Drempels rond cliëntoverleg

Transcriptie

1 IVO OPSTAELE JOHAN TUERLINCKX 27/9/2011

2 Inleiding L enfant, J.-P. & L. Dardenne, 2005

3 Inleiding Citaat narratief - oplossingsgericht werken: Doorheen de verhalen die we over onszelf en de wereld vertellen, geven we onszelf en de wereld een betekenis Meanings are born of coordinations among persons agreements, negotiations, affirmations. From this standpoint, relationships stand prior to all that is intelligible. Nothing exists for us as an intelligible world of objects and persons until there are relationships. (Kenneth J. Gergen )

4 Inhoud Visie cliëntoverleg? Achterliggend kader toegepast Hoe verloopt cliëntoverleg? Drempels?

5 Cliëntoverleg? Nee, bedankt! Vragen: Welke drempels worden door jullie ervaren tot het organiseren van een cliëntoverleg? Wat zijn goede redenen om geen cliëntoverleg te organiseren? We nemen deze vragen mee in het verder verloop van de workshop.

6 Visie op cliëntoverleg: achterliggend kader Concept cliëntoverleg is beïnvloed door: postmodern denken: Verlaten van de zoektocht naar dé oorzaak, dé waarheid: gedeelde expertise via dialoog vorm gegeven Meerdere perspectieven ipv één waarheid Not- knowing (Anderson & Goolishian) Informed not knowing (Epston) Curiosity ( Cecchin, Epston) Veranderde positie van de hulpverlener, therapeut, deelnemers aan overleg: Geen objectieve buitenstaander (expert) meer, maar een gelijkwaardige partner in de dialoog Sociaal constructionisme: Onze taal, beschrijvingen, betekenissen, representaties en kennis zijn niet het product van individueel denken maar ontwikkelen zich uit relaties.

7 Visie op cliëntoverleg: achterliggend kader Narratieve benadering: Mens bestaat altijd uit meerdere verhalen Therapeut helpt de cliënt een verhaal te brengen dat mee bevrijdend is, dat de cliënt opnieuw auteur maakt van zijn eigen leven: re-storying of reauthoring Gericht op samenwerking - collaboratief Narratieve therapie ziet mensen als afzonderlijk van hun problemen en gelooft in de kracht en mogelijkheden waarover mensen beschikken om de invloed van het probleem op hun leven te verminderen Een mens met een probleem is iets anders dan een probleemmens Verschil tussen dunne beschrijvingen (thin descriptions) en dunne conclusies en rijke beschrijvingen Vaak is er een dominant verhaal in ons leven dat ons leven in grote lijnen vorm geeft of bepaalt, en onze werkelijkheid kleurt Is dit dominant verhaal erg problematisch dan spreekt men over een probleemgesatureerd verhaal Internaliserende en externaliserende conversaties

8 Visie op cliëntoverleg: achterliggend kader Externaliserende en internaliserende conversaties: Internaliserend externaliserend Zien de persoon als het probleem Situeren het probleem binnen de persoon Kijken naar wat slecht gaat, deficiënt is. Leidt tot dunne beschrijvingen over het leven, het zelf en relaties Zien het probleem als het probleem Spreken over het probleem en over de relatie tussen de persoon en het probleem Situeren problemen in een context, buiten de identiteit van een persoon Leidt tot rijke beschrijvingen over iemands leven en relaties

9 Visie op cliëntoverleg: achterliggend kader Narratieve therapie: Respect voor de vraag en het mandaat: Cliënt is zelf expert en verantwoordelijk voor de therapie Respectvol geloof in de (groei)mogelijkheden van de cliënt. Cliënten/gezinnen gebruik laten maken van hun kwaliteiten en hulpbronnen om hun problemen zelf op te lossen. Groei en Oplossingsgericht denken, ipv probleemgericht Pragmatisch: wat niet stuk is moet je niet maken Als iets werkt, doe zo voort Gericht op kleine, haalbare veranderingen Vergroten van de keuzemogelijkheden: Ga uit van wat goed, positief en nuttig is voor de cliënten. Plaats het symptoomgedrag in een breder kader. Maak bij voorkeur circulaire hypothesen. Vergroot de motivatie en richt u ook op de toekomst:

10 Visie op cliëntoverleg: toegepast Jouw wijze van deelname (rol, positie) aan een cliëntoverleg wordt door diverse factoren bepaald Overheid subsidiant - Decretale ministerïle opdracht Voorziening: - Opdracht - mandaat - visie en missie -historiek - bedrijfs teamcultuur -Regelgeving: beroepsgeheim Jij als hulpverlener Jouw professionele opdracht Persoon van de cliënt Persoon van de HV - eigen ervaringen - persoon van de HV - opleiding - visie op hulpverlening -over doelgroep - wijze van hulpverlenen -

11 Visie op cliëntoverleg: toegepast Toepassingen in werkveld In cliëntwerk Deskundige, objectieve buitenstaander Hulpverlener als expert Toepassingen in werkveld rond overleg Geen overleg nodig Straathoekwerk, peer-support, ervaringsdeskundig en, Cliëntoverleg in aanwezigheid cliënt participatief Cliëntoverleg zonder aanwezigheid cliënt Guy Ausloos: familievergadering en Eigen krachtconferentie

12 Visie op cliëntoverleg: toegepast Oefening: vanuit welke visie werk jij? Welke factoren hebben invloed op deze visie positionering rol: teken je eigen schema Jouw hulpverleningsstijl: hoe ben je in relatie tot je cliënt? hoe breng je het cliëntverhaal in het team? hoe neem je het verhaal van de cliënt mee naar een extern overleg? Zet jouw wijze van deelname op het continuüm Vraag: Als je in een cliëntoverleg stapt, in welke mate heb je het gevoel dat je uit de vertrouwde professionele context stapt? Wat kan je meenemen uit een cliëntoverleg naar de dagelijkse praktijk? Hoe veraf staan cliëntoverleg en jouw praktijk van elkaar? Hoe ga jij als hulpverlener om met een andere setting? Van HV naar participant aan overleg, in aanwezigheid van de cliënt?

13 Hoe verloopt cliëntoverleg? Model Integrale Jeugdhulp Vraaggestuurd werken Intersectoraal Decreet Rechtspositie minderjarigen

14 Hoe verloopt cliëntoverleg? Meerdere hulpverleners rond een cliëntsysteem cliënt

15 Hoe verloopt cliëntoverleg? Cliëntoverleg cliënt

16 Hoe verloopt cliëntoverleg? cliënt + aanmelder

17 Hoe verloopt cliëntoverleg? KEVIN, 9 jaar Consulent CBJ Coördineert hulpverlening rond de minderjarige (Kinder- en Jeugdpsychiatrie, MPI, thuisbegeleiding, ) Aanspreekpunt voor de ouders en rode draad doorheen de hulpverlening Communicatieproblemen tussen ouders en MPI nav grensoverschrijdend gedrag Vooral de vraag naar Samenbrengen van de verschillende visies Welke hulpverlening is noodzakelijk Wie doet wat? Werkafspraken?

18 Hoe verloopt cliëntoverleg? cliënt + aanmelder Aanmelder kan om het even wie zijn VOORBEREIDENDE STAPPEN: 1. Met welke verwachtingen start je? Wat verwacht ik als hulpverlener? Wat verwacht de cliënt? 2. Leg uit hoe het overleg verloopt? 3. Wie is best aanwezig? (Cliënt altijd!) + gegevens verzamelen van alle betrokkenen

19 Hoe verloopt cliëntoverleg? cliënt + aanmelder CONCREET: 1. Aanmelding: via Regionale Welzijnsraad 2. Aanmeldingsformulier invullen 3. Externe voorzitter cliëntoverleg contacteert de aanmelder 4. Alle betrokkenen worden schriftelijk uitgenodigd door externe voorzitter

20 Hoe verloopt cliëntoverleg? CLIËNTOVERLEG KEVIN, 9 jaar CBJ Externe voorzitter cliënt Psycholoog MPI CLB Weekendopvang MPI

21 Hoe verloopt cliëntoverleg? Voorstelling van alle aanwezigen: welke betrokkenheid op het gezin? Maak de doelstelling duidelijk: aanmelder schetst de aanleiding voor het overleg + verwachting Cliënt aan het woord: wat verwacht de cliënt van het overleg? Welke vragen over de hulpverlening? Overleg: afstemmen van de hulpaanbod op de vragen/noden van de cliënt Wie doet wat? Vat de afspraken samen in een werkplan Verslag: aan elke betrokkene

22 Drempels? Zo n overleg met alle hulpverleners is bedreigend voor de cliënt.

23 Drempels? Bereid de cliënt voor op het overleg: wie is aanwezig? Hoe verloopt het? Wat wil de cliënt zelf aan bod brengen? Zet de cliënt centraal tijdens het overleg Geen vakjargon. Verplicht jezelf om helder jouw mening te verwoorden Nodig steunfiguren uit De cliënt voelt betrokkenheid

24 Drempels? Als hulpverlener kun je niet voluit praten, en dat is soms echt nodig als je vermoedens wil toetsen.

25 Drempels? Belicht de sterktes van het cliëntsysteem, dan kun je ook de risico s benoemen Transparantie over de doelstellingen: waar willen we naartoe? Welke rol moet de hulpverlening spelen? Cliëntoverleg zorgt voor gedeelde verantwoordelijkheid Om maatschappelijke noodzaak in te schatten is cliëntoverleg niet aangewezen, eerder hulpverlenersoverleg

26 Drempels? Nadien wordt het nog moeilijker voor de cliënt om te weten wie wat doet.

27 Drempels? Maak de rol van elke hulpverlener duidelijk. Dit is belangrijk voor zowel cliënt als andere hulpverleners Welke hulpvragen worden al aangepakt, waar liggen de hiaten? Zorg voor heldere werkafspraken en een overzichtelijk werkplan (Wie doet wat tegen wanneer?)

28 Drempels? Zo n overleg met een externe voorzitter is niet nodig; wij doen dat zelf al.

29 Drempels? Veel diensten investeren geregeld in netwerkvorming, overleg Kan toch meerwaarde zijn om vanuit je eigen rol en opdracht aan het overleg deel te nemen (standpunt verduidelijken, verwoorden wat de cliënt wil ) Ook in goed lopende hulpverlening is cliëntoverleg zinvol

30 Drempels? Mijn vertrouwensband met de cliënt zal geschaad worden.

31 Drempels? Rol op cliëntoverleg is anders dan rol als hulpverlener: niet de inhoud maar het proces staat centraal; doel is hulpafstemming Vooral moeilijk als je een standpunt moet innemen dat je nog niet met de cliënt hebt besproken Eerlijke en heldere communicatie! Vertrouwensband kan ook een steun zijn voor de cliënt tijdens het overleg

32 Drempels? Soms ben je het niet eens met de aanpak van een andere hulpverlener. Het is moeilijk om dit te bespreken in aanwezigheid van de cliënt.

33 Drempels? Misverstanden worden beter vooraf uitgeklaard Verschillende standpunten hebben soms te maken met verschillende perspectieven (afhankelijk van eigen visie, opdracht, organisatie, sector ) Cliëntoverleg kan zorgen voor betere samenwerking (gezichten zien, standpunt begrijpen, overlapping vermijden, gemeenschappelijke taal )

34 Drempels? We vrezen dat het verloop conflictueus zal zijn

35 Drempels? Methodieken om conflictdoserend te zijn: Aandacht voor krachten en inzet van cliënten (balansmodel van Bakker) rol van hulpcoördinator: bewaakt mee het proces externe voorzitter heeft oog voor dynamiek van de cliënt: checken: is cliënt mee in proces? Aandacht voor emotionele beleving Feitelijk: komt cliënt voldoende aan het woord? Plaats van cliënt tijdens het overleg: letterlijk, naast hulpcoördinator of voorzitter Aandacht hebben voor risico s tot conflict in voorbereiding: Aanwezigheid steunfiguren op het overleg Aandacht hebben voor iedereen in gezinssysteem, ook diegene die er niet zijn (mentaliseren, lege stoel, circulair interviewen, )

36 Meer info? Integrale Jeugdhulp: