Europese integratie: het begin hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 26 January 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Europese integratie: het begin Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Stap7 Stap8 Stap9 Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Europese integratie: het begin Vooraf Europese integratie: het begin De zevende opdracht gaat over de opbouw van vreedzame samenwerking tussen landen in Europa. Twee wereldoorlogen binnen een halve eeuw: het leek of het nooit meer goed zou komen tussen de belangrijkste Europese staten. Toch gebeurde vlak na de oorlog het ongelooflijke: onder de dreiging van de Koude Oorlog sloten de Europese landen zich nauwer aaneen om elkaars gezamenlijke problemen op te lossen. Leerdoelen Aan het eind van deze les kun je: de economische en politieke ontwikkelingen beschrijven die ervoor zorgden dat Europese landen na de Tweede Wereldoorlog gingen samenwerken. nkele personen noemen die aan de wieg stonden van de Europese samenwerking. uitleggen waardoor de samenwerking werd bevorderd en tegengehouden. voorbeelden geven van oorzaken en gevolgen van de groeiende Europese samenwerking voor de burgers. uitleggen hoe belangrijk de Europese samenwerking was voor de vrede en de economie. Eindproduct Als eindproduct van deze les maak je een landenspel over de Europese samenwerking Werkwijze Groepsgrootte: Je werkt samen met twee of drie medeleerlingen. Benodigdheden: een computer met internet tekenmaterialen printer Pagina 2

4 Tijd: Je hebt ongeveer drie lessen nodig voor deze opdracht. Stap1 Inleiding Ga naar de Kennisbank geschiedenis: KB: Europese eenwording Lees de inleiding en maak daarna de onderstaande oefening. Europese integratie kn.nu/okru6 1 Wat was de belangrijkste reden om samenwerking te zoeken in Europa? a. De wederopbouw was mislukt, er ontstonden daardoor politieke conflicten. b. De wederopbouw van de economie maakte samenwerking noodzakelijk. c. Samenwerking was nodig om nieuwe oorlogen te voorkomen. d. De VS dwong de Europese landen om samen te werken aan de wederopbouw. 2 Wat moest er het eerste worden aangepakt? a. Een sterke economie was een voorwaarde voor meer welvaart b. Een sterk leger was voorwaarde om economisch samen te kunnen werken c. Welvaart was eerst nodig om geld bijeen te krijgen voor een gemeenschappelijk leger d. De Koude Oorlog moest eerst gewonnen worden met een sterk gezamenlijk leger 3 Pagina 3

5 Wat betekent de uitspraak: Whatever the weather, we must move together? a. Wat er ook gebeurt, de oorlog mag nooit terugkomen b. Zonder samenwerking komt Europa in slecht weer terecht c. We moeten de problemen in Europa samen aanpakken d. De klimaatproblemen moeten gezamenlijk worden aangepakt 4 Was de Europese samenwerking alleen een zaak van West-Europa? a. Ja, daar bevonden zich de grootste tegenstanders uit vorige oorlogen b. Ja, de Europese landen wilden eerst hun eigen problemen zelf oplossen c. Nee, er werd samengewerkt met het Warschaupact om oorlog te voorkomen d. Nee, de VS werkte ook samen voor herstel van welvaart en veiligheid Stap2 De vaders van Europa Bekijk de afbeelding en zoek meer informatie over de persoon 'Jean Monnet'. Beantwoord nu de volgende vragen op deze en de volgende pagina's: 1. Waarom is het zo bijzonder dat deze persoon op deze postzegel is afgebeeld? A. Het land van de postzegel en het land van de persoon waren grote tegenstanders in twee oorlogen geweest B. Het land van de postzegel en het land van de persoon hoorden bij de laatste landen die lid werden van de EU C. De afgebeelde persoon was kort daarvoor nog volkomen onbekend D. Duitsland was altijd een grote tegenstander van Europa geweest 2. Wat heeft Jean Monnet gedaan voor de Europese samenwerking? A. Hij kwam met het idee om Duitsland en Frankrijk te laten samenwerken op economisch gebied B. Hij kwam met het idee om een gezamenlijk Frans-Duits leger te vormen Pagina 4

6 C. Hij zorgde ervoor dat Europa veel economische hulp kreeg van de VS D. Hij was een van de eerste politici die gekozen werden in het Europese parlement 3. Wie was de tweede 'vader van Europa' die samenwerkte met Monnet? A. De Duitse regeringsleider Adenauer B. De Franse minister Robert Schuman C. De Nederlandse minister-president Willem Drees D. De Engelse politicus Winston Churchill Bespreek je antwoorden op de drie vragen met een medeleerling. Zoek meer over Jean Monnet en Robert Schuman op Wikipedia. Bewaar de informatie die je hebt gevonden over Jean Monnet. Deze heb je bij stap 7 weer nodig. Waardoor werden Monnet en Schumann voorstander van meer samenwerking met Duitsland? Schrijf je antwoord op en vergelijk dit met een klasgenoot. Hebben jullie alle redenen gevonden? Maak nu de volgende vraag om te controleren of je de belangrijkste redenen hebt gevonden. Neem het onderstaande schema over en zet de onderstaande redenen voor een pro-europese houding bij de juiste persoon. A. B. C. D. geloof ervaringen in de oorlog ervaringen bij de Volkenbond liefhebber van de Duitse cultuur Monnet Schuman Stap3 Kolen en staal Ga nogmaals naar de Kennisbank geschiedenis. KB: De eerste stap: de oprichting van de EGKS Pagina 5

7 Lees de informatie over de EGKS. Beantwoord nu de onderstaande vragen. 1. Wat betekent EGKS? 2. Waarom was het zo belangrijk dat er samenwerking kwam op het gebied van kolen en staal? A. Deze grondstoffen waren nodig om de industrie in Europa weer op te bouwen B. Deze grondstoffen waren schaars geworden door de oorlog en moesten eerlijk worden verdeeld C. Deze grondstoffen waren onmisbaar voor de oorlogsindustrie D. Deze grondstoffen zouden spoedig worden vervangen door aardolie en aardgas 3. In welk jaar werd de EGKS opgericht? Stap4 De Benelux Bestudeer nogmaals de Kennisbank geschiedenis. KB: EGKS Lees de informatie over de EGKS. Zoek op welke landen het EGKS-verdrag ondertekenden. Maak daarna de vragen. 1. Welke landen ondertekenden het EGKS-verdrag? 1. Frankrijk 5. Groot-Brittannië 2. De BRD 6. Nederland 3. De DDR 7. België 4. Italië 2. Welk land is in vraag 1 weggelaten, maar hoort er wel bij? A. Luxemburg B. Benelux C. Spanje D. De VS Ga naar de website van de Benelux. Welke reden voor samenwerking lees je bovenaan deze website? Vind je dat deze reden nog altijd geldig is, zoveel jaar na oprichting? Moet de Benelux nog blijven bestaan of is die overbodig geworden door de EU? Schrijf je antwoorden op en vergelijk het met dat van een klasgenoot. Zijn jullie het eens? Pagina 6

8 Discussieer over eventuele verschillen van mening en stel zonodig je antwoord bij. Stap5 Het Verdrag van Rome Ga naar de Kennisbank geschiedenis: KB: Van EEG naar EU Lees het onderdeel 'Van EEG naar EU'. Bekijk ook de eerste 4 minuten van deze videoclip over de oprichting van de EEG. Lees meer over het Verdrag van Rome op Wikipedia en zoek op wat de antwoorden voor de volgende vragen zijn. 1. Maak de volgende zin af: De samenwerking ging in 1957 een grote stap verder toen de landen van de EGKS het Verdrag van Rome ondertekenden. Dat ondertekenen leverde trouwens een vreemd toneelstukje op, A. Helemaal niets, de drukker was te laat B. Alleen de Franse tekst, de Duitse minister weigerde toen te tekenen C. Een spotprent van de Franse president De Gaulle, de Franse delegatie was kwaad D. De tekst op zijn kop, zodat niemand wist waar hij moest tekenen, want op de bladzijden van het verdrag stond Vul de juiste afkortingen in. Pagina 7

9 Het Verdrag van Rome betekende het begin van de.... Dit is de voorloper van de tegenwoordige Het Verdrag van Rome betekende een uitbreiding van de samenwerking in Europa, want... A. Het werd door meer landen ondertekend dan het EGKS-verdrag B. Het Verdrag van Rome ging ook over militaire samenwerking C. De ondertekenaars beloofden ook op niet-economisch gebied samen te werken D. Het Verdrag van Rome ging over samenwerking met alle landen van de Koude Oorlog 4. Welke voordelen bracht de EEG voor de Europese burgers? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. A. Eén munt voor alle lidstaten B. Een einde aan de grenscontroles C. Overal bellen tegen hetzelfde tarief D. Gemakkelijker handelen in andere Europese landen E. Diploma's gelden in de hele EEG Stap6 Landbouwbeleid De Europese boeren profiteerden enorm van de Europese samenwerking in de EEG. Dat was wel nodig ook, want in de naoorlogse jaren groeide de bevolking snel: Pagina 8

10 de voedselvoorziening was van groot belang. Ook moest ervoor worden gezorgd dat de landbouw geld ging verdienen aan de export van landbouwproducten naar landen buiten de EEG. Ga naar de Kennisbank Geschiedenis: KB: Europese integratie Open het onderdeel 'Van EEG naar EU' en ga naar het onderwerp 'Landbouwbeleid'. Onderzoek hoe de Europese boeren van de EEG-afspraken profiteerden. Neem het schema over. De betekenissen en gevolgen staan op de verkeerde plaats. Zet de antwoorden op de juiste plaats. Controleer dit met behulp van een klasgenoot en je docent. onderwerp maatregel betekenis A. export exportsubsidies landbouwproducten invoerheffing productie verhogen landbouwsubsidies gevolg boeren krijgen meer geld als ze meer produceren 1. Europese boeren krijgen minder last van concurrentie op de Europese markt B. het wordt duur om landbouwproducten in te voeren in EEGlanden 2. C. boeren krijgen geld om hun prijzen aantrekkelijk te houden 3. landbouwproducten zijn aantrekkelijk voor het buitenland boeren breiden hun bedrijven steeds verder uit In de jaren vijftig werden veel Nederlandse en Belgische kinderen lid van de Melkbrigade. Onderzoek op Wikipedia wat dit inhield. Wat waren de doelen van deze campagne? 1. Bevorderen van de gezondheid van de jeugd Pagina 9

11 Het wegwerken van de melkplas Stimuleren van de melkproductie Reclame maken voor melkfabrieken Bestrijding van drankmisbruik Tegengaan van de populariteit van ongezonde frisdranken Bespreek je antwoord met een medeleerling. De landbouwmaatregelen van de EEG hadden ook nadelige gevolgen. Bekijk hierover deze website Zet samen met een klasgenoot de nadelen van het Europese landbouwbeleid op een rijtje. Stap7 Historische persoon: Jean Monnet Opdracht 1 Raadpleeg de informaatie over het leven van Jean Monnet die je hebt opgezocht bij stap 2. Lees ook wat Monnet zelf zei over zijn Europese ideaal: "Er zal geen vrede zijn in Europa als de landen op grond van nationale souvereiniteit worden gereorganiseerd... De landen van Europa zijn te klein om hun inwoners de nodige welvaart en sociale ontwikkeling te kunnen garanderen. De Europese landen moeten zich in een federatie verenigen... Schrijf nu op in je eigen woorden: Waarom is Europese samenwerking volgens Monnet echt nodig? Schrijf ook op welke ervaringen in het leven van Monnet hebben geleid tot dit ideaal. Opdracht 2 Ga naar: Hoe zou jij deze vraag beantwoorden? Gebruik voor je antwoord de website. Opdracht 3 Op welke punten is Monnets ideaal wel uitgekomen? Op welke punten niet? Opdracht 4 Ontwerp een monument voor Jean Monnet. Gebruik zijn portret en bedenk passende symbolen om in het monument te verwerken. Pagina 10

12 Zorg dat het monument zo gemaakt is, dat allerlei verschillende mensen elkaar er kunnen ontmoeten. Verwerk de antwoorden op je vragen in een poster (formaat A3). Zorg dat het ontwerp van je monument voor Monnet hier centraal staat. Stap8 Canon: De gasbel Energie hebben we allemaal dagelijks nodig in de vorm van elektriciteit voor onze apparaten, brandstof voor onze voertuigen en gas om te koken en te verwarmen. Lange tijd zorgde Nederland voor zijn energie door het zwarte goud: steenkool, uit de Limburgse bodem te halen, diep uit de mijnen. Maar daaraan kwam na de oorlog een eind. Bij deze opdracht ga je op zoek naar het verleden, het heden en de toekomst van onze energie. Gebruik voor je informatie in elk geval het canonvenster over de Gasbel: Natuurlijk kun je ook andere bronnen zoeken en gebruiken. Test zonodig de betrouwbaarheid van je gevonden websites met behulp van de checklist op De hoofdvraag voor je onderzoek is: Wat betekent de gasbel voor ons land nu en later? De deelvragen zijn: Hoe kwamen we aan energie voor de gasbel werd ontdekt? Hoe werd de gasbel ontdekt, en wat betekent dit precies? Welke voordelen heeft het aardgas uit de bodem ons gebracht? Welke nadelen zijn er aan de gasbel? Hoe ziet de toekomst van onze energiewinning eruit? Hoe pak je het aan? Werk samen met een klasgenoot. Je hebt drie tot vier lessen nodig voor dit onderdeel. Verzamel de antwoorden op deze vragen in een document. Beantwoord tenslotte in een paar zinnen de hoofdvraag. Vermeld de gebruikte bronnen. Maak ook een powerpoint waarin je per deelvraag twee passende afbeeldingen gebruikt. Daarbij moet je minstens één kaart en één grafiek of tabel gebruiken. Lever het document en de powerpoint in bij je docent ter beoordeling. Stap9 Pagina 11

13 Eindopdracht: Europees landenspel Ontwerp een bordspel waarin je met je medespelers over de kaart van de EU reist. Zoek over elk land informatie die kenmerkend is voor dat land, of voor de rol van dit land in de EU. Bedenk vragen en opdrachten die je op genummerde kaartjes schrijft. Bij elk EU-land moet minstens één opdracht zijn. Zorg dat dus per land één of twee stappen zijn gemarkeerd met nummers. TIP: Kijk eens op deze spellensite over de EU om ideeën op te doen. Speel het spel met enkele klasgenoten! Begrippenlijst EGKS / (E)EG / EU In 1951 is de eerste economische samenwerking in Europa vormgegeven: de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). In 1967 werd de samenwerking uitgebreid: Europese Gemeenschap (EG). In 2009 ontstond de Europese Unie (EU). Oorlogsindustrie Het geheel van grootschalige en machinale productie van wapens en militaire uitrustingsgoederen. Dit is dus een deelgebied in de industrie waarbij oorlogsmateriaal verkregen wordt. Invoering euro In 2002 wordt in een aantal lidstaten van de EU de nationale munt vervangen door de euro. Welvaart Welvaart is de mate waarin de behoeften met de beschikbare middelen kunnen worden bevredigd. Marshallhulp Economisch herstelplan voor West-Europese landen na WO II in Door het Marshallplan ging de wederopbouw in West-Europa sneller. Mede daardoor werd besloten om de samenwerking uit te breiden naar andere sectoren dan alleen kolen en staal. Landbouwbeleid Overheidsmaatregelen die met landbouw te maken hebben. Zoals de invoerheffingen voor landen die niet lid waren van de EG en de exportsubsides voor Europese boeren in de jaren '60. Grondstof Materialen die gebruikt worden om iets te maken of te fabriceren. Zo was staal de grondstof voor de oorlogsindustrie. Subsidie Financiële steun van de overheid aan instellingen, bedrijven en personen zonder dat een tegenprestatie wordt gevraagd van de ontvanger. Pagina 12

14 Invoerheffingen Belasting die betaald moet worden bij de import van goederen uit het buitenland. In de jaren '60 moesten landen die niet lid waren van de EG invoerheffingen betalen, dit werd ingevoerd om de Europese landbouw te beschermen. Verdrag van Maastricht Het Verdrag van Maastricht werd ondertekend op 7 februari 1992 ter oprichting van de Europese Unie. Hierin werd onder andere de komst van een gemeenschappelijke munteenheid aangekondigd. Pagina 13 Jean Monnet Een Franse politicus en specialist op het gebied van economische samenwerking. Hij maakte een plan voor Europese samenwerking: gezamenlijk beheer van de productie van kolen en staal zou garantie een vormen voor welvaart en vrede in de toekomst. Exportsubsidie Geld dat de overheid geeft aan bedrijven die producten exporteren. In de jaren '60 ontvingen de Europese boeren exportsubsidies. Het verschil tussen de kostprijs en de wereldmarktprijs werd gecompenseerd door de Europese Gemeenschap.

15 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 26 January 2017 om 09:43 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 3; Leerinhoud en Europese integratie; De tijd van televisie en computer (vanaf 1950); doelen Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 3 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 14