Niveaubeschrijvingen taal. Werkgroep Taal

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Niveaubeschrijvingen taal. Werkgroep Taal"

Transcriptie

1

2

3 Niveaubeschrijvingen taal Werkgroep Taal

4

5 filmpje bewindslieden (

6 Achtergrond Nederland heeft een goed onderwijssysteem. Maar, er is maatschappelijke zorg over de kwaliteit van het reken- en taalonderwijs.

7 Waar komt die zorg vandaan? Achtergrond Pabostudenten bleken basisvaardigheden taal en rekenen onvoldoende te beheersen. Je kunt hen daar niet zomaar de schuld van geven omdat: veel studenten na po weinig basisvaardigheden taal en rekenen krijgen in vo gaat taal en rekenen ergens anders over wat ze geleerd hebben wordt in het onderwijs niet onderhouden er is geen aansluiting van vakken tussen sectoren de samenleving vraagt meer basiskennis van taal en rekenen de gedachte komt vanuit het idee 'vroeger was alles beter!.

8 Achtergrond Waar gaat die zorg over? behoud en uitbouw van kwaliteit van het onderwijs op termijn het niet aansluiten van onderwijssectoren verlies van kennis en vaardigheden tijdens de (leer)loopbaan het gemiddeld slechter presteren van betere leerlingen t.o.v. hooggetalenteerden in andere landen onvoldoende beheersen van de basiskennis en -vaardigheden voor taal en rekenen. Bij taal gaat het met name om leesvaardigheid.

9 Achtergrond Is die zorg terecht? Hierop is geen eenduidig antwoord te geven. Uit (inter)nationele onderzoeken blijkt het Nederlandse onderwijs van een behoorlijk niveau. Op dit moment vinden we dat er vooral bij taal en rekenen een tandje bij kan worden gezet. Niet omdat u het in het verleden verkeerd hebt gedaan, maar omdat maatschappelijke en politieke ambitie nu een zwaarder accent legt bij de taal en de rekenvaardigheden.

10 Expertgroep Achtergrond OCW heeft een expertgroep advies gevraagd wat leerlingen van taal en rekenen moeten kennen en kunnen, van basisonderwijs tot hoger onderwijs en uitstroom naar de beroepspraktijk. Resultaat: referentiekader taal en rekenen (Over de drempels met taal en rekenen). Vervolgens zijn de raden (PO, VO, MBO) door OCW om advies gevraagd. Op basis daarvan zijn aanpassingen gemaakt. Resultaat: definitief referentiekader taal en rekenen (Referentiekader taal en rekenen).

11 Referentiekader Doelen voor het ontwikkelen van een referentiekader Samenhangend curriculum voor taal en rekenen, binnen en over onderwijssectoren heen. Het verbeteren van taal- en rekenprestaties van leerlingen.

12 Opdracht.verwarring 1. drempels 2. niveaubeschrijvingen 3. doorlopende leerlijnen 4. verhoging van niveau l

13 Enige achtergronden en context

14 Uitgangspunten Formele curriculumdocumenten dus geen nieuwe eindtermen, kerndoelen, examenprogramma s ervaringen: geen afstemming tussen documenten, andere opvattingen en termen, geen doorloop, geen theorie niet cumulatief (insluiten van de vorige niveaus), geen consolidatie. Niveaubeschrijvingen moeten haalbaar zijn, realistisch dus putten uit onderzoek over wat leerlingen kunnen principiële toepassing van dit uitgangspunt (zie zo

15 Basis en streefniveau Basisniveau: wat 75% van de leerlingen op dit moment (waarschijnlijk) beheerst. dus.25% haalt dit niveau op die leeftijd (nog) niet Streefniveau wat 25% van de leerlingen op dit moment (waarschijnlijk) beheerst

16 Voorbeeld en consequenties redeneerwijze Voorbeeld: Werkwoordspelling; Data PPON einde BO

17 Opgaven Niveau 1F Niveau 2F Gelukkig vonden we onze fietsen terug. goed goed Ik heb haar een ijsje aangeboden. goed goed Gisteren is hij aangereden door een auto. goed goed De automobilisten reden veel te hard goed goed Mijn zusje hield vroeger niet van voetballen goed goed Mijn vader heeft mij dat aangeraden. goed goed De musical werd een groot succes. goed goed Welke jury heeft dat beoordeeld. goed goed De bewoners lieten op het pleintje een schommel plaatsen. goed goed De met zorg bereide maaltijd smaakte lekker. goed goed Zitten de vogels nog te broeden? matig goed Is dat huis al verhuurd? matig goed Hij stortte f.25,- op mijn rekening. matig goed Gisteren raadde je me nog wat anders aan. matig goed Hij brandt de verf van de voordeur af. matig goed Bartje lustte geen bruine bonen. matig goed Hij zond mij een aardig kaartje. matig matig Schud jij de kussens eens op. matig matig Wordt je broer verpleger? matig matig Je herkent hem bijna niet met die baard. matig matig Dat meisje tekent erg mooie bloemen en bomen. matig matig Dat gebeurt heel vaak. onvoldoende matig Wij zijn vorig jaar naar Arnhem verhuisd. onvoldoende matig

18 Vuistregels PPON Goede beheersing: kans op correcte schrijfwijze.80 Matige beheersing: Onvoldoende beheersing: <.50

19 Conclusie Werkwoordspelling als geheel wordt niet beheerst einde BO Dilemma: Uitgangspunt: uitgaan van realistische eisen Beleid/Maatschappij: scores moeten op dat moment beter.

20 Wanneer moet welke regel worden beheerst? Werkwoorden Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Persoonsvorm: a) tt. stam op d enkelvoud 75% b) tt. stam op d of t meervoud 75% c) vt. zwakke wwoorden met stam op d of t 75% d) vt. sterke wwoorden met stam op d of t enkelvoud 75% e) vt. sterke wwoorden met stam op d meervoud 75% infinitief: f) wwoorden met stam op d of t 75% voltooid deelwoord: g) (met prefix) op d 75% h) op den of ten 75% i) op d of t, gebruikt als bijv. naamw. 75%

21 Kwesties dilemma s gevaren Verkeerde suggestie (zie plaatje nogeens) Pas op zeker moment (wanneer) aandacht in onderwijs voor elementen van niveau 2 en 3 NB niveaubeschrijvingen zijn geen leerstoflijnen.

22 Vraag 2: hoe beschrijf je een domein? Wat is schrijven of lezen? Wat is schrijven op niveau 1? Niveau 2? Taakuitvoering hoger niveau: Zelfdetaak, maar dan vaardiger (vloeiender, efficienter)? Zelfdetaak, maar dan beter produkt? Taak hoger niveau: complexer?

23 Opbouw referentieniveaus taal Referentieniveaus taal vier fundamentele niveaus niveaus hebben een opklimmende moeilijkheidsgraad elk fundamenteel niveau omvat het voorgaande niveau bij behalen van een fundamenteel niveau is het volgende niveau het streefniveau. Taaldomeinen Mondelinge taalvaardigheid Leesvaardigheid Schrijfvaardigheid Begrippenlijst en taalverzorging.

24 Voorbeeld 2: schrijfvaardigheid Eerste brief naar penvriend

25

26 Omschrijving element Niveau 1 Niveau 2 Inhoud De leerling vertelt hoe oud hij is. + + De envelop is correct geadresseerd. + + De leerling vermeldt eigen naam en adres. + + De leerling schrijft waarom hij juist op deze oproep reageert. - o De leerling vertelt hoe hij er uitziet. - o Doelgerichtheid De tekst maakt voldoende duidelijk wat van de lezer wordt - +o verwacht. De tekst maakt voldoende duidelijk wie en hoe de leerling is. O +o Publieksgerichtheid De leerling geeft extra informatie die het voor de lezer - - duidelijker maakt wie/hoe hij is. De leerling probeert betrokkenheid van de lezer te vergroten. - - Organisatie De brief bevat een inleiding O + In de brief houdt de leerling de informatie over zichzelf O + gescheiden van andere informatie. De brief bevat een afronding. - o Formele structuur De brief bevat een min of meer conventionele aanhef. + + De brief vermeldt plaats en datum - -

27 Niveaubeschrijving is geen leerstofijn. want

28 Empirie: cognitieve vaardigheden in het schrijfproces Planning Lezen van bronnen, taak Genereren Structureren Doelen stellen Formuleren Formuleren Transcriberen Revisie Lezen van eigen tekst Evalueren Editen Herschrijven Management Monitoren Reguleren herplannen

29 Dilemma Realisme in de niveaubeschrijvingen. Moeten we niet wat meer eisen van het onderwijs? Aanwijzingen dat op sommige vaardigheden geen vooruitgang wordt geboekt in het onderwijs Niveau zou hoger kunnen onder andere omstandigheden

30 Opbouw Referentiekader referentiekader Het referentiekader kent 4 referentieniveaus. Elk niveau bevat basiskennis en -vaardigheden taal en rekenen. Je ziet in de referentieniveaus: REFERENTIEKADER 1 benodigde of na te streven kennis en vaardigheden 1F 1S 2F 2 3 hoe onderdelen aansluiten 2S 3F 4 te onderhouden kennis en vaardigheden te verdiepen kennis en vaardigheden 3S Algemeen maatschappelijk niveau 4F 4S per niveau een opklimmende moeilijkheidsgraad in basiskennis Drempels en vaardigheden.

31

32 filmpje Jos Letschert (

33 Vraag 1: hoeveel niveaus te bepalen?

34 Vier drempels, vier niveaus VWO-WO E2 4F MBO4/HAVO-HBO 3F VO1-VO2 2F PO-VO 1F

35 Op elke drempel, twee niveaus E2 E1 VO1-VO2 2F PO-VO 1F 2F

36 Op elke drempel: twee niveaus VWO-WO E2 4F MBO4/HAVO-HBO 3F 4F VO1-VO2 2F 3F PO-VO 1F 2F 1F 2F 3F 4F

37 Referentiekader REFERENTIEKADER 1 1 ste referentieniveau voorstellen basiskennis en basisvaardigheden voor taal en rekenen einde basisschool. 1F 2 1S 2F 3 2S 3F 4 3S 4F Algemeen maatschappelijk niveau Drempels fundamenteel niveau 4S 2F wat je als burger moet kunnen in de maatschappij.

38 Referentiekader fundamenteelniveau 1F -einde basisonderwijs -nodig voor instroom in bb een kb van vmbo. streefniveau 1S -einde basisonderwijs (12 jaar) - nodig voor instroom in theoretische of gemengde leerweg vmbo en voor havo/vwo. fundamenteelniveau 2F -einde vmbo bb en kb -wat je als burger moet kunnen in de maatschappij.

39 Referentiekader Voordelen van referentiekader efficiëntere en effectievere onderwijsprogramma's inhouden in diverse sectoren sluiten beter aan (voorkomen herhalingen, of erger, hiaten) duidelijker wat uw leerlingen moeten kennen en kunnen er is 1 kader met 1 taal voor alle sectoren handvat om taal- en rekenbeleid op uw school opnieuw te doordenken. voor het vervolgonderwijs is eenvoudiger vast te stellen waar remediëring nodig, onderhoud volstaat, doorgewerkt kan worden richting beoogde eindniveau.

40 Niveaubepaling Voorbeeld: schrijven

41 Advertentie Smikkelrepen SPAAR VOOR EEN GRATIS WKD- CASSETTE!! Dit moet je doen: Op de wikkels van de repen zit 1 spaarpunt. Spaar 10 punten en stuur deze in een voldoende gefrankeerde envelop naar: Smikkel Spaaractie, Postbox 3333, 1273 Etten-Leur, Nederland.

42 Communicatieve Situatie Je hebt 8 punten bij elkaar gespaard, maar nu kun je nergens meer repen met punten vinden. Op de repen in de winkels zit geen spaarpunt meer, hoewel het nog geen 31 mei is. Je hebt je 10 punten dus niet bij elkaar kunnen krijgen. Toch wil je zo n cassette hebben. Je stuurt daarom je 8 punten op en doet er twee hele wikkels zonder punt bij.

43 Opdracht Schrijf een briefje dat je meestuurt met de punten en de wikkels. Vertel waarom je geen tien punten kunt opsturen. Overtuig de firma Smikkel ervan dat jij die muziekcassette wilt ontvangen en dat jij er niets aan kunt doen dat je geen tien punten hebt. Zorg ervoor dat je jou de muziekcassette toch sturen! Schrijf daarna de envelop.

44 Tekst 1 Beste medewerkers, Ik heb nu 8 punten voor de cassette, maar ik kan de andere twee niet meer krijgen. Ik koop nu nog wel repen, maar er zit geen spaarzegel bij. Daarom stuur ik deze twee wikkels ook mee met de 8 punten. Ik hoop dat ik wel een cassette kan krijgen.

45 Tekst 2 Geachte virma smikkel Ik heb heden geen tien zegels kunnen krijgen. Maar ik wil wel een WKD muziekcassette hebben. Ik heb ze niet kunnen mee sturen, want ik had er te weinig van, en de datum was al voorbij. Zou u dan mij als nog een WKD muziekcassette willen sturen? de Hr. Frank

46 Tekst 3 Aan de firma smikkel Hallo ik heb geen 10 punten maar 8. Die punten + twee wikkels stuur ik op. maar kan ik dan nog zo n muziekcassette krijgen. Zo ja stuur hem dan zo snel mogelijk op.

47 Tekst 4 Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen. Ik zou gaan sparen voor zo n gratis cassette en ik had al 8 wikkels gespaard maar toen ik weer een reep kocht zat er geen punt meer bij. Maar het was nog geen 31 mei. Dus is het jullie fout. En heb ik maar 2 wikkels zonder punten in de envelop gedaan. Zoals ik al schreef dat het jullie fout is kan ik naar de rechter gaan als jullie de cassette niet opsturen. Afz. Jackelien

48 Omar (12); Versie 1 Maandag 7 april Geachte medewerkers van het bedrijf Smikkel, Ik deed mee aan de spaaractie van Smikkel om twee bioscoopkaartjes te winnen. Na een tijdje had ik al acht punten gespaard. Na een tijdje kon ik geen Smikkelreep meer vinden waar een spaarpunt op zat. Ik ging elke snoepwinkel af waar ze een Smikkelreep verkochten, maar ik heb helemaal niks gevonden! Dus hierbij geef ik u twee wikkels zonder spaarpunt erop om te bewijzen dat ik wel tien repen heb gegeten. Ik hoop dat u mij kunt helpen door alsnog de bioscoopkaartjes te geven. Ik hoop dat u mijn probleem snapt. Hoogachtend, Omar van der Veen, etc.

49 Omar s herschreven brief maandag 14 april 2003 Geachte medewerkers van het bedrijf Smikkel, Ik las over de spaaractie van Smikkel dat je twee bioscoopkaartjes kan winnen als je tien punten wint. Daarom deed ik eraan mee en na een tijdje had ik al 8 punten behaald! Vol vreugde ging ik naar een snoepwinkel waar ze Smikkelrepen verkochten, maar ik heb helemaal geen enkele reep gevonden met een spaarpunt erop! Dus toen dacht ik dat de actie al voorbij was, maar dat kan natuurlijk niet, omdat de actie loopt tot 15 april! Toen ging ik naar een andere winkel maar daar was het ook niet en toen ik heel wat winkels langs was gegaan dacht ik eraan om twee wikkels zonder spaarpunt te kopen en u een brief schrijven om u uit te leggen dat ik er alles aan gedaan heb om tien punten te verzamelen. In deze brief vindt u ook de twee wikkels zonder spaarpunten en de wikkels met spaarpunten om u te bewijzen dat ik wel tien repen heb gekocht. Ik hoop dat u mijn probleem snapt en dat u me kan helpen met mij probleem. Is het mogelijk dat u mij nog twee bioscoopkaartjes kan opsturen?

50

51 Opbouw referentieniveaus taal Referentieniveaus taal vier fundamentele niveaus niveaus hebben een opklimmende moeilijkheidsgraad elk fundamenteel niveau omvat het voorgaande niveau bij behalen van een fundamenteel niveau is het volgende niveau het streefniveau. Taaldomeinen Mondelinge taalvaardigheid Leesvaardigheid Schrijfvaardigheid Begrippenlijst en taalverzorging.

52 Structuur van een domein Taken (ca drie categorieën) Kenmerken van taakuitvoering: schrijven Doelgericht Lezersgericht Samenhang Woordgebruik Spelling, interpunctie, grammatica Leesbaarheid (optisch)

53 Referentieniveaus taal

54

55 Opbouw referentieniveaus rekenen Referentieniveaus rekenen twee van elkaar te onderscheiden kwaliteiten fundamentele kwaliteiten: richten zich op basale kennis en inzichten en op een meer toepassinggerichte benadering van rekenen streefkwaliteiten: bereiden al voor op de meer abstracte wiskunde elke kwaliteit (fundamenteel en streef) heeft drie niveaus er is geen 4 e niveau voor rekenen: dat is wiskunde. Rekendomeinen Getallen Meten en Meetkunde Verhoudingen Verbanden.

56 Referentieniveaus rekenen

57

58 7 oktober 2009 Referentiekader taal en rekenen Brief over referentiekader van bewindslieden aan Tweede Kamer Hoofdpunten uit de brief Referentiekader taal en rekenen per in wetgeving referentieniveaus 1F en 1S bij kerndoelen (po en so) opgenomen Ondersteuning door Projectbureau Kwaliteit OCW heeft invoeringsplannen per sector, gewerkt wordt o.a. aan: afstemming tussendoelen en leerlingvolgsystemen op refentieniveaus additioneel materiaal en leeswijzers op basis van referentieniveaus (uitgevers) verbetering van overgang po-vo (PO- en VO-raad, AVS en Cito).

59

60 Referentiekader Wat gaat u merken van het referentiekader? leerlijnen, tussendoelen, leerlingvolgsystemen en toetsen worden afgestemd op referentiekader uitgevers maken additioneel materiaal en leeswijzers op basis van referentieniveaus in vo: alle leerlingen moeten een rekentoets afleggen (onderdeel van eindexamen) hulp en ondersteuning via verschillende steunpunten.

61 Aanbevelingen Invoering Regionaal niveau: werkgroepen Nationaal niveau Nieuwe eindtermen etc. Monitor leerwinst In alle sectoren invoeren, met passend eindexamen programma

62 Tenslotte: Aanbevelingen Verbeteren van taalzorg Conventies: Leerlingen schrijven waarschijnlijk meer dan vroeger (hyves, msn, blogs); wereld van het geschreven woord is een informele wereld geworden: nieuwe conventies. Nieuwe conventies gelden niet in het formele schooltaalverkeer Er wordt teveel geschreven op school zonder zorg Onverzorgde teksten zouden niet geaccepteerd moeten worden Teksten die nietgelezenkunnenworden(vinkje!), moeten niet als taak opgegeven worden (beter schrijven door minder opdrachten). Meer onderwijstijd voor Nederlands (1972: havo 4 en

63 BOVO activiteiten Overleg over groei van leerlingen aan de hand van Referentiekader Uitwisselen van produkten, gesprek over kwaliteit, opbouwen van gemeenschappelijk referentiekader (wat mogen we verwachten) Samen kijken naar wat voor taken leerlingen naar behoren kunnen vervullen op welk moment Indachtig het zeer grillige verloop van ontwikkeling! (Verheyden, 2010) Van tijd tot tijd gemeenschappelijke proefnemingen (bijvoorbeeld de smikkelcasus)

64

65

66 Referentiekader Meer informatie? actuele informatie voor alle sectoren over het referentiekader. U kunt zich daar abonneren op nieuwsberichten. spefieke informatie taal en rekenen voor primair onderwijs. beleidsinformatie over taal en rekenen. Ria van de Vorle

67 Dank u wel! G.C.W.Rijlaarsdam@uva.nl

68 Opgaven Niveau 1F Niveau 2F Weet jij waar mijn andere handschoen is? goed goed Mijn vaders hoed staat hem heel goed. goed goed De verkoudheid gaat maar niet over. goed goed Ik heb nog wel een ideetje goed goed Mijn schildpad heet Stoffel. goed goed Schrijf de adressen van de nieuwe leden even op. goed goed In elke dierentuin kun je zebra s zien. goed goed De laatste jaren hebben wij leuke vakanties gehad. matig goed Mijn zilveren armband is nu al twee maanden zoek. matig goed Er staan rieten stoelen op het terras. matig goed Wat wil je liever: een chocolaatje of een appel? matig goed Dit is een enorme stommiteit. matig goed Mijn zus is morgen jarig, ze wordt achttien jaar. matig goed Dit kun je het beste met een katoenen doek schoonmaken. onvoldoende goed Op woensdag gaan we 's middags altijd zwemmen onvoldoende goed Bij helder weer kun je 's nachts veel sterren zien. onvoldoende goed Opstaan is voor mij 's maandags het moeilijkst. onvoldoende goed Dictees zijn niet altijd eenvoudig. onvoldoende matig Komen jullie allen op mijn verjaardag? onvoldoende matig Toen het schip verging, kwam de redding voor velen te laat. onvoldoende matig Mijn zusje kreeg een ijsje met een parapluutje onvoldoende matig

filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/)

filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/) SLO oktober 2009 filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/) Achtergrond Nederland heeft een goed onderwijssysteem. Maar, er is maatschappelijke zorg over de kwaliteit van het reken- en taalonderwijs.

Nadere informatie

Niveaubeschrijvingen taal. Werkgroep Taal

Niveaubeschrijvingen taal. Werkgroep Taal Niveaubeschrijvingen taal Werkgroep Taal Opdracht.verwarring 1. drempels 2. niveaubeschrijvingen 3. doorlopende leerlijnen 4. verhoging van niveau l Of: de basis voor nieuw beleid in tien dagen Enige achtergronden

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen

Doorlopende leerlijnen Huub van den Bergh Departement Nederlands (UU) ILO (UvA) Ideaal! Ketenverantwoordelijkheid Opdracht.verwarring: 1. Drempels 2. Niveaubeschrijvingen 3. Doorlopende leerlijnen 4. Verhoging van niveau Uitgangspunten:

Nadere informatie

Schrijven moeilijk? Leuk! Gert Rijlaarsdam

Schrijven moeilijk? Leuk! Gert Rijlaarsdam Schrijven moeilijk? Leuk! Gert Rijlaarsdam Hoe maken we ervaar de tekst lessen? Kijkje in de keuken Hoe maken we ervaar het eerst lessen? Genre: betogende tekst Wat heb ik al aan materiaal Een leuke toets

Nadere informatie

Informatiebijeenkomsten Referentieniveaus Steunpunt PO

Informatiebijeenkomsten Referentieniveaus Steunpunt PO Referentiekader Informatiebijeenkomsten Referentieniveaus Steunpunt PO steunpuntpo@poraad.nl 030-3100940 Inhoud Aanleiding tot de referentieniveaus Wat zijn referentieniveaus? Voordelen referentieniveaus

Nadere informatie

Referentiekaders. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2. Station en de referentiekaders 6

Referentiekaders. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2. Station en de referentiekaders 6 Referentiekaders Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2 Station en de referentiekaders 6 1 Doorlopende leerlijnen Taal en Rekenen (Commissie Meijerink) Een beknopte samenvatting/ de belangrijkste

Nadere informatie

NOT 24 januari 2013 Taal en rekenen, de basis versterkt! Ria van de Vorle (SLO)

NOT 24 januari 2013 Taal en rekenen, de basis versterkt! Ria van de Vorle (SLO) NOT 24 januari 2013 Taal en rekenen, de basis versterkt! Ria van de Vorle (SLO) Inhoud: taal en rekenen de basis versterkt! Wat vooraf ging Wat zijn referentieniveaus? Referentieniveaus taal Referentieniveaus

Nadere informatie

De Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012

De Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012 De Referentieniveaus Taal BAVO Eemlanden 14 maart 2012 2 Wat komt aan de orde? Aanleiding tot de referentieniveaus Wat zijn referentieniveaus? Status en ontwikkelingen rond de referentieniveaus Referentieniveaus

Nadere informatie

Werken aan onderwijskwaliteit. Referentieniveaus Taal. Mienke Droop, Heleen Strating, EN Gert Gelderblom, PO-Raad

Werken aan onderwijskwaliteit. Referentieniveaus Taal. Mienke Droop, Heleen Strating, EN Gert Gelderblom, PO-Raad Werken aan onderwijskwaliteit met de Referentieniveaus Taal Mienke Droop, Heleen Strating, EN Gert Gelderblom, PO-Raad Taal Invoeren van referentieniveaus leidt tot verlaging van het niveau, omdat men

Nadere informatie

Kennismaken met de Referentieniveaus voor Taal en Rekenen in het primair onderwijs Suggesties voor bespreking in het team

Kennismaken met de Referentieniveaus voor Taal en Rekenen in het primair onderwijs Suggesties voor bespreking in het team Kennismaken met de Referentieniveaus voor Taal en Rekenen in het primair onderwijs Suggesties voor bespreking in het team In 2008 zijn in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Nadere informatie

Leren in het platte vlak: taalonderwijs van punten langs lijnen naar ruimte

Leren in het platte vlak: taalonderwijs van punten langs lijnen naar ruimte 10/5/10 1 Leren in het platte vlak: taalonderwijs van punten langs lijnen naar ruimte NDN-lenteconferentie 2010: Kwaliteitszorg voor taal door leerlijnen, Antwerpen, 7 mei 2010 Kees de Glopper Expertisecentrum

Nadere informatie

Bijeenkomst Taalweb Referentieniveaus

Bijeenkomst Taalweb Referentieniveaus Referentiekader Bijeenkomst Taalweb 14-11-11 Referentieniveaus Steunpunt PO steunpuntpo@poraad.nl 030-3100940 Referentieniveaus Domeinen taalvaardigheid Mondelinge taalvaardigheid gesprekken luisteren

Nadere informatie

Rekenen van groep 8 naar de brugklas. Herfst, 2012 Bert Claessens (HAN)

Rekenen van groep 8 naar de brugklas. Herfst, 2012 Bert Claessens (HAN) Rekenen van groep 8 naar de brugklas Herfst, 2012 Bert Claessens (HAN) Inhoud Wat vertellen leerkrachten en leraren ons? Wat vertellen de resultaten van leerlingen ons? Wat vertellen de leerlingen ons?

Nadere informatie

Referentieniveaus taal en rekenen Primair onderwijs

Referentieniveaus taal en rekenen Primair onderwijs Referentieniveaus taal en rekenen Primair onderwijs Overeenkomsten OGW - HGW Cyclisch ambitieuze doelen stellen en evalueren: Welke leerlijnen liggen er onder jullie onderwijs? Doorgaande leerlijnen? Uitgaan

Nadere informatie

Voorstel taal- en rekenbeleid [school]

Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Inleiding Landelijk Op 27 april 2010 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel 'Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen' aangenomen. Het wetsvoorstel treedt op 1 augustus 2010 in werking. De kern van

Nadere informatie

Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee?

Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee? Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee? 20 november 2012 Els Loman en Aafke Bouwman 2 Inhoud workshop 1. Waarom Referentieniveaus? 2. Wat zijn Referentieniveaus? 3. Wat zijn de actuele ontwikkelingen?

Nadere informatie

05-02-2013. 1 Doorlopende toetslijn Nederlandse taal en rekenen TAAL EN REKENEN IN EXAMINERING ONDERWERPEN

05-02-2013. 1 Doorlopende toetslijn Nederlandse taal en rekenen TAAL EN REKENEN IN EXAMINERING ONDERWERPEN TAAL EN REKENEN IN EXAMINERING Vmbo conferentie Nijkerk 31 januari 2013 André Coenders Maaike Beuving ONDERWERPEN 1 Doorlopende toetslijn Nederlandse taal en rekenen 2 Invoering referentieniveaus examen

Nadere informatie

Referentieniveaus en doorlopende leerlijnen VO-MBO. Jan van Weerden Hoofd Research POVO

Referentieniveaus en doorlopende leerlijnen VO-MBO. Jan van Weerden Hoofd Research POVO Referentieniveaus en doorlopende leerlijnen VO-MBO Jan van Weerden Hoofd Research POVO Overzicht Referentieniveaus: aanleiding Doorlopende leerlijnen DLL De diagnostische toetsen Vooronderzoek: opzet en

Nadere informatie

Referentieniveaus Nederlandse taal

Referentieniveaus Nederlandse taal Referentieniveaus Nederlandse taal Congres ThiemeMeulenhoff Ede 2 februari 2012 Zorg over taal en rekenen Pabo-studenten: onvoldoende taal- en rekenvaardig Internationale onderzoeken: voorzichtige neerwaartse

Nadere informatie

Passende Perspectieven. Els Loman

Passende Perspectieven. Els Loman Passende Perspectieven Els Loman Doelen Kennismaken met Passende Perspectieven. www.passendeperspectieven.slo.nl Verkennen hoe je onderwijs op maat vorm kunt geven met Passende Perspectieven. 2 Leren en

Nadere informatie

Taal en rekenen ook in het praktijkonderwijs Passende Perspectieven. Flitsbijeenkomst januari 2012 Steunpunt Taal & Rekenen vo Els Leenders

Taal en rekenen ook in het praktijkonderwijs Passende Perspectieven. Flitsbijeenkomst januari 2012 Steunpunt Taal & Rekenen vo Els Leenders Taal en rekenen ook in het praktijkonderwijs Passende Perspectieven Flitsbijeenkomst januari 2012 Steunpunt Taal & Rekenen vo Els Leenders SLO en leerplannen Het referentiekader taal en rekenen Opbouw

Nadere informatie

ARTIKEL. Anneke Notenboom

ARTIKEL. Anneke Notenboom KENNISMAKEN MET DE REFERENTIENIVEAUS voor Rekenen ARTIKEL Rekenbeleid Anneke Notenboom Kennismaken met de Referentieniveaus voor Rekenen In 2008 zijn in opdracht van OCW referentieniveaus voor taal en

Nadere informatie

Diagnostische toetsen. Doorlopende leerlijnen Taal en Rekenen. toetsen bij referentieniveaus

Diagnostische toetsen. Doorlopende leerlijnen Taal en Rekenen. toetsen bij referentieniveaus Diagnostische toetsen Doorlopende leerlijnen Taal en Rekenen toetsen bij referentieniveaus Jan.vanWeerden@cito.nl Hoofd Research PO-VO Ruud.Alers@cito.nl Manager VO Overzicht presentatie Welke toetsen

Nadere informatie

Doorgaande leerlijn taal voor alle kinderen. Els Loman

Doorgaande leerlijn taal voor alle kinderen. Els Loman Doorgaande leerlijn taal voor alle kinderen Els Loman Doelen Verdieping in de inhouden van de domeinen van taal van de referentieniveaus www.taalenrekenen.nl 2 Waar Wil Je Heen? Alice kwam bij een tweesprong.

Nadere informatie

14 Vragen en antwoorden

14 Vragen en antwoorden - Kennismaken met de Referentieniveaus voor Taal en Rekenen in het primair onderwijs 14 Vragen en antwoorden In 2008 zijn in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap referentieniveaus

Nadere informatie

Referentieniveaus en leesbevordering voor zwakke lezers

Referentieniveaus en leesbevordering voor zwakke lezers Referentieniveaus en leesbevordering voor zwakke lezers Lezing voor studiedag Pro Biblio Guuske Ledoux Kohnstamm Instituut Universiteit van Amsterdam 15 september 2011 Inhoud Kenmerken referentieniveaus

Nadere informatie

najaar 2010 Bijeenkomst steunpunt taalenrekenenvo Freudenthal Instituut

najaar 2010 Bijeenkomst steunpunt taalenrekenenvo Freudenthal Instituut najaar 2010 Bijeenkomst steunpunt taalenrekenenvo Freudenthal Instituut Waarom? de aanleiding Wie gaat wat doen? wiskunde of schoolbreed Rol van de docent Wat ga je inzetten? materialen, ook ict Doelgroepen,

Nadere informatie

Taal- en rekenbeleid op het Valuascollege

Taal- en rekenbeleid op het Valuascollege Taal- en rekenbeleid op het Valuascollege 1 Meer aandacht voor taal en rekenen 2 Invoering referentieniveaus 2.1 Referentiekader 2.2 Voordelen van het werken met referentieniveaus 2.3 Overzicht eindniveaus

Nadere informatie

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 TAAL EN REKENEN VAN BELANG toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 INHOUD Inleiding... 5 Hoofdstuk 1 Resultaten VMBO in de regio Den Haag... 7 1.1 Totaal overzicht van de afgenomen

Nadere informatie

Naar een referentieniveau Nederlandse taal voor het primair onderwijs

Naar een referentieniveau Nederlandse taal voor het primair onderwijs Ronde 2 Harry Paus & Anita Oosterloo SLO, Enschede Contact: H.Paus@slo.nl A.Oosterloo@slo.nl Naar een referentieniveau Nederlandse taal voor het primair onderwijs 1. Inleiding De commissie Meijerink heeft

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - havo/vwo) 2011

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - havo/vwo) 2011 Doorlopende leerlijnen Nederlands ( - havo/vwo) 2011 De samengevatte kerndoelen en eindtermen in samenhang met de referentieniveaus taal Domein 1. Leesvaardigheid Nr. 4: Informatie achterhalen in informatieve

Nadere informatie

Eindtoets & Overgang PO-VO.

Eindtoets & Overgang PO-VO. Eindtoets & Overgang PO-VO Welkom Aanwezige organisaties IEP toets Route 8 Centrale Eindtoets Programma Doel en functie van bijeenkomst Korte terugblik op schooljaar 2014-2015 Verduidelijking rondom (nieuwe)

Nadere informatie

Referentieniveaus rekenen en de overgang van po naar vo. Probleemloos de brug over 16 november 2011 Monica Wijers

Referentieniveaus rekenen en de overgang van po naar vo. Probleemloos de brug over 16 november 2011 Monica Wijers Referentieniveaus rekenen en de overgang van po naar vo Probleemloos de brug over 16 november 2011 Monica Wijers Tafelweb Trek lijntjes tussen sommen die bij elkaar horen en leg uit wat ze met elkaar

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - vmbo) 2011

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - vmbo) 2011 Doorlopende leerlijnen Nederlands ( - vmbo) 2011 De samengevatte kerndoelen en eindtermen in samenhang met de referentieniveaus Domein 1. Leesvaardigheid Nr. 4: Informatie achterhalen in informatieve en

Nadere informatie

Basis Werkwoordspelling

Basis Werkwoordspelling Basis Werkwoordspelling Basis Werkwoordspelling is een programma voor het leren schrijven van de werkwoordsvormen. Doelgroepen Basis Werkwoordspelling Het programma Basis Werkwoordspelling is bedoeld voor

Nadere informatie

Cyclisch in deze context houdt naar ons idee in dat de schoolleider (of locatieleider) degene is die

Cyclisch in deze context houdt naar ons idee in dat de schoolleider (of locatieleider) degene is die AAN DE SLAG MET TAAL EN REKENEN In deze brochure geven we een toelichting op de werkwijze zoals we die voorgesteld hebben op de conferentie Aan de slag met Taal en Rekenen van 5 november 2009 in Groningen.

Nadere informatie

CONFERENTIE DOORLOPENDE LEERLIJNEN TAAL EN REKENEN

CONFERENTIE DOORLOPENDE LEERLIJNEN TAAL EN REKENEN CONFERENTIE DOORLOPENDE LEERLIJNEN TAAL EN REKENEN Naar een doorlopende toetslijn 9, 21 en 29 november Jan Kastelein/Maaike Beuving, CvE ONDERWERPEN 1 Uitgangspunten doorlopende leerlijn taal en rekenen

Nadere informatie

Product Informatie Blad - Taaltoets

Product Informatie Blad - Taaltoets Product Informatie Blad - Taaltoets PIB150-2010-Taaltoets Context In opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de Commissie Meijerink onderzoek gedaan naar wat leerlingen

Nadere informatie

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door

Nadere informatie

Toetsen schrijfvaardigheid aan het einde van het (speciaal) basisonderwijs

Toetsen schrijfvaardigheid aan het einde van het (speciaal) basisonderwijs Ronde 6 Karin Heesters Cito, unit PO/VO Contact: karin.heesters@cito.nl Toetsen schrijfvaardigheid aan het einde van het (speciaal) basisonderwijs 1. Inleiding In het kader van het project Periodieke Peiling

Nadere informatie

Passende Perspectieven taal en rekenen. Els Loman

Passende Perspectieven taal en rekenen. Els Loman Passende Perspectieven taal en rekenen Els Loman Doelen Kennismaken met Passende Perspectieven. Verkennen hoe je onderwijs op maat vorm kunt geven met Passende Perspectieven. 2 Maken van inhoudelijke keuzes

Nadere informatie

Taal en Rekenen - Wat gebeurt er allemaal? Btg MEI 23 april 2010. Rianne Reichardt

Taal en Rekenen - Wat gebeurt er allemaal? Btg MEI 23 april 2010. Rianne Reichardt Taal en Rekenen - Wat gebeurt er allemaal? Btg MEI 23 april 2010 Rianne Reichardt Wet- en regelgeving Taal- en rekenniveau omhoog Invoering referentiekader Meijerink Invoering centrale examinering taal

Nadere informatie

Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten

Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten Programma Invoering van referentieniveaus en rekentoetsen in het onderwijs. Wat zijn ernstige rekenproblemen

Nadere informatie

Toewijzing en invoering Referentiekader Taal en Rekenen Een evenwichtige ambitie

Toewijzing en invoering Referentiekader Taal en Rekenen Een evenwichtige ambitie Toewijzing en invoering Referentiekader Taal en Rekenen Een evenwichtige ambitie 1. Referentiekader: onderdeel van breed taal en rekenbeleid Met de referentieniveaus taal en rekenen maken we de niveaus

Nadere informatie

Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie. Opbrengsten ontwikkelsessie 5. Wat zijn bouwstenen?

Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie. Opbrengsten ontwikkelsessie 5. Wat zijn bouwstenen? Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie Wat hebben onze leerlingen nodig om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn én met zelfvertrouwen in het leven staan?

Nadere informatie

Leerlijnen en referentieniveaus. SBO-studiedag 11 november 2011 Els Leenders

Leerlijnen en referentieniveaus. SBO-studiedag 11 november 2011 Els Leenders Leerlijnen en referentieniveaus SBO-studiedag 11 november 2011 Els Leenders Wat gaan we doen? Inzicht in de referentieniveaus Een opdracht voor schrijven Wat doet Passende perspectieven? De keuze voor

Nadere informatie

Taalontwikkelend lesgeven en het referentiekader taal

Taalontwikkelend lesgeven en het referentiekader taal Taalontwikkelend lesgeven en het referentiekader taal Weblecture LEONED Utrecht 14 november 2012 Bart van der Leeuw, SLO Taalontwikkelend lesgeven en het referentiekader taal Inhoudsopgave van het college

Nadere informatie

Tweede meting: een indicatie van leerprestaties in termen van het referentiekader

Tweede meting: een indicatie van leerprestaties in termen van het referentiekader Cito Primair onderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs Meting taal en rekenen 2010 Tweede meting: een indicatie van leerprestaties in termen van het referentiekader Meting taal en rekenen

Nadere informatie

Referentieniveaus Rekenen Kansen met perspectief, ook voor zwakkere rekenaars

Referentieniveaus Rekenen Kansen met perspectief, ook voor zwakkere rekenaars Referentieniveaus Rekenen Kansen met perspectief, ook voor zwakkere rekenaars Anneke Noteboom (SLO) Gea Spaans (PO-Raad) Tijn Bloemendaal (HCO) Steunpuntpo@poraad.nl Inhoud Wensen en verwachtingen Aanleiding

Nadere informatie

Kunnen leerlingen wat ze moeten kunnen?

Kunnen leerlingen wat ze moeten kunnen? Kunnen leerlingen wat ze moeten kunnen? Onderzoek naar de doorlopende leerlijn op het gebied van werkwoordspelling Marjolein van der Horst, Huub van den Bergh & Jacqueline Evers-Vermeul In dit onderzoek

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 293 Primair Onderwijs 31 289 Voortgezet Onderwijs Nr. 5 BRIEF VAN DE MINISTER EN STAATSSECRETARISSEN VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan

Nadere informatie

Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica.

Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica. Basis Werkwoordspelling Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica. Basis Werkwoordspelling is een programma voor het leren

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond bovenbouw

Agenda onderwijsavond bovenbouw Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen

Nadere informatie

Methodeanalyse Talent

Methodeanalyse Talent Methodeanalyse Talent Wij hebben gekozen voor de methode Talent. Voornamelijk omdat Tessa en Wouter er veel mee hebben gewerkt. Wouter en Tessa hebben wel hele verschillende ervaringen met de methode.

Nadere informatie

In het vervolg beperken wij ons tot wat met taal te maken heeft.

In het vervolg beperken wij ons tot wat met taal te maken heeft. Pagina 1 van 12 Station en de referentieniveaus De vraag hoe de methode Station omgaat met de referentieniveaus wordt in deze toelichting beantwoord. We geven hierin aan hoe de methode aansluit op die

Nadere informatie

basiscursus rekenen eerste bijeenkomst woensdag 3 oktober 2012 vincent jonker

basiscursus rekenen eerste bijeenkomst woensdag 3 oktober 2012 vincent jonker basiscursus rekenen eerste bijeenkomst woensdag 3 oktober 2012 vincent jonker great barrier reef in 27 jaar gehalveerd maak een grafiek van 1980 tot 2040 New York Wheel Programma in vijf bijeenkomsten

Nadere informatie

LESSTOF. Werkwoordspelling 3F

LESSTOF. Werkwoordspelling 3F LESSTOF Werkwoordspelling 3F INHOUD INLEIDING... 3 DOELGROEP... 5 STRUCTUUR... 5 INHOUD... 7 Lesstof Werkwoordspelling 3F 2 INLEIDING Muiswerkprogramma s zijn slimme interactieve leermiddelen voor het

Nadere informatie

Product Informatie Blad - Taaltoets

Product Informatie Blad - Taaltoets Product Informatie Blad - Taaltoets PIB150-2010-Taaltoets Context In opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de Commissie Meijerink onderzoek gedaan naar wat leerlingen

Nadere informatie

GEMEENSCHAPPELIJKE VISIEONTWIKKELING OP LEESONDERWIJS

GEMEENSCHAPPELIJKE VISIEONTWIKKELING OP LEESONDERWIJS AANSLUITING PO-VO ONTWIKKELING/ DIFFERENTIATIE GEMEENSCHAPPELIJKE VISIEONTWIKKELING OP LEESONDERWIJS Dit document bevat de procesbeschrijving van de leergemeenschap taal uit de ketenverbinding van Openbaar

Nadere informatie

Achtergrond onderzoeksvraag 1

Achtergrond onderzoeksvraag 1 Achtergrond onderzoeksvraag 1 1. Kerncurriculum en keuzedelen voor school en leerling Wij pleiten voor een vaste basis van kennis en vaardigheden die zich beperkt tot datgene wat alle leerlingen ten minste

Nadere informatie

Drentse Onderwijsmonitor 2014

Drentse Onderwijsmonitor 2014 Drentse Onderwijsmonitor 2014 9 de editie Imke Oosting CMO Groningen Wat is de Drentse onderwijsmonitor? In beeld brengen van onderwijspositie en prestaties van Drentse leerlingen Van basisschool tot en

Nadere informatie

Mieneke Langberg, Nina Boswinkel, SLO Hannelore Veltman, KPC Groep

Mieneke Langberg, Nina Boswinkel, SLO Hannelore Veltman, KPC Groep Mieneke Langberg, Nina Boswinkel, SLO Hannelore Veltman, KPC Groep Programma Korte kennismaking Toelichting doel van Passende perspectieven Over welke leerlingen hebben we het? Keuzes in doelen Inzet van

Nadere informatie

Enkele rekenexperts, docenten en andere betrokkenen. Rekentoetswijzercommissie voortgezet onderwijs. Expertmeeting rekentoetsen vo

Enkele rekenexperts, docenten en andere betrokkenen. Rekentoetswijzercommissie voortgezet onderwijs. Expertmeeting rekentoetsen vo Uitnodiging Aan Enkele rekenexperts, docenten en andere betrokkenen Van Rekentoetswijzercommissie voortgezet onderwijs Datum 16 maart 2011 Agenda Expertmeeting rekentoetsen vo Datum overleg 12 april 2011

Nadere informatie

training rekenspecialist Amarantis Bijeenkomst 1, 10 april 2012 Monica Wijers Freudenthal Instituut

training rekenspecialist Amarantis Bijeenkomst 1, 10 april 2012 Monica Wijers Freudenthal Instituut training rekenspecialist Amarantis Bijeenkomst 1, 10 april 2012 Monica Wijers Freudenthal Instituut Rekenen als voorafje Rekenen sommen 1 Rekenen sommen 2 Welke weet u meteen? 12 x 12 412 + 99 Rekenen

Nadere informatie

Rotterdam, februari 2013 Betreft: Verandering invoering nieuwe eisen m.b.t. Nederlands en rekenen. Geachte ouders/verzorgers en leerlingen,

Rotterdam, februari 2013 Betreft: Verandering invoering nieuwe eisen m.b.t. Nederlands en rekenen. Geachte ouders/verzorgers en leerlingen, Postbus 57613 3008 BP Rotterdam Aan de ouders/verzorgers en leerlingen van CSG Calvijn Rotterdam, februari 2013 Betreft: Verandering invoering nieuwe eisen m.b.t. Nederlands en rekenen Bezoekadres Centrale

Nadere informatie

Spelling Werkwoorden. Doelgroep Spelling Werkwoorden. Omschrijving Spelling Werkwoorden

Spelling Werkwoorden. Doelgroep Spelling Werkwoorden. Omschrijving Spelling Werkwoorden Spelling Werkwoorden Spelling Werkwoorden is een programma voor het leren schrijven van de werkwoordsvormen. Deze module behandelt de spelling van infinitief, tegenwoordige tijd, verleden tijd, voltooid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 290 Vaststelling van regels over referentieniveaus voor de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen (Wet referentieniveaus Nederlandse taal

Nadere informatie

Toelichting bij de concretiseringen wiskunde in de vorm van tussendoelen voor 3 havo/vwo ctwo en SLO oktober 2010

Toelichting bij de concretiseringen wiskunde in de vorm van tussendoelen voor 3 havo/vwo ctwo en SLO oktober 2010 Toelichting bij de concretiseringen wiskunde in de vorm van tussendoelen voor 3 havo/vwo ctwo en SLO oktober 2010 Achtergrond De globale kerndoelen voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs bieden

Nadere informatie

Product Informatie Blad - Taaltoets

Product Informatie Blad - Taaltoets Product Informatie Blad - Taaltoets PIB150-2010-Taaltoets Context In opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de Commissie Meijerink onderzoek gedaan naar wat leerlingen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 31 332 Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen Nr. 12 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de

Nadere informatie

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool

Nadere informatie

LESSTOF. Werkwoordspelling 1F

LESSTOF. Werkwoordspelling 1F LESSTOF Werkwoordspelling 1F INHOUD INLEIDING... 3 DOELGROEP... 5 STRUCTUUR... 5 INHOUD... 7 Lesstof Werkwoordspelling 1F 2 INLEIDING Muiswerkprogramma s zijn slimme interactieve leermiddelen voor het

Nadere informatie

LESSTOF. Werkwoordspelling 1F

LESSTOF. Werkwoordspelling 1F LESSTOF Werkwoordspelling 1F 2 Lesstof Werkwoordspelling 1F INHOUD INLEIDING... 4 DOELGROEP... 7 STRUCTUUR... 7 INHOUD... 11 Lesstof Werkwoordspelling 1F 3 INLEIDING Muiswerkprogramma s zijn slimme interactieve

Nadere informatie

IJking referentiekader rekenen versus examenprogramma s wiskunde havo/vwo

IJking referentiekader rekenen versus examenprogramma s wiskunde havo/vwo IJking referentiekader rekenen versus examenprogramma s wiskunde havo/vwo nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling IJking referentiekader rekenen versus examenprogramma's wiskunde havo/vwo (en

Nadere informatie

LESSTOF. Werkwoordspelling 2F

LESSTOF. Werkwoordspelling 2F LESSTOF Werkwoordspelling 2F INHOUD INLEIDING... 3 DOELGROEP... 5 STRUCTUUR... 5 INHOUD... 7 Lesstof Werkwoordspelling 2F 2 INLEIDING Muiswerkprogramma s zijn slimme interactieve leermiddelen voor het

Nadere informatie

Afwijken van de methode & leerlijnen en klassenmanagement

Afwijken van de methode & leerlijnen en klassenmanagement Welkom Afwijken van de methode & leerlijnen en klassenmanagement Bijeenkomst 30 januari 2019 Presentatie door: Christa Oudejans c.oudejans@cedgroep.nl SWV Zuid Kennemerland Een aparte leerlijn binnen je

Nadere informatie

Resultaten instaptoetsen Rekenen en Nederlands 2010 Rapportage aan de Profijtscholen

Resultaten instaptoetsen Rekenen en Nederlands 2010 Rapportage aan de Profijtscholen Resultaten instaptoetsen Rekenen en Nederlands 2010 Rapportage aan de Profijtscholen Rapportage: Analyse en tabellen: 4 Februari 2011 Mariëlle Verhoef Mike van der Leest Inleiding Het Graafschap College

Nadere informatie

Rapportage. De invoering van de referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen op het havo/vwo

Rapportage. De invoering van de referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen op het havo/vwo Rapportage De invoering van de referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen op het havo/vwo In opdracht van: Het Steunpunt taal en rekenen vo i.s.m. de VO-raad en de VVVO Utrecht, januari 2011 DUO MARKET

Nadere informatie

Monitor taal en rekenen

Monitor taal en rekenen Monitor taal en rekenen Eerste meting: een indicatie van leerprestaties in termen van het referentiekader Cito Arnhem Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2009) Niets uit dit werk mag

Nadere informatie

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar 2012-2013 VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen, Johan de Witt, locatie Zusterstraat, september 2012 1 Beste ouder en/of verzorger,

Nadere informatie

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 h/v de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 h/v de betekenis

Nadere informatie

Effectieve feedback op schrijfproducten

Effectieve feedback op schrijfproducten Effectieve feedback op schrijfproducten Monica Koster Presentatie conferentie LIST en DENK! 24 maart 2017 Even voorstellen Beoordelen van schrijfvaardigheid Het belang van beoordelen Feedback voor leerkracht

Nadere informatie

Onderwerp Vooronderzoek en vrije afnames van diagnostische toetsen taal en rekenen Resultaten mbo. Kenmerk. Datum november 2009

Onderwerp Vooronderzoek en vrije afnames van diagnostische toetsen taal en rekenen Resultaten mbo. Kenmerk. Datum november 2009 Onderwerp Vooronderzoek en vrije afnames van diagnostische toetsen taal en rekenen Resultaten mbo Kenmerk Datum november 2009 Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling / KvK 09103470 1 Inleiding

Nadere informatie

Aanbevelingen grammatica BO VO

Aanbevelingen grammatica BO VO Primas Scholen Groep Aanbevelingen grammatica BO VO De BOVO-werkgroep Grammatica Basisonderwijs: Ans de Graaf, Regenboogschool Rian Janse, Primas-scholengroep (Bergpadschool) Bob Lilipaly, Perspectief-scholengroep

Nadere informatie

Product Informatie Blad Toets Engels

Product Informatie Blad Toets Engels Product Informatie Blad Toets Engels PIB-2014-Engels Context Beheersing van de Engelse taal is een belangrijk onderdeel in het Nederlandse onderwijs. In het VO is Engels één van de doorstroomrelevante

Nadere informatie

Recht op geletterd(heid)!

Recht op geletterd(heid)! Recht op geletterd(heid)! Basisvaardigheden Taal in het voortgezet onderwijs in Nederland Jan Rijkers voorzitter Centrale Directie Het Hooghuis scholengroep voortgezet onderwijs, Oss, NL CTO, Met recht

Nadere informatie

Rekenen bij Moderne Wiskunde

Rekenen bij Moderne Wiskunde Moderne Wiskunde Rekenen: een volledig doorlopende leerlijn rekenen voor alle leerjaren en alle niveaus! Rekenen bij Moderne Wiskunde 1 Verplichte rekentoets Vanaf schooljaar 2013/2014 Voor alle leerlingen

Nadere informatie

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 vmbo de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 vmbo de betekenis

Nadere informatie

Eigen vaardigheid Taal

Eigen vaardigheid Taal Eigen vaardigheid Taal Door middel van het beantwoorden van de vragen in dit blok heeft u inzicht gekregen in uw kennis en vaardigheden van de grammatica en spelling van de Nederlandse taal. In het overzicht

Nadere informatie

Hoe maak ik een instellingsexamen Nederlands? s-hertogenbosch, 27 november 2018 Charlotte Jacobs

Hoe maak ik een instellingsexamen Nederlands? s-hertogenbosch, 27 november 2018 Charlotte Jacobs Hoe maak ik een instellingsexamen Nederlands? s-hertogenbosch, 27 november 2018 Charlotte Jacobs Voorstellen/ kennismaken Examens in het MBO Centrale examens: CvTE is verantwoordelijk voor de uitvoering

Nadere informatie

Stand van zaken invoering referentieniveaus taal en rekenen

Stand van zaken invoering referentieniveaus taal en rekenen Stand van zaken invoering referentieniveaus taal en rekenen Brief aan Tweede Kamer d.d. 17 december 2014 1 Notitie n.a.v. de aanbevelingen van de commissie Bosker Rapportage Doordacht doorzetten naar een

Nadere informatie

Hoe is SmartRekenen opgebouwd?

Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Onderstaand figuur toont de opbouw van SmartRekenen: SmartRekenen 1F Instaptoets IT 2A 2F Referentieniveau Deel 1 Deel 3F Deel 2 Hoofdstuk 1 Paragraaf Eindtoets 2 Theorie

Nadere informatie

Beoordeling onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen

Beoordeling onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen Beoordeling onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen IDnummer 14.002 Naam Toets IEP Aanvrager Bureau ICE Beoordelaars Mw. G. Spaans Dhr. G. Gelderblom Datum beoordeling 16-10-2014

Nadere informatie

Teksten leren schrijven in het algemeen vormend en beroepsonderwijs. Martine Braaksma Anne Toorenaar Gert Rijlaarsdam

Teksten leren schrijven in het algemeen vormend en beroepsonderwijs. Martine Braaksma Anne Toorenaar Gert Rijlaarsdam Teksten leren schrijven in het algemeen vormend en beroepsonderwijs Martine Braaksma Anne Toorenaar Gert Rijlaarsdam Drie leersituaties op een rij En een toetje De Smikkelcasus Of: schrijfonderwijs kan

Nadere informatie

Naam afzender Straat en huisnummer Woonplaats Telefoon. Rotterdam, 16 december 2005. Smikkel BN-actie Postbus 3333 1273 KB Etten-Leur

Naam afzender Straat en huisnummer Woonplaats Telefoon. Rotterdam, 16 december 2005. Smikkel BN-actie Postbus 3333 1273 KB Etten-Leur Rotterdam, 16 december 2005 Betreft: smikkel BN-actie Geachte heer/mevrouw, Naar aanleiding van de Smikkelrepen actie willen wij graag reageren. Je kon 25 punten verzamelen om mee te doen maar tot onze

Nadere informatie

KWALITEITSKAART. Implementatie van de referentieniveaus taal en rekenen in het primair onderwijs, 12 vragen en antwoorden

KWALITEITSKAART. Implementatie van de referentieniveaus taal en rekenen in het primair onderwijs, 12 vragen en antwoorden KWALITEITSKAART Taal en rekenen (doorlopende leerlijnen) Implementatie van de referentieniveaus taal en rekenen in het primair onderwijs, 12 vragen en antwoorden PO In 2008 zijn in opdracht van het Ministerie

Nadere informatie

Werken met tussendoelen in de onderbouw

Werken met tussendoelen in de onderbouw Laura Punt 2013 Werken met tussendoelen in de onderbouw Interactief lees- en schrijfonderwijs Inhoud Het waarom en het wat van tussendoelen Aansluiting tussen po en vo Werken met tussendoelen Voorbeelden

Nadere informatie

Corine Ballering CPS September 2012

Corine Ballering CPS September 2012 Corine Ballering CPS September 2012 Het referentiekader taal en rekenen en Passende Perspectieven Leerlingen voor wie niveau 1F niet haalbaar is op 12-jarige leeftijd Leerroute 3 In gesprek 2 Verschenen

Nadere informatie

De Taalbrug: 2F van vmbo naar mbo. De doorlopende leerlijn Nederlands

De Taalbrug: 2F van vmbo naar mbo. De doorlopende leerlijn Nederlands Hoe motiveer je docenten om mee te doen? Hoe beoordeel je de vaardigheden? Hoe maak je de beschrijvingen van het rapport Over de drempels met taal werkbaar? Hoe zorg je ervoor dat leerlingen betrokken

Nadere informatie

Rapportage. De invoering van referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen in het VMBO. In opdracht van: mevrouw J. Kerkhoffs en de heer J.

Rapportage. De invoering van referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen in het VMBO. In opdracht van: mevrouw J. Kerkhoffs en de heer J. Rapportage De invoering van referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen in het VMBO In opdracht van: Contactpersoon: STICHTING PLATFORMS VMBO mevrouw J. Kerkhoffs en de heer J. de Kruijf Utrecht, november

Nadere informatie