Intervisie: een cadeau aan jezelf!i een cadeau aan jezelf!
|
|
- Cornelia Janssen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Home no. 5 Nov Themanummer: Een Leven Lang Leren Eerdere edities Verenso.nl Intervisie: een cadeau aan jezelf!i een cadeau aan jezelf! Drs. Jacobien F. Erbrink, specialist ouderengeneeskunde, Van Neynsel te Den Bosch j.erbrink@vanneynsel.nl Deze editie van ons tijdschrift gaat, net als het jaarcongres, over Een Leven Lang Leren. Leren is logisch als je nog in opleiding bent, maar wat als je klaar bent met je opleiding? Hoe ontwikkel je jezelf verder, hoe blijf je bij, of hoe blijf je professioneel gezien in beweging? Een van de mogelijkheden die we als professionals hebben om te blijven leren is het beoefenen van intervisie. Wat is precies intervisie? Volgens Van Dale betekent intervisie letterlijk: overleg, met name tussen collega s die niet samenwerken. Een omschrijving met containerachtige kwaliteiten, waar we in de context van het Levenslang Leren niet zoveel mee opschieten. Jeroen Hendriksen (1945,
2 fysiotherapeut, pedagoog en trainer) definieert het begrip intervisie als volgt: bij intervisie is er sprake van collegiale ondersteuning en onderlinge advisering bij werkproblemen in een groep bestaande uit gelijken die binnen een gezamenlijk vastgestelde structuur tot oplossingen en inzichten proberen te komen in een zelfsturend en op reflectie gericht proces. 1 Intervisie heeft twee belangrijke kenmerken, het gaat om leren door reflectie op ervaringen en dat in evenwaardige relaties. Met die evenwaardige relaties onderscheidt intervisie zich van aanpalende werkvormen als supervisie en coaching, intervisie doe je onder gelijken. Dit kunnen gelijken als in personen met hetzelfde beroep zijn, maar ook gelijken als in leden van hetzelfde team. Een intervisiegroep is in principe een zelfsturende eenheid, leren interviseren kan in den beginne best een tijdje onder leiding van een expert in intervisie, maar uiteindelijk past zelfsturing als vorm het beste bij professionals. Zij zijn capabel en verantwoordelijk genoeg om hun eigen intervisieboontjes te doppen. Waarom intervisie? Je hart eens goed luchten bij collega s, met een versnapering in de hand gelegitimeerd achterover leunen om een casus te overdenken, onbekommerd nieuw gedrag oefenen op je buurman aan tafel, gratis alternatieve oplossingen mee naar huis nemen, en thuis daarover een heerlijk egodocument produceren. Wie wil dat nou niet? In intervisie kan het allemaal! In het proces van intervisie zitten eigenlijk alle elementen van het cyclisch leren vervat: een lastige casus uit de praktijk (ervaren), de reflectie op zo n geval of gebeurtenis (bezinnen), het genereren van nieuwe ideeën en handelingsmogelijkheden (bijstellen) en vervolgens met die wijsheid weer te veld gaan om nieuwe ervaring op te doen (handelen) waarover je dan de volgende bijeenkomst verslag kunt doen (evalueren). Zo draagt intervisie bij aan het verdiepen van medische vakkennis, van zelfkennis en van (zelf)management. Communicatieve vaardigheden als feedback geven, een goed gesprek voeren of reflecteren kunnen worden besproken en geoefend buiten de hectiek van de praktijk. En binnen de groep van intervisie-genoten kunnen heikele situaties in vertrouwen besproken worden en steun en begrip opleveren. In termen van CanMeds
3 werkt een dokter met het doen van intervisie eigenlijk aan alle competenties tegelijk, maar vooral aan communicatie, professionaliteit, samenwerking organisatie en medisch handelen. Wat zijn de succesfactoren voor intervisie? Voor een goede intervisie is om te beginnen ook een sfeer van vertrouwen nodig, met de professionals of teamgenoten waarmee je aan intervisie wilt beginnen moet je ervaringen kunnen en willen delen. In zijn definitie raakt Hendriksen echter ook aan een aantal andere factoren die van belang zijn bij intervisie. Intervisie is gebaat bij structuur, een werkvorm waarmee je een leercyclus kunt doorlopen (zie verderop). Niet alleen de structuur van een bepaalde werkvorm, maar ook de structuur van efficiënt vergaderen helpt om de intervisie succesvol te maken. Als zelfsturende eenheid zorgt een goede intervisiegroep voor een passende rol- en taakverdeling, agendabeheer en afspraken over reflectieverslagen, voorbereiding en aanwezigheid. Last but definitely not least : voor intervisie is motivatie van belang, je moet er zin an hebben, dan leer je het meest. Dat intervisie ook nascholingspunten oplevert kan de motivatie overigens behoorlijk aanwakkeren. Bij de herregistratie van Kaderartsen is intervisie een onderdeel van het eisenpakket. Intervisie staat nog niet als zelfstandige nascholingsactiviteit vermeld in de regelgeving rond accreditatie, maar voor intervisie zijn de voorwaarden vergelijkbaar met toetsgroepen of FTO. Zo moet intervisie in een vaste groep (drie of meer) plaatsvinden met een minimum aantal van twee bijeenkomsten van één uur per jaar, op basis van een tevoren gemaakt jaarplan. Aan het einde van het jaar moet een verslag en een presentielijst worden aangeleverd. Voorwaarden waar je makkelijk aan kunt voldoen omdat ze inherent zijn aan een kwalitatief goed visitatieproces : om intervisie als leerinstrument rendabel te maken zijn meerdere bijeenkomsten per jaar van minimaal twee uur zeker nodig, anders bouw je ten eerste geen goede vertrouwensband op en kun je ook onvoldoende gebruik maken van de beschreven leercyclus. Er wordt bij de voorwaarden verder gesteld dat een begeleider nodig is, maar dat lijkt mij bij intervisie nou uiteindelijk niet de bedoeling, en is dus iets om bij accreditering gemotiveerd van af te wijken.
4 Werkvormen Werkvormen voor intervisie zijn er in vele soorten en maten, maar ze zijn bijna allen geënt op een zelfde basismodel. De basisstructuur van een intervisie bevat volgens Hendriksen bij voorkeur de volgende elementen: kiezen van een inbreng, exploratie probleem, probleem(her)definiëring, advies, groepsthema ( heb jij dat nou ook? ) en evaluatie. Welke werkvorm je uiteindelijk kiest hangt af van de stand van zaken in de intervisiegroep en de casuïstiek die men ter tafel wil brengen. Een beginnende groep heeft andere werkvormen nodig dan een doorgewinterde groep, bijvoorbeeld. En de ene casus leent zich voor een creatieve werkvorm, terwijl voor andere casuïstiek een zakelijke methode meer geschikt is. Naast de meer bekende methoden als De Incidentmethode, Het Vijf Stappen Model of De Roddelmethode bestaan voor intervisie ook geheel andere, meer creatieve werkvormen. Neem bijvoorbeeld de Metaforenmethode, een creatieve werkvorm voor gevorderden: na de situatieschets volgt de fase waarin de deelnemers met gebruik van metaforen de inbreng of de inbrenger omschrijven. Jan, je doet me denken aan een natte dweil of Deze situatie lijkt nog het meest op een marktplaats na een bommelding. Vervolgens bespreken de deelnemers waarom deze beeldspraak in ze opkwam en wat deze zegt over de kenmerken van de persoon of de situatie, waarna men met de inbrenger de bruikbare informatie op een rij zet. Hendriksen biedt in zijn werkboek een fraai overzicht en duidelijke handvatten voor de toepassing van de diverse vormen voor intervisie. 1,2
5 Oplossingsgerichte intervisie De rechtgeaarde dokter zal in het basismodel van Hendriksen alras de structuur van het diagnose-receptmodel, type probleemgeoriënteerde benadering herkennen. Een andere werkvorm die een interessante invalshoek kan bieden is de oplossingsgerichte intervisie. Deze vorm van intervisie gaat niet zozeer uit van probleem-verkennende strategieën als wel (het woord zegt het al) van oplossingsgerichte strategieën. Bij oplossingsgerichte strategie ligt de focus kort gezegd op wat er goed gaat en waar je naartoe wilt werken. Dus niet op wat er fout ging en wat je in de toekomst wilt voorkomen. Dit levert de intervisiegenoten naast een aantal handelingsalternatieven ook een andere mindset op: wie over problemen praat ervaart problemen (met alle zwaarte van dien) en wie over de gewenste situatie nadenkt ervaart mogelijkheden (met alle lichtheid die daar bij hoort).
6 Een oplossingsgerichte intervisie heeft een iets andere procesgang, waarbij doelformulering komt in plaats van probleemverkenning en waarbij de fase van advisering veel minder op de voorgrond staat (zie figuur 1). 3 Oplossingsgerichte vragen die daarbij aan de orde komen zijn bijvoorbeeld : Wat gaat goed? Wat is geprobeerd en wat hielp? Hoe ziet de gewenste situatie eruit? Hoe zou het kunnen worden? Wanneer doet het probleem zich niet voor? Welk cijfer geeft de deelnemer zijn situatie nu? En wat is nodig om tot een hoger cijfer te komen? Welke stap kan morgen gezet worden? Waarna dan de evaluatie volgt en de vervolgafspraken. Bij de volgorde van deze vragen formuleert de deelnemer zelf wat zijn mogelijkheden zijn en hoe hij of zij die gaat toepassen. Heel socratisch eigenlijk, de wijsheid ligt vaak al in jezelf besloten. Deze vragen lenen zich overigens niet alleen goed voor intervisiebijeenkomsten, ook tijdens de koffie kunnen ze goed van pas komen, als de koffieautomaat in een klaagmuur dreigt te veranderen. Wat levert intervisie ons op? Hendriksen 1 is duidelijk over de positieve effecten van intervisie : het levert verdieping van kennis en vergroting van vaardigheden op die de professional in staat stellen om zichzelf te veranderen en te verbeteren en met plezier te blijven werken. Tegelijkertijd lijkt de praktijk weerbarstig te zijn, zo blijkt uit een artikel van Van Rooijen et al. 4 : bij de aangehaalde effectstudies over intervisie lijken deze vooral allerlei inzichten in eigen handelen op te leveren, en niet zozeer gedragsverandering in de praktijk. Tot slot. Een kleine inventarisatie van opbrengsten in de beide intervisiegroepen waar ik zelf in participeer leverde het volgende op. Over de intervisie in vakgroep-verband zijn we als vakgroep behoorlijk enthousiast. Al langere tijd vormde intervisie een onderdeel van ons vakgroep-overleg. In eerste instantie deden we dit in een half-uursmodel met een inbrenger, een bevrager en observanten. Een model dat zich vanwege zijn beperkte tijdsinvestering handig in een werkoverleg laat agenderen, wat tegelijkertijd meteen de valkuil is: het laat zich er ook net zo handig weer uít-agenderen. Een half uur is eigenlijk te kort is om aan een lastige situatie goed aandacht te geven en niet iedereen stapt makkelijk over zijn of haar intervisie-drempel heen. Tegenwoordig maken we minimaal vier maal per jaar 1,5-2 uur tijd vrij exclusief voor intervisie, eerst begeleid, doch inmiddels zelfsturend, waarmee we genoemde valkuilen succesvol hebben leren
7 omzeilen. Het vergroot onze teamgeest, en levert ons een betere onderlinge relatie op, waarin feedback en reflectie steeds meer tot de normale interactie zijn gaan behoren. Intervisie is daarom een bewuste keuze. Ook de ervaringen met intervisie onder Kaderartsen Psychogeriatrie uit de regio zijn zeer positief. Het accent van deze intervisie ligt niet zozeer op teambuilding, maar op het bespreken van complexe praktijksituaties, met name waar deze tot persoonlijke dilemma s leiden. Daar liggen ook de kansen voor persoonlijke groei. Elke bijeenkomst levert een geanimeerde interactie op die voor iedereen steunende, leerzame en soms confronterende momenten bevat. Intervisie inspireert tot uitdiepen van ziektebeelden, gedachten en motieven. De reflectie op eigen ervaren en handelen, in een veilige omgeving en los van de waan van de dag, helpt ons om verder te komen en langzaam aan wel degelijk ons eigen gedrag te veranderen. Ik kan het daarom eigenlijk iedereen aanraden. Intervisie is echt een cadeau aan jezelf! Literatuur 1. Jeroen Hendriksen, Werkboek Intervisie. Uitgeverij Nelissen Jeroen Hendriksen, Begeleid Intervisie Model. Uitgeverij Nelissen Fredrike Bannink, Positieve supervisie en intervisie. Hogrefe Uitgevers Van Rooijen-Mutsaers et al. Nederlands Jeugd Instituut 2014
Intervisie
Intervisie 03-06-2013 Eigen ervaringen? Successen Welke? Waaraan te wijten? Minder positieve ervaringen Welke? Waardoor? Wat is intervisie? Definitie Leren met collega s door vragen/problemen uit de dagelijkse
Nadere informatieIntervisie Wat is het? Wanneer kun je het gebruiken?
Intervisie Wat is het? Intervisie is een manier om met collega's of vakgenoten te leren van vragen en problemen uit de dagelijkse werkpraktijk. Tijdens de bijeenkomst brengen deelnemers vraagstukken in,
Nadere informatieIntervisie
Intervisie 07-04-2014 Eigen ervaringen? Successen Welke? Waaraan te wijten? Minder positieve ervaringen Welke? Waardoor? Wat is intervisie? Definitie Leren met collega s door vragen/problemen uit de dagelijkse
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 3. Hoofdstuk 1 Wat is intervisie 5
Naam: Peter de Graaf Opleiding: Coaching & Counseling Europees Instituut Periode: Januari 2006 September 2011 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Wat is intervisie 5 1.1 Het begrip intervisie 5 1.2 Toelichting
Nadere informatieFlyer Intervisie. Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag.
Flyer - Intervisie Wat is intervisie? Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag. De volgende omschrijving van intervisie
Nadere informatieINTERVISIE ALGEMEEN INLEIDING
INTERVISIE ALGEMEEN 1 INLEIDING Met deze waaier kunnen intervisiegroepen (en begeleiders daarvan) nieuwe, aantrekkelijke en dynamische werkvormen kiezen die intervisie tot een succes maken. Nieuwe werkvormen
Nadere informatieMet intervisie aan de slag. Programmagroep
Met intervisie aan de slag Programmagroep Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Wat is intervisie... 3 1.1 Leren leren van elkaar!... 3 1.2 Hoe wordt intervisie voor regio- en seniorcoaches georganiseerd?...
Nadere informatieNetwerk Kaderartsen GRZ; Intervisie Caroline Driessen
Netwerk Kaderartsen GRZ; Intervisie Caroline Driessen 12022016 Wat is intervisie Eisen herregistratie Verenso Onze visie/aanpak Onderwerpen en Jaarplan Proces Jaarverslag Wat is Intervisie Intervisie
Nadere informatieDe intervisiebegeleider balanceert
De intervisiebegeleider balanceert coachlink magazine Binnenwerk CLM6 29 29 15-11-16 16:49 peta twijnstra Zoals een deelnemer op allerlei manieren op zoek is naar balans in zijn werk, zo is de intervisiebegeleider
Nadere informatieTrainingen die je in beweging brengen!
Trainingen die je in beweging brengen! Een training bij Caro van Roon brengt je in beweging. Dat levert je inzichten, ervaringen en kennis op over jezelf en de ander. Je leert vanuit je eigen persoonlijkheid
Nadere informatieBEGELEIDEN VAN INTERVISIE: VOOR MEDIATORS
BEGELEIDEN VAN INTERVISIE: VOOR MEDIATORS Life can only be understood backwards; but it must be lived forwards Søren Kierkegaard, Deens filosoof, 1813-1855 Begeleiden van intervisie voor mediators Introductie
Nadere informatieSuccesvol innoveren met het Co-Creatie-Wiel
Unieke serie Workshops Succesvol innoveren met het Co-Creatie-Wiel Met de ontwerper van het Wiel dr. Corry Ehlen en trainer/coach Mirjam van Zweeden Succesvol innoveren! Een hele uitdaging! In de praktijk
Nadere informatieVERDIEPINGSTRAINING VAARDIGHEDEN VERTROUWENSPERSOON. Geaccrediteerd door de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen VERTROUWENSPERSOON
VERDIEPINGSTRAINING VAARDIGHEDEN VERTROUWENSPERSOON Geaccrediteerd door de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen VERTROUWENSPERSOON VERDIEPINGSTRAINING VAARDIGHEDEN VERTROUWENSPERSOON Introductie
Nadere informatieAfstand en diepgang: met collega's naar een bewustere professionele identiteit
Afstand en diepgang: met collega's naar een bewustere professionele identiteit 1 2 Afstand en diepgang: met collega's naar een bewustere professionele identiteit In ons dagelijks werk rennen we vaak van
Nadere informatieVragen op de startdag intervisie 13-1-2015
Vragen op de startdag intervisie 13-1-2015 Op 13 januari jl. was de startdag intervisie. Voorafgaand aan de startdag zijn er bijeenkomsten geweest voor de facilitators en voor (nieuwe) leden die aan intervisie
Nadere informatieAchtergrond info intervisie
Achtergrond info intervisie Voor een onderwijsprofessional helpt het om gebruik te maken van intervisie. Dit houdt in dat je regelmatig met collega s onderling bespreekt hoe het professioneel handelen
Nadere informatieIntervisiemethodes. Methode 1: Incidentenmethode
Intervisiemethodes Methode 1: Incidentenmethode Bij de incidentmethode wordt een gebeurtenis uit de werksituatie van een van de deelnemers op gestructureerde wijze besproken. Stap 1 Introductie van het
Nadere informatieBegrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie
Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan
Nadere informatieBEGELEIDEN VAN INTERVISIE: VOOR ADVOCATEN EN VFAS-LEDEN
BEGELEIDEN VAN INTERVISIE: VOOR ADVOCATEN EN VFAS-LEDEN Life can only be understood backwards; but it must be lived forwards Søren Kierkegaard, Deens filosoof, 1813-1855 Begeleiden van intervisie: voor
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN
OPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN Gespreksvoering is een kwestie van je gezond verstand gebruiken. INLEIDING Een professioneel gesprek is geen alledaags gesprek. Bij een professioneel gesprek heb
Nadere informatieBegeleiden van vrijwilligers in zorg en welzijn is een vak
Over deskundigheidsbevordering voor beroepskrachten Begeleiden van vrijwilligers in zorg en welzijn is een vak Begeleiden van vrijwilligers kent veel kanten. U wilt vrijwilligers verbinden aan uw zorg
Nadere informatieIntroductie voor Trainers
Introductie voor Trainers Inleiding Sinds de implementatie van het competentiegerichte onderwijs staat het leren in de praktijk in de spotlights. Er worden bijvoorbeeld steeds meer initiatieven genomen
Nadere informatieEvaluatie van opleiders door aios LUMC: inleiding voor opleiders versie 2017
Evaluatie van opleiders door aios LUMC: inleiding voor opleiders versie 2017 Om de kwaliteit van de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde te behouden en te verbeteren worden met ingang van december
Nadere informatieReflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt.
Reflectie #Zo dus! Hieronder vind je een aantal oefeningen om te leren reflecteren waar je zelf mee aan de slag kunt. In je eentje Time-out reflectie Time-out reflectie is een snelle manier om in je eentje
Nadere informatieBIO training VOOR BEGELEIDERS IN OPLEIDING. Bijeenkomst
BIO training VOOR BEGELEIDERS IN OPLEIDING Bijeenkomst 2 2018-2019 Programma Het individuele coach gesprek Houding, kennis, vaardigheden Oefenen gesprek Pauze Mondeling feedback geven (en ontvangen) Digitaal
Nadere informatieAnders kijken, anders leren
Anders kijken, anders leren Inleiding De transformatie van het sociaal domein stelt andere eisen aan de competenties van de professionals. Multidisciplinair, met oog voor participatie en eigen regie van
Nadere informatieBevorderen kennisdeling & ontwikkeling op de werkvloer. 10 november 2016 Miriam Oude Wolbers
Bevorderen kennisdeling & ontwikkeling op de werkvloer 10 november 2016 Miriam Oude Wolbers Even kort voorstellen Bedrijfskundige achtergrond (TUE) Ruim 20 jaar werkervaring in consultancy en managementfuncties
Nadere informatieTrainingen. Leiderschapstraining Inspirerend leiderschap Gedragsinzichtgevende training Reflect Intervisie
Trainingen Wij bieden diverse trainingsmogelijkheden op organisatieniveau, directieniveau (M-T s), hoger en middenkader en op teamniveau. Alle trainingen worden zowel op basis van open inschrijving als
Nadere informatiePrototypische profielen Creatief Vermogen
Prototypische profielen Creatief Vermogen 1. Creatief vaardig I (15%) Figuur 1. Prototypisch profiel Creatief vaardig I Leerlingen met het prototypisch profiel Creatief vaardig I (figuur 1) scoren rond
Nadere informatieScrum@school - Technasium Noord 2016
Scrum@school - Technasium Noord 2016 Veranderingen door Scrum@school Onderzoekje onder 16 docenten bij afsluiting basistraining. -4-3 -2-1 0 +1 +2 +3 +4 1. Werkplezier leerlingen XXXX XXX XXXXXXXX X 2.
Nadere informatieDe kracht van reflectie
De kracht van reflectie Een sleutel voor de ontwikkeling van leraren Fred Korthagen Ellen Nuijten De kracht van reflectie.indd 3 21/03/2019 14:16:22 I nhoudsopgave Voorwoord 9 1 Inleiding: Een verkenning
Nadere informatieConnie Barentsen Bijeenkomst Intercollegiale Toetsing VIA VAGZ NVAG 2 november 2006
Connie Barentsen Bijeenkomst Intercollegiale Toetsing VIA VAGZ NVAG 2 november 2006 2-11-2006 www.bkc-trainingen.nl 1 Kwaliteit De juiste dingen doen en De dingen juist doen 2-11-2006 www.bkc-trainingen.nl
Nadere informatieTraining Resultaatgericht Coachen
Training Resultaatgericht Coachen met aandacht voor zingeving Herken je dit? Je bent verantwoordelijk voor de gang van zaken op je werk. Je hebt alle verantwoordelijkheid, maar niet de bijbehorende bevoegdheden.
Nadere informatieDeel 1 Evaluatie opleider: checklist tussentijds evaluatiemoment versie 2017
Deel 1 Evaluatie opleider: checklist tussentijds evaluatiemoment versie 2017 Introductie Dit is de checklist voor de aios en opleider om halverwege de periode samen te bespreken hoe het opleiden gaat.
Nadere informatieNieuwe serie Workshops! met het Co-Creatie-Wiel. Succesvol innoveren. Drie workshops Najaar 2018
Nieuwe serie Workshops! Succesvol innoveren met het Co-Creatie-Wiel Drie workshops Najaar 2018 Met de ontwerper van het Co-Creatie-Wiel dr. Corry Ehlen 2 Succesvol innoveren! Een hele uitdaging! In de
Nadere informatieKL(IK!) KL(IK!) KL(IK!) KL(IK!)
INTERVISIEVORMEN Reflecteren in groepen 4 Basismodel intervisie Roddelmethode Incidentmethode Succesmethode Socratische methode Filmmethode Schaalmethode Hoe zou jij? methode methode Met het basismodel:
Nadere informatieHOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit
HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit INHOUD Tips en trucs... 3 Ter inspiratie: verslagen van deelnemers... 5 2 Tips en trucs Tips om tot een goede invulling van
Nadere informatieDeel = Overige onderdelen
Deel = Overige onderdelen In dit hoofdstuk staat een aantal overige onderdelen die je kunt toevoegen aan de scriptie. Het gaat om de Bijlagen (paragraaf 5.1), de Reflectie (paragraaf 5.2) en het Nawoord
Nadere informatieNieuws voor overheidsmedewerkers
Van Oort & Ros Partners bij Ontwikkeling Kerkedijk 11, 1862 BD Bergen www.vanoort-ros.nl 072-5814749 Nieuws voor overheidsmedewerkers Jaartraject Verbindend werken en eigen invloed versterken 2 Kennismaking
Nadere informatieMethode voor moreel beraad uit het moresprudentieproject
Methode voor moreel beraad uit het moresprudentieproject Moreel beraad is een dialogische werkvorm waarin het onderzoeken van een casus centraal staat. Het is een stappenplan waarin zowel houdingsgerichte
Nadere informatieWerk, moederschap en jij in balans
Werk, moederschap en jij in balans Ben jij een ambitieuze professional en moeder en herken je dat je het goed wilt doen: in je carrière, de opvoeding van je kind(eren), als partner en voor je vrienden;
Nadere informatieECTS-fiche. Opleiding. Geïntegreerde competentieverwerving 2. Lestijden. Ingeschatte totale studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot
ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Module Code Lestijden Studiepunten Ingeschatte totale studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot GMW Geïntegreerde competentieverwerving 2 AD2 40 n.v.t. 220 JA aanvragen
Nadere informatiePositief assertief, kiezen voor jezelf, betekent niet kiezen tegen de ander
Workshop Positief assertief Positief assertief, kiezen voor jezelf, betekent niet kiezen tegen de ander Opkomen voor jezelf, is in de praktijk vaak lastiger dan het lijkt. Je wilt graag iedereen te vriend
Nadere informatieLeer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning
Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen
Nadere informatieZelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent
Move to make a difference Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Alien van der Sluis en Arjan Pruim Introductie Quiz(je) Beetje theorie Praktijk Gesprek Rondje la Rondje langs de velden
Nadere informatieArtikel Intervisiespel
Artikel Intervisiespel Maakt u wel eens gebruik van intervisie? Vinden uw deelnemers het ook zo moeilijk om een goede vraag te stellen? Voeren altijd dezelfde mensen het hoogste woord? Vervalt intervisie
Nadere informatieMODEL INTERVISIEOVEREENKOMST IN DE REGIO.. 1. Doel van de intervisiegroep
1 MODEL INTERVISIEOVEREENKOMST IN DE REGIO.. 1. Doel van de intervisiegroep Het belangrijkste doel van intervisie is de bevordering van de professionaliteit en de kwaliteit van de beroepsuitoefening van
Nadere informatieCoachingsessies. Vaak is niet het probleem het probleem, maar het probleem dat een oplossing verhindert.
Coachingsessies Vaak is niet het probleem het probleem, maar het probleem dat een oplossing verhindert. Kennen jullie elkaar? Wat is kennen? Opleiding HBO Bachelor SPH GGZ Agoog HBO Bachelor MWD - Jeugdzorgwerker
Nadere informatieHANDBOEK INTERVISIE JEROEN HENDRIKSEN
HANDBOEK INTERVISIE JEROEN HENDRIKSEN Socrates: Het is voor een mens de grootste zegen dag na dag te kunnen spreken over de deugd en andere onderwerpen waarover gij mij hoort spreken en mezelf en anderen
Nadere informatie7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur
7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur RegioAcademie 2012-2013 De regionale samenwerking De regionale samenwerking tussen gemeenten is niet meer weg te denken in bestuurlijk Nederland. Ruwweg
Nadere informatieIntervisie. 1. Wat is intervisie? 2. Wanneer en waarom intervisie? 3. Voor wie? 4. Wat levert het op? 5. Methodiek 6. De rol van de begeleider
Intervisie 1. Wat is intervisie? 2. Wanneer en waarom intervisie? 3. Voor wie? 4. Wat levert het op? 5. Methodiek 6. De rol van de begeleider 1. Wat is intervisie? Intervisie laat zich kort omschrijven
Nadere informatiePeer coaching: Het VIP-model
Peer coaching: Het VIP-model Het VIP-model, waarbij de letter V staat voor Video, de I voor Intervisie en de P voor Peer coaching, is ontstaan naar aanleiding van een aantal ervaringen die die opgedaan
Nadere informatieStudenten handleiding Competentie Ontwikkel Moment
Studenten handleiding Competentie Ontwikkel Moment MBO en HBO studenten 3 de en 4 de jaars, HBO studenten verkorte opleiding en cursisten vervolgopleidingen Jeroen Bosch Ziekenhuis 1 Juni 2014, Jeroen
Nadere informatieVerbindend Leiderschap. Info driedaagse training inside
Verbindend Leiderschap Info driedaagse training inside AAN HET WERKBOEK! Sommige situaties doen je wankelen. Je schrikt van de reactie van jezelf of de ander. Soms op je werk, soms privé. Hoe kan dat?
Nadere informatieKwaliteit & Veiligheid: Betrek burger bij toezicht op gezondheidszorg
Kwaliteit & Veiligheid: Betrek burger bij toezicht op gezondheidszorg In samenwerking tussen het NIVEL en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting is een Burgerplatform gehouden om betrokkenheid
Nadere informatieOPLEIDING LEIDINGGEVEN IN DE KINDEROPVANG. Een opleiding om hoger op te komen
OPLEIDING LEIDINGGEVEN IN DE KINDEROPVANG 2012 Een opleiding om hoger op te komen 1 OPLEIDING 2012 Ervaring: De training heeft me sterker gemaakt in mijn rol als leidinggevende. Ik heb mijn beleid en doelen
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatiemaieutiek Inhoudsopgaven
maieutiek Inhoudsopgaven Onderweg, ontspannen en comfortabel, meesterlijk goed worden in de kunst van het vragen stellen. maieutiek I De kunst van het vragen stellen Het is goud waard: de juiste vraag
Nadere informatieBEGELEIDEN VAN INTERVISIE. 15 november 2016 Interactie Academie Marleen De Fraeye
BEGELEIDEN VAN INTERVISIE 1. OPZET Evidente uitgangspunten werken met mensen betekent als persoon geraakt worden, in het beïnvloed worden door en invloed uitoefenen op de cliënt deskundigheid is pas verworven
Nadere informatieWelke informatie zoeken ondernemers?
Welke informatie zoeken ondernemers? Resultaten van een korte enquête Maart 2017 www.katcom.nl info@katcom.nl 1 Onderzoek Omdat ik zelf recent van koers ben veranderd en daarom niet meer over Content en
Nadere informatieBegeleiding van leerlingen
Begeleiding van leerlingen Doel Voorbeelden aanreiken van de wijze waarop begeleiding vorm kan krijgen. Soort instrument Voorbeelden Te gebruiken in de fase Uitvoeren Beoogde activiteit in de school Het
Nadere informatieUitwerking enquête Bouwsteen 3: Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg TEAMREFLECTIE
Uitwerking enquête Bouwsteen 3: Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg TEAMREFLECTIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Aandacht voor teamreflectie in teams van begeleiders.... 4 2. Aandacht voor teamreflectie
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieBIO training VOOR BEGELEIDERS IN OPLEIDING. Bijeenkomst
BIO training VOOR BEGELEIDERS IN OPLEIDING Bijeenkomst 6 2018-2019 Welkom Antwoord op de vraag: ik ben een goede BIO omdat.. Uitdaging: iets anders noemen over jezelf waarin jij uitblinkt als BIO dan de
Nadere informatieCONFLICTCOACHING BIJ TEAMS Over vastlopen en weer vlottrekken
CONFLICTCOACHING BIJ TEAMS Over vastlopen en weer vlottrekken Training voor professionals die op effectieve wijze conflicten in teams willen begeleiden. Conflictcoaching bij teams Introductie Vastlopende
Nadere informatieINFORMATIEBROCHURE INTERVISIE BEROEPSVERENIGING DIRECTEUREN KINDEROPVANG. Woerden, 5 april 2017 Ingrid Janssen
INFORMATIEBROCHURE INTERVISIE BEROEPSVERENIGING DIRECTEUREN KINDEROPVANG 7 Woerden, 5 april 2017 Ingrid Janssen Achtergrond en inhoudsopgave Achtergrond Binnen de bdko is in het verleden gewerkt met intervisiegroepen.
Nadere informatie1. Eigenaarschap zelfstandigheid verantwoordelijkheid ondernemendheid zelfsturing en zelfregulatie
Persoonlijke ontwikkeling en socialisatie analyseren / plannen / creëren / representeren van jezelf (LOCO) 1. Eigenaarschap zelfstandigheid verantwoordelijkheid ondernemendheid zelfsturing en zelfregulatie
Nadere informatieLeren hoe je leren kunt
Leren hoe je leren kunt Als manager stimuleer je de ontwikkeling van medewerkers en draag je zorg voor een goede onderlinge communicatie. Managers en medewerkers wisselen ervaringen uit en leren van elkaar.
Nadere informatieST-supervisorencursus Dag 1 Copyright Rijkeboer & van Vreeswijk
ST-supervisorencursus Dag 1 Copyright Rijkeboer & van Vreeswijk Hélène Bögels Supervisor/trainer VSt en ISST Programma dag 1 Eigen positieve en negatieve ervaringen als supervisant. Competentiegericht
Nadere informatieEvaluatieverslag pilot intercollegiale toetsing voor sociaal verpleegkundigen infectieziektebestrijding GGD en in regio Oost
Evaluatieverslag pilot intercollegiale toetsing voor sociaal verpleegkundigen infectieziektebestrijding GGD en in regio Oost Pilotproject ICT: dat kan in KON Ineke Slagter Extern procesbegeleider InterCollegiale
Nadere informatieWerk, moederschap en jij in balans
Werk, moederschap en jij in balans Ben jij een ambitieuze professional en moeder en herken je dat je l het goed wilt doen: in je carrière, de opvoeding van je kind(eren), als partner en voor je vrienden;
Nadere informatieEen sterk team. Maatwerk van vakvrouwen
Een sterk team Maatwerk van vakvrouwen Een echte topkok kookt niet uit een boekje. Natuurlijk kan hij er een openslaan, maar uiteindelijk draait het om gevoel en talent. Bij teamontwikkeling is dat eigenlijk
Nadere informatie!"#$%&'(%)&*+$,)-./.0
!"#$%&'(%)&*+$,)-./.0 Leiderschap is het individuele vermogen om richting te geven en anderen er toe aan te zetten om samen op een efficiënte manier, de vooropgezette doelen te realiseren. Zorgzaam leiderschap
Nadere informatieIntercollegiale Consultatie
Intercollegiale Consultatie Persoonlijk Advies Coaching en Training Materiaal Pagina 1 Intercollegiale Consultatie Intercollegiale Consultatie kan als werkwijze onderdeel zijn van de persoonlijke en professionele
Nadere informatiePersoonlijk Ontwikkelplan Fase 1 - portfolio Opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige
Persoonlijk Ontwikkelplan Fase 1 - portfolio Opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige Inhoud Inleiding... 3 De basis... 4 Opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige... 4 Overview persoonlijk ontwikkelplan...
Nadere informatieEindverslag SLB module 12
Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie
Nadere informatieIk kreeg veel inzicht in de begeleiding van kinderen in het algemeen, de informatie is heel goed over te dragen naar andere manieren van werken.
STUDIEGIDS 2017-2018 SPECIALISATIEMODULE LICHAAMSBEWUSTZIJN Verbinden van het mentale, het fysieke en het emotionele Toegankelijk, bruikbaar, leerzaam en nuttig! Ik kreeg veel inzicht in de begeleiding
Nadere informatie10 voordelen van business games
Quality Support BV Keerweer 14 6862 CE Oosterbeek www.quality-support.nl support@quality-support.nl T 085 890 03 90 K.v.K. Utrecht nr. 3019223 Whitepaper 10 voordelen van business games Waarom business
Nadere informatieAandachtsfunctionaris Academie
Aandachtsfunctionaris Academie Waarom een Aandachtsfunctionaris Academie? De aandachtsfunctionaris is dé spil in elke organisatie die serieus werk maakt van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling.
Nadere informatieInhoud. jou opleveren?... 9. van een motiverend gesprek... 113. Wat nu?... 143. toepassen, ook buiten de spreekkamer... 171. aan de slag!...
Inhoud hoofdstuk 1 Waarom dit boek?... 5 hoofdstuk 2 Wat kan Motiverende Gespreksvoering jou opleveren?... 9 colofon eerste druk 2010; tweede, herziene druk november 2015 MeerMotiveren, 2015 Een uitgave
Nadere informatieToolkit meester & gezel in de pluimveehouderij
Toolkit meester & gezel in de pluimveehouderij 1 WILT U ALS ONDERNEMER...... Kennisoverdracht op uw bedrijf stimuleren?... Kennis en ervaring van uw medewerker overbrengen op een nieuwe medewerker?...
Nadere informatieOntdek je managementsupport.nl/event
e-pocket Ontdek je managementsupport.nl/event Beste talentvolle professional, Bedankt dat je de e-pocket Ontdek je talent hebt gedownload! Met deze e-pocket kun je een eerste stap zetten om je persoonlijke
Nadere informatieOVERZICHT TRAININGEN
OVERZICHT TRAININGEN COMMERCIE TRAINING #8: KLANTGERICHT VERKOPEN TRAINING #9: SUCCESVOL NETWERKEN COMMUNICATIE TRAINING #7: ONTSPANNEN PRESENTEREN TRAINING #21: EFFECTIEF COMMUNICEREN MANAGEMENT EN (PROJECT)LEIDERSCHAP
Nadere informatieIntervisie wat is het?
Intervisie wat is het? Intervisie is: a. een gestructureerde methode om b. van elkaars c. werkvraagstukken d. te leren Ad a: Intervisie is een gestructureerd gesprek. De structuur is er om effectief en
Nadere informatieFaciliteren & Participerend Leren Beter proces en resultaat
CURSUS Faciliteren & Participerend Leren Beter proces en resultaat 4 & 5 Februari, 2019 Verzorgd door: Facili2transform Simon Koolwijk Professor vd Veldenstraat 12 6524 PP Nijmegen telno. +31 (0) 24 3504437
Nadere informatieInhoud. Inleiding 13. Deel 1 Persoonlijke ontwikkeling 19
Inhoud Inleiding 13 Deel 1 Persoonlijke ontwikkeling 19 1 Reflecteren 21 1.1 Wat is reflecteren? 21 1.2 STARRT 25 1.3 Zelfhantering 26 1.4 Johari-venster 28 1.5 Evalueren 29 1.6 Opdrachten 29 1.7 Reflectie
Nadere informatieOpleiding mediation voor gedragsdeskundigen
mensenkennis De opleiding sluit perfect aan: sterker nog, door de theorie worden de tools die ik nu onbewust gebruik, meer bewust Opleiding mediation voor gedragsdeskundigen Opleiding mediation voor gedragsdeskundigen
Nadere informatieSPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl.
SPELVARIANTEN Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato Het klinkt zo simpel we gaan bouwen aan het vertrouwen maar is het wel zo simpel? Zomaar vanuit het niets het thema vertrouwen
Nadere informatieken jezelf en en verbeter je relaties met anderen
DISC KLEURENTRAININGEN: ken jezelf en en verbeter je relaties verbeter met anderen je relaties met anderen Waarom klikt het met de ene persoon direct en verloopt het contact met andere altijd moeizaam?
Nadere informatieIntervisie: Wmo-raden maken gebruik van elkaar
Intervisie: Wmo-raden maken gebruik van elkaar 1. Definities Er zijn twee werkvormen die kunnen zorgen voor een goede ondersteuning van leden van de Wmo-raad bij hun drukken werkzaamheden: supervisie en
Nadere informatieLeraar ben je met hart en ziel. Je wilt een hoge kwaliteit onderwijs bieden en je leerlingen helpen het beste uit zichzelf te halen.
Leraar ben je met hart en ziel. Je wilt een hoge kwaliteit onderwijs bieden en je leerlingen helpen het beste uit zichzelf te halen. Daar hoort professionalisering bij. Van jezelf, en van je school. Peer
Nadere informatieREMIND. Bij u op SCHOOL?
REMIND Bij u op SCHOOL? Inhoudsopgave Slim jezelf zijn voor professionals 3 Slim jezelf zijn 3 Programma over persoonlijke ontwikkeling 3 Kostenoverzicht 4 Over Remind 5 Wij willen 5 Trainersopleiding
Nadere informatieHOE GEEF IK DE WEEK VORM? Handvatten voor de invulling van een werkplek tijdens de Week van de Mobiliteit
HOE GEEF IK DE WEEK VORM? Handvatten voor de invulling van een werkplek tijdens de Week van de Mobiliteit Tips en trucs: werkplekbegeleider Tips om tot een goede invulling van de Week van de Mobiliteit
Nadere informatieWie de schoen past. Kaleidoscoop op het ROC ASA, voor studenten opleiding onderwijsassistent en SPW
Wie de schoen past Kaleidoscoop op het ROC ASA, voor studenten opleiding onderwijsassistent en SPW Het ROC ASA in Amsterdam heeft de afgelopen drie jaar het programma Kaleidoscoop ingevoerd. Daardoor volg
Nadere informatie2014 Kioppe, Arnhem Pedagoge drs. Marleen Kerstens www.bewustekinderopvang.nl
Dit e-book is een gratis uitgave van: Kioppe voor Bewuste Kinderopvang en is onderdeel van Procesgericht Vergaderen in de Kinderopvang De eerste titel uit deze vergadermethode is 'Iedereen doet mee!' Kioppe,
Nadere informatieOVERZICHT INHOUD TRAINING
OVERZICHT INHOUD TRAINING Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 1 Kennismaking en informatie over Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 2 Motiverende gespreksvoering BIJEENKOMST 3 Oplossingsgericht werken BIJEENKOMST
Nadere informatieDe workshop Kernkwadranten wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.
Workshop Kernkwadranten Kernkwadranten, wat is jouw uitdaging? Weet jij wat jouw eigenschappen zijn? Waar ben jij sterk in en wat zijn jouw valkuilen? Wanneer je dit weet, kun je hier rekening mee houden.
Nadere informatieIntervisie voor de VPM 2013 Workshop Intervisie VPM 2013 Xtensys HRM-consultancy & training
Intervisie voor de VPM 2013 Wat is intervisie? Intervisie is een manier om met collega s te sparren over inhoudelijke thema's en over persoonlijke dilemma s in het werk. De frequentie voor de intervisie
Nadere informatieAandachtsfunctionaris Academie
Aandachtsfunctionaris Academie Waarom een Aandachtsfunctionaris Academie? De aandachtsfunctionaris is dé spil in elke organisatie die serieus werk maakt van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling.
Nadere informatie