Monitor huiselijk geweld Nieuwe Waterweg Noord 2008

Transcriptie

1 Monitor huiselijk geweld Nieuwe Waterweg Noord 2008 Oktober 2008 Onderzoek & Statistiek Gemeente Schiedam Deze monitor kwam tot stand in samenwerking met: Politie Rotterdam-Rijnmond Steunpunt Huiselijk Geweld Nieuwe Waterweg Noord Gemeente Maassluis Gemeente Vlaardingen Gemeente Schiedam

2 - 2 -

3 Inhoud 1 Inleiding..5 2 Doelstellingen en aanpak Monitor Politie Rotterdam-Rijnmond: incidenten en aantal aangiften huiselijk geweld Steunpunt Huiselijk Geweld: aantal aanmeldingen huiselijk geweld en korte contacten Tot slot

4 - 4 -

5 1 Inleiding In het convenant Samenwerkingsverband Aanpak Huiselijk Geweld NWN is te lezen dat de gemeenten Vlaardingen, Schiedam en Maassluis verantwoordelijk zijn voor het opstellen en (doen) uitvoeren van het beleid op het gebied van de aanpak van huiselijk geweld (preventie en hulpverlening). Deze drie gemeenten zijn samen met politie, Openbaar Ministerie, GGD en de hulpverlenende organisaties verantwoordelijk voor het zoveel mogelijk voorkomen en terugdringen van huiselijk geweld. Om dit doel te bereiken is het Steunpunt Huiselijk Geweld Nieuwe Waterweg Noord (Schiedam, Vlaardingen en Maassluis) opgezet. Dit is een samenwerkingsverband tussen diverse hulpverlenende organisaties, waaronder Bureau Jeugdzorg, Maatschappelijke Dienstverlening, de drie gemeenten en nog een groot aantal andere partners. Het doel van het steunpunt is huiselijk geweld in een zo vroeg mogelijk stadium aan te pakken. Begin 2005 is er een pilot geweest waarin de aanpak van het Steunpunt werd getoetst en verder werd ontwikkeld. Het Steunpunt is gevestigd in Schiedam en is op 2 september 2005 officieel van start gegaan. In deze rapportage wordt verslag gedaan van de centrale doelstellingen van de aanpak huiselijk geweld. Vervolgens wordt ingegaan op meetbare monitorgegevens

6 2 Doelstellingen en aanpak Alle betrokken partijen hebben een gezamenlijk belang bij het maken van afspraken op het gebied van de aanpak van huiselijk geweld. Derhalve bestaat bij elke partij de intentie om structureel samen te werken aan een integrale aanpak van huiselijk geweld. In dit kader committeren alle partijen uit het convenant zich aan de missie, doelstellingen middelen en werkwijze van de aanpak van huiselijk geweld. Het uiteindelijke doel van de aanpak van huiselijk geweld is het bestrijden en terugdringen ervan. De missie van de aanpak van huiselijk geweld is het stoppen van huiselijk geweld in een zo vroeg mogelijk stadium. Daaraan ligt de volgende gedachte ten grondslag: het is makkelijker om geweld in een vroegtijdig stadium te stoppen en bovendien is de schade voor betrokkenen dan minder groot. Een essentieel uitgangspunt bij de ontwikkelde aanpak is de systeembenadering: alle betrokkenen krijgen hulp aangeboden. Het individuele hulpaanbod is afgestemd op het aanbod aan de anderen in het systeem en is gericht op het doen stoppen van het geweld, het voorkomen van recidive en het bestrijden van de gevolgen van huiselijk geweld bij getuigen (kinderen), slachtoffers en plegers. Om de doelstellingen te realiseren heeft het Steunpunt de volgende taken op zich genomen: 1. Het geven van voorlichting, de advisering en het bevorderen van deskundigheid aan professionals; 2. Het geven van voorlichting en adviezen aan het publiek; 3. Het ingangzetten en actief doorverwijzen van direct betrokkenen bij huiselijk geweld (plegers, slachtoffers en kinderen); 4. Indien nodig, het afstemmen en ontwikkelen van het hulpaanbod aan de betrokkenen in het systeem waarbinnen het geweld plaatsvindt (heeft gevonden); 5. Het initiëren van een passend hulpaanbod door de geschikte organisaties indien dit in de regio ontbreekt. De eerste twee taken dragen bij aan een de signalering van huiselijk geweld en dan het liefst in een zo vroeg mogelijk stadium. Dit wordt wel vroegsignalering genoemd. Het voorlichten en trainen van professionals om huiselijk geweld te herkennen en aan te pakken, de publiekscampagne en het (telefonische) advies dat professionals en publiek bij het steunpunt kunnen krijgen zijn voorbeelden van de instrumenten die worden ingezet bij de uitvoering van deze taken. De laatste drie taken zorgen dat huiselijk geweld en de gevolgen daarvan op een goede manier worden bestreden. De intake die het Steunpunt verzorgt om te komen tot een goede doorverwijzing en het casusoverleg zijn de methoden die worden gebruikt om de derde en de vierde taak uit te voeren. In het initiëren van een compleet en passend hulpaanbod gericht op de bestrijding van huiselijk geweld heeft in de beginfase veel aandacht gehad door het voeren van overleg met de regionale hulpverlenende instanties. Het blijft een punt van aandacht, omdat het steunpunt zelf geen volledige hulpverleningstrajecten voor de betrokkenen aanbiedt. Naast het Steunpunt zetten ook de overige hulpverlenende instanties zich in als het gaat om informatieverstrekking, advisering en voorlichting aan: - cliënten (daders en slachtoffers); - organisaties, hulpverleners, sleutelfiguren/intermediairs; - omstanders. Daarnaast hebben alle hulpverlenende instanties als taak om cliënten (zowel daders als slachtoffers) te motiveren tot het aanvaarden van hulpverleningstrajecten en het overdragen naar de juiste instantie. De ketenaanpak van huiselijk geweld ziet er als volgt uit: (Vroeg) signalering HG Dossiervorming + analyse Weging / kwalificering Toewijzing casemanager HG Uitvoering interventies Evaluatie - 6 -

7 De keten start met input van ongestructureerde informatie, signalen en/of vermoeden van huiselijk geweld (van slachtoffers, plegers, omstanders en/of professionals). Dat moet uiteindelijk leiden tot een geslaagde interventie (gestopt, voorkomen, beschermd) en tot een compleet beeld van de omvang en aard van het probleem. 3 Monitor 2008 Huiselijk geweld is niet alleen een belangrijk aandachtspunt van het gemeentelijk beleid maar ook van het landelijke Grotestedenbeleid. De gemeente Schiedam maakt daar deel van uit (Vlaardingen en Maassluis niet). In dit kader heeft Schiedam verschillende prestatieafspraken gemaakt met de rijksoverheid. De eerste was dat er een Steunpunt Huisgelijk Geweld zou moeten komen. Aan die voorwaarde is in september 2005 voldaan. Op dat moment is er een campagne gestart om het bestaan van het Steunpunt onder de aandacht van de bevolking te brengen. Ingeschat werd toen dat hierdoor het aantal meldingen van huiselijk geweld (fors) zou toenemen. Niet zozeer omdat er verwacht werd dat er daadwerkelijk meer geweld zou gaan optreden maar voornamelijk vanwege een toenemende bekendheid van het Steunpunt. Op het moment van het opmaken van de prestatieafspraken tussen de gemeente Schiedam en het Rijk in 2004, bedroeg het aantal meldingen huiselijk geweld bij de politie 123. Dit waren 63 eerste meldingen en 60 herhaalde meldingen van huiselijk geweld. Ingeschat werd dat met het toenemen van de bekendheid van het Steunpunt het aantal eerste meldingen van huiselijk geweld met ongeveer een factor 5 zou toenemen. Bij de eindmeting van het Grotestedenbeleid begin 2010 zou dit aantal gestabiliseerd moeten zijn. Het aantal herhalingsmeldingen zou rond die tijd met 20% moeten zijn afgenomen. Voor de monitor Huiselijk Geweld worden vooralsnog twee bronnen gebruikt: de politie Rotterdam- Rijnmond en het Steunpunt Huiselijk Geweld Nieuwe Waterweg Noord. De politie krijgt tot nu toe de meeste meldingen binnen van huiselijk geweld. Tot eind 2007 werden deze voor een beperkt deel doorverwezen naar het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG). Vanaf 1 januari 2008 is de werkwijze veranderd en worden vrijwel alle meldingen die met huiselijk geweld te maken hebben door de politie doorgezet naar het Steunpunt Huiselijk Geweld. Dat betekent dat het Steunpunt sindsdien met een aanzienlijke toename van het aantal meldingen wordt geconfronteerd (met overigens als gevolg dat de cijfers van 2005 tot en met 2007 niet vergeleken kunnen worden met die van 2008). Anderzijds krijgt het SHG ook meldingen binnen die niet via de politie verlopen. Er zitten wel de nodige haken en ogen aan het gelijktijdig gebruik van deze verschillende bronnen, toch wordt hierdoor zeer waarschijnlijk een redelijk goed beeld verkregen van de problematiek rondom huiselijk geweld. Bovendien registreert het SHG bepaalde informatie die de politie niet heeft en andersom. Het beeld dat in de monitor wordt geschetst heeft vooral betrekking op de omvang en aard van het probleem en kenmerken van slachtoffers en plegers. De beperking ligt in het feit dat het (nog) niet mogelijk is om een compleet beeld te reconstrueren van het aantal geslaagde interventies (definitief stoppen van het geweld). Zo worden enerzijds de gevallen van huiselijk geweld centraal geregistreerd (door middel van het Steunpunt), anderzijds worden deze cases bij een groot aantal verschillende ketenpartners weggezet. Een goed beeld van het aantal succesvol afgesloten trajecten kan dan ook alleen verkregen worden door dossieronderzoek bij alle betrokken instanties, bij voorkeur gecombineerd met een centrale terugmelding naar het Steunpunt. Dat vergt echter tijd en medewerking van alle partners. 3.1 Politie Rotterdam-Rijnmond: incidenten en aangiften huiselijk geweld De cijfers die hierna worden gepresenteerd hebben betrekking op de periode januari 2005 t/m juni Incidenten en aangiften In de systematiek van de politie is de problematiek van huiselijk geweld een optelling van een 18-tal incidenten en delicten. Dit varieert van belediging en ruzie tot zware mishandeling en moord. De - 7 -

8 meeste meldingen (ongeveer driekwart) betreffen incidenten als huiselijke twist, ruzie, bedreiging en lichte mishandeling. Gemiddeld zo n 60 procent van het aantal incidenten behoort tot de categorie misdrijf. Tabel 3.1 Gemeente Schiedam Vlaardingen Maassluis Incidenten huiselijk geweld per gemeente e halfjaar 2008 Aantal Aantal Aantal Aantal incidenten % incidenten % incidenten % incidenten % % % % % % % % % % 68 Totaal % % % % Bron: Politie Rotterdam-Rijnmond Op basis van vier meetgegevens is het nog niet echt goed mogelijk om een duidelijke trend te ontdekken. Maar het laat zich aanzien dat 2006 een piekjaar is geweest voor wat betreft het aantal incidenten. In 2007 is dit aantal namelijk behoorlijk teruggelopen. De cijfers over het eerste halfjaar van 2008 lijken deze trend te bevestigen. De meeste incidenten zijn afkomstig uit Schiedam. Hoewel deze gemeente de grootste is in de regio, is het aantal meldingen toch iets hoger dan op grond van het inwonertal en het aantal woningen zou worden verwacht (zie figuur 3.1). Daarentegen is Maassluis ondervertegenwoordigd. 47% 40% 13% Figuur Ontwikkeling van het aantal incidenten van huiselijk geweld per 1000 woningen Schiedam Vlaardingen Maassluis e halfjr Per 1000 woningen ligt het aantal incidenten in Schiedam gemiddeld zo n 5 hoger dan in Maassluis. Wellicht speelt mee dat - zoals in andere regio s in Nederland wel wordt gemeten - huiselijk geweld in kleinere gemeenten iets minder vaak voorkomt dan in de grotere (bron: GGD). In de periode 2005 t/m 2007 hebben zich in de regio NWN in totaal incidenten voorgedaan. Daarvan hebben er (=35%) tot een aangifte geleid. In tabel 3.2 is zichtbaar dat door de jaren heen het aantal aangiften vrij constant is maar dat het aangiftepercentage enigszins fluctueert. Dat geldt voor alle drie de gemeenten

9 Tabel 3.2 Aangiften huiselijk geweld per gemeente Aantal In % aantal Aantal In % aantal Aantal In % aantal Gemeente aangiften incidenten aangiften incidenten aangiften incidenten Schiedam Vlaardingen Maassluis % 37% 31% % 33% 31% % 36% 36% Totaal % % % Bron: Politie Rotterdam-Rijnmond Een deel van deze aangiften heeft tot een aanhouding geleid. Een aanhouding kan overigens meerdere personen betreffen. Figuur 3.2 Aanhoudingen i.v.m. huiselijk geweld Figuur 3.3 Aanhoudingen in % van aantal incidenten en in % van aantal aangiften % 80% 60% 40% 82% 81% 82% 29% 26% 31% 20% Bron: Politie Rotterdam-Rijnmond 0% in % aantal incidenten in % aantal aangiften Het aantal aanhoudingen is vrij constant. Dat geldt ook voor het aantal aanhoudingen ten opzichte van het aantal aangiften en in iets mindere mate ook in relatie tot het aantal incidenten. Gemiddeld heeft rond de 30 procent van het aantal incidenten een aanhouding tot gevolg. 3.2 Steunpunt Huiselijk Geweld: aantal aanmeldingen huiselijk geweld en korte contacten Door het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) wordt er een verschil gemaakt tussen korte contacten en aanmeldingen (dossiers, reguliere contacten). Korte contacten zijn advies- en informatiegesprekken, die niet leiden tot een hulpverleningscontact. Daarbij kan gedacht worden aan een informatiegesprek met een hulpverlener of een adviesgesprek met een slachtoffer. Bij een kort contact is een eenmalig gesprek voldoende en volgt er geen doorverwijzing. Bij de aanmeldingen wordt een dossier aangemaakt met een uitgebreide analyse van de situatie en worden er hulpverleningsgesprekken geïnitieerd. De hulpverlening bij het Steunpunt Huiselijk Geweld is gericht op motivatie, analyse en doorverwijzing. Deze contacten zijn reguliere contacten. Tot eind 2007 werd een deel van incidenten die met huiselijk geweld te maken hebben door de politie doorverwezen naar het SHG. Voor het Steunpunt betekende dit dat ongeveer de helft van hun workload afkomstig was van de politie. Vanaf 1 januari 2008 is de werkwijze veranderd en worden in principe alle meldingen die met huiselijk geweld te maken door de politie doorgezet naar het SHG. Voordien bleef dat voornamelijk beperkt tot aangiftes. Voor het Steunpunt betekende dat een aanzienlijke toename van het aantal cases. Dat heeft overigens tot gevolg dat de cijfers van 2007 niet vergeleken kunnen worden met die van

10 De ontwikkeling van het aantal aanmeldingen per Waterweg-gemeente is als volgt: Tabel 3.3 Aanmeldingen per gemeente (bron :SHG) 1 e halfjaar e halfjaar e halfjaar 2008* Gemeente aantal aanmeldingen % aantal aanmeldingen % aantal aanmeldingen % Schiedam Vlaardingen Maassluis Overig % 36% 8% 3% % 31% 19% 4% % 37% 15% 7% Totaal % % % * A.g.v. nieuwe afspraken met de politie worden per in principe alle incidenten m.b.t. huiselijk geweld door de politie doorverwezen naar het Steunpunt Over geheel 2007 kreeg het Steunpunt met 300 aanmeldingen te maken. Door nieuwe afspraken met de politie is dit alleen al in het eerste halfjaar van 2008 toegenomen tot 649 aanmeldingen. Dat betekent een zeer forse toename van de workload bij het Steunpunt. De meeste aanmeldingen blijken uit Schiedam afkomstig te zijn. Indien dit wordt gerelateerd aan het inwonertal dan blijkt Schiedam evenals bij de cijfers van de politie enigszins oververtegenwoordigd te zijn. In 2007 heeft het Steunpunt naast de aanmeldingen (waarbij er een dossier wordt opgesteld) ook nog 165 korte contacten (advies- en informatievragen) gehad. In de eerste helft van 2008 waren dit er 115. Verwacht mag worden dat dit cijfer op jaarbasis boven de 200 zal komen te liggen. Ook op dit onderdeel is er dus sprake van een stijging. Achtergrondkenmerken Bij huiselijk geweld zijn er altijd plegers en slachtoffers. Beide groepen komen bij het Steunpunt in beeld. In de eerste helft van 2008 ging het om 431 slachtoffers en 123 plegers (zie tevens figuur 3.4). Bij huiselijk geweld tussen volwassenen zijn ook vaak kinderen betrokken. Bekend gegeven is dat dit op kinderen een groot effect kan hebben, in de vorm van psychische klachten en/of gedragsproblemen. Figuur 3.4 Rol van cliënt bij huiselijk geweld 22% slachtoffer pleger 78% Bron: SHG 1 halfjaar 2008 Per gemeente is de situatie als volgt: Tabel 3.4 Rol in huiselijk geweld per gemeente Gemeente slachtoffer pleger totaal Schiedam Vlaardingen Maassluis Overige gemeenten Totaal Bron: SHG 1 e halfjaar

11 Het aandeel mannen in de contacten van het SHG bedraagt gemiddeld 30 procent. De verdeling man/vrouw is in alle drie de Waterweg-gemeenten nagenoeg gelijk. Tabel 3.5 Slachtoffers en plegers naar geslacht geslacht slachtoffer % pleger % totaal man vrouw % 83% % 28% totaal % % 554 Bron: SHG 1 e halfjaar 2008 Plegers van huiselijk geweld zijn hoofdzakelijk mannen (72%). Slachtoffers daarentegen zijn overwegend vrouwen (83%). De 554 cliënten van het Steunpunt in het eerste halfjaar van 2008 kunnen als volgt worden getypeerd: Tabel 3.6 Typering cliëntenbestand van het SHG Man, pleger 16% Man, slachtoffer 13% Vrouw, pleger 6% Vrouw, slachtoffer 65% totaal 100% Bron :SHG 1 e halfjaar 2008 Ongeveer tweederde deel van de cliënten bestaat uit vrouwelijke slachtoffers. Hoewel slechts 6 procent van de vrouwen als pleger kan worden aangemerkt, is dit volgens het Steunpunt een verdubbeling ten opzichte van 2007 (tegelijkertijd is het aantal mannelijk slachtoffers met een zelfde percentage toegenomen). Vermoedelijk heeft dit te maken met het feit dat vanaf 2008 de politie alle meldingen van huiselijk geweld doorzet naar het Steunpunt niet alleen de aangiftes (met relatief meer zwaardere gevallen). Figuur % 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Verdeling naar leeftijd cliënten SHG 32% 27% 22% 9% 6% 3% 1% < 20 jr jr jr jr jr jr. 70+ Bron: SHG 1 e halfjaar 2008 Huiselijk geweld komt het meest voor tussen de 30 en 40 jaar. Conform landelijke referentiegegevens neemt het risico om slachtoffer te worden af naarmate men ouder wordt. Tabel 3.7 Verdeling naar leeftijd cliënten SHG per gemeente (excl. overige gemeenten ) Gemeente < 20 jr jr jr jr jr jr. 70+ Totaal* Schiedam Vlaardingen Maassluis 7% 5% 5% 31% 28% 19% 29% 34% 32% 24% 19% 26% 5% 12% 12% 3% 1% 5% 1% 1% 1% 100% (n=234) 100% (n=201) 100% (n=84) Totaal 6% 27% 32% 22% 9% 3% 1% 100% * n = omvang van de populatie Bron: SHG 1 e halfjaar

12 De precieze leeftijdsverdeling van de cliënten per gemeente geeft wel enkele verschillen te zien maar dit is voor een groot deel terug te voeren op de - per leeftijdscategorie - soms kleine aantallen personen. Het toeval kan dan een grote rol spelen. Ouderenmishandeling Onder ouderenmishandeling wordt volgens het Landelijk platform Bestrijding Ouderenmishandeling verstaan het handelen of het nalaten van handelen van al degenen die in een persoonlijke of professionele relatie met de oudere staan, waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijk en/of psychisch en/of materiële schade lijdt, dan wel vermoedelijk lijden zal en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid. Deze vorm van mishandeling is een probleem waarvan de omvang niet goed bekend is. Uit de cijfers van het Steunpunt Huiselijk Geweld blijkt dat het slechts in 4 procent van de gevallen om een persoon van 60 jaar of ouder gaat. Maar zeer waarschijnlijk zegt dit niet alles en is het probleem aanzienlijk groter. Zo blijkt uit landelijke bronnen dat bij veel mantelzorgers van demente ouderen (circa eenderde deel) de zorg zodanig uit de hand loopt dat er sprake is van mishandeling. De verwachting is dat ouderenmishandeling zal gaan toenemen. Door dubbele vergrijzing (meer ouderen en hogere leeftijd) zullen er steeds meer mensen zijn die afhankelijk zijn van de zorg van anderen. Een groot probleem bij de signalering van ouderenmishandeling is dat er een taboe op rust. Een groot deel van de mishandelingsgevallen komt niet in de openbaarheid omdat veel bejaarde ouderen dit niet durven aangeven of daar geestelijk gewoon niet toe in staat zijn. Ouderenmishandeling vraagt dan ook om een specifieke aanpak. Om een volledig beeld te krijgen van de omvang van het probleem zijn alleen statistische gegevens niet voldoende. Deze zullen moeten worden aangevuld met gegevens verkregen uit dossieronderzoek onder alle betrokken instanties, waaronder ook de instellingen die zich met ouderenzorg bezighouden. Dat maakt het overigens geen eenvoudige opgave. Het Steunpunt Huiselijk Geweld heeft inmiddels in de vorm van een notitie Ouderenmishandeling een specifieke aanpak ontwikkeld. Tabel 3.8 Meldingen van ouderenmishandeling (60+) per gemeente e halfjaar 2008 Gemeente aantal slachtoffers aantal plegers aantal slachtoffers aantal plegers Schiedam Vlaardingen Maassluis Overig Totaal Bron :SHG Het aantal meldingen van 60-plussers die bij ouderenmishandeling betrokken zijn, is in het eerste halfjaar van 2008 ten opzichte van 2007 verdubbeld. In totaal zijn er in het eerste halfjaar van 2008 bij het Steunpunt 22 meldingen geweest. Evenals in 2007 was het grootste deel daarvan afkomstig uit Schiedam. Hoewel 60-plussers, vanwege de leeftijdscategorie, onder de noemer ouderenmishandeling geregistreerd worden, blijkt uit het dossieronderzoek bij het Steunpunt dat een deel van de casussen niet valt onder ouderenmishandeling. Er is hier veelal sprake van relationeel of psychisch geweld niet vallende onder de definitie ouderenmishandeling (zie boven). Van het aantal geregistreerde casussen blijkt het in 2007 om 2 casussen te gaan die vallen onder de definitie ouderenmishandeling. Over de eerste helft van 2008 gaat het in 3 casussen om ouderenmishandeling. Uit landelijke gegevens blijkt dat het aantal casussen ouderenmishandeling toeneemt. Daarom zal in Schiedam in 2009 een pilot bestrijding Ouderenmishandeling van start gaan. In samenwerking met het Steunpunt en MDNW wordt hiervoor een plan van aanpak geschreven. Doel van de pilot is om ouderenmishandeling in een zo vroeg mogelijk stadium te herkennen en te stoppen. Deskundigheidsbevordering in het (h)erkennen en signaleren van mishandeling bij ouderen voor hulpverleners en vrijwilligers is een van de speerpunten in het plan van aanpak

13 Etnische achtergrond Van alle meldingen van huiselijk geweld heeft 64 procent betrekking op een huishouden van Nederlandse komaf. Dat is lager dan op grond van het aandeel in de bevolking kon worden verwacht. Want op basis van het aantal meldingen van huiselijk geweld per 1000 inwoners van de onderscheiden bevolkingsgroepen kan de conclusie worden getrokken dat allochtonen vaker met huiselijk geweld te maken hebben dan autochtonen (zie figuur 3.6). Dat is overigens conform aan wat elders in het land wordt gemeten. Figuur 3.6 Aantal meldingen van huiselijk geweld per 1000 inwoners in de regio NWN naar etniciteit (1 e halfjaar 2008) Nederlands 2,6 Turks Marokkaans Surinaams 4,2 4,5 4,7 Antilliaans 7,8 Overige etnic. 2, Bij de Antilliaanse bevolking ligt het aantal meldingen van huiselijk geweld met 7,8 per 1000 inwoners in de regio Nieuwe Waterweg Noord het hoogst. Bij Surinamers, Turken en Marokkanen ligt dit rond de 4,5 per 1000 inwoners. Onder Nederlanders en de groep Overige etniciteiten komt huiselijk geweld per 1000 inwoners het minst voor. De samenstelling van de bevolking naar etniciteit is per gemeente nogal verschillend. Zo bestaat de bevolking van Maassluis - vergeleken met Schiedam - voor een relatief klein deel uit niet-westerse allochtonen. Mede hierdoor kan de verdeling van de aanmeldingen naar etniciteit per gemeente behoorlijk verschillen (tabel 3.9). Tabel 3.9 Verdeling naar etniciteit cliënten SHG per gemeente (in %) Gemeente Nederl. Turks Marokk. Antill. Surin. Overig Totaal* Schiedam Vlaardingen Maassluis 59% 62% 77% 12% 11% 12% 4% 4% 4% 3% 8% 2% 7% 3% 0% 15% 12% 5% 100% (n=234) 100% (n=201) 100% (n=84) Totaal 64% 11% 4% 5% 4% 12% 100% * n = omvang van de populatie Bron: SHG 1 e halfjaar 2008 Wel speelt ook hier mee dat - met name in Maassluis - het om kleine aantallen personen gaat zodat het toeval een grote rol kan spelen. Desondanks geldt voor alle drie de Waterweg-gemeenten dat allochtonen relatief vaak met huiselijk geweld te maken krijgen. Achtergronden van huiselijk geweld Van alle aanmeldingen van huiselijk geweld in de eerste helft van 2008 betreft het voor 15% van de gevallen een melding die reeds eerder in beeld was. Van de meldingen in 2007 ging het om 18% van de gevallen. Bij aanmelding bij het Steunpunt speelt het geweld meestal nog maar heel kort, anderzijds komen er ook relatief veel gevallen voor waar het geweld al vele jaren aan de gang is (zie figuur 3.7)

14 Figuur % Tijdsbestek dat het geweld aan de gang is 55% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 11% 16% 18% < 6 maanden 6-12 maanden 1 tot 2 jaar >= 2 jaar Bron: SHG 1 e halfjaar 2008 Het beeld zoals geschetst in figuur 3.7, is in alle drie de Waterweg-gemeenten vrijwel identiek. Tot 2008 kwam gemiddeld de helft van de gevallen van huiselijk geweld binnen via de politie, de rest vooral via het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. Door de veranderde werkwijze sinds begin 2008 is het aandeel van de politie toegenomen tot zo n 90 procent. Daarnaast onderhoudt het Steunpunt nauwe contacten met een groot aantal hulpverlenende instanties. Het SHG verwijst vaak naar deze instellingen. In totaal ging het in het eerste halfjaar van 2008 om 22 verschillende instellingen. Overigens is het aandeel verwijzingen afgenomen van 66 tot 44 procent. De verklaring hiervoor is een dat aanmeldingen door de politie (zijnde geen aangiften) in een groot aantal gevallen niet tot hulpverlening leiden. De meldingen die wel hulpverlening tot gevolg hebben, worden voor het grootste deel doorverwezen naar het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW). Figuur 3.8 Verwezen naar AMW Jeugdhulp Kindspoor AMK Maatsch.opv ang Ov. maatsch.dienstv erl. Politie GGZ 1e lijnspsy choloog Raad v oor Kinderbescherm. Adv ocatuur ov erig 4% 3% 3% 3% 2% 2% 2% 8% 10% 15% 18% 30% Bron: SHG 1 e halfjaar % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Tot de categorie overig behoren ook de gevallen die door het Steunpunt zelf ter hand worden genomen (ongeveer 10%). De hulpverlening van het SHG is er uiteraard op gericht om het geweld zo spoedig mogelijk te laten stoppen. Daar zijn allerlei acties voor nodig: gesprekken met de betrokkenen, overleg met hulpverleners, doorverwijzingen etc. Gemiddeld zijn er 5 acties per geval van huiselijk geweld noodzakelijk. Uiteindelijk moeten de acties leiden tot een sluitende aanpak. In 2008 konden 250 trajecten als afgesloten worden beschouwd

15 Het Steunpunt als expertisecentrum Het SHG wordt door hulpverleners steeds meer gezien als een expertisecentrum. Het Steunpunt wordt daarom veel gevraagd voor het geven van deskundigheidsbevordering aan professionals maar ook aan zelforganisaties en scholen. In 2007 ging het om 37 scholings- en voorlichtingsbijeenkomsten voor onder meer allochtone groepen. In de eerste 6 maanden van 2008 waren dit er

16 4 Tot slot Hoewel er inmiddels steeds meer gegevens (qua soort en tijdreeks) beschikbaar komen, moet worden geconcludeerd dat de monitor Huiselijk Geweld zich nog in de ontwikkelingsfase bevindt. Dat wordt veroorzaakt door het feit dat de werkwijze sinds begin 2008 flink veranderd is. Nu de politie vrijwel alle meldingen die met huiselijk geweld te maken hebben, meteen doorzet naar het Steunpunt zijn de cijfers (van het Steunpunt) met voorgaande jaren nauwelijks meer vergelijkbaar. Het beeld dat in deze rapportage in paragraaf 3.2 is gepresenteerd kan dan ook hooguit als een nieuwe nulmeting worden gezien met 2008 als startpunt. De ontwikkeling van het aantal incidenten, aangiften en aanhoudingen in het kader van huiselijk geweld kan op basis van de politiecijfers wel worden gemaakt (paragraaf 3.1). Mishandeling waarbij ouderen betrokken zijn, blijkt een probleem waarvan de precieze omvang slechts beperkt in statistieken vast te leggen is. Het Steunpunt heeft inmiddels een aanpak voor dit probleem ontwikkeld. In de volgende uitgave van de monitor zal bekeken worden wat de vorderingen zijn op dit terrein. De voorliggende monitor geeft vooral een beeld van de omvang van het probleem van huiselijk geweld en een aantal bijbehorende kenmerken. Waar de monitor nog geen beeld van geeft is hoeveel trajecten er succesvol worden afgerond en wat bijvoorbeeld de doorlooptijden er van zijn. Want dat is uiteindelijk toch waar het om gaat. De moeilijkheid hierbij is dat enerzijds de gevallen van huiselijk geweld centraal worden geregistreerd (door middel van het Steunpunt), maar dat anderzijds deze cases bij een groot aantal verschillende ketenpartners worden weggezet. Een goed beeld van het aantal succesvol afgesloten trajecten kan dan ook alleen verkregen worden door dossieronderzoek bij alle betrokken instanties, bij voorkeur gecombineerd met een centrale terugmelding naar het Steunpunt, kortom een integrale aanpak. Dat vergt echter tijd en medewerking van alle partners. De uitdaging zal moeten zijn om in de volgende monitor wel cijfermatig inzicht in het aantal succesvol afgesloten trajecten te kunnen geven