26 januari Drie jaar na lancering van de Eerlijke Bankwijzer. Onderzoeksresultaten van drie jaar Eerlijke Bankwijzer

Transcriptie

1 26 juari Drie jaar na lcering v de Eerlijke Bkwijzer De Eerlijke Bkwijzer doet onderzoek naar het maatschappelijk beleid en de praktijkvoering v Nederldse bkgroepen. Op de website eerlijkebkwijzer.nl kunnen consumenten hierover informatie vinden en een vergelijking maken tussen de scores v hun eigen bk en die v dere bken. Zie ook: Onderzoeksresultaten v drie jaar Eerlijke Bkwijzer Atal beleidsascherpingen in 20: In 20 hebben 4 v de door de Eerlijke Bkwijzer beoordeelde bkgroepen een hogere score gehaald vwege een meetbare verbetering v het beleid op één of meerdere duurzaamheidsthema s of sectoren. In totaal betreft dit 0 hogere scores. De volgende bkgroepen hebben deze hogere scores gekregen vwege verbeterd beleid: Friesld Bk (ldbouw; visserij, olie/gas; lenen a bken), ING (visserij; bonussen), NIBC (ldbouw; maakindustrie) en V Lschot (gezondheid; maakindustrie). Atal beleidsascherpingen in de afgelopen 3 jaar: Met uitzondering v Delta Lloyd 2 hebben alle 5 3 bken die sinds de lcering v de Eerlijke Bkwijzer in juari 2009 werden vergeleken, in de afgelopen drie jaar hun maatschappelijk beleid op meerdere thema s (bv. mensenrechten, natuur, wapens, belastingen & corruptie) en sectoren (bv. ldbouw, mijnbouw, olie & gas) in die mate agescherpt, dat dit leidde tot hogere scores. Uit onderzoek v de Eerlijke Bkwijzer zijn in de afgelopen drie jaar in totaal 05 4 meetbare ascherpingen v maatschappelijk beleid vastgesteld bij de bken die door de Eerlijke Bkwijzer worden vergeleken. Het onderzoek werd uitgevoerd door het economisch onderzoeksbureau Profundo in opdracht v de initiatiefnemers v de Eerlijke Bkwijzer (Oxfam Novib, FNV, Amnesty International, Milieudefensie en Dierenbescherming). Praktijkonderzoeken over de afgelopen 3 jaar: In 20 zijn de volgende praktijkonderzoeken uitgevoerd: naar investeringen v bken in 3 multinationale bedrijven die al jaren betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen; naar investeringen v bkgroepen in intensieve varkenshouderijen; naar trspartie over investeringsbeleid. 2 Friesld Bk, ING, NIBC en V Lschot. Delta Lloyd Bk is pas jaar geleden in de Eerlijke Bkwijzer opgenomen (per juari 20). 3 In totaal zijn 5 bken vergeleken op hun maatschappelijk beleid gedurende de afgelopen 3 jaar: ABN Amro, Aegon, ASN, Delta Lloyd Bk, DSB, Fortis, Friesld Bk, ING, NIBC, Rabobk en Robeco Direct, SNS Bk & Regio Bk, Triodos en V Lschot. In dit overzicht zal verder geen adacht worden besteed a Fortis Bk Nederld (per juli 200 gefuseerd met ABN Amro Bk) en DSB (in het najaar v 2009 failliet gega). SNS Bk en Regio Bk voeren hetzelfde beleid en zijn daarom samengevoegd onder SNS Reaal. Robeco Direct voert hetzelfde bkbeleid als de moederorgisatie Rabobk, om welke reden Rabobk sinds een jaar als bkgroep (dus inclusief Robeco Direct) wordt beoordeeld. V Lschot Bkiers is pas sinds het 2 e jaar v de Eerlijke Bkwijzer in de onderzoeken opgenomen (dus sinds juari 200) en Delta Lloyd en NIBC zijn dat pas sinds jaar (juari 20). Anno juari 202 worden bkgroepen vergeleken in de onderzoeken v de Eerlijke Bkwijzer. 4 Dit is met inbegrip v een zestal ascherpingen v maatschappelijk beleid in het eerste jaar v deze verslagperiode door Fortis Bk Nederld en één ascherping, eveneens in het eerste jaar, door DSB Bk.

2 In de eerste 2 jaar v de Eerlijke Bkwijzer zijn praktijkonderzoeken uitgevoerd naar investeringen in omstreden wapenbedrijven, duurzame elektriciteit en de kledingindustrie. Uitkomsten uit de praktijkonderzoeken: De meeste bkgroepen toonden de principiële bereidheid om mee te werken a praktijkonderzoeken door desgevraagd inzage te geven in (een deel v) de praktijkvoering. Enkele opvallende uitkomsten uit de praktijkonderzoeken: Veel bkgroepen passen hun mensenrechten-, arbeidsrechten- en dierenwelzijnsbeleid niet op een structurele, resultaatgerichte en trsparte wijze toe. Veel bkgroepen die investeren in (t.a.v. sociale en milieu-issues) risicovolle bedrijfstakken, of zelfs investeren in bedrijven waarv bekend is dat ze al jarenlg betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen, blijken wel enige vorm v engagement (een kritische dialoog met het bedrijf in kwestie) te voeren. Zij kunnen echter veelal niet atonen dat er duidelijke afspraken over de gewenste bedrijfsvoering zijn vastgelegd in contracten met klten, dat engagement structureel plaatsvindt (in plaats v incidenteel), welke resultaten met engagementprocessen worden beoogd, en wat zij exact hebben opgeleverd; Er zijn grote verschillen zichtbaar in de uitkomst v enkele praktijkonderzoeken: ten azien v investeringen in elektriciteit viel bijvoorbeeld op dat ABN Amro en Rabobk veel meer investeren in duurzame elektriciteit d in fossiele brdstoffen, terwijl bijvoorbeeld Aegon en ING meer in fossiele brdstoffen investeren. In het praktijkonderzoek over investeringen in de kledingsector viel op dat ASN, ING en Triodos scherper controleren of arbeidsnormen worden nageleefd d dere bken; Ten azien v trspartie over investeringen valt op dat veel bkgroepen zich niet eens goed houden a internationale richtlijnen hiervoor, ondks het feit dat ze dit wel al jarenlg pretenderen. Reacties v bkgroepen op de resultaten v praktijkonderzoeken en follow up gesprekken leveren een wisselend beeld op. Na publicatie v het onderzoek naar investeringen in omstreden wapens hebben alle 6 bekritiseerde bkgroepen hun beleid agescherpt (overigens nog niet in alle gevallen zo verregad als de Eerlijke Bkwijzer graag zou zien); Veel bkgroepen gaven a meer te willen investeren in duurzame energie; Veel bkgroepen gaven a een stap te willen zetten tot grotere trspartie over hun investeringen. Ook gaf een atal bkgroepen a meer inzicht te willen geven in hun engagement met zakelijke klten over sociale en milieu-issues, en afspraken voor verbeteringen beter vast te willen leggen in kltovereenkomsten. Dit zijn positieve signalen, die hopelijk ook zullen leiden tot het zo spoedig mogelijk waarmaken v deze toezeggingen en agekondigde verbeteringen. Dat er voor een flink atal bken nog grote ksen op verbetering v de praktijkvoering zijn, moge (ook) wel blijken uit de zorgelijke uitkomsten v de praktijkonderzoeken naar investeringen in bedrijven die al jaren betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen, en naar investeringen in intensieve varkenshouderijen. Conclusies op basis v 3 jaar onderzoek v de Eerlijke a. Positief: vrijwel alle bkgroepen hebben in de verslagperiode (de afgelopen drie jaar) hun maatschappelijk beleid op diverse sociale en milieu-issues agescherpt. Er zijn duidelijke koplopers, relatieve voorlopers, middenmoters en achterblijvers te identificeren. Over het geheel genomen is er een duidelijke trend te zien v verbeterend maatschappelijk beleid. Enkele bken halen reeds maximale scores voor hun beleid op vrijwel alle thema s en sectoren; b. Praktijkonderzoeken wijzen uit dat MVO-aspecten vaak niet structureel, resultaatgericht en op trsparte wijze wordt toegepast in relaties met zakelijke klten. Het gebrek a trspartie over investeringen in lden en/of bedrijven is voor de Eerlijke Bkwijzer en naar onze overtuiging voor veel consumenten een punt v grote zorg; c. Alle betrokken bkgroepen werken mee met de Eerlijke Bkwijzer door inzage te geven in (nieuw) beleid. De bkgroepen toonden meestal de principiële bereidheid om mee te werken a de praktijkonderzoeken, door desgevraagd inzage te geven in (een deel v) de 2

3 praktijkvoering. De reacties op de uitkomsten v praktijkonderzoeken leveren een wisselend beeld op. De Eerlijke Bkwijzer spreekt de hoop uit dat de bkgroepen: hun beleid op sociale, milieu- en dierenwelzijn-onderwerpen zeer spoedig verder zullen verbeteren. Dit geldt in het bijzonder voor de bkgroepen die op een (soms fors) atal maatschappelijke thema s en sectoren geen beleid, onvoldoende beleid of matig beleid voeren; op korte termijn grotere openheid zullen tonen over hun investeringen in en engagementactiviteiten met zakelijke klten, hun duurzaamheidsbeleid en hun maatschappelijke jaarverslaglegging; zowel bij de kredietverstrekking als in het vermogensbeheer expliciet(er) kiezen voor duurzame investeringen (bijvoorbeeld in duurzame energie) en dat zij bedrijven structureler en resultaatgerichter amoedigen tot verdere verduurzaming en het tegenga v misstden. Oxfam Novib FNV Mondiaal Amnesty International Milieudefensie Dierenbescherming IKV Pax Christi De doelstelling v de Eerlijke Bkwijzer, verduurzaming v bken met behulp v consumenten wordt gesteund door de volgende orgisaties: BothEnds, CNV, Cordaid, Eurogroup for Animals, Green Cross Nederld, Greenpeace, Hivos, ICCO, St. Natuur en Milieu, NIZA, TNI, VBDO en WSPA juari 202 3

4 Enkele conclusies per bkgroep: ABN Amro Heeft op enkele thema s/sectoren wezenlijke beleidsascherpingen doorgevoerd, maar het tempo v ascherpingen v beleid ligt zeer laag. Pretenties om weer als vouds een relatieve voortrekkersrol te ga spelen op duurzaamheid worden vooralsnog niet waargemaakt. Concrete zorgpunten zijn onder meer de onvoldoendes voor beleid op klimaat, gezondheid, dierenwelzijn, trspartie, maakindustrie en lenen a bken. ABN Amro scoorde bovengemiddeld (in vergelijking met een atal dere bken) in de praktijkonderzoeken naar investeringen in omstreden wapenproducenten en duurzame elektriciteit, maar scoorde matig in praktijkonderzoeken naar investeringen in de kledingsector en intensieve varkenshouderijen, en 'slecht' in investeringen in bedrijven die al jarenlg betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen, alsmede trspartie over investeringen. Positief is dat ABN Amro in 20 voor het eerst in jaren weer een maatschappelijk jaarverslag heeft uitgebracht, nadat het dit jarenlg als een v de weinige bken niet had gepubliceerd. Bonusbeleid is voor bestuurders verduurzaamd maar voor een kleine groep zakenbkiers niet. Op 3 onderzochte thema s en sectoren scoort ABN Amro nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. Aegon Aegon scoort onvoldoende of matig op vrijwel alle beleidsthema s (bijvoorbeeld wapens, dierenwelzijn, gezondheid, mensenrechten) en voert vrijwel geen enkel maatschappelijk beleid op (gevoelige) sectoren als olie/gas en maakindustrie. Het tempo v beleidsascherpingen ligt zeer laag. Aegon scoorde tevens ondergemiddeld in de meeste praktijkonderzoeken: naar investeringen in omstreden wapenbedrijven, duurzame elektriciteit, investeringen in de kledingsector, in bedrijven die al jaren betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen en varkenshouderijen. Aegon scoorde wel wat beter in het praktijkonderzoek naar trspartie over investeringen door het onderzoeksbureau inzicht te geven in haar investeringen. Bonusbeleid is gematigd maar onvoldoende gebaseerd op duurzame criteria. Positief is dat Aegon eind 20 haar maatschappelijk beleid groepsbreed heeft uitgerold. Op 2 onderzochte thema s en sectoren scoort Aegon nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. ASN ASN scoort goed op vrijwel alle beleidsterreinen. Op 4 beleidsterreinen scoort ASN voldoende. ASN heeft diverse malen nieuw sociaal- en milieubeleid geformuleerd en waar mogelijk beleid nog verder agescherpt. ASN Bk behoort tot de koplopers ten azien v duurzaam investeringsbeleid. In alle praktijkonderzoeken scoorde ASN (vrijwel) optimaal en daarmee ver bovengemiddeld. Bonusbeleid is zeer gematigd. Op 0 onderzochte thema s en sectoren scoort ASN nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. Delta Lloyd Delta Lloyd scoort soms matig maar meestal onvoldoende op maatschappelijke beleidsterreinen, waaronder dierenwelzijn, klimaat, mensenrechten en arbeidsrechten. Delta Lloyd is de enige bkgroep die, sinds het in de Eerlijke Bkwijzer wordt vergeleken, nog op geen enkel beleidsterrein enige meetbare vooruitgg heeft geboekt. Delta Lloyd scoorde slecht in het praktijkonderzoek varkenshouderijen (dierenwelzijn) en onvoldoende in het praktijkonderzoek trspartie over investeringen (een positieve uitzondering vormde beleggingsfondsen; hier is Delta Lloyd wel trspart over). Bonusbeleid is gematigd maar onvoldoende gebaseerd op lge termijndoelstellingen. Op onderzochte thema s en relevte sectoren scoort Delta Lloyd nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. 4

5 Friesld Bk Friesld Bk scoort op de meeste beleidsterreinen onvoldoende of matig (waaronder op dierenwelzijn, natuur, klimaat), maar scherpte eind 20 beleid a op een atal sectoren (waaronder op ldbouw, visserij en maakindustrie). De bk heeft ook de ambitie uitgesproken het komende jaar verdere stappen te zetten naar duurzaamheid. Friesld Bk voert een prima wapenbeleid. Trspartie blijft een zorgpunt (geen maatschappelijk jaarverslag). Friesld Bk scoorde bovengemiddeld in de praktijkonderzoeken naar investeringen in omstreden wapenproducenten en bedrijven die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen, gemiddeld in het praktijkonderzoek naar investeringen in de kledingsector, ondergemiddeld in het praktijkonderzoek duurzame elektriciteit en onvoldoende in de praktijkonderzoeken over investeringen in varkenshouderijen en trspartie. Bonusbeleid is gematigd maar onvoldoende gebaseerd op duurzame criteria. Op 3 onderzochte thema s en relevte sectoren scoort Friesld Bk nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. ING ING scoort bovengemiddeld op een atal beleidsterreinen, waaronder mensenrechten, arbeidsrechten, natuur, ldbouw en bosbouw. In het afgelopen jaar heeft ING beleid agescherpt op visserij en bonussen. Teleurstellend blijft beleid op onder meer klimaat, dierenwelzijn en trspartie. ING kwam niet goed uit het praktijkonderzoek naar omstreden wapenhdel, maar heeft sindsdien wel enkele ascherpingen doorgevoerd in haar wapenbeleid. Een zorgpunt blijft desondks dat ING nog altijd investeert in bedrijven die wapens leveren a dictators. ING scoorde onvoldoende in praktijkonderzoeken naar investeringen in bedrijven die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen, alsmede varkenshouderijen. ING scoorde onvoldoende in het praktijkonderzoek over trspartie over investeringen (muv beleggingsfondsen, die wel trspart bleken te zijn). ING scoorde ondergemiddeld in het praktijkonderzoek duurzame elektriciteit maar bovengemiddeld in het praktijkonderzoek naar investeringen in de kledingsector. Bonusbeleid is voor bestuurders verduurzaamd maar voor zakenbkiers niet. Op 0 onderzochte thema s en sectoren scoort ING nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. NIBC NIBC scoort hooguit matig maar vaker onvoldoende op beleidsterreinen als mensenrechten, arbeidsrechten, dierenwelzijn en trspartie. In het afgelopen jaar heeft NIBC wel beleid agescherpt voor ldbouw en maakindustrie. NIBC voert een prima wapenbeleid. NIBC scoorde onvoldoende in het praktijkonderzoek naar trspartie over investeringen, maar werkt nu wel a verbetering v trspartiebeleid. Bonusbeleid is gematigd maar onvoldoende gebaseerd op lge termijn en duurzame criteria. Op 3 onderzochte thema s en relevte sectoren scoort NIBC nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog beleidsverbeteringen mogelijk. Rabobk Rabobk scoort bovengemiddeld op beleid voor onder meer klimaat, trspartie, ldbouw en visserij. Scores voor onder meer beleid op mensenrechten, dierenwelzijn en maakindustrie zijn tot op heden echter onvoldoende of matig. Rabobk scoorde ongunstig in het praktijkonderzoek naar controversiële wapenhdel (met name vwege de investeringen v dochter Robeco in een reeks omstreden wapenbedrijven), maar Robeco heeft sindsdien haar wapenbeleid wel verbeterd en werkt momenteel a verdere ascherping hierv. Rabobk scoorde bovengemiddeld in het praktijkonderzoek duurzame elektriciteit. Rabobk scoorde matig in de praktijkonderzoeken naar investeringen in de kledingsector, in bedrijven die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen en varkenshouderijen. Rabobk scoorde onvoldoende in het praktijkonderzoek over trspartie over investeringen (muv beleggingsfondsen, die wel trspart bleken te zijn). Bonusbeleid is voor bestuurders verduurzaamd maar voor zakenbkiers niet. Op 0 onderzochte thema s en sectoren scoort Rabobk nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. 5

6 SNS Reaal (SNS Bk en Regio Bk) SNS scoort voldoende op beleid voor arbeidsrechten, wapens, dierenwelzijn en ldbouw, en goed op visserij. Hier staat tegenover dat beleid op onder meer klimaat, mensenrechten, natuur, gezondheid en trspartie onvoldoende is. In 20 heeft SNS geen meetbare beleidsascherpingen doorgevoerd op enig onderwerp dat door de Eerlijke Bkwijzer wordt onderzocht. Helaas heeft SNS als enige bkgroep niet meegewerkt a het praktijkonderzoek naar investeringen in de kledingsector. SNS scoorde redelijk in het praktijkonderzoek naar investeringen in bedrijven die mensenrechten schenden, maar scoorde slecht in het praktijkonderzoek naar investeringen in varkenshouderijen. SNS scoorde onvoldoende in het praktijkonderzoek naar trspartie en heeft geweigerd medewerking te verlenen a dit onderzoek. Bonusbeleid is gematigd maar onvoldoende gebaseerd op lge termijn en duurzame criteria. Op 3 onderzochte thema s en sectoren scoort SNS Reaal nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. Triodos Triodos scoort goed op vrijwel alle beleidsterreinen. Op 3 beleidsterreinen scoort Triodos voldoende. Triodos heeft enkele malen sociaal- en milieubeleid nog verder agescherpt. Triodos behoort tot de koplopers ten azien v duurzaam investeringsbeleid. In alle praktijkonderzoeken scoorde Triodos (vrijwel) optimaal en daarmee ver bovengemiddeld. Triodos keert geen bonussen uit. Op 0 onderzochte thema s en sectoren scoort Triodos nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog beleidsverbeteringen mogelijk. V Lschot V Lschot heeft een goed wapenbeleid en ook beleid voor mensenrechten, arbeidsrechten, gezondheid en maakindustrie is voldoende. In de afgelopen 2 jaar heeft V Lschot haar beleid op een fors atal sociale en milieu-onderwerpen verbeterd. Beleid voor bijvoorbeeld klimaat, dierenwelzijn, belastingen en trspartie is nog matig of onvoldoende. V Lschot komt niet onverdeeld positief uit praktijkonderzoeken: werkte helaas niet mee a het praktijkonderzoek duurzame elektriciteit, scoorde onvoldoende in het praktijkonderzoek naar investeringen in de kledingsector en matig in het praktijkonderzoek naar investeringen in bedrijven die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. In het praktijkonderzoek trspartie scoorde V Lschot onvoldoende, muv openheid over investeringen in staatsobligaties en beleggingsfondsen. Het bonusbeleid v V Lschot is voor bestuurders gematigd, maar onvoldoende gebaseerd op de lge termijn en duurzame criteria. Op 7 onderzochte thema s en relevte sectoren scoort V Lschot nog lager d voldoende/goed en zijn dus nog de nodige beleidsverbeteringen mogelijk. 6

7 Bijlage : Praktijkonderzoeken v de Eerlijke Bkwijzer in eerste 3 jaar - beknopte uitkomst & follow up:. Investeringen in controversiële wapenproducenten- en hdelaars (i.s.m. IKV Pax Christi). 5 Publicatie: juli 2009 Beknopte uitkomst: 6 v de 2 onderzochte Nederldse bken investeren in omstreden wapenbedrijven (Aegon, ING, SNS Bk + Regio Bk, Rabobk + Robeco). Alle 6 met door klten beheerd vermogen. Twee hierv (ING en Rabobk) daarnaast ook met eigen geld. Follow up: Eind 2009 scherpen 5 v de 6 bekritiseerde bken hun wapenbeleid op punten a (Aegon niet), al blijven enkele concrete zorgpunten besta, met name tav kernwapens en wapenhdel met omstreden regimes. 6 Robeco heeft eind 20 agegeven op korte termijn beleid verder te willen ascherpen tav wapenhdel met omstreden regimes. 2. Investeringen in duurzame elektriciteit (ihkv klimaatbeleid). 7 Publicatie: mei 200 Beknopte uitkomst: De meeste bken die in elektriciteit investeren, investeren meer in fossiele energie d in duurzame energie. Voor een beperking v de opwarming v de aarde tot 2 graden Celsius, moet er de komende 20 jaar twee keer zoveel geïnvesteerd worden in duurzame elektriciteit als in fossiele stroom. 8 Follow up: Enkele maden voor publicatie v genoemd praktijkonderzoek publiceerden de CEO s v 0 grote Nederldse bken reeds een gezamenlijke oproep a de regering, waarin ze zich committeren a het belg v geen temperatuurstijging boven 2 graden, de intentie uitspreken om meer te investeren in duurzame energie, beloven mee te werken a genoemd praktijkonderzoek v de Eerlijke Bkwijzer en een oproep doen a de regering om een lgjarig wettelijk systeem in te stellen om investeringen in duurzame energie te bevorderen. 9 Bken hebben agegeven mee te zullen werken a een 2 e meting over investeringen in duurzame elektriciteit (praktijkonderzoek) in april Investeringen in de kledingsector (ihkv arbeidsrechtenbeleid, i.s.m. Schone Kleren Campagne). 0 Publicatie: september 200 Beknopte uitkomst: Acht v de elf grootste bken in Nederld scoren matig tot slecht als het gaat om de controle op de naleving v arbeidsnormen in de kledingsector. Alle bken verstrekken leningen a, of beleggen in, producenten v kleding en grote kledingwinkelketens. Vooral SNS stelde teleur door onvoldoende mee te werken en Aegon en V Lschot Bkiers scoorden onvoldoende. Daartegenover sta een voldoende score voor ING en goede score voor Triodos en ASN Bk

8 Follow up: Tijdens een leerbijeenkomst over dit praktijkonderzoek in juni 20 gaven alle 6 awezige bkgroepen a inzicht te hebben gekregen en bereid te zijn om verbeteringen door te voeren (het belg v het vastleggen v afspraken in overeenkomsten met klten, het instellen v een MVO-sc om klten beter te kunnen beoordelen, initiatief tot (gezamenlijke) engagement richting kledingbedrijven om arbeidsrechten in ketens beter te garderen etc). 4. Investeringen in 3 grondstofwinnende bedrijven (Shell, Vedta, Barrick Gold) die al jaren betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. 2 Publicatie: februari 20 Beknopte uitkomst: Nederldse bkgroepen die in Shell, Vedta Resources en Barrick Gold investeren oefenen te weinig druk uit op deze bedrijven om te voorkomen dat hun activiteiten tot schendingen v mensenrechten leiden. Sommige v de negen onderzochte bkgroepen spreken de bedrijven niet of nauwelijks a op hun betrokkenheid bij schendingen v mensenrechten. Sommige dere bken ga wel intensief met de bedrijven over mensenrechten in gesprek, maar doen dat volgens de Eerlijke Bkwijzer te vrijblijvend. Ten slotte zijn er nog enkele bken die op basis v mensenrechten- of duurzaamheidscriteria bewust niet in de gewraakte bedrijven willen investeren. ABN Amro respectievelijk ING en Aegon scoren drie keer 'slecht' resp. 'onvoldoende'. Rabobk en V Lschot engagen wél structureel in dit kader, maar scoren toch nog maar 'matig': Rabo twee keer, wt is één keer om finciële redenen 'niet actief', V Lschot drie keer. SNS scoort twee keer 'goed' en één keer 'matig'. ASN, Friesld Bk en Triodos scoren drie keer 'goed'. 3 Follow up: Eind mei 20 orgiseerde de Eerlijke Bkwijzer een expertmeeting, waarbij alle betrokken bkgroepen, en een atal dere finciële instellingen waren vertegenwoordigd, Het belgrijkste doel was te leren v de verschillende praktijkervaringen met engagement, om zo beter te kunnen onderscheiden wat goed engagement kenmerkt, en welke dilemma's er zijn. De reacties op deze bijeenkomst waren zeer positief. 5. Investeringen in varkenshouderijen (ihkv dierenwelzijn). 4 Publicatie: juli 20 Beknopte uitkomst: De drie bken die het meeste geld uitlenen a Nederldse varkenshouderijen doen te weinig om de leefomstdigheden v varkens te verbeteren. Rabobk, ABN AMRO en ING scoren matig. Volgens het onderzoek proberen de bken weliswaar betere huisvesting te stimuleren door varkensbedrijven hierop a te spreken of voordeeltjes bij de finciering te geven, maar leidt dat niet tot ruimere varkensstallen. Uit het onderzoek blijkt verder dat zes v de elf onderzochte finciële instellingen slecht scoren bij het beleggen in buitenldse, beursgenoteerde varkenshouderijen. De zes bkgroepen (naast ING en Rabobk ook Aegon, Delta Lloyd, Friesld Bk en SNS Reaal) proberen op geen enkele atoonbare mier verbeteringen in de huisvesting voor elkaar te krijgen. 5 Follow up: In maart 202 is een leerbijeenkomst gepld waar een atal bkgroepen a zullen deelnemen om de uitkomst v dit onderzoek te bespreken

9 6. Trspartie over investeringen. 6 Publicatie: september 20 Beknopte uitkomst: De meeste Nederldse bken houden een groot deel v hun investeringen geheim. Consumenten kunnen onvoldoende achterhalen in welke bedrijven of overheden hun bk investeert. Ook blijken de meeste bkgroepen niet volledig te voldoen a internationale richtlijnen voor trspartie (GRI) ondks dat ze dit wel pretenderen. V de elf onderzochte bkgroepen krijgen er acht een onvoldoende voor openheid over hun bkinvesteringen en/of vermogensbeheer. De positieve uitzondering vormen beleggingsfondsen v bkgroepen; deze zijn vaak wel trspart. 7 Follow up: In reactie op het praktijkonderzoek gaf V Lschot a dat het in de maatschappelijke jaarrapportage over 20 wel informatie wil ga opnemen over engagement met klten in de kredietportefeuille en gaf Friesld Bk a dat het nadrukkelijker de dialoog over maatschappelijke issues met haar relaties wil opzoeken. ABN Amro reageerde dat het opener zou worden over private bking als de fusie met Fortis is afgerond en dat het dit zou doen conform onafhkelijke internationale richtlijnen. 8 Verder: tijdens een overleg met vertegenwoordigers v 9 bkgroepen in oktober 20 gaven deze a allemaal bereid te zijn om op trspartie over hun investeringen een stap te willen zetten door serieus te overwegen om trspartie over investeringen en leningen op SBI niveau 2 te brengen (eerste 2 cijfers); dit betreft een nadere uitsplitsing op sectoren die meer duidelijkheid geeft waarin bken investeren. De Projectgroep Eerlijke Bkwijzer overweegt tenslotte op termijn een update v het onderzoek uit te brengen amro.nl%2fnu%2fachtergrond%2ftrspartieonderzoek-eerlijke-bkwijzer 9

10 Bijlage 2: Beleidsascherpingen v bken in eerste 3 jaar onderzoek:. ABN Amro Bk: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): 4 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 2 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): Totaal na drie jaar (juari 202): 7 e kwartaal-update (april 2009): 0 2 e kwartaal-update (juli 2009): 0 3 e kwartaal-update (oktober 2009): 0 4 e kwartaal-update (juari 200): e kwartaal-update (april 200): 20 6 e kwartaal-update (juli 200): 0 8 e kwartaalupdate (juari 20): 2 0 e kwartaalupdate (juni 20): Aegon Bk: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): 7 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 2 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): 0 Totaal na drie jaar (juari 202): 9 e kwartaal-update (april 2009): e kwartaal-update (juli 2009): 0 3 e kwartaal-update (oktober 2009): 0 4 e kwartaal-update (juari 200): 0 5 e kwartaal-update (april 200): 0 6 e kwartaal-update (juli 200): e kwartaalupdate (juari 20): 0 9 Thema s: wapens, belastingen & corruptie. Sectoren: ldbouw, maakindustrie 20 Sector: visserij 2 Sector: ldbouw. ABN AMRO Bk heeft per juari 20 de verdergade Fortis Agri Commodities Sustainability Policy met supplementen voor palmolie, koffie, cacao, soja, katoen en suiker overgenomen. 22 ABN Amro heeft een meetbare ascherping v beleid doorgevoerd (op trspartie), maar dit heeft niet geresulteerd in een hogere score: weliswaar publiceerde ABN Amro in 20 voor het eerst in jaren weer een maatschappelijk jaarverslag (grotendeels) volgens internationale criteria (nadat het dit enkele jaren niet had gepubliceerd); de bk publiceert echter nog niet haar maatschappelijk (sector/thema) beleid. 23 Thema s: klimaat, mensenrechten, arbeidsrechten, wapens, natuur, belastingen & corruptie, trspartie 24 Thema s: dierenwelzijn en belastingen & corruptie

11 0 e kwartaalupdate (juni 20): 0 3. ASN Bk: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): 7 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 2 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202) 0 Totaal na drie jaar (juari 202): 9 e kwartaal-update (april 2009): 25 2 e kwartaal-update (juli 2009): e kwartaal-update (oktober 2009): 0 4 e kwartaal-update (juari 200): 27 5 e kwartaal-update (april 200): 0 6 e kwartaal-update (juli 200): e kwartaalupdate (juari 20): 0 0 e kwartaalupdate (juni 20): 0 4. Delta Lloyd In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): n.v.t. 29 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): n.v.t. In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): 0 Totaal na een jaar (juari 20): 0 0 e kwartaalupdate (juni 20): 0 5. Friesld Bk: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): 4 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 0 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): 4 Totaal na drie jaar (juari 202): Thema s: belastingen & corruptie Sectoren: ldbouw, dammen, visserij, bosbouw, mijnbouw Thema: gezondheid Thema: natuur, sector: maakindustrie Delta Lloyd is pas per juari 20 opgenomen in de Eerlijke Bkwijzer

12 e kwartaal-update (april 2009): e kwartaal-update (juli 2009): 3 3 e kwartaal-update (oktober 2009): 0 4 e kwartaal-update: (juari 200): 0 5 e kwartaal-update (april 200): 0 6 e kwartaal-update (juli 200): 0 8 e kwartaalupdate (juari 20): 0 0 e kwartaalupdate (juni 20): 0 e kwartaalupdate (oktober 20): ING Bk: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 0 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202) 2 Totaal na drie jaar (juari 202): 3 e kwartaal-update (april 2009): 0 2 e kwartaal-update (juli 2009): 0 3 e kwartaal-update (oktober 2009): 33 4 e kwartaal-update (juari 200): e kwartaal-update (april 200): 0 6 e kwartaal-update (juli 200): 0 8 e kwartaalupdate (juari 20): 0 9 e kwartaalupdate (april 20): 35 0 e kwartaalupdate (juni 20): NIBC In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): n.v.t. 37 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): n.v.t. In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): 2 Totaal na een jaar (juari 20): 2 30 Thema s: klimaat, wapens. Sectoren: ldbouw 3 Thema s: klimaat, mensenrechten, arbeidsrechten, wapens, gezondheid, natuur, belastingen & corruptie. Sectoren: bosbouw, olie & gas, maakindustrie, bken 32 Sectoren: ldbouw, visserij, olie/gas, lenen a bken 33 Thema: wapens 34 T.a.v. thema trspartie: ING heeft in juari 200 herhaaldelijk de verwachting uitgesproken dat het beleidsstukken zou openbaren, maar dit is zelfs twee jaar later nog altijd niet gerealiseerd. Wel heeft ING per juari 200 een klachtenprocedure voor derden ingesteld. 35 Sector: visserij 36 Thema: bonussen 37 NIBC is pas per juari 20 opgenomen in de Eerlijke Bkwijzer

13 0 e kwartaalupdate (juni 20): Rabobk: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): 5 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 0 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202) 0 Totaal na drie jaar (juari 202): 5 e kwartaal-update (april 2009): 0 2 e kwartaal-update (juli 2009): 39 3 e kwartaal-update (oktober 2009): 0 4 e kwartaal-update (juari 200): e kwartaal-update (april 200): 0 6 e kwartaal-update (juli 200): 0 8 e kwartaalupdate (juari 20): 0 0 e kwartaalupdate (juni 20): 0 9. SNS Reaal (SNS Bk en Regio Bk): In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 4 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): 0 Totaal na drie jaar (juari 202): 5 e kwartaal-update (april 2009): e kwartaal-update (juli 2009): 0 3 e kwartaal-update (oktober 2009): 42 4 e kwartaal-update (juari 200): 0 5 e kwartaal-update (april 200): 0 6 e kwartaal-update (juli 200) 0 7 e kwartaal-update (september 200): e kwartaalupdate (juari 20): 0 0 e kwartaalupdate (juni 20): 0 38 Sectoren: ldbouw, maakindustrie 39 Thema: wapens 40 Sectoren: ldbouw, visserij, mijnbouw, olie & gas 4 Thema s: mensenrechten, arbeidsrechten, wapens, belastingen & corruptie. Sectoren: ldbouw, dammen, bosbouw, mijnbouw, olie & gas, maakindustrie 42 Thema: wapens 43 Thema: dierenwelzijn, sectoren: ldbouw, visserij en bken

14 0. Triodos Bk: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): 0 Totaal na drie jaar (juari 202): 2 e kwartaal-update (april 2009): 44 2 e kwartaal-update (juli 2009): 0 3 e kwartaal-update (oktober 2009): 0 4 e kwartaal-update (juari 200): 0 5 e kwartaal-update (april 200): 45 6 e kwartaal-update (juli 200): 0 8 e kwartaalupdate (juari 20): 0 0 e kwartaalupdate (juni 20): 0. V Lschot Bkiers: In het eerste jaar (periode juari 2009 juari 200): n.v.t. 46 In het tweede jaar (periode juari 200 juari 20): 6 In het derde jaar (periode juari 20 juari 202): 2 Totaal na twee jaar (juari 20): 8 5 e kwartaal-update (april 200): e kwartaal-update (juli 200) 0 8 e kwartaalupdate (juari 20): e kwartaalupdate (juni 20): Thema: trspartie 45 Sector: bken (Triodos kreeg een hogere score op haar beleid voor het lenen a dere bken, omdat zij atoonbaar nagaat of finciële instellingen voldoen a de algemene duurzaamheidscriteria v Triodos). 46 V Lschot Bkiers is pas na jaar (dus per juari 200) opgenomen in de Eerlijke Bkwijzer 47 Thema s: wapens en trspartie 48 Thema s: mensenrechten, arbeidsrechten, wapens en belastingen & corruptie 49 Thema: gezondheid. Sector: maakindustrie

15 Bijlage 3: Overzicht v de scores v bkgroepen no 26 juari 202: Themabeleid A B N A M R O A E G O N A S N B k Klimaatverdering Mensenrechten Arbeidsrechten Wapens Gezondheid Natuur Dierenwelzijn Belastingen en corruptie Trspartie en vertwoording D elt a Ll oy d Fr ies la nd B k IN G NI B C R ab ob k G ro ep S N S R ea al (e xc l. A S N B k) Tr io do s B k Bonussen Sectorbeleid Ldbouw 4 n.a. 5 n.a n.a. Dammen 3 n.a. 5 n.a. n.a. 3 n.a. 3 3 n.a. n.a. Visserij 3 n.a. 5 n.a. 5 3 n.a n.a. Bosbouw 3 n.a. 4 n.a. 2 4 n.a n.a. Mijnbouw 4 n.a. 5 n.a. n.a. 4 n.a. 4 2 n.a. n.a. Olie en gas 3 5 n.a n.a. n.a. Maakindustrie 2 5 n.a Bken Vermogensbeheer V L sc ho t B ki er s = slecht (geen beleid) 2 = onvoldoende 3 = matig 4 = voldoende 5 = goed (best mogelijke beleid volgens deze methodologie) n.a. = niet actief in deze sector en dus geen beleid verwacht