Beroepscompetentieprofiel. Manueel Therapeut

Transcriptie

1 Beroepscompetentieprofiel Manueel Therapeut

2 Manuele Therapie Voorwoord Met genoegen bieden wij u namens de NVMT het beroepscompetentieprofiel manueel therapeut 2009 aan. In dit document worden de werkzaamheden van de manueel therapeut beschreven en wordt tevens de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, aangegeven. Dit document is bestemd voor manueel therapeuten, het centraal kwaliteitsregister manuele therapie en de opleidingen manuele therapie. Daarnaast verwachten we dat ook andere disciplines binnen de zorg, zorgverzekeraars, patiënten(verenigingen), het Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan (NVAO) en andere betrokkenen bij manuele therapie dit document zullen lezen en raadplegen. Naast dit document heeft de NVMT nog andere middelen die het domein manuele therapie omschrijven of verder toelichten, zoals een commercial op YouTube, een documentaire, een geschiedenisboek en een boek betreffende het kleurrijke palet van de manueel therapeut. Sommige van de bovengenoemde producten zullen al ontwikkeld zijn, andere zijn nog in ontwikkeling op het moment dat u dit beroepscompetentieprofiel leest. Mocht u naast dit beroepscompetentieprofiel ook daarin geïnteresseerd zijn, neemt u dan zeker contact op met ons secretariaat. Hartelijke groeten, dr. Anton de Wijer en MSc. Monique Bot bestuursvoorzitter en bestuurlid NVMT NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 1

3 NVMT Beroepscompetentieprofiel

4 Manuele Therapie Inleiding In het beroepscompetentieprofiel (BCP) van de manuele therapie worden de werkzaamheden van de manueel therapeut beschreven, de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die hij daarvoor nodig heeft. Het BCP is geactualiseerd ten opzichte van het profiel dat in 2005 is ontwikkeld. Dit nieuwe BCP is noodzakelijk door een aantal veranderingen: 1. Binnen de organisatie van het KNGF neemt samenwerking en afstemming tussen de specialistenverenigingen in de fysiotherapie toe. De manuele therapie vormt samen met de sportfysiotherapie, orofaciale fysiotherapie en mogelijk andere specialistenverenigingen, een musculoskeletale tak. Door afstemming tussen de BCP s van de verschillende specialistenverenigingen wordt de samenwerking vereenvoudigd. 2. Recentelijk heeft de IFOMT educational standards ontwikkeld, die richtinggevend zijn voor de scholing van manueel therapeuten binnen de zogenaamde member organisations. Bij het ontwikkelen van dit BCP is rekening gehouden met deze educational standards. 3. De manueel therapeuten die in aanmerking willen komen voor registratie in het centraal kwaliteitsregister, dienen in de toekomst tenminste over een mastersniveau te beschikken. Ook geregistreerde manueel therapeuten zullen een mastersdiploma moeten overleggen om geregistreerd te blijven. Het BCP biedt bouwstenen om de eisen aan de individuele manueel therapeut te omschrijven en geeft richting aan de opleidingen manuele therapie. Educational standards IFOMT De internationale beroepsvereniging van manueel therapeuten (IFOMT) heeft onlangs een basisdocument ontwikkeld waarin de educational standards van de manuele therapie zijn beschreven. De NVMT wil met dit BCP nauw aansluiten bij internationale ontwikkelingen en standards. Dit standardsdocument bevat twee delen. In het eerste deel wordt het niveau van de individuele manueel therapeut beschreven, met een focus op de rol van de specialistisch behandelaar (bijlage 4). In het tweede deel worden de opleidingseisen beschreven (bijlage 5). De specifieke eisen die met de standards worden gesteld aan de manueel therapeut, zijn het uitgangspunt bij het beschrijven van de competenties en het niveau van de manueel therapeut. Het niveau van de standards is in het BCP uitgedrukt in criteria, zoals terug te vinden is in de competentiekaarten in hoofdstuk 3. Door de keuze van de standards als uitgangspunt voor het BCP wordt het niveau van de Nederlandse manueel therapeut geborgd in de internationale context. In dit beroepscompetentieprofiel vindt u in hoofdstuk 1 een typering van het werkveld en de werkzaamheden van de manueel therapeut. In hoofdstuk 2 worden de werkzaamheden uitgediept, waardoor de complexiteit van het beroep inzichtelijk wordt. De complexiteit van het beroep geeft een indicatie voor het opleidingsniveau. In hoofdstuk 3 worden de competenties van de manueel therapeut beschreven. Ten slotte kan daar waar cliënt staat ook patiënt worden gelezen. Daar waar in dit document hij of hem staat, kunt u vanzelfsprekend ook zij of haar lezen. 1 Voor de leesbaarheid zal waar educational standards wordt bedoeld, worden gesproken over standards. NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 3

5 Colofon Uitgave december V1.0 Onder regie van Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie Portefeuillehouder onderwijs Mw. MSc. M. Bot Ontwikkeld door Projectleider Dhr. drs. R. Coppoolse Projectgroep Projectgroepleden vanuit NVMT: Dhr. R. Maas Dhr. drs. R. van Dolder Mw. C. Boeve Dhr. P. Weerman Referenten: Mw. dr. C. Beurskens Mw. prof. dr. L. Danneels Dhr. MSc. H. Kiers Dhr. dr. A. van der Salm Dhr. dr. M. van der Esch Dhr. prof. P. Vaes Dhr. prof. dr. P. Van Roy Dhr. dr. R. van Cingel Dhr. M. van Velzen Dhr. drs. J. Verkerk Mw. C. Op den Velde Legitimering Door bestuursbesluit NVMT Refereer als: Bot M, Maas R, van Dolder R, Boeve C, Weerman P, Coppoolse R (2009). Beroepscompetentieprofiel Manuele Therapie, NVMT Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of verveelvoudigd voor welk doel dan ook en op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de NVMT. Vormgeving en druk: Drukkerij De Gans, Amersfoort

6 Manuele Therapie Inhoudsopgave Voorwoord... 1 Inleiding... 3 Inhoudsopgave Typering manuele therapie in de gezondheidszorg Manuele therapie in de gezondheidszorg Werkomgeving Ontwikkelingen die de manuele therapie betreffen Typering master manuele therapie Typering manuele therapie Doelgroepen van de manuele therapie Complexiteit Wet- en regelgeving Opleiding Rollen & Beroepscompetenties Rollen Competentieprofiel Competentiekaarten Bijlage 1 Overzicht specialisten verenigingen KNGF Bijlage 2 Dublin descriptoren Bijlage 3 Rollen en competenties van de manuele therapie Bijlage 4 Educational standards Bijlage 5 criteriumlijst voor specificatie intrede eisen NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 5

7 NVMT Beroepscompetentieprofiel NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 6

8 Manuele Therapie 1 TYPERING MANUELE THERAPIE IN DE GEZONDHEIDSZORG In dit hoofdstuk vindt u een typering van het werkveld van de manuele therapie, waarbij wordt ingegaan op de kenmerkende elementen van het beroep en de ontwikkelingen die daarbinnen te verwachten zijn. 1.1 Manuele therapie in de gezondheidszorg Erkenning specialisme Manuele therapie is een specialisatie binnen de fysiotherapie die zich richt op de gezondheidsproblemen in relatie tot stoornissen in de functie van de wervelkolom en extremiteiten. Halverwege de jaren tachtig is manuele therapie erkend door het Koninklijk Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). In 1984 is de NVMT volwaardig lid geworden van de International Federation of Orthopeadic Manipulative Therapists (IFOMT), lidvereniging van de World Confederation for Physical Therapy (WCPT). Manuele therapie in Nederland bestaat uit een specifieke diagnosestelling en een fysiotherapeutische behandeling, waar nodig aangevuld met manipulaties en mobilisaties. Bij cliënten is de manueel therapeut vaak bekend door manipulaties aan het bewegingsapparaat. Op het gebied van manipulatieve technieken aan de wervelkolom begeeft de manueel therapeut zich in een veld van verschillende zorgaanbieders, zoals de chiropractor, de osteopaat en de orthomanuele geneeskundige. Professionalsering manuele therapie Binnen de organisatie van de gezondheidszorg vinden er belangrijke ontwikkelingen plaats die van invloed zijn op de toekomst van het beroep. De directe toegankelijkheid van de manuele therapie en de vrije marktwerking per 2006 stimuleert het marktgerichte denken. De wens vanuit de overheid om de zorg doelmatiger te laten zijn heeft geleid tot de invoering van functionele bekostiging en heeft consequenties voor de inrichting van de zorg en de behandelketen. Een andere ontwikkeling is de verdere professionalisering van het vak door het wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van manuele therapie, het uitgeven van een Nederlandstalig tijdschrift en de ontwikkeling van richtlijnen. In een onlangs verschenen rapport wordt aangetoond dat er sterke bewijskracht is voor de effectiviteit van manuele therapie. Richtlijnen zijn een belangrijk hulpmiddel geworden bij de keuzes van de manueel therapeut in het behandelproces. Ook de verhoging van het afstudeerniveau, de realisatie van mastersopleidingen in de manuele therapie en de nadrukkelijkere rol van de IFOMT bij kwaliteitsmetingen van de manuele therapie en de opleidingen vragen om een aanscherping, afstemming en transparantie van de manuele therapie binnen de gezondheidszorg. 1.2 Werkomgeving Positie manueel therapeut als specialist Een meerderheid van manueel therapeuten is werkzaam in de eerste lijn. De manueel therapeut in de eerste lijn behandelt op verwijzing van een huisarts of specialist, maar de manueel therapeut is ook direct toegankelijk voor de cliënt. Opvallend is dat in 41 procent van de gevallen de verwijzing naar manuele therapie een keuze was van de cliënt zelf en niet primair van de verwijzer. 2 Klink A. De patiënt centraal door omslag naar functionele bekostiging. Brief aan tweede kamer, december NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 7

9 NVMT Beroepscompetentieprofiel De hulpvraag van de cliënt kan een indicatie zijn voor een multidisciplinaire benadering. De manueel therapeut werkt bij cliënten met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten samen met huisartsen, neurologen, bedrijfsartsen, reumatologen, orthopeden, praktijkondersteuners, tandartsen, sportartsen, verzekeringsartsen, en andere fysiotherapeuten. Verder maken de sociale omgeving en overige professionele hulpverleners deel uit van de zorg rondom de cliënt. Een voorbeeld van multidisciplinaire afstemming is de Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) Aspecifieke lage rugpijn. 5 De multidisciplinaire samenwerking vraagt om heldere communicatie tussen de verschillende hulpverleners, waarbij de manueel therapeut indien wenselijk bij cliënten bij wie de klachten het bewegingsapparaat betreffen, een leidende rol speelt. Zorgoverstijgende rollen Naast de zorg- en dienstverlening die de manueel therapeut levert aan de cliënt, is hij als master breder werkzaam in en vanuit zijn eigen organisatie en beroep. Binnen zijn organisatie is hij medeverantwoordelijk voor zorgvernieuwing. Op macroniveau is een manueel therapeut betrokken bij beroepsinnovatie. Hij levert bijvoorbeeld een bijdrage aan congressen, workshops en intercollegiaal overleg. Tot slot houdt de manueel therapeut zich als adviseur onder andere bezig met het coachen van beroepsgenoten en directe collega s binnen de eigen organisatie en voert hij consultaties uit voor andere professionals. 1.3 Ontwikkelingen die de manuele therapie betreffen Een aantal ontwikkelingen in en om het beroep van de manueel therapeut hebben consequenties voor de beroepspraktijk. Deze ontwikkelingen zijn te scheiden in een aantal categorieën. Randen van het domein De eerste categorie zijn trends die van invloed zijn op de uitbreiding van doelgroepen. Door taakherschikking kan de manueel therapeut zich manifesteren in de keten van zorgverleners op het gebied van cliënten met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten. Technologische ontwikkelingen vergroten de diagnostische en therapeutische mogelijkheden van de manueel therapeut. Daarbij wordt gedacht aan het gebruik van beeldvormende technieken, zoals echodiagnostiek. Ook kan de manueel therapeut in de toekomst nieuwe behandelmethoden uitvoeren die nu zijn voorbehouden aan andere disciplines, mits toepassing door de manueel therapeut wetenschappelijk onderbouwd is. Ook samenwerking met andere musculoskeletale specialistenverenigingen in de fysiotherapie heeft een uitbreiding van de handelingsmogelijkheden van de individuele manueel therapeut tot gevolg. Coaching De afgelopen decennia heeft een verandering plaatsgevonden in de benaderingswijze van de cliënt. Naast aandacht voor biomedische aspecten wordt meer aandacht besteed aan de psychosociale component. Ingegeven door de complexiteit van de problematiek en de consequenties voor de cliënt, zijn vaardigheden als counseling en coaching belangrijke elementen van de behandeling. Regisseur in de keten De manueel therapeut zal zich het komende decennium duidelijk moeten positioneren in de gezondheidszorg. Een van de mogelijkheden is het regisseren van de ketenzorg bij bepaalde cliënten (case management). De manueel therapeut kan zijn regisserende competenties, en inzicht in de mogelijkheden van andere disciplines, inzetten bij cliënten met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten. Hij brengt het risicoprofiel in kaart en coördineert desgewenst het multidisciplinaire proces. 3 Verhagen AP (2009). Beoordeling stand van de wetenschap manuele therapie. Tijdschrift Manuele Therapie, 9; p Ledenonderzoek NVMT 2003, Universitair Medisch Centrum Utrecht 5 http//:nhg.artsennet.nl NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 8

10 Manuele Therapie Demografische ontwikkelingen Maatschappelijke ontwikkelingen, als een toename van het aantal chronisch zieken, de vergrijzing en de toenemende kleuring van de samenleving, doen ook een ander appèl op de kennis en de communicatievaardigheden van de manueel therapeut. 7 De bevolkingsgroep boven de 80 jaar oud stijgt van 3 procent in 2005 naar 8 procent in In 2020 zal 20 procent van de bevolking 65 jaar of ouder zijn. Mede door de vergrijzing zal het aantal aandoeningen van het bewegingsapparaat toenemen. Ook heeft de gesignaleerde toekomstige epidemie van bewegingsarmoede en overgewicht een grote invloed op het ontstaan en beloop van (chronische) aandoeningen. De zorg zal complexer worden en de noodzaak tot multidisciplinair samenwerken groter. Preventie en zelfmanagement Een andere ontwikkeling is vraag naar preventie. De verdergaande digitale mogelijkheden scheppen nieuwe mogelijkheden voor de werkzaamheden van de manueel therapeut. Ook gezien de oplopende kosten van de gezondheidszorg in de toekomst is te verwachten dat er meer ingezet zal gaan worden op preventie en zelfredzaamheid van de cliënt. Verdere professionalisering van het beroep is van belang om een stevige positie te behouden in de zorgmarkt. In de toekomst gaat het niet alleen om meer zorg, maar vooral ook om kwalitatief goede zorg. Kwalitatief goede zorg wil zeggen: zorg die effectief, doelmatig, veilig en toegankelijk is voor iedereen. Verdere onderbouwing van manueel therapeutisch handelen door middel van wetenschappelijk onderzoek is daarbij een belangrijk aandachtspunt. 7 Oers, J.A.M. van, Gezondheid op Koers? Centrum voor Volksgezondheid Toekomst Verkenningen, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven, NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 9

11 NVMT Beroepscompetentieprofiel 2 Typering Master Manuele Therapie Zoals blijkt uit het eerste hoofdstuk is het werk dat de manueel therapeut verricht, divers en in ontwikkeling. In dit hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de complexiteit van de werkzaamheden en op de werkomgeving van de manueel therapeut. De complexiteit van de werkzaamheden is gerelateerd aan het opleidingsniveau van de manueel therapeut zoals wordt beschreven in dit hoofdstuk. 2.1 Typering manuele therapie Kern manuele therapie Manuele therapie is een specialisatie binnen de fysiotherapie. De manueel therapeut acteert in het musculoskeletale domein en onderscheidt zich doordat hij: 1. complexe vaardigheden kan toepassen (specifieke mobilisatietechnieken zoals High velocity trust technieken, neuromodulatie, muscle energy technieken, en medische trainingstherapie) 2. specifieke pathologische kennis (arthrogeen, myogeen, neurogeen) en vaardigheden heeft gericht op het behandelen van de wervelkolom en extremiteiten 3. weet wanneer hij deze wel en niet inzet De manueel therapeut manipuleert gewrichten, alleen bij cliënten die een aandoening hebben waar de functiestoornis van het gewricht reversibel is. Dit betreft cliënten met functiestoornissen van de facetgewrichten van de wervelkolom en extremiteiten. Cliënten vertonen symptomen en klachten die gecorreleerd zijn aan deze stoornissen. Diverse beïnvloedingsfactoren worden daarbij onderzocht. De manueel therapeut is dus niet primair gericht op cliënten met neurologische aandoeningen of aandoeningen van het cardiorespiratoir systeem. International Classification of Functioning (ICF) De hulpvraag van de cliënt wordt door de manueel therapeut vertaald in terminologie van de ICF. De ICF wordt gebruikt om het functioneren van cliënten, en de daarop van invloed zijnde factoren, te beschrijven. Gegevens over functies, anatomische eigenschappen, activiteiten en externe en persoonlijke factoren die meewegen in de beperking van activiteiten en participatie, worden op verschillende momenten in de tijd door de manueel therapeut verzameld. Fases manueel therapeutisch handelen De manueel therapeut heeft in de acute fase van het klachtenpatroon het biomedisch functioneren als primair aangrijpingspunt voor zijn interventies. Dit neemt niet weg dat persoonsgebonden en omgevingsfactoren ook worden gewogen in het diagnostisch proces. In een latere fase gaan ook andere dan biomedische elementen een rol spelen die bij de prognose als voorspeller van chroniciteit dienen. Bij aandoeningen die een chronisch stadium hebben bereikt, heeft het probleem zich veelal verspreid over de gehele bewegingsketen. Gezien zijn specialistische kennis over dit domein wordt hij vaak bij deze behandeling ingeschakeld. Dit heeft consequenties voor de interventies die hij toepast in de verschillende fases. Het hulpverleningsproces van de manueel therapeut kent drie fasen: 1. Screeningsfase 2. Diagnostische fase 3. Therapeutische fase Evaluatie van het therapeutische proces wordt tot de therapeutische fase gerekend. De manueel therapeut is in staat de onderzoeksresultaten vanuit de diagnostische fase af te stemmen op de NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 10

12 Manuele Therapie hulpvraag van de cliënt en zijn handelen te verantwoorden. Zijn doelstelling is om met behoud van eigen professionaliteit, de hulpvraag van de cliënt en diens omgeving te beantwoorden. 2.2 Doelgroepen van de manuele therapie In de laatste jaren waren er meer vrouwen dan mannen onder behandeling bij een fysiotherapeut. De gemiddelde leeftijd is in vijf jaar gestegen van 48 naar 49 jaar en de grootste groep was lager opgeleid. Het aandeel cliënten boven de 65 jaar is momenteel 22,5 procent. Twaalf procent van de cliënten had een aandoening die voorkwam op de lijst met aandoeningen die langdurige of intermitterende therapie behoeven. In verhouding blijken cliënten met problematiek, gerelateerd aan de lumbale wervelkolom, cervicale wervelkolom, schouderklachten en knieklachten de manueel therapeut het meest te benaderen. De top drie van meest voorkomende klachten hadden alle betrekking op de wervelkolom (LIPZ, 2007). Er is sterk bewijs voor de effectiviteit van manuele therapie bij cliënten met lagerug- en nekklachten. Er is beperkt bewijs gevonden dat manuele therapie effectief is bij hoofdpijn, schouderklachten en heuparthrose. De kans op complicaties is verwaarloosbaar. Onderzoek toont ook aan dat manuele therapie kosteneffectiever is dan de reguliere fysiotherapeut of behandeling door de huisarts (Verhagen, 2008) 2.3 Complexiteit In de vorige paragrafen werden de indicatiegebieden en de toenemende therapeutische mogelijkheden geschetst. Daarmee is een beeld ontstaan van de complexiteit van het beroep. Naast de specialistische kennis van de wervelkolomgerelateerde klachten en de klachten aan de extremiteiten zijn factoren die de complexiteit bepalen: comorbiditeit, duur van de aandoeningen, persoonsgebonden factoren en omgevingsfactoren. Meer specifieke factoren die de complexiteit van de werkzaamheden van de manueel therapeut in zijn rol als specialist bepalen, zijn: het manueel teweegbrengen van articulaire bewegingen vergt specifieke vaardigheden; de dosering van de interventies, waaronder mobilisaties en manipulaties; de heterogeniteit van de vragen waarmee een manueel therapeut te maken krijgt het gebrek aan beschikbare evidentie vraagt van de manueel therapeut dat hij nieuwe oplossingsstrategieën ontwikkelt en toepast. 2.4 Wet- en regelgeving Voor fysiotherapeuten is in de Wet BIG de titelbescherming geregeld door middel van registratie en herregistratie in het BIG-register. Manueel therapeut is geen beschermde titel. Manueel therapeuten die geregistreerd staan in het centraal kwaliteitsregister voor manueel therapeuten, hebben een NVAO-erkende mastersopleiding voor manuele therapie of een door de NVMT erkende buitenlandse mastersopleiding voor manuele therapie gevolgd en voldoen aan de criteria zoals opgenomen in het beroepscompetentieprofiel manuele therapie. Door registratie in het centraal kwaliteitsregister fysiotherapie, vallen zij onder dezelfde regels als de algemeen practicus. Net als alle andere fysiotherapeuten zijn manueel therapeuten verplicht zich regelmatig bij te scholen. Deze verplichting is ondergebracht in een accreditatiesysteem. Per register worden er in dit systeem een aantal basiseisen gesteld en bij registratie in meerdere deelregisters komen een aantal additionele eisen (in relatie tot de betreffende specialisatie). Manueel therapeuten die zijn opgenomen in het deelregister manueel therapeuten in het centraal kwaliteitsregister fysiotherapie vallen onder de wettelijke klachtenregeling en het tuchtrecht van het KNGF. 8 Haynes RB ea.(2002). Clinical expertise in the era of evidence based medicine and patient choice. Evidence based medicine. 7;36-38 NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 11

13 NVMT Beroepscompetentieprofiel 2.5 Opleiding Ten behoeve van het onderhouden van de vereiste beroepsvaardigheden en beroepshandelingen dienen de geregistreerde manueel therapeuten te blijven voldoen aan de beroepsstandaard zoals is verwoord binnen het BCP en de overige door de NVMT en KNGF vereiste accreditatie-eisen. Opleidingskolom fysiotherapie 9 Binnen de opleidingskolom in de fysiotherapie zijn twee niveaus te onderscheiden, namelijk bachelor en master. Op het mastersniveau bestaat er tevens een differentiatie in een meer specialistische master en een wetenschappelijke master (Master of Science) (zie figuur 1). Deze BAMA-structuur vormt een logisch samenhangende onderwijskolom, waarin de programma s inhoudelijk en onderwijskundig op elkaar afgestemd zijn. Daardoor zijn er doorstroommogelijkheden vanuit de bachelor naar master binnen het hoger beroepsonderwijs en naar het wetenschappelijk onderwijs. De master of science is gericht op vaardigheden betreffende het initiëren, uitvoeren en interpreteren van wetenschappelijk onderzoek en zodoende ontwikkelen van nieuwe inzichten voor de beroepsgroep. De master manuele therapie ontwikkelt competenties die een hoogwaardige en innovatieve praktijkuitvoering beogen. De rollen van de master manuele therapie worden toegelicht in hoofdstuk 3. Master Manuele Therapie Master of Science Pre-master Master 2-4 jaar deeltijd Bachelorfysiotherapeut Bachelor 4 jaar voltijd Figuur 1: Opleidingskolom fysiotherapie 9 Coppoolse R, Wittink H, Meeteren van N, Helders P (2006). Professional Master opleiding fysiotherapie. Fysiopraxis NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 12

14 Manuele Therapie 3 Rollen & Beroepscompetenties In de vorige hoofdstukken zijn het domein en de werkzaamheden van de manueel therapeut beschreven. In dit hoofdstuk wordt beschreven welke competenties een manueel therapeut ontwikkelt, afgeleid van de vier rollen van de manueel therapeut: de specialist, de beroepsontwikkelaar, de professioneel leider en de adviseur. 3.1 Rollen De master manuele therapie is een specialist die zich overwegend bezighoudt met zorg van cliënten met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten. Ook vervult de manueel therapeut zorgoverstijgende rollen. Het model dat wordt beschreven in dit BCP maakt de relatie tussen de verschillende rollen zichtbaar (bijlage 3). De rollen die de manueel therapeut vervult, zijn: specialist (gericht op de cliënt) beroepsontwikkelaar (gericht op de ontwikkelingen van de beroepsgroep) professioneel leider (gericht op de organisatie) adviseur (gericht op collega s en andere disciplines) Specialist De specialist weet de wetenschappelijke literatuur te vertalen naar de zorg voor de individuele cliënt. De essentie van de rol van specialist is het analyseren, uitvoeren en evalueren van de interventies door de manueel therapeut, evenals de terugkoppeling naar de verwijzer. De specialist screent de cliënt in het kader van de directe toegankelijkheid. Als uit onderzoek blijkt dat behandeling door een manueel therapeut geïndiceerd is, vindt deze plaats. Bij complexere zorgvraagstukken, waarbij multidisciplinaire zorg plaatsvindt, is afstemming en coördinatie met andere betrokken disciplines een onderdeel van de activiteiten van de manueel therapeut. De specialist werkt tevens nauw samen met andere disciplines om preventie en voorlichting af te stemmen op de zorgvraag en hij onderhoudt contacten met belangengroeperingen en patiëntenverenigingen. Ook de toenemende zelfverantwoordelijkheid en betrokkenheid van de cliënt in het zorgproces, ondersteund door de wetgever, dient in het behandelplan te worden betrokken. Beroepsontwikkelaar Samen met beroepsgenoten en andere disciplines werkt de manueel therapeut aan de ontwikkeling van het beroep. De rol beroepsontwikkelaar is gericht op het onderbouwen, verbeteren en vernieuwen van de zorgverlening door de beroepsgroep. De manueel therapeut houdt zich wel bezig met het vertalen van kennis naar de beroepspraktijk en in het bijzonder met het toepassen van kennis in de werksetting. De master draagt daadwerkelijk bij aan beroepsinnovatie door zelf mee te werken aan de totstandkoming van richtlijnen, zitting te nemen in werkgroepen van beroepsverenigingen, deelname aan experimenten en projecten en door te publiceren over eigen ervaring (case report en vakpublicaties). Professioneel leider De rol van manager, zoals is beschreven in het competentieprofiel voor de bachelor fysiotherapeut, krijgt bij de master manuele therapie een sterk inhoudelijke inkleuring die zich beter laat omschrijven met professioneel leiderschap. Het gaat in deze rol niet zozeer om de algemene praktijkvoering, maar veel meer om het functioneren als innovatiemanager binnen de eigen werksetting. Als specialist bij deze categorie cliënten ontwikkelt de manueel therapeut een zekere autoriteit die de basis vormt voor de rol van professioneel leider. Hij signaleert ontwikkelingen, zoals nieuwe doelgroepen en specifieke problemen waar de afdeling of de organisatie mee geconfronteerd wordt. NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 13

15 NVMT Beroepscompetentieprofiel Adviseur In het kader van kennisverspreiding, kwaliteitsverhoging en deskundigheidsbevordering zet de manueel therapeut zijn vakinhoudelijke deskundigheid en begeleidingsvaardigheden op verschillende manieren in ten behoeve van de professionalisering van anderen. Afhankelijk van het doel neemt deze rol meer de vorm aan van educatie, coaching, consultatie of intervisie. De manueel therapeut vervult de rol van adviseur binnen zijn domein: in de werkorganisatie ten opzichte van (junior) collega s; ten opzicht van andere professionals waarmee hij in (en vanuit) zijn eigen werkorganisatie te maken heeft; in de beroepsgroep ten opzichte van beroepsgenoten, in activiteiten als intervisie of intercollegiale toetsing en deskundigheidsbevordering. Kenmerkend voor coachen is het anderen helpen bij verhelderen, leren oplossen of leren hanteren van problemen door het toepassen van vakinhoudelijke deskundigheid, gekoppeld aan begeleidingsvaardigheden als: luisteren, observeren, stimuleren, motiveren en feedback geven, weerstanden herkennen en productief maken. Dit alles is gericht op het verbeteren van de geleverde zorg van de ander. De essentie van educatie bestaat uit het laten leren, ofwel uit het planmatig sturen van leerprocessen van individuen of groepen, gericht op een bepaald doel dat in samenspraak tussen de lerende en de adviseur wordt geformuleerd. Voorbeelden van het bevorderen van deskundigheid zijn het geven van lezingen, presentaties en trainingen. Van consultatie is sprake als een andere professional (behorend tot de eigen, dan wel tot een andere beroepsgroep) vraagt om een deskundig advies ten behoeve van de eigen cliëntenzorg. Kenmerkend is dat de consultant zelf geen verantwoordelijkheid draagt voor de betreffende cliëntenzorg. Ook zet de specialist zijn deskundigheid in bij het inwerken en begeleiden van (junior)collega a en bij consultatie door andere professionals. In beroepsverband heeft hij een leidende positie in intercollegiale kwaliteitszorg (intercollegiale toetsing, kwaliteitskringen, intervisie) en ondersteunt daar beroepsgenoten bij het nadenken over de beroepsuitoefening en het oplossen van problemen. 3.2 Competentieprofiel De competenties zijn afgeleid van de beroepsrollen. De competenties worden uitgedrukt in één of twee kernwoorden. Per competentie wordt een kaart opgesteld. In de definitie wordt de competentie in haar volledigheid uitgeschreven. De beschrijving geeft een toelichting op de competentie. De criteria beschrijven het niveau waarop de competentie moet worden beheerst. De competentie wordt beheerst als effectief wordt toegepast in een kritische beroepscontext. Competentieconstructie Er zijn landelijk afspraken gemaakt ten aanzien van de competentieformuleringen. Veelal beschrijft een competentie een cluster aan vaardigheden, kennis, persoonskenmerken en attitudes, die effectief wordt toegepast in de specifieke beroepssituatie(s). Aansluitend bij een rapport in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (Van Merrienboer, 2002), betekent dit voor de formulering van een competentie dat deze voldoet aan de volgende criteria: duurzaam (stabiel in de tijd op middellange termijn) specifiek (helder en slechts op één manier te interpreteren) integratief (integreert kennis, vaardigheden en attitudes) NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 14

16 Manuele Therapie 3.3 Competentiekaarten Preambule In de competentiekaarten zijn een aantal terugkerende elementen te ontdekken. Dit zijn elementen die het handelen van de manueel therapeut in meerdere rollen typeren. Om de leesbaarheid van de competentiekaarten te vergroten zijn deze hier voorafgaand aan de kaarten samengevat in de preambule. In het algemeen geldt: De manueel therapeut werkt methodisch in alle rollen en communiceert op een heldere wijze over zijn bevindingen, voorstellen, interventies en resultaten met alle relevante betrokkenen. De manueel therapeut reflecteert voortdurend op zijn handelen en de resultaten die daarmee worden bereikt. De manueel therapeut plaatst problemen in de context van verschillende visies op behandeling en ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Al het handelen binnen alle rollen van de manueel therapeut is gebaseerd op de best beschikbare evidentie. Kritische reflectie Kenmerkend voor de manueel therapeut is de voortdurende kritische zelfbeoordeling en een streven naar perfectionering van eigen kennis en vaardigheden. Dit betekent dat er voortdurend gewerkt wordt met de nieuwste inzichten die op basis van wetenschappelijk onderzoek en best practices zijn verkregen. In de competentiekaarten wordt gebruik gemaakt van actief taalgebruik. Door dit taalgebruik wordt benadrukt dat de manueel therapeut niet alleen de vaardigheden heeft om een bepaalde rol uit te voeren, maar deze ook daadwerkelijk demonstreert in de wenselijke situatie. Dit wil niet zeggen dat iedere manueel therapeut in iedere situatie ook daadwerkelijk de competentie ten uitvoer brengt. NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 15

17 NVMT Beroepscompetentieprofiel Specialist 1 Screenen Definiëring De manueel therapeut stelt door middel van gerichte vragen, tests of andere diagnostische verrichtingen binnen een beperkte tijd vast of er, bij cliënten met aandoeningen aan de wervelkolom of extremiteiten, al dan niet sprake is van een binnen het competentiegebied van de manueel therapeut vallend patroon van tekens en/of symptomen 10. Beschrijving Screening is een proces dat leidt tot de beslissing of verder onderzoek door een manueel therapeut geïndiceerd is. Procesmatig wijkt de screening niet af van de manier waarop dit wordt uitgevoerd door de algemeen fysiotherapeut. De manueel therapeut zal op zijn specifieke competentiegebied (klachten van de wervelkolom en extremiteiten) sneller en meer patronen herkennen. Daardoor kan de manueel therapeut waarschijnlijk meer cliënten indiceren voor verder onderzoek. Indien na het screeningsproces besloten wordt dat verder onderzoek door een manueel therapeut zinvol en noodzakelijk is, bestaat exact dezelfde verantwoordelijkheid als in geval van verwijzing door een arts. Namelijk, de manueel therapeut moet na een zorgvuldig diagnostisch proces besluiten of er voor de cliënt een indicatie voor manuele therapie is of niet. Ook wordt bij twijfel over de aard van de aandoening of het aspecifieke karakter van de gepresenteerde klacht(en) advies bij de arts ingewonnen. Criteria De manueel therapeut: voert de screening vloeiend, adequaat en doelmatig uit bij verschillende typen complexe cliënten met wervelkolomgerelateerde klachten en klachten aan de extremiteiten, die gebruik maken van de directe toegankelijkheid van de manueel therapeut stelt adequate vragen om eventuele rode vlaggen te achterhalen en handelt er vervolgens naar herkent op basis van zijn specialistische kennis patronen bij cliënten met klachten van de wervelkolom en extremiteiten. 10 Gebaseerd op directe toegankelijkheid fysiotherapie, KNGF, 2005 NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 16

18 Manuele Therapie Specialist 2 Diagnosticeren Definiëring De manueel therapeut onderzoekt en beschrijft op basis van hulpvraag van de cliënt het probleem van de cliënt met behulp van de terminologie uit het ICF, rekening houdend met prognostische factoren. Beschrijving De manueel therapeut analyseert complexe problemen of problematiek die om specifieke zorg vragen. Hij inventariseert daarbij mogelijk samenhangende klachten en weegt psychosociale factoren van de cliënt. Hij toetst hypotheses door middel van gerichte anamnestische vragen en diagnostische verrichtingen. De manueel therapeut beoordeelt bij de individuele cliënt zelfstandig de aard, plaats en gevolgen van de stoornis(sen) of beperking(en) in activiteiten en/ of participatie. Hij komt zodoende tot een gezondheidsprofiel, rekening houdend met externe en persoonsgerichte factoren. Tijdens de anamnese herkent de manueel therapeut op basis van tekens en/of symptomen met meer of minder hoge waarschijnlijkheid specifieke functiestoornissen. De manueel therapeut maakt bij de keuze voor diagnostische tests gebruik van zijn deskundigheid op het gebied van validiteit, betrouwbaarheid en responsiviteit van specifieke tests, patient values en eigen ervaring. Hierdoor is adequate en doelmatige diagnostiek mogelijk. De uitkomst van het diagnostisch proces leidt tot een transparante en beredeneerde keuze voor interventie, doorverwijzing of advies. Binnen de verslaglegging is het mogelijk om naast traditionele verslaglegging ook gebruik te maken van audiovisuele middelen. Criteria De manueel therapeut: voert vloeiend, adequaat en doelmatig onderzoek uit bij cliënten met klachten van de wervelkolom en extremiteiten gebruikt valide, betrouwbare en relevante meetinstrumenten die aansluiten bij het paramedisch begrippenkader (ICF) bepaalt of het gezondheidsprobleem beïnvloedbaar is door manuele therapie analyseert of een high velocity trust interventie veilig en doelmatig is bij deze cliënt NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 17

19 NVMT Beroepscompetentieprofiel Specialist 3 Therapeutisch handelen Definiëring De manueel therapeut past therapeutische interventies toe, gericht op de hulpvraag van de cliënt, waarbij hij aandacht heeft voor een optimale functie, activiteit en participatie 2. Beschrijving De manueel therapeut levert samen met de cliënt met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten een zinvolle bijdrage aan het verbeteren van het functioneren van het individu. Samen met de cliënt worden er afspraken gemaakt over de concrete invulling van de behandeling. De manueel therapeut heeft scala aan interventies, waaronder mobilisatietechnieken. De manueel therapeut behandelt vooral ook cliënten met klachten als gevolg van comorbiditeit en specifieke arthrogene problematiek. Hij stemt deze interventies af op de hulpvraag en de afgesproken therapeutische doelen. Er wordt daarbij rekening gehouden met het natuurlijk vermogen tot herstel of adaptatie. Bij de behandeling wordt uitgegaan van best beschikbare wetenschappelijke evidentie, patient values en ervaringen van de manueel therapeut. Daarbij is ook aandacht voor het voorkomen van een recidief (secundaire preventie) door middel van gerichte interventies en adviezen. De manueel therapeut evalueert voortdurend zijn handelen op objectiveerbare gegevens, rekening houdend met persoonskenmerken en omgevingsfactoren. Hij baseert vervolgstappen op de uitkomsten van de gegevens uit de specifieke tests, waarbij hij deze afzet tegen het normale beloop en klinische kenmerken. Criteria De manueel therapeut: kiest specialistische interventies afgestemd op de best beschikbaar wetenschappelijke evidentie, rekening houdend met de patient values en eigen klinische expertise past bij cliënten met wervelkolomgerelateerde klachten of klachten aan de extremiteiten interventies methodisch, vloeiend, doelmatig en effectief toe evalueert de resultaten tijdens het behandelproces op systematische wijze om op een zo doelmatig mogelijke manier het resultaat te bereiken NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 18

20 Manuele Therapie Specialist 4 Preventief handelen Definiëring De manueel therapeut informeert, adviseert en begeleidt (individuele) cliënten of cliëntengroepen, ten aanzien van het bewegend functioneren in relatie tot de wervelkolom of extremiteiten, gericht op voorkomen van klachten of voorkomen van recidief. Beschrijving De manueel therapeut geeft voorlichting, adviseert en verzorgt cursussen en trainingen aan individuen, groepen en organisaties over gedrag, gezondheid, houding en beweging in het dagelijks leven, het werk en de vrijetijdsbesteding. De voorlichting is gericht op het voorkomen van problematiek ten gevolge van wervelkolomgerelateerde klachten en klachten van de extremiteiten. De manueel therapeut doet dit afhankelijk van de aanleiding in samenwerking met professionals uit andere beroepsgroepen. De manueel therapeut voert in het kader van primaire preventie interventies uit, waarbij de cliënt geen medische diagnose en geen gezondheidsprobleem heeft. Daarbij is wel de verwachting dat zonder interventie de kans op het ontstaan van wervelkolomgerelateerde problematiek of klachten aan de extremiteiten verhoogd is. De manueel therapeut stelt een risicoprofiel op voor de cliënt op het krijgen van klachten aan het bewegingsapparaat. De interventie richt zich voornamelijk op veranderingen op het gebied van leefstijl of omgeving. De manueel therapeut begeleidt ook cliënten waarbij het doel is recidief te voorkomen. Een en ander vindt plaats in een individuele sessie of in groepsverband. Criteria De manueel therapeut: kiest specialistische interventies, afgestemd op de best beschikbaar wetenschappelijke evidentie, rekening houdend met de patient values en eigen klinische expertise biedt de cliënt op basis van inzicht in prognostische factoren ten aanzien van wervelkolomgerelateerde klachten of klachten aan de extremiteiten inzicht in zijn gezondheidsprofiel voert interventies uit waardoor de cliënt tot gezondheidsbevorderend gedrag komt waardoor wervelkolomgerelateerde klachten of klachten aan de extremiteiten worden voorkomen evalueert de resultaten van de interventies op systematische wijze en stelt doelen en interventies bij op basis van de uitkomsten NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 19

21 NVMT Beroepscompetentieprofiel Specialist 5 Professioneel samenwerken Definiëring De manueel therapeut werkt multidisciplinair samen met beroepsbeoefenaren in het kader van de integrale zorgverlening voor de cliënt met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten. Beschrijving Bij manuele therapie vormt de hulpvraag en het gezondheidsprofiel van de cliënt het uitgangspunt voor de integrale zorg, waarbij, zeker gezien de complexiteit, vaak multidisciplinair wordt samengewerkt. In de samenwerking met anderen is de manueel therapeut zich bewust van zijn professionele mogelijkheden en grenzen. Hij brengt specifieke kennis in en vertaalt deze naar bruikbare informatie voor de andere disciplines. De manueel therapeut kan te maken hebben met meerdere overlegsituaties en stemt de verschillende belangen af met zijn eigen therapeutische doelen. Ook verschilt de samenstelling van het overleg qua disciplines, afgestemd op de hulpvraag van de cliënt. Hij kan daarbij eigen doelen wegen, hetgeen kan leiden tot aanpassen, uitstellen of afzien van een interventie in het kader van een gemeenschappelijk zorgplan. Criteria De manueel therapeut: expliciteert op heldere wijze naar andere disciplines manueel therapeutische indicatiegebieden, manueel therapeutische behandelmogelijkheden, verwachte effecten op basis van wetenschappelijke evidentie en klinisch expertise stemt met andere hulpverleners rond de cliënt af hoe de zorgverlening zo efficiënt en effectief mogelijk wordt uitgevoerd adviseert en implementeert aanpassingen in relatie tot het functioneren van de cliënt in samenspraak met andere betrokken hulpverleners NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 20

22 Manuele Therapie Beroepsontwikkelaar 6 Wetenschappelijk onderbouwen van manueel therapeutisch handelen Definiëring De manueel therapeut onderbouwt zijn handelen aan de hand van best available evidence en vertaalt dit naar het handelen op het niveau van de beroepsgroep. Beschrijving De manueel therapeut voldoet in toenemende mate aan de eis van het wetenschappelijk verantwoorden van de zorg (evidence based practice). Binnen die eis kan hij aannemelijk maken wat de doelmatigheid en doeltreffendheid is van de geleverde zorg. Hij draagt actief bij aan de verdere ontwikkeling van evidence based practice in de manuele therapie in de vorm van (wetenschappelijke) kennisontwikkeling en kennisimplementatie die gewenst is binnen het vakgebied. De manueel therapeut plaatst daarbij de wetenschappelijke onderbouwing in de bredere context. Daarbij betrekt hij disciplines die van invloed zijn op de manuele therapie, zoals de geneeskunde, fysiotherapiewetenschappen, bewegingswetenschappen en sociale wetenschappen. De manueel therapeut levert, op basis van zijn ervaringen in therapeutische en preventieve zorg, bouwstenen aan voor de ontwikkeling van producten als richtlijnen, protocollen en artikelen over toegepast wetenschappelijk onderzoek. Ook voert de manueel therapeut kleinschalige onderzoeken uit, waarbij bijvoorbeeld een serie cliënten systematisch wordt gevolgd. Dit alles met als doel kwalitatief hogere zorg met betrekking tot de relevante domeinen in de beroepsgroep. Criteria De manueel therapeut: vindt op doelmatige wijze relevante en actuele literatuur betreffende cliënten met wervelkolomgerelateerde aandoeningen of gerelateerde thema s, waarmee hij zijn eigen handelen kan verantwoorden analyseert, interpreteert en evalueert wetenschappelijke vakliteratuur kritisch op evidentie ten aanzien van effectonderzoek en meetinstrumenten, en beoordeelt deze op de relevantie voor de praktijk publiceert kleinschalig onderzoek waarbij aandacht is voor de klinische implicaties betrekt evidence vanuit andere domeinen binnen het domein van de manuele therapie NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 21

23 NVMT Beroepscompetentieprofiel Beroepsontwikkelaar 7 Bijdragen aan beroepsinnovaties Definiëring De manueel therapeut draagt bij tot kwalitatieve verbetering van het beroep binnen de snel veranderende context van de manuele therapie. Beschrijving Door snelle ontwikkelingen op het gebied van technologische en medische interventies wordt er een sterk appèl gedaan op de flexibiliteit en vernieuwende inzichten van de manueel therapeut. De manueel therapeut vergroot de kwaliteit van de zorgverlening binnen het specialisme. Hij doet dit door mee te werken aan wetenschappelijke onderbouwing en implementatie van innovaties (richtlijnen, effectonderzoek, ontwikkeling meetinstrumenten). De manueel therapeut toetst nieuwe inzichten aan de consequenties voor bestaand beleid, richtlijnen, protocollen en methodieken. De manueel therapeut participeert in intercollegiale scholing, toetsing en intervisie en participeert in kennisdelende netwerken. Criteria De manueel therapeut: levert op basis van geleverde zorg bouwstenen aan voor de ontwikkeling van producten als richtlijnen, protocollen en artikelen over toegepast wetenschappelijk onderzoek, met als doel een kwalitatief hogere zorg dissemineert kennis over het beroepsmatig handelen waarbij hij (wetenschappelijke) inzichten, concepten en maatschappelijke ontwikkelingen betrekt levert een bijdrage aan de ontwikkeling van nieuwe procedures en oplossingsstrategieën bij de analyse en interventie van gezondheidsproblemen implementeert innovaties in eigen handelen, binnen de organisatie en op het niveau van het beroep NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 22

24 Manuele Therapie Professioneel leider 8 Management van innovatieprocessen Definiëring De manueel therapeut vergroot de kwaliteit van de directe zorgverlening door initiatief te nemen en leiding te geven aan de implementatie, evaluatie en borging van zorginnovaties binnen de eigen werksetting. Beschrijving De manueel therapeut is door zijn deskundigheid ten aanzien van de state of the art in de ontwikkelingen in het domein sensitief voor toekomstige ontwikkelingen. Daarbij gebruikt hij zijn deskundigheid om belangrijke ontwikkelingen binnen de organisatie te initiëren, collega s enthousiast te krijgen en te overtuigen. Ook is de manueel therapeut de persoon die een brug bouwt tussen de maatschappelijke ontwikkelingen, de eigen werkorganisatie, beschikbare evidentie en het daadwerkelijk praktisch handelen. De manueel therapeut leidt ook innovatie en implementatietrajecten in de organisatie waar hij werkzaam is, gericht op de optimalisering van de zorg voor de cliënt. Criteria De manueel therapeut: is sensitief voor ontwikkelingen in de omgeving implementeert onderzoeksresultaten zowel in de eigen praktijk als in de multidisciplinaire setting geeft sturing aan veranderingen en vernieuwingen in de directe cliëntenzorg en aan kernproblemen van de specialisatie initieert activiteiten, gericht op de totstandkoming van integrale zorg rond cliënten met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 23

25 NVMT Beroepscompetentieprofiel Professioneel leider 9 Sturen van professioneel samenwerken (case manager) Definiëring Geeft desgewenst leiding aan een multidisciplinair team binnen een organisatie of in een keten, met als doel om de kwaliteit van de zorg voor cliënten met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten te verminderen. Beschrijving In een organisatie of in een keten van zorg, waarin meerdere disciplines samenwerken om optimale zorg aan de cliënt te kunnen leveren, kan de manueel therapeut een leidende rol hebben. Deze rol ligt niet vanzelfsprekend bij de manueel therapeut. De manueel therapeut kan leiding geven aan een multidisciplinair team, waarbinnen hij op motiverende wijze communiceert, overtuigt en leidt tot versterking respectievelijk verandering van gedrag. De manueel therapeut komt met anderen tot overeenstemming over een mogelijke aanpak bij de cliënt, of ondersteunt bij de vorming van ideeën over de te volgen strategie bij de cliënt. Criteria De manueel therapeut: stelt een integraal samenhangend hulpverleningsplan op voor de cliënt met klachten aan de wervelkolom of extremiteiten geeft leiding aan een multidisciplinair team met als doel het behandelproces te verbeteren voert de regie in de dienstverlening door de effectiviteit van de zorgverlening te monitoren NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 24

26 Manuele Therapie Adviseur 10 Deskundigheid bevorderen Definiëring De manueel therapeut bevordert de deskundigheid van collega s binnen en buiten de eigen discipline ten dienste van het verbeteren van de zorg voor de cliënt. Beschrijving De manueel therapeut laat anderen (fysiotherapeuten en collega s uit andere disciplines) leren door op een planmatige wijze over zorginhoudelijke en zorgoverstijgende thema s te presenteren en te informeren. Dit voert hij zowel individueel als in groepen uit, zowel binnen als buiten de eigen organisatie. Daarvoor zet hij op een methodische wijze zijn vakinhoudelijke kennis, in combinatie met presentatietechnieken en coachingsvaardigheden, in ten behoeve van kennisvermeerdering. Het doel van deze deskundigheidsbevordering is dat het bijdraagt aan het kwalitatief verhogen van de beroepsuitoefening van de betrokken collega s en hiermee de zorg aan de cliënt. Criteria De manueel therapeut: presenteert ontwikkelingen ten aanzien van beroepsspecifieke kennis, vaardigheden, attitudes en ethiek aan collega s en andere disciplines coacht stagiaires en collega s in opleiding in de praktijk in hun professionele ontwikkeling NVMT - Beroepscompetentieprofiel Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie 25