Startnotitie Visie Vrijetijdseconomie De Brabantse Kempen. Versie: 17 maart 2016 Status: Definitief

Transcriptie

1 Startnotitie Visie Vrijetijdseconomie De Brabantse Kempen Versie: 17 maart 2016 Status: Definitief 1

2 1. Inleiding De vrijetijdssector is een sector die vrij regionaal georiënteerd is, toeristen kijken niet naar gemeentegrenzen maar verblijven in een gebied. De vrijetijdssector zorgt voor meer economische vitaliteit in de vorm van extra uitgaves aan lokale bedrijven als de detailhandel, horeca, logies, vervoer en entrees. Dit creëert werkgelegenheid en versterkt de leefbaarheid. Als afzonderlijke gemeenten is er niet genoeg slagkracht om de Brabantse Kempen op de kaart te zetten. Het karakter van de vijf kempische gemeenten en de naam De Brabantse Kempen maken dat dit een realistische schaalgrootte is om samen te werken op het gebied van vrijetijdseconomie. Maar het ontbreekt nog aan een gezamenlijke visie. De Kempencommissie heeft de wens uitgesproken om tot die visie te komen en vraagt de betrokken colleges om met nadere voorstellen te komen. Vanuit de Kempencommissie is op 18 november 2015 aangeven dat zij op zoek zijn naar manieren waarop de vijf Kempengemeenten, Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden kunnen samen werken op het gebied van vrijetijdseconomie. 2. Doel van de startnotitie Deze startnotitie is een eerste stap om te komen tot een visie Vrijetijdseconomie in de Brabantse Kempen. Het doel van deze notitie is vast leggen wat de opdracht is, wat het proces is, welke afspraken we gezamenlijk maken over de inzet van mensen en middelen en de betrokkenheid van raden, de toeristisch-recreatieve sector en andere belanghebbenden in het proces. 3. Waar staan we nu? a. Beleid lokaal, regionaal en provinciaal In de Brabantse Kempen werken we momenteel op projectbasis samen om de vrijetijdssector verder te ontwikkelen. Elke gemeente heeft haar eigen beleid. In 2008 hebben de gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel en Reusel-De Mierden de Regionale beleidsvisie Dag- en Verblijfsrecreatie De Kempen opgesteld (BRET). Dit rapport is door een aantal gemeenten vastgesteld en doorvertaald in bestemmingsplannen. In andere gemeenten is dit vanwege verschillende redenen niet gebeurd. In 2011 hebben de gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden, samen met een aantal externe partijen zoals het Kempisch Ondernemers Platform, Kempengoed en het VVV, het project Branding de Kempen uitgevoerd. Dit project heeft geresulteerd in een beschrijving van het profiel van de Brabantse Kempen, waarbij aandacht was voor zowel de vrijetijdssector als de industriële sector. Vanuit dit profiel is de afgelopen jaren een aantal activiteiten uitgevoerd, zoals de organisatie van het jaarlijkse streekfestival, de Kempentrofee en het Brabantse Kempen Magazine. Vanuit het Huis van de Brabantse Kempen wordt branding van de Kempen gecoördineerd. In 2014 is op initiatief van de Brabantse vrijetijdssector en in opdracht van de provincie de organisatie VisitBrabant opgericht. Dit is de marketingorganisatie van Brabant. Haar doel is om meer bezoekers, meer bestedingen en meer banen in Brabant te creëren. De regio, via het Huis van de Brabantse Kempen, probeert waar mogelijk mee te liften in haar marketingactiviteiten. Acties of thema s waarop dit moment in de Brabantse Kempen lokaal of regionaal aan wordt gewerkt zijn reeds geïnventariseerd en opgenomen in bijlage 1. b. Samenwerking/partners De gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden staan aan de vooravond om nauwer gaan samenwerken op het thema vrijetijdseconomie. De gemeenteraden hebben dit thema aangewezen als één van de vier thema s waarop ze de samenwerking wil intensiveren. Er is een Kempencommissie geformeerd die opdracht heeft gegeven om te komen tot een gezamenlijke visie voor de vijf gemeenten. In bijlage 2 is een inventarisatie weergegeven van partijen waar momenteel mee wordt samengewerkt. 2

3 c. Overig Onder de vlag van het Huis van de Brabantse Kempen wordt samengewerkt tussen de genoemde gemeenten en: - De gemeenten Hilvarenbeek en Oisterwijk - Waterschap De Dommel - Stichting Kempische Landgoederen - Stichting STIP De Brabantse Kempen (Stichting Toeristische Informatie Punten) - Rabobank De Kempen - Kempisch Ondernemers Platform - HAS Den Bosch - Summa College - Stichting ZET - Provincie Noord-Brabant De agenda van de Kempen behelst 6 thema s die binnen het Huis van de Brabantse Kempen zijn verdeeld over 6 Koplopersgroepen. Hierin zijn de belangrijkste stakeholders uit de regio uitgaand van de 4 O s vertegenwoordigd (Overheid, Omgeving, Ondernemers, Onderwijs). De stakeholders van de Koplopersgroep Vrijetijdseconomie zijn: - Kempengemeenten - Stichting Kempische Landgoederen - Stichting STIP - Stichting ZET - KHN Oost-Brabant - Recron - Land van de Zaligheden/Kempengoed - Land van de Hilver - Land van Oirschot - Coöperatie Streekproducten Kempen Goed - En een aantal lokale stakeholders en individuele bedrijven: Horeca Oirschot, Stichting Promotie Eersel, Ter Spegelt, De Spreeuwelse Heide, 4. Nieuwe ontwikkelingen De gemeenteraden van de vijf Kempengemeenten hebben vier thema s aangewezen waarop de gemeenten intensiever willen samenwerken. Vrijetijdseconomie is één van deze thema s. De Kempencommissie heeft als rol om de stukken die voorgelegd worden aan de gemeenteraden, voor te bereiden. Besluitvorming vindt plaats in de vijf gemeenteraden. Als uitvoeringsorganisatie van het streekplatform werkt het Huis van de Brabantse Kempen aan de uitvoering van de Agenda van de Kempen Samen bewust ondernemend in de Kempen Dit huidige samenwerkingsovereenkomst loopt medio 2016 af en het samenwerkingsverband bereidt een doorstart voor naar een regionale projectorganisatie met een drietal programmalijnen nl. vitale economie, landbouw en landschap en vrijetijdseconomie. 5. Projectafbakening Er zijn verschillende definities voor het begrip Vrijetijdseconomie. In de Brabantse Kempen richten we ons op: Alle activiteiten en bestedingen van mensen binnen de clusters vrije tijd, toerisme, recreatie, natuur, cultuur, horeca, kunst en detailhandel die een bijdrage leveren aan de economische ontwikkeling, leefbaarheid en bekendheid van het gebied. Door gezamenlijke promotie en profilering van het gebied creëren we kansen om de economie te versterken en de leefbaarheid en het voorzieningenniveau op peil te houden. 3

4 We werken naar een visie die kaders geeft voor ontwikkelingen. Uitgewerkt in thema s, met per thema een actieplan met projecten waaraan ook externe partijen kunnen aanhaken en op basis waarvan zowel de gemeenten als andere partijen gericht kunnen werken aan het versterken van de vrijetijdssector. Opgemerkt moet worden dan de Kempengemeenten geen marketingorganisatie (zoals Visit Brabant of Eindhoven 365) zijn en ook niet als zodanig zullen opereren. De Kempengemeenten faciliteren wel de branding van de regio. De visie gaat niet in op andere onderwerpen die van invloed zijn op de vrijetijdssector in de Brabantse Kempen, zoals het stellen van ruimtelijke (ordening) kaders of financiële kaders. Hiervoor wordt verwezen naar lokaal beleid. Geografische afbakening: De visie richt zich geografisch gezien in eerste instantie op deze gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden, maar sluit samenwerking met andere gemeenten zeker niet uit. Gemeenten als Hilvarenbeek, Valkenswaard, Eindhoven en andere Belgische buurgemeenten kunnen projectmatig aansluiten. 6. Doelstelling en resultaat a. Doel Het doel van deze startnotitie is het zetten van een eerste stap en het formuleren van een concrete opdracht om te komen tot een visie Vrijetijdseconomie in de Brabantse Kempen. Het doel van het komen toe een visie Vrijetijdssector is: het vergroten van het economisch rendement en de economische vitaliteit van de Brabantse Kempen. Dat draagt bij aan het behouden en versterken van de leefbaarheid van de Brabantse Kempen; een visie geeft inzicht in de manier waarop de vijf Kempengemeenten, Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden verder kunnen samen werken op het gebied van vrijetijdseconomie. Aangezien dit één van de eerste thema s is waarop in de Kempengemeenten beleidsmatig wordt samengewerkt, wordt tijdens het proces ervaring opgedaan die van nut kan zijn voor de verdere ontwikkeling van de bestuurlijke samenwerking. Dit proces biedt kansen voor succesvol experimenteren. b. Resultaat Een document met: Een visie voor de komende vijf jaar op het gebied van vrijetijdseconomie welke kaders en richting biedt voor toekomstige ontwikkeling en profilering van de Brabantse Kempen; uitgewerkt in thema s en per thema een actieplan (met beschrijving van de projecten, inclusief subsidiemogelijkheden 1 ). Met een onderbouwing vanuit: de analyse van het bestaande beleid; de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector; reeds beschikbare onderzoeksgegevens 2. de doelgroepen van het aanbod in De Brabantse Kempen (o.a. de gasten op de campings, bungalowparken): Wie komt hier? Wat zoeken ze in de regio? Waaraan besteden ze? 1 Een eerste subsidiescan heeft uitgewezen dat er geen subsidies beschikbaar zijn voor het opstellen van de visie en het actieplan. Een aantal subsidieprogramma s biedt wel mogelijkheden om aan te haken bij de uitvoering van concrete acties, net als de mogelijkheden die er voor de Brabantse Kempen zijn om aan te sluiten bij provinciale projecten. 2 Er wordt dus geen nieuw onderzoek gehouden naar het profiel van de Brabantse Kempen, noch de kwaliteit van het huidige aanbod of andere zaken die relevant kunnen zijn voor het opstellen van de visie. Vanuit diverse organisaties zijn dit soort gegevens namelijk al beschikbaar, waardoor het onnodig is om te investeren in deze onderzoeken. 4

5 7. Betrokkenen in de totstandkoming van de visie Bestuursorganen De gemeenteraden van de gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden hebben aangegeven dat ze voor het thema Vrijetijdseconomie willen onderzoeken op welke wijze samengewerkt kan worden. Per fractie uit de bovengenoemde gemeenten is één vertegenwoordiger afgevaardigd in de zogenoemde Kempencommissie. Het eindresultaat wordt door de colleges van B&W aangeboden aan de Kempencommissie ter voorbereiding op besluitvorming in de vijf gemeenteraden. Externen Om de juiste input te krijgen én om draagvlak te creëren is het van belang dat een aantal externe partijen nauw wordt betrokken bij de totstandkoming van de visie en het actieprogramma. In de totstandkoming van de visie en het actieplan wordt gekozen voor een intensief participatieproces, op het niveau van coproductie samen met de stakeholders. De volgende externe partijen zijn partner van het Streekplatform en betrokken bij het thema vrijetijdseconomie. Ze nemen delen aan het participatieproces, ze worden gevraagd om mee te denken, input te leveren en het eindresultaat uit te dragen en er uitvoering aan te geven; - Stichting Kempische Landgoederen - Stichting STIP De Brabantse Kempen (Stichting Toeristische Informatie Punten) - Rabobank De Kempen - Stichting ZET - Huis van de Brabantse Kempen - KHN Oost-Brabant - Recron - Land van de Zaligheden/Kempengoed - Land van de Hilver - Land van Oirschot - Coöperatie Streekproducten Kempen Goed Naast bovengenoemde partijen zoeken we in dit proces ook de samenwerking op met: - Centrummanagement 5

6 Overige Naast de bovengenoemde organisatie willen we het subsidieservicepunt van het Huis van de Brabantse Kempen betrekken bij het opstellen van het programma Vrijetijdseconomie. De stuurgroep heeft de voorkeur uitgesproken studenten van de NHTV een rol te geven bij de uitvoering van opdrachten ter ondersteuning van de visie Een aantal organisaties in de vrijetijdssector heeft visies en plannen die we raadplegen en waar mogelijk op aanhaken. Het gaat om de volgende organisaties: - TOP Brabant - VisitBrabant - Vekabo - NBTC 8. Projectorganisatie a. Stuurgroep De portefeuillehouders Vrijetijdseconomie (Toerisme-Recreatie) vormen tezamen een stuurgroep, die tevens bestuurlijk opdrachtgever is. De stuurgroep wordt voorgezeten door de portefeuillehouder Vrijetijdseconomie van de gemeente Eersel. b. Ambtelijk opdrachtgever In lijn van het voorzitterschap van de stuurgroep wordt ambtelijk opdrachtgever N. Hendricks (afdelingshoofd Gemeente Eersel). De ambtelijk opdrachtgever is verantwoordelijk voor de werving en aansturing van de projectleider en neemt deel aan bijeenkomsten van de stuurgroep. c. Projectleider De totstandkoming van de visie Vrijetijdseconomie vergt een nauwgezet proces van inventarisatie en onderling overleg. In dit proces moet rekening worden gehouden met de bestuurskundige aspecten, eventuele onderlinge gevoeligheden, verschillende werk- en ambitieniveaus en beschikbare middelen. Zeker gezien de pionierssituatie van bestuurlijke samenwerking op beleidsmatig niveau, vraagt dit proces om een ervaren onafhankelijke projectleider die zorgvuldig rekening houdt met deze aspecten, maar ook daadkrachtig zorgt voor een voorspoedige totstandkoming van de visie. De inhuur van een projectleider is daarom noodzakelijk. De projectleider is niet alleen verantwoordelijk voor het begeleiden van het proces, maar ook voor het opstellen/schrijven van de visie en het programma dat thematisch is opgebouwd en wordt gevuld met projecten. Er wordt een projectleider geworven die verbonden is aan een bureau/ expertiseteam. De inkoopstrategie schrijft voor dat we tenminste drie bureaus uitnodigen om een offerte te maken. De offerte bestaat in ieder geval uit een plan van aanpak, een planning qua uren en een mondelinge toelichting door de projectleider. De projectleider werkt nauw samen met de vijf gemeenten, maar ook het Huis van de Brabantse Kempen. Dit om de opdracht vanuit de 4 O s aan te kunnen vliegen en het feit dat in het Huis korte lijnen liggen richting deze stakeholders en zij daar in de praktijk de afgelopen periode succesvol in zijn geweest. De stuurgroep heeft de voorzitter van de stuurgroep, mevrouw Thijs en de ambtelijk opdrachtgever, Nancy Hendricks het mandaat gegeven gezamenlijk de projectleider te werven. 6

7 d. Projectgroep De projectgroep bestaat uit (beleids)medewerkers Vrijetijdseconomie van de genoemde gemeenten en een vertegenwoordiging van de partijen genoemd onder externen. We streven immers naar een visie en programma dat gedragen wordt door gemeenten en externe partijen. De projectleider is voorzitter van de projectgroep. De rol van de projectgroep bestaat uit het leveren van input, het toetsen van concepten, het adviseren van de projectleider en het intern afstemmen van de concepten en definitieve versie met collega s. e. Coproductie Zoals eerder geschreven, streven we naar coproductie. De partijen genoemd onder externen worden gevraagd om de visie en het programma mee te produceren. De projectleider doet in de offerte een voorstel over hoe deze coproductie tot stand kan komen. 9. Planning Onderstaande planning is niet volledig. Het laat zien dat we ernaar streven om op 30 november 2016 een voorstel aan te bieden aan de Kempencommissie, ter voorbereiding van besluitvorming in de gemeenteraden. De projectleider is verantwoordelijk voor het opstellen van een plan van aanpak en planning om te komen tot de visie in dit tijdspad. Taak Wie Wanneer Startnotitie opstellen Projectgroep Uiterlijk 8 maart 2016 Startnotitie bespreken Stuurgroep 15 maart 2016 Startnotitie vaststellen Colleges van B&W Uiterlijk 31 maart 2016 Opstellen offerteaanvraag projectleider Ambtelijk opdrachtgever / Uiterlijk 31 maart 2016 Selectiecommissie werving projectleider samenstellen projectgroep Ambtelijk opdrachtgever / projectgroep 21 april 2016 Werven en benoeming projectleider Ambtelijk 2 mei 2016 opdrachtgever Voorbereiden besluitvorming Kempencommissie 30 november 2016 Vaststelling in gemeenteraden Gemeenteraden uiterlijk februari Kosten We schatten in dat een bedrag van ,- toereikend zal zijn om een projectleider in te huren. Dit betekent een bedrag van 5.000,- per gemeente. We streven uiteraard naar kwaliteit en resultaat. Het geschatte bedrag is een richtlijn. Als uit de offerteaanvraag blijkt dat dit bedrag niet toereikend is, wordt op dat moment (door de stuurgroep) bepaald of het gevraagde bedrag acceptabel is en of de opdracht eventueel aangepast moet worden. 11. Risico s Het risico bestaat dat het genoemde bedrag van ,- niet toereikend zal blijken. In dat geval wordt aan de stuurgroep gevraagd hoe we omgaan met die situatie. Een ander risico is het draagvlak bij genoemde partijen. Als er onvoldoende draagvlak is, zal het programma niet tot uitvoering komen. We beperken dit risico door te werken naar coproductie met verschillende partijen. Ook het opnoemen van subsidiemogelijkheden en een eventuele financiële bijdrage vanuit gemeenten, kan ervoor zorgen dat de genoemde projecten wel tot uitvoering komen. 7

8 Bijlage 1; acties en thema s waarop in de Brabantse Kempen lokaal of regionaal gewerkt wordt gewerkt: Lokaal Bergeijk - Herijken wandelroutenetwerk - Ruiterroutenetwerk - Groepsarrangementen Bladel Eersel - KBP in wandelroutenetwerk - Nieuw actieplan vrijetijdseconomie Voorlichting duurzaamheid R&T - DNA Eersel - Promotie Eersel media - Parkeren touringcars - Werkgroep toeristenbelasting - Evaluatie VTE (2017) - Ruiterrouten netwerk Oirschot - Actualiseren en professionaliseren wandelroutenetwerk - Verbeteren van de doorgaande fietsverbinding Kanaaldijk-Zuid - Zichtbaar en beleefbaar maken historisch legerkamp. Realisatie van uitkijktoren - Doorontwikkeling startpunt voor fiets- en wandelroutes Reusel-De Mierden - Doorontwikkelen natuurpoorten - Toekomst VVV Reusel-De Mierden - Ontwikkeling Reuseldal (sub)regionaal Productontwikkeling - Beleef de Kempen - Cultuurhistorische Kansenkaart - Blue Tooth Beacons - Beleving van de Kempische Maakindustrie - Routes - Beheer en onderhoud o Overeenkomst met Visit Brabant - Ontwikkeling routes o Dit wordt gecoördineerd door Visit Brabant Promotie - Brabantse Kempen Magazine - STIP De Brabantse Kempen (Stichting Toeristische Informatie Punten) - Organisatie Streekfestival 8

9 Bijlage 2: inventarisatie van partijen waar momenteel mee samengewerkt wordt Lokaal Bergeijk - Promotie Bergeijk - Kunstenaarsvereniging - Bezoekcentrum Teutenhuis - Vereniging Natuurpoort De Witrijt - Lokale horecavereniging - Winkelhart Bergeijk - Dorpsraden Bladel Eersel - Gemeente Reusel-De Mierden - VVV Bladel Reusel-De Mierden - Centrummanagement Bladel - Dorpsraden - VVV Eersel - Stichting Promotie Eersel - Dorpsraden - Kunstcommissie - Heemkunde - Horeca Oirschot -. Reusel-De Mierden - Gemeente Bladel - VVV Bladel- Reusel-De Mierden - Winkeliersvereniging Reusel - Horecavereniging - Heemkunde - Dorpsraden - Natuurpoorten (sub)regionaal - STIP De Brabantse Kempen - Koplopersgroep Huis van de Brabantse Kempen - Land van de Hilver - Land van Oirschot - Land van de Zaligheden - Samenwerking Kempen Goed - Stichting Kempische Landgoederen - Stichting ZET - Koninklijke Horeca Nederland (KHN) - Visit Brabant - Recron - Vekabo - ZLTO - ODZOB 9