Waarom hebben sommige kinderen moeite met het begrijpen van teksten en andere kinderen niet?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Waarom hebben sommige kinderen moeite met het begrijpen van teksten en andere kinderen niet?"

Frederik van der Wal
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Waarom hebben sommige kinderen moeite met het begrijpen van teksten en andere kinderen niet? Verschillen tussen zwakke en goede begrijpend lezers in groep 4 Slotconferentie NWO Begrijpelijke Taal, 11 november 2016, Utrecht Astrid Kraal, Arnout Koornneef, Nadira Saab, Paul van den Broek Universiteit Leiden, Onderwijsstudies

2 Inhoud presentatie Achtergrondinformatie over lezen Opzet onderzoek Resultaten onderzoek Betekenis resultaten voor praktijk Discover the world at Leiden University

3 Essentie begrijpend lezen Lezer moet een coherente mentale representatie maken van de betekenis van de tekst relaties leggen tussen verschillende delen van de tekst tussen tekst en eigen achtergrondkennis

4 Relaties leggen tijdens het lezen Zeer beperkte aandachtscapaciteit Leggen van relaties Direct voorafgaande tekst Re-activatie eerdere tekst Activatie achtergrondkennis Gereedschapskist van processen Automatisch Doelbewust Metacognitie Strategieën

5 (Trabasso, Secco, & van den Broek, 1984)

6 Het onderzoek Lezerskenmerken hardopdenkstudie studie naar oogbewegingen Tekstkenmerken studie naar verschillende manieren van teksten aanbieden Invloed op tekstbegrip Discover the world at Leiden University

hardopdenkmethode Veel mensen nemen een souvenir mee van vakantie. Souvenirs zijn leuk. Ze laten je aan je vakantie denken. Maar in een vliegtuig mag je niet alles meenemen.

7 hardopdenkmethode Veel mensen nemen een souvenir mee van vakantie. Souvenirs zijn leuk. Ze laten je aan je vakantie denken. Maar in een vliegtuig mag je niet alles meenemen. Sommige spullen zijn verboden. Je mag natuurlijk geen wapens of scherpe dingen meenemen. Schelpen mogen vaak ook niet. Mensen nemen soms toch verboden spullen mee. Ze kunnen een boete krijgen van wel duizend euro! Soms nemen mensen stiekem dieren mee. Ze smokkelen de dieren. Ze weten wel dat het niet mag. Maar ze krijgen er veel geld voor. Tom de Groot werkt bij een vliegveld. Hij zoekt in koffers naar verboden spullen. Hij ziet meteen of spullen goed of fout zijn. Tom de Groot vertelt: Een vrouw smokkelde vogels. Ze had vijf vogels in flessen verstopt. We maakten haar koffer open. Er waren toen al twee vogels dood. Ik word dan echt heel boos!

8 Kwaliteit mentale representatie Drie typen begripsvragen na het lezen: antwoord letterlijk in één zin verband tussen zinnen verband tussen informatie in tekst en achtergrondkennis lezer (Gebaseerd op Cain & Oakhill, 1999) Discover the world at Leiden University

9 Resultaten & conclusie Invloed van tekstgenre op strategiegebruik is voor goede en zwakke begrijpend lezers hetzelfde Strategiegebruik van zwakke en goede begrijpend lezers is vergelijkbaar, maar Zwakke begrijpend lezers maken foutieve inferenties op grond van achtergrondkennis bij informatieve teksten

10 Resultaten & conclusie Subgroepen binnen groepen zwakke begrijpend lezers en goede begrijpend lezers Subgroep die heel dicht bij de tekst blijft Subgroep die loskomt van de tekst en uitweidt op basis van achtergrondkennis (vergelijkbaar met: McMaster et al., 2012; Rapp et al., 2007)

11 Resultaten & conclusie: product Zwakke begrijpend lezers beantwoorden minder vragen correct dan goede begrijpend lezers Alle lezers beantwoorden meer vragen correct over verhalende teksten dan over informatieve teksten Alle lezers hebben meer moeite met vragen waarvoor ze een verband moeten leggen tussen zinnen in de tekst en tussen informatie in de tekst en eigen achtergrondkennis, met name bij informatieve teksten

12 Resultaten & conclusie: product Zwakke lezers hebben meeste moeite met vragen waarvoor ze een verband moeten leggen tussen zinnen in informatieve teksten 67% correct 47% correct

13 Resultaten & conclusies voor zwakke lezers Zwakke begrijpend lezers maken foutieve inferenties op grond van achtergrondkennis bij informatieve teksten Zwakke lezers beantwoorden minder vragen correct dan goede begrijpend lezers Zwakke lezers hebben meeste moeite met vragen waarvoor ze een verband moeten leggen tussen zinnen in informatieve teksten

14 Implicaties voor de onderwijspraktijk Leerkrachten kunnen zwakke lezers helpen door hardop te denken tijdens het lezen (voordoen, modelen) te helpen bij het leggen van verbanden door signaalwoorden te gebruiken extra alert te zijn op causale verbanden en referentiële verbanden voorkennis te activeren en te helpen bij het leggen van verbanden tussen voorkennis en tekst kinderen te trainen in het maken van inferenties door de juiste vragen te stellen tijdens het lezen Discover the world at Leiden University

15 Enkele mogelijke implicaties voor teksten Tekstschrijvers kunnen rekening houden met zwakke lezers bijvoorbeeld door informatie waartussen een verband is dicht bij elkaar in de tekst te zetten verbanden expliciet te maken met signaalwoorden (bijv. van Silfhout, Evers-Vermeul, & Sanders, 2015) Met name causale verbanden alert te zijn op referentiële verbanden begrijpelijke taal te gebruiken Discover the world at Leiden University

16 Bedankt voor uw aandacht Maatschappelijk Partner: Onderzoekers: Paul van den Broek Arnout Koornneef Nadira Saab Astrid Kraal Contact: Discover the world at Leiden University

Vergelijkbare documenten

Teksten waar je van leert of: Hoe leren kinderen van teksten?

Teksten waar je van leert of: Hoe leren kinderen van teksten? Paul van den Broek, Astrid Kraal Brain and Education lab, Universiteit Leiden CED groep, Rotterdam Lezen en Leesproblemen 1. Basisvaardigheden