BODEMDALING KWELDERS AMELAND : OPSLIBBING, KLIFEROSIE, VEGETATIE EN BEWEIDING
|
|
- Gerrit Vedder
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BODEMDALING KWELDERS AMELAND : OPSLIBBING, KLIFEROSIE, VEGETATIE EN BEWEIDING Kees Dijkema - IMARES Texel Elske Koppenaal University Groningen Han van Dobben ALTERRA Wageningen Pieter Slim ALTERRA Wageningen Willem Molenaar Natuurcentrum Ameland
2 METHODEN > 2 SCHAALNIVEAU S: 2. GEBIEDSDEKKEND (gehele kwelder) : VEGETATIE-KAARTEN 1988, 199, 1997, 2, 29. KLIF-EROSIE 1949,1959,1969,1979,1986,199,1996,2,24,29. BEWEIDING alle jaren Audit 25: -REFERENTIE toevoegen = vergelijken met eiland zonder bodemdaling = PHD University Groningen, meetseries Schiermonnikoog. 1. TRANSECTEN JAARLIJKS (PQ- en SEB-meetnet) : HOOGTE EN VEGETATIE IN 4 PROEFVLAKKEN. Neerlands Reid - beweid De Hon - onbeweid
3 mei '9 juli '9 sept '9 nov '9 mei '94 juli '94 sept '94 nov '94 mar '95 aug '95 okt '95 jan '96 sept '96 dec '96 mar '97 aug '97 mar '98 aug '98 dec '98 mar '99 aug '99 dec '99 mar ' aug ' dec ' aug '1 dec '1 mar '2 sept '2 mar ' aug ' maart '4 sept '4 maart '5 sept '5 april '6 sept '6 maart '7 sept '7 april '8 sept '8 maart '9 sept '9 maart '1 sept '1 maart '11 sept '11 Opslibbing (mm) kweldervorming Kwelder-processen voorwaarden processen Kwelders boven in getij-zone } geringe hellingshoek lage golfenergie rond GHW-niveau pioniervegetatie kreken drainage kweldervegetatie opslibbing Opslibbing Neerlands Reid per zone Pionier zone (n=7) Lage kwelder (n=4) Midden kwelder (n=6) Hoge kwelder (n=4)
4 VOLGENDE STAP IN PROCES IS KLIF-EROSIE CYCLISCH PROCES: kweldervegetatie -> opslibbing -> hoogte-verschil met wadplaat -> klif-erosie -> terug naar wadplaat Oost Ameland in 5 deelgebieden: Kwelderklif van luchtfoto s in GIS AANWAS KLIF BODEMDALING Kuststrook Gemiddelde snelheid (m per jaar; cursief = niet significant) Deel Totaal
5 hoogte in mm opslibbing in mm hoogte in mm opslibbing in mm mm totaal BALANS op Neerlands Reid VRAAG: COMPENSATIE DOOR OPSLIBBING? Nieuwlandsrijd PQ.21 (overgang-vlakte=2) NEE: BODEMDALING = MAAIVELDDALING wad Opslibbing Neerlands Reid sept PQ bodemdaling 9/9 1/95 8/97 8/99 8/1 8/ 9/5 9/7 9/9 /11 duin Nieuwlandsrijd PQ.1 (oeverwal=) JA: OPSLIBBING = BALANS
6 hoogte in mm opslibbing in mm mm totaal hoogte in mm opslibbing in mm BALANS op De Hon? De Hon PQ 9.8 (overgang-vlakte=2) wad Opslibbing De Hon aug PQ SEDIMENTATIE : Dezelfde effecten als NR Meer opslibbing dan NR bodemdaling 8/95 8/97 8/99 9/1 8/ 9/5 1/7 9/9 9/11 duin NEE: BODEMDALING = MAAIVELDDALING JA: OPSLIBBING = BALANS De Hon PQ 9.4 (oeverwal=)
7 hoogte in mm opslibbing in mm mm t.o.v. NAP GHW Nes Sedimentatie-Erosie-Balk meting (SEB) GHW in mm Lop. gem. jr. Niet sign. trend,7 mm/j Randvoorwaarde = GHWjaarverschillen NES : : stijgend : fluctuerend. 15 Nieuwlandsrijd PQ.7 (overgang-vlakte=2) In meeste proefvlakken vlakt maaivelddaling significant af. Door afnemende bodemdaling en voortgaande opslibbing
8 % bedekking KWELDERVEGETATIE: Planten-groepen als indicator voor meten van SUCCESSIE / REGRESSIE in TRANSECTEN Maaiveldhoogte tov GHW % bedekking Maaiveldhoogte tov GHW 12 PQ 97 zonegrens - 17 cm: regressie naar lage kwelder 24; succ. Zoutmelde 24 (kom = 2) 4 12 PQ 95 zonegrens - 5 cm: veroudering Zeekweek 24; tijdelijk Zoutmelde 29 () Jf Jf Jf Jf Jf Qu Jfz Jf Qu* Xx5 Qu* Xx5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5-2 Jf Jf Jfl Jf Jf Jf Jf Jf Jfh Jfh Xy5 Xy5 Xy5 Xy5 Xy5 Xy5 Xy5 Xy pionier laag div. kwelder voedselrijk midden MAAIVELD (mm) FREQ (jaar -2) Voorbeeld ZAKKENDE kom: Regressie/verjonging. Dit in 5 % proefvlakken. pionier laag div. kwelder voedselrijk midden MAAIVELD (mm) FREQ (jaar -2) Vb. ZAKKENDE oeverwal: Successie/Veroudering. Dit in 45% proefvlakken. Statistische RANGORDE ABIOTISCHE factoren zegt hetzelfde over kwelder AMELAND: 1 e Hoogte maaiveld in 1986 = belangrijkste factor. 2 e Overvloedingfrequentie, beweiding en opslibbing. e Afstand tot kreek, ontwatering en neerslag.
9 ZONE-hypothese: opschuiven vegetatie-zones met hoogte KLOPT in 2 proefvlakken (= 5% regressie) op De Hon -> liggen ONDER ONDERGRENS ZONE -> Daarom door BODEMDALING. Op vegetatiekaart bevestigd. KLOPT meestal NIET, zones lijken vastgespijkerd. Statistische analyse ontkent ZONE-HYPOTHESE nog stelliger: Pionierzone en lage kwelder: opslibbing = balans -> UITREKENEN: GEEN VERANDERING VEGETATIE -> TOCH successie/ veroudering van vegetatie. Midden en hoge kwelder: negatieve opslibbingbalans -> UITREKENEN: REGRESSIE/ VERJONGING -> MAAR vegetatie verandert nauwelijks. In 5 % proefvlakken STERKE LINEAIRE VERANDERING NAAR OUDERE SUCCESSIE STADIA. Niet door bodemdaling / niet door zone hypothese verklaarbaar. Is autonome trend van veroudering naar Zeekweek.
10 SUCCESSIE / VEROUDERING KWELDERS % Netherlands salt marsh zones % 6% 4% 2% climax Pragmites climax Elytrigia green beach / brackish zone high marsh mid marsh low marsh % Westerschelde 1979 Ws 1998 Ws 24 Oosterschelde 1978 Os 1995 Os 21 Friesland 1982 Fr 1996 Fr 28 Groningen 1982 Gr 1996 Gr 28 Dollard 1981 Do 1999 Do 26 Tx Schorren 1985 Tx 1999 Tx 25 TS Boschplaat 1991 TS 1999 TS 26 (> gekarteerd) Ameland east 1988 Am 1997 Am 28 (incl. west) Schierm'oog 1984 Sc 1997 Sc 24 Rottumerplaat 1981 Rp 1991 Rp 24 Merendeel kwelders VEROUDERING met CLIMAX ZEEKWEEK : Ameland relatief STABIEL door beweiding & bodemdaling.
11 Runderbeweiding vak D afgenomen eind jaren tachtig en na 2. Vanaf 28 toegenomen, gevolg van veel langere graasperiode met minder vee. Vanaf 28 later inscharen voor weidevogelbeheer. Beweidingintensiteit vakken B + C afgenomen door later inscharen (runderen, paarden en schapen). Vanaf 28 vak B minder intensief beweid en vak C intensiever voor weidevogelbeheer. Ganzen-begrazing het grootst. Na 25 afgenomen door lager aantal brandganzen. Verschuiving brandganzen in westelijke richting naar polders Ameland.
12 Biodiversiteit tijdens afname bodemdaling PROGNOSE tot 225: DEZELFDE BEPERKTE EFFECTEN. NA AFNEMEN BODEMDALING VERSNELT SUCCESSIE = VEROUDERING VEGETATIE van pionierzone & lage kwelder. BODEMDALING heeft onverwacht POSITIEF EFFECT: LAGE KWELDER > veroudering naar climaxvegetatie met Zeekweek = TIJDELIJK afgeremd. MIDDEN & HOGE kwelder -> vertraagde successie = LANGDURIG -> ook na Climax ZEEKWEEK = alleen rel. STABIEL op AMELAND, BEWEIDE NR & ONBEWEIDE HON -> ELDERS GROEI.
13 CONCLUSIES monitoring kwelders Ameland: Effect bodemdaling op vegetatie is klein. Maaiveldhoogte nabij wad en kreken stabiel, nabij duinen zakt. Opslibbingbalans lager of negatief door bodemdaling. Remt veroudering = minder successie vegetatie naar hogere kwelder. Geleerd op Ameland : Kwelderplanten zakken bijna niet met de hoogtezones mee. Kwelderplanten vooral in periode VESTIGING afhankelijk van hoogteligging en drainagepatroon, daarna minder van hoogteligging.
14 RESERVE SLIDES
15 Kwelderzone 1986 PQ Drainage Hoogte t.o.v. ondergrens in 29 (neg. opsl. balans) Verandering vegetatietype > 211 Verandering soortengroepen periode Alle pq s PIONIER > NAP + 86 cm LAGE KWELDER > NAP cm MIDDEN KWELDER Beweid (raai ) > NAP cm Onbeweid (raai 9) > NAP + 16 cm HOGE KWELDER > NAP cm VERSTOORD: (26) - 8 (1989) (1991) (2) - 6 (1997) - 17 (1986) - 2 (1986) - 8 (1999) - 6 (2) Qu -> Ph Qq -> Qu Qq -> Pp Qu -> Qu Ss5 -> Ph Pps -> Ph5 Qq -> Ss Qq -> Qq Pj -> Xy5 Pp -> Pp P -> Ph P -> Ph5 Pp -> Ph5 Pp -> Xy P -> Ph5 Pp -> Ph5 Pl -> Ph5 Jf -> Jf Jf -> Jf Jfz -> Jf Jf -> Jfh Jfr -> Xy5 Jj -> Jj Jf -> Xy5 Jf -> Ph5 Jf -> Ph5 Jf -> Xy5 R -> Xy5 Rgv -> R* Xy -> Rgf Xy5r -> Xy* Rm -> Jm* Cr -> Xy5 kom: succ. Suaeda > Zoutmelde 211 kom: stabiel na > Suaeda extr. opslibbing -> succ. Kweldergras 29 kom: -> vertrapt 2, Schorrekruid 21 veroudering: Zoutmelde 24, Suaeda 21 veroudering: successie Zoutmelde 26 variabele pionierzone vorming jonge kwelder succ. Zeealsem 21 -> Zeekweek 21 stabiel int beweid, Zeealsem terug 27 extr. opslib. -> Zoutmelde 24, Suaeda 21 veroudering: successie Zoutmelde 27 afn. Pucc.; succ. Zeealsem, Zoutmel 29 afn. Pucc.; succ. Zoutm. 7, Zeekweek 211 veroudering: succ. Zoutmelde 2 veroudering: Zoutm. 1999, Zeekweek 211 veroudering: succ. Zoutmelde 1995 regressie -> successie; Zeealsem 1995 stabiel, Zeealsem ligplaats koeien: stabiel Zeealsem 1986 Zeealsem stabiel; succ. Zoutmelde 29 Zeekweek 1997; cycl. regr. 27; Zeekw. 29 stabiele Zoute Weide vanaf 1986 veroud: Zeekweek 24 -> tijd. Zoutmel 29 regr lage zone 24 -> succ Zoutmelde 24 regr lage zone 86 -> 95 -> succ Zoutmel 2 stabiel ; veroud. Zeekweek 25 veroudering: Zeekweek 199 verjonging: Zeekw > Fest. 6, Agr. 11 stabiel vanaf 1989: grazige hoge kwelder stabiel vanaf 1986: Zeekweek Zeerus cyclisch: Zeekweek 2, Riet 27 veroudering: Zeekweek 1991 = kom nat 1 = kom droog 2 = overgang vlakte = oeverwal 1e + 2e orde 4 = oude kreekrug 5 = duinkopje VERANDERINGEN VEGETATIE IN ALLE 4 PQ s: successie + veroudering = 48 % stabiel = 4 % verjonging = 18 % waarvan door bodemdaling = 5 % Kliferosie Vertrapping door vee Vernatting door blokkering kreek (1997) + 7 (in 2) - 21 (199) (1991) (199) Pp -> \ Jfl -> Ph5 Jf -> Jj ~ -> * Jf -> Jjl Pl -> Ss Jf -> Jfl kliferosie 1991 veroudering: successie Zoutmelde 199 stabiel vanaf 1986: vertrapt vee stabiel vanaf 1986: zwaar vertrapt vee 1986 kreek dicht: verjonging Lamsoor 1995 kreek dicht: volledige regressie 199 kreek dicht: verjonging Lamsoor 1991
16 mm t.o.v. NAP mm t.o.v. NAP RANDVOORWAARDE: Jaargemiddeld hoogwater GHW Nes GHW-jaar-verschillen: amplitude tot > 15 cm. effect op kweldervegetatie vasteland statistisch aangetoond y = 6,649x R² =, GHW in mm Lop. gem. jr. Trend 6, mm/j GHW Nes GHW-jaar-verschillen NES voor en tijdens monitoring: : stijgend : fluctuerend y =,77x + 15, R² =, GHW in mm Lop. gem. jr. Trend niet sign. Poly. (GHW in mm)
17 hoogte in mm hoogte in mm Zone-hypothese: opschuiven vegetatie-zones met hoogte? opslibbing in mm opslibbing in mm hoogte in mm hoogte in mm opslibbing in mm opslibbing in mm Nieuwlandsrijd PQ.1 (oeverwal=) Nieuwlandsrijd PQ.21 (overgang-vlakte=2) zone-hypothese : -> geen effect zone-hypothese : -> wel effect (dia.21) 1 De Hon PQ 9.4 (oeverwal=) 14 De Hon PQ 9.8 (overgang-vlakte=2)
18 % bedekking Maaiveldhoogte tov GHW % bedekking Maaiveldhoogte tov GHW % bedekking Maaiveldhoogte tov GHW 1 PQ.21 zonegrens - 5 cm: stabiele "Zoute Weide" vanaf 1986 (2) Zoute weide PQ.21 ZAKT 5 cm onder zonegrens. 25 jaar stabiele vegetatie. Jf Jj* Jj Jf Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj Jj pionier laag div. kwelder voedselrijk midden MAAIVELD (mm) FREQ (jaar -2) 8 PQ.1 successie Zeealsem (21) > Zeekweek 21 () 5 4 Oerdsloot PQ.1 Hoogte STABIEL 4 Autonome successie laag -> midden PQ 94 veroudering: Zoutmelde 1999, Zeekweek 211 () Pp Pp Pp Pp Pp Pp Pp Pp Pp Pp Jfz Jfz Jfz Jfz Jfz Jf Jf Xy pionier laag div. kwelder voedselrijk midden MAAIVELD (mm) FREQ (jaar -2) Hon PQ 9.4 hoogte STABIEL. Zoutmelde = climax lage kwelder. Verdringt overal kweldergras. Pp Pp Ppl Pplu Ppl Qu* Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph5 Ph pionier laag div. kwelder voedselrijk midden MAAIVELD (mm) FREQ (jaar -2)
19 COMPENSATIE OP KWELDERS DOOR OPSLIBBING? meetstok Sedimentatie-Erosie Balk 1. SEB-meting: Vaste palen + 17 pins meetbalk. Afgeleid van 9 pins SET met 95 % BI + of,8 mm. klei zand HIERMEE: 2. Hoogte Paalkoppen bekend met NAM Model Ameland GRIDS.. GRIDS -> PEILMERKDALING -> neemt af. 4. Berekening Hoogte Maaiveld tov NAP.
20 mei '9 juli '9 sept '9 nov '9 mei '94 juli '94 sept '94 nov '94 mar '95 aug '95 okt '95 jan '96 sept '96 dec '96 mar '97 aug '97 mar '98 aug '98 dec '98 mar '99 aug '99 dec '99 mar ' aug ' dec ' aug '1 dec '1 mar '2 sept '2 mar ' aug ' maart '4 sept '4 maart '5 sept '5 april '6 sept '6 maart '7 sept '7 april '8 sept '8 maart '9 sept '9 maart '1 sept '1 maart '11 sept '11 Opslibbing (mm) aug '95 aug '97 aug '99 dec '99 mar ' aug ' dec ' mar '1 aug '1 dec '1 mar '2 sep '2 mar ' aug ' mar '4 sep '4 mar '5 5-sep apr '6 sep '6 mar '7 sep '7 apr '8 sep '8 mar '9 sep '9 mar '1 sep '1 mar '11 sep '11 Opslibbing (mm) OPSLIBBING PER SEIZOEN, HOOGTE EN DRAINAGEKLASSE : De Hon Transect 9 - Drainage = Oeverwal (n=) = Overgang + Kreekrug (n=6) 5 = Duinkopje (n=2) Verstoorde PQ's (n=) Lage kwelder en oeverwal = HOOGSTE netto opslibbing. Opslibbing in de winter, inklink in de zomer. Duinkop en Verstoord =< Opslibbing Neerlands Reid 4,7 mm/j; Hon 6,7 mm/j. Opslibbing winter; Inklink zomer. Opslibbing Neerlands Reid Transect - Drainage = Oeverwal (n=7) + 1 = Kom (n=) = Overgang + Kreekrug (n=6) 5 = Duinkopje (n=5) Verstoorde PQ's (n=2)
21 Vegetatiekaart Neerlands Reid Effect beweiding neemt af; toename Zeealsem = autonoom. Toename lage zone past in voorspelling, niet bevestigd in proefvlakken. Westelijke bovenkwelder van zout -> brak = effect neerslag? Veranderingen in vegetatie door verlaging van maaiveld (= toename relatieve zeespiegel) treden langzaam of niet op, maar veranderingen in vegetatie door vernatting treden direct op. Jaar-op-jaar schommelingen in jaargemiddelde hoogwaters verschuiven kwelderzonering in de kwelderwerken met een vertraging van ca. 2 jaar. Vertraging vegetatie geeft extra opslibbing = zelfregulering (hypothese uit Dijkema et al. 199 bevestigd?).
22 Getallen gebruikt in kwelderrapport IMARES Totaal daling Neerlands Reid De Hon Prognose (totaal cm) 28 2 Prognose (totaal cm) 5 Gemeten (totaal cm) Prognose (totaal cm) Prognose (totaal cm) 2 Snelheid daling Neerlands Reid De Hon Gemeten (mm/jaar) 9 11 Aanname (mm/jaar) 5,6-6,9,8 Aanname (mm/jaar),8 1,2
23 VEGETATIE-KAARTEN : SUCCESSIE / REGRESSIE Vegetatie HON 199 GROTE ROL ONTWATERING: Natte kom -> snelle Regressie Kreek -> snelle Successie 1 ha midden zone naar Zoutmelde. 5 ha midden zone naar Zeekweek. Groei 8 ha kwelder + 1 ha brak. Veranderingen De Hon Pre-pionierzone Pionierzone, 2 Totaal Pionierzone Lage kwelderzone 1 25 Lage kwelderzone met pionierplanten 7 4 Midden kwelderzone 22 1 Climax vegetatie met Zeekweek 26 1 Midden kwelder met planten hoge zone Hoge en brakke kwelderzone,2 Climax vegetatie met Riet,4 Totaal Kwelderzone 71 64
24 VEGETATIE-KAARTEN : SUCCESSIE / REGRESSIE NEERLANDS REID 199 nering Nieuw landsrijd 199 N zout-> brak zo ne ion ierzone erzo ne kw elderzon e derzon e m et pion iersoort en mi dden kw elderzone mi ddenkw elderzone m et kw eek mi ddenkw elderzone m et R-soo rten hoge kw eld erzon e hoge en br akke kw el derzo ne en zilt e duin val leien duin en w at er Neerlands Reid Pre-pionierzone Pionierzone Totaal Pionierzone Lage kwelderzone Lage kwelderzone met pionierplanten Midden kwelderzone Climax vegetatie met Zeekweek Midden kwelder met planten hoge zone Hoge en brakke kwelderzone Climax vegetatie met Riet 199 1, schaal 1:2. PQ.21 Rijkswaterstaat Meetkundige Dienst Veranderingen laag - midden
IMARES Wageningen UR. Opslibbing en vegetatie kwelder Ameland-Oost; Jaarrapportage Alma V. de Groot en Willem E. van Duin Rapport C082.
Opslibbing en vegetatie Ameland-Oost; Jaarrapportage 2013 Alma V. de Groot en Willem E. van Duin Rapport C082.14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever:
Nadere informatieOpslibbing en vegetatie kwelder Ameland-Oost, jaarrapportage 2015
Opslibbing en vegetatie kwelder Ameland-Oost, jaarrapportage 2015 Auteur(s): Alma de Groot, Marin van Regteren, Babeth van der Weide IMARES rapport C049/16 Opslibbing en vegetatie kwelder Ameland-Oost,
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Opslibbing en vegetatie kwelder Ameland-Oost; Jaarrapportage 2014
Opslibbing en vegetatie kwelder Ameland-Oost; rapportage 214 Alma V. de Groot, Jana Hemmen, Pepijn de Vries, André Meijboom, Elze Dijkman... Rapport C72/1 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine
Nadere informatieKweldervegetatie op Ameland: effecten van veranderingen in de maaiveldhoogte van Nieuwlandsrijd en De Hon
monitoring effecten bodemdaling Ameland-Oost april 25 Kweldervegetatie op Ameland: effecten van veranderingen in de maaiveldhoogte van Nieuwlandsrijd en De Hon Kees S. Dijkema, Willem E. van Duin en Han
Nadere informatieMonitoring van kwelders in de Waddenzee
Monitoring van kwelders in de Waddenzee Rapport in het kader van het WOT programma Informatievoorziening Natuur i.o. (WOT IN) K.S. Dijkema W.E. van Duin E.M. Dijkman P.W. van Leeuwen Alterra - rapport
Nadere informatieDe natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke kwelders. Peter Esselink
De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke kwelders Peter Esselink workshop vastelandkwelders 28 okt 2015 Stap 1 Terminologie De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke
Nadere informatieVegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west-groningen: Jaarrapportage 2011
Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west-groningen: Jaarrapportage 2011 W.E. van Duin, K.S. Dijkema & P.-W. van Leeuwen Rapportnummer: C010/12 Publicatiedatum: januari
Nadere informatieMonitoring bodemdaling Ameland. Grote rapportage 2011
Monitoring bodemdaling Ameland Grote rapportage 2011 Voorspellingen Geomorfologie, Wad, Kwelders en Duinen Geschiedenis vanaf 1986 Luchtfoto van centrum bodemdalingsgebied Prognoses Bodemdaling Prediction
Nadere informatieMorfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland
Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland Zheng Bing Wang, Wim Eysink, Johan Krol, 9 december 2011, Ameland Onderzochte aspecten Noordzeekust Friesche Zeegat en De Hon Waddenzee
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west- Groningen: Jaarrapport 2014
Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west- Groningen: Jaarrapport 214 W.E. van Duin & C. Sonneveld Rapport C34/15 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources
Nadere informatieVerjonging van eilandstaarten. Alma de Groot, Albert Oost, Evert Jan Lammerts, Willem van Duin, Roos Veeneklaas, Bregje van Wesenbeeck
Verjonging van eilandstaarten Alma de Groot, Albert Oost, Evert Jan Lammerts, Willem van Duin, Roos Veeneklaas, Bregje van Wesenbeeck Aanleiding Probleem: Ecologische veroudering, m.n. vergrassing van
Nadere informatieBijlage 1.6 Kwelders. J. de Vlas, RIKZ, juni 2004
Bijlage 1.6 Kwelders........................................................................................ J. de Vlas, RIKZ, juni 2004 Zowel de omvang van de kwelders in het Nederlandse waddengebied
Nadere informatieJaap de Vlas Voorzitter Begeleidingscommissie Monitoring Bodemdaling Ameland. Bodemdalingsstudie
Jaap de Vlas Voorzitter Begeleidingscommissie Monitoring Bodemdaling Ameland Bodemdalingsstudie 1986-2011 Stuifdijk 1882 Hon Oerd Neerlands Reid Ameland met daling Duinvalleien Stuifdijk 1882 Hon Oerd
Nadere informatieJaarrapportage 2007: vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en referentiegebied west-groningen
Jaarrapportage 27: vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en referentiegebied west-groningen Willem van Duin, Kees Dijkema & Piet-Wim van Leeuwen Maart 28 Wageningen IMARES levert kennis die nodig
Nadere informatieSALTMARSHES IN THE NETHERLANDS: CONSERVATION, RESTORATION AND SEALEVEL RISE. Wim J. Wolff Rijksuniversiteit Groningen
SALTMARSHES IN THE NETHERLANDS: CONSERVATION, RESTORATION AND SEALEVEL RISE Wim J Wolff Rijksuniversiteit Groningen < No grazing Elymus athericus Little to medium grazing > Aster, Limonium etc < Intensive
Nadere informatieJaap de Vlas Voorzitter Begeleidingscommissie Monitoring Bodemdaling Ameland. Monitoring effecten Bodemdaling
Jaap de Vlas Voorzitter Begeleidingscommissie Monitoring Bodemdaling Ameland Monitoring effecten Bodemdaling 1986-2017 1962 gas gevonden 1972 NAM concessie 1973 actie Nameland 1986 begin gaswinning Wadbul
Nadere informatieEffecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad bij Paesens. Tussentijdse rapportage periode september 2003-december 2006
Effecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad bij Paesens Tussentijdse rapportage periode september 2003-december 2006 Johan Krol Januari 2007 Inhoudsopgave. Voorlopige trends 3 Inleiding
Nadere informatieEffecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad bij Paesens. Tussentijdse rapportage periode september 2003-augustus 2005
Effecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad bij Paesens Tussentijdse rapportage periode september 2003-augustus 2005 Johan Krol Oktober 2005 Inhoudsopgave. Conclusies 3 Inleiding
Nadere informatieKees Dijkema & Willem van Duin
Kees Dijkema & Willem van Duin 50 jaar monitoring van kwelderwerken Kweldervorming Kwelders liggen langs de randen van het wad in het bereik van het getij, waar sedimentatie en erosie plaatsvindt. Planten
Nadere informatieJaarrapportage 2008: vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en referentiegebied west-groningen. W.E. van Duin, K.S. Dijkema & P.-W.
Jaarrapportage 28: vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en referentiegebied west-groningen W.E. van Duin, K.S. Dijkema & P.-W. van Leeuwen Rapportnummer: C6/9 Publicatiedatum: januari 29 Wageningen
Nadere informatieVegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west-groningen: Jaarrapportage 2009
Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west-groningen: Jaarrapportage 29 W.E. van Duin, K.S. Dijkema & P.-W. van Leeuwen Rapportnummer: C8/1 Publicatiedatum: februari 21 IMARES
Nadere informatieMorfologie kwelders en. platen Balgzand
Morfologie kwelders en platen Balgzand Autonome ontwikkeling Hoogwatervluchtplaatsen Werkdocument RIKZ/AB - 99.607x ir. B.B. van Marion December 1999 Samenvatting In het kader van het project GRADIËNTEN
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Kwelderherstel Groningen: uitgangssituatie (2009) maaiveldhoogte en vegetatie in de RWS-meetvakken. W.E. van Duin & K.S.
Kwelderherstel Groningen: uitgangssituatie (29) maaiveldhoogte en vegetatie in de RWS-meetvakken W.E. van Duin & K.S. Dijkema Rapport C77/12 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources
Nadere informatieVegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west-groningen: Jaarrapportage 2010
Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west-groningen: Jaarrapportage 21 W.E. van Duin, K.S. Dijkema & P.-W. van Leeuwen Rapportnummer: C18/11 Publicatiedatum: maart 211 IMARES
Nadere informatieKwelders en schorren, circa
Indicator 10 juli 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door waterstaatkundige ingrepen
Nadere informatieKweldermonitoring in de Peazemerlannen en het referentiegebied West Groningen: Jaarrapport 2016
Kweldermonitoring in de Peazemerlannen en het referentiegebied West Groningen: Jaarrapport 216 W.E. van Duin Artemisia rapport 216 3 Colofon Opdrachtgever: Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Postbus
Nadere informatieTussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog. jaar Johan Krol
Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog jaar 2008 Johan Krol Nes, januari 2009 Inhoudopgave. 1. Methode pag 3 2. Onderzoeksgebieden pag 6 2.1 Oost-Ameland
Nadere informatieDe inrichting en het beheer van de kwelders sluit aan bij het Kwelderherstelprogramma Groningen.
Beschrijving kwelderherstelmaatregelen 1 1.1 Inleiding Aan de noordkust van Groningen heeft Groningen Seaports, mede ten behoeve van RWE, circa 24 ha. kwelders aangekocht. Door aankoop van de kwelders
Nadere informatieTussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog. jaar 2009. Johan Krol
Tussenverslag wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog jaar 9 Johan Krol Nes, januari 1 Inhoudopgave. 1. Methode pag. Onderzoeksgebieden pag 7.1 Oost-Ameland pag 7. West-Ameland
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied West-Groningen: Jaarrapport 2015
Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied West-Groningen: Jaarrapport 215 W.E. van Duin & C. Sonneveld Rapport C41/16 IMARES Wageningen UR (Imares - Institute for Marine Resources
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west- Groningen: Jaarrapport 2013
Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west- Groningen: Jaarrapport 213 W.E. van Duin, P.-W. van Leeuwen & C. Sonneveld Rapport C26/14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute
Nadere informatieToepassing van onderwaterdrains in stad en land: mogelijkheden en kansen
Toepassing van onderwaterdrains in stad en land: mogelijkheden en kansen Workshop 1.4 Kennisconferentie Deltaprogramma Jan van den Akker Alterra / Wageningen UR janjh.vandenakker@wur.nl Bodemdaling Component
Nadere informatieUitgangssituatie maaiveldhoogte en kweldervegetatie in de Peazemerlannen (2006) W.E. van Duin, K.S. Dijkema & P.-W. van Leeuwen
Uitgangssituatie maaiveldhoogte en kweldervegetatie in de Peazemerlannen (26) W.E. van Duin, K.S. Dijkema & P.-W. van Leeuwen Uitgangssituatie maaiveldhoogte en kweldervegetatie in de Peazemerlannen (26)
Nadere informatieEffecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad onder Ameland-Oost
Effecten van sedimentatie en erosie op de hoogteligging van het wad onder Ameland-Oost Marcel Kersten Tussentijdse rapportage tot en met maart 2003 1 Inhoudsopgave Conclusies 3 Aanbevelingen 4 1. Inleiding
Nadere informatieSymposium Op reis op de Boschplaat, 30 mei 2017 Over (broed)vogels in veranderende landschappen
Symposium Op reis op de Boschplaat, 30 mei 2017 Over (broed)vogels in veranderende landschappen Kees Koffijberg Sovon Vogelonderzoek Nederland 2 / 23 Boschplaat op reis, 30.05.2017 Vogels zijn belangrijke
Nadere informatieEénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen
Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen 1. Status Habitatrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding
Nadere informatieBegrazingsonderzoek de Vennoot
Begrazingsonderzoek de Vennoot W.J. Molenaar 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding en doel van het onderzoek 3 2. Werkwijze 4 3. Resultaten en interpretatie 5 3.1. Begrazing door vee 5 3.2. Begrazing door ganzen
Nadere informatieEffecten van begrazing in kustduinen
Effecten van begrazing in kustduinen een wereld van verschil Marijn Nijssen Stichting Bargerveen Geschiedenis van begrazing in kustduinen Huidige kustduinen ontstaan tussen 1100-1600 n.chr. Natuurlijke
Nadere informatieVeranderingen in duinvegetatie met Ameland als voorbeeld. Han van Dobben en Pieter Slim
Veranderingen in duinvegetatie met Ameland als voorbeeld Han van Dobben en Pieter Slim Veranderingen in de duinen sinds ~1900 Menselijke invloed sterk vergroot, vooral door vastlegging Doel: vergroten
Nadere informatieMONITORING EN BEHEER VAN DE KWELDERWERKEN IN FRIESLAND EN GRONINGEN
MONITORING EN BEHEER VAN DE KWELDERWERKEN IN FRIESLAND EN GRONINGEN 1960-2008 Werkgroep Onderzoek Kwelderwerken (WOK): IMARES, Wageningen UR: K.S. Dijkema, W.E. van Duin Rijkswaterstaat, Dienst Noord-Nederland
Nadere informatieJAARVERSLAG 2005 MONITORING EN BEHEER VAN DE KWELDERWERKEN IN FRIESLAND EN GRONINGEN (november juli 2006)
JAARVERSLAG 5 MONITORING EN BEHEER VAN DE KWELDERWERKEN IN FRIESLAND EN GRONINGEN (november 5 - juli 6) Werkgroep Onderzoek Kwelderwerken (WOK): Wageningen IMARES, Texel: K.S. Dijkema Rijkswaterstaat,
Nadere informatieEFFECTEN VAN GRAZERS OP BELANGRIJKE KWELDER PROCESSEN
Samenvatting INTRODUCTIE Een groot deel van het landoppervlak op aarde is bedekt met graslanden en deze worden doorgaans door zowel inheemse diersoorten als door vee begraasd. Dit leidt vaak tot een zeer
Nadere informatieMONITORING EN BEHEER VAN DE KWELDERWERKEN IN FRIESLAND EN GRONINGEN
MONITORING EN BEHEER VAN DE KWELDERWERKEN IN FRIESLAND EN GRONINGEN 1960-2006 Werkgroep Onderzoek Kwelderwerken (WOK): Wageningen IMARES, Texel: K.S. Dijkema Rijkswaterstaat, Leeuwarden: A. Nicolai Rijkswaterstaat,
Nadere informatieMarijn Nijssen, Toos van Noordwijk, Annemieke Kooijman, Herman van Oosten, Bart Wouters, Chris van Turnhout, Jasja Dekker, Michiel Wallis de Vries,
Zijn effecten van begrazing te voorspellen? Marijn Nijssen, Toos van Noordwijk, Annemieke Kooijman, Herman van Oosten, Bart Wouters, Chris van Turnhout, Jasja Dekker, Michiel Wallis de Vries, Ingo Jansen,
Nadere informatieKernteam overleg. Jouke Velstra en Sieger Burger A PRIL 2016
Kernteam overleg Jouke Velstra en Sieger Burger A PRIL 2016 1 Hoe zat het ook al weer met de neerslaglens Duinen Een grondwaterstand van 1m boven drainageniveau resulteert in 42m zoete bel eronder. Perceel
Nadere informatieEffect van hydrologische maatregelen op maaivelddaling
Effect van hydrologische maatregelen op maaivelddaling Jan van den Akker, Rob Hendriks, Idse Hoving, Matheijs Pleijter, Frank Lenssinck, Karel van Houwelingen, e.v.a. Componenten maaivelddaling Consolidatie,
Nadere informatieWadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog 2007-2013. Johan Krol
Wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog 2007-2013 Johan Krol Nes, maart 2014 Inhoudopgave. Samenvatting pag 3 1. Methode pag 4 2. Onderzoeksgebieden pag 7 2.1 Oost-Ameland
Nadere informatieJaarrapportage 2007: vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en referentiegebied west-groningen
Jaarrapportage 07: vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en referentiegebied west-groningen Willem van Duin, Kees Dijkema & Piet-Wim van Leeuwen Maart 08 ~slnutelor Marine Resources and Eco~S1em
Nadere informatieVegetatieontwikkeling westelijk deel Schor van Waarde (Westerschelde)
Vegetatieontwikkeling westelijk deel Schor van Waarde (Westerschelde) 1981 2006 1 2 Colofon A.M. van der Pluijm D.J. de Jong 2008 Werkdocument Rijkswaterstaat, Dienst Zeeland Middelburg Foto voorpagina:
Nadere informatieWaterbeheer en landbouw
Waterbeheer en landbouw Melkveehouderij in veenweidegebieden Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Animal Sciences Group) Jan van Bakel (Alterra) Inhoud 1. Probleem 2. Waterpas model 3. Peilverhoging polder
Nadere informatie3e Monitoringsrapportage projecten "Slimmer omgaan met zand op Schouwen" en "Herstel duindynamiek Kop van Schouwen"
Onderwerp 3 e Monitoringsrapportage projecten "Slimmer omgaan met zand op Schouwen" en "Herstel duindynamiek Kop van Schouwen" Van Projectgroep Kop van Schouwen Datum 15 november 2017 Status Ter besluitvorming
Nadere informatieBijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling
Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling........................................................................................ H. Mulder, RIKZ, juni
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieMonitorincj effekten van " lodemdaling op Ameland-Oost
Monitorincj effekten van " lodemdaling op Ameland-Oost evaluatie na 8 jaar gaswinning monitonng bodem Ameland 1 Opgesteld m door: Waterloopkundig laboratorium DLO-Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek
Nadere informatieWandelende Rottums Het veranderende uiterlijk
Wandelende Rottums Het veranderende uiterlijk Natuur van de Kust 2015 Ernst Lofvers Noord-Nederland 27 augustus 2015 I.s.m. DELTARES Huidige situatie (2014) Borkum ROTTUMERPLAAT ROTTUMEROOG Simonszand
Nadere informatieBegrazing op kwelders
Begrazing op kwelders Wat voor positieve en negatieve effecten brengt begrazing op kwelders met zich mee? Auteur: Opleiding: Vera Odijk Kust & Zee Management Van Hall Larenstein Datum: Februari 2011 Begeleider:
Nadere informatieAbiotische effecten van bodemdaling in de Waddenzee door gaswinning
Opdrachtgever: NAM Abiotische effecten van bodemdaling in de Rapport Z3995 Z3995 Opdrachtgever: NAM Abiotische effecten van bodemdaling in de Z.B. Wang W.D. Eysink Rapport Z3995 Inhoud 1 Inleiding...1
Nadere informatiePotenties voor vegetaties van Natte duinvalleien in het plangebied Hanenplas
reg.nr. 17.87199 17.100697 Potenties voor vegetaties van Natte duinvalleien in het plangebied Hanenplas 1. Hydrologie 1.1 Hydrologische voorwaarden voor Schoenetum : zomergrondwaterstanden die niet verder
Nadere informatieMonitoring effecten van verkweldering in de Bildtpollen 2009-2013 Eindrapport
In samenwerking met Monitoring effecten van verkweldering in de Bildtpollen 2009-2013 Eindrapport A&W-rapport 1983 PUCCIMAR-rapport 11 in opdracht van Monitoring effecten van verkweldering in de Bildtpollen
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Sedimentatiemodel kwelders Ameland Fase 1: ontwerp en haalbaarheid
Sedimentatiemodel kwelders Ameland Fase 1: ontwerp en haalbaarheid Alma V. de Groot, Willem E. van Duin, Bert Brinkman, Pepijn de Vries Rapport C025/14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine
Nadere informatieKenmerkende waarden. Getijgebied Datum 22 juli 2013
Kenmerkende waarden Getijgebied 2011.0 Datum 22 juli 2013 Status Definitief Kenmerkende waarden 2011.0 Getijgebied Colofon Uitgegeven door RWS Centrale Informatievoorziening Informatie Servicedesk Data
Nadere informatieFriese en Groninger kwelderwerken. Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu. Monitoring en beheer WOt-rapport 122
Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu Friese en Groninger kwelderwerken Monitoring en beheer 1960-2010 WOt-rapport 122 K.S. Dijkema, W.E. van Duin, E.M. Dijkman, A. Nicolai, H. Jongerius, H. Keegstra
Nadere informatieDe geohydrologie van een eiland: en wat dat betekent voor het natuurbehoud
De geohydrologie van een eiland: en wat dat betekent voor het natuurbehoud Ab Grootjans 1,2 Evert Jan Lammerts 3 1 Universiteit Groningen 2 Radboud Universiteit Nijmegen 3 Staatsbosbeheer Korte inhoud
Nadere informatieIdentificeren van geschikte maatregelen om op regionale schaal de voorraad zoet grondwater te vergroten
Identificeren van geschikte maatregelen om op regionale schaal de voorraad zoet grondwater te vergroten Een haalbaarheidsonderzoek in Walcheren Marjan Sommeijer 20-3-2013 Inhoud Introductie Methoden &
Nadere informatieDynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden. Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer
Dynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer Sturende dynamische processen Stroming van zoet en zout oppervlakte-
Nadere informatieBegrazing voor biodiversiteit
Begrazing voor biodiversiteit In terrestrische ecosystemen Chris Smit Community and Conservation Ecology University of Groningen 1 2 Begrazing in NL Hoofddoel Vergroten heterogeniteit en biodiversiteit
Nadere informatieSamenvatting Monitoring effecten van bodemdaling op Ameland-Oost: evaluatie na 13 jaar gaswinning
Samenvatting Monitoring effecten van bodemdaling op Ameland-Oost: evaluatie na 13 jaar gaswinning Colofon Auteurs WL: W.D. Eysink ALTERRA: K.S. Dijkema, H.F. van Dobben, P.A. Slim, C.J. Smit, M.E. Sanders,
Nadere informatieVijftig jaar monitoring en beheer van de Friese en Groninger kwelderwerken:
229 Vijftig jaar monitoring en beheer van de Friese en Groninger kwelderwerken: 1960-2009 K.S. Dijkema, W.E. van Duin, E.M. Dijkman, A. Nicolai, H. Jongerius, H. Keegstra, L. van Egmond, H.J. Venema &
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west- Groningen: Evaluatie
Vegetatie en opslibbing in de Peazemerlannen en het referentiegebied west- Groningen: Evaluatie 27-212 W.E. van Duin, K.S. Dijkema, P.-W. van Leeuwen & C. Sonneveld Rapport C82/13 IMARES Wageningen UR
Nadere informatieVeranderingen Antwoorden
Veranderingen Antwoorden Paragraaf 1 1a Waarschijnlijk hoeveel procent je energie is van je maximale hoeveelheid 1b Het gemiddelde ligt veel hoger, Bekijk de oppervlakte tussen de grafiek en de stippellijn.
Nadere informatieWadvogels op Ameland-Oost
Wadvogels op Ameland-Oost Verandering van het aantal wadvogels op Ameland- Oost sinds het begin van de gaswinning in 1986 Marcel Kersten 1 Inhoudsopgave 1. Conclusies 3 2. Inleiding 4 3. Methode 5 4. Resultaten
Nadere informatieVegetatie van de heide,
Indicator 13 december 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Sinds 1999 is de verstruiking
Nadere informatieCyclisch beheer kwelderwerken Friesland. Willem van Duin, Kees Dijkema en Daan Bos
Cyclisch beheer kwelderwerken Friesland Willem van Duin, Kees Dijkema en Daan Bos Cyclisch beheer kwelderwerken Friesland Willem van Duin 1, Kees Dijkema 1 en Daan Bos 2 1 Wageningen IMARES, Postbus 167,
Nadere informatieScenariostudie natuurperspectief Grevelingen
Scenariostudie natuurperspectief Grevelingen Tom Ysebaert, Marijn Tangelder, John Janssen, Arno Nolte, Brenda Walles, Jeroen Wijsman Kennisdag Grevelingen en Volkerak, 14 juni 2018 Doel studie Het doel
Nadere informatieToelichting op de resultaten toetsing criterium sedimentatie/erosie plaathoogtes
Werkgroep Flexibel Storten Rijkswaterstaat Zee en Delta Poelendaelesingel 18 4335 JA Middelburg Postadres: Postbus 556 3000 AN Rotterdam T (0118) 62 20 00 F 0118-62 2464 Contactpersoon ir. M. Schrijver
Nadere informatieAandachtspunten literatuurstudie. Naar een verantwoorde N- en P- bemesting van sportvelden en minimale uitspoeling. Conclusies deskstudie: N
Naar een verantwoorde N- en P- bemesting van sportvelden en minimale uitspoeling Wim Bussink Romke Postma Aandachtspunten literatuurstudie Mineralisatie uit niet afgevoerd maaisel Bespelingsint.+ maaifreq
Nadere informatieC.O.L.N. 60 JAAR LATER:
C.O.L.N. 60 JAAR LATER: LANDELIJKE KAART GRONDWATERSTANDSDIEPTEN OP PAPIER WILLEM JAN ZAADNOORDIJK, MICHIEL VAN DER MEULEN, NIKKI TRABUCHO C.O.L.N.-ONDERZOEK 1951-1958 metingen grondwaterstanden 1952-1955
Nadere informatieMorfologische veranderingen van de Westelijke Waddenzee. Een systeem onder invloed van menselijk ingrijpen.
Morfologische veranderingen van de Westelijke Waddenzee. Een systeem onder invloed van menselijk ingrijpen. Edwin Elias Ad van der Spek Zheng Bing Wang John de Ronde Albert Oost Ankie Bruens Kees den Heier
Nadere informatieEvaluatierapport Wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog Johan Krol
Evaluatierapport Wadsedimentatiemetingen Ameland, Engelsmanplaat, Paesens en Schiermonnikoog 2007-2012 Johan Krol Nes, maart 2013 Inhoudopgave. Samenvatting pag 3 1. Methode pag 4 2. Onderzoeksgebieden
Nadere informatieNiet Werkende Werkzoekenden en jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio FoodValley april 2012 april 2013
Niet Werkende Werkzoekenden en jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio FoodValley april 2 april 213 Het aantal Niet Werkende Werkzoekenden 1 is vanaf januari 2 tot april 213 fors gestegen. In de arbeidsmarktregio
Nadere informatieEffecten van steenmeel op de bodemecologie gefinancierd door provincies Noord-Brabant en Gelderland
Effecten van steenmeel op de bodemecologie gefinancierd door provincies Noord-Brabant en Gelderland Jaap Bloem 1, Gert-Jan van Duinen 2, Maaike Weijters 3 1 Wageningen Environmental Research 2 Stichting
Nadere informatieKwelderherstel langs de Terschellinger Waddendijk
Kwelderherstel langs de Terschellinger Waddendijk Jantsje M. van Loon-Steensma; Earth System Sciences Climate Change Group 15 februari 2012 Symposium Een ruimere jas voor natuurontwikkeling in het Waddengebied
Nadere informatieWordingsgeschiedenis van Noord-Holland 2000 v.chr zeegat Bergen / achtste eeuw n.chr strandwallen+dorpen
Wordingsgeschiedenis van Noord-Holland 2000 v.chr zeegat Bergen / achtste eeuw n.chr strandwallen+dorpen Wordingsgeschiedenis van Noord-Holland Rond 800! veenpakket / 1350! eilanden met duinenrij 3 Landwinning
Nadere informatieVoorwoord 3. Inleiding 4. 1 Bodemdaling 9. 2 Morfologie Wadvogels Kwelder Kweldervogels Duinen 375
Inhoud rapport Voorwoord 3 Inleiding 4 1 Bodemdaling 9 2 Morfologie 26 3 Wadvogels 123 4 Kwelder 185 5 Kweldervogels 329 6 Duinen 375 7 Maatschappelijk gebruik 483 1 2 Voorwoord In 1986 begon de gaswinning
Nadere informatieToelichting op de resultaten toetsing criterium sedimentatie/erosie plaathoogtes
Werkgroep Flexibel Storten Rijkswaterstaat Zee en Delta Poelendaelesingel 18 4335 JA Middelburg Postadres: Postbus 556 3000 AN Rotterdam T (0118) 62 20 00 F 0118-62 2464 Contactpersoon ir. M. Schrijver
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Proeven natuurlijker ontwatering Groninger kwelderwerken. W.E. van Duin Rapport C011/12
Proeven natuurlijker ontwatering Groninger kwelderwerken W.E. van Duin Rapport C011/12 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever: Kwelderherstel Groningen
Nadere informatieMOSSELWAD ( ) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee
MOSSELWAD (2009 2014) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Nadere informatieDatum 10 januari 2011 Betreft Monitoring van aardgaswinning onder de Waddenzee vanaf de locaties Moddergat, Lauwersoog en Vierhuizen
> Retouradres Postbus 30032 9700 RM Groningen De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Cascadeplein 6 9726 AD Groningen Postbus 30032 9700 RM Groningen www.minlnv.nl
Nadere informatieNotitie Effecten maaivelddaling veenweidegebied op grondwatersysteem Fryslân Inleiding Werkwijze
Notitie Effecten maaivelddaling veenweidegebied op grondwatersysteem Fryslân Theunis Osinga, Wetterskip Fryslân Wiebe Terwisscha van Scheltinga, Wetterskip Fryslân Johan Medenblik, Provincie Fryslân Leeuwarden,
Nadere informatieFlora van open moerassen,
Indicator 18 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de Nederlandse moerassen
Nadere informatieAlkyon Hydraulic Consultancy & Research Postbus AE Emmeloord
Randvoorwaarden voor kwelderontwikkeling in de Waddenzee en aanzet voor een kwelderkansenkaart W.E. van Duin & K.S. Dijkema Rapport C076/12 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources
Nadere informatieKlimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014
Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject
Nadere informatieNatuurherstel in Duinvalleien
Natuurherstel in Duinvalleien Kan het natuurlijker? A.P.Grootjans@rug.nl 1 Universiteit Groningen, IVEM 2 Radboud Universiteit Nijmegen Opbouw lezing Hydrologisch systeem van een duinvallei Relatie hydrologie,
Nadere informatieMonitoren van klein zeegras, Oosterschelde, 7-14 juni 2013
Monitoren van klein zeegras, Oosterschelde, 7-14 juni 2013 - Wim Giesen 1 & Paul Giesen 2, 18 juni 2013 In de tweede week van juni 2013 zijn korte monitoringsbezoeken uitgevoerd naar alle 10 mitigatielocaties
Nadere informatieBodem en Water, de basis
Bodem en Water, de basis Mogelijkheden voor verbeteringen 5 febr 2018 Aequator Groen & Ruimte bv Het jaar 2017 April tot 30 juni April tot sept Aequator Groen & Ruimte bv 2 Jaar 2017 2017 Zomer warmer
Nadere informatiewetenschappelijke naam vegetatietype
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Schorren met slijkgrasvegetaties
Nadere informatieAuditrapport Begeleidings commissie Monitoring Bodemdaling Ameland
Auditrapport Begeleidings commissie Monitoring Bodemdaling Ameland Leeuwarden, Januari 2012 2 Inhoud 1. Inleiding 4 2. Conclusies over de afzonderlijke thema s 6 2.1 Bodemdaling 6 2.2 Morfologie 7 2.3
Nadere informatieArbeidsmarkt Onderwijs
Nieuwsbrief OKTOBER 2010 Arbeidsmarkt Onderwijs Inleiding In dit nummer 1 Inleiding 1 Vlaanderen - Vraag 3 Vlaanderen - Aanbod 5 Brussel - Vraag 6 Brussel - Aanbod Elke maand schetsen we u aan de hand
Nadere informatieToelichting op de resultaten toetsing criterium sedimentatie/erosie plaathoogtes
Werkgroep Flexibel Storten Rijkswaterstaat Zee en Delta Poelendaelesingel 18 4335 JA Middelburg Postadres: Postbus 556 3000 AN Rotterdam T (0118) 62 20 00 F 0118-62 2464 Contactpersoon ir. M. Schrijver
Nadere informatieNOORDZEE SYMPOSIUM 2007
NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Holocene ingressie van de zee Willy Wintein geograaf Inhoud Holocene ingressie van de zee en de gevolgen voor de morfologie van het landschap in de oostelijke Vlaamse kustvlakte
Nadere informatie