Geluidmetingen stamlijn Oss-Elzenburg

Transcriptie

1 Geluidmetingen stamlijn Oss-Elzenburg Situatie na boogverruiming Rapport R10348 MHA B Versie 4.0

2 Autorisatieblad Naam Paraaf Datum Opgesteld door Hart, C t Gecontroleerd door E. Verheijen Vrijgegeven door S. Voeten Versie historie Versie Naam Datum Korte toelichting R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april 2016

3 Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Uitgevoerde maatregelen Raildempers Spoorstaaf conditioneringsysteem (SCS) Geluidscherm Boogstraal 6 2 Geluidmetingen Planning metingen Situatie met meetposities Meetmethode en gebruikte apparatuur Meteocondities Resultaten van de geluidmetingen 8 3 Beoordeling geluidmetingen Algemeen Vergelijkende berekening Beoordeling 11 4 Conclusie 13 Colofon 14 R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

4 Inleiding Aan de stamlijn naar het industrieterrein Elzenburg te Oss zijn in 2015 geluidbeperkende maatregelen getroffen om het geluidniveau nabij de aangrenzende woningen te verminderen. Doel van de maatregelen is om een frequenter gebruik van de goederenlijn te faciliteren en met een hogere snelheid door de boog te kunnen rijden. Om de akoestische consequenties van voornoemde maatregelen te kwantificeren zijn door Movares in opdracht van de gemeente Oss in het najaar van 2015/begin 2016 geluidmetingen uitgevoerd nabij de woningen aan de Adelaar te Oss. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

5 1 Uitgangssituatie Na onderzoek door Movares in opdracht van de gemeente Oss 1 zijn er gefaseerd verschillende maatregelen aangebracht om de geluidniveaus van de passerende goederentreinen te reduceren. Deze maatregelen zijn: Raildempers; Spoorstaaf conditionerings systeem; Geluidscherm, 5 meter hoog; Aanpassen boogstraal. 1.1 Raildempers De raildempers zijn aangebracht in de boog, zie ook Figuur 1. De raildempers dienen om de geluidafstraling van het spoor te beperken. Figuur 1 : Foto van de raildempers 1.2 Spoorstaaf conditioneringsysteem (SCS) Het spoorstaaf conditioneringssysteem is van fabrikaat Rail Partner Holland. Door het in kleine hoeveelheden aanbrengen van een frictieverbeteraar op de boven- en zijkant van de spoorstaaf verbetert het rijgedrag door de (krappe) boog en ontstaat minder gemakkelijk booggeluid. Figuur 2 toont het toegepaste spoorstaaf conditioneringssysteem, eind Rapport Geluidoverlast stamlijn Elzenburg te Oss, Movares ref MNO-VDD , v1 van 30 november R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

6 Figuur 2: Spoorstaaf Conditioneringssysteem 1.3 Geluidscherm Het geluidscherm is aangebracht langs de stamlijn Elzenburg tussen de aftakking van het doorgaande spoor tot aan de spoorwegovergang Berghemseweg. Bij de bestaande geluidwal is het geluidscherm doorgetrokken, waarbij het geluidscherm van schanskorven als topscherm op de wal op gelijke hoogte doorgezet is tot aan de Berghemseweg. De hoogte van het geluidscherm bedraagt 5 meter ten opzichte van de bovenkant spoorstaaf. Figuur 3 : Geluidscherm langs stamlijn in de boog langs de Adelaar R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

7 Figuur 4: Geluidscherm langs stamlijn geplaatst bovenop de bestaande aardenwal 1.4 Boogstraal In juli 2015 is de straal van de boog bij de intakking op het doorgaande spoor verruimd. De boogstraal is naar 150 meter verruimd (voorheen 120 meter). R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

8 2 Geluidmetingen 2.1 Planning metingen 2.2 Situatie met meetposities Voor de start van de geluidmetingen is een wachtperiode van minstens 3 maanden aangehouden na het verruimen van de boog, zodat het nieuwe spoor ingereden kon worden. De metingen bestonden uit bemande metingen op één dag gevolgd door een periode van twee weken van onbemande metingen. Omdat in de beoogde meetperiode slechts eens per twee weken een goederentrein gerangeerd zou worden, zijn de bemande metingen afgestemd op de planning van de goederentreinen. Het rangeren van een goederentrein via de stamlijn houdt het volgende patroon in. Een locomotief rijdt vanaf het rangeerterrein van OOC Terminals via de stamlijn naar Station Oss. Daar worden de goederenwagens opgehaald en naar Elzenburg gereden. Daarna worden ze weer teruggebracht naar station Oss. Het halen en brengen kan in één of meer slagen gebeuren, verspreid over een of twee dagen. In Figuur 5 is in een situatieschets de ligging van de stamlijn en de meetpositie gegeven. Gemeten is nabij de woning Adelaar 48. Deze meetlocatie is gekozen, omdat hier bij eerdere metingen de hoogste geluidniveau's zijn geconstateerd. De microfoonpositie bevindt zich in de achtertuin van Adelaar 48. Gemeten is op een hoogte van 5 meter boven het plaatselijk maaiveld, corresponderend met de hoogte op de 1 e verdieping van de woning. Voor de meetpositie in de achtertuin van Adelaar 48 is overeenkomstig de voorschriften geen gevelcorrectie gehanteerd 2. In de figuur is tevens de ligging van de weg N329 en de spoorlijn Den Bosch - Nijmegen weergegeven. Adelaar 48 Meetpositie Geluidscherm Stamlijn spoorweg Den Bosch- Nijmegen N329 Figuur 5 : Situatie omgeving met de gehanteerde meetpositie ( ). 2 Het meetpunt ligt circa 5 meter van de gevel. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

9 De bemande metingen in december 2015 leverden geen bruikbare gegevens op vanwege nat weer, uitvallen van de geplande treinen en de lage frequentie van rijden. De bemande metingen zijn daarom herhaald op 5 januari Aansluitend is onbemand gemeten tot 21 januari Ook in het verleden zijn bij Adelaar 48 geluidniveaumetingen verricht. Een vergelijking met de situatie voor het treffen van de maatregelen is hierdoor mogelijk. 2.3 Meetmethode en gebruikte apparatuur De metingen zijn, waar mogelijk, uitgevoerd volgens het Reken- en meetvoorschrift geluid De geluidmetingen zijn uitgevoerd met de volgende apparatuur: Bruel & Kjaer Analyzer 2250 Microfoon 4952 (buitenopstelling) Meetcomputer Statieven Manfrotto Bruel & Kjaer ijktoongenerator type 9230 De metingen zijn verwerkt en geanalyseerd met behulp van het verwerkingsprogramma Evaluator 7820 van de firma Bruel & Kjaer. 2.4 Meteocondities In Tabel 1 zijn de meteocondities gegeven tijdens de dagen waarop treinpassages zijn gemeten. Tabel 1 : Meteocondities meetdagen (bron: Buienradar) Datum windrichting windsnelheid temperatuur neerslag bewolking zuid 3-4 m/s 8 droog bewolkt oost 3-4 m/s 5 droog bewolkt zuidoost 3-4 m/s 0 droog halfbewolkt zuid 2-3 m/s -1 droog halfbewolkt 2.5 Resultaten van de geluidmetingen In Tabel 2 zijn de resultaten van de geluidmetingen bij Adelaar 48 samengevat. In de kolom samenstelling wordt aangegeven of alleen een loc gepasseerd is of dat het een loc met wagons betrof. De opgave van het spoorgebruik is betrokken van treindienstleiding van ProRail te Nijmegen. De kolom L Aeq betreft het equivalente geluiddrukniveau over de tijd dat de goederentrein passeert. Deze maat heeft een relatie met de ervaren geluidssterkte gedurende een passage. De kolom L AF betreft het maximale geluiddrukniveau gemeten op stand Fast in db(a). Dit is het kortstondige hoogste niveau dat tijdens de passage is gevonden. De kolom L AE betreft het zogenaamde geluidexpositieniveau (soms ook met L Ax of SEL afgekort in de literatuur). Dit is een technische dosismaat die de hoeveelheid geluidenergie aangeeft omgerekend naar een equivalent geluidsniveau over een periode van 1 seconde. Hiermee kan de totale hoeveelheid geluidenergie van korte en langere passages onderling worden vergeleken. Uit de tabel blijkt bijvoorbeeld dat losse locomotieven vanwege hun kortere passageduur lagere L E -waarden hebben dan volledige goederentreinen. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

10 Tabel 2: Samenvatting meetresultaten van passages op de stamlijn in achtertuin bij woning Adelaar 48 Nr. Datum Tijd Richting Samenstelling L Aeq L AF L AE :19 OSS * :37 ELZ. 29wgns :25 OSS * :52 ELZ. 17wgns :49 OSS * :06 ELZ :32 OSS * :50 ELZ. 15wgns :39 OSS * :34 ELZ. 28wgns :32 OSS * :06 ELZ. *ll (aantal wgns niet bekend) :46 OSS * :07 ELZ. * :22 OSS * :10 ELZ. 15wgns Rekenkundig gemiddelde De trein die op 5 en 6 januari werd gerangeerd, was een diervoedingtrein. De trein die op 18 en 19 januari werd gerangeerd, was een Tsjechische bietenpulptrein. Naar opgave van OOC Terminals zijn dit de enige types goederentreinen die tussen december 2015 en maart 2016 hebben gereden over de stamlijn. In Figuur 6 zijn de spectra van de treinpassages bij Adelaar 48 gegeven. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

11 Figuur 6 : Spectra van treinpassages bij Adelaar 48. De eerste 3 passages van 5 januari zijn bemand gemeten. Daarbij is op het gehoor enig remgeluid of booggeluid waargenomen (piepen). Bij de onbemande gemeten passages kan op basis van het piekgeluidspectrum (L AF ) een inschatting gegeven worden van het optreden van rem- of booggeluid. Bij de passages met nummer 4, 11, 12 en 16 zijn hoge L AF -niveaus gemeten voor frequenties boven 2000 Hz. Dit duidt op het optreden van rem- of booggeluid. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

12 3 Vergelijking en validatie 3.1 Algemeen De in de huidige situatie gemeten geluidniveaus zijn vergelijkbaar met de eerder gemeten geluidniveaus van In Tabel 3 is de samenvatting van de meetresultaten gegeven ter vergelijking. Ten opzichte van 2014 wordt voor de gemiddelde niveaus een stijging van 1 á 2 db geconstateerd. Dit is gezien de spreiding in de meetresultaten en de iets andere microfoonpositie geen significant verschil. Tabel 3: Meetresultaten in db(a) voor (2011) en na (2014 en 2016) het aanbrengen van de voorzieningen bij de Stamlijn te Oss. Locatie Situatie L Aeq L AF L AE Adelaar * * reductie * In 2011 en 2014 is dichter bij de gevel gemeten, hiervoor is conform het voorschrift een aftrek van 3 db toegepast. De getoonde meetwaarden van 2011 en 2014 zijn inclusief deze correctie. 3.2 Vergelijkende berekening Van de situatie na de boogverruiming en plaatsing van het geluidscherm is een rekenmodel gemaakt met Standaard Rekenmethode 2 (software Winhavik versie 8.673). In dit model is het equivalente geluidniveau van één passage berekend ter plaatse van de meetmicrofoon bij Adelaar 48. Het spoor in het model is voorzien van raildempers. In Tabel 4 zijn de resultaten voor de L Aeq gegeven. De rijsnelheid in de boog is 40 km/h, de andere snelheden zijn ter aanvullende informatie gegeven. Het rekenmodel geeft de gemiddelde geluidemissie voor goederentreinen die in Nederland voorkomen. Uit de tabel blijkt dat een gemiddelde goederentrein, die 40 km/h rijdt, een L Aeq bij adres Adelaar 48 veroorzaakt van ca. 60 db(a) met een marge van 5 db(a). De gemeten L Aeq -waarden van de goederentreinen liggen in dit bereik. Dit betekent dat de gemeten L Aeq -waarden van treinpassages op deze locatie overeenkomen met die van gemiddelde goederentreinen op een gemiddeld spoor. Tabel 4 : Prognose geluidniveaus met rekenmodel snelheid L Aeq L Aeq losse loc Spreiding** goederentrein* 20 km/h /- 5 db(a) 30 km/h /- 5 db(a) 40 km/h /- 5 db(a) * gemiddelde goederentrein bestaande uit 20 wagons categorie 4 en 1 locomotief van categorie 5 ** de spreiding is bepaald op basis van meetseries aan 600 goederentreinen op 6 locaties in Nederland, zie het rapport Geluidemissie van de spoormaterieel-categorieën, dbvision, kenmerk PRO , 12 februari Validatie De gemeten passageniveaus na het aanbrengen van de geluidbeperkende maatregelen komen overeen met wat de Standaard Rekenmethode berekent. Met andere woorden, R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

13 de twee types goederentreinen op de stamlijn waaraan is gemeten, zijn niet luider of stiller dan de gemiddelde goederentrein op gemiddeld spoor in Nederland. Tijdens de bemand gemeten passages van 5 januari is piepend geluid waargenomen (rem- of booggeluid). Ook uit de onbemande metingen ontstaat de indruk dat er nog booggeluid optreedt. De smeerinstallatie zal bij het huidige incidentele gebruik van het spoor niet optimaal kunnen functioneren. De frictieverbeteraar die op de rails wordt aangebracht moet namelijk door de treinen worden verdeeld over de boog. De correcte werking van deze installatie kan daarom nog niet worden beoordeeld. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

14 4 Conclusie Met betrekking tot de optredende geluidniveaus bij de woningen aan de Adelaar kan gesteld worden dat er ten opzichte van 2011 een significante afname gerealiseerd is. Echter de resultaten sinds de boogverruiming zijn vergelijkbaar met de in 2014 uitgevoerde geluidmetingen. De verruiming van de boogstraal heeft op basis van deze metingen geen aantoonbaar effect op de gemeten geluidniveaus. Het kan evenwel zo zijn dat booggeluid wel minder frequent optreedt. Er zijn te weinig metingen beschikbaar om dit te kunnen aantonen. Vanwege het beperkte gebruik van het spoor in de afgelopen maanden zal de smeerinstallatie niet optimaal werken. Naarmate vaker treinen rijden zal de frictieverbeteraar beter worden verdeeld over de rails. Hiervan kan een gunstig effect op de optredende piekniveaus worden verwacht. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14

15 Colofon Opdrachtgever Gemeente Oss Leo de Hoogt Uitgave Movares Nederland B.V. Afdeling Planontwikkeling en Bouwprocessen: Omgeving en Conditionering Daalse Kwint 101 Postbus GW Utrecht Telefoon Ondertekenaar Adviseur Geluid Projectnummer RM Kenmerk R MHA B5.docx Opgesteld door Hart, C t 2016, Movares Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Movares Nederland B.V. R MHA B4.docx / Proj.nr. RM / Vrijgegeven / Versie 4.0 / 14 april /14