programma Betrokken Borger-Odoorn Naar nieuwe werkwijzen deelproject Inwoner en beleid Over overheidsparticipatie en burgerparticipatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "programma Betrokken Borger-Odoorn Naar nieuwe werkwijzen deelproject Inwoner en beleid Over overheidsparticipatie en burgerparticipatie"

Transcriptie

1 programma Naar nieuwe werkwijzen deelproject Inwoner en beleid Over overheidsparticipatie en burgerparticipatie Vooraf De burger betrekken bij beleidsvorming is niet nieuw. Wel is wat dit betreft vernieuwing wenselijk - en bepaald geen luxe. Te vaak immers is de opkomst bij een informatieavond wel erg minimaal. Of, hoewel we hun komst natuurlijk moeten waarderen, bestaat de opkomst uit wéér dezelfde kleine groep mensen. Is die zogenaamde informatieavond, of enquête bijvoorbeeld, wel (altijd) zo n goed idee voor het doel dat we nastreven: een grotere betrokkenheid en draagvlak. Of moeten we van betrokkenheid en draagvlak naar daadwerkelijke inbreng - of, sterker nog, naar inwonersinitiatieven waarbij de overheid aansluit. Van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie? In dit deelproject is onderzocht en in kaart gebracht wat we eigenlijk willen - en wat we nog meer zouden kunnen - met de zogenoemde beleidsparticipatie. Om op andere manieren te bereiken wat we willen: meer betrokkenheid in het sociaal domein. Hierna achtereenvolgens: 1. Beleidsparticipatie - een aantal noties en opmerkingen 2. Afbakening begrippen 3. Werkwijze, burgerparticipatie en overheidsparticipatie 4. Beleidsparticipatietools voor de beleidsmedewerker 5. Beleidsprocessen beschreven in een model 6. Toepassing en werking sociale marketing

2 -2- Beleidsparticipatie - een aantal noties en opmerkingen Verbindend besturen In het na de laatste gemeenteraadsverkiezingen opgestelde coalitieakkoord voor onze gemeente staat ook hóe het college wil besturen. Naast inwoners vroegtijdig en open informeren over en betrekken bij nieuwe ontwikkelingen en beleidsvoornemens wordt er gesproken over hier samen met de inwoners, maatschappelijk middenveld en gemeenteraad vorm aan te geven. En daarnaast: Eigen kracht van mensen, groepen mensen en kernen staat voorop en wordt gestimuleerd en: er is ruimte voor initiatieven. In de titel van het akkoord wordt het samengevat als Verbindend besturen. Duidelijk is dat er niet alleen plannen vanuit het gemeentehuis verwacht moeten worden. Er is kennelijk vertrouwen in de vitaliteit van de samenleving: eigen kracht voorop en dat stimuleren. En: ruimte voor initiatief. Veranderende wijzen van besturen vragen ook om nieuwe werkwijzen. Eén voorbeeld wellicht? Initiatief begeleiden en belonen in plaats van initiatief nemen. Plannen vanuit de samenleving resulteren wellicht in betere uitkomsten. Koffie met toelichting Zoals eerder aangegeven beleidsparticipatie in velerlei vorm is niet nieuw. Van een eenvoudige vorm als een formele inspraakronde tot telefonische of schriftelijke enquête. Van informatieavond met workshops tot wijkbijeenkomst. Methoden en samenkomsten waar burgers, na toelichting met koffie, konden kiezen uit een aantal voorgestelde scenario s, of diverse varianten van voorgesteld beleid van goedkeurende stickers konden voorzien. Diverse vormen om er achter te komen wat men wil of, zo beweerden kwade tongen soms, manieren om plannen er door te krijgen. Tot nu toe kwamen deze initiatieven bijna altijd vanuit de overheid. Met een plan om te ordenen, iets te regelen of om bepaald gedrag te ontmoedigen of te bevorderen. Vervolgens werd er gezocht naar ingang, medewerking, draagvlak. Soms had het de geur van wij weten wat goed voor u is, u weet dat zelf nog niet maar hoe krijgen wij u hier achter. Wennen aan de ruimte Nu de overheid, mogelijk vooral om budgettaire redenen, zich steeds meer terugtrekt, ontstaat de wenselijkheid en soms de noodzaak dat burgers zelf het heft in handen nemen. Dat de overheid enige afstand neemt schept echter ook ruimte. Ruimte voor initiatief van de burger. Dat het voor beide partijen soms nog even wennen is mag duidelijk zijn. Aan de ene kant inwoners die verbaasd vaststellen dat een aantal zaken zo maar niet meer voor hen wordt gedaan of vergoed. En aan de andere kant bestuurders of ambtenaren die bij eigen initiatief van burgers in een verschrikte controle-regelreflex schieten. Dat kan zo maar niet; voor wie zijn de risico s?

3 -3- Nieuwe rollen Toch lijkt er duidelijk een beweging te komen waarbij het initiatief veel meer bij de inwoner en bij inwonersgroepen zal komen te liggen. Buurt- en wijkinitiatieven. Coöperaties voor energievoorziening bijvoorbeeld. Mensen gaan weer dingen zelf doen - en vooral samen. Misschien is het niet alleen omdat de overheid de portemonnee niet meer overal voor kan trekken. Misschien is het ook omdat mensen vaak toch liever zelf aan het roer zitten. En dat pas gaan doen - als daar ook ruimte voor is. Belangrijk is natuurlijk ook dat de deelnemers in deze processen de kans krijgen om te wennen aan de nieuwe rollen. De overheid zal moeten leren dat ruimte bieden ook betekent: niet onmiddellijk voor de voeten lopen. En dat een kader stellende, begeleidende en faciliterende rol tal van mogelijkheden biedt. Maatschappelijke organisaties en burgers moeten leren dat de overheid geen pinautomaat is. En dat hun belang soms kan contrasteren met dat van een andere groep of met het algemeen belang. Zoals zo vaak zal ook bij een overgang van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie, helder en tijdig communiceren uiterst waardevol blijken te zijn. Participatiesamenleving In de huidige participatiesamenleving zijn zelfregie, eigen kracht, zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid aansprekende begrippen: niemand is er in principe tegen. De manier waarop ze, zonder definitie en door elkaar gebruikt worden, kan echter verwarring opwekken. Hierna volgt enige afbakening. Begrip Kern Kernvraag Zelfregie Zelf bepalen Wat wil ik? Eigen kracht Zelf kunnen Wat kan ik? Zelfredzaamheid Zelfstandig mee kunnen doen Is compensatie nodig? Eigen verantwoordelijkheid Zelf moeten of mogen Wat moet of mag ik zelf doen?

4 -4- Definities Zelfregie Ieder mens moet in staat gesteld worden z n eigen leven te leiden; eigen keuzen kunnen maken en mee kunnen doen in de samenleving. Eigen Kracht Vermogen van mensen om zelf of samen oplossingen te bedenken voor de eigen problemen en deze zelf of samen uit te voeren. Zelfredzaamheid Het vermogen (lichamelijk, verstandelijk, geestelijk en financieel) om zelf (of met anderen) voorzieningen te treffen, die deelname aan het normale maatschappelijk leven mogelijk maakt. Eigen Verantwoordelijkheid De mogelijkheid en de opdracht om zelf verantwoordelijkheid uit te oefenen. Het krijgen van handelingsruimte en het benutten van die handelingsruimte en de eigen mogelijkheden. Werkwijze en vormen van participatie Niet de ordening en werkelijkheid van organisaties en instituties is bepalend voor het gezamenlijk denken en handelen, maar wat de doelgroep werkelijk beweegt. Daarbij aansluiten genereert intrinsieke motivatie voor het realiseren van maatschappelijke opgaven. Ook de sociale teams werken veel meer vanuit de leefwereld in plaats van uit de systeemwereld. Niet de protocollen zijn daarbij leidend maar wat echt nodig is voor de burger. Hierna worden eerst de begrippen burgerparticipatie en overheidsparticipatie behandeld. Burgerparticipatie Initiatief van de overheid om burgers in het algemeen of belanghebbenden in het bijzonder te betrekken bij gemeentelijk beleid. De burger wordt hierbij in staat gesteld (extra) invloed uit te oefenen op het overheidsbeleid. Overheidsparticipatie Inwoners nemen initiatieven in het publieke domein. Daarbij kan op zeker moment de lokale overheid betrokken (moeten) worden. Waar nodig ondersteunt, faciliteert en schept de gemeente voorwaarden. Burgerparticipatie Stap 4 Stap 3 Welke handelingsruimte heeft de gemeente? Van wie heeft de gemeente input nodig? Stap 2 Wat kan of moet de gemeente zelf doen? Stap 1 Wat wil of moet de gemeente?

5 -5- Bij burgerparticipatie wil de overheid gedrag van doelgroepen sturen of aanpassen, of moet er een wettelijke taak worden uitgevoerd. Het initiatief ligt dus bij de overheid en sociale marketing kan daarbij een waardevol instrument zijn. Overheidsparticipatie Stap 4 Welke ruimte krijgen de inwoners? Stap 3 Hebben de inwoners hulp nodig? Stap 2 Wat doen de inwoners zelf? Stap 1 Wat willen de inwoners zelf? Bij overheidsparticipatie ligt het initiatief bij (een groep) inwoners. Zij zullen in sommige gevallen de overheid nodig hebben. Pas bij de stappen 3 en 4 wordt de gemeente betrokken en ook dan kan sociale marketing een waardevol instrument zijn. Maar de rol van de overheid is natuurlijk anders dan bij burgerparticipatie. Beleidsparticipatietools voor de beleidsmedewerker Velerlei vorm Zoals er eerder zeer verschillende vormen bestonden om te komen tot interactieve beleidsvorming, zo zullen er ook nu, bij de geschetste rolwisseling inwoner - overheid, weer diverse manieren zich ontwikkelen, om tot een voor alle partijen bevredigend resultaat te komen. Een zeer werkbare methodiek kan zijn: sociale marketing. Hierna een verdere uitwerking maar eerst een compacte beschrijving van het begrip. Sociale marketing Sociale marketing is een methode waarbij wordt aangesloten bij de behoeften en belevingswereld van de doelgroep. Maatschappelijke samenhang en gedragsverandering teweegbrengen door te luisteren naar de doelgroep en aan te sluiten bij de geuite behoeften, wensen en mogelijkheden. Centraal staat dat vóór het maken van plannen, in gesprek wordt gegaan met de doelgroep. Om te weten wat de behoeften en wensen zijn. Belangrijk ook: wat de achtergrond is van die doelen en wensen. Wat beweegt de mensen en hoe zien zij dat iets gerealiseerd kan worden. Aansluiten dáárbij levert meerwaarde op

6 -6- voor het eindresultaat. Begrippen als vraaggericht, betrokkenheid en draagvlak krijgen concrete invulling. Sociale marketing werkt methodisch met een aantal vaste stappen waarbij mogelijkheden en onmogelijkheden in kaart worden gebracht. Beleidsprocessen beschreven in een model Beleidsprocessen kennen - met allerlei variëteiten - vaak een aantal fasen, die in het onderstaande model zijn weergegeven. Fase Aanleiding Beleidsvoorbereiding Beleidsformulering Besluitvorming Communicatie Uitvoering en evaluatie Beschrijving Hierbij kan het gaan om een wettelijke verplichting, voortschrijdend inzicht of het oplossen van een acuut probleem. In deze fase kan het gaan om het betrekken van inwoners en instellingen, informatie verzamelen, inventarisatie, evaluatie, literatuurstudie en gesprekken. Hier gaat het om visievorming, prioriteitstelling, doelstellingen en het schrijven van een beleidsnota. Informele raadsbijeenkomsten, adviesraden, college van B&W, terinzagelegging en natuurlijk de gemeenteraad horen bij deze fase. Na vaststelling volgen publicatie, externe bijeenkomsten en/of wordt de beleidsnota verspreid. In deze fase gaat het om de rolverdeling, een uitvoeringsprogramma, monitoring en bijsturing. In elke fase kan - in verschillende mate en vorm - het instrument sociale marketing worden ingezet. Hiervoor wordt voor de beleidsmedewerker een toolkit sociale marketing ontworpen. Gedurende het hele beleidsproces is het van essentieel belang dat de communicatie met de doelgroep optimaal is. De doelgroep informeren over elke stap en zorgen voor een goede terugkoppeling. Toepassing sociale marketing De methodiek van sociale marketing wordt nog niet veel toegepast binnen de beleidsprocessen van de publieke sector in Nederland. In het buitenland wordt het concept al jaren toegepast en in Nederland maken voornamelijk sociale wetenschappers en hulpverleners gebruik van de basiselementen van sociale marketing. Een veelgebruikte definitie is ook deze. Sociale marketing is de toepassing van commerciële marketing concepten en technieken om positieve maatschappelijke of sociale veranderingen te bewerkstelligen. Anders gezegd: sociale marketing brengt gedragstheorieën uit de psychologie en marketingtechnieken bij elkaar met als doel het realiseren van positieve gedragsveranderingen. Een aantal voorbeelden.

7 -7- Bij de BOB-campagne is de mindset van de doelgroep veranderd. Het is niet langer stoer om met drank op te rijden, maar je bent een held als je je vrienden veilig thuis brengt. Latino-moeders in Arizona hadden in de auto de kinderen veelal op schoot. Kinderzitjes gebruikten ze nauwelijks ondanks de vele ongelukken en voorlichtingscampagnes van de overheid. Ze deden dat niet, bleek na doorvragen, omdat de armen van de moeder de veiligste instrumenten zijn - en omdat God bepaalt wat er gebeurt. Na gesprekken met lokale geestelijken werden de kinderzitjes ingezegend: de latino-moeders werden de fanatiekste gebruikers van kinderzitjes in de auto. Voorbeeld uit onze gemeente? Een aangeboden cursus valpreventie voor ouderen werd bijna als beledigend ervaren. Maar eenzelfde soort cursus (na overleg) aangeboden door de plaatselijke rijwielhandelaar, werd enthousiast ontvangen. En nog één uit onze gemeente. Het plaatsen in de MFA van het afhaalpunt voor zakken om plastic te scheiden, direct bij het sociale team, bleek drempelverlagend te werken om daar een praatje te gaan maken. Werkwijze sociale marketing De aanpak van sociale marketing is gebaseerd op acht basiselementen. De focus ligt hierbij steeds op de doelgroep en op het gedrag van de doelgroep. De basiselementen zijn als volgt te definiëren. 1 Focus op de doelgroep Kruip in de huid van de doelgroep. Weet wat de doelgroep beweegt, weet waar ze wel en niet van houden. 2 Focus op gedrag Welk gedrag ligt ten grondslag aan het probleem. Formuleer het gedrag dat je wilt veranderen bij de doelgroep SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden) en bij voorkeur positief. 3 Gedragstheorieën Maak gebruik van theoretische inzichten en gedragsmodellen. Onderbouw je keuze voor sociale marketing met huidige gedragstheorieën. 4 Verdiepend inzicht Ga zodra je de doelgroep kent opzoek naar hun drijfveren. Dit kunnen ook drijfveren zijn die niet op een bepaalde theorie berusten. Wat beweegt de doelgroep en wat vinden ze belangrijk. Baseer je concept op deze inzichten. 5 Kosten-batenanalyse Maak een kosten-baten analyse van het gewenste gedrag. Breng voor- en nadelen van het gewenste gedrag in beeld. 6 Concurrentieanalyse Wat is de concurrent van het gewenste gedrag. Wat doet de doelgroep als ze niet het gewenste gedrag vertonen. 7 Segmentatie Scheer de doelgroep niet over één kam. Analyseer en definieer de doelgroep op basis van zowel demografische als sociaalpsychologische factoren als houding, waarden en motieven. 8 Marketingmix Kies op basis van de stappen 1 t/m 7 een passende aanpak voor je specifieke doelgroep en probleemstelling. Koppeling sociale marketing aan het gemeentelijke beleidsproces Zoals eerder aangegeven: de methodiek van sociale marketing kan een waardevolle aanvulling zijn op bestaande beleidsprocessen. Door meer inzicht te krijgen in de wensen en behoeften van de doelgroep en ze actief te betrekken bij het beleidsproces kan een enorme winst worden behaald. Niet alleen in het succes van het beleid, maar ook in het draagvlak voor een beslissing die afwijkt van wat in eerste instantie gevraagd was. Bij concrete koppeling aan het gemeentelijk beleidsproces wordt gedacht aan het toevoegen van een verplicht invulveld in het sjabloon voor collegevoorstellen. Bovendien wordt

8 -8- overwogen (naast de al genoemde toolkit sociale marketing) om voor de beleidsmedewerker een bureau-reminder te maken met de zeven aandachtspunten van sociale marketing (zoals hiervoor puntsgewijs beschreven). Verbindend besturen Het gemeentelijk coalitieakkoord spreekt over inwoners vroegtijdig en open informeren en betrekken, ruimte voor initiatieven en eigen kracht staat voorop en wordt gestimuleerd. De methodiek van sociale marketing kan een effectief hulpmiddel zijn om dit te realiseren.

Ridderkerk dragen we samen!

Ridderkerk dragen we samen! Ridderkerk dragen we samen! Inleiding In mei 2015 heeft de gemeenteraad de startnotitie vastgesteld met de titel Ridderkerk dragen we samen! De subtitel luidt: van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie.

Nadere informatie

Zo kijkt VVJ naar participatie 1

Zo kijkt VVJ naar participatie 1 Zo kijkt VVJ naar participatie Groeien naar meer participatief besturen Groeien naar, want kun je niet snel snel, en niet in je eentje Participatief besturen : is voor VVJ een voorwaarde voor goed beleid

Nadere informatie

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen

Nadere informatie

BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie)

BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie) BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie) Inleiding: De gemeente Zederik wil haar burgers betrekken bij het beleid met als motto: De burger centraal. Deze nota gaat over de rol van de gemeente in relatie

Nadere informatie

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente?

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? Burgerbetrokkenheid in Beweging Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? 12/19/2017 Wie ben ik en wat doe ik? Burgerbetrokkenheid in beweging Waar hebben we het eigenlijk

Nadere informatie

Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013

Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Wendy Hermans Monique Speelman Karin Stevens Inhoudsopgave 1 Meedoen in Alblasserdam... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Ontwikkelingen... 3 1.3

Nadere informatie

Procesvoorstel co-creatie.

Procesvoorstel co-creatie. Procesvoorstel co-creatie. Beleid voor mantelzorgers, vrijwilligers en ouderen. J. Heijdens en Mariska Belliot 21-03-2017 2017 Naam opsteller J. Heijdens en Mariska Belliot Datum vaststelling 16-03-2017

Nadere informatie

PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016

PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016 PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016 Conform: De Langedijker werkwijze, Notitie interactief werken gemeente Langedijk op basis

Nadere informatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Vergaderen in West Betuwe Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Herindelingsadvies Par.4.3.: Samen met de samenleving West Betuwe Voert haar wettelijke

Nadere informatie

(Burger) participatie. De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli 2015 Tessa van den Berg

(Burger) participatie. De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli 2015 Tessa van den Berg (Burger) participatie De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli Tessa van den Berg AGENDA - Welke soorten en vormen van (burger)participatie zijn er? - Een korte theoretische introductie - Wat is en

Nadere informatie

Communicatiestrategie compacte APV

Communicatiestrategie compacte APV Communicatiestrategie compacte APV Strategie De communicatiestrategie richt zich op gedragsverandering (nieuwe rol en positie van gemeente en inwoners). Bewustwording van eigen verantwoordelijkheid voor

Nadere informatie

kadernota Burgerparticipatie Reactienota Vastgesteld 13 december 2012

kadernota Burgerparticipatie Reactienota Vastgesteld 13 december 2012 kadernota Burgerparticipatie Reactienota Vastgesteld 13 december 2012 Inleiding Op 9 oktober 2012 heeft het college van B&W van ingestemd met de kadernota Burgerparticipatie. Na vaststelling is de nota

Nadere informatie

Themabijeenkomst Burgerparticipatie. Gemeenteraad Cuijk 8 december 2014

Themabijeenkomst Burgerparticipatie. Gemeenteraad Cuijk 8 december 2014 Themabijeenkomst Burgerparticipatie Gemeenteraad Cuijk 8 december 2014 Ben van Essen: even voorstellen Senior strateeg provincie Limburg. Kernthema s: bevolkingskrimp en burgerparticipatie; Overige: Voorzitter

Nadere informatie

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding Omgevingsvisie Giessenlanden Plan van aanpak V1.3 Inleiding De omgevingsvisie van de gemeente Giessenlanden moet inspireren, ruimte bieden en uitnodigen. Een uitnodiging aan burgers, bedrijven en instellingen

Nadere informatie

Wij. maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN. Wij maken Dordt Samen aan de slag met initiatieven

Wij. maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN. Wij maken Dordt Samen aan de slag met initiatieven Wij maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN Waar mensen elkaar ontmoeten, ontstaan als vanzelf nieuwe netwerken en initiatieven. Inwoners die met elkaar samenwerken.

Nadere informatie

Participatieverslag Nieuw & Anders

Participatieverslag Nieuw & Anders Participatieverslag Nieuw & Anders Op 26 en 31 maart vonden twee bijeenkomsten plaats met de titel Nieuw & Anders plaats. Twee bijeenkomsten die druk bezocht werden door vrijwilligers, verenigingen en

Nadere informatie

Agendanummer: Registratienummer: Onderwerp: Maatschappelijk beleidskader. Purmerend, 27 oktober Aan de gemeenteraad van Purmerend,

Agendanummer: Registratienummer: Onderwerp: Maatschappelijk beleidskader. Purmerend, 27 oktober Aan de gemeenteraad van Purmerend, Agendanummer: 11-72 Registratienummer: 636378 Purmerend, 27 oktober 2011 Aan de gemeenteraad van Purmerend, Inleiding en probleemstelling: In een snel veranderende wereld is de uitdaging dat iedereen mee

Nadere informatie

Cliëntenperspectief op de compensatieplicht

Cliëntenperspectief op de compensatieplicht Cliëntenperspectief op de compensatieplicht De Wmo-adviesraad Leerdam heeft samen met MOVISIE een visiedocument opgesteld over het cliëntenperspectief op de compensatieplicht. De Wmo-adviesraad wilde een

Nadere informatie

Welkom bij Het belang van het verhaal. Zwolle, 3 oktober 2018 Mario Nossin, directeur SMD Wijkteams Enschede

Welkom bij Het belang van het verhaal. Zwolle, 3 oktober 2018 Mario Nossin, directeur SMD Wijkteams Enschede Welkom bij Het belang van het verhaal Zwolle, 3 oktober 2018 Mario Nossin, directeur SMD Wijkteams Enschede SMD en Gemeente Enschede samen in de Wijkteams Visie Praktijk - Leren Programma vandaag Waar

Nadere informatie

Kanteling en overheidsparticipatie

Kanteling en overheidsparticipatie Kanteling en overheidsparticipatie perspectief van de veranderde samenleving Vervolgstappen in een gemeentelijk ontwikkelproces Procesnotitie voor behandeling gemeenteraad Tytsjerksteradiel 26 maart 2015

Nadere informatie

Whitepaper: samenwerking communicatie en participatie

Whitepaper: samenwerking communicatie en participatie Publieksparticipatie Whitepaper: samenwerking communicatie en participatie Waarom een whitepaper? Participatie- en communicatieadviseurs ondervinden over en weer dat er onduidelijkheid is over de doelen

Nadere informatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie BLANCO gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6463 Inboeknummer 15bst01200 Beslisdatum B&W 8 september 2015 Dossiernummer 15.37.551 Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie 2015-2018 Inleiding

Nadere informatie

Participatiewijzer gemeente De Bilt

Participatiewijzer gemeente De Bilt Participatiewijzer gemeente De Bilt Stap 1: Inventarisatie Je staat aan de start van een project/ beleidstraject, maar vraagt je af of en hoe je inwoners en/of ondernemers moet betrekken bij je project.

Nadere informatie

WHITEPAPER TRANSFORMATIE SOCIAAL DOMEIN

WHITEPAPER TRANSFORMATIE SOCIAAL DOMEIN WHITEPAPER TRANSFORMATIE SOCIAAL DOMEIN Transformatie als uitdaging Met ingang van 1 januari zijn de gemeenten verantwoordelijk geworden voor de gedecentraliseerde taken op het gebied van jeugdzorg, begeleiding

Nadere informatie

Kortom: Een schaatsvereniging is er dóór leden en vóór leden. De vereniging is intern gericht, waarbij de leden bepalen wat er gebeurt.

Kortom: Een schaatsvereniging is er dóór leden en vóór leden. De vereniging is intern gericht, waarbij de leden bepalen wat er gebeurt. Vrijwilligersbeleid binnen de schaatsvereniging Van beleid tot uitvoering in de praktijk Schaatsverenigingen en de vrijwilligersproblematiek De doorsnee schaatsvereniging in Nederland is een vrijwilligersorganisatie:

Nadere informatie

RKC Medemblik Opmeer. Notitie onderzoeksopzet

RKC Medemblik Opmeer. Notitie onderzoeksopzet Notitie onderzoeksopzet Rekenkamerrapport: Burgerparticipatie en de rol van de raad 25 mei 2016 Rekenkamercommissie Medemblik - Opmeer 1 Inhoudsopgave 1 Aanleiding onderzoek 3 2 Inleiding, doelstelling

Nadere informatie

Plan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein

Plan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein Plan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein Gemeente Bronckhorst, 23 augustus 2016 1. Aanleiding We willen het beleidsplan Sociaal Domein 2015-2018 gemeente Bronckhorst tussentijds

Nadere informatie

Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie

Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente Korte versie Inleiding Oldebroek voor Mekaar is samenwerken aan een sterke en leefbare samenleving. Inwoners, ondernemers, maatschappelijke

Nadere informatie

Communicatieplan. Communicatieplan implementatie voorbereidingstraject participatiebudget PAGINA ONDERWERP

Communicatieplan. Communicatieplan implementatie voorbereidingstraject participatiebudget PAGINA ONDERWERP Communicatieplan 1 1 Aan- en inleiding Om mensen gemakkelijker aan een baan te helpen en maatschappelijke deelname (participatie) te bevorderen, heeft het kabinet besloten de gemeentelijke middelen voor

Nadere informatie

Visie op Dienstverlening

Visie op Dienstverlening Visie op Dienstverlening 2019 2023 1. Inleiding en context Dronten geeft je de ruimte en is een gemeente met lef. De samenleving verandert snel, de gemeente Dronten verandert mee. Het is een tijd van verdere

Nadere informatie

Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen

Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen Hieronder een eerste en tweede reactie van de Rekenkamer. 1 Bijlage: Ambitiedocument Burgerparticipatie met bijbehorende Verordening te downloaden via deze link. Eerste

Nadere informatie

Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. :

Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. : INTERN MEMO Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. : Aanleiding Duurzaamheid is een speerpunt in het coalitieakkoord en het

Nadere informatie

Toolkit Cliëntenparticipatie Zorg en Welzijn

Toolkit Cliëntenparticipatie Zorg en Welzijn Toolkit Cliëntenparticipatie Zorg en Welzijn De toolkit Cliëntenparticipatie Zorg en Welzijn bevat vier praktische instrumenten om samen met cliënten te werken aan verbetering of vernieuwing van diensten

Nadere informatie

Burgerparticipatie in Alkmaar. Gemeente Alkmaar

Burgerparticipatie in Alkmaar. Gemeente Alkmaar Burgerparticipatie in Alkmaar Gemeente Alkmaar 1 Burgerparticipatie in Alkmaar Aanleiding en ambitie In het kader van het programma Harmonisatie is ook het burgerparticipatiebeleid opnieuw bekeken. Voor

Nadere informatie

informatie boekje METHODIEK SIJN

informatie boekje METHODIEK SIJN informatie boekje METHODIEK SIJN In het sociale netwerk en omgeving van de zorgvrager ligt de sleutel tot herstel Loes Roeloffs en Laura Terbrack zijn intellectueel eigenaar van de methodiek SIJN. Niets

Nadere informatie

informatie boekje METHODIEK SIJN

informatie boekje METHODIEK SIJN informatie boekje METHODIEK SIJN 1 Inleiding In het sociale netwerk en omgeving van de zorgvrager ligt de sleutel tot herstel De zorg- en welzijnssector zit in de overgang van transitie naar transformatie.

Nadere informatie

De rol van de gemeente is het stellen van beleidskaders en het benoemen van de gewenste maatschappelijke effecten, welke de gemeenteraad vast stelt.

De rol van de gemeente is het stellen van beleidskaders en het benoemen van de gewenste maatschappelijke effecten, welke de gemeenteraad vast stelt. Voorsorteren op deel B Deel B van de woonvisie wordt gevormd door het uitvoeringsprogramma. De kaders en doelen worden hierin doorvertaald naar projecten en inspanningen opdat de doelen behaald worden.

Nadere informatie

DOSSIER. Cliëntenparticipatie

DOSSIER. Cliëntenparticipatie DOSSIER Cliëntenparticipatie CLIËNTENPARTICIPATIE BETREKKEN VAN KWETSBARE BURGERS VRAAGT OM: van ervaring naar doelgerichte actie (idee of agenda) systeemwereld overheid & organisaties veiligheid nodig

Nadere informatie

Nieuwsbrief Resultaten evaluatie

Nieuwsbrief Resultaten evaluatie Nieuwsbrief Resultaten evaluatie Toen het project 2030 werd gestart, is aan de gemeenteraad toegezegd dat na vier afgeronde en het project geëvalueerd zou worden. In april heeft het projectteam 2030 een

Nadere informatie

De brug tussen zorg, sport en bewegen. Hans Arends Donderdag 21 september 2012

De brug tussen zorg, sport en bewegen. Hans Arends Donderdag 21 september 2012 De brug tussen zorg, sport en bewegen Hans Arends Donderdag 21 september 2012 Samenwerking tussen sport en zorg in de Sportimpuls Big Move, Start2run, Bewegen op Recept en BeweegKuur zijn goede voorbeelden

Nadere informatie

Aan de leden van het college van B&W van de gemeente Barneveld

Aan de leden van het college van B&W van de gemeente Barneveld Aan de leden van het college van B&W van de gemeente Barneveld Voorthuizen, 1 maart 2013 Betreft: Advies Visie Zorg voor jeugd (regionaal en lokaal) (aanvulling op pre-advies Jeugdzorg d.d. 15-12-2012)

Nadere informatie

Tool: Het Vliegwiel van Persoonsgerichte ondersteuning

Tool: Het Vliegwiel van Persoonsgerichte ondersteuning Tool: Het Vliegwiel van Persoonsgerichte ondersteuning 1 Tool gebruiken? Lees eerst de bijsluiter 1 Lees voor het gebruik van de tools de bijsluiter die op deze website staat. Belangrijkste punten voor

Nadere informatie

AVI-activiteiten 2014-2015. Aanbod van programma Aandacht voor iedereen

AVI-activiteiten 2014-2015. Aanbod van programma Aandacht voor iedereen AVI-activiteiten 2014-2015 Aanbod van programma Aandacht voor iedereen Januari 2014 Inhoudsopgave AVI-activiteiten 2014-2015... 3 Aandachtspunten... 4 Aandacht voor iedereen Het programma Aandacht voor

Nadere informatie

REACTIE OP HET ADVIES VAN DE WMO ADVIESRAAD DE BILT INZAKE CONCEPT GEZONDHEIDSNOTA

REACTIE OP HET ADVIES VAN DE WMO ADVIESRAAD DE BILT INZAKE CONCEPT GEZONDHEIDSNOTA 1. We zouden graag zien dat de komende jaren de samenwerking op dit terrein wordt verstevigd. Zo kan de gemeente de interactie tussen instellingen als scholen en sportclubs onderling faciliteren en het

Nadere informatie

Strategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein

Strategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein Strategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein Gemeente Wassenaar februari 2016 Pagina 2/9 2 Pagina 3/9 1 Inleiding Kader en achtergrond Kenmerkend voor het transformatieproces in het sociaal

Nadere informatie

BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN

BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN Projectleider Afdeling Iris van Gils Kerngroep Visie/Missie Datum 28 november 2014 Planstatus Vastgesteld in de Fusieraad 24 november 2014 Opdrachtgever Stuurgroep

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college

gemeente Eindhoven Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 13R5271 13bst00404 Beslisdatum B&W 12 maart 2013 Dossiernummer 13.11.551 RaadsvoorstelVerbindende kracht - Samen voor elkaar: de ontwikkeling van samenkracht

Nadere informatie

Gereedschapskist co-creatie

Gereedschapskist co-creatie Gereedschapskist co-creatie Samen werken aan een betere samenleving Mei 2018 Mayke ten Bos Carine Kleine Haar Kate Snellens Beste collega, Heel goed dat je erover denkt om een project in co-creatie te

Nadere informatie

Dialoog veehouderij Venray

Dialoog veehouderij Venray Dialoog veehouderij Venray aanbevelingen dialoog veehouderij gemeente Venray Datum 21 december 2016 Portefeuillehouder Martijn van der Putten Team RO Naam steller Jos Kniest De onderstaande aanbevelingen

Nadere informatie

10 onmisbare vaardigheden voor. de ambtenaar van de toekomst. 10 vaardigheden. Netwerken. Presenteren. Argumenteren 10. Verbinden.

10 onmisbare vaardigheden voor. de ambtenaar van de toekomst. 10 vaardigheden. Netwerken. Presenteren. Argumenteren 10. Verbinden. 10 vaardigheden 3 Netwerken 7 Presenteren 1 Argumenteren 10 Verbinden Beïnvloeden 4 Onderhandelen Onderzoeken Oplossingen zoeken voor partijen wil betrekken bij het dat u over de juiste capaciteiten beschikt

Nadere informatie

De kunst van het verleiden Social Marketing bij Reinaerde Fit

De kunst van het verleiden Social Marketing bij Reinaerde Fit De kunst van het verleiden Social Marketing bij Reinaerde Fit Bij Reinaerde zetten we Social Marketing in om cliënten en begeleiders te verleiden tot gezond(er) gedrag. Social marketing is de toepassing

Nadere informatie

Samenwerken aan welzijn

Samenwerken aan welzijn Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie

Nadere informatie

Minor Toegepaste Psychologie

Minor Toegepaste Psychologie Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

COMMUNICATIE & PARTICIPATIE. Samenleven in Leiderdorp. Met elkaar voor een sterke samenleving

COMMUNICATIE & PARTICIPATIE. Samenleven in Leiderdorp. Met elkaar voor een sterke samenleving 3D COMMUNICATIE & PARTICIPATIE Samenleven in Leiderdorp Met elkaar voor een sterke samenleving 1 Inhoud De opgave... 3 Communicatiedoelstellingen... 3 Communicatieaanpak... 5 Doelgroepen, belangen en invloed...

Nadere informatie

DAP er Zenderen. Dorps Ambitie Plan Zenderen. Opgesteld voor: Dorpsraad Zenderen Contactpersoon OVKK: Tom Jannink Datum: 05 oktober 2018 Versie: 1.

DAP er Zenderen. Dorps Ambitie Plan Zenderen. Opgesteld voor: Dorpsraad Zenderen Contactpersoon OVKK: Tom Jannink Datum: 05 oktober 2018 Versie: 1. DAP er Zenderen Dorps Ambitie Plan Zenderen Opgesteld voor: Dorpsraad Zenderen Contactpersoon OVKK: Tom Jannink Datum: 05 oktober 2018 Versie: 1.1 OVKK Vilsterseweg 11 7734 PD Vilsteren Tel 0529-478194

Nadere informatie

Omgevingswet. Kansen en Ontwikkelingen voor inwoners DNA Wouw

Omgevingswet. Kansen en Ontwikkelingen voor inwoners DNA Wouw Openbare Jaarvergadering Dorpsraad Wouw 23 november 2017 Omgevingswet Kansen en Ontwikkelingen voor inwoners DNA Wouw Bert van Kesteren, lid werkgroep DNA van Wouw Omgevingswet De nieuwe Omgevingswet treedt

Nadere informatie

Communicatie en participatie

Communicatie en participatie Communicatie en participatie Beleid / project: Documentversie: WISH 1.0 / 4 oktober 2011 (definitief) Paragraaf 5.4 van het projectplan WISH (pagina 12) is gewijd aan Informatie en communicatie. Dit document

Nadere informatie

Startnotitie. evaluatie Cultuurbeleid Rheden

Startnotitie. evaluatie Cultuurbeleid Rheden Startnotitie evaluatie Cultuurbeleid Rheden 2011-2014 0 Inhoudsopgave 1 Opdracht en doelstelling 2 1.1 Aanleiding en achtergrond 2 1.2 Opdrachtformulering 2 1.3 Doelstelling 2 1.4 Eindresultaat van het

Nadere informatie

Betreft: Adviesaanvraag Strategische visie Sociaal Domein Meierijstad

Betreft: Adviesaanvraag Strategische visie Sociaal Domein Meierijstad 1 Meierijstad, 2 augustus 2018 Geachte college, Betreft: Adviesaanvraag Strategische visie Sociaal Domein Meierijstad 2018-2022 Inleiding: In de vergadering van 27 juni 2018 heeft de ASD Meierijstad kennisgenomen

Nadere informatie

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol]

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] Inleiding De vragenboom is een hulpmiddel om weloverwogen te bepalen of en in welke vorm interactief wordt gewerkt. Bij het aanbieden van de ingevulde vragenboom

Nadere informatie

DAP Toepassing in de Praktijk

DAP Toepassing in de Praktijk DAP 3.0 - Toepassing in de Praktijk Hoewel de Doelgerichte Activiteiten Planning (DAP MDFnl) in zijn geheel bestaat uit 12 elkaar opvolgende stappen, blijkt in de praktijk dat er vele toepassingsmogelijkheden

Nadere informatie

Meerjarenplan Stichting inzet voor Zorg

Meerjarenplan Stichting inzet voor Zorg Meerjarenplan Stichting inzet voor Zorg 2018-2021 Inleiding Het meerjarenplan 2016-2018 eindigt dit jaar, dat vraagt om een vervolg met inzicht naar een zeer dynamisch zorglandschap in een samenleving

Nadere informatie

Gebieds- en Stedelijke Programma s. Leiding en Staf Stedelijke Programma s. Gemeente Vlaardingen RAADSVOORSTEL

Gebieds- en Stedelijke Programma s. Leiding en Staf Stedelijke Programma s. Gemeente Vlaardingen RAADSVOORSTEL RAADSVOORSTEL Registr.nr. 1423468 R.nr. 52.1 Datum besluit B&W 6juni 2016 Portefeuillehouder J. Versluijs Raadsvoorstel over de evaluatie van participatie Vlaardingen, 6juni 2016 Aan de gemeenteraad. Aanleiding

Nadere informatie

Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck

Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck 2016-2017 Inhoud Voorwoord... 3 Doelstellingen monitor sociaal domein... 3 Meetbare doelstellingen... 4 Rol van raad en college... 4 Visie,

Nadere informatie

12/2012. Rob. Loslaten in vertrouwen. Loslaten in vertrouwen. Naar een nieuwe verhouding tussen overheid, markt én samenleving.

12/2012. Rob. Loslaten in vertrouwen. Loslaten in vertrouwen. Naar een nieuwe verhouding tussen overheid, markt én samenleving. 12/2012 Loslaten in vertrouwen Rob Raad Ropenbaar voor het bestuur Loslaten in vertrouwen Naar een nieuwe verhouding tussen overheid, markt én samenleving December 2012 Rob Inhoud Voorwoord 3 Samenvatting

Nadere informatie

Coöperatie verbindend leiden

Coöperatie verbindend leiden Coöperatie verbindend leiden Document ter oprichting Versie 01-01-2016 Visie De verhouding van burgers tot de overheid, van werknemers tot hun werkgevers en van het individu ten opzichte van het collectief

Nadere informatie

Werkplan 2014. Adviesraad Sociaal Domein Lopik

Werkplan 2014. Adviesraad Sociaal Domein Lopik Werkplan 2014 Adviesraad Sociaal Domein Lopik 18 februari 2014 Ter introductie De Adviesraad Sociaal Domein Lopik (ASDL) bestaat uit inwoners van Lopik die een actieve verhouding hebben met het sociale

Nadere informatie

Cursus. Oriëntatie op het werkveld voor SMD en SCW

Cursus. Oriëntatie op het werkveld voor SMD en SCW Cursus Oriëntatie op het werkveld voor SMD en SCW Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Esmeralda de Leeuw en Floortje Vissers Titel: Oriëntatie op

Nadere informatie

Inwoners en organisaties in de burgersamenleving. Sociaal domein

Inwoners en organisaties in de burgersamenleving. Sociaal domein Betreft: Vragen m.b.t. Transformatie Agenda Sociaal Domein Datum : 14 augustus 2017 1 Inleiding De PAR is gevraagd een advies uit te brengen aangaande de Transformatie Agenda Sociaal Domein. Met nadruk

Nadere informatie

Onderzoek Het contact tussen inwoners en de gemeente DEAL-gemeenten

Onderzoek Het contact tussen inwoners en de gemeente DEAL-gemeenten Onderzoek Het contact tussen inwoners en de gemeente DEAL-gemeenten De gemeente wil steeds vaker met de inwoners van dorpen en wijken in gesprek. Dat kan gaan over de nieuwbouw van een wijk; over de toekomst

Nadere informatie

Handleiding In Dialoog met studenten aan de hand van uitkomst JOB-monitor:

Handleiding In Dialoog met studenten aan de hand van uitkomst JOB-monitor: Handleiding In Dialoog met studenten aan de hand van uitkomst JOB-monitor: Inhoud document Hulpmiddel (draaiboek) om een bijeenkomst te organiseren waarin de uitkomsten van de JOBmonitor (of ander onderzoek

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

Stappenplan Social Return on Investment. Onderdeel van de Toolkit maatschappelijke business case ehealth

Stappenplan Social Return on Investment. Onderdeel van de Toolkit maatschappelijke business case ehealth Stappenplan Social Return on Investment Onderdeel van de Toolkit maatschappelijke business case ehealth 1 1. Inleiding Het succesvol implementeren van ehealth is complex en vraagt investeringen van verschillende

Nadere informatie

Bijlage 1: wetteksten met toelichting cliënten- en burgerparticipatie

Bijlage 1: wetteksten met toelichting cliënten- en burgerparticipatie In deze informatie-set vindt u voorbeelden van documenten en profielen die door Wmo Adviesraden zijn gebruikt in het Plan van aanpak bij de omvorming naar een brede Adviesraad Sociaal Domein of Participatieraad.

Nadere informatie

Symposium Blik op samenspel

Symposium Blik op samenspel Symposium Blik op samenspel Wifi U kunt gebruik maken van het wifi-netwerk: Netwerknaam: Blik op samenspel Wachtwoord: welkom Twitter mee! #blikopsamenspel DE PARTICIPATIEMIX: EEN DEMOCRATISCH KOMPAS VOOR

Nadere informatie

Samen met leden beleid maken, we doen toch niets anders? Co-creatie versterkt het draagvlak. Adviezen, tips en regels.

Samen met leden beleid maken, we doen toch niets anders? Co-creatie versterkt het draagvlak. Adviezen, tips en regels. 06 Samen met leden beleid maken, we doen toch niets anders? Co-creatie versterkt het draagvlak. Adviezen, tips en regels. tekst: Erik van co- Laar en Therèse van t Westende-de Bijl 26 vm juni 2013 creatie

Nadere informatie

Gemeente Heerhugowaard MijnBurgemeester. Nieuwe burgemeester Heerhugowaard

Gemeente Heerhugowaard MijnBurgemeester. Nieuwe burgemeester Heerhugowaard Gemeente Heerhugowaard MijnBurgemeester Nieuwe burgemeester Heerhugowaard De gemeente Heerhugowaard is op zoek naar een nieuwe burgemeester. Als onderdeel van deze zoektocht heeft de gemeente ook haar

Nadere informatie

Routeformulier college en raad

Routeformulier college en raad Routeformulier college en raad Onderwerp: Beleidsplan Harderwijk zijn wij samen vrijwilligers en mantelzorgers NIET INVULLEN Registratienummer: Paraaf secretaris: 17h0009271 / h170053452 Algemeen Datum:

Nadere informatie

Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader

Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Inleiding Deze notitie beschrijft het theoretisch kader van de begrippen burger- en overheidsparticipatie. Het is tegelijkertijd bedoeld als agenda voor

Nadere informatie

portefeuillehouder ak e i e \* Secretaris akkoord

portefeuillehouder ak e i e \* Secretaris akkoord Gemeente Zandvoort B&W-ADVIES Verordening Nadere regels Beleidsnota Overig Na besluit (B&W/Raad): Uitgaande brief verzenden Stukken retour Publicatie Afdeling / werkeenheid: MD/BA Auteur : P. Haker Datum

Nadere informatie

Er zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen

Er zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen Stroomschema Burgerparticipatie Stap 1 situatieschets Omschrijf de beleidssituatie: Wat is het probleem? Breng de complexiteit in beeld. Wie zijn de spelers en wat zijn hun belangen? Maak een krachtenveldanalyse

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Datum raadsvergadering : 25 september 2014 Agendanummer : 12 Datum : 26 augustus 2014

Raadsvoorstel. Datum raadsvergadering : 25 september 2014 Agendanummer : 12 Datum : 26 augustus 2014 Raadsvoorstel Datum raadsvergadering : 25 september 2014 Agendanummer : 12 Datum : 26 augustus 2014 Onderwerp Beleidsplannen Sociaal Domein inclusief zeven verordeningen Aan de leden van de raad, Voorgesteld

Nadere informatie

Aan de Gemeenteraad AFRONDEN EVALUATIE INTERACTIEF BELEID EN START VAN HET VERVOLGPROGPROGRAMMA BURGERPARTICIPATIE.

Aan de Gemeenteraad AFRONDEN EVALUATIE INTERACTIEF BELEID EN START VAN HET VERVOLGPROGPROGRAMMA BURGERPARTICIPATIE. Aan de Gemeenteraad AFRONDEN EVALUATIE INTERACTIEF BELEID EN START VAN HET VERVOLGPROGPROGRAMMA BURGERPARTICIPATIE. Wat er aan vooraf ging: Nota interactief beleid (Titel: Van twee kanten) 2005 Twee experimenten

Nadere informatie

Decentrale regelgeving

Decentrale regelgeving Decentrale regelgeving Overheidsorganisatie Gemeente Lansingerland Organisatie die de regeling Gemeente Lansingerland vaststelt Vastgesteld door Gemeenteraad Titel regelgeving Verordening Interactieve

Nadere informatie

Inhoud Plan van aanpak werkgroep Chronische Zorg... 2 Perifeer arterieel vaatlijden (PAV)... 2 Probleem... 2 Doel... 2 Doelgroep...

Inhoud Plan van aanpak werkgroep Chronische Zorg... 2 Perifeer arterieel vaatlijden (PAV)... 2 Probleem... 2 Doel... 2 Doelgroep... Inhoud Plan van aanpak werkgroep Chronische Zorg... 2 Perifeer arterieel vaatlijden (PAV)... 2 Probleem... 2 Doel... 2 Doelgroep... 2 Doelstelling/resultaat... 2 Knelpunten... 2 Plan van aanpak... 3 Bewaking

Nadere informatie

Communicatieplan op weg naar Samenleving Voorop

Communicatieplan op weg naar Samenleving Voorop Communicatieplan op weg naar Samenleving Voorop Afdeling communicatie Juni 2012 Communicatieplan op weg naar Samenleving voorop De gemeente Leusden oriënteert zich op een andere rol in relatie tot de samenleving.

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

596681/ november 2017

596681/ november 2017 Agendapunt commissie: 4.2 steller telefoonnummer email D. Willems-Merkx 3689 Danielle.Willems- Merkx@a2samenwerking.nl agendapunt kenmerk datum raadsvergadering portefeuillehouder Wethouder Egbert Buiter

Nadere informatie

Verordening Adviesraad Sociaal Domein

Verordening Adviesraad Sociaal Domein Verordening adviesraad Sociaal Domein Urk Wetstechnische informatie Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie Officiële naam regeling Citeertitel Besloten door Deze versie is geldig tot (als de vervaldatum

Nadere informatie

Externe Veiligheidsvisie

Externe Veiligheidsvisie Externe Veiligheidsvisie 1 december 2008 Presentatie Peter in t Veld, Beleidsmedewerker milieu Gemeente Spijkenisse Dinsdag 2 december 2008 2 Waarom deze presentatie? Meerdere gemeenten aan de slag met

Nadere informatie

Innovaties in wonen, zorg en pensioenen Beweging aan de basis en in beleid

Innovaties in wonen, zorg en pensioenen Beweging aan de basis en in beleid Innovaties in wonen, zorg en pensioenen Beweging aan de basis en in beleid Cor van Montfort Meike Bokhorst Henk Griffioen Wendy Asbeek Brusse Marianne de Visser 1 Vraagstelling verkenning 1. In kaart brengen

Nadere informatie

Klimmen Ransdaal. www.openclubklimmenransdaal.nl KLIMMEN RANSDAAL

Klimmen Ransdaal. www.openclubklimmenransdaal.nl KLIMMEN RANSDAAL Klimmen Ransdaal www.openclubklimmenransdaal.nl KLIMMEN RANSDAAL Intentieverklaring Tijdschema 19:30 uur welkomswoord 19:35 uur uitleg programma van vandaag 19:45 uur - welke vragen heeft u? - welke opmerkingen

Nadere informatie

LEEFPLEZIER VERKENNEN

LEEFPLEZIER VERKENNEN 1 2 3 Thema 1 LEEFPLEZIER VERKENNEN Module Kiezen is een kunst. Kunnen kiezen. Keuzes hebben en afhankelijk zijn van zorg. De waarde van behoud van regie. Inleiding Zelf doen, zelf kiezen: zo belangrijk!

Nadere informatie

Adviesraad Sociaal Domein Zoetermeer gg:hp

Adviesraad Sociaal Domein Zoetermeer gg:hp Adviesraad Sociaal Domein Zoetermeer gg:hp Telefoon 06 2570 8767 Adviesraadsociaaldomein@ zoetermeer.nl Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Zoetermeer Datum Postbus 15 12 december

Nadere informatie

vaardigheden - 21st century skills

vaardigheden - 21st century skills vaardigheden - 21st century skills 21st century skills waarom? De Hoeksteen bereidt leerlingen voor op betekenisvolle deelname aan de wereld van vandaag en de toekomst. Deze wereld vraagt kinderen met

Nadere informatie

Communicatieplan 2016 Participatieraad Sociaal Beleid Waalre. 24 mei 2016

Communicatieplan 2016 Participatieraad Sociaal Beleid Waalre. 24 mei 2016 Communicatieplan 2016 Participatieraad Sociaal Beleid Waalre 24 mei 2016 Inhoudsopgave Positionering van de Participatieraad Doelstelling en orientatierichtingen van het Communicatieplan Doelgroepen voor

Nadere informatie

Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk!

Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk! NOTA BEWONERSPARTICIPATIE GEMEENTE BEST Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk! Refnummer: INT12-0110 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Waarom bewonersparticipatie? 3 3. Maatwerk 4 4. Kaders Best

Nadere informatie

Positieve gezondheid en het gemeentegesprek

Positieve gezondheid en het gemeentegesprek Positieve gezondheid en het gemeentegesprek Toelichting op ontwikkelde materialen en resultaten van de pilot in het kader van de ZONMW kennisvoucher Positieve gezondheid in de praktijk Projectnummer 50-53100-98-084

Nadere informatie

De gemeenteraad buitenspel na de invoering Omgevingswet? Gemeenteraden Hellendoorn en Raalte 28 maart 2017

De gemeenteraad buitenspel na de invoering Omgevingswet? Gemeenteraden Hellendoorn en Raalte 28 maart 2017 De gemeenteraad buitenspel na de invoering Omgevingswet? Gemeenteraden Hellendoorn en Raalte 28 maart 2017 Waar gaan wij het over hebben? Geheugen opfrissen: Omgevingswet in het kort Betekenis wet voor

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Beleidsplan WMO Jeugd Aanleiding

Plan van Aanpak. Beleidsplan WMO Jeugd Aanleiding Plan van Aanpak A Beleidsplan WMO Jeugd 2020 1. Aanleiding Bij de totstandkoming van plannen is het belangrijk om hier op een goede manier de juiste mensen bij te betrekken. Dit geldt voor onze inwoners,

Nadere informatie