DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: RESULTATEN VAN DE NATIONALE HNW. Januari Nick van der Meulen, MSc.

Transcriptie

1 DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: RESULTATEN VAN DE NATIONALE HNW Title BAROMETER goes here 2013 Nick van der Meulen Research Briefing #6 Januari 2014 Nick van der Meulen, MSc.

2 INDEX: HET NIEUWE WERKEN VRAGEN & ANTWOORDEN 2 Click 1. Waarom to add text is er een Het Nieuwe Werken Barometer? p Wie heeft de Barometer ingevuld? p Hoe staat men tegenover (de term) HNW? 4. Wat houdt Het Nieuwe Werken in? 5. Wie gaat er over Het Nieuwe Werken? 6. Wat levert Het Nieuwe Werken op? 7. Welke obstakels zijn er te verwachten? 8. Wat is de staat van Het Nieuwe Werken? 9. Hoe kan de overheid Het Nieuwe Werken stimuleren? p. 7 p. 8 p.12 p.13 p.17 p.19 p.25

3 WAAROM IS ER EEN HET NIEUWE WERKEN BAROMETER? 3 Click De to Nationale add text Het Nieuwe Werken Barometer heeft als doel het inzichtelijk maken van HNW in de praktijk. Overwegingen, implementatiekeuzes en ervaringen komen aan bod; de HNW Barometer kan daardoor worden gebruikt als benchmark en oriëntatie instrument. Ontwikkeld in 2010 door de Rotterdam School of Management, Novay, en het Center for People and Buildings. Ondersteund door Stichting Forum Duurzaam Werken, ECP-EPN, en de campagne 'Het Nieuwe Werken doe je zelf!'- een initiatief van Slim Werken Slim Reizen en Natuur&Milieu. Jaarlijkse metingen (onder nieuwe organisaties), tot dusverre gebaseerd op data van meer dan 300 Nederlandse organisaties. Data mag vrij worden hergebruikt onder bronvermelding. Rapporten van de HNW Barometer editie 2012 en 2011 zijn ook te vinden via de volgende QR-code:

4 WIE HEEFT DE BAROMETER INGEVULD? 4 Click De Nationale to add text HNW Barometer wordt ingevuld door één werknemer met kennis van de ontwikkeling van HNW binnen zijn/haar organisatie. Functieniveau van de respondenten: Achtergrond van de respondenten: Overig! 15%! Overig! 7%! Lijnmanagement! 6%! Hoger management! 33%! Niet! Vrijgegeven! 9%! Ondernemingsraad! 2%! Algemeen (Top) Management! 33%! Beleidsmedewerker! 18%! IT! 6%! Projectmanagement! 28%! Facilities! 13%! Human Resources! 23%!

5 TITLE PROFIEL GOES VAN HEREDE 68 DEELNEMENDE ORGANISATIES IN Click Organisatiegrootte to add text (aantal werknemers): 24% % % % >500 Leeftijd van organisatie: Aantal vestigingslocaties: 2013 < 5 jaar 12% 5-25 jaar 25% jaar 40% > 100 jaar 23% locatie 7% 2-10 locaties 40% locaties 20% > 50 locaties 33%

6 TITLE PROFIEL GOES VAN HEREDE 68 DEELNEMENDE ORGANISATIES IN Sectoren: Click to add text Consultancy! 8%! Bank- en verzekeringswezen! 6%! ICT & Media! 10%! Zakelijke dienstverlening! 14%! Onderwijs &! Onderzoek! 9%! Zorg! 10%! Other! 13%! Industrie! 2%! Transport & Logistiek! 3%! Bouwnijverheid! 2%! Overig! 6%! Overheid! 31%!

7 HOE STAAT MEN TEGENOVER (DE TERM) HET NIEUWE WERKEN? 7 Click In 2013 to add zien text we een lichte stijging van negatief sentiment ten aanzien van HNW. Tegelijkertijd zien we ook dat de term dit jaar duidelijker wordt gevonden. Stelling 1) Deze term is een hype en zal snel weer verdwijnen % % Stelling 2) Deze term is duidelijk: iedereen weet wat ermee bedoeld wordt Stelling 3) Deze term roept weerstand en/of negatieve associaties op Stelling 4) Deze term roept enthousiasme en/of positieve associaties op 36% 25% 19% 12% 39% 50%

8 TITLE WAT GOES HOUDT HEREHET NIEUWE WERKEN IN? 8 Click to add text Top 5 Componenten van Het Nieuwe Werken (in 2013) 1. Thuiswerken toestaan 2. Digitaal documenten beheer ( paperless office ) 3. Open kantooromgeving met flexibele werkplekken 4. Activiteit gericht werken (kantoorconcept) 5. Stimuleren van kennisdeling

9 COMPONENTEN VAN HET NIEUWE WERKEN 9 Click Percentage to add van textorganisaties dat een HNW component in zal voeren / in heeft gevoerd: HNW invoering nog niet afgerond! HNW invoering afgerond! 100! 90! 80! 70! 60! 50! 40! 30! 20! 10! 0! Thuiswerken toestaan! Digitaal documentbeheer (paperless)! Open, flexibele kantooromgeving! Activiteitgericht werken! Stimuleren kennisdeling! Stimuleren autonomie en verantwoordelijkheid! Resultaatgericht managen! Nieuwe IT voorzieningen! Stimuleren openheid en transparantie! Modernisatie van de kantooromgeving! Duurzaam reizen stimuleren! Duurzame verbouwing kantoor! Werken op satellietlocaties van organisatie! Nieuwe samenwerkingsvormen! Werken op externe locaties! Introductie multifunctionele/zelfsturende teams! Thuiswerken actief faciliteren!

10 COMPONENTEN VAN HET NIEUWE WERKEN 10 Click Organisaties to add text die de invoering van HNW nog niet hebben afgerond, verwachten gemiddeld 7 componenten op te nemen in het HNW concept. 7 Organisaties die de invoering van HNW hebben afgerond, hebben gemiddeld 9 componenten opgenomen in het HNW concept. 9 De verschillende componenten zijn sterk met elkaar verweven. Zo gaat bijvoorbeeld het toestaan van thuiswerken in 68% van de organisaties samen met het invoeren van nieuwe IT-voorzieningen, en gaat de open kantooromgeving met flexibele werkplekken in 93% van de organisaties samen met het toestaan van thuiswerken. Clusters van componenten geven een indicatie van HNW strategieën

11 HET NIEUWE WERKEN STRATEGIEËN 11 Click Percentage to add van textde organisaties dat een bepaalde HNW strategie volgt: HNW Duurzame strategie 10% Basiscomponenten + (onder andere) -Duurzame verbouwing van het kantoor -Duurzaam reizen stimuleren -Thuiswerken actief faciliteren (door meubilair, vergoedingen enzovoort) HNW Combinatiestrategie 23% Combineert zoveel mogelijk aspecten van de overige drie strategieën HNW Basisstrategie 45% -Open, flexibele kantooromgeving -Tijd- en Plaats onafhankelijk werken -Nieuwe IT voorzieningen -Stimuleren autonomie en verantwoordelijkheid HNW Samenwerkingsstrategie 22% Basiscomponenten + (onder andere) -Introductie van multifunctionele en zelfsturende teams -Stimuleren van kennisdeling -Nieuwe samenwerkingsvormen

12 WIE GAAT ER OVER HET NIEUWE WERKEN? 12 Click to add text In 17% van de organisaties heeft het management een duidelijke top-down visie voor wat betreft HNW. In 27% van de organisaties bestaat de implementatie uit bottom-up initiatieven van de medewerkers. Meer dan de helft van de organisaties (56%) ziet HNW echter als een gezamenlijke ontdekkingsreis zonder duidelijke eindbestemming. Organisatieonderdeel dat Het Nieuwe Werken op de agenda heeft gezet: Anders! (o.a. medewerkers)! 14%! Ondernemingsraad! IT! 3%! 3%! Facilities! 17%! (Algemeen) Management! 54%! Human! Resources! 12%!

13 TITLE WAT GOES LEVERT HEREHET NIEUWE WERKEN OP? 13 Click Wanneer to add we text het (verwachte) jaar van HNW invoering afzetten tegen de houding van het management ten aanzien van HNW, dan zien we dat het maken van een (globale) business case steeds belangrijker wordt: 100%! 90%! 80%! 70%! 60%! 50%! 40%! 30%! Management moet worden overtuigd: uitgebreide business case nodig! Management enigszins overtuigd: globale business case nodig! Management overtuigd: geen business case nodig! 20%! 10%! 0%! 2007! 2009! 2011! 2013! !

14 VELE VERWACHTINGEN 14 Click to add text Top 5 Verwachtingen van Het Nieuwe Werken (in 2013) 1. Besparing op huisvestingskosten 2. Verhoogde werknemerstevredenheid 3. Verbetering van de werk/privé balans van werknemers 4. Aantrekkelijk werkgeversimago 5. Verhoogde flexibiliteit van de organisatie

15 MOEILIJK TE REALISEREN 15 Click to add text 1/4 Uit een lijst met 20 mogelijke effecten van HNW, verwachten organisaties er gemiddeld 9 te realiseren. Gemiddeld blijkt dat ±1/4 van de oorspronkelijke verwachtingen wordt waargemaakt. Meten is weten Verwachtingen worden slechts in 1/5 van de gevallen gemeten. Meetbare effecten zoals kostenbesparingen worden vaker gerealiseerd gemeld dan meer abstracte effecten. Organisaties die onderzoekspartners betrekken bij hun invoering van HNW hebben doorgaans minder verwachtingen, maar geven vaker aan deze te realiseren.

16 EFFECTEN VAN HET NIEUWE WERKEN 16 Click Percentage to add van textde organisaties dat een HNW effect verwacht/heeft gerealiseerd: Verwacht (invoering nog niet afgerond)! Verwacht (invoering afgerond)! Gerealiseerd (invoering afgerond)! 100! 90! 80! 70! 60! 50! 40! 30! 20! 10! 0! Besparing huivestingskosten! Verhoogde werknemerstevredenheid! Verbetering werk/privé balans van werknemers! Aantrekkelijker werkgeversimago! Verbeterd werknemerswelzijn! Verhoogde flexibiliteit van de organisatie! Verbeterde communicatie en samenwerking! Verhoogde productiviteit! Bevordering van kennisdeling! Realisatie van leiderschapsverandering! Besparing mobiliteitskosten! Verbeterd competitief vermogen! Besparing reis- en verblijfskosten! Verlaging ziekteverzuim en/of verloop! Sociaal bewuster ondernemen! Duurzamer ondernemen! Verhoogde klanttevredenheid! Besparing IT kosten! Ontwikkeling van intrapreneurs! Verhoogde creativiteit/innovativiteit!

17 WELKE OBSTAKELS ZIJN TE VERWACHTEN? 17 Click to add text Top 5 Obstakels bij invoering van Het Nieuwe Werken (in 2013) 1. Angst om de vaste werkplek te verliezen 2. Managementstijl past niet bij HNW 3. Hoge weerstand van managers tegen verandering 4. Angst om contact met collega s te verliezen 5. Organisatiecultuur past niet bij HNW

18 OBSTAKELS BIJ INVOERING VAN HET NIEUWE WERKEN 18 Click Percentage to add van textde organisaties dat een HNW obstakel heeft ervaren: HNW invoering nog niet afgerond! HNW invoering afgerond! 100! 90! 80! 70! 60! 50! 40! 30! 20! 10! 0! Angst verlies vaste werkplek! Managementstijl past niet bij HNW! Angst verlies contact met collega's! Organisatiecultuur past niet bij HNW! Weerstand van managers tegen verandering! IT infrastructuur/ondersteuning is ontoereikend! Gebrek zelfsturende vaardigheden medewerkers! Weerstand van medewerkers tegen verandering! Problemen m.b.t. informatie beveiliging! Management is niet overtuigd! Fysieke werkomgeving is ontoereikend! Problemen om aan regelgeving te voldoen! Onvoldoende budget beschikbaar! Angst voor verslechterde werk/privé balans! Onvoldoende expertise beschikbaar! Onvoldoende fysieke voorzieningen beschikbaar! Management vreest fragmentatie/solisme! Problemen t.a.v. arbeidsvoorwaarden! Management vreest onbeheersbaar project! Geen business case mogelijk! Angst dat het werk te veel zal 'verzakelijken'! Angst problemen professionele ontwikkeling! Taakstelling past niet bij HNW!

19 DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: WERKOMGEVING 19 Click HNW invoering to add text nog niet afgerond (2013): 0% 20% 40% 60% 80% 100% De werklocatie is volledig gericht op flexibel werken! 50! De werklocatie wordt als inspirerend gezien! 31! 35! 30! De werklocatie is gericht op het bevorderen van samenwerking! 35! 3 De werklocatie in ingericht volgens het activity-based working principe! 39! Het aantal beschikbare en benodigde werkplekken is in balans! 31! 46! De kantoorpanden zijn duurzaam ontworpen/ingericht! 46! 20! De organisatie ondersteunt actief het thuiswerken van medewerkers! 31! 35! De organisatie biedt (e-)werk faciliteiten aan in de buurt van de medewerker! 42! 31! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!

20 DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: WERKOMGEVING 20 Click HNW invoering to add text afgerond (2013): 0% 20% 40% 60% 80% 100% De werklocatie is volledig gericht op flexibel werken! 31! 35! De werklocatie wordt als inspirerend gezien! 41! 35! De werklocatie is gericht op het bevorderen van samenwerking! 46! De werklocatie in ingericht volgens het activity-based working principe! 26! Het aantal beschikbare en benodigde werkplekken is in balans! 50! De kantoorpanden zijn duurzaam ontworpen/ingericht! 42! De organisatie ondersteunt actief het thuiswerken van medewerkers! 3 39! De organisatie biedt (e-)werk faciliteiten aan in de buurt van de medewerker! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!

21 TITLE DE STAAT GOES HERE VAN HET NIEUWE WERKEN: IT 21 Click HNW invoering to add text nog niet afgerond (2013): 0% 20% 40% 60% 80% 100% IT voorzieningen stellen medewerkers in staat om altijd & overal (samen) te werken! 3 Social media wordt gebruikt om samenwerking en sociale cohesie te stimuleren! 42! 43! Alle werkgerelateerde informatie is digitaal beschikbaar! 5 Kennis en informatie wordt openlijk gedeeld (tenzij schadelijk voor de organisatie)! 46! 3 Medewerkers hoeven zich amper aan te passen aan bestaande IT voorzieningen! 46! De organisatie streeft naar een duurzaam gebruik van IT ('Green IT')! 42! 2 Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!

22 TITLE DE STAAT GOES HERE VAN HET NIEUWE WERKEN: IT 22 Click HNW invoering to add text afgerond (2013): 0% 20% 40% 60% 80% 100% IT voorzieningen stellen medewerkers in staat om altijd & overal (samen) te werken! 5 Social media wordt gebruikt om samenwerking en sociale cohesie te stimuleren! 3 Alle werkgerelateerde informatie is digitaal beschikbaar! 50! Kennis en informatie wordt openlijk gedeeld (tenzij schadelijk voor de organisatie)! 22! 39! Medewerkers hoeven zich amper aan te passen aan bestaande IT voorzieningen! 35! 49! De organisatie streeft naar een duurzaam gebruik van IT ('Green IT')! 49! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!

23 DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: CULTUUR & MENTAAL 23 Click HNW invoering to add text nog niet afgerond (2013): 0% 20% 40% 60% 80% 100% Medewerkers worden in staat gesteld om autonoom te werken! 5 Medewerkers kunnen hun eigen werktijden bepalen! 3 35! Er zijn geen strikt gedefinieerde rollen en taakomschrijvingen! 5 Informatie over fouten of mislukkingen wordt openlijk gedeeld om van te leren! 46! 3 De organisatie stimuleert openheid in het dagelijks werk! 42! 31! Er bestaat een balans tussen wederzijds vertrouwen en controle van medewerkers! 39! 45! Medewerkers worden afgerekend op afgesproken resultaten! 35! 3 De rol van het management wordt gezien als faciliterend (i.p.v. dirigerend)! 5 30! Management van de organisatie staat open voor initiatieven van de medewerkers! 53! De organisatie heeft een duidelijke visie/missie (die richting geeft)! 3 Medewerkers kunnen trainingen volgen over diverse aspecten van HNW! 46! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!

24 DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: CULTUUR & MENTAAL 24 Click HNW invoering to add text afgerond (2013): 0% 20% 40% 60% 80% 100% Medewerkers worden in staat gesteld om autonoom te werken! 46! Medewerkers kunnen hun eigen werktijden bepalen! 30! 39! Er zijn geen strikt gedefinieerde rollen en taakomschrijvingen! 3 Informatie over fouten of mislukkingen wordt openlijk gedeeld om van te leren! 46! 46! De organisatie stimuleert openheid in het dagelijks werk! 50! Er bestaat een balans tussen wederzijds vertrouwen en controle van medewerkers! 3 42! Medewerkers worden afgerekend op afgesproken resultaten! 3 50! De rol van het management wordt gezien als faciliterend (i.p.v. dirigerend)! 46! Management van de organisatie staat open voor initiatieven van de medewerkers! 3 39! De organisatie heeft een duidelijke visie/missie (die richting geeft)! 50! Medewerkers kunnen trainingen volgen over diverse aspecten van HNW! 5 Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!

25 HOE KAN DE OVERHEID HET NIEUWE WERKEN STIMULEREN? 25 Click to add text Top 5 Randvoorwaarden om HNW te stimuleren 54% 1. Aanpassen van ARBO wet- en regelgeving 2. Overheid vervult voortrekkersrol door zelf HNW in te voeren 45% 37% 3. Flexibilisering dienstverlening overheid (bijv. openingstijden) 4. Fiscaal belonen van gewenst gedrag inzake flexibel werken 34% 33% 5. Flexibel werken opnemen in de CAOs

26 26 Click De Nationale to add text Het Nieuwe Werken Barometer is onderdeel van een interdisciplinair onderzoeksprogramma van het Erasmus Research Institute of Management (ERIM), gericht op het onderzoeken van de effecten van nieuwe manieren van werken voor individuen, teams, en organisaties. Voor meer informatie, vragen of opmerkingen omtrent de Nationale Het Nieuwe Werken Barometer kunt u contact opnemen met Nick van der Meulen (dmeulen@rsm.nl). Voor meer informatie, vragen of opmerkingen omtrent Erasmus@Work, kunt u contact opnemen met Marcel van

27 TITLE SAMENVATTING: GOES HERE RESULTATEN VAN DE HNW BAROMETER Click to add text Rotterdam, januari 2014 In het afgelopen jaar was de voornaamste verwachting van Het Nieuwe Werken (HNW) concept dat dit een kostenbesparing voor het bedrijf gaat opleveren. Werd in 2012 vooral nog een groeiende werknemerstevredenheid en een verbeterde werk/privé-balans voor werknemers verwacht dit jaar is het reduceren van kosten de belangrijkste ambitie. Terwijl HNW steeds vaker wordt ingevoerd en de definitie steeds herkenbaarder wordt, groeit de weerstand en neemt het enthousiasme af. Dit blijkt uit de Nationale Het Nieuwe Werken Barometer In de afgelopen jaren zijn steeds meer organisaties met Het Nieuwe Werken aan de slag gegaan (43% van de respondenten in 2011, 53% in 2012, 64% in 2013). Gemiddeld genomen scoren deze organisaties steeds beter op HNW-gerelateerde factoren, zoals het vinden van een goede balans tussen wederzijds vertrouwen en controle van (tijd- en plaatsonafhankelijke) medewerkers, het online beschikbaar stellen van benodigde werkgerelateerde informatie, en het stimuleren van openheid in het dagelijks werk. Voor ondervraagden is de betekenis van het HNW concept duidelijker geworden, maar roept het tegelijkertijd ook minder positieve associaties op (39% nu, tegen 50% in 2012) en nemen de negatieve associaties toe (19% nu, tegen 12% in 2012). De voornaamste obstakels voor een succesvolle implementatie van HNW waren in 2013 de angst onder werknemers om de eigen (vaste) werkplek te verliezen, weerstand van managers tegen het concept, de angst om onderling contact te verliezen met collega s, en een mismatch van HNW met de bestaande organisatiecultuur.