Groene Groei. Bouwstenen van Bedrijvenbeleid. Hoofdstuk: In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken

Transcriptie

1 Bouwstenen van Bedrijvenbeleid Hoofdstuk: Groene Groei In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken Klik hier voor de handleiding van deze presentatie Versie maart 2016

2 Navigatie groene groei Beleidspijlers en domeinen Groene groei Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium 2 Versie maart 2016

3 Voedsel Beleidsthema s en doelen groene groei Groene groei Slimme marktprikkels Stimulerende wet- en regelgeving Innovatie Vergroening via hulp, handel en investeringen Overheid als netwerkpartner 1 2 Nederlandse concurrentiekracht en verdienvermogen versterken Belasting van het milieu en afhankelijkheid van fossiele energie en grondstoffen terugdringen Dwarsdoorsnijdende, Rijksbrede aanpak Energie Biobased Economy Klimaat Grondstoffen en circulaire economie Gebouwde omgeving en stad Voedsel Mobiliteit Water EZ EZ I&M I&M W&R EZ I&M I&M 3

4 Beleidsthema s en doelen groene groei Pijlers Slimme marktprikkels Slimme prikkels stimuleren groene productie Keurmerken Concrete afspraken voor eenduidige informatievoorziening Objectief en neutraal overzicht van ken- en keurmerken Milieubelastingen Opbrengst milieubelastingen hoog in OESO-verband Bewaken van internationaal speelveld Emissiehandel Derde fase ( ): regels meer harmoniseren en veiling belangrijkste instrument voor op de markt brengen emissierechten Duurzaam inkopen Dit jaar plan om duurzaam inkopen bij Nederlandse overheid te stimuleren Natuurlijk kapitaal meewegen Groter aantal bedrijven weegt maatschappelijke kosten mee in beslissingen Overheid bekijkt hoe natuurlijk kapitaal beter mee te wegen in instrumenten Maatschappelijk verantwoord ondernemen MVO Nederland en Transparantiebenchmark 4

5 Beleidsthema s en -doelen groene groei Pijlers Stimulerende wet- en regelgeving Regels die stimuleren of belemmeren Normen en certificering Dynamische certificering Ruimte in Regels Overheid zoekt samen met ondernemers naar meer ruimte in wet- en regelgeving voor innovatieve investeringen in groene groei Betere decentrale informatie Decentrale overheden beter op de hoogte van aangepaste regels Ruimte in afvalregels Bedrijven gebruiken eenvoudiger elkaars afval zonder onnodige obstakels Ruimte in mestregels Organische meststoffen in plaats van kunstmest in Nederland en Europa Ruimte in REACH Betere balans tussen stimuleren van hergebruik en uitfaseren schadelijke stoffen in EU Stimulerende regelgeving voor innovatieve investeringen Ruimte voor deeleconomie Minder energie- en grondstoffengebruik door betere benutting van bestaande goederen 5

6 Beleidsinstrumentarium groene groei Pijlers Innovatie Innovatie voor groene groei Innovatie-instrumentarium Groot aandeel duurzaamheid in innovatie-instrumentarium Topsectoren Maatschappelijke uitdagingen realiseren via topsectorenaanpak Kennis- en innovatieagenda s Nationale Wetenschapsagenda Maatschappelijke doelen in onderzoeksthema s van universiteiten, NWO en KNAW 6

7 Beleidsinstrumentarium groene groei Pijlers Vergroening via hulp, handel en investeringen Impulsen voor internationale vergroening Duurzame handel en investeringen Duurzaamheidsissues nieuwe handelsverdragen en akkoorden Liberalisering van handel in milieugoederen en diensten Afbouw van kunstmatige prijzen/subsidies voor fossiele brandstoffen Missies Groene groei op de agenda bij elke economische missie Wereldwijde partnerschappen PPS voor verbinding met internationale agenda s DGGF, FDOV, FDW en Dutch Agro & Water Climate Alliance IMVO MVO Sector Risico Analyse leidt tot MVO-convenanten 7

8 Beleidsinstrumentarium groene groei Pijlers Overheid als netwerkpartner Overheid als netwerkpartner Overheid als netwerkpartner Green Deals Bedrijven, maatschappelijke organisaties en de overheid werken samen aan groene groei Negen thema s (groene groei én biodiversiteit) Duurzame initiatieven uit de samenleving staan aan de basis De overheid faciliteert en versnelt initiatieven door wegnemen van knelpunten op alle pijlers 8

9 Voedsel Klimaat Beleidsthema s en doelen groene groei Dwarsdoorsnijdende, Rijksbrede aanpak Energie Biobased Economy Klimaat Grondstoffen en circulaire economie Gebouwde omgeving en stad Voedsel Mobiliteit Water 9

10 Beleidsthema s en doelen groene groei Domeinen Energie Ambitieuze doelen voor hernieuwbare energie Energieakkoord 2013 Doel: 14 % hernieuwbaar in 2020, 16% hernieuwbaar in 2023 SDE+ Duurzaamheidscriteria voor bijstook biomassa Richtlijn energie-efficiëntie 20% energiebesparing EU in 2020 Lokale/decentrale energie In 2020 maken 1 miljoen huishoudens en mkb-bedrijven substantieel gebruik van lokale energie en duurzame opwekking voor eigen gebruik Hernieuwbare energie in ontwikkelingslanden Stimuleren van investeringen in infrastructuur voor hernieuwbare energie Sustainable Energy for All 10

11 Beleidsthema s en doelen groene groei Domeinen Biobased Economy Van fossiel naar hernieuwbaar Joint Undertaking Biobased Industries 2 Nederlandse projecten van de 10 projecten uit eerste call Cascadering Maximale benutting biomassa door verdere ontwikkeling bioraffinage Onderzoeksagenda TKI BBE 270 miljoen van 180 bedrijven en DLO, TNO, NWO, ECN en VNO Biobased inkopen Pilots biobased inkopen voor verder ontwikkeling en toepassing van biobased materialen 11

12 Beleidsthema s en doelen groene groei Domeinen Voedsel Verdere verduurzaming van voedsel Mestwet Voorwaardenscheppend klimaat voor mestverwerking (fosfaten) Op termijn professioneel drones in de landbouw Programma Kas als Energiebron Energiebesparing en verduurzaming in de tuinbouwsector TKI s Programma Plantgezondheid Programma Glastuinbouw Waterproof 12

13 Beleidsthema s en doelen groene groei Biobased 30% vervanging van Nederlands gebruik van fossiele grondstoffen voor energie en materialen door biomassa in 2030 Economy 25% van de waarde van alle Europese bioproducten in of door Nederland in Integraal beleid 1 Substantiële CO 2 -reductie in Nederland Programma Biobased Economy 2 3 Ambitieuze kennisen innovatieagenda Eenduidige duurzaamheidscriteria Verminderde afhankelijkheid van olie en gas Versnelde innovatie Behoud / nieuwe werkgelegenheid Duurzaamheid door hele waardeketen van biomassa Dwarsdoorsnijdend thema topsectoren 4 Europese en internationale samenwerking 6 BBE verankerd als integraal concept in de EU 13

14 Beleidsdoelen en thema s groene groei Programma Biobased Economy Integraal beleid Integraal beleid en Ruimte in Regels Samenbrengen van marktpartijen, wetenschap en overheid Sectoroverstijgende en regionale samenwerking Wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving met Ruimte in Regels Business platformen WTC Transitiehuis MKB Ruimte in Regels Netwerkbijeenkomsten Maatschappelijke dialoog biobased economy.nl Opgepakte belemmeringen Ruimte in Regels Afgerond In bewerking 14

15 Beleidsdoelen en thema s groene groei Programma Biobased Economy Ambitieuze innovatie- en kennisagenda Onderzoeksagenda voor Bioraffinage Cascadering TKI BBE Chemie Energie Agri & Food Thermische conversie van biomassa (biomassa verwerken onder hoge temperatuur) Chemisch katalytische conversietechnologie (biomassa verwerken met chemische reacties) Biotechnologische conversietechnologie (biomassa verwerken met micro-organismen) 4 Solar capturing & biomassa productie (rechtstreeks grondstoffen en producten maken uit CO2 en zonlicht met behulp van micro-organismen en innovatieve teelten) 15

16 Beleidsdoelen en thema s groene groei Programma Biobased Economy Cascadering Cascadering als kern van BBE 1. In tijd inzet van biomassa voor elkaar opvolgende toepassingen 2. In functie - scheiding van biomassa in functionele componenten Bioraffinage Hout en houtige biomassa Akkerbouw gewassen Groene biomassa Algen en zeewier Optimaal mogelijk benutten van biomassa 1 2 Onderzoek en innovatie brengen commerciële toepassing dichterbij - TKI BBE Korte termijn energiedoelstelling, lange termijn CO 2 -reductie als uitgangspunt 3 Beter benutten van biotische reststromen - VANG 16

17 Beleidsdoelen en thema s groene groei Programma Biobased Economy Intensieve Europese en internationale samenwerking Veel gezamenlijke Europese initiatieven Duitsland Duitsland en Nederland spreken gezamenlijk DG Research over strategie en governance binnen Horizon2020 Green Deal certificering van groene grondstoffen voor industrieel gebruik Frankrijk Belangrijke partner bij verdere invulling van Europese Bio-Economy Strategy Vlaanderen Innovatie- en opleidingscentrum Bio Base Europe Chemelot Biobased Deltaprogramma Europa Actieplan Innovating for Sustainable Growth: a Bioeconomy for Europe JTI Biobased Industries 17

18 Beleidsdoelen en thema s groene groei Programma Biobased Economy Intensieve Europese en internationale samenwerking Vijf prioriteitslanden in de wereld Oekraïne Workshop Business in Biobased Economy en bioenergie in Oekraïne bij RVO.nl in juni 2013 Canada Verenigde Staten Maleisië Brazilië MoU Biobased Economy tijdens Handelsmissie 2012 Seminar Biobased met minister Ploumen 18

19 Beleidsinstrumentarium groene groei Interdepartementaal Programma Biobased Economy Voortgang geboekt en verankerd Het IPBBE levert [ ] een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de door het kabinet gewenste Groene Groei en de economische, sociale en technologische innovatie die daar bij komt kijken. Duurzaam en zelfgedragen netwerk in gang gezet Succesvolle praktijk van Combineren van buitenwereld van het netwerk en interne dynamiek van organisatie Consolideren van de bereikte voortgang 2014 Interviews en theoretische analyse 19

20 Beleidsthema s en doelen groene groei 1 Focusgebieden elektrische voertuigen in miljoen elektrische voertuigen in 2025 Aanpak Elektrisch Vervoer 2 3 Kansrijke segmenten Bevorderen van verdienpotentieel Versterking economische positie Nederland Bijdrage aan energievoorzieningszekerheid Nederland Bijdrage aan klimaatdoelen door reductie CO 2 Verbetering leefbaarheid steden door afname luchtvervuiling 20

21 Beleidsthema s en doelen groene groei 1 Ophalen van belemmeringen Ruimte in Regels voor Groene Groei 2 Analyseren van belemmeringen operationeel / structureel Meer ruimte in wet- en regelgeving voor innovatieve investeringen in groene groei R 2 G 2 3 Communiceren over belemmeringen voor andere ondernemers 21

22 Navigatie beleid in cijfers (Hernieuwbare) energie Energy Trilemma Index Ontwikkeling Nederland en top 5, en ontwikkeling Nederland per pijler Energy Trilemma Index Ranglijst OESO-landen 2015 Bbp en milieudrukindicatoren Ontwikkeling bbp, energiegebruik, broeikasgasemissies en gebruik biomassa, Economie Trends sinds 2001, trend sinds 2008 en positie van Nederland in vergelijking met Europa Kernindicatoren groenegroeibeleid Milieudrukindicatoren productieactiviteiten Trends sinds 2001, trend sinds 2008 en positie van Nederland in vergelijking met Europa Voetafdrukindicatoren Trends sinds 2001, trend sinds 2008 en positie van Nederland in vergelijking met Europa Leefomgeving en biodiversiteit Trends sinds 2001, trend sinds 2008 en positie van Nederland in vergelijking met Europa Fiscaal Milieubelastingen en -heffingen Milieubelastingen en -heffingen Opbouw milieubelastingen en heffingen Nederland, 2014 Verhouding van milieubelastingen en -heffingen tot bbp (%), EU-landen, 2013 Projecten langs de S-curve Output projecten langs de S-curve uitgedrukt in totale investeringskosten Monitoring Biobased Economy 2014 Werkgelegenheid BBE Toegevoegde waarde BBE Werkgelegenheid BBE, Toegevoegde waarde BBE, Biobasedclusters Nederland Plattegrond met omschrijving van de 7 biobased clusters in Nederland 22

23 Beleid in cijfers groene groei Energy Trilemma Index Prestaties Nederland op Energy Trilemma Index stabiel Top 5 en Nederland 2015, ontwikkeling Energy Trilemma index, the Netherlands, ,00 9,00 8,00 9,00 7,00 8,00 6,00 5,00 7,00 6,00 4,00 3,00 2,00 1,00 5, Zwitserland Zweden Noorwegen 0,00 Energy security Energy equity Environmental impact mitigation Verenigd Koninkrijk Oostenrijk Nederland Score op Energy Trilemma Index is over de jaren in grote lijnen onveranderd gebleven en als Pack leader heeft Nederland de drie pijlers van Energy Trilemma goed in balans 23

24 Beleid in cijfers groene groei Energy Trilemma Index Nederland neemt 11e plek in op Energy Trilemma Index 10,00 Totaalscore Sustainability Index, OECD-landen, ,00 8,00 7,72 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 World Energy Council noemt Nederland one of the world s top performers op Energy Trilemma Index Zwitserland, Zweden en Noorwegen gelden als absolute toplanden op index van

25 Beleid in cijfers groene groei Monitor Duurzaam Nederland 2014 Ontwikkeling bbp en milieudrukindicatoren 120 bbp, broeikasgasemissies, energieverbruik en verbruik biomassa, bbp Broeikasgasemissies Energieverbruik Verbruik biomassa Bbp is sinds 2000 harder gestegen dan energieverbruik broeikasgasemissies en verbruik biomassa zijn gedaald ten opzichte van

26 Beleid in cijfers groene groei Monitor Duurzaam Nederland 2014 Kernindicatoren groenegroeibeleid Thema/indicator Trend sinds 2001 Trend sinds 2008 Positie van NL in vergelijking met Europa Economie Bbp Consumptieve bestedingen huishoudens Werkgelegenheid Bruto investeringen in vaste activa Octrooien trend met negatief effect op groene groei, of lage internationale positie neutraal of onbekend effect van trend op groene groei, of gemiddelde/gelijkblijvende internationale positie trend met positief effect op groene groei, of hoge internationale positie geen data beschikbaar om trend te bepalen of om vergelijking te maken met andere EU-landen Als gevolg van de financiële en economische crisis is de economie sinds 2008 gekrompen in Europees verband scoort Nederland overwegend goed op de economische kernindicatoren 26

27 Beleid in cijfers groene groei Monitor Duurzaam Nederland 2014 Kernindicatoren groenegroeibeleid Thema/indicator Trend sinds 2001 Trend sinds 2008 Positie van NL in vergelijking met Europa Milieudrukindicatoren productieactiviteiten Broeikasgasemissies Nutriëntenoverschot Energieverbruik Verbruik grondwater Verbruik biomassa Verbruik mineralen Verbruik metalen trend met negatief effect op groene groei, of lage internationale positie neutraal of onbekend effect van trend op groene groei, of gemiddelde/gelijkblijvende internationale positie trend met positief effect op groene groei, of hoge internationale positie geen data beschikbaar om trend te bepalen of om vergelijking te maken met andere EU-landen Bijna alle milieudruk-indicatoren laten zien dat zowel emissies als verbruik van grondstoffen door Nederlandse productieactiviteiten is afgenomen Europees gezien scoort Nederland gemiddeld op deze indicatoren 27

28 Beleid in cijfers groene groei Monitor Duurzaam Nederland 2014 Kernindicatoren groenegroeibeleid Thema/indicator Trend sinds 2001 Trend sinds 2008 Positie van NL in vergelijking met Europa Voetafdrukindicatoren Koolstofvoetafdruk Watervoetafdruk Grondstoffenvoetafdruk Biodiversiteitvoetafdruk trend met negatief effect op groene groei, of lage internationale positie neutraal of onbekend effect van trend op groene groei, of gemiddelde/gelijkblijvende internationale positie trend met positief effect op groene groei, of hoge internationale positie geen data beschikbaar om trend te bepalen of om vergelijking te maken met andere EU-landen De consumptiegerelateerde (voetafdruk) indicatoren laten een wisselend beeld zien de koolstofvoetafdruk neemt niet toe sinds 2001, maar die voor grondstoffenverbruik sinds 2008 wel 28

29 Beleid in cijfers groene groei Monitor Duurzaam Nederland 2014 Kernindicatoren groenegroeibeleid Thema/indicator Trend sinds 2001 Trend sinds 2008 Positie van NL in vergelijking met Europa Indicatoren voor leefomgeving en biodiversiteit Luchtkwaliteit: stedelijke blootstelling fijnstof Biodiversiteit: ontwikkeling weidevogels Biodiversiteit: Rode Lijsten trend met negatief effect op groene groei, of lage internationale positie neutraal of onbekend effect van trend op groene groei, of gemiddelde/gelijkblijvende internationale positie trend met positief effect op groene groei, of hoge internationale positie geen data beschikbaar om trend te bepalen of om vergelijking te maken met andere EU-landen De indicatoren voor leefomgeving en biodiversiteit laten een wisselend beeld zien de luchtkwaliteit is verbeterd, terwijl de biodiversiteit in Nederland nog steeds onder druk staat 29

30 Milieuheffingen Milieubelastingen Beleid in cijfers groene groei Centraal Bureau voor de Statistiek Opbouw milieubelastingen Opbouw milieubelastingen en milieuheffingen ( mld), ,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 9,00 Accijns op brandstoffen Motorrijtuigenbelasting Energiebelasting BPM Overige milieubelastingen Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolrechten Wet verontreiniging oppervlaktewateren Overige milieuheffingen De overheid incasseerde in 2014 voor 19,4 miljard euro aan milieubelastingen en 4,5 miljard aan milieuheffingen grote posten zijn de motorrijtuigenbelasting, accijnzen op brandstoffen en energiebelasting op aardgas en elektriciteit 30

31 Beleid in cijfers groene groei Centraal Bureau voor de Statistiek Milieubelastingen in Nederland relatief hoog Verhouding van milieubelastingen en heffingen tot bbp, EU-landen ,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Nederland staat binnen Europa op de vijfde plaats als de inkomsten uit milieubelastingen worden afgezet tegen de omvang van de economie de verhouding kwam in 2013 uit op 3,3 procent, tegen een EU-gemiddelde van 2,5 procent 31

32 Miljoenen Beleid in cijfers groene groei Monitoring Biobased Economy 2014 Meeste investeringen energiegerelateerd 1200 Output projecten langs de S-curve uitgedrukt in totale investeringskosten pharma food/feed duurzame energie bbe materiaal bbe polymeer bbe composiet bbe halfproduct t.b.v. polymeer bbe halfproduct t.b.v. composiet bbe brandstoffen diversen/onbekend Grootste investeringen in fasen marktformatie en marktintroductie en dit zijn in hoofdzaak energiegerelateerde projecten kanttekening is dat van projecteninvesteringen in energie 80% bekend is (veelal SDE-projecten) en van de overige projecten maar circa 60% 32

33 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Directe werkgelegenheid BBE stabiel Directe werkgelegenheid (fte) biobased economy, Werkgelegenheid (fte) biobased economy, Minimum Maximum Minimum Indirecte effecten minimum Maximum Indirecte effecten maximum Omvang van directe werkgelegenheid stabiel te noemen in periode de indirecte werkgelegenheid in 2011 is ongeveer fte 33

34 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Toegevoegde waarde BBE stabiel Toegevoegde waarde ( mln) biobased economy, Toegevoegde waarde ( mln) biobased economy, Minimum Maximum Ook de toegevoegde waarde is stabiel over de afgelopen jaren, hoewel deze schatting met meer onzekerheid omgeven is Minimum Indirecte effecten minimum Maximum Indirecte effecten maximum de indirecte werkgelegenheid was in 2011 ongeveer 2,6 miljard 34

35 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Biobased Economy Noord Nederland Flevoland Biobased Economy Cluster Oost-Nederland Biobased Connections Biobased Delta Biobased Business Oost-Brabant Biobased Economy Limburg 35

36 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Biobased Economy Noord Nederland Verwaarding van organische reststromen Eiwitten en koolhydraten (food/feed/industrie) Fibres en biopolymeren Chemical building blocks Biofuels Avebe, Friesland Campina, Cosun, Agrifirm, BioMCN, Grassa, DOC, PKI, API, Cumapol, Eemshaven, Stenden PRE, Wetsus, BiobRUG, Biocab, HanzeHogeschool, CCC, HANNN, Provincie Groningen, Drenthe en Friesland, Nom, et cetera 36

37 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Flevoland Bio-energie Cascadering BBE experimenteren/testen/demonstraties WUR ACRRES, Provincie Flevoland en Eneco, HarvestaGG, CAH Vilentum, Ringg, OMFL 37

38 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Biobased Economy Cluster Oost-Nederland Bio-energie (pyrolyse/fermentatie) Biobased coatings Biobased garens, textiel en biopolymeren Verwaarden van cellulosehoudende materialen, gebruik van mest en slib als biomassagrondstof en toepassing van nieuwe biomassastromen algen en kroos Bio-energie Cluster Oost Nederland, BTG, Byosis, Ten Cate, AkzoNobel, Van Wijhe, Rolsma, ROVA, GTC, Utwente, WUR, BIC Oost-Nederland, Provincie Gelderland en Overijssel, Oost NV, et cetera 38

39 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Biobased Connections Inzet organische reststromen voor bio-energie, biofuels en biomaterialen ICL, Cargill, Greenmills, AEB, Haven Amsterdam, Orgaworld, AIM, Schiphol, HvA, UvA, Amsterdam Economic Board, Waternet, Aalsmeer, Haarlemmermeer, Amstelveen, Photonol, SADC, Ursapaint, Pharma-filter, Jagran, Hempflax, et cetera 39

40 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Biobased Delta Bio building blocks Biobased aromatics Performance materials & chemicals Agro functionals / hoogwaardige plantinhoudsstoffen Aquatische biomassa Coatings Witte bio-technologie voor fuels en chemicaliën Bioport Bio-energie en biobrandstoffen Green Chemistry Campus, DOW, Cosun, Purac, Sabic, NPSP, Bio Base Europe, Avans Hogeschool, Provincie Zeeland, Brabant en Zuid-Holland, Haven Rotterdam (BioPort), TUD, Leiden Universiteit, Plant One, RCI, BE-BASIC, DSM, Pilotplant, Biotechpark Delft, Kenniscentrum Plantenstoffen, Growport, Greenport, BOM, REWIN, Impuls, InnovationQuarter, et cetera 40

41 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Biobased Business Oost-Brabant Verwaarden van mineralen uit dierlijke en plantaardige nevenstromen richting food, feed en pharma Food Tech Park Brainport, BOM, SRE, Avans Hogeschool, HAS, ZLTO, Biotech System Platform, et cetera 41

42 Beleid in cijfers groene groei & biobased economy Monitoring Biobased Economy 2014 Biobasedclusters in Nederland Biobased Economy Limburg Biobased performance materials & chemicals Biomedical materials Processtechnology & biobased building blocks Biobased tuinbouwtoepassingen & Agroraffinage Neutraceuticals en cosmetica Source B, Innovatie Centrum Greenport & biotransitiehuis Venlo, Chemelot, DSM, Sabic, Lanxess, Avantium, Papier- en kartonindustrie, Universiteit Maastricht, Zuyd Hogeschool, Provincie Limburg, LIOF, et cetera 42

43 Navigatie beleidsinstrumentarium Groene groei in instrumentarium EI, SBIR, MIT, TKI, JTI, Eureka, SEED, IK, Eurostars, WBSO, RDA WBSO/RDA Aantal unieke projecten WBSO per thema en geschatte omvang budgetgebruik WBSO/RDA per thema Groene groei MIT Aantal projecten per thema en omvang subsidie per thema TKI-toeslag Aantal projecten per thema en omvang toeslag per thema Green Deals Aantal Green Deals, aantal Deals per thema en onderverdeling deelnemende partijen Maatschappelijk uitdagingen in instrumentarium EI, SBIR, MIT, TKI, JTI, Eureka, SEED, IK, Eurostars, WBSO, RDA Maatschappelijke Uitdagingen MIT TKI-toeslag Horizon2020 Aantal projecten per thema en omvang subsidie per thema Aantal projecten per thema en omvang toeslag per thema Projecten met Nederlandse inbreng en aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde projecten Horizon2020 Slagingspercentage Nederland en internationale positie subsidiebedragen 43

44 Nederland algemeen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 290 miljoen voor Groene Groei Geschat duurzaamheidsaandeel naar projecten, 2014 Geschat duurzaamheidsaandeel naar budgetten, 2014 EI 100% EI 100% SBIR 69% SBIR 66% MIT 66% MIT 58% TKI 48% JTI 53% JTI 45% TKI 41% Eureka 29% Eureka 38% SEED 20% SEED 20% IK 18% IK 16% Eurostars 15% Eurostars 13% WBSO/RDA 13% WBSO/RDA 13% De geschatte bijdrage van het financiële innovatieinstrumentarium aan groene groei is gemiddeld 14% naar projecten en 22% naar budgetten in elk innovatie-instrument ligt het geschatte Groene Groei-aandeel minimaal rond 13% 44

45 Nederland algemeen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 963 miljoen voor Maatschappelijke Uitdagingen Geschat duurzaamheidsaandeel naar projecten, 2014 Geschat duurzaamheidsaandeel naar budgetten, 2014 EI 100% EI 100% SBIR 96% JTI 98% IK 93% Eureka 94% JTI 91% SBIR 92% MIT 88% Eurostars 92% Eureka 86% IK 86% Eurostars 85% MIT 83% TKI 71% WBSO/RDA 70% WBSO/RDA 67% TKI 58% SEED 60% SEED 50% Van zowel de projecten als het budget heeft circa 70% van het financiële innovatie instrumentarium betrekking op de maatschappelijke uitdagingen het geschatte duurzaamheidsaandeel naar projecten is het hoogst binnen EI, SBIR en IK en naar budgetten binnen EI, JTI en Eureka 45

46 Nederland algemeen WBSO Energie & Klimaat grootste GG-thema binnen WBSO/RDA Groene Groei: aantal unieke projecten in WBSO, 2014 Groene Groei: geschatte omvang budgetgebruik WBSO + RDA ( dzd), 2014 Energie & Klimaat Energie & Klimaat Biobased Economy Biobased Economy Afval Afval Water 895 Water Bouw 456 Mobiliteit Mobiliteit 449 Bouw Voedsel 272 Voedsel In 2014 meer dan projecten en circa 95 mln. van de budgetten (inclusief RDA) gericht op Energie & Klimaat ook Biobased Economy heeft relatief groot aandeel, met ruim projecten en 34 mln. van geschatte budgetverbruik van WBSO en RDA 46

47 Beleidsinstrumentarium groene groei MIT Energie en Voedsel grootste GG-thema s in MIT Groene Groei: aantal projecten met MIT-subsidie, 2014 Groene Groei: omvang MIT-subsidie ( dzd), 2014 Voedsel 127 Energie Energie 107 Voedsel Afval 47 Klimaat Water 43 Afval Klimaat 29 Water Biobased Economy 24 Biobased Economy Bouw 20 Mobiliteit Mobiliteit 18 Bouw Van alle MIT-projecten zijn er respectievelijk 107 en 127 projecten ondersteunend aan de thema s Energie en Voedsel deze thema s hebben ook het grootste aandeel in de omvang van verleende subsidie, Energie met 6,7 mln. en Voedsel met 5,6 mln. 47

48 Beleidsinstrumentarium groene groei MIT MIT, Societal Challenges: meeste subsidie op thema Climate Maatschappelijke Uitdagingen: aantal projecten met MIT-subsidie, 2014 Maatschappelijke Uitdagingen: omvang MIT-subsidie ( dzd), 2014 Food security, sustainable agriculture and forestry, marine and maritime and inland water research 154 Climate action, environment, resource efficiency and raw materials Secure, clean and efficient energy 116 Food security, sustainable agriculture and forestry, marine and maritime and inland water research Climate action, environment, resource efficiency and raw materials 102 Secure, clean and efficient energy Health, demographic change and wellbeing 66 Health, demographic change and wellbeing Smart, green and integrated transport 33 Smart, green and integrated transport Europe in a changing world - inclusive, innovative and reflective Societies 14 Secure societies - Protecting freedom and security of Europe and its citizens Secure societies - Protecting freedom and security of Europe and its citizens 13 Europe in a changing world - inclusive, innovative and reflective Societies Meeste projecten op thema Food Security van de Societal Challenges wordt na Climate Action meeste MIT-subsidie besteed aan thema s Food Security en Energy 48

49 Beleidsinstrumentarium groene groei TKI-toeslag TKI-toeslag naar Groene Groei: grootste aandeel voor Voedsel Groene Groei: aantal projecten met ingezette TKI-toeslag, 2014 Groene Groei: omvang ingezette TKI-toeslag ( dzd), 2014 Voedsel 59 Voedsel Water 58 Water Energie 36 Energie Klimaat 28 Afval Afval 18 Klimaat Biobased Economy 11 Biobased Economy Bouw 7 Mobiliteit 459 Mobiliteit 4 Bouw 336 Thema Water is in aantallen projecten nagenoeg net zo groot als thema Voedsel maar is naar omvang van ingezette TKI-toeslag ongeveer half zo groot 49

50 Beleidsinstrumentarium groene groei TKI-toeslag TKI en Societal Challenges: Food Security grootste thema Maatschappelijke Uitdagingen: aantal projecten met ingezette TKI-toeslag, 2014 Maatschappelijke Uitdagingen: ingezette TKI-toeslag ( dzd), 2014 Food security, sustainable agriculture and forestry, marine and maritime and inland water research 121 Food security, sustainable agriculture and forestry, marine and maritime and inland water research Health, demographic change and wellbeing 59 Health, demographic change and wellbeing Climate action, environment, resource efficiency and raw materials 53 Climate action, environment, resource efficiency and raw materials Secure, clean and efficient energy 35 Secure, clean and efficient energy Smart, green and integrated transport 28 Smart, green and integrated transport Europe in a changing world - inclusive, innovative and reflective Societies 7 Europe in a changing world - inclusive, innovative and reflective Societies 618 Secure societies - Protecting freedom and security of Europe and its citizens 4 Secure societies - Protecting freedom and security of Europe and its citizens 490 Ruim twee keer zoveel projecten met TKI-toeslag op Food Security dan op thema Health en bijna drieënhalf van de ingezette TKI-toeslag 50

51 Beleidsinstrumentarium groene groei Horizon2020 H2020: Nederlandse deelname grootst op thema Health Projecten met Nederlandse inbreng in Societal Challenges, 2014 Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde projecten in Societal Challenges, SC: Health SC: Food SC: Energy SC: SC: Climate SC: Society Transport SC: Security 0 SC: Health SC: Food SC: Energy SC: SC: Climate SC: Society Transport Waarvan deelnames door MKB SC: Security Waarvan deelnames door bedrijven Projecten met Nederlandse deelnemers Projecten met Nederlandse penvoerders Thema Health heeft meeste projecten met minimaal één Nederlandse deelnemer en is ook het thema met hoogste aantal Nederlandse deelnemers 51

52 Beleidsinstrumentarium groene groei Horizon2020 H2020: hoogste slagingspercentage op thema Transport Slagingspercentage Nederland in Horizon 2020, Societal Challenges, % 25% 20% 15% 10% 5% 0% Internationale positie Nederland subsidiebedragen, totaal Societal Challenges, in 2014 Waarvan MKB Waarvan bedrijven Totale slagingspercentage Nederland wat projecten onder Societal Challenges betreft was 15% Nederland staat op de zesde plaats wat subsidiebedragen op de Societal Challenges betreft 52

53 Beleidsinstrumentarium groene groei Green Deals Meeste Green Deals op thema Energie Aantallen Green Deals, Green Deals per thema, Type deelnemende partijen, Energie 110 Bedrijven 655 Biobased economy 66 Grondstoffen 59 Brancheverenigingen 213 Bouw 48 Overheid (m.u.v. Rijk) 179 Mobiliteit 34 Voedsel 32 Maatschappelijke belangenorganisaties Biodiversiteit 30 Kennisinstellingen 65 Klimaat Water 12 Financiële instellingen Green Deals in meeste Green Deals op thema Energie onder partijen zijn 655 bedrijven 53

54 Beleidsinstrumentarium groene groei Green Deals Case Community of Practice Bedrijven en Biodiversiteit Hoe integreren we biodiversiteit in onze bedrijfspraktijk? Green Deal van 15 bedrijven uit verschillende branches foodservice, bouw, jachthavens en banken en EZ Ondernemingen als Heijmans, Heineken, Interface en Eneco zijn ermee verder gegaan 54

55 Handleiding Door te klikken op de vierkante vlakken gaat u naar de drie hoofdpijlers binnen de presentatie: Beleidsthema s en doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium Hiermee navigeert u door de grafieken die een cijfermatig beeld geven van het beleidsterrein Hiermee navigeert u door het beleidsinstrumentarium: = grafiek over instrumentgebruik = evaluatie = case/voorbeeld Als u op dit icoon klikt, keert u terug naar het startscherm van deze presentatie Als u op dit icoon klikt, vindt u broninformatie of achtergrondinformatie bij de desbetreffende slide Als u op dit icoon klikt, keert u terug naar het navigatiescherm van het deelhoofdstuk waarin u zich bevindt

56 Dit is een publicatie van: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Prinses Beatrixlaan 2 E: klantcontact@rvo.nl Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van: DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken