De quiz van Dit herdenken wij

Transcriptie

1 De quiz van Dit herdenken wij Uitprintvel voor de leerkracht Spelregels Er zijn twee verschillende soorten vragen: 1. Een kennisvraag De leerlingen die aan de beurt zijn, steken het blad met A of B in de lucht. Laat de leerlingen hun antwoord kort motiveren. Vervolgens noemt u het goede antwoord en schrijft u de punten op het bord. 2. Een open vraag De groepen mogen onderling kort overleggen en hun antwoord opschrijven. De leerling die in het groepje aan de beurt is, geeft namens de groep het antwoord. De quizmaster vraagt wie van de andere groepjes een ander antwoord heeft en laat dit antwoord kort toelichten. Scoreschema Alle goed beantwoorde vragen zijn 1 punt waard. Houd het puntenaantal op het bord bij. Uitdelen aan de leerlingen Geef elk groepje 2 lege A4-bladen. Laat ze op het ene blad een A en op het andere een B Schrijven. De Quiz 1. Toon op het digibord de afbeelding: De ladder van Armando In Kamp Amersfoort werden allerlei groepen mensen gevangen gehouden. Noem minimaal 3 van deze groepen. Antwoord: woonwagenbewoners, homofielen, priesters, illegale arbeiders, smokkelaars, Joden Het aantal Joden was in Kamp Amersfoort beperkt. Zij werden vooral naar Westerbork getransporteerd. Wat denk je dat de kunstenaar met deze ladder wilde zeggen? Antwoord: de leerlingen vertellen hun eigen idee over de betekenis van de ladder. Als ze een mooie interpretatie geven krijgen ze een punt. Voorbeeld van een interpretatie: Een ladder verbindt aarde en hemel, belichaamt het reikhalzen naar datgene wat hoger is dan het menselijke. De ladder als troost, als vluchtweg. Een ladder kan hulp van boven brengen. Velen hoopten op hulp van boven, sommigen gaf de hulp van boven kracht. Volkers, K., Geheim landschap. 200 jaar militairen op de Heuvelrug, Utrecht 2006, p De interpretatie van de kunstenaar: De kunstenaar Armando (geboren 1929), die tijdens de oorlogsjaren in Amersfoort woonde, vertelde het volgende: 1

2 Als schooljongen speelde hij met vriendjes veelvuldig in de bossen en klom in bomen; bomen die later opeens binnen de omheining van Kamp Amersfoort zouden staan. Hierdoor verdween van de een op de andere dag de onschuld van dit landschap. De aanwezigheid van het kamp, het zien van de gevangenen in de straten van Amersfoort en zijn oorlogservaringen in de stad hebben een onuitwisbare indruk op de kunstenaar gemaakt. Dit verhaal was de inspiratiebron voor het maken van het herdenkingsmonument De Ladder. Bron: 2. Toon op het digibord de afbeelding: Para s in de Eusebiuskerk Wie of wat zijn para s? A: dit zijn parasieten (fout) B: dit zijn parachutisten (goed) Dit monument is gemaakt om de parachutisten tijdens WO II te gedenken. Tijdens welke slag werden para s ingezet? A: de slag om Arnhem (goed) B: de slag om IJmuiden (fout) De kunstenaar laat 19 parachutisten afdalen boven de stad Arnhem. Hun parachutes worden gevormd door het dak van de kerk. De operatie Market Garden begon zondagochtend 17 september 1944 om half twaalf met een inleidend bombardement op Arnhem. s Middags landden bijna 5200 man van de Eerste Britse Luchtlandingsbrigade, deels per parachute en deels in zweefvliegtuigen. 3. Toon op het digibord de afbeelding: Piramides/grafmonumenten - Gizeh In welk land zijn deze monumenten te vinden? A: Egypte (goed) B: Ethiopië (fout) Voor wie werden deze monumenten gebouwd? A: als tempel voor Egyptische goden (fout) B: als grafmonument voor farao s (goed) 4. Toon op het digibord de afbeelding: Joods monument Uit welke taal komen deze lettertekens? A: Arabisch (fout) B: Hebreeuws (goed) Wat zouden deze gouden stukjes onder aan het monument kunnen verbeelden? 2

3 Antwoord: tranen uit de hemel / de boodschap regent neer over de wereld / gouden regen / enzovoort. Als ze een mooie interpretatie geven krijgen ze een punt. Het stelt een wolk voor waaruit regendruppels naar de grond vallen. In de wolk is een hand te herkennen, die wijst naar de uit het Hebreeuws vertaalde tekst: men zal zich herinneren! 5. Toon op het digibord de afbeelding: Watersnoodramp Wat stellen de golvende aluminium buizen voor? A: elektriciteitsbuizen (fout) B: water, wind of beweging (goed) Tijdens welke ramp in de vorige eeuw ging het water in Nederland dwars door de muren en dijken heen? A: de tsunami in 2004 (fout) B: de watersnoodramp in 1953 (goed) De nacht van 31 januari op 1 februari 1953 was er springvloed. Dat is een extra hoge waterstand van de zee in combinatie met volle maan. Er woedde die dag ook nog een noordwesterstorm. In de nacht kreeg deze de kracht van een orkaan. De springvloed en de hevige storm zweepten het water van de Noordzee zo hoog op dat veel dijken in Nederland het begaven. Vloedgolven van soms wel meters hoog rolden de polders in en overstroomden grote gebieden in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het zoute water sleurde alles mee. Vraag 3 (kennisvraag) Welke oplossing werd in Zeeland bedacht om een volgende watersnoodramp te voorkomen? A: De Afsluitdijk (fout) B: De Deltawerken (goed) Lang voor de watersnoodramp van 1953 hadden dijkenbouwers het zogenaamde Deltaplan bedacht. Dat was een plan om de zeearmen in Zuidwest-Nederland af te sluiten. Dat plan was nooit uitgevoerd, maar na de ramp werd er haast achter gezet. Het ene zeegat na het andere werd met dammen gedicht en alle dijken langs de Nederlandse kust werden opgehoogd. Door de Deltawerken is de kans op een watersnoodramp veel en veel kleiner. 6. Toon op het digibord de afbeelding: Michiel de Ruyter Dit is Michiel de Ruyter. Wie was deze historische persoon? A: een piraat (goed) B: een admiraal (goed) Licht toe waarom beide antwoorden goed zijn. De Admiraal Michiel Adriaenszoon de Ruyter (Vlissingen, 24 maart 1607 Baai van Syracuse, 29 april 1676) was een Nederlandse admiraal. Michiel de Ruyter is de bekendste zeeheld in de Nederlandse geschiedenis. In de eerste drie Engels-Nederlandse Oorlogen speelde hij een belangrijke rol. Daarnaast nam hij deel aan diverse oorlogen 3

4 in de Oostzee en streed hij tegen piraterij in de Middellandse Zee. De Ruyter was afwisselend in dienst van de staat en van reders, en was zelfs een tijdlang als zelfstandig ondernemer actief in de walvisvaart, maar hij is ook een tijd piraat geweest. De piraat Men dacht dat Michiel de Ruyter aan zijn naam kwam omdat zijn grootvader of zijn oom van moederszijde als ruiter had meegevochten in het leger. Maar de bijnaam De Ruyter komt waarschijnlijk uit de kaapvaart en is ontleend aan het ruiten oftewel roven, door zijn schip de Graeuwen Heynst, waarvan hij in 1636 kapitein is. Deze scheepsnaam doet zowel denken aan een ruiter te paard als bevelhebber, als aan de kapitein als ruiter of rover. In deze tijd vinden wij het veroveren van andere schepen en landen een oorlogsmisdaad. Michiel de Ruyter was in zijn tijd al een belangrijke figuur. Waaraan kun je dit zien? Antwoord: houding (o.a. van benen en armen), grote deftige jas/cape, stoere blik. 7. Toon op het digibord de afbeelding: A: Triomfboog van Constantijn in Rome Wat is dit voor een monument? A: een poort om een overwinning te vieren (goed) B: de hoofdpoort van de stad (fout) B: Arc de Triomphe, de triomfboog voor Napoleon Bonaparte in Parijs Vergelijk afbeelding 7a met 7b. Welke triomfboog is nieuwer? A: afbeelding 7b (goed) B: afbeelding 7a (fout) Laat de leerlingen vertellen waaraan ze dit kunnen zien. Vul zelf aan. Afbeelding 7b is strakker vormgegeven en lijkt minder versleten. Afbeelding 7a heeft zuilen uit de klassieke oudheid en vele sierlijke ornamenten. 8. Toon op het digibord de afbeelding: De verwoeste stad De titel is De verwoeste stad. Van welke Nederlandse stad werd de binnenstad helemaal verwoest? A: Amsterdam (fout) B: Rotterdam (goed) Zou het een bewuste keuze van de kunstenaar zijn geweest om een gat in de torso van het monument te maken? A: Nee (goed) B: Ja (goed) 4

5 Omdat beide antwoorden goed zijn gerekend is het volgende wel van belang om te verduidelijken. Een beeld maken is associatief, keuzes worden niet altijd door gedachten geleid maar ook door gevoel. Dus het kan bewust zijn maar ook door toeval ontstaan. Om welk vitaal orgaan (of organen) gaat het, denk je, en wat is de betekenis ervan? Probeer een stereotiep antwoord te vermijden. Iedereen heeft het over het hart, maar de gaten zitten ook lager in de buik, wat voel je daarbij? Bespreek de antwoorden. Interpretatie zou kunnen zijn: het hart van de stad Rotterdam is gebombardeerd in de Tweede Wereldoorlog en bestaat niet meer, of: het hart van de mensen is weggerukt of beschadigd, of wat er gebeurd is is niet te verteren (het in de buik geraakt zijn), enzovoort. 9. Toon op het digibord de afbeelding: Grafmonument Vraag 1 (open vraag) Waaraan kun je zien dat dit een geliefd persoon was? Antwoord: De steen heeft de vorm van een hart; het beeldje vooraan (van twee personen die elkaar omhelzen); teksten op de steen; vorm van het buxushaagje; enzovoort. Waarom is er gekozen voor steen? Steen is best een kil materiaal. De keuze voor steen heeft te maken met de duurzaamheid van het materiaal buiten. Mensen willen graag dat hun geliefde voor altijd herinnerd kan worden, dus dan mag bijvoorbeeld de zure regen het beeld niet aantasten. 10. Toon op het digibord de afbeelding: Ground Zero Van welke stad is dit de skyline en waaraan zie je dat? A: Manhattan (fout) (Dat is geen stad maar een wijk.) B: New York (goed) (Dat zie je aan het Vrijheidsbeeld.) Naar welke gebeurtenis verwijzen de twee lichtbundels? A: naar the Twin Buildings (fout) B: naar the Twin Towers (goed) Laat de leerlingen vertellen en motiveren wat zij vinden van deze moderne interpretatie van een herdenkingsmonument (in tegenstelling tot traditionele materialen als brons, hout, marmer, steen, staal, aluminium). Welk gevoel roept het bij je op? Heb je destijds de tv-beelden gezien? Denk je dat dit monument helpt om de vrede te bewaren? Wat is het verschil in de vormgeving? -Einde van de quiz- 5