De hervorming van het instrumentarium voor een inclusieve arbeidsmarkt heeft nood aan. een herkansing voor een beleid op maat

Transcriptie

1 De hervorming van het instrumentarium voor een inclusieve arbeidsmarkt heeft nood aan een herkansing voor een beleid op maat De opvallende, andere interpretatie van minister Muyters over gescoregularisatie, in vergelijking met zijn collega-ministers van de andere beleidsdomeinen onderwijs en cultuur. De doorgedreven afbouw van werkervaringsstatuten met de moeizaam uit de steigers rakende hervorming van werkplekleren. De onduidelijkheid en verwarring die nu een jaar in stand wordt gehouden... Ze doen nadenken of er wel een vakantie wenkt na deze eerste examenperiode. Op het einde van een werkjaar maakt Sterpunt Inclusief Ondernemen een voorlopige balans op en vraagt het aan de beleidsmakers een ernstige reflectie over de huidige beleidskeuzes. Tegelijkertijd doet Sterpunt Inclusief Ondernemen enkele oplossingsgerichte voorstellen die recht doen aan de vragen op maat van werkzoekenden. Zeven werven 1. Hervorming tijdelijke werkervaring Vandaag is de omvorming van werkervaringsprojecten naar intensief werkplekleren halfweg. Het volume van te begeleiden werkzoekenden is verdubbeld van 2500 naar 5000 op jaarbasis, dank zij volle medewerking van de Werkplekarchitecten binnen het intensief werkplekleren. Het budget werd omzeggens gehalveerd. Het restant dient nog een uitwerking te krijgen binnen de hervorming van de tijdelijke werkervaring. Voor werkzoekenden met een grote overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt, die niet onmiddellijk op de bedrijfswerkvloer terecht kunnen of waarvoor het intensief werkplekleren (spoor 1 Tijdelijke Werkervaring) ontoereikend is, is nood aan een kwalitatief en divers aanbod activerende werkvloeren met begeleiding op maat. De eerste ervaringen en evaluaties van het intensief werkplekleren bevestigen deze noodzaak. Het potentieel hiervoor in Vlaanderen is er: welwillende werkgevers in o.m. social profit en lokale besturen zijn bereid hun werkvloeren open te stellen voor tijdelijke werkervaringstrajecten. Als hiertoe maar een werkbaar en coherent kader wordt geboden. Voorstel: Voorzie naast het intensief werkplekleren op korte termijn een kader voor tijdelijke werkervaringsvloeren voor jaarlijks 1500 langdurig werkzoekenden, waar mensen met potentieel op de reguliere arbeidsmarkt de tijd krijgen om met hun talenten aan de slag te gaan. 2. Hervorming werkplekleren Momenteel wordt gewerkt aan een hervorming van de instrumenten voor werkplekleren. VDAB startte hierrond met een consultatieronde met haar sociale partners. De Werkplekarchitecten vinden het van essentieel belang dat een traject naar werk voor de werkzoekende overzichtelijk Herkansing voor een beleid op maat 4 juli /5

2 blijft qua duurtijd en motiverend en belonend werkt voor zijn inspanningen. Het idee van een mentorpremie verdient een grondigere overweging met de actoren in het werkveld. De Werkplekarchitecten willen voluit gaan voor een kwalitatieve ondersteuning op de werkplek. Werkvloeren die zich openstellen voor een diversiteit aan mensen die zich willen inschakelen op de arbeidsmarkt, verdienen niet minder dan dat. Inclusief ondernemen wordt via dit werkplekleren zeer concreet. Voorstel: De Werkplekarchitecten willen betrokken worden bij de verdere uitwerking van deze vormen van werkplekleren. Zij vinden het een goede zaak dat begeleidingen enkel door organisaties met een mandaat werkplekleren uitgevoerd zouden kunnen worden. Met meer dan 25 jaar ervaring in begeleiding en werkplekleren voor kwetsbare profielen en als erkende partners van VDAB vinden de Werkplekarchitecten het als coachingsorganisaties evident dat zij de begeleidingen binnen de activeringsstage, de werkervaringsstage, de K-IBO en het vrijwilligerswerk opnemen. Omwille van de specificiteit van de begeleiding, de vereiste expertise en de meerwaarde van structurele partners bieden de Werkplekarchitecten zich collectief aan om deze begeleidingen en de kwaliteit ervan op Vlaams niveau te garanderen. 3. Gescoregularisatie Vanaf 1 juli 2016 dienen de Werkplekarchitecten hun gesco-medewerkers gewone contracten aan te bieden. In afwachting van een nieuw kader volgt dan een overgangsperiode van één jaar. Wat dit nieuw kader inhoudt en wat er dus na juli 2017 zal gebeuren is vandaag koffiedik kijken. Het is niet realiseerbaar om alle medewerkers (meer dan 270 medewerkers of 214 VTE) voor juli 2016 nieuwe contracten aan te bieden als er geen duidelijkheid bestaat over wat er na juli 2017 zal gebeuren. Jaarlijks begeleiden deze gesco-medewerkers meer dan werkzoekenden en werkenden, met een groot bereik van laaggeschoolde, vaak allochtone of anderstalige en langdurig werkzoekenden. Zowel gesco s Opleidings- en Begeleidingsprojecten kwetsbare doelgroepen (de zogenaamde Kelchtermansprojecten) als gesco s Veralgemeend Stelsel voeren deze opleidingen en begeleidingen uit. Aanbod gericht op door- en uitstroom: modules voor anderstaligen (solliciteren, jobhunting, jobclub, conversatietafels, ) oriënterende opleidingen als opstap naar diverse sectoren (bouw, social profit, automechanica, ) opleidingen rond algemene competenties (ICT, rekenen, ) beroepsgerichte opleidingen (horecamedewerker, lasser, hulpschrijnwerker, ) job- en taalcoaching werkvloerbegeleiding jongeren Andere gesco-medewerkers in het veralgemeend stelsel zijn als overhead personeel actief om het aanbod georganiseerd te krijgen. Dit gediversifieerd aanbod riskeert te verdwijnen. De gesco-medewerkers vormen het zenuwstelsel van deze organisaties die het opleidings- en begeleidingsaanbod vorm geven en uitvoeren. Regulariseren aan 95% betekent al een flinke besparing. Maar het wegnemen van de budgetten bij de diverse organisaties vanaf juli 2017 betekent een rechtstreekse jobbedreiging Herkansing voor een beleid op maat 4 juli /5

3 voor 270 medewerkers. Indirect zal het aantal verloren jobs nog groter zijn door het stopzetten van de dienstverlenende activiteiten aan de kwetsbare doelgroep van diverse organisaties. Voorstel: Sterpunt Inclusief Ondernemen ijvert voor een ruime Vlaamse convenant met de Vlaamse arbeidsmarktregisseur. Uit deze menulijst aan acties kan elke provinciale VDAB met zijn actoren bepalen wat complementair in de regio nodig is om vervolgens daarop een flexibele programmatie te maken. Een partnerschap voor 3 tot 5 jaar, dat jaarlijks aanpasbaar is en rekening houdt met de wijzigende en reële noden op de lokale arbeidsmarkt. De Werkplekarchitecten engageren zich om dit via consortia op een efficiënte en kwalitatieve manier samen te realiseren. 4. Job- en taalcoaching Job- en taalcoaching op de werkvloer is een succesvol instrument om nieuwe werknemers en hun werkgevers te ondersteunen in duurzame inschakeling. VDAB-cijfers tonen dat 76% van de deelnemers 12 maanden na het beëindigen van de coaching nog steeds aan de slag is. Het HIVAonderzoek Begeleiding op de werkvloer van 2015 bevestigt de nood aan concrete job- en taalcoaching. Kwetsbare profielen hebben de extra ondersteuning nodig, niet alleen bij aanwerving maar doorheen de hele loopbaan. Job- en taalcoaching wordt vandaag gedeeltelijk uitgevoerd door gesco-medewerkers. De gescohervorming zal een impact hebben op dit aanbod, met mogelijk een verlies in bereik van 40%. Voorstel: Ontwikkel een coachingsbeleid voor kwetsbare medewerkers. Verhoog het aantal subsidiabele eenheden job- en taalcoaching voor kwetsbare profielen van naar en verhoog het budget met euro om te kunnen voldoen aan de toenemende vraag van werknemers en werkgevers. Hierbij stellen we een herverdeling van het aantal trajecten per provincie voor, die meer rekening houdt met de actuele situatie op de arbeidsmarkt. Bestendig het duurzaam partnerschap tussen VDAB en de Werkplekarchitecten om zo het aanbod van job- en taalcoaching naar kwetsbare profielen verder te zetten. 5. Loopbaanbegeleiding Het huidige kader voor loopbaanbegeleiding werd geëvalueerd. Een rapport hierover werd geruime tijd geleden aan minister Muyters overgemaakt. Recent nam Sterpunt Inclusief Ondernemen als representant van een deel van het werkveld ook deel aan een bevraging georganiseerd door VDAB over de voorstellen tot wijziging aan het BVR loopbaanbegeleiding. Met het systeem van de loopbaancheques is het totale bereik van het instrument loopbaanbegeleiding sterk toegenomen. Het bereik van de doelgroep kansengroepen is procentueel en verhoudingsgewijs echter gedaald gezien de vernieuwde werkwijze met vouchers. De Werkplekarchitecten vinden vanuit hun sociale missie dat naar een maximaal aandeel kansengroepen dient worden gestreefd. Herkansing voor een beleid op maat 4 juli /5

4 Voorstel: De kostprijs van loopbaancheques (eigen bijdrage deelnemer) is dikwijls een drempel voor mensen uit kansengroepen. Een vouchersysteem is en blijft op zich ook drempelverhogend voor deze groepen. Het verdient aanbeveling dat de afgevaardigden van werknemers en werkgevers zouden samenzitten om te onderzoeken hoe een stimulansfinanciering kan worden opgebouwd zodat meer kwetsbare personen deze dienstverlening gebruiken. 6. Verdringing bij jobkortingen zonder kwalitatieve ondersteuning op de werkplek De focus op reële jobkortingen die werkgevers stimuleren om mensen in een kwetsbaarder positie op de arbeidsmarkt (de drie kansengroepen) gemakkelijker aan te werven, is volkomen terecht. Tegelijk zien we dat dit het halve werk is. Het is zaak dat de middelen die worden ingezet voor deze arbeidsinschakeling ook worden gebruikt voor het beoogde doel. Tegelijk zien we dat door het uitblijven van maatregelen die de kwalitatieve ondersteuning op de werkplek borgen, de zwaksten binnen deze doelgroepen andermaal aan de kant blijven. Een marktgedreven werking volstaat aldus niet. Er is vraag en nood aan praktijkondersteuning op de werkvloer. Voorstel: Het is van belang dat er in het Vlaams beleidsplan budgetten worden vrijgemaakt voor kwalitatieve ondersteuningen op de werkvloer. Samen met de sociale partners en de stakeholders kan vervolgens worden uitgemaakt om de prioriteiten te bepalen. 7. Destabilisering van duurzame partnerschappen door te projectmatig en budgettair denken Doorheen de jaren en dank zij steun van de overheid zijn expertises naar kansengroepen ontwikkeld en uitgebouwd. Het werkveld merkt dat door de vermarkting en vertendering sterk werd ingeboet aan ruimte voor innovatie en beleidsontwikkelend stakeholdersoverleg. Middelen kunnen enkel nog gebruikt worden voor de operationele projectwerking met organisaties die veel meer louter en alleen worden aangesproken in een klant-leverancier-relatie. De verantwoordelijkheid van de ondernemende actor als werkgever wordt immers in de projectmatige gunning niet verrekend. Daarnaast groeit de tijd- en geldelijke investering in de opmaak van tenderoffertes, die niet kunnen verrekend worden. Tot slot wordt vastgesteld dat de projectmatige controles bijzonder hebben ingeboet aan rechtszekerheid en opnieuw nieuwe regelgeving invoeren wanneer de projecten zijn afgewerkt, met nefaste financiële consequenties voor de projectpromotoren. Voorstel: Een afstemming van de kalenderplanning in tenderopdrachten die de kans geeft om te anticiperen op programma-uitvoeringen. Een afstemming van de inspectie- en controlediensten onderling om een preventieve afstemming te bekomen op de projectcontroles (bijvoorbeeld op ESF-niveau), waardoor de verwachtingen en aldus de rechtszekerheid voor de promotoren groeien en de administratieve lasten verminderen. Herkansing voor een beleid op maat 4 juli /5

5 Welk soort overheid willen we voor de arbeidsmarkt? In het complexe ecosysteem van het arbeidsmarktbeleid is het aandeel van de markt en de overheid erg wisselend, naargelang het deeldomein. De overheid ontpopt zich in een meervoudige rol als autoritaire, regisserende, sturende of regulerende overheid. De keuze die de overheid hierin telkens neemt, is van uitzonderlijk belang voor de manier waarop er op langere termijn kan worden ingezet door de maatschappelijke actoren die zich voor een deelterrein engageren. Want ook zij hebben zich telkens, afhankelijk van de rol die de overheid inneemt, aan te passen in hun rolvervulling. Vandaag laat de overheid zich hoofdzakelijk inspireren door de economische vraaggerichtheid (de vraag van werkgevers) en de marktgedrevenheid. De opgang van de tenderwerking, vouchersystemen en rugzakfinanciering illustreren deze beleidsmatige aanpak. Hierbij dreigt de rol van de overheid zich ook te vernauwen tot die van sturende en regulerende overheid, waarbij ze het aan de markt overlaat om zich te organiseren en om de acties uit te voeren. De partners op de markt worden gereduceerd tot uitvoerders-leveranciers. Geleidelijk aan missen we de overheid als een regisserende overheid die nog duurzame partnerschappen aangaat met partners die een inspanningsverbintenis aangaan, waarbij de resultaten meervoudig zijn benoemd in functie van economische én sociale vraaggerichtheid. Dergelijke vaste enveloppes en duurzame partners zijn bijzonder schaars geworden. De overheid minimaliseert op deze manier geleidelijk haar rol als regisserende overheid. Sterpunt Inclusief Ondernemen meent dat de Werkplekarchitecten meer dan een marktspeler zijn en als middenveldactor een deskundigheid hebben verworven die precies tegemoet komt aan de sociale vraaggerichtheid binnen het arbeidsmarktbeleid. Dit veronderstelt echter dat de overheid ook blijft kiezen voor een zekere enveloppefinanciering die toelaat om duurzame partnerschappen te activeren voor structurele opdrachten. Herkansing voor een beleid op maat 4 juli /5