Freerunning in het voortgezet onderwijs Organisatie: SLO Contactpersoon: Ger van Mossel Contactpersoon 2: Erkenningen:

Transcriptie

1 Freerunning in het voortgezet onderwijs Organisatie: SLO Contactpersoon: Ger van Mossel Contactpersoon 2: Erkenningen: Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Dvd Freerunning in het voortgezet onderwijs SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, heeft samen met docenten LO twee freesport-leerlijnen, freerunning en freebiking, ontwikkeld voor leerjaar 1, 2 en 3 van voor het voortgezet onderwijs (Van Mossel et al., 2009, 2010, 2011). Het doel freesporten veilig en toegankelijk te maken voor het bewegingsonderwijs en de naschoolse sport in het voortgezet onderwijs. Beide leerlijnen zijn verschenen op een dvd en de bijhorende website Docenten LO kunnen deze leerlijnen vanuit hun professionaliteit veilig en toegankelijk aanbieden tijdens de lessen LO en als schoolsport. Deze beschrijving gaat over de leerlijn freerunning. Wat is Freerunning? Bij freerunning legt men al lopend en springend - al dan niet met richtingsveranderingen en tempowisselingen - een parcours af leggen, waarbij obstakels worden overbrugd met verschillende typen 'tricks', vrije sprongen en steunsprongen al dan niet rotatie om de breedte en/of lengte as. Zo gaan leerlingen op eigen speelse wijze in op de bewegingsuitdaging van de direct beschikbare stedelijke of natuurlijke omgeving (Massink, 2010). Het gaat om het zelf ontdekken van een 'eigen' wijze van een bewegingsuitvoering en niet zo zeer om het leren van een voorgeschreven bewegingsuitvoering. Bij freerunning spelen vijf kernwaarden bescheidenheid, trouw, respect, geen competitie en voorzichtigheid een belangrijke rol (Hirschler, 2011). Voor de beeldvorming onder leerlingen is het belangrijk om te begrijpen dat het bij freerunning om meer gaat dan alleen het bewegen. De docent begeleidt, stuurt en controleert dat leerlingen zich gedragen naar deze kernwaarden. Leerlijn freerunning De freerunning leerlijn bestaat uit totaal twaalf lessen LO (= drie keer vier lessen van minimaal 50 minuten) verdeeld over leerjaar 1, 2 en 3 van het voortgezet onderwijs. De lessen worden bij voorkeur in vier opeenvolgende weken verzorgd. Een extra aanbod tijdens schoolsport- of keuzelessen georganiseerd door de school vormt een vervolg op de reguliere lessen. Hieraan kunnen leerlingen vrijwillig of als keuzeplicht deelnemen. De LO lessen in freerunning worden door de eigen LO-docent in een standaard gymlokaal van de school volgens 1 / 6

2 het reguliere lesrooster aangeboden. De extra schoolsportlessen worden tijdens reguliere of na schooltijd ingeroosterd verzorgd door een docent LO van de school of door een externe gastdocent. Tijdens de lessen heeft de school de beschikking over één of meerdere laptops en/of een beameropstelling. De dvd Freerunning in het voortgezet onderwijs wordt tijdens de les gebruikt als didactisch hulpmiddel voor de leerlingen. Eventueel gebruiken de leerlingen hun eigen mobiele telefoon of notebook of een tabletcomputer met internetverbinding. Voor Álle leerlingen Leerlingen kunnen op verschillende niveaus deelnemen aan freerunning. Zo kunnen ze het parcours in een laag looptempo afleggen, weinig afzetten en loskomen, laag zweven door de lucht, een obstakel laag overbruggen, niet of onvolledig draaien en instabiel landen. Zij hebben na de landing een rustmoment voor het eventueel afrollen en doorlopen. Ook kunnen leerlingen het parcours in een hoog looptempo afleggen, veel afzetten en loskomen, ruim zweven door de lucht, aanzweven naar of afzweven van een obstakel, het draaien uitstellen en stabiel landen. Zij kunnen de landing direct omzetten naar eventueel afrollen en doorlopen. Op de dvd worden de deelnameniveaus weergegeven door leerlingen met respectievelijk een geel ('rookie'), groen ('expert') en blauw shirt ('master'). Naast deze deelnameniveaus kunnen leerlingen zich via de beelden op de dvd spiegelen aan 'profi's' in een zwart shirt. Een freerunning les tijdens LO Na enkele introductiebeelden van de dvd en een warming-up krijgen de leerlingen de opdracht om op een eigen wijze een parcours met vijf obstakels af te leggen. Daarna wordt de klas wordt verdeeld over vijf groepen. Bij voorkeur zit in iedere groep een 'freerunning-master'. De leerlingen krijgen de gelegenheid om zich in vijf rondes bij ieder obstakel te verbeteren. Zij doen dit aan de hand van de digitale beelden van de dvd, voorbeeld van de docent LO of de 'master'. Aan het eind van de les doorlopen de leerlingen nogmaals het gehele parcours. De docent waarborgt volgens de kernwaarden van freerunning de veiligheid en een veilig pedagogisch leerklimaat. Doel van het sport- en beweegaanbod Hoofddoel Eind schooljaar wordt tien procent van alle leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs via school gestimuleerd tot het beoefenen van freerunning tijdens lessen lichamelijke opvoeding (LO), schoolpauzes en schoolsport. Subdoelen De leerlijn freerunning leert jongeren op een eigen speelse wijze obstakels te passeren (intrinsieke waarde van de activiteit). Het aanbod van freerunning tijdens LO en schoolsport bewerkstelligt en bevordert drie psychologische basisbehoeftes autonomie, competentie en verbondenheid, de autonome motivatie, het beweegplezier en laat jongeren beweeg- en sportmogelijkheden ontdekken van de nabije (woon)omgeving. De leerlijn freerunning leidt tot een positieve waardering van LO, inzet en engagement en een toename van het activiteitsniveau tijdens LO, schoolsport en in de vrije tijd. Hoofddoel Subdoelen Doelgroep Einddoelgroep De einddoelgroep bestaat uit leerlingen tussen 12 en 16 jaar uit klas 1, 2 en 3 van het voortgezet onderwijs van alle onderwijsniveaus in Nederland. Intermediairs Intermediairs zijn de docenten LO die werkzaam zijn in het voortgezet onderwijs en die de leerlijn Freerunning in het voortgezet onderwijs aan hun leerlingen aanbieden. Intermediaire doelgroep 2 / 6

3 Probleembeschrijving Probleem Aanpak Strategie SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, heeft samen met docenten LO twee freesport-leerlijnen, freerunning en freebiking, ontwikkeld voor leerjaar 1, 2 en 3 van voor het voortgezet onderwijs (Van Mossel et al., 2009, 2010, 2011). Docenten LO kunnen deze leerlijnen vanuit hun professionaliteit veilig en toegankelijk aanbieden tijdens de lessen LO en als schoolsport. Deze beschrijving gaat over de leerlijn freerunning. Wat is freerunning? Bij freerunning legt men al lopend en springend - al dan niet met richtingsveranderingen en tempowisselingen - een parcours af leggen, waarbij obstakels worden overbrugd met verschillende typen 'tricks', vrije sprongen en steunsprongen al dan niet rotatie om de breedte en/of lengte as. Zo gaan leerlingen op eigen speelse wijze in op de bewegingsuitdaging van de direct beschikbare stedelijke of natuurlijke omgeving (Massink, 2010). Het gaat om het zelf ontdekken van een 'eigen' wijze van een bewegingsuitvoering en niet zo zeer om het leren van een voorgeschreven bewegingsuitvoering. Dit kan bij freerunning omdat er geen vastgestelde regels, reglementen en bijhorende conventies zijn. Setting De LO lessen in freerunning worden door de eigen LO-docent in een standaard gymlokaal van de school volgens het reguliere lesrooster aangeboden. De extra schoolsportlessen worden tijdens reguliere of na schooltijd ingeroosterd verzorgd door een docent LO van de school of door een externe gastdocent. Tijdens de lessen heeft de school de beschikking over één of meerdere laptops en/of een beameropstelling. De dvd Freerunning in het voortgezet onderwijs wordt tijdens de les gebruikt als didactisch hulpmiddel voor de leerlingen. Eventueel gebruiken de leerlingen hun eigen mobiele telefoon of notebook of een tabletcomputer met internetverbinding. Leerlijn freerunning De freerunning leerlijn bestaat uit totaal twaalf lessen LO (= drie keer vier lessen van minimaal 50 minuten) verdeeld over leerjaar 1, 2 en 3 van het voortgezet onderwijs. De lessen worden bij voorkeur in vier opeenvolgende weken verzorgd. Een extra aanbod tijdens schoolsport- of keuzelessen georganiseerd door de school vormt een vervolg op de reguliere lessen. Hieraan kunnen leerlingen vrijwillig of als keuzeplicht deelnemen. Voor de leerlijn zijn een enjoy, cool en extreme parcours met bepaalde tussendoelen ontworpen. Deelnamemogelijkheden van leerlingen kunnen worden bevorderd door te variëren in parcours en obstakels. De leerlingen doorlopen een eigen leer- en ontwikkelroute. Perspectieven of kwaliteitssleutels daarbij zijn: bewegen verbeteren, bewegen regelen, gezond bewegen en bewegen beleven (Brouwer et al., 2007, 2012). Leerlingen kunnen op verschillende niveaus deelnemen aan freerunning. Zo kunnen ze het parcours in een laag looptempo afleggen, weinig afzetten en loskomen, laag zweven door de lucht, een obstakel laag overbruggen, niet of onvolledig draaien en instabiel landen. Zij hebben na de landing een rustmoment voor het eventueel afrollen en doorlopen. Ook kunnen leerlingen het parcours in een hoog looptempo afleggen, veel afzetten en loskomen, ruim zweven door de lucht, aanzweven naar of afzweven van een obstakel, het draaien uitstellen en stabiel landen. Zij kunnen de landing direct omzetten naar eventueel afrollen en doorlopen. Op de dvd worden de deelnameniveaus weergegeven door leerlingen met respectievelijk een geel ('rookie'), groen ('expert') en blauw shirt ('master'). Naast deze deelnameniveaus kunnen leerlingen zich via de beelden op de dvd spiegelen aan 'profi's' in een zwart shirt. Een freerunning les tijdens LO Na enkele introductiebeelden van de dvd en een warming-up krijgen de leerlingen de opdracht om op een eigen wijze een parcours met vijf obstakels af te leggen. Daarna wordt de klas wordt verdeeld over vijf groepen. Bij voorkeur zit in iedere groep een 'freerunning-master'. De leerlingen krijgen de gelegenheid om zich in vijf rondes bij ieder obstakel te verbeteren. Zij doen dit aan de hand van de digitale beelden van de dvd, voorbeeld van de docent LO of de 'master'. Aan het eind van de les doorlopen de leerlingen nogmaals het gehele parcours. De docent waarborgt volgens de kernwaarden van freerunning (bescheidenheid, trouw, respect, geen competitie en voorzichtigheid) de veiligheid en een veilig pedagogisch leerklimaat.. 3 / 6

4 Samenwerking De lessen LO worden verzorgt vaksecties c.q. docenten LO van het voortgezet onderwijs. Bij freerunning als schoolsport worden scholen ondersteund door sportservice bureau/afdeling sport en welzijn van de gemeente. Duur en intensiteit De freerunning leerlijn bestaat uit totaal twaalf lessen LO (= drie keer vier lessen van minimaal 50 minuten) verdeeld over leerjaar 1, 2 en 3 van het voortgezet onderwijs. De lessen worden bij voorkeur in vier opeenvolgende weken verzorgd. Een extra aanbod tijdens schoolsport- of keuzelessen georganiseerd door de school vormt een vervolg op de reguliere lessen. Hieraan kunnen leerlingen vrijwillig of als keuzeplicht deelnemen. Opzet van de interventie Locatie en uitvoerders Overdraagbaarheid Ondersteuning Handleiding De dvd Freerunning in het voortgezet onderwijs en de bijhorende website vormen het materiaal waarmee de docent LO aan de slag kan.de dvd laat zien hoe freerunning voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs op een aantrekkelijke en veilige manier kan worden aangeboden. De dvd geeft drie voorbeelden van een parcours met ieder vijf tricks. Daarnaast staat op de dvd een methodische opbouw van de diverse tricks en een voorbeeld van een freerunning-opdracht voor het examenvak Bewegen, Sport en Maatschappij (BSM) in de bovenbouw van havo/vwo. De dvd Freerunning is voor ca 5,85 (excl. verzendkosten) te bestellen via de productencatalogus van SLO. De freerunningbeelden zijn tevens online te bekijken op Op Leraar24 staat beeld- interviewmateriaal van de twee leerlijnen, zie en Verder zijn er inmiddels allerlei websites waar docenten LO en jongeren zich op kunnen oriënteren op freerunning.. Kwaliteitsbewaking Materialen Implementatie Randvoorwaarden Draagvlak De leerlijn is ontwikkeld binnen het SLO-netwerk Freesport. Het netwerk bestond uit docenten LO (voor toepassing 4 / 6

5 in schoolpraktijk), diverse freesport-experts (o.a. via de stichting Tanoshii) en vertegenwoordigers van een toestelfirma (materiaalontwikkeling), ALO (voor deskundigheid in het domein) en KVLO (voor zaken rondom rechtspositie en aansprakelijkheid).. Deskundigheid Bereik " x gemeenten/stadsdelen...x wijken x scholen(gemeenschap): PO, VO, VMBO, MBO, HBO, brede school.....x wijk en buurtcentra...x sportverenigingen...x woonzorginstellingen...x fysiotherapiepraktijken...x anders, namelijk: " Locaties Op dit moment is onbekend hoeveel gemeenten, wijken, scholen en sportvereniging inmiddels freerunning aanbieden. Er was een periode dat er dagelijks een binnen kwam met vragen over de leerlijn en nacholing. Er is een grote vraag naar 'freesport' vanuit het werkveld LO. Aantal deelnemers Ervaringen met de uitvoering Uit het interventie-onderzoek zijn zowel leerlingen als docenten LO zeer positief. Op dit moment worden de resultaten verwerkt in een onderzoeksverslag. Onduidelijk is in hoeverre de dvd en de website wordt gebruikt in de freerunning-wereld. Wel is er belangstelling van docenten LO en onderzoeksinstellingen in het buitenland. Referenten Referenten Naam en functie adres telefoonnummer Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod 5 / 6

6 Naam organisatie Type organisatie Website Referent 2 Naam en functie adres telefoonnummer Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod Naam organisatie Type organisatie Website Kosten en uren Kosten en uren Toelichting op kosten en uren Bijlage / 6