Zomernota Kaders voor de begroting 2016 en meerjarenraming

Transcriptie

1 Zomernota 2015 Kaders voor de begroting 2016 en meerjarenraming

2 Zomernota

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemeen Leeswijzer 5 2 Financiële uitgangspunten Beleidsmatige uitgangspunten Financieel-technische uitgangspunten 8 3 Financieel perspectief Ontwikkeling meerjarenperspectief na 1 e bestuursrapportage Bijlage 1: Ontwikkelingen die verband houden met de algemene uitkering uit het gemeentefonds 11 Zomernota

4 Zomernota

5 1 Inleiding 1.1 Algemeen Hierbij bieden wij u de Zomernota 2015 van de gemeente Onderbanken aan. Een instrument binnen onze planning & controlcyclus, dat in tijd is gepositioneerd tussen de 1 e bestuursrapportage over de lopende begroting en de programmabegroting voor het volgende dienstjaar. In deze zomernota zijn de mutaties in de algemene uitkering die voortkomen uit de meicirculaire 2015 verwerkt. Verder treft u in deze zomernota de financiële uitgangspunten aan die wij bij het opstellen van de begroting willen hanteren. 1.2 Leeswijzer In hoofdstuk 2 zijn de financiële uitgangspunten voor het opstellen van de begroting 2016 opgenomen. Deze zijn onderverdeeld in beleidsmatige en technische uitgangspunten. De beleidsmatige uitgangspunten zijn verwoord in het coalitieprogramma en hebben betrekking op algemene financiële spelregels zoals de mate waarin de begroting sluitend dient te zijn of op basis van welke principes bedragen opgenomen zijn. De financieel-technische kaders betreffen zaken als de hoogte van doorberekende loon- en prijsstijgingen. Hoofdstuk 3 bevat het geactualiseerde meerjarenperspectief Zomernota

6 Zomernota

7 2. Financiële uitgangspunten Hieronder volgen enkele beleidsmatige uitgangspunten voor de te ramen baten en lasten in de verschillende jaarschijven van de begroting 2016 en de meerjarenbegroting De beleidsmatige uitgangspunten worden in deze Zomernota als financiële spelregels gepresenteerd, waarvan het merendeel tot nu toe al werd gehanteerd. De technische uitgangspunten worden elk jaar geactualiseerd. 2.1 Beleidsmatige uitgangspunten 1 Baten en lasten dienen in evenwicht te worden gebracht waarbij er gestreefd wordt naar een zo laag mogelijke belastingdruk en een rechtvaardige verdeling van de lasten. 2 De grenzen worden opgezocht als het gaat om het in stand houden van de zorgvoorzieningen en het armoedebeleid. Uitgaven op het gebied van verenigingen, jeugd- en ouderenwerk, maatschappelijk werk, natuur en aanpak AWACS problematiek worden zo lang mogelijk ontzien van bezuinigingen 3 Creativiteit en behoedzaamheid zijn de sleutelwoorden voor de gemeentelijke financiën. Creativiteit wanneer het gaat om de samenhang tussen incidentele en structurele middelen. Behoedzaamheid omdat er nog grote onzekerheden in onze financiële meerjarenraming zitten. 4 Het budget van de nieuwe taken volgt in principe de rijksbudgetten. Wanneer blijkt dat de kwaliteit van zorg onacceptabel achteruitgaat zal er getracht worden extra budget vrij te maken om de kwaliteit zoveel mogelijk op acceptabel niveau te handhaven. 5 Het begrotingsjaar 2016 is minimaal sluitend (begrotingssaldo 2016) 6 De door uw raad bij zero based procedure aangegeven rangorde van terug te plaatsen taken van de plusbegroting dient als basis voor eventueel te nemen aanvullende maatregelen ter verkrijging van een structureel sluitende begroting 7 In de planning & controlcyclus worden twee integrale afweegmomenten voor het beschikbaar stellen van nieuwe of aanvullende middelen onderscheiden: de behandeling van de 1 e bestuursrapportage en de behandeling van de programmabegroting. Met het tussentijds ingrijpen op de integrale afweegmomenten wordt terughoudend omgegaan. De begrippen onvoorzien, onontkoombaar en onuitstelbaar zijn hierbij leidend. In aanvulling op de beleidsmatige uitgangspunten merken wij het volgende op. Wij zijn voornemens in de begroting 2016 een overzicht te presenteren waarin wij een integraal beeld van projecten in relatie tot de middelen beschikbaar in de projectenreserve. Zomernota

8 2.2 Financieel-technische uitgangspunten 1 De (meerjaren)begroting wordt opgesteld in constante prijzen. De ramingen zijn gebaseerd op het prijs- en loonniveau van het jaar voorafgaande aan het begrotingsjaar (jaar t-1). Voor de te verwachten loon- en prijsstijgingen in het begrotingsjaar (jaar t) wordt een voorziening getroffen. De hoogte van de voorziening voor prijsstijgingen is gebaseerd op het CEP (Centraal Economisch Plan), uitgave jaar t-1 van het CPB (Centraal Plan Bureau). De hoogte van de voorziening van loonstijgingen is gebaseerd op compensatie voor loonstijgingen conform de meicirculaire De hoogte van de rente over de eigen financieringsmiddelen is gebaseerd op de gemiddelde renteontwikkeling over vaste geldleningen. 3 De prognose van het aantal inwoners is gebaseerd op het werkelijke aantal inwoners op 1 januari van het jaar voorafgaande aan het begrotingsjaar (jaar t-1) en de prognose opgenomen in het rapport bevolkingsprognose en prognose woningvoorraadbehoefte van Parkstad Limburg 4 De prognose van het aantal woningen is gebaseerd op het werkelijke aantal woningen op 1 januari van het jaar voorafgaande aan het begrotingsjaar (jaar t-1) en is in verband met een te verwachten daling van de gemiddelde woningbezetting in meerjarig perspectief constant en is op basis van het rapport bevolkingsprognose en prognose woningvoorraadbehoefte van Parkstad Limburg tot en met 2016 constant. 5 De prognose van het aantal bijstandgerechtigden is gebaseerd op de macro- ontwikkeling gepresenteerd in de mei- circulaire Bij het opstellen van de begroting 2016 zullen wij de financiële effecten in beeld brengen van de optie prognose aantal bijstandsgerechtigden gebaseerd op de macro- ontwikkeling ten opzichte van de optie prognose aantal bijstandsgerechtigden gebaseerd op de lokale ontwikkeling (prognose ISD BOL). Op basis daarvan kan uw raad eventueel besluiten dit financieel technische uitgangspunt te wijzigen. Zomernota

9 3. Financieel perspectief Ontwikkeling meerjarenperspectief na 1 e bestuursrapportage 2015 Bedragen x euro Nr. Bijstelling mee rjarig perspectief Saldo na eerste burap Bijstelling alge me ne uitkering (AU) o.b.v. meicirculaire Mutaties in diverse budgetten agv de mei- circulaire Mutaties uitvoering 'gebundelde uitkeringen' Aanpassing AU door nieuwe prognose macro ontwikkeling Aanpassing AU door daling aantal clienten in basisj aar Uitvoeringskosten ISD BOL door macro ontw ikkeling Mutatie omvang 'gebundelde uitkeringen' agv macro ontwikke ling Mutaties saldi inkomsten en uitgaven regelingen Toevoegingen/ onttrekkingen reserve WWB (w ordt reserve 'GU') Bijgesteld meerjarig perspectie f De ontwikkelingen genoemd in bovenstaande tabel worden hierna toegelicht. 1. Meicirculaire 2014 en mutaties in het uitgavenniveau o.b.v. de mei- circulaire 2014 Het belang van de meicirculaire is afgelopen jaren sterk toegenomen. Dalende accressen, sterke ontwikkeling van de uitkeringsbasis, financiering 3D-taken, groot onderhoud aan verdeelstelsel. Ook in deze circulaire zitten alle elementen weer opgenomen. De circulaire leidt tot een negatieve bijstelling van het meerjarig perspectief. Een groot deel van het nadeel wordt veroorzaakt doordat de objectieve verdeelmodellen van de WMO en jeugd negatief uitpakken voor de gemeente. Daarnaast heeft de tweede fase van het groot onderhoud van het gemeentefonds negatieve gevolgen voor de gemeente. Voor zover het nadeel verband houdt met de nieuwe taken in het sociaal domein dienen die kortingen, conform het coalitieakkoord, binnen de budgetten sociaal domein te worden opgevangen. Die kortingen mogen dus geen gevolgen hebben voor het begrotingsresultaat. Wanneer echter blijkt dat de kwaliteit van zorg onacceptabel achteruit gaat, zal worden getracht extra budget vrij te maken om de kwaliteit op een acceptabel niveau te handhaven. Om de herverdeeleffecten van het groot onderhoud tweede fase gemeentefonds en van de objectieve verdeelmodellen van de WMO en jeugd te verzachten hebben de beheerders van het gemeentefonds een cumulatieregeling gemeentefonds in het leven geroepen. De cumulatieregeling houdt in dat de cumulatieve nadelen als gevolg van herverdeling worden beperkt tot 15 euro per inwoner per jaar. Gemeenten met een groter nadeel ontvangen tot en met het jaar 2019 een suppletie. Naast de genoemde herverdeeleffecten wordt de algemene uitkering negatief bijgesteld als gevolg van het accres. Dat lagere accres is het resultaat van een veelheid aan mutaties op de rijksbegroting. Een uitgebreidere toelichting op de wijziging in de algemene uitkering treft u aan in bijlage 1 van deze zomernota onder de letters a tot en met f. Zomernota

10 2. Mutaties in diverse budgetten als gevolg van de mei- circulaire 2015 Een aantal bijstellingen in de algemene uitkering heeft tot gevolg dat ook aan de uitgavenkant van de begroting aanpassingen dienen plaats te vinden. De toelichting op die mutaties treft u aan in bijlage 1 van deze zomernota 2015 onder de letters g tot en met k. 3. Mutatie uitvoering Gebundelde Uitkeringen (GU) De uitvoeringskosten Gebundelde Uitkeringen en de daarmee samenhangende uitkeringsmaatstaven in de algemene uitkering van het gemeentefonds muteren als gevolg van een bijstelling van de prognose van het aantal cliënten. Wij houden voor de berekening van de hoogte van die kosten rekening met de macro ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden (zie ook de voetnoot in paragraaf 2.2 van deze nota). In de meicirculaire is een nieuwe prognose opgenomen van de meerjarige ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden op macro niveau. In de eerste berap 2015 van ISD BOL wordt melding gemaakt van een daling van het aantal cliënten in het basisjaar Die daling van het aantal cliënten in het basisjaar werkt door in de meerjarige prognose en heeft tot gevolg dat de tegemoetkoming in de algemene uitkering voor de uitvoeringskosten eveneens daalt. 4. Mutatie Gebundelde Uitkeringen De omvang van de rijksbijdrage in de bekostiging van de Gebundelde Uitkeringen geschiedt op basis van de omvang van de uitgaven in het jaar t-2. Als gevolg van dit na-ijleffect lopen de uitgaven in het jaar t niet in de pas met de rijksbijdrage. Daarnaast is voor de (meer)raming van de hoogte van de rijksbijdrage de in de meicirculaire bijgestelde macro-ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden gevolgd. Deze macro-ontwikkeling is ook gevolgd bij de (meer)jarenraming van de uitgaven. De voor- en/of nadelen in het saldo van inkomsten en uitgaven gemoeid met de Gebundelde Uitkeringen worden via de reserve WWB (later herbenoemen in reserve Gebundelde Uitkeringen ) budgettair geneutraliseerd. Hiermee wordt voorkomen dat door schommelingen in het aantal uitkeringsgerechtigden het begrotingsbeeld wordt verstoord. Zomernota

11 Bijlage 1 Ontwikkelingen die verband houden met de algemene uitkering uit het gemeentefonds 1. Mutatie in algemene uitkering als gevolg van de mei- circulaire In onderstaande tabel wordt een specificatie gegeven van de bijstellingen van de algemene uitkering. De betreffende bedragen zijn vermeld in duizendtallen. Specificatie bijstelling algemene uitkering Mutaties die doorwerken in het uitgavenniveau a 3 D s in het sociaal domein Decentralisatie A WBZ naar WMO Decentralisatie Jeugdzorg decentralisatie Participatiewet b Cumulatieregeling gemeentefonds c Huishoudelijke hulp toelage (DU) d Nominale compensatie Mutaties met gevolgen voor het resultaat van de begroting e Integratieuitkering WMO f Groot onderhoud gemeentefonds 2e fase Suppletie uitkering groot onderhoud 2e fase Overig Bijstelling algemene uitkering gemeentefonds De mutaties die in de tabel zijn vermeld onder de letters a tot en met d verlopen nagenoeg budgettair neutraal. Het betreft een compensaties die de beheerders van het gemeentefonds aan gemeenten verstrekken voor het uitvoeren van taken. De mutaties vermeld onder de letters e tot en met g hebben rechtstreeks gevolgen voor het resultaat van de gemeentebegroting. a. 3 D s in het sociale domein De integratie-uitkering Sociaal domein wordt zoals aangekondigd in de decembercirculaire 2014 verlaagd in verband met de zogenaamde Wlz- indiceerbaren. Wlz- indiceerbaren zijn cliënten met een extramurale AWBZ- indicatie die op grond van hun grote zorgvraag en behoefte aan 24 uurs- toezicht vermoedelijk vallen onder de toegangscriteria van de Wlz. Voor deze groep geldt overgangsrecht. (Het betreft zowel jeugdigen als volwassenen, er zijn veel pgb-houders onder.). Daarnaast worden met ingang van 2016 de objectieve verdeelmodellen Wmo 2015 en jeugd toegepast. Vanwege de optredende herverdeeleffecten worden zowel voor de Wmo 2015 als voor jeugd ingroeipaden gehanteerd, om te bereiken dat een gemeente noch bij de Wmo 2015 noch bij jeugd als gevolg van de herverdeling meer dan 15 euro per inwoner per jaar nadeel ondervindt. Op het onderdeel participatie doet zich afgezien van nominale indexatie slechts één wijziging voor. De toevoeging in verband met keuringen door de UWV wordt ongedaan gemaakt. De gekozen financieringsconstructie heeft niet het gewenste effect en wordt vervangen door een constructie buiten het gemeentefonds. Zomernota

12 b. Cumulatieregeling gemeentefonds De regeling cumulatieregeling gemeentefonds - richt zich op de herverdeeleffecten in het gemeentefonds: het sociaal domein en het groot onderhoud. De effecten van de Inkomensvoorziening Participatiewet, een specifieke uitkering, blijven buiten de cumulatieregeling. De cumulatieregeling houdt in dat de cumulatieve nadelen als gevolg van herverdeling worden beperkt tot 15 euro per inwoner per jaar. Gemeenten met een groter nadeel ontvangen een suppletie. Gemeenten met de grootste nadelen ontvangen suppleties voor 2020 en later in 2019 in de vorm van een afkoopsom. Het totaal van de suppletie en de afkoopsom voor onze gemeente is in 2019 een bedrag van 813 duizend euro. De duur van de overgangsregeling is daarmee vier jaar. Hiervan heeft een bedrag van 394 duizend euro betrekking op 2019, een bedrag van 269 duizend euro op 2020 en een bedrag van 150 duizend euro op c. Huishoudelijk Hulp Toelage De middelen huishoudelijk hulp toelage (HHT) worden de gemeenten beschikbaar gesteld voor het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp, teneinde zoveel mogelijk volwaardige werkgelegenheid te behouden. d. Nominale compensatie De prijsgevoelige budgetten in de begroting zijn gebaseerd op het prijspeil In deze zomernota worden de budgetten op het niveau 2016 gebracht. Als basis voor die bijstelling wordt het bruto binnenlands product (BBP) marktprijzen genomen zoals opgenomen in het Centraal Economisch Plan (CEP) 2015 van het Centraal Plan Bureau (CPB). Het percentage bedraagt 0,8%. De compensatie voor loonontwikkelingen bedraagt 2,0%. e. Integratie-uitkering WMO De integratie-uitkering WMO is geactualiseerd en geïndexeerd. De mutaties leiden in structurele zin tot een positieve bijstelling van 53 duizend euro vanaf het jaar f. Groot onderhoud gemeentefonds tweede fase De wijzigingen die het gevolg zijn van het groot onderhoud worden in het uitkeringsjaar 2016 in één keer ingevoerd. Het effect op de algemene uitkering wordt door een overgangsregeling voor het groot onderhoud in twee jaar gerealiseerd. Het nog resterende herverdeeleffect uit de eerste fase van het groot onderhoud wordt hierin meegenomen, met een realisatie in diezelfde twee jaar. Daarnaast wordt invulling gegeven aan de bestuurlijke afspraak van een maximaal nadelig effect van 15 euro per inwoner per jaar. Nadeelgemeenten ontvangen een positieve suppletie en realiseren het herverdeeleffect in twee gelijke delen: 50% in 2016 en 100% in Zomernota

13 2. Mutaties uitgavenniveau als gevolg van de mei circulaire In onderstaande tabel wordt een specificatie gegeven van de mutaties in het uitgaven niveau o.b.v. de meicirculaire: Specificatie mutaties uitgavenniveau obv de mei- circulaire Mutaties die doorwerken in het uitgavenniveau g Stelpost lagere uitgaven 3 d's in het sociale domein (zie a) h Cumulatieregeling gemeentefonds (zie b) i Huishoudelijke hulp toelage (HHT) ( zie c) j Stelpost loon- en prijscompensatie (zie d) k Indexering belasting- en legesopbrengst Bijstelling algemene uitkering gemeentefonds g. Stelpost lagere uitgaven 3d s in het sociale domein (zie a) Voor zover in de algemene uitkering nadelen optreden die verband houden met de nieuwe taken in het sociaal domein is in het coalitieakkoord vermeld dat die kortingen binnen de budgetten worden opgevangen en dus geen gevolgen mogen hebben voor het begrotingsresultaat.. Om die reden worden de budgetten voor de uitvoering van de nieuwe taken verlaagd. h. Cumulatieregeling gemeentefonds De middelen die in het gemeentefonds worden gestort ter verzachting van de herverdeeleffecten als gevolg van het groot onderhoud gemeentefonds en van de korting op het sociale domein worden ook aan de uitgavenkant van de begroting geraamd. i. Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) Het rijk heeft voor 2015 en 2016 extra gelden ter beschikking gesteld ten behoeve van een zachte landing van de 40 % bezuiniging op het budget voor de hulp bij het huishouden. Zoals beschreven in de eerste bestuursrapportage 2015 is het door de inzet van deze HHT- gelden mogelijk om een deel van het personeel dat werkzaam is in de huishoudelijke ondersteuning tijdelijk aan het werk te houden. Cliënten die bij herindicatie te maken krijgen met een verminderd aantal uren voor de zware huishoudelijke taken, kunnen deze uren tegen een gereduceerd tarief tijdelijk bijkopen (door de gemeentelijke inzet van de HHT- gelden). Daarnaast worden de HHT- gelden ingezet (in afwachting van een te realiseren voorliggende voorziening) voor de wasverzorging. j. Stelpost loon- en prijscompensaties De ramingen in de 1e bestuursrapportage 2015 zijn gebaseerd op het loonniveau Overeenkomstig de financiële uitgangspunten dienen de ramingen in de programmabegroting 2016 te zijn gebaseerd op het loonniveau De loonontwikkeling is gebaseerd op de compensatie die we in het gemeentefonds ontvangen. Het percentage is conform de mei- circulaire 2014 bedraagt 2,0%. De prijsontwikkeling is gebaseerd op het prijspeil In deze zomernota worden de budgetten op het niveau 2016 gebracht.. Als basis voor die bijstelling wordt het bruto binnenlands product (BBP) marktprijzen Zomernota

14 genomen zoals opgenomen in het Centraal Economisch Plan (CEP) 2014 van het Centraal Plan Bureau (CPB). Het percentage bedraagt 0,8%. Voor de betreffende kosten worden gemeenten gecompenseerd door de beheerders van het gemeentefonds (zie de toelichting onder de letter d). k. Indexering belasting- en legesopbrengsten De verwachte belasting- en legesopbrengsten worden gecorrigeerd naar het prijspeil Deze indexering bedraagt 0,8% (bruto binnenlands product (BBP) marktprijzen CEP 2014 van de Centraal Plan Bureau). Zomernota