Instap 25 Wat is mijn lievelingsfruit? Eerste terugblik op fruitonderzoek + koppeling aan voedselpiramide.

Transcriptie

1 BOVENBOUW Duiding voor de leerkracht In de les voor de onderbouw leerden de kinderen kennismaken met het fruit van bij ons. In deze les staat het consumptiegedrag van fruit bij de leerling centraal. Via een persoonlijk fruitonderzoek, een opdracht rond de seizoenskalender en een zoekopdracht via computer rond de voedselkilometers van exotisch fruit, trachten we van onze kinderen bewustere consumenten te maken. Deze les verloopt niet via een klassieke didactisch opbouw. Hij verloopt omgekeerd. Tijdens de instap en verwervingsfase heb je als leerkracht een begeleidende/coördinerende rol. De duiding komt pas op het einde van de les. In deze fase ga je inhoudelijk doorvragen en kaderen. Deze lessenreeks van 150 min kan dienen als losstaand thema, als aanvulling bij een bestaand thema fruit of kan ook geïntegreerd worden in een lessenreeks rond bewust en duurzaam consumeren. Kort lesoverzicht Voortaak Afname fruitonderzoek gedurende 1 week. Instap 25 Wat is mijn lievelingsfruit? Eerste terugblik op fruitonderzoek + koppeling aan voedselpiramide. Verwervingsfase 100 De seizoenskalender. Computeropdracht rond de voedselkilometer. Terugkoppeling 25 Verworven kennis van de opdrachten uit verwerkingsfase toepassen op vooronderzoek. Lesdoelen Kennismaken met het begrip voedselkilometer en dit kunnen berekenen voor enkele uitheemse fruitsoorten. Kennismaken met een seizoenskalender voor fruit en deze kunnen raadplegen. Eigen consumptiegedrag van fruit in vraag stellen.

2 BOVENBOUW Bronnen Eindtermen Sociale vaardigheden domein relatiewijzen 1.6 De leerlingen kunnen kritisch zijn en een eigen mening formuleren. Leren Leren 2 De leerlingen kunnen op systematische wijze verschillende informatiebronnen op hun niveau zelfstandig gebruiken. 5 De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding hun eigen leerproces controleren en bijsturen. ICT 6 Kunnen met behulp van ict voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren. Mens en maatschappij 5.1 De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen. Wetenschappen en techniek 1.3 Kunnen in een beperkte verzameling van organismen en gangbare materialen gelijkenissen en verschillen ontdekken en op basis van minstens één criterium een eigen ordening aanbrengen en verantwoorden Kunnen het verband illustreren tussen de leefgewoonten van mensen en het klimaat waarin ze leven.

3 LESVERLOOP 0. Voortaak De leerlingen krijgen het fruitonderzoek mee. Dit wordt best afgedrukt op A4. Deze voortaak voeren ze thuis uit gedurende 7 dagen. In de tweede kolom moeten ze schrijven welk en hoeveel fruit ze gegeten hebben die dag (bv: 1 halve appel, enkele druiven, 2 ). Alle andere vakjes en kolommen zijn voor later. 1. Instap Partnerwerk: Welk fruit eet je het liefst? Geef de opdracht aan de leerlingen om aan het fruit te denken dat ze het liefst eten. Laat de leerlingen vrij door elkaar wandelen. Op een afgesproken signaal staan ze stil en vormen ze duo s. Laat één van de twee leerlingen /vragen stellen om zo het fruit van de andere te raden. Tracht in zo weinig mogelijk vragen te raden wat het lievelingsfruit is van een medeleerling. Herhaal dit met wisselende duo s. 1.2 De voedselpiramide Gebruik de voedselpiramide als vertrekpunt. Projecteer deze op je scherm/print deze uit (zie bijlage). Peil naar de voorkennis. Bij fruit staat er 2 à 3 stuks per dag. We nemen voor een kind van 10 a 12 ar 2 stukken fruit per dag. Neem nu het vooronderzoek en vul in het vakje van de piramide de volgende vraag in: Eet ik 2 stukken fruit per dag? Laat de leerlingen dit dan per dag aanduiden in de juiste kolom door of te omcirkelen.

4 LESVERLOOP 2. Verwervingsfase 2.1 De seizoenskalender Rubriceer het fruit per seizoen Aan het bord/scherm staan de de volgende 5 fruitsoorten geschreven/geprojecteerd. aardbei appel banaan kiwi mandarijn Laat de leerlingen voor deze opdracht per twee werken. Zorg dat elk duo over één A4kladbad beschikt. Geef de opdracht om vier kolommen te maken op hun blad. Schrijf boven de eerste kolom: zomer, boven de tweede: herfst, Tracht in duo de 5 fruitsoorten te sorteren aargelang het seizoen dat ze geoogst en verkocht worden. Oplossing herfst winter lente zomer aardbei* appel banaan kiwi mandarijn* appel banaan kiwi* mandarijn aardbei* appel* aardbei *niet de volledige 3 maanden Controleer Deel de seizoenskalender uit per duo (zie bijlage). Laat hen nu controleren of ze het juist hadden ingeschat Denkvraag: fruit het hele ar door! Misschien hebben de leerlingen het intussen zelf al aangehaald. Indien niet; kan je volgend dilemma aanbrengen. Ik ben eens naar de winkel geweest en ik zag toch en sen in de winter. Hoe kan dit?

5 LESVERLOOP Kader aan de leerlingen via een onderwijsleergesprek dat het meer energie vraagt om fruit te kweken dat buiten het natuurlijk seizoen valt. Om bepaald fruit toch heel het ar door te kunnen produceren en verkopen wordt er gebruik gemaakt van o.a. verwarmde serres, extra besproeien of het fruit komt dan van veel verder. Misschien is het al opgevallen dat bijvoorbeeld aardbeiden in de winter dubbel zo duur zijn? etc Menukaart: zomerse en winterse fruitsalade Laat de leerlingen individueel een menukaart maken met het recept van een fruitsalade met seizoensfruit. Het wordt interessant als je dit van minstens 2 seizoenen laat uitvoeren. Laat hen hierbij de seizoenkalender gebruiken. 2.2 Computeropdracht: Berekenen van voedselkilometer 50 Schrijf/projecteer het woord voedselkilometer op het bord/scherm en pols naar de voorkennis van dit begrip. Zonder het begrip helemaal te duiden start je met de opdracht. Schat zelf in of je het nodig is om één voorbeeld samen te maken of de leerlingen direct aan het werk te laten. Bij deze opdracht is enkel een inhoudelijke feedback naar correctheid nodig. De duiding doe je tijdens de laatste fase van deze les. Correctie Fruit Land van herkomst Transportmiddel Voedselkilometers Costa Rica boot 9049 km kokosnoot Ivoorkust boot 4909 km Thailand boot en vliegtuig 9114 km passievrucht Ester Israël vliegtuig 3341 km ZuidAfrika vliegtuig 9248 km Vietnam vliegtuig 9760 km by air Peru vliegtuig km

6 LESVERLOOP 3. Terugkoppeling 25 We nemen terug ons vooronderzoek en vullen de rest aan. In het vakje met het kalendertje schrijven we de zin Is het seizoensfruit?, in vakje met de computer schrijven de we zin: Heeft ons fruit veel voedselkilometers moeten afleggen?. Door kruisjes te plaatsen trachten de leerlingen het fruit dat zij gegeten hebben in de week van het vooronderzoek te evalueren. Tot slot kleuren de leerlingen bij de laatste kolom hun metertje in. Hoe minder blokjes ze inkleuren, hoe minder tevreden ze zijn van hun eigen consumptiegedrag; hoe meer blokjes Neem de tijd om elke leerling het woord te geven. Als leerkracht modereer je, vat je samen en maak je gezamenlijk de conclusies. Binnen het ecologisch standpunt kan het eten van fruit van bij ons een deel van de oplossing zijn om minder voedselkilometers te verbruiken. Het eten van seizoensfruit is ook beter voor het milieu. Naast het transport en periode waarbinnen het fruit gekweekt werd, speelt ook de wijze van verpakken, de productiemethode (in verwarmde serres vs. in open lucht), of het fruit al dan niet milieuvriendelijk en duurzaam gekweekt is, etc... een rol. EEN INITIATIEF VAN:

7 VOEDSELPIRAMIDE LEKKER BEZIG COO CLASS KING

8 FRUITONDERZOEK LEKKER BEZIG Zet een kruisje in het vakje als je antwoord is. Voortaak: welk fruit heb ik gegeten? maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag Wat vind ik ervan? zondag

9 FRUITKALENDER LEKKER BEZIG lente zomer maart april mei juni juli augustus avocado granaatappal peer rabarber sinaasappel avocado rabarber sinaasappel avocado rabarber sinaasappel abrikozen frambozen kokosnoten nectarines perziken rabarber rode bessen sinaas zwarte bessen abrikozen blauwe bessen bramen frambozen kersen kokosnoten nectarines perziken pruimen rabarber rode bessen stekelbessen zwarte bessen abrikozen blauwe bessen bramen frambozen kersen kokosnoten meloenen nectarines perziken pruimen stekelbessen vijgen zwarte bessen herfst winter september oktober november december nuari februari blauwe bessen bramen druiven frambozen kiwi s kersen meloenen nectarines perziken pruimen vijgen advocado blauwe bessen druiven frambozen kiwi s mandarijnen meloenen sinaas advocado druiven kiwi s mandarijnen sinaas advocado blauwe bessen kiwi s mandarijnen sinaas advocado mandarijnen sinaas advocado mandarijnen sinaas

10 VOEDSELKILOMETERS LEKKER BEZIG Computeropdracht Ga naar de website: Klik op het tabblad producten. Klik daarna op de afbeelding: exotisch fruit. Zoek van de volgende 4 uitheemse fruitsoorten in welk land ze vooral gekweekt worden en hoe ze vervoerd worden (transportmiddel). Voor deze oefening willen we fruit dat in maart gekweekt wordt. Tip: Sommige fruitsoorten kunnen natuurlijk in meerdere landen gekweekt worden. Reken op de website uit hoeveel kilometer dit land verwijderd is van de plaats waar jij woont. Dit zijn de voedselkilometers. Fruit Land van herkomst Transportmiddel Voedselkilometers kokosnoot passievrucht Ester by air Voedselkilometer is een begrip dat omschrijft hoeveel kilometer een bepaald stuk voeding over de wereld heeft afgereisd tot het op ons bord ligt.