikbare uren voor dit onderwerp beperkt zijn. Uitgangspunt is ook dat wij ons niet bemoeien met zaken waar anderen over gaan (bijvoorbeeld het baggeren van sloten door het waterschap). Dit basisdocument geeft dan ook de begrenzing aan met betrekking tot hetgeen we de komende jaren gaan doen aan duurzaamheid. Voorbeeldfunctie Wij hebben als gemeente een voorbeeldfunctie op het gebied van duurzaamheid. Wij laten aan anderen zien hoe het kan en dat wij onze verantwoordelijkheid nemen. Hierdoor kunnen wij andere partijen inspireren. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om duurzaam inkopen, maar ook om het duurzaam bouwen van gemeentelijke gebouwen. Samenwerken Om duurzaamheid door te voeren werken we samen met diverse partners, zoals de andere Hoeksche Waardse gemeenten (in het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard), het bedrijfsleven, HW Wonen, maatschappelijke partners, organisaties en de inwoners van gemeente Binnenmaas. De gemeente wil zich hierbij faciliterend en stimulerend opstellen. Kansen pakken Als kansen zich voordoen en geen nadelige financiële consequenties hebben, pakken we kansen. Een voorbeeld hiervan zijn de e-oplaadpunten. Deze worden geheel door stichting E-laad gefinancierd. Slechts de inrichting van de parkeerplaatsen (bestrating) is voor rekening van de gemeente Randvoorwaarden Voor het programma Duurzaam Binnenmaas hanteren wij de randvoorwaarden financiën en ambtelijke capaciteit. Hieronder worden deze randvoorwaarden toegelicht. Financiën De duurzaamheidsactiviteiten die uitgevoerd worden bekostigd met budget uit de huidige begroting. Voor aanvullend budget is op dit moment in principe geen ruimte. Ambtelijke capaciteit De huidige ambtelijke capaciteit zal gebruikt worden om de taken op het gebied van duurzaamheid uit te voeren. Vanuit het college is aangegeven dat de op handen zijnde bezuinigingen geen betrekking mogen hebben op het onderwerp duurzaamheid. Op de inzet van ambtelijke capaciteit voor het programma Duurzaam Binnenmaas spelen de bezuinigingen dan ook geen rol anders dan dat extra capaciteit niet aan de orde is. 4.4 Samenvattend Op basis van onze duurzaamheidsvisie (hoofdstuk drie) en de in dit hoofdstuk beschreven uitgangspunten en randvoorwaarden zullen wij onze doelstellingen voor een duurzaam Binnenmaas formuleren. 11

13 5 Doelstellingen 5.1 Inleidend Op basis van onze duurzaamheidsvisie (hoofdstuk drie) en onze uitgangspunten en randvoorwaarden (hoofdstuk vier) formuleren wij in dit hoofdstuk onze doelstellingen op het gebied van duurzaamheid voor de periode Om onze doelstellingen te ordenen hebben wij ervoor gekozen om het programma Duurzaam Binnenmaas op te bouwen op basis van vijf thema s. Deze thema s zijn geformuleerd op basis van het collegeprogramma. In het separate Uitvoeringsprogramma worden concrete activiteiten gekoppeld aan de in dit hoofdstuk beschreven doelstellingen. Duurzame energie In het programma Duurzaam Binnenmaas is geen thema duurzame energie of specifieke doelstellingen op het gebied van duurzame energie opgenomen omdat de regio leidend is ten aanzien van de ontwikkeling van duurzame energie. Uiteraard ondersteunen wij de regionale doelstellingen zoals die zijn verwoord in de Structuurvisie Hoeksche Waard. Daarnaast maakt duurzame energie indirect vaak onderdeel uit van onze doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. 5.2 Thema 1: Duurzaam Bouwen Onder het thema Duurzaam Bouwen vallen alle doelstellingen en activiteiten die betrekking hebben op de nieuwbouw en grootschalige/projectmatige renovatie van gebouwen (duurzaam bouwen) en het toepassen van duurzame maatregelen in de ruimtelijke inrichting en bij de (her)inrichting van de leefomgeving (duurzame gebiedsontwikkeling oftewel DGO). Wij willen aan de slag met duurzaam bouwen. Duurzaam bouwen betekent immers bouwen met het oog op de toekomst. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen, een energiezuinige manier van verwarmen of juist koelen, maar ook aan het gebruik van milieuvriendelijke bouwmaterialen. Duurzaam gebouwde woningen zijn ook woningen die levensloopbestendig zijn: woningen die aangepast kunnen worden aan de levensfase van de bewoner. Wij willen waar mogelijk ook aan de slag met duurzame gebiedsontwikkeling. Huidige situatie In verschillende projecten wordt inmiddels aandacht besteed aan maatregelen op het gebied van duurzaamheid. Onder meer bij het project Mijnsheerenhof zullen maatregelen op het gebied van duurzaam bouwen worden uitgevoerd. Ook bij de ontwikkeling van Bedrijvenpark Hoeksche Waard wordt duurzaam bouwen gestimuleerd en uitgegaan van een duurzame gebiedsontwikkeling. Door particulieren en bedrijven is de afgelopen jaren ook op beperkte schaal al duurzaam gebouwd. Een duidelijk zichtbaar voorbeeld hiervan is het kantoor van de Rabobank aan de Reedijk, maar je ziet ook steeds vaker zonnepanelen op woningen en bedrijven. Doelstellingen 1. In de gemeente Binnenmaas wordt duurzaam gebouwd volgens de ambitie en criteria die zijn vastgelegd in het Beleidskader Duurzaam Bouwen; 2. in de gemeente Binnenmaas worden bij ruimtelijke ontwikkelingen maatregelen op het gebied van duurzaamheid genomen. 12

14 5.3 Thema 2: Duurzame Organisatie Onder het thema Duurzame Organisatie vallen alle doelstellingen die betrekking hebben op het duurzaam gebruik van materialen én het duurzaam inkopen daarvan door de gemeentelijke organisatie. De Rijksoverheid heeft als ambitie om in 2010 bij 100 procent van haar inkopen duurzaamheid mee te nemen; voor provincies en waterschappen is dit 50 procent, voor gemeenten 75 procent. Alle partijen streven naar 100 procent duurzaam inkopen in Zo krijgt de markt van duurzame producten en diensten een stevige impuls en geeft de overheid het goede voorbeeld. NL Milieu en Leefomgeving (onderdeel van Agentschap NL) ondersteunt daarbij. Duurzaam inkopen is inkopen volgens de criteriadocumenten die opgesteld zijn door Agentschap NL. Er zijn op dit moment criteriadocumenten voor 45 productgroepen. Huidige situatie Op dit moment worden de criteriadocumenten meegenomen in de inkoopprocedure. Dit betekent dat voor de producten die ingekocht worden door de gemeente en waarvoor criteriadocumenten opgesteld zijn, deze criteria onderdeel zijn van de inkoopprocedure. Doelstellingen 1. wij streven naar 100% duurzaam inkopen door de gemeente in 2015; 2. de medewerkers milieubewuster laten denken en doen; 3. groene stroom voor onze energievoorziening gebruiken vanaf medio 2011; 4. milieu en duurzaamheid opnemen in de raadsvoorstellen; 5. duurzaamheidsmeter invullen en jaarlijks rapporteren aan de raad. 5.4 Thema 3: Duurzame Mobiliteit Onder het thema Duurzame Mobiliteit vallen alle doelstellingen die betrekking hebben op de aspecten verkeer, (openbaar) vervoer, infrastructuur en mobiliteit. Wij willen aan de slag om het gebruik van duurzame mobiliteit te bevorderen. Hierbij wordt gedacht aan het stimuleren van het gebruik van duurzame brandstoffen, bevorderen van het gebruik van het openbaar vervoer en het vergroten van de verkeersveiligheid. Door het stimuleren van duurzame mobiliteit willen we de uitstoot van schadelijke stoffen zoals NO 2 (stikstofdioxide) en PM 10 (fijn stof) verlagen. Dit maakt ook onderdeel uit van het Plan van Aanpak luchtkwaliteit Hoeksche Waard. Huidige situatie In de gemeente Binnenmaas zijn twee oplaadpalen voor elektrische auto s geplaatst met elk twee oplaadpunten. Er zullen nog meer oplaadpalen volgen, echter de markt is hierin leidend. Er zijn nog geen aardgasvulpunten in Binnenmaas. Het aanleggen van aardgasvulpunten zal worden gestimuleerd als zich een natuurlijk moment voordoet om een dergelijk vulpunt te realiseren. Denk aan de verplaatsing of de oprichting van een nieuw tankstation. Doelstellingen 1. Het realiseren van oplaadpunten voor elektrische vervoermiddelen stimuleren; 2. het rijden op aardgas en het realiseren van aardgasvulpunten bij bestaande en nieuwe tankstations stimuleren; 3. het openbaar vervoer in Binnenmaas verduurzamen ; 13

15 4. verkeersveiligheid in de woonkernen verbeteren. 5.5 Thema 4: Duurzaam Ondernemen Onder het thema Duurzaam Ondernemen vallen alle doelstellingen die betrekking hebben op de aspecten ondernemen, bedrijventerreinen en andere werkterreinen. Wij willen dat er in Binnenmaas duurzaam wordt ondernomen. Wij besteden daarbij niet alleen aandacht aan het ondernemen zelf, maar ook aan de (her)ontwikkeling en inrichting van de locaties waarop ondernomen wordt. Zo besteden wij bij de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen aandacht aan het thema duurzaamheid. Ook het beheer van bedrijventerreinen is een aandachtspunt. Huidige situatie Duurzaamheid wordt op dit moment al meegenomen in de planvorming van bedrijventerrein Reedijk en bij de aanpak van bedrijventerrein Mijlpolder. Ook bij de ontwikkeling van Bedrijvenpark Hoeksche Waard komt het thema duurzaamheid zowel bij de inrichting van het bedrijvenpark als bij de bouw van bedrijfsgebouwen uitdrukkelijk terug. Bij de reconstructie van de Boonsweg is voor de fundering van de weg puin van het gesloopte Formido pand en hergebruikt asfalt gebruikt. Doelstellingen 1. Ondernemers worden gestimuleerd om duurzaam te ondernemen; 2. bij de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen en andere werkterreinen wordt aandacht besteed aan het thema duurzaamheid. 5.6 Thema 5: Duurzame Omgeving Onder het thema Duurzame Omgeving vallen alle doelstellingen die toegepast worden inen betrekking hebben op de openbare omgeving zoals: straatverlichting, gemeentelijke riolering, onkruidbestrijding openbaar groen enz. In dit thema is ook natuur- en milieu educatie opgenomen omdat dit raakvlakken heeft met de omgeving (natuur). Huidige situatie Op natuurlijke momenten worden de maatregelen uitgevoerd die voldoen aan onze doelstelling voor duurzaamheid. Zo worden nu al duurzame materialen toegepast voor de gemeentelijke riolering en wordt schoon regenwater geïnfiltreerd in de bodem of afgevoerd naar afwateringssloten. Ook vindt binnen de gemeente al op kleine schaal biologische onkruidbestrijding plaats. Ten slotte wordt de openbare verlichting op de Boonsweg voorzien van LED-lampen. Via Bedrijvenpark Hoeksche Waard C.V. ondersteunen wij De Planoloog ; een onderwijsproject gericht op duurzaamheid. Doelstellingen 1. Businesscase uitvoeren om openbare verlichting duurzaam uit te voeren; 2. voorkomen van ongewenste emissies naar oppervlaktewater en bodem. 3. biologische onkruidbestrijding bevorderen; 4. natuur- en milieu educatie voor scholieren en volwassenen; 5.7 Samenvattend De doelstellingen die in dit hoofdstuk zijn beschreven worden in het separate Uitvoeringsprogramma voorzien van concrete activiteiten. 14

16 Bronvermelding Documenten Commissie Hoeksche Waard (2009). Structuurvisie Hoeksche Waard. Ruimtelijk Plan. Klaaswaal. Enno Zuidema Stedebouw (2010). Beeldkwaliteitplan en inspiratieboek Bedrijvenpark Hoeksche Waard. Rotterdam. Ministerie van VROM (2010). Dossier Duurzaam Bouwen en Verbouwen, overzicht strategieën voor duurzaam bouwen. Den Haag. Provincie Zuid-Holland (2010). Structuurvisie Visie op Zuid-Holland. Ontwikkelen met schaarse ruimte. Den Haag. Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (2010). Structuurvisie Hoeksche Waard. Uitvoeringsprogramma Klaaswaal. VNG en Rijk (2007). Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk Samen werken aan een klimaatbestendig en duurzaam Nederland. Den Haag. Websites Website Europese Unie. Website Rijksoverheid. 15