1.2 De strategische veiligheids- en preventieplannen in een notendop

Transcriptie

1 DC 2010_ 32 Dit document is bestemd voor VVSG Directiecomité van 8 februari 2010 Betreft Gewenste beslissing van het directiecomité Verantwoordelijke stafleden Voorstellen en aandachtspunten voor de FOD Binnenlandse Zaken bij de opmaak van de voorwaarden van de Strategische Veiligheidsen preventieplannen na Goedkeuring advies VVSG Koen Van Heddeghem ; Nadja Desmet 1 Inleiding 1.1 Strategische Veiligheids- en Preventieplannen vanaf 2011 Op 20/01/10 werd VVSG uitgenodigd bij de FOD Binnenlandse Zaken in hun consultatieronde voor het vervolg van de strategische veiligheids- en preventieplannen (SVPP) vanaf Aanleiding hiervoor: Eind februari gaat er een interministeriële overleg door over veiligheid (onder voorzitterschap van de Minister van Justitie en co-voorzitterschap van de Minister van Binnenlandse Zaken). Daar zal ook de toekomst van de SVPP besproken worden. Om dit voor te bereiden wordt input van voorstellen door VVSG gevraagd vanuit de administratie FOD Binnenlandse Zaken (nieuwe vergadering bij FOD BiZa gepland op 11/02). Deze nota bevat de VVSG-voorstellen. 1.2 De strategische veiligheids- en preventieplannen in een notendop De huidige plannen lopen voor een periode van 4 jaar: Momenteel heeft de FOD Binnenlandse Zaken met 102 steden en gemeenten in België zo n contract, waarvan 43 in Vlaanderen: Aalst, Antwerpen, Beringen, Blankenberge, Boom, Brugge, De Haan, De Panne, Diest, Drogenbos, Eeklo, Geel, Genk, Gent, Hasselt, Herentals, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Knokke-Heist, Koksijde, Kortrijk, Lanaken, Leuven, Lier, Lokeren, Maasmechelen, Machelen, Mechelen, Menen, Middelkerke, Mol, Mortsel, Nieuwpoort, Oostende, Roeselare, Ronse, Sint-Niklaas, Sint-Truiden, Tongeren, Turnhout, Vilvoorde, Wijnegem, Zaventem. Sinds de hervorming van de contracten in 2002 hebben nog steeds dezelfde 102 (waarvan 43 Vlaamse) steden en gemeenten die toen een preventie- en veiligheidscontract hadden, nog steeds een Strategisch veiligheids- en preventieplan (hernieuwing van 2004). De bedragen werden destijds (2002) vastgelegd op basis van bevolkingscijfer, criminaliteitsgraad en gemiddeld inkomen per inwoner 1. 1 Art.4 van 27 MEI Koninklijk besluit tot vaststelling van de voorwaarden waaraan de gemeenten moeten voldoen om een financiële toelage te genieten in het kader van een overeenkomst betreffende de criminaliteitspreventie. VVSG-nota SVPP na /7

2 2 Huidige situatie - enkele gegevens en feiten om mee rekening te houden De Minister van Binnenlandse Zaken, Annemie Turtelboom, is formeel en wil stabiliteit in preventie garanderen (ze wil dus dezelfde middelen blijven aanwenden die momenteel uitgetrokken worden voor de SVPP). Momenteel liggen alle kaarten nog op tafel om de vraag te beantwoorden: verderzetting van de SVPP maar hoe? In de beleidsnota van de Minister van Binnenlandse Zaken van begin november 2009 lezen we hieromtrent: Voor de toekomst wordt beoogd om te komen tot een geïntegreerd lokaal veiligheidsplan: een integratie van de verschillende budgetenveloppes binnen coherente veiligheids- en preventiefilosofie op lokaal niveau: een strategische sturing en meer resultaatgerichte afspraken (op basis van een lokale veiligheidsdiagnostiek) over een periode van meerdere jaren. Dit voorstel past in het streven naar administratieve vereenvoudiging om te komen tot een uniformiteit inzake gebruik, controle van de toegekende bedragen en om langs deze weg een betere samenhang en een grotere complementariteit mogelijk te maken. Het budget voor de 102 steden en gemeenten in België (43 steden in Vlaanderen) via SVPP blijft ongewijzigd (zat vroeger weliswaar in het veiligheidsfonds, is sinds kort een begrotingsartikel) voor de nieuwe plannen vanaf Bijkomend en eerder parallel aan de evolutie van de SVPP maar toch relevant om mee te nemen: er werd in 2009 een Algemene cel drugbeleid opgericht onder leiding van Prof. De Ruyver nalv de Federale drugsnota van Deze cel fungeert als coördinatie en beslissingsorgaan op federaal niveau zodat verticale en horizontale beleidsafstemming mogelijk wordt. Deze is in het leven geroepen met oog op een integraal en geïntegreerd drugbeleid. Deze Cel bestaat uit vertegenwoordigers van het federale, gemeenschaps- en gewestniveau en ondersteunt de Interministeriële Conferentie (IMC). Deze IMC die minimaal jaarlijks samenkomt, verenigt alle ministers van de verschillende beleidsniveaus bevoegd voor de verschillende aspecten waaruit het drugfenomeen bestaat met als doel te komen tot gemeenschappelijke beleidsdoelstellingen en afstemming. Één van de doelen van deze cel is dat beleidsintenties van verschillende overheden moeten zichtbaar worden in de verschillende financieringskanalen richting de drughulpverlening. Dit doel komt er aangezien de bevoegdheidsverdeling drugbeleid niet eenvoudig (multidimensionaliteit van het drugfenomeen) is. Daarom is het des te meer noodzakelijk dat ieder bevoegdheidsniveau de verantwoordelijkheid voor deelaspecten van het drugbeleid opneemt. Duurzame en structurele financieringskanalen zijn randvoorwaarden voor de uitbouw van een integraal en geïntegreerd drugbeleid. VVSG-nota SVPP na /7

3 Binnen deze Algemene cel drugbeleid zijn verschillende werkgroepen actief waaronder oa de werkgroep volksgezondheid. Hierin is een bevraging gebeurd aan de instellingen die bezig zijn met drughulpverlening (De Sleutel, De Kiem ) over hun bevinding over de subsidies van de centrale overheden mbt drugspreventie. Hun antwoord is: subsidies rechtstreeks laten toekomen bij die drughulpverleningsinstellingen in plaats van via de steden en gemeenten. o Achtergrond mbt verantwoordelijkheid FOD Binnenlandse Zaken: sinds 2004 kunnen middelen uit de SVPP enkel aangewend worden voor druggerelateerde overlast, dus niet meer voor hulpverlening (bv methadon etc.) 2. De FOD Binnenlandse Zaken acht zich maw verantwoordelijk voor het luik veiligheid en overlast binnen de multidimensionaliteit van het drugsfenomeen. Hierdoor konden verschillende steden en gemeenten geen middelen aanwenden vanuit het SVPP aan drughulpverlening. Daardoor moesten deze verschillende instellingen het met minder middelen stellen (vaak pasten steden en gemeenten middelen hiervoor bij maar dit is onhoudbaar), geen andere overheid (bv FOD Volksgezondheid) vulde deze leemte op. Er werd maw niet voorafgaandelijk aan deze beleidskeuze van de FOD Binnenlandse Zaken een overleg gepleegd met andere overheden die een aspect van de drugproblematiek financieren om de leemte die er hierdoor zat aan te komen, op te vullen. Bijkomend zijn de andere financieringsstromen uit de verschillende overheidsdiensten (federaal en regionaal) niet structureel geregeld (cfr. Aanleiding van de oprichting en taak van de Algemene cel drugbeleid) waardoor deze sector een onzeker bestaan kent. o Bijkomend heeft de FOD BiZa niet de gewoonte en niet de ambitie om instellingen te subsidiëren. De subsidiestromen gaan richting de steden en gemeenten waarmee de FOD een overeenkomst heeft. De huidige SVPP worden opgemaakt voor een periode van 4 jaar. Deze termijn loopt momenteel niet samen met de cyclus van de politionele ZVP noch met de termijnen van een gemeentelijke legislatuur en de termijnen van de andere (vnl Vlaamse) beleidsdomeinen (en plannen) waardoor er van echte beleidsafstemming of van een structureel integraal en geïntegreerd veiligheidsbeleid geen sprake is en kan zijn. De middelen uit de huidige SVPP kunnen enkel aangewend worden ter voorkoming van onveiligheidsgevoelens of één of meerdere van volgende 15 fenomenen (exhaustief opgelijst in het KB): inbraak, diefstal van en uit voertuigen, gauwdiefstal, diefstal door middel van list, fietsdiefstal, winkeldiefstal, afpersing, geweld in het openbaar vervoer, intrafamiliaal geweld, geweld tijdens evenementen en publieke 2 De wijziging voor aanwenden van middelen uit de SVPP in het kader van de drugsproblematiek staat omschreven in de omzendbrief PREV 30 van 23 mei 2007, Omzendbrief ter verduidelijking van artikel 11 van het ministerieel besluit betreffende de invoering van de strategische veiligheids- en preventieplannen VVSG-nota SVPP na /7

4 gebeurtenissen, geweld in het schoolmilieu, jeugdcriminaliteit, schoolverzuim, druggerelateerde overlast en sociale overlast. Voor de huidige SVPP kunnen een resem operationele verbeterpunten opgesomd worden. We antwoorden met dit advies op het strategische niveau van voorliggende vraag wat met de SVPP na 2010?. Er worden vele administratieve inspanningen gevraagd van de steden en gemeenten met de huidige 4-jaarlijkse SVPP, in tegenstelling tot de initiële doelstelling om te komen tot 4-jaarlijkse plannen met het oog op administratieve vereenvoudiging. De huidige SVPP kennen dus naast de operationele verbeterpunten voornamelijk ook verschillende beleidsmatige tekortkomingen: termijnen met andere plannen lopen niet gelijk, geen afstemming met de gemeentelijke legislatuur waardoor structurele inbedding in het gemeentelijk strategisch (veiligheids)beleid ontbreekt, onmogelijk om een integraal en geïntegreerd lokaal veiligheidsbeleid uit te werken (beperkt tot 15 fenomenen + beperkt tot bestuurlijk-preventieve initiatieven), onmogelijkheid om in te spelen op acute veiligheids- en leefbaarheidsproblemen. 3 Voorliggende vraag: wat met de strategische veiligheids- en preventieplannen na 2010? 3.1 Mogelijke opties Grosso modo werden door de FOD Binnenlandse Zaken 3 opties voorgesteld waarbinnen voorstellen kunnen gedaan worden: 1. Stopzetten van de SVPP (= geen optie) 2. Volledig herzien: alle criteria, toekenningsvoorwaarden enz. 3. Behouden van de huidige SVPP (zelfde 102) 3.2 Voorstel standpunt VVSG Rekening houdend met: De korte termijn waarbinnen VVSG-voorstellen gevraagd worden. De hierboven geschetste gegevens en feiten. Het advies van de Raad van State dat uitgebracht werd voorafgaandelijk aan de regelgeving voor de huidige SVPP waarin gevraagd wordt ervoor te zorgen de continuïteit van het uitgevoerde en bestaande veldwerk te bewaren (70% van de middelen uit de SVPP gaat naar personeelskosten). De inspanningen die binnen de Vlaamse overheid worden gedaan inzake planlastvermindering en administratieve vereenvoudiging tav gemeenten mee op te nemen in andere (federale) regelgeving. VVSG-nota SVPP na /7

5 Geeft de VVSG volgend advies voor de SVPP vanaf 2011: Het advies van VVSG is een combinatie van optie 3 en optie 2 (door de FOD BiZa voorgesteld). Optie 3: behoud van de huidige contractsteden met behoud van de huidige mogelijkheid voor andere steden en gemeenten om ook zo n overeenkomst af te sluiten. Optie 2: aanpassingen in het huidige bestaan van de SVPP Aansluiting zoeken bij de gemeentelijke strategische meerjarenplanning - Inbouwen van een strategische doelstelling in gemeentelijke strategische meerjarenplanning vanaf de volgende legislatuur opdat een structureel integraal en geïntegreerd lokaal veiligheidsbeleid hierdoor kan vorm krijgen. Hiervoor de termijn van de SVPP en de bijhorende middelen te voorzien voor een periode van 6 jaar (6 jaar gemeentelijke legislatuur - waarvan telkens 1 overgangsjaar). - Hiermee wordt op federaal niveau dezelfde evolutie gevolgd als bij de Vlaamse overheid, namelijk inschakeling van de verschillende sectorale beleidsplannen via strategische beleidsdoelstellingen in de strategische meerjarenplanning vanaf 2013 (art gemeentedecreet). - Hiermee wordt ook ingegaan op de nood voor meer visie en standvastigheid bij de uitwerking van het beleid met deze middelen uit de SVPP. En worden acute aanpassingen als gevolg van termijn van de SVPP vermeden. - Meer administratieve vereenvoudiging moet ook toelaten steden en gemeenten de mogelijkheid te geven om in te spelen op acute veiligheids- en leefbaarheidsproblemen. Op die manier kan op basis van de actualiteit een integraal en geïntegreerd project worden uitgewerkt zonder aanvraag van wijzigingen gezien dit kadert binnen de strategische meerjarendoelstelling. - Planlastverlaging en zeker ook snellere administratieve opvolging door de FOD zodat de contractsteden met meer visie en continuïteit hun beleid kunnen verderzetten. De periode kan als overgangsperiode gezien worden om daarna mee in te stappen in deze gemeentelijke strategische meerjarenplanning. Lokaal maatwerk en lokaal integraal en geïntegreerd veiligheidsbeleid mogelijk maken o De inspanningen niet beperken tot een lijst van fenomenen waarrond steden en gemeenten met een SVPP kunnen werken. Dit zal steden en gemeenten met een SVPP toelaten de middelen volgens de noden aan te wenden bij de uitwerking van een lokaal integraal veiligheidsbeleid (maatwerk, zowel subjectieve als objectieve onveiligheid, zowel criminaliteit als leefbaarheid). Dit zal ook toelaten in te spelen op acute veiligheids- en leefbaarheidsproblemen. VVSG-nota SVPP na /7

6 o o Op basis van een analyse gevoerd door de steden en gemeenten met een SVPP, hen stimuleren (niet verplichten, wel mogelijk maken) een integraal en geïntegreerd veiligheidsbeleid uit te bouwen volgens lokaal maatwerk en aansluitend bij de lokale actuele noden. De huidige verplichte lokale veiligheidsdiagnostiek wordt als omslachtig ervaren. Analyse kan verwacht worden om prioriteiten te bepalen. Het gebruik van de lokale veiligheidsdiagnostiek kan de FOD aanraden maar niet verplichten maken (alternatieven toelaten). De steden en gemeenten met een SVPP vrijer laten bij het leggen van de beleidsklemtonen (bestuurlijk preventief versus sociaal preventief, nazorg enz.) om het lokale veiligheidsbeleid structureel te kunnen voeren. Belangrijke opmerking: Lokaal maatwerk en lokaal integraal en geïntegreerd veiligheidsbeleid zo mogelijk maken voor de steden en gemeenten met een SVPP, zonder via deze weg impliciet voor andere steden en gemeenten zonder SVPP regels voor het opzetten van een lokaal integraal veiligheidsbeleid te creëren (impulsbeleid lokaal integraal veiligheidsbeleid versus slechts 43 Vlaamse steden en gemeenten die middelen ontvangen via SVPP zo deze middelen te laten aanwenden binnen een lokaal integraal veiligheidsbeleid). Actualiseren lijst steden en gemeenten met SVVP Omdat er geen extra middelen worden voorzien en na 2010 dus dezelfde middelen worden aanwend voor de SVPP zijn we voorstander van het behouden van de huidige contractsteden met behoud van de huidige mogelijkheid om ook andere steden en gemeenten de mogelijkheid te geven van een dergelijke overeenkomst te genieten (volgens de voorwaarden van art.20 3 van het KB betreffende de strategische veiligheidsen preventieplannen 7 dec. 2006) zoals dat ingeschreven staat in de bestaande regelgeving over de SVPP. Deze mogelijkheid is onder deze voorwaarden eerder beperkt maar zo toch bestaand. 3 Art Indien een gemeente vermeld onder artikel 19 afziet eennieuwe overeenkomst te sluiten met de Minister van Binnenlandse Zaken of geen lokale veiligheidsdiagnostiek heeft gerealiseerd, kan de Minister van Binnenlandse Zaken met een andere gemeente, die voldoet aan de toekenningscriteria vermeld in artikel 2 van dit besluit, een overeenkomst afsluiten voor de periode vanaf 1 januari 2007 tot en met 31 december De Minister van Binnenlandse Zaken rangschikt voor elk gewest alle gemeenten in functie van de voorwaarden vermeld onder artikel 2, 2 en 3, en weerhoudt, rekening houdend met de beschikbare kredieten, de best geplaatsten. 3. De verdeling van de beschikbare kredieten tussen de nieuw begunstigde gemeenten voor de periode vanaf 1 januari 2007 tot en met 31 december 2010 gebeurt op basis van de criteria vermeld in artikel 2, 2 van dit besluit. VVSG-nota SVPP na /7

7 Financiering actualiseren Herzien van de toekenning van de bedragen aan de verschillende steden en gemeenten, rekening houdend met geleverde inspanningen sinds 2002 (zelfde steden en gemeenten die sindsdien een SVPP hebben) en resterende noden in de gemeente of stad, om te komen tot veilige en leefbare steden en gemeenten. De jarenlange inspanning in het realiseren van de doelstellingen binnen de plannen en contracten, kan mee in rekening worden genomen bij de toekenning van de nieuwe bedragen voor de plannen vanaf (belonen van geleverde inspanningen versus herverdelen op basis van resterende noden). Deze oefening dient te gebeuren met de nodige fijngevoeligheid gezien de nood aan een langetermijnvisie van inzet van mensen en middelen in het preventieluik. Lokaal integraal drugbeleid mogelijk maken Wat het aspect drugs betreft lijkt het logisch dat steden en gemeenten de regisseursrol opnemen voor de uitbouw van een lokaal integraal en geïntegreerd drugbeleid. Door de verschillende middelen komende vanuit verschillende overheden en instanties (multidimensionaliteit van het probleem) aan de stad of gemeente toe te kennen kan deze hierdoor structureel als coördinator van het lokale integrale en geïntegreerde drugbeleid functioneren. Hierdoor kunnen ze de middelen inzetten in een drugbeleid waarbij de verschillende dimensies van het probleem worden aangepakt volgens de lokale noden. Concreet stellen we voor de verschillende middelen voor de aanpak van multidisciplinaire drugprobleem toe te wijzen aan de steden en gemeenten die zo naast de middelen en ook het mandaat moeten krijgen om regisseur te zijn van het lokale drugbeleid. Op die manier kunnen de gemeenten op lokaal of intergemeentelijk niveau de regisseur zijn van het lokaal drugbeleid (afhankelijk van reeds bestaande structuren en overlegfora met oog op voorkomen, bestrijden en nazorg van de drugsproblematiek). VVSG-nota SVPP na /7