Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de Europese verkiezingen van 10 en 13 juni 2004 in de Benelux
|
|
- Andrea van den Broek
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de Europese verkiezingen van 10 en 13 juni 2004 in de Benelux Sam Depauw en Steven Van Hecke Afdeling Politologie K.U.Leuven INLEIDING Eind deze week trekken 342 miljoen burgers naar de stembus voor de verkiezing van 732 leden van het Europees Parlement (EP). In België, Nederland en Luxemburg gebeurt dit reeds voor de zesde maal. In de ganse Europese Unie (EU) bijt Nederland - samen met het Verenigd Koninkrijk - de spits af: op 10 juni trekken onze noorderburen naar de stembus. Zondag is het de beurt aan de Belgen en de Luxemburgers. Nederland stuurt 27 vertegenwoordigers naar het EP (4 minder in vergelijking met 1999), België 23 (1 minder - 13 Nederlandstaligen, 9 Franstaligen en 1 Duitstalige) en Luxemburg 6. EU-burgers hebben in de Benelux net zoals elders in de EU stemrecht en kunnen kandidaat zijn - en eventueel verkozen worden - in het land waar ze verblijven. De Europese verkiezingen beroeren de Nederlanders nauwelijks. In 1999 trok slechts 29.9 % van de stemgerechtigden naar de stembus (het op één na laagste cijfer in de EU). Volgens een recente peiling zouden dit jaar 10 % meer kiezers komen opdagen. 1 In België en Luxemburg bestaat er opkomstplicht. In België zijn er gelijktijdig met de Europese stembusslag regionale verkiezingen. De Luxemburgers kiezen op 13 juni ook hun vertegenwoordigers voor het nationale parlement. Hierdoor raakt Europa ondergesneeuwd door regionale en/of nationale (federale) campagnethema s. HET ONDERZOEK Ons onderzoek naar het profiel van de kandidaten is gebaseerd op de lijsten die de partijen in de Benelux hebben ingediend bij de rechtbank en/of het ministerie van Binnenlandse Zaken. Voor België is de data aangereikt door Hans Berghmans (Griffier Secretaris Collegehoofdbureau) en Walter Christiaen (medewerker Hoofdbureau) van de Rechtbank van Eerste Aanleg te echelen. 2 1 European Commission, Eurobarometer 61, Spring 2004, p De Nederlandse data zijn afkomstig van Gerrit Voerman (Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijnen Rijksuniversiteit Groningen); de Luxemburgse data werden ons bezorgd door Philippe Poirier (Université du Luxemburg).
2 De analyse heeft betrekking op 452 kandidaten van 27 partijen in vier kieskringen 3 : de liberale partijen VLD en R in België, VVD in Nederland en DP in Luxemburg; de sociaaldemocratische partijen SP.a, PS, PvdA en LSAP; de christen-democratische partijen CD&V, cdh, CDA en CSV; de groene partijen Groen!, ECOLO, GroenLinks en DG; de extreem-rechtse of populistische partijen Vlaams Blok, Front National, Lijst Pim Fortuyn en GAL; enkele kleine linkse partijen zoals de SP in Nederland en DL in Luxemburg; de Nederlandse religieuze partij ChristenUnie; de Vlaamse regionale partijen SPIRIT en N-VA; D66 in Nederland en de seniorenpartij ADR in Luxemburg. Voor elke kandidaat wordt het geslacht, de leeftijd, de woonplaats (provincie voor Nederland en België, regio voor Luxemburg), en het beroep nagegaan alsook het al dan niet bekleden van een politiek mandaat op gemeentelijk of nationaal niveau op het ogenblik van de kandidaatstelling. Deze gegevens zijn afkomstig van de kandidaten en werden, indien nodig, door ons aangevuld en/of verbeterd met het oog op de onderlinge vergelijkbaarheid. Omwille van de socio-culturele gelijkenissen tussen de landen en de aanwezigheid van een grotendeels parallel partijenlandschap, is het zinvol de kandidaten in de Benelux met elkaar te vergelijken. Indien relevant wordt ook het profiel van de kandidaten in het Nederlands vergeleken met de kandidaten voor het Vlaams Parlement (KANDI2004-onderzoek). 4 GESLACHT In België bestaat de wettelijke verplichting dat de helft van de kandidaten van het andere geslacht moet zijn (de eerste twee plaatsen op de lijst uitgezonderd) % is vrouw. In Nederland en Luxemburg is dit bij gebrek aan een wettelijke regeling opmerkelijk lager: respectievelijk 31.7 en 33.3 % van de kandidaten zijn vrouw. Tussen de partijen bestaan er grote verschillen. In Nederland bijvoorbeeld telt de lijst van de ChristenUnie slechts twee vrouwen; de Lijst Pim Fortuyn heeft geen enkele vrouwelijke kandidaat. PvdA en GroenLinks hebben bijna voor de helft vrouwelijke kandidaten. Slechts weinig vrouwen kunnen hopen op een zitje in het EP (zie Tabel 1). De meesten onder hen, uittredende Europarlementsleden inbegrepen, bezetten een plaats op de lijst buiten de nuttige volgorde: in België 85.2 % (tegenover 72.3 % mannen); in Luxemburg zelfs 96.4 % (tegenover 89.3 % mannen). In Nederland is de situatie relatief beter: slechts 82.1 % van de vrouwen staat op een onverkiesbare plaats (tegenover 86.3 % mannen). Dit resultaat is vooral te danken aan de PvdA die 5 vrouwen bovenaan haar lijst heeft staan. In België wordt de positie van de vrouwen bijkomend verzwakt door de halvering van de lijststem en de kans dat de lijstduwers (mannen) verkozen raken en/of opgevolgd worden door hoofdzakelijk mannelijke opvolgers. et name Annemie Neyts (VLD), Frédérique Ries (R) en Olga Zrihen (PS) lopen hier gevaar. Dit betekent dat de wettelijke verplichting om de helft van de lijst voor te behouden aan vrouwelijke kandidaten geen positief effect heeft op het aantal vrouwelijke verkozenen. In Vlaanderen is het aantal vrouwen op verkiesbare plaatsen op Europese lijsten (35 %) nagenoeg gelijk aan dat op de Vlaamse lijsten (37.25 %). 3 Nederland, Luxemburg en voor België het Nederlands en Frans. Omwille van het beperkt aantal kandidaten, laten we het Duits buiten beschouwing. Voor de verkiezing van het EP geldt in ganse de EU het proportioneel stelsel. 4 Stefaan Fiers, Jo Noppe, Sam Depauw en Liselotte Libbrecht, Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de Vlaamse, Europese en Brusselse verkiezingen van 13 juni 2004, K.U.Leuven: Afdeling Politologie, 2004, 18p. 2
3 Tabel 1: Vrouwelijke kandidaten op verkiesbare plaatsen (%) Nederlands Frans Luxemburg Nederland Liberale partij 50.0 (16.7) 46.7 (25.0) 25.0 (100.0) 27.1 (33.3) Sociaal-democratische 50.0 (75.0) 46.7 (25.0) 25.0 (0.0) a 44.4 (62.5) partij Christen-democratische 55.6 (33.3) 53.3 (50.0) 33.3 (0.0) a 30.0 (33.3) partij Groene partij 50.0 (66.7) 46.7 (40.0) 50.0 (0.0) a 47.1 (50.0) Andere linkse partij 50.0 (-) b 37.9 (0.0) a Extreem-rechtse en/of populistische partij 50.0 (0.0) a 46.7 (-) b 0.0 (0.0) a Andere 16.7 (0.0) ac 10.0 (0.0) ad 35.7 (-) be a geen enkele vrouwelijke kandidaat op een verkiesbare plaats / b geen verkiesbare plaatsen / c ADR / d ChristenUnie / e D66 De Luxemburgse cijfers dienen geïnterpreteerd te worden in het licht van het lage absolute aantal verkiesbare plaatsen per partij. LEEFTIJD De gemiddelde kandidaat voor het EP in de Benelux is 48.7 jaar. In vergelijking met België (46.3 jaar) zijn de Nederlandse kandidaten jonger (45.1 jaar) terwijl de Luxemburgse kandidaten ouder (52.2 jaar) zijn. Wellicht speelt in het geval van Luxemburg het relatief beperkt aantal plaatsen op de lijst een doorslaggevende rol. De gemiddelde leeftijd is ook iets hoger op de Franstalige lijsten (48.2 jaar) dan op de Vlaamse lijsten (45.1 jaar). Wat de leeftijdscategorieën betreft, zijn er in de drie landen nauwelijks kandidaten die jonger zijn dan 30 (8.2 %). De oudere leeftijdsklassen zijn daarentegen sterk vertegenwoordigd: 1 op 6 kandidaten is ouder dan 60. Tussen de drie landen bestaan er grote verschillen. In Luxemburg is 36.2 % van de kandidaten ouder dan 60; in België 11.4 %; in Nederland slechts 6.7 %. Het gros van de kandidaten is veertiger (België) of vijftiger (Nederland en Luxemburg). Het overwicht van deze leeftijdscategorieën is bovendien groter voor de kandidaten binnen de nuttige volgorde: meer dan 80 % is veertiger of vijftiger. Kandidaten die jonger zijn dan 40 hebben weinig kans om verkozen te worden, behalve in Nederland (waar de 30-jarige Camile Eurlings CDA-lijsttrekker is). Kandidaten ouder dan 60 hebben eveneens weinig kans op een zitje in het EP. Tot 2004 was Willy De Clercq (VLD) de uitzondering die de regel bevestigde. Is het EP dan toch geen olifantenkerkhof? Vlaams Blok en Lijst Pim Fortuyn hebben meer dan gemiddeld oudere kandidaten op hun lijst staan, terwijl GroenLinks het hoogste aantal kandidaten heeft die jonger zijn dan 30. In Luxemburg telt de christen-democratische CSV meer ouderen dan de seniorenpartij ADR. Leeftijd en geslacht versterken elkaar (zie Tabel 2). Het merendeel van de kandidaten op verkiesbare plaatsen is een mannelijke veertiger of vijftiger. Vrouwen daarentegen zijn relatief sterker vertegenwoordigd in leeftijdscategorieën met weinig kandidaten binnen de nuttige volgorde. Vrouwelijke kandidaten zijn doorgaans jong - wellicht een effect van de doorgedreven mediatisering van de kiescampagnes of (te) oud: eens 60 geworden heeft Nelly aes (SPIRIT) haar verkiesbare plaats moeten afstaan aan haar jongere partijgenote Fauzaya Talhaoui (weliswaar als opvolger) en heeft Annemie Neyts (VLD) vrede moeten nemen met een derde, relatief onzekere plaats. 5 5 Talhaoui wordt wellicht het enige Vlaamse allochtone Europarlementslid. In totaal zijn er in het Nederlands 7 kandidaten van buitenlandse origine (op een totaal van 110). Ter vergelijking: in het Franse zijn dat er 18 op 75 (evenwel zonder garanties op verkozenen); in Nederland 13 op 183; in Luxemburg 14 op 84, doch hoofdzakelijk EU-burgers uit Italië, Spanje en Portugal. 3
4 Tabel 2 : Leeftijd en geslacht van de kandidaten op verkiesbare plaatsen (rijpercentages) Nederlands Frans Luxemburg Nederland jaar 10.9 (0.0) 12.8 (0.0) 1.8 (0.0) 11.9 (3.1) V 18.2 (0.0) 13.9 (0.0) 3.7 (0.0) 23.6 (6.3) jaar 16.4 (10.0) 12.8 (0.0) 5.4 (0.0) 23.0 (0.0) V 20.0 (0.0) 38.9 (0.0) 14.9 (0.0) 18.2 (9.4) jaar 45.5 (40.0) 7.7 (0.0) 33.9 (42.9) ) V 36.4 (20.0) 25.0 (20.0) 33.3 (0.0) 21.8 (9.4) jaar 20.0 (10.0) 38.5 (53.3) 37.5 (28.6) ) V 20.0 (15.0) 13.9 (13.3) 33.3 (14.3) 29.1 (12.5) (5.0) 28.2 (13.3) 21.4 (14.3) 4.0 (0.0) V 5.5 (0.0) 8.3 (0.0) 14.8 (0.0) 7.3 (0.0) Totaal 52/ / / /55 32 WOONPLAATS 6 In Vlaanderen kan elke provincie rekenen op een verkozene in het EP. Brussel heeft een disproportioneel aantal kandidaten binnen de nuttige volgorde: 5 (terwijl slechts 2.5 % van de Nederlandstaligen in de hoofdstad woont). Dit geldt eveneens voor de Franstalige partijen: in Brussel en Waals-Brabant wonen een disproportioneel groot aantal verkiesbare kandidaten en resideren 4 van de 5 lijsttrekkers. De meer rurale provincies Namen en Luxemburg daarentegen moeten het tussen 2004 en 2009 stellen zonder vertegenwoordiging in het EP. Binnen de partijen is er geen geografische spreiding. Bij VLD/Vivant, SP.a/SPIRIT en CD&V/N- VA, R, PS en ECOLO leveren de provincies van de lijsttrekkers (respectievelijk Oost- Vlaanderen, Vlaams-Brabant, Vlaams-Brabant, Waals-Brabant, Henegouwen en Brussel) ook een tweede kandidaat binnen de nuttige volgorde. In Nederland en Luxemburg is er een duidelijke ruimtelijke concentratie van het aantal kandidaten binnen de nuttige volgorde. In Nederland komt meer dan de helft van het aantal potentieel verkozenen uit de Randstad (provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht). Voor GroenLinks, Lijst Pim Fontuyn en ChristenUnie betreft het hier alle verkiesbare kandidaten; voor PvdA 7 op 9. Alleen het CDA rekruteert de helft van zijn potentieel verkozenen buiten de Randstad. Het volledige noordoosten (Flevoland, Friesland, Groningen en Overijsel) moet het zonder vertegenwoordiging in het EP stellen. 4 kandidaten, waarvan 2 lijsttrekkers (PvdA en D66), wonen officieel in Brussel. In Luxemburg zijn op twee na alle potentieel verkozenen afkomstig van het geïndustrialiseerde zuidwesten. Alleen de liberale DP heeft twee kandidaten binnen de nuttige volgorde uit Luxemburg-stad en het oosten. 6 Voor een vergelijking van de woonplaats wordt enkele rekening gehouden met het maximum aantal kandidaten binnen de nuttige volgorde volgens de voorspelling van Hix & arsch: Simon Hix en ichael arsch, Predicting the Future. The Next European Parliament, Burson-arsteller, 2004, p. 14; Voor België gaan we ervan uit dat ook de lijstduwers tot dit maximum behoren maar houden we geen rekening met opvolgersplaatsen. In de analyse van de andere variabelen (geslacht, leeftijd, enz.) houden we wel rekening met de eerste opvolgersplaats. 4
5 BEROEP Tabel 3 geeft een overzicht van de beroepsactiviteiten van alle Benelux-kandidaten. Tabel 3: De beroepsactiviteit van de kandidaten algemeen profiel Nederlands Frans Nederland Luxemburg Fi % Fi Fi % % Fi % Niet-actieven Thuiswerkend Gepensioneerd Student Werkloos Zelfstandigen vrije beroepen Zelfstandige Vrij beroep Landbouwer Arbeiders Bedienden kaderleden Bediende Kaderlid Ambtenaren onderwijzend personeel Ambtenaar Onderwijzend personeel Beroepspolitici Federaal of regionaal parlementslid Federaal of regionaal uitvoerend mandaat Kabinets- en partijmedewerkers Kabinetsmedewerker Partijmedewerker Totaal Van bepaalde beroepen wordt vaak gezegd dat zij zich beter lenen tot het politieke bedrijf: omdat zij kandidaten vertrouwd maken met politieke kwesties, communicatieve vaardigheden oefenen, een netwerk van contacten bijbrengen of flexibele arbeidsuren en uitstapregelingen toelaten. Dit verklaart bijvoorbeeld het grote aantal zelfstandigen, vrije beroepen, ambtenaren en onderwijzend personeel. De grootste groep op de Europese lijsten vormen echter de beroepspolitici (42.7% in het Nederlands en 44.6% in het Frans ). Zij steken daarbij de bedienden en kaderleden naar de kroon, die op de lijsten voor het Vlaams Parlement de grootste groep vormen. eer nog dan in Vlaanderen zetten de Franstalige partijen hun parlementsleden in. Voor het overige zijn de verschillen met de Vlaamse partijen miniem: op de lijsten van het Frans staan net iets meer ambtenaren en niet-actieven. Wel behoort bijna één op drie kandidaten in Nederland tot de bedienden en kaderleden. Omdat hieronder nagenoeg elke werknemer in de privé-sector begrepen wordt, is dit overwicht niet opmerkelijk. Beroepspolitici zijn in Nederland slechts 13.3% van de kandidaten. Ook doen de Nederlandse partijen vaker een beroep op zelfstandigen, vrije beroepen en landbouwers: 20.3% tegenover 10.0% in Vlaanderen. Tot 13.3% van de kandidaten werkt voor de partij of als medewerker van een parlementslid, vaak in het EP. In België zijn het vooral medewerkers op de kabinetten, maar ook dit aantal is beduidend kleiner. 5
6 Op de korte kandidatenlijsten in Luxemburg staan bijna enkel beroepspolitici. Bijna de helft is parlementslid en 18.1% is lid van de regering. Arbeiders en niet-actieven zijn dan weer scherp ondervertegenwoordigd. Het gaat vooral om gepensioneerden en studenten. Thuiswerkenden en personen zonder beroep zijn nagenoeg geheel afwezig. Dit overwicht van beroepspolitici wordt nog veel groter, wanneer we een blik werpen op de verkiesbare plaatsen. In België worden 80% van de verkiesbare plaatsen ingenomen door parlements- en regeringsleden. In Nederland is dit 62.5%. De andere kandidaten op verkiesbare plaatsen zijn het vaakst bedienden en kaderleden. GEEENTELIJK ANDAAT In ons onderzoek hebben we ook de lokale activiteitsgraad van de verkiezingskandidaten onderzocht. We hebben dat gedaan aan de hand van de gemeentelijke mandaten die zij al dan niet bekleden. Daarbij zijn enkel de politieke mandaten sensu stricto weerhouden: burgemeester, schepen en gemeenteraadslid. Hierdoor werd geen rekening gehouden met OCW-voorzitters of leden van de OCW-raad. De resultaten zijn neergeschreven in Tabel 4. Wel is het belangrijk te onthouden dat burgemeester in Nederland een veeleer ambtelijke functie is. Tabel 4: Aantal kandidaten dat een gemeentelijk mandaat bekleedt Nederlands Frans Nederland Luxemburg Fi % Fi % Fi % Fi % Burgemeester Schepen Gemeenteraadslid Totaal De lokale verankering blijft een belangrijk gegeven voor de kandidaten in België. Wel lijkt een uitvoerend mandaat (burgemeester of schepen) op het lokale niveau moeilijk combineerbaar met een zitje in het Europees Parlement misschien door de maandelijkse verplaatsing naar Straatsburg. Eén op vier kandidaten is daarentegen lid van de gemeenteraad, in het Nederlands nog net iets meer dan in het Frans. Lokale mandatarissen hebben echter niet meer kans om verkozen te worden op 13 juni. Die lokale verankering is ook belangrijk in Luxemburg, maar duidelijk veel minder in Nederland. 13.1% van de Luxemburgse kandidaten is trouwens burgemeester. In Nederland is nauwelijks één op tien kandidaten lid van de gemeenteraad. aar geen van de Nederlandse lokale mandatarissen staat op een verkiesbare plaats. Ook de leden van de Tweede Kamer zijn minder lokaal verankerd dan onze federale en Vlaamse parlementsleden. 6
7 NATIONAAL ANDAAT Het heeft niet lang geduurd na de eerste rechtstreekse verkiezing van het EP vooraleer er stemmen opgingen dat een onmachtig parlement niet in staat zou blijken valabele kandidaten aan te trekken. Het zou een parlement worden voor would-be s en have-beens. Dit wordt ook in de hand gewerkt doordat Europese verkiezingen maar tweederangs verkiezingen zijn: het zijn verknipte nationale verkiezingen. De thema s in de campagne zijn nationale thema s. Is het dan verwonderlijk dat partijen nationale boegbeelden inzetten? Nederland leert ons echter dat het ook anders kan (zie Tabel 5). Op de Nederlandse lijsten staat slechts één lid van de Tweede Kamer. Daarnaast, echter, is één op tien kandidaten Europarlementslid. Van de verkiesbare plaatsen op de Nederlandse lijsten nemen de uittredende Europarlementsleden 59.4% in. In Nederland zijn de nationale verkiezingen echter nog veraf: ze zijn gepland voor Tabel 5: Aantal kandidaten dat een nationaal/regionaal mandaat bekleedt Nederlands Frans Nederland Luxemburg Fi % Fi % Fi % Fi % Parlementslid Regeringslid Europarlementslid Totaal In het Nederlands worden 35.0% van de verkiesbare plaatsen ingenomen door uittredende Europarlementsleden. En hier werd al rekening gehouden met de vele schijnkandidaten en opvolgers die daardoor bijna zeker zijn van een zitje. Eens te meer valt op dat nauwelijks één van de lijsttrekkers, waarrond de campagne wordt opgebouwd, Europarlementslid is. Vaak moeten zij zich behelpen via een opvolgersplaats. In het Frans staat op 20.0% van de verkiesbare plaatsen een Europarlementslid. Omgekeerd is 25.5% van alle Vlaamse kandidaten parlementslid op het federale of regionale niveau. Van alle Franstalige kandidaten is 18.7% parlementslid. Hoewel deze parlementsleden net iets meer kans hebben om verkozen te worden, staan velen onder hen niettemin op onverkiesbare plaatsen. In Luxemburg, waar de Europese verkiezingen per definitie samen gehouden worden met de nationale verkiezingen, is het aantal parlements- en regeringsleden op de lijsten nog groter. 40.5% van kandidaten op de Luxemburgse lijsten is nationaal parlementslid. 15.5% is regeringslid: 9 mannen en 4 vrouwen. Drie van hen zijn in principe verkiesbaar. aar wellicht zijn zij net als in België slechts schijnkandidaten, waardoor bijvoorbeeld Europarlementslid Astrid Lulling (CSV) haar zetel alsnog kan behouden. Dit grote aantal is wellicht ook het gevolg van de grote kieskring vergelijkbaar met de Senaatsverkiezingen in ons land en de mogelijkheid tot cumul van beide parlementaire mandaten. 7
Een vergelijkende analyse van de profielen van de kandidaten voor de verkiezingen van 2003, 2004, 2007, 2009 en 2010
Een vergelijkende analyse van de profielen van de kandidaten voor de verkiezingen van 2003, 2004, 2007, 2009 en 2010 Ine Vanlangenakker, Gert-Jan Put en Bart Maddens Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven
Nadere informatieDe spiegel van de samenleving? Deel II. Het profiel van de effectief verkozenen bij de parlementsverkiezingen van 18 mei Samenvatting
De spiegel van de samenleving? Deel II Het profiel van de effectief verkozenen bij de parlementsverkiezingen van 18 mei 2003 - Samenvatting Jo Noppe en Stefaan Fiers Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/
Nadere informatieHet profiel van de verkozen kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober in de 13 Vlaamse centrumsteden
Het profiel van de verkozen kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 in de 13 Vlaamse centrumsteden Karolien Weekers, Bart Maddens, Ine Vanlangenakker en Stefaan Fiers Centrum voor
Nadere informatieHet profiel van de kandidaten voor de Europese verkiezingen ( )
1 Het profiel van de kandidaten voor de Europese verkiezingen (2004-2014) Wouter Wolfs, Jef Smulders, Stef Commers en Steven Van Hecke www.kuleuven.be/verkiezingen2014 KU Leuven Instituut voor de Overheid
Nadere informatieHet profiel van de kandidaten op de lijsten voor de Vlaamse, Europese en Brusselse verkiezingen van 7 juni 2009
Het profiel van de kandidaten op de lijsten voor de Vlaamse, Europese en Brusselse verkiezingen van 7 juni 2009 Gert-Jan Put, Bart Maddens, Ine Vanlangenakker en Karolien Weekers Centrum voor Politicologie,
Nadere informatieHet profiel van de kandidaten op de lijsten voor de federale verkiezingen van 10 juni 2007
Het profiel van de kandidaten op de lijsten voor de federale verkiezingen van 10 juni 2007 K. Weekers, B. Maddens, I. Vanlangenakker en S. Fiers Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politicologie
Nadere informatieDe spiegel van de samenleving? Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de parlementsverkiezingen van 18 mei Samenvatting
De spiegel van de samenleving? Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de parlementsverkiezingen van 18 mei 2003 - Samenvatting Stefaan Fiers en Jo Noppe Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/
Nadere informatieHet profiel van de kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober in de 13 Vlaamse centrumsteden.
Het profiel van de kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 in de 13 Vlaamse centrumsteden. Jo Noppe, Stefaan Fiers, Bart Maddens en Karolien Weekers Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven
Nadere informatieHet profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 13 juni
Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 13 juni 2010 1 Ine Vanlangenakker, Gert-Jan Put en Bart Maddens Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven http://soc.kuleuven.be/politicologie
Nadere informatieHet profiel van de kandidaten op de lijsten bij de Vlaamse, Europese en Brusselse verkiezingen van 13 juni 2004
Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de Vlaamse, Europese en Brusselse verkiezingen van 13 juni 2004 Stefaan Fiers, Jo Noppe, Sam Depauw en Liselotte Libbrecht Afdeling Politologie K.U.Leuven
Nadere informatieDe verkiezing van de Belgische Europarlementsleden
De verkiezing van de Belgische Europarlementsleden Wouter Wolfs en Steven Van Hecke www.kuleuven.be/verkiezingen2014 KU Leuven Instituut voor de Overheid 18 juli 2014 Op 25 mei trokken de Belgen naar de
Nadere informatieDE POLITIEKE VERTEGENWOORDIGING VAN VROUWEN NA DE
DE POLITIEKE VERTEGENWOORDIGING VAN VROUWEN NA DE VERKIEZINGEN VAN 25 MEI 2014 1 INHOUDSTAFEL INLEIDING ---------------------------------------------------------------------------------------------- 4
Nadere informatieHet profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 10 juni
Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 10 juni 2007 1 I. Vanlangenakker, K. Weekers, B. Maddens en S. Fiers Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politicologie
Nadere informatie(licht aangepaste versie, september 2003)
Simulatie zetelverdeling voor het Vlaams Parlement op basis van de uitslagen van 18 mei 2003 en Een korte analyse van het effect van de kiesdrempel voor de Kamer (licht aangepaste versie, september 2003)
Nadere informatieDe evolutie van het profiel van de Vlaamse kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2019
VIVES BELEIDSPAPER MEI 219 De evolutie van het profiel van de Vlaamse kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 219 Gert-Jan Put KU Leuven, VIVES Bart Maddens KU Leuven, Instituut voor de
Nadere informatieEen vergelijkende analyse van het profiel van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2014
Een vergelijkende analyse van het profiel van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 214 Jef Smulders, Gert-Jan Put en Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid 7 mei 214 Inleiding
Nadere informatieWelke kandidaten zullen het meest voorkeurstemmen halen?
Welke kandidaten zullen het meest voorkeurstemmen halen? Bart Maddens, Gert-Jan Put en Ine Vanlangenakker Centrum voor Politicologie K.U.Leuven Mei 2010 Op basis van een databestand van 4.481 kandidaatstellingen
Nadere informatieVerkiezingen - Methodologie
Verkiezingen - Methodologie Verkiezingen - Methodologie... 1 1. Gemeenteraadsverkiezingen... 2 2. Verkiezingen voor het parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest... 3 3. Verkiezingen van de Brusselse
Nadere informatieVrouwen in. de Provinciale Staten. Onderzoeksrapport
Vrouwen in de Provinciale Staten Onderzoeksrapport April 2015 Hoeveel vrouwen zijn er in maart 2015 in de Provinciale Staten gekozen? Op 18 maart waren er in Nederland verkiezingen voor de Provinciale
Nadere informatieVrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011
Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011 Bij de landelijke verkiezingen in juni 2010 zijn er 61 vrouwen in het parlement gekozen, zes meer dan bij de verkiezingen van 2003 en van 2006.
Nadere informatieDiversiteit in Provinciale Staten
Diversiteit in Provinciale Staten In aanloop naar de verkiezingen van 2 maart inventariseerde E-Quality, hét kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit, de kandidatenlijsten (zie werkwijze) van
Nadere informatieEen aantal simulaties op basis van de Vlaamse, Brusselse en Europese verkiezingen van 13 juni 2004
Een aantal simulaties op basis van de Vlaamse, Brusselse en Europese verkiezingen van 13 juni 2004 Jo Noppe Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/ Op basis van de verkiezingsuitslag
Nadere informatieSimulatie van de zetelverdeling voor het Vlaams Parlement volgens een aantal scenario's inzake de hervorming van het kiesstelsel
Simulatie van de zetelverdeling voor het Vlaams Parlement volgens een aantal scenario's inzake de hervorming van het kiesstelsel Jo Noppe, Bram Wauters en Bart Maddens Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/
Nadere informatieDe vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014
De vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014 1. Samenstelling van de Senaat De Senaat telt 60 leden: 50 deelstaatsenatoren en 10 gecoöpteerde senatoren. De deelstaatsenatoren
Nadere informatiePersoonlijke achtergrondgegevens burgemeesters
Persoonlijke achtergrondgegevens burgemeesters Dit document bevat de volgende gegevens: Een overzicht van de burgemeesters naar politieke partij in de periode 1998-2016. Een overzicht van het aandeel vrouwelijke
Nadere informatieLokale en provinciale verkiezingen van 14 oktober 2012 lijsten, kandidaten en mandaten
Lokale en provinciale verkiezingen van 14 oktober 2012 lijsten, kandidaten en mandaten Persconferentie van minister Geert Bourgeois Vlaams minister bevoegd voor binnenlands bestuur 18 september 2012 -
Nadere informatieDe politieke deelname van vrouwen na de verkiezingen van 10 juni 2007
De politieke deelname van vrouwen na de verkiezingen van 10 juni 2007 Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen Uitgever : Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen Ernest Blerotstraat
Nadere informatieDiversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011
Onderzoek Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011 Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale
Nadere informatieOnderzoek. Diversiteit in de Tweede Kamer 2012
Onderzoek Diversiteit in de Tweede Kamer 2012 Nederland heeft een stelsel met evenredige vertegenwoordiging. Op 12 september 2012 waren er vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal:
Nadere informatieOrigine: personen van Noord-Afrikaanse of Turkse origine die zich als gelovig omschrijven en zich het meest verwant voelen met de Islam
Toelichting Dit rapport geeft een overzicht van de onderzoeksresultaten van de Islamenquête editie 2016, in opdracht van HUMO en VTM Nieuws uitgevoerd door ivox Voor dit onderzoek werden 500 respondenten
Nadere informatieHoeveel mogen de partijen in totaal uitgeven voor de komende verkiezingscampagne?
Hoeveel mogen de partijen in totaal uitgeven voor de komende verkiezingscampagne? Bart Maddens & Jef Smulders KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70
Nadere informatiePersoonlijke achtergrondgegevens burgemeesters
Persoonlijke achtergrondgegevens burgemeesters Dit document bevat de volgende gegevens: een overzicht van de burgemeesters naar politieke partij in de periode 1998-2014 een overzicht van het aandeel vrouwelijke
Nadere informatieHet profiel van de gekozenen bij de verkiezingen van 13 juni
EMBARGO TOT WOENSDAG 16 JUNI 2004, 23u59. Het profiel van de gekozenen bij de verkiezingen van 13 juni 2004 1 Sam Depauw, Liselotte Libbrecht, Jo Noppe en Stefaan Fiers Afdeling Politologie K.U.Leuven
Nadere informatiePersoonlijke achtergrondgegevens burgemeesters
Persoonlijke achtergrondgegevens burgemeesters Dit document bevat de volgende gegevens: Een overzicht van de burgemeesters naar politieke partij in de periode 2002-2017. Een overzicht van het aandeel vrouwelijke
Nadere informatieStemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019
Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.
Nadere informatieDESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009
Directoraat-generaal voorlichting Afdeling Analyse van de publieke opinie Brussel, 13 november 2012 DESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009
Nadere informatiePendelarbeid tussen Gewesten en provincies
ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 19 juli 2007 Pendelarbeid tussen Gewesten en provincies Eén op de tien Belgen werkt in een ander gewest; één op de vijf in een andere
Nadere informatieDe federale wetgevende verkiezingen van 13 juni 2010 in cijfers
De federale wetgevende verkiezingen van 13 juni 2010 in cijfers A. Kiezers 1. Aantal kiezers (die in België verblijven) op de kiezerslijsten op 7 mei 2010 Belgische kiezers die in België verblijven: 7.726.632
Nadere informatieDiversiteit in de Provinciale Staten
Onderzoek Diversiteit in de Provinciale Staten Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale Staten (PS) onderzocht. Het gaat
Nadere informatiePersoonlijke gegevens raadsleden
Persoonlijke gegevens raadsleden Dit document bevat de volgende gegevens van raadsleden: Aantal raadsleden naar gemeentegrootte 1998-2016. Aantal raadsleden naar politieke partij 1998-2016. Aandeel vrouwelijke
Nadere informatie1. Het Europees Parlement: jij kiest mee
MODULE 3 Jouw stem in de EU LESFICHE LEERLINGEN 1. Het Europees Parlement: jij kiest mee Rechtstreekse verkiezingen zijn de ultieme kans om je stem te laten horen. Sinds 1979 zijn er elke 5 jaar rechtstreekse
Nadere informatieWet van 24 mei 1994 ter bevordering van een evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen op de kandidatenlijsten voor de verkiezingen
Wet van 24 mei 1994 Wet van 24 mei 1994 ter bevordering van een evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen op de kandidatenlijsten voor de verkiezingen (B.S., 1 juli 1994) Hoofdstuk I Wijzigingen van
Nadere informatieNATIONAAL RAPPORT BELGIË
Standaard Eurobarometer 88 DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE NAJAAR 2017 NATIONAAL RAPPORT BELGIË Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België Standaard Eurobarometer 88 Najaar 2017 TNS
Nadere informatieEen analyse van het profiel van de Vlaamse verkozenen bij de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens
Een analyse van het profiel van de Vlaamse verkozenen bij de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2014 Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid 26 mei 2014 Inleiding
Nadere informatieHet profiel van de gekozenen in het Vlaams Parlement na de verkiezingen van 7 juni 2009
Het profiel van de gekozenen in het Vlaams Parlement na de verkiezingen van 7 juni 2009 Frederik Verleden m.m.v. Gert-Jan Put, Bart Maddens, Ine Vanlangenakker en Karolien Weekers Centrum voor Politicologie,
Nadere informatieVERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI Voordracht van Kandidaten ( 1 )
/8 KIESKRING :......... FORMULIER A/4 VERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI 209 Voordracht van Kandidaten ( ) Wij, ondergetekenden, aftredende Kamerleden dragen voor als kandidaten
Nadere informatieDe financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens
De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat Jef Smulders & Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70 Parkstraat
Nadere informatieGewesten en gemeenschappen
Staten en kiesstelsels België België is, anders dan Nederland, een federatie. Juist ook omdat België een land is met verschillende taalgebieden, is de structuur van deze staat veel ingewikkelder dan die
Nadere informatieContents. Politieke Barometer Methodiek 4. Potentieel politici 20. Kiesintenties: Voorkeur 7. Vertrouwen in de regering 24
Contents 1 Methodiek 4 2 Kiesintenties: Voorkeur 7 3 Kiesintenties: Potentieel 15 4 Potentieel politici 20 5 Vertrouwen in de regering 24 6 Actuele thema s 35 2 Politieke Barometer VRT & De Standaard Lentepeiling
Nadere informatiePersoonlijke gegevens van wethouders
Persoonlijke gegevens van wethouders Dit document bevat de volgende gegevens van wethouders: Aantal wethouders naar gemeentegrootte 1998-2016. Aandeel wethouders naar politieke partij 1998-2016. Aandeel
Nadere informatieStemmen Europese verkiezingen 2014
Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,
Nadere informatieVERKIEZING VAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN 26 MEI Voordracht van Kandidaten ( 1 )
/ FORMULIER D/ Kieskring :......... VERKIEZING VAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN MEI 0. Voordracht van Kandidaten ( ) Wij, ondergetekenden, aftredende Parlementsleden dragen voor als kandidaten voor de verkiezing
Nadere informatieGEAUTOMATISEERDE STEMMING VOORSTELLING VAN DE SCHERMEN.
GEAUTOMATISEERDE STEMMING VOORSTELLING VAN DE SCHERMEN. 1. Algemene procedure. a. Inleiding. De stemprocedure wordt op gedetailleerde wijze beschreven in artikel 7 van de wet van 11 april 1994 houdende
Nadere informatieVoorlopige uitslag Amsterdam. Project: 12213 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen
Verkiezingen 2012 Tweede Kamer Voorlopige uitslag Amsterdam Project: 12213 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen Samenstelling publicatie: Jeroen Slot Cor Hylkema Oudezijds Voorburgwal
Nadere informatiePostelectoraal onderzoek 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 2014
Directorate-General for Communication PUBLIC OPINION MONITORING UNIT Brussel, oktober 2014 Postelectoraal onderzoek 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 2014 BEKNOPTE SAMENVATTING Onderzoeksgebied: EU28 Bevolking:
Nadere informatieProvinciale ambtsdragers Inleiding en werkwijze
Provinciale ambtsdragers 2014 1. Inleiding en werkwijze Sinds 2011 inventariseert de Stichting Decentraalbestuur.nl In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties enkele kenmerken
Nadere informatieGEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 8 OKTOBER Voordracht van de kandidaten door de kiezers (Art. 22 en 23 BGKWB) 1
Formulier C1 GEMEENTE. GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 8 OKTOBER 2006 Voordracht van de kandidaten door de kiezers (Art. 22 en 23 BGKWB) 1 Voorwerp van dit formulier. Dit formulier is een model van een akte
Nadere informatieGEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 8 OKTOBER Voordracht van de kandidaten door de uittredende gemeenteraadsleden. (Art.
Formulier C3 GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 8 OKTOBER 2006 Voordracht van de kandidaten door de uittredende gemeenteraadsleden. (Art. 22 et 23 BGKWB) 1 GEMEENTE. Voorwerp van dit formulier. Dit formulier
Nadere informatieDe Stemming van 9 juni 2019
De Stemming van 9 juni Er zijn geen verschuivingen deze week waargenomen. De peiling is gelijk aan die van de vorige week. Wel zijn er naast deze rapportage twee aparte gescheiden rapportages. De ene over
Nadere informatieDe Eurobarometer van het Europees Parlement (EB/EP 79.5)
Directoraat-generaal Communicatie AFDELING ANALYSE VAN DE PUBLIEKE OPINIE De Eurobarometer van het Europees Parlement (EB/EP 79.5) SOCIAALDEMOGRAFISCHE FOCUS Deel economie en maatschappij Brussel, oktober
Nadere informatieBeeld van het Europees Parlement in Nederland
Directoraat-generaal Voorlichting Afdeling Analyse van de publieke opinie Ter attentie van het DG Voorlichting van het Europees Parlement Afdeling Analyse van de publieke opinie Brussel, september 2013
Nadere informatieSectorfoto Elektriciens: Installatie & distributie PSC
Sectorfoto Elektriciens: Installatie & distributie PSC 149.01 VOLTA Marlylaan 15/8 b2 1120 Brussel Tel.: 02/476.16.76 Fax: 02/476.17.76 Niets van dit werk mag gereproduceerd of publiek gemaakt worden,
Nadere informatie(65%) Totaal Mannen Vrouwen. Totaal jaar jaar
Ontwikkeling van de WW in de periode 21 24 Ton Ferber Tussen eind 21 en eind 24 is het aantal WW-uitkeringen bijna verdubbeld. Vooral het aantal uitkeringen aan mannen jonger dan 45 is sterk gestegen.
Nadere informatieLOKALE EN PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2012
LOKALE EN PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2012 Actualiteit ORIËNTEREN De slimste kiezer. Los de verschillende puzzels op en maak kennis met de verschillende politieke partijen in België. In deze fotopuzzel zie
Nadere informatieWERKINGSREGLEMENT Kernteam en werkgroepen : verkiezing en functioneren
ASV The Next Generation WERKINGSREGLEMENT Kernteam en werkgroepen : verkiezing en functioneren A. VERKIEZING KERNTEAM Art. 1 Alle leden van ASV The Next Generation (verder: ASV TNG) kunnen zich kandidaat
Nadere informatieVERKIEZING VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK PARLEMENT VAN 26 MEI 2019
1/6 FORMULIER F/4bis VERKIEZING VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK PARLEMENT VAN 26 MEI 2019 Voordracht van Kandidaten Brussels Hoofdstedelijk Parlement ( 1 ) Nederlandse taalgroep Wij, ondergetekenden, aftredende
Nadere informatieVERKIEZING VAN DE BRUSSELSE LEDEN VAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN 26 MEI 2019
/7 VERKIEZING VAN DE BRUSSELSE LEDEN VAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN MEI 09 FORMULIER F/7bis Voordracht van Kandidaten ( ) Brusselse leden van het Vlaams Parlement Nederlandse taalgroep Wij, ondergetekenden,
Nadere informatieVERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI Voordracht van Kandidaten ( 1 )
1/9 KIESKRING :......... FORMULIER A/ VERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI 2019 Voordracht van Kandidaten ( 1 ) Wij, ondergetekenden, aftredende Kamerleden dragen voor als kandidaten
Nadere informatieAnalysenota politieke situatie Centrumgemeenten +30.000 inwoners in Vlaanderen
Analysenota politieke situatie Centrumgemeenten +30.000 inwoners in Vlaanderen BASISGEGEVENS - de Vlaamse Centrumsteden die minstens 30.000 inwoners tellen (32 in totaal), bepaald volgens het Ruimtelijk
Nadere informatieVERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI Voordracht van Kandidaten ( 1 )
/9 KIESKRING:......... FORMULIER A/3 VERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI 209 Voordracht van Kandidaten ( ) Wij, ondergetekenden, kiezers in de kieskring....... dragen voor als
Nadere informatieRust en onrust Beperkte vernieuwing van het Provinciaal bestuur in 2015
Rust en onrust Beperkte vernieuwing van het Provinciaal bestuur in 2015 Stichting Decentraalbestuur.nl 13 november 2015 Colofon Onderzoeker Dr. P. Castenmiller (Stichting DecentraalBestuur.nl) Contactgegevens
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer 1 Politiek
Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat
Nadere informatiePAV [VERKIEZINGEN 2014]
PAV [VERKIEZINGEN 2014] INLEIDING Als je 18 jaar bent, moet je in ons land voor het eerst gaan stemmen. Dat brengt vaak vragen met zich mee. Op wie moet ik stemmen? Hoe zit ons land precies in elkaar?
Nadere informatieVERKIEZING VAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN 26 MEI Voordracht van Kandidaten ( 1 )
1/9 FORMULIER D/ Kieskring :......... VERKIEZING VAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN MEI 019. Voordracht van Kandidaten ( 1 ) Wij, ondergetekenden, aftredende Parlementsleden dragen voor als kandidaten voor de
Nadere informatieDe activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!
De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! Je vindt in dit document authentiek materiaal van het parlement waarmee je zelf aan de slag kan.
Nadere informatieRONDE 1. De Geschiedenis van het kiesrecht ronde (meerkeuze)
De Geschiedenis van het kiesrecht ronde (meerkeuze) Vraag 1 : In 1917 kregen mannen actief kiesrecht, vrouwen kregen echter alleen passief kiesrecht. Wat is het verschil tussen actief en passief kiesrecht?
Nadere informatieDe verkiezingen van 26 mei 2019 Over deze verkiezingen
De verkiezingen van 26 mei 2019 Over deze verkiezingen Op 26 mei 2019 trekken alle kiesgerechtigde Belgen opnieuw naar de stembus voor de Europese, federale en regionale verkiezingen. De Brusselaars stemmen
Nadere informatieHet gebruik van de voorkeurstem bij de parlementsverkiezingen van 25 mei 2014
Onderzoeksnota Het gebruik van de voorkeurstem bij de parlementsverkiezingen van 25 mei 2014 Bram Wauters Bram.wauters@ugent.be Johannes Rodenbach Johannes.rodenbach@ugent.be www.gaspar.ugent.be Belangrijkste
Nadere informatieAan Zijne Majesteit Koning Albert, Koning der Belgen.
Vrijdag 6 juni 2003. Aan Zijne Majesteit Koning Albert, Koning der Belgen. Sire, Ondergetekenden, burgemeesters uit het arrondissement Halle-Vilvoorde, en de voorzitter en een gedeputeerde van de provincie
Nadere informatieStemmen Provinciale Staten en waterschapsverkiezingen 2019
Stemmen Provinciale Staten en waterschapsverkiezingen 2019 2 Voorwoord In dit boek staat informatie over de Provinciale Staten en waterschapsverkiezingen. Die zijn op 20 maart 2019. Het boek gaat over
Nadere informatieEerste Kamerverkiezingen systematiek voorkeurstemmen en lijstverbindingen
Voorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus 20017 2500 EA Den Haag Inlichtingen Diana van Driel T 070-3613156 F Uw kenmerk Onderwerp Eerste Kamerverkiezingen systematiek voorkeurstemmen en lijstverbindingen
Nadere informatieNederlandse Kiescollege FORMULIER C/29 Collegehoofdbureau VERKIEZING VAN HET EUROPESE PARLEMENT VAN 26 MEI 2019
1/11 Nederlandse Kiescollege FORMULIER C/29 Collegehoofdbureau VERKIEZING VAN HET EUROPESE PARLEMENT VAN 26 MEI 2019 Algemene optelling van de stemmen - Proces-verbaal Heden, op..., om... uur, vergadert
Nadere informatieSplitsing van BHV zonder toegevingen
Motie ter voorlegging aan de gemeenteraden van Vlaams-Brabant Splitsing van BHV zonder toegevingen Bevestiging van de engagementen van de Vlaamse partijen in de federale en Vlaamse regering: december 2009
Nadere informatieInhoud Poll Link via evenement Help! Jong in Hechtel-Eksel
Inhoud Poll https://goo.gl/forms/n9i1p2uj6fzx1biz2 Link via evenement Help! Jong in Hechtel-Eksel Dieter Jannis, jong gemeenteraadslid - Stemrecht / stemplicht - Waarom stemmen we? - Hoe werkt het? Sammy
Nadere informatieVERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI Voordracht van Kandidaten ( 1 )
1/10 KIESKRING:......... FORMULIER A/3 VERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 26 MEI 2019 Voordracht van Kandidaten ( 1 ) Wij, ondergetekenden, kiezers in de kieskring....... dragen voor
Nadere informatieADVIES NR. 106 VAN DE RAAD VAN DE GELIJKE KANSEN VOOR MANNEN EN VROUWEN OVER DE GEVOLGEN VAN DE NIEUWE DECRETALE REGELGEVINGEN BIJ DE GEMEENTE- EN
ADVIES NR. 106 VAN DE RAAD VAN DE GELIJKE KANSEN VOOR MANNEN EN VROUWEN OVER DE GEVOLGEN VAN DE NIEUWE DECRETALE REGELGEVINGEN BIJ DE GEMEENTE- EN PROVINCIERAADSVERKIEZINGEN. ADVIES NR. 106 VAN DE RAAD
Nadere informatieEen democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.
Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat
Nadere informatieLeenonderzoek Het autolening onderzoek 2017
Leenonderzoek Geldshop heeft een grootschalig onderzoek naar leningaanvragen voor auto s in Nederland uitgevoerd. In totaal werd de data van duizenden aanvragen in de periode januari 2016 tot en met augustus
Nadere informatieSTEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK
STEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek, hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie
Nadere informatieHet gebruik van de voorkeurstem bij de federale parlementsverkiezingen van 13 juni 2010
Onderzoeksnota Het gebruik van de voorkeurstem bij de federale parlementsverkiezingen van 13 juni 2010 Bram Wauters Hogeschool Gent Bram.wauters@hogent.be 0484 / 403 338 Belangrijkste conclusies: - De
Nadere informatiede nieuwe 2 0 1 5 SENAAT
2015 de nieuwe SENAAT 2 De Senaat is hervormd. De zesde staatshervorming is een nieuwe stap in de federalisering van België. De gevolgen voor de Senaat zijn ingrijpend. Ontdek in deze folder de nieuwe
Nadere informatieVERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 25 MEI Voordracht van Kandidaten ( 1 )
/9 KIESKRING:......... FORMULIER A/3 VERKIEZING VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN 25 MEI 204 Voordracht van Kandidaten ( ) Wij, ondergetekenden, kiezers in de kieskring....... dragen voor als
Nadere informatieVERKIEZING VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK PARLEMENT VAN 26 MEI 2019
1/7 FORMULIER F/4bis VERKIEZING VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK PARLEMENT VAN 26 MEI 2019 Voordracht van Kandidaten Brussels Hoofdstedelijk Parlement ( 1 ) Nederlandse taalgroep Wij, ondergetekenden, aftredende
Nadere informatieVerkiezingen. Wat gebeurt er op 07/06/09? Vlaamse - en Europese verkiezingen. Van-A-3 gesteld aan een grote groep. A-3 zal in deze editie proberen het
Wat gebeurt er op 07/06/09? Deze vraag werd door de redactie van Van-A-3 gesteld aan een grote groep jongeren tussen 11 en 13 jaar. De meeste kinderen wisten spontaan te vertellen dat er die dag verkiezingen
Nadere informatieOverzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004
Overzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004 Datum CD&V-N-VA Vlaams Belang-VLOTT sp.a-spirit VLD-Vivant Groen! Peiler 13.05.2004 29,0% 22,5% 23,2% 17,4% 6,2% LSRTBf 04.06.2004 31,4% 19,8% 22,3%
Nadere informatieomslag FORUM #10/
omslag 12 De slag om de verkiezingsborden hebben de eurosceptici gewonnen. Maar hebben ze ook de harten van ondernemers? Tekst: Karin Bojorge en Paul Scheer Foto en Illustraties: Link Design 13 omslag
Nadere informatieDe laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose
De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose Aanvankelijk leek deze verkiezingen zich te voltrekken op een manier waarbij VVD en PvdA ieder steeds meer kiezers weg gingen trekken van andere partijen.
Nadere informatieLIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014
PROVINCIALE BIBLIOTHEEK LIMBURG HIPLimburg LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014 VERKIEZINGEN SENAAT EN KAMER
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 35 016 Regeling van de mogelijke toewijzing van extra zetels voor Nederland in het Europees Parlement Nr. 6 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG
Nadere informatieOnderzoek Verkiezingen Europees Parlement 2014
Onderzoek Verkiezingen Europees Parlement 2014 17 mei 2014 Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onderzoeker Rozemarijn Lubbe: rozemarijn.lubbe@eenvandaag.nl. Op 22 mei gaat een deel van Nederland
Nadere informatie