Creditnotes. Informatiebulletin voor kapitaalgoederenexporteurs, banken, internationaal opererende aannemingsbedrijven en ingenieursbureaus

Transcriptie

1 Dutch State Business Nummer 6/ december Creditnotes Informatiebulletin voor kapitaalgoederenexporteurs, banken, internationaal opererende aannemingsbedrijven en ingenieursbureaus Hoopvol 2010 in! Atradius en haar belangrijkste concurrenten Project van Simed International leidt tot verbetering van de gezondheidszorg in Kenia Dekking geopend op Gabon Versoepeling van het regres bij financiering

2 Inhoudsopgave Hoewel bij het redigeren van Creditnotes de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht bestaat altijd de mogelijkheid dat bepaalde informatie na verloop van tijd verouderd of niet juist meer is. Atradius is dan ook niet aansprakelijk voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van deze uitgave. Hoopvol 2010 in! Atradius en haar belangrijkste concurrenten Exporteursbijeenkomst in het teken van kredietmaatregelen Project van Simed International leidt tot verbetering van de gezondheidszorg in Kenia Exportkredietgarantie van start Dekking geopend op Gabon Versoepeling van het regres bij financiering Nieuws in het kort Personeelswijzigingen Landenbeleid Overname van artikelen is toegestaan, mits integraal en met bronvermelding ISSN Nummer 6/ december - Pagina 2 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com

3 Hoopvol 2010 in! 2009 werd beheerst door de kredietcrisis. Na de val van Lehman Brothers in september 2008 leek de crisis in een stroomversnelling te komen. Meer banken vielen om of konden alleen met massale overheidshulp worden gered. In Nederland moest de overheid ingrijpen bij onder meer ABN AMRO, Fortis en ING, banken die ook actief zijn in financiering van export van onze klanten. Veel banken konden moeilijker, of alleen tegen hoge rente, aan kapitaal komen en wilden bovendien hun balansen versterken. Hierdoor bleef er minder ruimte over om bedrijven en hun transacties te financieren. Ook veel exporteurs hadden dus te kampen met minder of duurdere financiering voor hun transacties. De kredietcrisis sloeg al snel over naar andere sectoren van de economie en breidde zich wereldwijd uit. Leveranciers kregen te maken met vraaguitval. Veel bedrijven teerden op hun voorraden in omdat zij minder afzet verwachtten. In de hele toeleverantieketen stokten de bestellingen. In 2009 daalde de Nederlandse export met een kleine 15%. We moeten tot de jaren dertig van de vorige eeuw teruggaan voor een vergelijkbare krimp. De crisis vertaalde zich niet alleen in vraaguitval en de beschikbaarheid van financiering, maar ook in betalingsachterstanden bij afnemers van onze klanten. Wij hebben in 2009 voor aanzienlijke bedragen uitgekeerd op Dubai, Oekraïne, Kazachstan, Mexico en Rusland. Sommige debiteuren hadden ernstig te lijden van lagere prijzen voor grondstoffen zoals olie en staal. Door tijdige incassomaatregelen zijn in 2009 veel uitgekeerde bedragen alsnog verhaald op deze debiteuren. Wij blijven de risico s in de markten waarin onze klanten actief zijn scherp in de gaten houden. Niet alleen de genoemde landen, maar ook andere landen in Oost-Europa en elders in de wereld volgen wij op de voet. Hierop stemmen wij ons landenbeleid af. In sommige gevallen heeft dit geleid tot een krapper beleid. Zo zijn er op Oekraïne nauwelijks meer verzekeringsmogelijkheden. Toch was er ook goed nieuws te melden in Wij konden dekking heropenen op Libië nadat dit land een betalingsregeling voor oude schulden was nagekomen. Op Irak zijn wij opengegaan voor kortlopende risico s en ook op Oezbekistan hebben wij nu mogelijkheden. In de rest van de wereld zijn er eveneens diverse tekenen die wijzen op herstel. Vooral Azië heeft het pad omhoog weer gevonden. Dit biedt exportkansen. In nauwe samenwerking met de overheid hebben wij initiatieven genomen om de Nederlandse export in deze tijden te blijven steunen. De drempels qua bedrag en kredietduur waarboven wij transacties bij de Staat kunnen onderbrengen zijn verlaagd. Vooral voor risico s op hoge-inkomenslanden hebben wij de dekkingsmogelijkheden verruimd. Verder kunnen wij op Rusland, Kazachstan en Servië nu ook kortlopende zaken voor rekening van de staat verzekeren. Daarnaast hebben wij, samen met de overheid, nieuwe producten in de markt gezet om de export te bevorderen. Banken kunnen zich nu ook bij ons verzekeren voor het werkkapitaal dat zij verschaffen aan bedrijven ter financiering van exporttransacties. Zeker nu afnemers minder bereid zijn grote aanbetalingen te doen is dit een welkome aanvulling in ons productpakket om voorfinanciering mogelijk te maken. Ook de in november 2009 geïntroduceerde staatsexportkredietgarantie heeft als oogmerk financiering van export te faciliteren. Met deze garantie aan kapitaalmarktpartijen kunnen banken makkelijker geld aantrekken om exporttransacties te financieren. Op het gebied van kortlopende omzetpolissen heeft de overheid de TASK-faciliteit in het leven geroepen. Met deze top-up dekking kan de staat limieten die particuliere kredietverzekeraars hebben verlaagd, herverzekeren tot aan de oorspronkelijke limiet. Wij hebben in 2009 de voorbereidingen getroffen voor een aantal aanpassingen die begin 2010 hun beslag zullen krijgen. Wij zullen volgend jaar aan u staatspolissen gaan uitreiken. Waar tot nu toe Atradius de verzekeraar is, zal dat de Staat worden. Atradius blijft de uitvoerder van de staatsfaciliteiten. Voor u als verzekerde zal dat nauwelijks gevolgen hebben, zij het dat het nu duidelijk uit de polistekst zal blijken dat de Staat de formele verzekeraar is. Wij zullen de polissen blijven uitreiken en beheren, maar vanaf 2010 in naam van de Staat. Wij vertrouwen erop dat wij u ook in het komend jaar weer van dienst mogen zijn. Namens alle medewerkers van Atradius Dutch State Business wens ik u een voorspoedig 2010 toe. Johan Schrijver Directeur Atradius Dutch State Business Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 AL Amsterdam Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com Nummer 6/ december - Pagina 3

4 Atradius Dutch State Business en haar belangrijkste concurrenten Een belangrijk aspect van de Nederlandse exportkredietverzekering is het feit dat Nederlandse exporteurs zoveel mogelijk internationaal op gelijke voorwaarden moeten kunnen concurreren. Daartoe zijn binnen de OESO internationale afspraken gemaakt over de kernelementen van de exportkredietverzekering, zoals betalingsvoorwaarden, looptijden, rentes, premie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hiermee is een gelijk speelveld echter niet gegarandeerd. De internationale afspraken betreffen minimumeisen, die nationaal strenger kunnen worden ingevuld. Bovendien zijn er ook zaken die niet internationaal geregeld zijn, maar wel van belang voor de concurrentiepositie. Het gaat dan bijvoorbeeld om landenbeleid, buitenlands bestanddeel/nationaal belang en het risicobeleid. Ook zijn er een aantal met Nederland concurrerende landen die niet gebonden zijn aan internationale afspraken, zoal China, India en Brazilië. Daarom voeren Atradius en het ministerie van Financiën jaarlijks een vergelijking uit tussen het beleid van de Nederlandse exportkredietverzekering en de vergelijkbare faciliteiten in de landen waar onze exporteurs het meest mee concurreren. Onlangs is de vergelijking over 2008 gepresenteerd aan de Rijkscommissie voor het Exportbeleid. De collega staatsexportkredietverzekeraars (ECA s) waarmee de Nederlandse exportkredietverzekering vergeleken wordt zijn die van het Verenigd Koninkrijk, België, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Denemarken, Zweden, Italië en de Verenigde Staten. Uit de benchmark blijkt dat Atradius over het algemeen bestand is tegen de concurrentiedruk van de meeste collega ECA s. Voor het ene element geldt dit natuurlijk meer dan voor het andere. Zo heeft Atradius een uitstekend pakket aan producten in vergelijking met onze collega kredietverzekeraars en zijn ook de premies niet te hoog. Het beleid met betrekking tot buitenlands bestanddeel en vooral het landenbeleid zijn echter weer strikter dan de meeste van onze buitenlandse concurrenten. In toenemende mate zijn er ECA s die afstappen van buitenlands bestanddeel als criterium en slechts kijken naar hun nationaal belang, in de praktijk betekent dit dat nationale banken of dochtermaatschappijen van nationale onder-nemingen ook gesteund worden. Op het gebied van landenbeleid zijn sommige andere ECA s in elk geval op papier ruimer. Nader onderzoek in het komende jaar zal moeten uitwijzen of dit verschil in publiek beleid zich ook daadwerkelijk vertaalt in een geringere acceptatie van concrete zaken in Nederland ten opzicht van het buitenland. Een belangrijk fenomeen dat in 2008 losbarstte maar dat in vrijwel alle landen pas in 2009 beleidconsequenties heeft gehad, is de kredietcrisis. Een effect van deze crisis is dat het verschil tussen de ECA s die zich opstellen als Insurer of Last Resort en de verzekeraars die zich als marktpartij gedragen ( Market Players ) kleiner wordt. Je ziet dat de ECA s die voorheen zeer terughoudend waren nu optreden op markten die tot nu toe uitsluitend door de markt bediend werden. Aan de andere kant zijn er concurrenten die onder de huidige omstandigheden een veel groter concurrentievoordeel hebben dan voorheen. Wij doelen dan speciaal op ECA s die zelf leningen verstrekken, de zgn. direct lenders. Die onderscheiden zich in deze tijden door de zeer lage kosten voor het aantrekken van kapitaal in verhouding tot de kosten die commerciële banken hebben om kapitaal aan te trekken. Veruit de meeste Europese ECA s financieren echter niet zelf maar verzekeren de financierende banken. In de benchmark voor volgend jaar zal zeker worden stilgestaan bij de gevolgen van deze ontwikkelingen op onze en uw concurrentiepositie. Wilt u mee informatie over dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met Bert de Jongh, International Affairs & Insurance Specialist op telnr of per bert.de.jongh@atradius.com. Nummer 6/ december - Pagina 4 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com

5 Exporteursbijeenkomst in het teken van kredietmaatregelen Op 10 november j.l. vond de exporteursbijeenkomst van Atradius Dutch State Business plaats, die elk jaar wordt georganiseerd voor relaties zoals exporteurs, banken en overheid. De druk bezochte bijeenkomst begon met een presentatie van Johan Schrijver over de recente ontwikkelingen bij Atradius. Hij beschreef o.a. de gevolgen van de kredietcrisis voor de exporteurs in Nederland en voor Atradius. Deze crisis heeft grote gevolgen voor de landenrisico s (bijvoorbeeld Rusland en Oekraïne) en voor de risico s op banken. Bovendien heeft Atradius te maken met veel schadeclaims. Er is al voor grote bedragen uitgekeerd op landen als Oekraïne, Mexico en de VAE. Sommige van deze schade-uitkeringen zijn inmiddels weer terugontvangen. Enkele maatregelen die Atradius het afgelopen jaar verder heeft genomen zijn o.a. de invoering van de werkkapitaaldekking en de aanpassing van de risicodracht voor goede landen. Ook werd ingegaan op de introductie van de nieuwe ORIO-regeling en de Structured Insurance Facility (SIF). De gastspreker was Frank Heemskerk, Staatsecretaris van Economische Zaken. Hij besprak de gevolgen van de crisis voor de wereldeconomie. De gevolgen voor de export waren enorm, want deze klapte harder in dan op basis van normale economische groei- of eigenlijk krimpcijfers verwacht mocht worden. Uit vrees voor vraaguitval en ter verbetering van hun liquiditeitspositie besloten veel bedrijven eind vorig jaar hun voorraden preventief te verlagen. Het directe gevolg was dat er minder materiaal werd ingekocht. Dit leidde tot een enorme terugval in de wereldhandel. Het is niet zeker of, als de vraag weer gaat aantrekken, de bedrijven hun voorraden weer op het oude niveau terug zullen brengen. Gelukkig zijn er weer positieve signalen. De economie en export trekken weer wat aan. Het kabinet heeft niet afgewacht. Er zijn verschillende maatregelen genomen om de economie op gang te houden. De nieuwste regeling is de exportkredietgarantie. Deze regeling is bedoeld om kapitaalmarktpartijen zoals pensioenfondsen te stimuleren om geld uit te lenen aan banken. Deze kapitaalmarktpartijen krijgen een garantstelling van de Staat. Zij lopen daardoor geen risico. De bedoeling is dat er meer geld beschikbaar komt voor de banken, waardoor zij makkelijker uit kunnen lenen. Dit alles is erop gericht dat banken beter in staat zullen zijn om de export van Nederlandse bedrijven te financieren. De Staatssecretaris eindigde zijn toespraak met een compliment aan het adres van Atradius voor haar MVO-beleid en de goede samenwerking met betrekking tot de crisismaatregelen. Staatssecretaris Frank Heemskerk van Economische Zaken Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com Nummer 6/ december - Pagina 5

6 Project van Simed International leidt tot verbetering van de gezondheidszorg in Kenia Introductie Simed International, gevestigd in Utrecht, is al meer dan een eeuw actief in de gezondheidszorg en levert medische apparatuur en kennis in Afrika, Azië, Latijns- Amerika en andere opkomende markten. Steeds vaker zijn dit turn-key projecten, waarbij Simed het complete project voor zijn rekening neemt; van de haalbaarheidsstudie en het ontwerp tot de bouw, complete inrichting, opleiding, organisatieontwikkeling en het onderhoud. Klanten van Simed zijn lokale overheden en commerciële ziekenhuizen in opkomende markten. Onlangs is Simed International een groot project gestart in Kenia voor het Ministerie van Gezondheidszorg. Het betreft de rehabilitatie en versterking van 23 districts- en provinciale ziekenhuizen verspreid over het land. De financiering van het project werd verzorgd door een schenking van ORET in combinatie met zowel een lange termijn lening als een LC-faciliteit van ING. De totale waarde van het project is EUR 27,2 mln. Het project Ondanks hervormingen van het gezondheidszorgstelsel in Kenia is de gezondheid van de bevolking er niet op vooruit gegaan. De kindersterfte is gestegen, de levensverwachting gedaald en de HIV/AIDS epidemie heeft alarmerende vormen aangenomen. Overheidsziekenhuizen spelen een belangrijke rol in het verlenen van zorg aan de bevolking. Helaas zijn veel ziekenhuizen door gebrek aan investeringen en onderhoud in erbarmelijke staat. Het project Strengthening of 6 provincial hospitals and 17 adherent district hospitals heeft als doel de zorg in de ziekenhuizen te verbeteren. Een aantal kritische afdelingen binnen het ziekenhuis wordt compleet ingericht: de spoedeisende hulp, de verloskamers, de operatiekamers, röntgenafdeling en het laboratorium. Daarnaast worden waar nodig voorzieningen aangebracht voor stroom, schoon water, zuurstof en de verwerking van ziekenhuisafval. Naast het verbeteren van gebouwen, technische voorzieningen en medische apparatuur besteedt het project aandacht aan onderhoud, opleiding van personeel en versterking van het management. Bij de ontwikkeling en uitvoering van het project werkt Simed nauw samen met het Ministerie van Gezondheid in Kenia. Politiek risico Op het moment dat het commercieel contract, de lening, de Atradiuspolis en de schenking in werking zouden treden, braken er politieke onrusten uit. De start van het project werd hierdoor met minstens een jaar vertraagd. Recent zijn de politieke onrusten bedaard en de vluchtelingen teruggekeerd en is een coalitieregering gevormd. Atradius heeft uiteindelijk toch een polis af kunnen geven. Simed International is nu druk bezig met de uitvoering van het project. Gezien het grote aantal ziekenhuizen en de geografische spreiding is het een logistiek complex project. Het komt goed van pas dat de medewerkers van Simed door de wol geverfd zijn en uitgebreide ervaring in Afrika hebben. Simed is de hoofdaannemer (integrator) van het project en verantwoordelijk voor de verbouwingen, de levering en het onderhoud van de medische apparatuur en het verlenen van technische assistentie. De rehabilitatie van de ziekenhuizen wordt uitgevoerd door Keniaanse onderaannemers en toeleveranciers. Het project draagt daarmee bij aan de lokale economische ontwikkeling in de verschillende regio s. Daarnaast komt meer dan de helft van het totale projectwaarde uit Nederland. In het project zijn vele Nederlandse hightech medische toeleveranciers en kennisinstellingen betrokken waarvan een groot gedeelte midden- en kleinbedrijven. Indien u vragen heeft over export naar Afrika kunt u contact opnemen met Suzanne Maugenest of George van Praag, tel of of per suzanne.maugenest@atradius.com of george.van.praag@atradius.com. Ziekenhuis in Kenia Nummer 6/ december - Pagina 6 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com

7 Exportkredietgarantie van start Faciliteit voor banken bij aantrekken geld voor financiering van Nederlandse export Tijdens de jaarlijkse exporteursbijeenkomst van Atradius Dutch State Business op 10 november jl. (zie ook elders in dit nummer) heeft namens de Nederlandse Staat Staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk de Exportkredietgarantiefaciliteit aangekondigd. Met deze faciliteit weten financiers van banken, zoals pensioenfondsen, zich gedekt door de Nederlandse Staat als zij geld lenen aan banken die dat geld op hun beurt gebruiken om export te financieren. De verwachting is dat de achterliggende financiers met deze staatsgarantie eerder bereid zullen zijn geld aan banken te verschaffen. Zo krijgen Nederlandse bedrijven meer financieringsruimte om exportorders binnen te halen. Door de kredietcrisis kunnen banken nu moeilijker of alleen tegen hoge rente langlopend kapitaal aantrekken. Hierdoor kunnen zij minder (middel)lang krediet verstrekken aan bedrijven. Door de terugloop van langlopende financiering is het voor bedrijven lastiger exportorders rond te krijgen. Om de Nederlandse export een steun in de rug te geven heeft het ministerie van Financiën, in nauw overleg met het ministerie van Economische Zaken, banken en Atradius besloten de exportkredietgarantiefaciliteit in te voeren. De faciliteit is bedoeld voor financiering van kapitaalgoederenexport waarvoor Atradius Dutch State Business aan de financierende bank een verzekering voor de betalingsrisico s heeft afgegeven. De begunstigde van de garantie is de partij die de bank herfinanciert. De bank vraagt de garantie ten behoeve van deze herfinancier aan. Aanvragen kunnen in elk geval tot en met 31 december 2009 bij het ministerie van Financiën, directie Buitenlandse Financiële Betrekkingen, worden ingediend. Mogelijk wordt deze termijn verlengd. Aanvragen kunnen worden ingediend voor de herfinanciering van leningen die vanaf 1 januari 2009 in werking zijn getreden. Van geval tot geval kan ook voor oudere leningen een aanvraag worden ingediend. Als de aanvraag wordt toegewezen, reikt Atradius een toezegging tot afgifte van de garantie uit aan de bank. Deze toezegging ontvangt de bank in de vorm van een aanhangsel bij de dekkingstoezegging (indien de lening nog niet in werking is getreden) of de polis (indien de lening in werking is getreden). Met deze toezegging kan de bank vervolgens een marktpartij benaderen voor herfinanciering. Het ministerie van Financiën reikt de garantie uit aan de bank wanneer de verzekeringspolis is afgegeven. Hiermee vervalt voor de bank ook het recht op schadevergoeding onder de polis. De bank dient zich echter wel aan de polisverplichtingen te houden, zoals het informeren van Atradius Dutch State Business in geval van een dreigend verlies en het opvolgen van haar aanwijzingen. De bank kan de exportfinanciering vervolgens herfinancieren. De toewijzing van de aanvraag en afgifte van de garantie hangt af van de kredietwaardigheid van de bank en van het totaalbedrag van al gehonoreerde aanvragen van de betreffende bank. Beoordeling van de kredietwaardigheid van de bank is noodzakelijk, aangezien de Staat door afgifte van de garantie een regresrisico op de bank loopt. Mocht namelijk de herfinancier vanwege non-betaling onder de lening een beroep doen op de garantie en de bank zou onder onze verzekeringspolis geen recht gehad hebben op schadevergoeding, dan dient de Staat uit te keren, waarna de Staat regres heeft op de bank. Bovendien biedt de garantie aan de herfinancier een dekking van de lening van 100%, terwijl onder de polis ten hoogste 98% is gedekt. Het verschil hiertussen (het eigen risico) dient de bank in elk geval terug te betalen als onder de garantie wordt vergoed. Bij afgifte van de garantie vindt geen premierestitutie aan de bank plaats. Het betalingsrisico op de leningnemer blijft immers bestaan, zij het nu onder de garantie. De premie voor de garantie kan zodoende zeer laag blijven. Deze bedraagt vooralsnog 1 basispunt per jaar voor het gedekte percentage onder de polis en 10 basispunten per jaar voor het eigen risico onder de polis. De uiteindelijke structuur van de exportkredietgarantie is als volgt: Staat Herfinanciering Bank als Herfinancier agent Agentovereenkomst kapitaalmarkt Polisverplichtingen Regres Garantie Atradius Bank voor regres Leningnemer/afnemer Lening Meer weten? Neem dan contact op met Vinco David, hoofd International Relations, Development & Marketing, tel , vinco.david@atradius.com Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com Nummer 6/ december - Pagina 7

8 Dekking geopend op Gabon Ondanks enige krimp dit jaar is de economische prestatie van Gabon de afgelopen jaren redelijk sterk geweest en zijn de vooruitzichten goed. Om deze reden hebben wij onlangs de dekking op dit land geopend. Politieke situatie Gabon was dit jaar vooral in het nieuws vanwege het onverwachte overlijden van president Omar Bongo en de verkiezing van zijn zoon Ali Bongo tot president. Met de dood van Omar Bongo in juni 2009 kwam een eind aan meer dan veertig jaar politieke stabiliteit. Omar Bongo was sinds 1967 aan de macht en de langst heersende Afrikaanse president. Hij onderhield goede banden met Frankrijk en omringende landen. In augustus werden nieuwe presidentsverkiezingen gehouden en werd zijn zoon Ali Bongo als winnaar uitgeroepen. Hij kreeg steun van de regeringspartij, Parti democratique gabonais (PDG) en het leger. Ali Bongo is jarenlang minister van defensie geweest. De overige belangrijke presidentskandidaten spreken echter van fraude. In eerste instantie keurde het gerechtshof de verkiezingsuitslag goed, maar zwichtte even later toch voor een hertelling. Begin oktober maakte het hof bekend dat Ali Bongo de verkiezingen heeft gewonnen. De eerdere uitslag leidde begin september tot protesten in voornamelijk de handelsstad (en bekend als oppositiestad) Port Gentil en de hoofdstad Libreville. Het Franse consulaat en Franse (en Amerikaanse) benzinestations waren eveneens doelwit. De protesten werden met harde hand neergeslagen en hebben in totaal een paar dagen geduurd. Sindsdien is het relatief rustig in het land. De kans is evenwel aanwezig dat er opnieuw protesten zullen plaatsvinden, maar dat dit niet tot een algehele instabiliteit zal leiden. Er bevinden zich nog ongeveer 1000 Franse manschappen in Libreville die enige stabiliteit garanderen. Met de beëdiging van Ali Bongo zal er niet veel veranderen. Hij is immers al onderdeel van de politieke elite en zal het uitgebreide netwerk van vriendjespolitiek rondom de regeringspartij PDG voor zich weten te behouden. Tegenstanders van Omar Bongo gaven al eerder aan dat de familie Bongo het land als hun eigendom beschouwt. Omar had een fortuin opgebouwd in de afgelopen jaren en werd beschuldigd van omkoperij en het verduisteren van olieopbrengsten. Financieel-economische situatie De financieel-economische situatie is redelijk goed te noemen, hoewel de economie dit jaar krimpt met een verwachte 2,8% na een groei van 2% in Lagere prijzen en minder vraag naar Gabonese exportproducten liggen hieraan ten grondslag. Olie is met een aandeel van ongeveer 80% in de totale uitvoer het voornaamste exportproduct, waarna mangaan met 11% en hout met ruim 5% volgen. Aangezien olie eveneens ruim 60% van de totale overheidsopbrengsten uitmaakt, is het vooral de lagere olieprijs die zijn weerslag heeft op de economie. Daarnaast beperkt de politieke instabiliteit dit jaar de economische groei enigszins. Veel bedrijven zullen hun investeringen hebben uitgesteld door de protesten. Bovendien zal de mondiale crisis ook tot enige terughoudendheid hebben geleid. De inflatie daalt van 5,3% in 2008 naar 3,0% dit jaar en is daarmee laag. De overheidsfinanciën zijn goed. Dit jaar is er sprake van een overschot van 2,3%, vergeleken met een overschot van 10,5% in het voorgaande jaar. De solvabiliteit en de liquiditeit zijn goed. In 2008 is de buitenlandse schuld fors gedaald nadat Gabon een deel van haar Club van Parijs-schuld tegen een korting van 15 à 20% heeft teruggekocht. Hiervoor heeft het land onder andere haar opbrengsten van de euro-obligatie-uitgifte en een obligatielening in CFA frank gebruikt. Bedroeg de verhouding van buitenlandse schuld tot het bruto binnenlands product (BBP) in 2007 nog 49%, in 2008 was deze quote gedaald tot 20%. Door een daling van het bruto nationaal inkomen neemt de buitenlandse schuld in 2009 als % van het BBP toe tot 27. De toename in de absolute USD buitenlandse schuld is echter minimaal. Het overschot op de lopende rekening neemt af van 18,2% in het voorgaande jaar tot 4,7% in Gezien de toename van de buitenlandse reserves kunnen we aannemen dat de betalingsbalans een overschot laat zien. Hoewel de buitenlandse investeringen afnemen is er nog steeds sprake van een netto instroom naar Gabon. De invoerdekking in maanden komt dit jaar uit op 11,1. Aangezien het land de CFA frank heeft is er nauwelijks sprake van convertibiliteit- en transferrisico. Gabon is nogal afhankelijk van olie. Diversificatie van de economie is dan ook noodzakelijk. Bovendien heeft Gabon te maken met een afnemende productie. Volgens de BP Statistical Review of World Energy 2009 piekte de olieproductie in het land in de jaren 1996 en 1997, waarna deze gestaag is afgenomen. In 2008 bedroeg de olieproductie vaten per dag wat een lichte toename is ten opzichte van vaten per dag in De totale bewezen oliereserves worden geraamd op 3,2 mrd vaten. In het rapport van BP wordt met de ratio bewezen oliereserves aan het eind van een bepaald jaar tot de olieproductie in dat jaar een indicatie gegeven hoe lang het land in principe met de bewezen oliereserves uit de voeten kan. Hierbij wordt uitgegaan van ongewijzigde productie. In het Nummer 6/ december - Pagina 8 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com

9 geval van Gabon resulteert dit op basis van de gegevens van 2008 in 37 jaar resterende productie. Financiële sector De bankensector is klein. De totale activa van de banken bedragen slechts 25% van het BBP. De drie grootste banken hebben een aandeel van 90% van de totale deposito s van de bankensector. Er is sprake van een sterke concentratie aangezien banken uitlenen aan een paar grote bedrijven. Eind 2007 bedroeg de portefeuille oninbare leningen ongeveer 7,6%, maar het is te verwachten dat deze zal stijgen door de afname in de economische activiteit in Eind 2008 was dit percentage gestegen tot 8,5%. Gabon is lid van de Communauté Economique et Monétaire d Afrique Centrale (CEMAC). De regionale centrale bank hiervan is Banque des Etats d Afrique Centrale (BEAC). Hoewel het land dit jaar een krimp doormaakt, zal volgend jaar de economische groei weer positief zijn. In overeenstemming met een verwacht herstel van de wereldeconomie en een verwachte toename van de olieprijs zal de economische groei weer aantrekken. Rekening wordt gehouden met een groei van 3,3% in Gezien de afhankelijkheid van olie en de verwachting dat de olieproductie op de lange termijn zal dalen is het noodzakelijk voor het land dat het haar economie gaat diversifiëren. Het land heeft echter een goede solvabiliteit en een uitstekende liquiditeit. Dekking geopend Sinds kort biedt Atradius dekking op Gabon. Rekening houdend met de politieke situatie is besloten tot een case-by-case beleid zodat er per transactie kan worden bekeken of deze in aanmerking komt voor dekking. Daarnaast dient voor publieke kopers een zekerheid van de centrale overheid te worden gevraagd. Er is een signaleringsplafond van EUR 100 miljoen van kracht. Wilt u meer informatie over dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met Afke Zeilstra, Economist op telnr of per afke.zeilstra@atradius.com Opslag van olie Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 AL Amsterdam Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com Nummer 6/ december - Pagina 9

10 Versoepeling van het regres bij financiering Gelukkig komt het zelden voor dat een leningnemer wanprestatie van de exporteur aangrijpt om niet te betalen en Atradius vervolgens aan een financierende bank moet uitkeren. Om in die zeldzame gevallen toch een verhaalsgrond te hebben vragen we bij bepaalde verzekeringsproducten om een regresverklaring van de exporteur. De ervaring leert dat de regresverplichtingen soms meewegen in de financiële positie van de exporteur. In goed overleg met het ministerie van Financiën en het ministerie van Economische Zaken is daarom besloten om het regres in een aantal gevallen te versoepelen. Zo zal bij nieuwe zaken het regres uit hoofde van wanprestatie bij een financieringspolis of een directe garantie beperkt worden tot de contractsom. In het geval van een lening aan een bank of een lening aan (of gegarandeerd door) een centrale of monetaire overheid kan er soms helemaal afgezien worden van het regres uit hoofde van wanprestatie. Tot slot zal een exporteur niet langer hoeven te verzoeken om ontslagen te worden uit het regres. Dit zal voortaan in de meeste gevallen automatisch gebeuren. Uiteraard hopen we met deze maatregelen u nog meer van dienst te zijn. Regres A-B-C Wij willen hieronder kort uitleggen wat regres inhoudt. Als wij een verzekering aan een bank verstrekken, om daarmee de export te faciliteren, nemen wij het risico op ons dat de debiteur zijn lening niet terugbetaalt of dat de debiteur een garantie opvraagt. Als dit risico zich manifesteert dan zal de bank bij Atradius aankloppen voor een schadevergoeding. Onze schade-afdeling zal daarna in eerste instantie proberen om de uitgekeerde schade te gaan verhalen bij de debiteur. Dit zal in praktijk lang niet altijd lukken, zeker niet als de oorzaak is gelegen bij de exporteur. Om de schade in deze specifieke situatie te kunnen verhalen verlangen wij een regresverklaring van de exporteur in het geval wij een financieringspolis, een directe garantie of een contragarantie hebben afgegeven aan een bank. In geval van regres moet uiteraard wel vaststaan dat exporteur de oorzaak is van de ontstane schade. Dit kan het geval zijn als wordt vastgesteld dat exporteur bijvoorbeeld heeft gewanpresteerd of onjuiste informatie heeft verstrekt. Welke maatregelen zijn genomen? De nieuwe maatregelen gelden voor regres uit hoofde van wanprestatie bij een financieringspolis of een directe garantie. De omvang en de looptijd van het regres uit hoofde van wanprestatie zullen met de nieuwe maatregelen, van geval tot geval, flink worden ingeperkt. Tot nu toe moest de exporteur instaan voor de volledige kredietschade indien de schade was veroorzaakt door wanprestatie. In theorie zou een eventuele claim hierdoor kunnen oplopen. Immers, ook onbetaalde rente, wisselkoersverschillen en de in de lening opgenomen financiële kosten zullen in zo n geval op de exporteur verhaald kunnen worden. In de nieuwe situatie zal een exporteur slechts voor maximaal het contractbedrag in moeten staan voor de kredietschade. Hierdoor wordt de regresverplichting van de exporteur kleiner. Nieuw is ook dat we bij transacties waarbij de leningsabstractie robuust is zelfs helemaal afzien van het regres uit hoofde van wanprestatie. De leningsabstractie is vaak robuust indien de lening niet rechtstreeks verstrekt wordt aan de afnemer, maar aan een bank of aan een centrale/monetaire overheid. Een voorbeeld hiervan is als de lening wordt verstrekt aan een lokale bank, die het geld doorleent aan de afnemer. Dan wordt het kredietrisico niet op de afnemer maar op de lokale bank gelopen. De verwachting is dat een lokale bank minder snel geneigd is te stoppen met betalen dan een afnemer, zelfs als de exporteur zou wanpresteren. Als de lokale bank aan de vereisten voldoet zal in zijn geheel worden afgezien van het regres uit hoofde van wanprestatie. Wel blijft het regres uit hoofde van andere zaken, zoals buitenlands bestanddeel, corruptie etc. gehandhaafd. De laatste maatregel geldt het ontslag uit het regres. Dit zal voortaan automatisch gebeuren zodra de eerste terugbetaling na finale levering heeft plaatsgevonden. Uiteraard staat het de exporteur vrij om op basis van het acceptatieprotocol al eerder om ontslag te verzoeken. Met deze maatregel zal het regresobligo van de exporteur afnemen zonder dat de exporteur daar expliciet om hoeft te verzoeken. Wat zijn hiervan de voordelen? De bovengenoemde maatregelen verlagen het regres uit hoofde van wanprestatie. Dat brengt een aantal voordelen voor de exporteur met zich mee. De exporteur weet beter waar hij aan toe is. Hij hoeft immers niet langer voor regres te tekenen voor de volledige kredietschade onder een leningsovereenkomst, waarvan de exporteur de ins en outs vaak niet kent. Verder zal regres eerder komen te vervallen, waarbij de verzekering van volgende financieringen eenvoudiger wordt. Nummer 6/ december - Pagina 10 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com

11 Immers, de underwriters van Atradius moeten ook beoordelen of de exporteur kredietwaardig genoeg is voor het totale regres. Hierbij wordt ook gekeken naar het regresobligo van vorige transacties. Uiteraard komt een exporteur makkelijker in aanmerking als het regres, waarvoor hij gevraagd wordt te tekenen, lager is. Ten slotte zal de exporteur baat hebben van deze maatregelen als deze financiering wil aantrekken. De exporteur zal soms een vermelding moeten opnemen in de toelichting van het jaarverslag dat het bedrijf een regresverklaring (een conditionele verplichting) heeft afgegeven. Potentiële financiers zullen dit meenemen in hun beoordeling. Aangezien de omvang van het regres nu beter behapbaar wordt zullen ook de financiers naar verwachting eerder overgaan tot het financieren tegen gunstige voorwaarden. Wilt u meer informatie over dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met Evert Jan van Vrouwerff, Project Finance Manager, op telnr of per evertjan.van.vrouwerff@atradius.com Nieuws in het kort Personeelswijzigingen Nieuwe MVO brochure Wij zijn thans bezig met het herschrijven van onze MVO-brochure. Deze zal binnenkort gedrukt worden en wij zullen hem op onze website plaatsen. Mocht u een exemplaar willen ontvangen dan kunt u een mail sturen naar monique.duns@atradius.com. Premie Al enkele jaren wordt er binnen de OESO naar gestreefd om, naast de huidige minimumpremies voor politieke risico s, te komen tot minimumpremies voor de commerciële risico s. Dit zou verbonden zijn met een indeling van de debiteuren in verschillende categorieën, gebaseerd op de ratingsystematiek van de internationale rating agencies. Het was het streven om in november 2009 tot een akkoord te komen. Dat leek ook haalbaar, want het laatste compromisvoorstel van de voorzitter van de premiegroep kon op steun rekenen van veruit de meeste deelnemers aan de OESO-afspraken omtrent exportkredieten. De Europese Unie was echter intern verdeeld. Alsnog is besloten om de Europese Unie tot februari 2010 de tijd te geven om tot een standpunt te komen dat ook acceptabel is voor de andere deelnemers. Uiteraard hopen wij dat dit lukt. Het zou een gemiste kans zijn en slecht voor het gelijke speelveld als deze kans op premieafspraken zou mislukken. Senior Account Manager Peter Kraeger heeft na een carrière van ruim 30 jaar per 1 november afscheid genomen van Atradius. Hij gaat met pensioen. Peter werkte aanvankelijk bij de afdeling Schade (kortlopend) en was vanaf 1989 werkzaam op (de voorloper van) de afdeling Dutch State Business als (Senior) Account Manager/Underwriter. Hij heeft uit hoofde van die functie intensieve en zeer goede relaties opgebouwd met belangrijke klanten als Damen Shipyards, Thales, Philips en BAM International, hetgeen geleid heeft tot de verzekering van vele grote contracten. Stefan Windhorst Op 1 december j.l. is Stefan Windhorst begonnen in het schade- en incassoteam van Atradius Dutch State Business. Hij werkt sinds 2001 bij Atradius, waarvan de laatste 4 jaar als senior analyst voor de unit Group Claims & Recoveries en daarvoor bij Risk Services, o.m. op de afdeling Special Risk Management. Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com Nummer 6/ december - Pagina 11

12 Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 december 2009 Atradius Dutch State Business (Atradius DSB) verzekert in samenwerking met de Nederlandse Staat betalingsrisico s verbonden aan transacties van ondernemingen met buitenlandse afnemers. Voor inlichtingen over het landenbeleid kunt u zich wenden tot Jan Hoens, Afdeling Economic Research, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam, telefoon ; telefax of jan.hoens@atradius.com, of tot uw accountmanager. U kunt ook kijken op Deze informatie bevat slechts algemene richtlijnen over het Atradius DSB landenbeleid in een gecomprimeerde vorm en is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Het is mogelijk dat er veranderingen hebben plaatsgevonden na publicatie. Atradius DSB aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten. Onze aansprakelijkheid beperkt zich tot de verplichtingen die voortvloeien uit onze verzekeringspolissen. Middellang landenbeleid Het beleid is van toepassing op bij de Nederlandse Staat herverzekerde ééntransactiepolissen met een krediettermijn van langer dan 12 maanden, alsmede contante aannemingswerken met een uitvoeringsduur langer dan 12 maanden. In geval van verzekering van middellang krediet geldt een landenplafond. Het landenplafond is het theoretisch maximum dat de Staat in dekking wil nemen op een land. In praktijk kunnen er allerlei specifieke omstandigheden zijn waarom besloten wordt om dit landenplafond niet volledig op te vullen. Zo geldt voor ieder land waarvoor een landenplafond is vastgesteld een signaleringsplafond. Zodra het obligo op een land het signaleringsplafond bereikt, wordt samen met de Nederlandse Staat bezien of en hoe het landenplafond verder opgevuld kan worden. Ook wordt aangegeven welk gedeelte van het landenplafond reeds benut is (exclusief in behandeling zijnde aanvragen). Tevens zijn de middellange landenklassen vermeld voor het politieke risico, van 0 (zeer goed) tot en met 7 (slecht). De landenklasse is medebepalend voor de hoogte van de middellange premie en de hoogte van het landenplafond. Op landen voorzien van een (*) is sinds de datum van de voorafgaande publicatie van dit overzicht het beleid opnieuw vastgesteld. Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs te betekenen dat het beleid dan is gewijzigd. Nadere informatie en uitleg van begrippen kunt u vinden op Legenda 1. Geen beperkingen Het maximaal gedekte percentage bedraagt 95 voor commerciële en 98 voor politieke risico s. In principe worden geen aanvullende zekerheden verlangd. 2. Voorwaardelijke zekerheidseis Uitgangspunt is dat een zekerheidseis wordt verlangd onherroepelijk accreditief (ILC), bankgarantie danwel overheidsgarantie. Indien uit zeer goede recente informatie blijkt dat het om een financieel sterke debiteur gaat, kan mogelijk ontheffing van de zekerheidseis worden verleend. 3. Onvoorwaardelijke zekerheidseis Onherroepelijk accreditief (ILC), bankgarantie danwel overheidsgarantie. Hiervan wordt niet afgeweken. De precieze invulling van deze voorwaarde staat per land vermeld op Definities Absoluut landenplafond Het absolute landenplafond is het harde plafond dat de maximale exposure aangeeft voor een land. Dit absolute plafond mag in principe niet worden overschreden, tenzij door de Minister van Financiën in overleg met de Staatssecretaris van Economische Zaken wordt besloten dat dit wel is toegestaan. In dat laatste geval zal een premieopslag van 10% van de landencomponent kredietrisicopremie in rekening worden gebracht. Signaleringsplafonds Wanneer door de acceptatie van een zaak het signaleringsplafond * wordt overschreden zal het landenbeleid opnieuw worden bezien. De Minister van Financiën besluit, na advisering van de Commissie Advisering Risicobeheer**, tegen welke voorwaarden resterende capaciteit kan worden geboden. In geval van aanhoudende grote politieke en/of economische risico s kan worden besloten deze capaciteit niet te bieden. Andersom kan bij ongewijzigde of verbeterde omstandigheden capaciteit tegen de reeds geldende voorwaarden worden geboden. Dekkingsadviessituatie Een dekkingsadviessituatie ontstaat door capaciteitsgebrek op een bepaald land. Een dekkingsadvies is geen verplichting voor de staat om een verzekering af te geven. Het is alleen een verzekeringstechnische beoordeling van een transactie. Indien op een later tijdstip weer ruimte ontstaat, zal de transactie opnieuw beoordeeld worden tegen de dan geldende voorwaarden, voordat eventueel een polis zal worden uitgereikt. Tekenclausule Een tekenclausule bij een nog niet getekend contract houdt in dat de verzekerde het contract niet mag tekenen voordat schriftelijke goedkeuring van Atradius DSB is verkregen. Een tekenclausule bij een getekend contract dat nog niet in werking is getreden en waarvoor een handeling van de verzekerde noodzakelijk is, houdt in dat deze handeling niet mag worden verricht dan na schriftelijke goedkeuring van Atradius DSB. 4. Van geval tot geval beoordeling Iedere transactie wordt per geval door Atradius DSB op verzekeringsmogelijkheid beoordeeld. 5. Geen dekking Onder de reguliere exportkredietverzekeringsfaciliteit is geen dekking mogelijk. Onder speciale faciliteiten, zoals ORIO en SIF, zijn onder strikte condities dekkingsmogelijkheden beschikbaar. Ook voor kortlopende contante zaken zijn uitzonderingen mogelijk. Restricties a. gereduceerd gedekt percentage b verlengde wachttermijn c. speciale voorwaarden, raadpleeg uw accountmanager d. dekking opgeschort da dekkingsadviessituatie tc tekenclausule DSA/DSF Nederland onderschrijft de IMF/Wereldbank uitgangspunten ten aanzien van de schuldhoudbaarheid van ontwikkelingslanden (Debt Sustainability Analysis, Debt Sustainability Framework). Dit betekent dat overheidskopers in deze landen slechts onder beperkende voorwaarden (de concessionaliteitseis en good governance -toets) nieuwe schulden mogen aangaan. In de kolom DSA/DSF is aangegeven hoe groot deze concessionaliteit dient te zijn indien het niet-schenkingsdeel verzekerbaar is. Neem voor alle zaken waar de kolom DSA/DSF gevuld is contact op met uw accountmanager, want er zijn uitzonderingen op de concessionaliteitseis mogelijk. Structured Insurance Facility (SIF) Indien de reguliere EKV geen dekkingsmogelijkheden biedt op een land, kan onder strikte voorwaarden gebruik gemaakt worden van de Structured Insurance Facility (SIF). Hierbij worden transacties op particuliere kopers en particuliere banken dusdanig gestructureerd dat zij zich kunnen onttrekken aan de risico s die aanleiding zijn om geen reguliere EKV te kunnen bieden. Voorwaarden: Totaal limiet faciliteit 100 mln euro, limiet van 30 mln euro per land en transactielimiet van 15 mln euro. Ja: part. kopers/banken in beginsel mogelijk Ja*: mits part. kopers/banken deviezen genererend * Relevant voor het bepalen van de overschrijding is het maximum-schade bedrag, niet het contractbedrag ** De leden van de deze commissie zijn vertegenwoordigers van het Ministerie van Financiën, Atradius DSB, het Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. LAND beleid restricties landen landenplafond signalerings- benut DSA/DSF SIF klasse (mln euro) plafond (mln euro) (mln euro) per Afghanistan 5 7 Albanië Algerije* 2, Andorra* 4 0 Angola 3, contante zaken olie/gas: Anguilla* 4 6 Antigua en Barbuda* 5 6 Ja Argentinië* 4, alleen part. kopers Armenië 5 6 J, 35% Ja Aruba c Australië 1 0 Azerbeidzjan 2, Azoren* 1 0 Bahama s Bahrein Bangladesh Barbados België 1 0 Belize 5 6 Ja* Benin 5 6 J, 35% Ja Bermuda* 4 2 Bhoutan Boeroendi 5 7 Nummer 6/ december - Pagina 12 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com

13 LAND beleid restricties landen landenplafond signalerings- benut DSA/DSF SIF klasse (mln euro) plafond (mln euro) (mln euro) per Bolivia 5 7 Ja Bosnië-Herzegowina 5 7 ja Botswana* Brazilië Brits Ter. Indische Oceaan* 4 0 Brunei Bulgarije 2, Burkina Faso 5 7 J, 35% Ja Cambodja* 5 6 Ja Canada 1 0 Canarische Eilanden* 1 0 Centraal Afrikaanse Rep 5 7 Chili China 2 b(6m) Christmas Eiland 1 1 Cocos (Keeling) Eilanden 1 1 Colombia Comoro Eilanden 5 7 Congo Kinshasa 5 7 Congo Brazzaville* 5 7 Cook Eilanden* 5 7 Ja Costa Rica Cuba* 5 7 Cyprus 1 c Denemarken 1 0 Djibouti Ja Dominica* 5 7 Ja Dominicaanse Republiek Duitsland 1 0 Ecuador 5 7 Ja* Egypte 2, 3 b(9m) El Salvador Equatoriaal Guinee* 5 7 Ja Eritrea 5 7 J, 35% Ja* Estland 3, Ethiopië 5 7 J, 35% Ja* Falkland Eilanden* 4 3 Faroër Eilanden* 1 0 Fidzji Eilanden* 5 7 Filippijnen Finland 1 0 Frankrijk 1 0 Frans Polynesië* 4 1 Gabon* 3, Gambia* 5 7 Georgië 5 6 J, 35% Ja Ghana 5 6 J, 35% Ja* Gibraltar* 4 1 Goeam* 1 0 Grenada 5 6 J, 35% Ja Griekenland 1 0 Groenland* 1 0 Groot Brittannië 1 0 Guadeloupe* 1 0 Guatemala* 3, Guernsey* 1 0 Guinee 5 7 Guinee Bissau 5 7 Guyana 5 7 Ja Guyana Frans* 1 0 Haïti 5 7 Honduras 5 6 Ja Hongarije 2, 3, Hongkong Ierland 1 0 India 1 b(6m) Indonesië 3 da Irak 3,4 uitsluitend contante zaken Iran 3, 4; olie/petrochemie: 2 tc,a,c,da, max 12 mnd jaarplafond ruimte beperkt Israël Italië 1 0 Ivoorkust 5 7 Jamaica* 5 6 Japan 1 0 Jemen 5 6 J, 35% Ja* Jersey* 1 0 Jordanië Kaaiman Eilanden* 4 2 Kaap Verdië 5 5 J, 35% Ja Kameroen 5 6 J, 35% Ja Kazachstan* 3; olie gas: Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com Nummer 6/ december - Pagina 13

14 Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 december 2009 Legenda 1. Geen beperkingen Het maximaal gedekte percentage bedraagt 95 voor commerciële en 98 voor politieke risico s. In principe worden geen aanvullende zekerheden verlangd. 2. Voorwaardelijke zekerheidseis Uitgangspunt is dat een zekerheidseis wordt verlangd onherroepelijk accreditief (ILC), bankgarantie danwel overheidsgarantie. Indien uit zeer goede recente informatie blijkt dat het om een financieel sterke debiteur gaat, kan mogelijk ontheffing van de zekerheidseis worden verleend. Restricties a gereduceerd gedekt percentage b verlengde wachttermijn c. speciale voorwaarden, raadpleeg uw accountmanager d. dekking opgeschort da dekkingsadviessituatie tc tekenclausule 3. Onvoorwaardelijke zekerheidseis Onherroepelijk accreditief (ILC), bankgarantie danwel overheidsgarantie. Hiervan wordt niet afgeweken. De precieze invulling van deze voorwaarde staat per land vermeld op 4. Van geval tot geval beoordeling Iedere transactie wordt per geval door Atradius DSB op verzekeringsmogelijkheid beoordeeld. 5. Geen dekking Onder de reguliere exportkredietverzekeringsfaciliteit is geen dekking mogelijk. Onder speciale faciliteiten, zoals ORIO en SIF, zijn onder strikte condities dekkingsmogelijkheden beschikbaar. Ook voor kortlopende contante zaken zijn uitzonderingen mogelijk. LAND beleid restricties landen landenplafond signalerings- benut DSA/DSF SIF klasse (mln euro) plafond (mln euro) (mln euro) per Kenia 5 6 J, 35% Ja Kirgizië* 5 7 Kiribati Koeweit Kosovo 5 7 J, 35% Ja* Kroatië* Laos* 5 7 Ja* Lesotho 5 5 J, 35% Ja Letland 3, Libanon 3, 4 max 36 mnd Liberia 5 7 Libië Liechtenstein* 4 0 Litouwen 3, Luxemburg 1 0 Maagden Eilanden (Brits)* 4 2 Maagden Eilanden (U.S.A.)* 4 0 Macau 4 2 Macedonië (fyrom) 3, Madagascar 5 6 J, 35% Ja Madeira* 1 0 Malawi 5 7 J, 35% Ja* Malediven 5 7 Maleisië Mali 5 6 J, 35% Ja Malta Man* 1 0 Marokko Marokko Spaans (Ceuta/Melilla)* 1 0 Marshall Eilanden Martinique* 1 0 Mauretanië* 5 7 Ja* Mauritius Mayotte* 4 1 Mexico Micronesië Moldavië 5 7 Ja Monaco* 4 0 Mongolië J, 35% Montenegro 5 6 Ja Montserrat* 5 7 Ja Mozambique 5 6 J, 35% Ja Myanmar (Birma) 5 7 Namibië Nauru 4 5 Nederlandse Antillen c Nepal 5 7 Ja Nicaragua 5 7 J, 35% Ja* Nieuw Caledonië* 4 1 Nieuw Zeeland 1 0 Niger 5 7 J, 35% Ja Nigeria* 3,4 contante zaken olie/gas: Niue* 5 7 Ja Noord-Korea 5 7 Noordelijke Marianen* 4 0 Nummer 6/ december - Pagina 14 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com

15 LAND beleid restricties landen landenplafond signalerings- benut DSA/DSF SIF klasse (mln euro) plafond (mln euro) (mln euro) per Noorwegen 1 0 Norfolk eiland 1 1 Oeganda 5 7 J, 35% Ja Oekraïne d 7 Ja Oezbekistan Oman* Oost-Timor 5 7 J, 35% Oostenrijk 1 0 Pakistan 5 7 Ja Palau 4 5 Panama Papoea Nieuw Guinea Paraguay 5 5 Ja Peru Pitcairn Eiland* 4 2 Polen Porto Rico* 1 0 Portugal 1 0 Qatar* Réunion* 1 0 Roemenië 2, Rusland* 2; bank + part.: Rwanda 5 7 J, 50% Ja Salomons Eilanden* 5 7 Samoa-Amerikaans* 1 0 Samoa Eilanden 5 6 Ja San Marino 4 1 Saoedi Arabië 2 b(6m) Saô Tomé en Principe 5 7 J, 50% Ja Senegal 3 b(6m) J, 35% Servië 3, Seychellen 5 7 Ja* Sierra Leone* 5 7 Singapore Slovenië Slowakije Soedan 5 7 Somalië 5 7 Spanje 1 0 Spitsbergen* 1 0 Sri Lanka* 3, J, 35% St. Helena* 4 3 St. Kitts-Nevis* 5 7 Ja St. Lucia St. Pierre et Miquelon* 4 1 St. Vincent en de Grenadinen* 5 6 Ja Suriname 5 7 Ja Swaziland Syrië 3, 4 a(90%), b(6m) Tadzjikistan* 5 7 Taiwan Tanzania 3 c J, 35% Thailand Togo 5 7 Tokelau 1 2 Tonga Eilanden* 5 7 Trinidad en Tobago Tsjaad 5 7 Tsjechië Tunesië Turkije 2, Turkmenistan 5 6 Ja Turks en Caicos Eilanden* 4 3 Tuvalu 4 5 Uruguay VAE 1 c Vanuaatu Vaticaanstad* 4 0 Venezuela 5 7 Verenigde Staten 1 0 Vietnam Wallis en Futuna* 4 1 Westelijke Sahara 5 7 Witrusland* 5 7 Ja* IJsland* d 7 Zambia 5 6 J, 35% Ja* Zimbabwe 5 7 Zuid Afrika Zuid Korea Zweden 1 0 Zwitserland 1 0 Tel.+31 (0) , Fax +31 (0) , info.mtb@atradius.com Nummer 6/ december - Pagina 15

16