BOSS. PC-programma voor de simulatie van de rendabiliteit van de vetmestingsfase op vleesveebedrijven HANDLEIDING

Transcriptie

1 BOSS PC-programma voor de simulatie van de rendabiliteit van de vetmestingsfase op vleesveebedrijven HANDLEIDING

2 Deze brochure wordt u aangeboden door: Ministerie van Middenstand en Landbouw Bestuur Onderzoek en Ontwikkeling DG 6 Dienst Ontwikkeling Dierlijke productie Uitgever Ministerie van Middenstand en Landbouw Bestuur Onderzoek en Ontwikkeling DG 6 Dienst Ontwikkeling Dierlijke productie W.T.C. III Simon Bolivarlaan ste verdieping 1000 BRUSSEL

3 Eindeafwerking en contactpersoon bestelling van brochures : Carine Van Eeckhoudt Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Tel: 02/ Fax: 02/ carine.vaneeckhoudt@lv.vlaanderen.be Aansprakelijkheidsbeperking Deze brochure werd door het Vlaams Gewest met de meeste zorg en nauwkeurigheid opgesteld. Er wordt evenwel geen enkele garantie gegeven omtrent de juistheid of de volledigheid van de informatie in deze brochure. De gebruiker van deze brochure ziet af van elke klacht tegen het Vlaams Gewest of zijn ambtenaren, van welke aard ook, met betrekking tot het gebruik van de via deze brochure beschikbaar gestelde informatie. In geen geval zal het Vlaams Gewest of zijn ambtenaren aansprakelijk gesteld kunnen worden voor eventuele nadelige gevolgen die voortvloeien uit het gebruik van de via deze brochure beschikbaar gestelde informatie. De informatie uit deze uitgave mag worden overgenomen mits bronvermelding.

4 INHOUD 1 INLEIDING INSTALLATIE DE BOSS-SOFTWARE Een simulatie maken of kiezen Het hoofdscherm De gegevens van de dieren De premies De voeding Gebouwen en machines De overige kosten Analyse van de resultaten BEREKENINGSMETHODES Berekening van de bruto productie Berekening van de variabele kosten Berekening van de vaste kosten CONTACTPERSONEN VAN DE AFDELING DUURZAME LANDBOUWONTWIKKELING DIE BETROKKEN ZIJN BIJ VOORLICHTINGSACTIVITEITEN (SITUATIE : SEPTEMBER 2008)... 29

5

6 1 1 INLEIDING BOSS is een software voor de simulatie van de rendabiliteit van het mesten van runderen en werd ontwikkeld om op basis van enkele door de gebruiker in te geven parameters, snel een overzicht te geven van de economische resultaten van een mesterij. Deze handleiding moet de gebruiker in staat stellen optimaal gebruik te maken van deze software. Zij bestaat uit drie delen: - Installatie van de software (blz. 3); - Invoeren van de gegevens en beschrijving van de schermen (blz. 5); - Bij de berekening gebruikte formules (blz. 21). In principe is BOSS bestemd voor het mesten van opgestalde runderen van het Witblauw ras. Mits een oordeelkundig gebruik kan het programma ook worden gebruikt voor andere rassen of zelfs voor graasvee. Wij hopen dat deze software de producent of om het even welke andere belangstellende persoon kan helpen om de economisch sterke en zwakke punten van zijn afdeling vetmesting te achterhalen. François OTTEN Eerste druk : Mei 2001 Opmerking Bij de ontwikkeling van BOSS hebben wij de nadruk willen leggen op het gebruiksgemak wat de invoering van de gegevens en de verwerkingssnelheid betreft. Er werden bijgevolg inzake de parameters bepaalde keuzes gemaakt zowel inzake aantal als preciesheid. Zo worden bijvoorbeeld de rantsoenen van de dieren ingevoerd als één geheel, ondanks het feit dat ze in de werkelijkheid kunnen variëren naargelang van de periode. Soms moet de gebruiker dus nog wat denkwerk verrichten om de software met de realiteit van zijn bedrijf te doen overeenstemmen. BOSS moet een snelwerkend simulatieprogramma blijven en geen volledig bedrijfsbeheerprogramma zoals bepaalde privé-firma's aanbieden.

7 2

8 3 2 INSTALLATIE BOSS omvat drie installatiediskettes. Het programma dient eerst op de harde schijf van uw computer te worden geïnstalleerd. Dit programma vereist een PC met als besturingssysteem Windows 95 of hoger of Windows NT. Hieronder vindt u de te volgen stappen. Let wel dat naargelang van de configuratie en het model van uw PC, de installatieprocedure licht kan afwijken van de hieronder beschreven procedure. Plaats de diskette BOSS 1-3 in de A-drive. In de taakbalk van Windows, klikt u op "Start" of "Opstarten", vervolgens op "Run" of "Uitvoeren". Een dialoogvenster verschijnt. Typ "a:\setup" in het hiervoor voorziene gebied en klik op "OK". OF Ga in de Windows Verkenner (Explorer) naar de A-drive en dubbelklik op "setup.exe". De installatie van BOSS begint. Het programma zal u vragen (in het Engels!) de andere opeenvolgende disketten in de A-drive te plaatsen (Please insert disk #). Plaats dan de volgende diskette (eerst 2-3, vervolgens 3-3) en klik dan op "OK". BOSS stelt voor het programma te installeren in de map C:\Program Files\BOSS\... Indien u hiermee akkoord gaat, klikt u op de grote knop die een PC voorstelt. Wilt u echter het programma en de bijbehorende bestanden elders installeren, dan kunt u een andere locatie aanduiden (Change Directory). BOSS zal eerst nagaan of er voldoende beschikbare ruimte is op uw harde schijf en zal vervolgens voorstellen BOSS te installeren in de programmagroep BOSS Als u akkoord gaat, klikt u op Continue om verder te gaan met de installatie. Als alles goed verlopen is, verschijnt op uw scherm de melding BOSS Setup was completed succesfully. Het volstaat dan op OK te klikken om naar Windows terug te keren.

9 4 Een klik in de Verkenner (Explorer) op de map C:\Program Files\BOSS, leert ons dat naast het toepassingsbestand BOSS.EXE, nog 5 andere bestanden aanwezig zijn om de goede werking van de software te verzekeren. U kunt BOSS opstarten door te dubbelklikken op "boss.exe". De installatie is beëindigd. Opgelet: voor bepaalde PC's en bepaalde versies van Windows, zal het installatieprogramma u melden dat u de systeembestanden dient bij te werken en u de computer opnieuw moet opstarten, (restart computer). Voer deze handeling uit en herbegin met de installatie van BOSS. De tweede keer zal het wel lukken! Een snelkoppeling maken Om een snelkoppeling te maken, volstaat het in de verkenner "boss.exe" te selecteren en vervolgens met de rechter muisknop te klikken op Create Shortcut / "Snelkoppeling maken". Men kan dan de snelkoppeling op het bureaublad doen verschijnen (hiervoor klikt u met de linkermuisknop op deze snelkoppeling, houdt u deze knop ingedrukt, sleept u ze naar het bureaublad en laat u de knop los als ze op de juiste plaats staat). Met behulp van deze snelkoppeling kunnen we het programma gemakkelijk opstarten. Als BOSS is geïnstalleerd op uw computer, start u het programma en volgt u de instructies van het volgende hoofdstuk om vertrouwd te raken met de interface.

10 5 3 DE BOSS-SOFTWARE 3.1 Een simulatie maken of kiezen Het eerste venster van BOSS maakt het mogelijk een nieuwe simulatie te maken of een bestaande simulatie te kiezen. Om een nieuwe simulatie te maken,volstaat het te klikken op de knop "Aanvaarden". Eerst kan de naam van de simulatie worden gewijzigd (datum en uur van de aanmaak worden automatisch ingevuld). De velden "Auteur" en "Opmerking" zijn facultatief. Met het menu "Programma" (linksboven) kunt u de software verlaten of de taal wijzigen (keuze tussen Nederlands en Frans). Het menu "Contacteren" zal u de gegevens verschaffen van de persoon waarmee contact kan worden opgenomen in geval van problemen. Een probleem? Een vraag? Neem contact met ons op. Hier kunt u de taal van de software aanpassen. Klik hier om een nieuwe simulatie te maken.

11 Wenst u echter een bestaande simulatie opnieuw te gebruiken, activeer dan het onderste deel van het scherm door te klikken in het tweede "cirkeltje". Vervolgens kiest u een naam uit de lijst en klikt u op "Selecteren." Om een bestaande simulatie te wissen, volstaat het een naam te selecteren en te klikken op "Wissen". Een boodschap verschijnt met de vraag uw keuze te bevestigen. Als u van mening verandert, klikt u op "No". 6 Kies een naam. Klik hier om de gekozen simulatie te selecteren. Klik hier om het onderste deel van het scherm te activeren. Wanneer u op "Selecteren" klikt om een bestaande simulatie te kiezen, of op "Aanvaarden" om een nieuwe simulatie te kiezen, komt u automatisch in het scherm waarin de resultaten worden weergegeven. De voorbeelden die u vindt in het vervolg van deze handleiding, zijn gebaseerd op een nieuwe simulatie.

12 7 3.2 Het hoofdscherm Klik op deze knop om het betreffende invoerscherm te openen. De resultaten zullen hier worden weergegeven. Met het menu Programma kunt u het programma afsluiten of terug keren naar het scherm Kies een simulatie. Het menu Opties geeft u de mogelijkheid de resultaten van de simulatie af te drukken. Dit scherm bevat een tabel. Aangezien we een nieuwe simulatie hebben gekozen en niks werd ingegeven, zijn de resultaten nul. De lijnen van de tabel stellen de bruto opbrengst (bruto productie, ontvangsten) voor, de variabele kosten, de bruto marge (het verschil van de eerste twee), de vaste kosten en de netto-opbrengst (verschil tussen bruto marge en vaste kosten). De kolommen geven het resultaat per lot dieren, per jaar, per dier en tenslotte per dier en per dag. Wij zullen hier later op terugkomen. In een eerste fase worden de gegevens over de dieren ingevoerd. Hiervoor klikt u op de knop "Dieren". Een nieuw scherm verschijnt.

13 8 3.3 De gegevens van de dieren De leeftijden invoeren OF een standaard dagelijkse groei kiezen. Het eerste in te voeren gegeven is het aantal dieren in de simulatie. BOSS stelt immers voor te werken met homogene loten. Men kan natuurlijk ook een simulatie uitvoeren voor één enkel dier. In het kader "Economische gegevens" moet de gemiddelde aankoopprijs per dier worden ingevoerd (bij de eerste versie gebeurt dit in Belgische frank). Voor de verkoopprijs hebt u de keuze tussen drie eenheden (aan te duiden in het uitschuifmenu): per kilo levend gewicht, per dier of per volledig lot.

14 Wat de "zoötechnische gegevens" betreft, moet het gewicht per aangekocht en verkocht dier (in kg) worden ingevoerd. Het programma zal vervolgens de gemiddelde dagelijkse groei en de duur van de vetmesting berekenen. Hiervoor kunt u kiezen tussen twee mogelijkheden: - De leeftijden invoeren (in dagen) bij de aankoop en de verkoop. De duur van de vetmesting komt dan eenvoudigweg overeen met het verschil van de leeftijden; - Het vakje "Standaard dagelijkse groei gebruiken" aanvinken. U ziet dan een keuze tussen 3 opties voor de standaard dagelijkse groei: minimum, gemiddelde of maximum. Het programma zal dan rekening houden met de gegevens voor reële groei van de dieren van het Witblauw Belgisch ras, die werden verzameld door het Centre d'economie Rurale in Marloie. De opties "minimum" en "maximum" hebben betrekking op de uiterste waarden van de waarnemingen, terwijl de optie "gemiddeld" het gemiddelde geeft van een groot aantal dieren. In het voorbeeld hieronder blijven dieren die bij een gewicht van 285 kg werden aangekocht en bij een gewicht van 650 kg werden verkocht, 284 dagen in het bedrijf en werd een gemiddelde standaard dagelijkse groei van 1,285 kg/dag gerealiseerd. 9 Om rekening te houden met de Europese steun. Als u tenslotte rekening wilt houden met eventuele Europese premies, vinkt u het hiervoor bestemde vakje aan of klikt u op "Details" in het kader "Premies". Een nieuw scherm wordt dan geactiveerd.

15 De premies Dit scherm vermeldt de drie soorten premies die kunnen worden toegekend voor de vetmesting: de premie voor stieren, de slachtpremie en de extensificatiepremie. Het aantal dieren waarmee standaard rekening wordt gehouden is gelijk aan het laatst ingevoerde aantal (hier: 10). Dit aantal kan gerust worden aangepast volgens het reële aantal in aanmerking komende dieren. Om rekening te houden met een premie, vinkt u het daarvoor bestemde vakje aan: het totale bedrag van de premie verschijnt dan in het hiervoor voorziene veld (voorbeeld: 10 stieren met een premie van BEF per dier = BEF). Als u wenst rekening te houden met de extensificatiepremie, zullen u andere parameters van het bedrijf worden gevraagd: totale oppervlakte voederteelten (in ha), aantal dieren tussen 6 en 24 maanden en van meer dan 24 maanden. Zo zal de computer het aantal GVE op uw bedrijf berekenen en het bedrag van de premie bepalen (enkel voor de dieren van het lot, ongeacht het aantal dieren die in het vakje werden ingevuld). Aanvinken om virtueel de premies te verkrijgen!!! Bent u tevreden over de ingevoerde gegevens, klik dan op de knop "Bewaren" om uw resultaten op te slaan in de gegevensbank en klik vervolgens op "Sluiten" om terug te keren naar het scherm met de gegevens van de dieren. Als u meent dat uw gegevens volledig zijn, doet u hetzelfde in het scherm "Gegevens van de dieren" ("Bewaren" en "Sluiten").

16 U keert dan terug naar het hoofdscherm. U merkt dat bepaalde totalen reeds worden weergegeven: deze blijven echter onvolledig, aangezien we enkel de gegevens van de dieren hebben ingevoerd. Wij zullen er dan ook slechts verder op ingaan als het invoeren volledig achter de rug is. We kunnen nu klikken op de knop "Voeding" om de kostprijs van de aan de dieren toegediende rantsoenen te bepalen. 11 Klik hier om het rantsoen in te voeren.

17 De voeding U opent een scherm waarin u de kosten van het gemiddelde rantsoen kunt bepalen. Opgelet: het programma berekent enkel de kosten, maar voert geen enkele controle uit betreffende de geschiktheid van het rantsoen. Om een voeder aan het rantsoen toe te voegen, selecteert u in de lijst de naam ervan. Voor bepaalde voedermiddelen verschijnt er standaard een prijs in het vierde veld. Deze prijs kunt u gerust wijzigen. Kies vervolgens een hoeveelheid (tweede veld) en een eenheid (derde veld). Voor dit laatste kunt u kiezen tussen drie mogelijkheden: - Hoeveelheid per dag per lot (in kg); - Totale hoeveelheid per lot voor de volledige duur van de vetmesting (in kg); - Hoeveelheid per dier per dag (in kg). Tenslotte kunt u eventueel de prijs per kg van het betreffende voedermiddel toevoegen of wijzigen en klikt u op "Toevoegen". Uw selectie verschijnt dan in het gebied "Overzicht van de verstrekte voeders", waar u de naam ziet van het voeder, de toegediende hoeveelheid die indien nodig wordt omgezet in kg per dier per dag en de prijs per kg. Op die manier kunt u zoveel voedermiddelen toevoegen als u wenst.

18 13 In het gebied "Overzicht van de verstrekte voeders" kunt u ook een voeder selecteren (door op de lijn te klikken) en het wissen door op de knop "Wissen" te klikken. Om een voeder te wissen, selecteer het en klik op Wissen. Wenst u een voeder toe te voegen of te verwijderen in de eerste keuzelijst, klik dan op "Lijst aanpassen". U krijgt dan een scherm waarin u de naam en eventueel de standaardprijs (facultatief) kunt invoeren. Om dit voeder toe te voegen in de keuzelijst, klikt u op "Toevoegen". Om het definitief uit de lijst te wissen, klikt u op "Wissen". Om toe te voegen: duid de naam aan en (facultatief) de prijs die anders automatisch wordt aangeduid en klik op Toevoegen. Om te wissen: duid de juiste naam aan en klik op Wissen.

19 14 Klik vervolgens op "Sluiten". In ons voorbeeld verschijnt het toegevoegde voeder "Krachtvoeder tegen 8 BEF" dan (onderaan) in de keuzelijst. Als uw rantsoen correct is ingevoerd, klikt u op "Sluiten". U keert dan terug naar het hoofdscherm. Op het resultatenblad merkt u dat de voederkosten berekend zijn en opgenomen in de variabele kosten. U klikt nu op de knop "Gebouwen-Machines" om de gegevens in te voeren die betrekking hebben op de vaste kosten. Indien u geen rekening wenst te houden met de gebouwen- en machinekosten, kunt u onmiddellijk de algemene kosten invoeren door op "Overige kosten" te klikken.

20 Gebouwen en machines In dit scherm is de ene zone bestemd voor de gebouwen, de andere zone voor de machines. Voor het gemak kunnen slechts één gebouw en één enkele machine worden ingevoerd. Beschikt u over meerdere gebouwen of machines die voor de vetmesting worden gebruikt, dan zal u ofwel de kosten ervan moeten optellen, ofwel moet u vaste bedragen in rekening brengen in de rubriek "algemene kosten". Voor de twee gebieden voert u het bouwjaar van het gebouw of het aankoopjaar van de machine in (om te bepalen of de afschrijvingen nog lopen). Vul vervolgens de vervangingswaarde in. Tenslotte kunt u in het vak Andere kosten een bedrag opnemen dat geldig is voor de totale duur van de vetmesting van de dieren van het lot en dat de diverse vaste kosten of onderhoudskosten bevat. Er wordt eveneens gevraagd naar de maximumcapaciteit van het gebouw (in aantal dieren), om slechts het deel dat betrekking heeft tot ons lot als kost te beschouwen (in ons voorbeeld, waarbij het gebouw is ontworpen voor 100 stierkalveren, zal slechts 10 % van de waarde van het gebouw in rekening worden gebracht, aangezien ons lot slechts 10 dieren bevat). Voor de machines wordt ook gevraagd naar het aandeel van het gebruik voor vetmesting in %. Als u tevreden bent, klikt u op "Bewaren" en dan op "Sluiten": u keert terug naar het hoofdscherm.

21 Tenslotte moeten we nog de overige kosten invoeren door te klikken op "Overige kosten" De overige kosten In dit scherm wordt een waarde voor de meeste overige kosten voorgesteld: dierenartskosten, prijs van het stro en hoeveelheid waarover de dieren beschikken, sanitaire bijdragen en sterftepercentage. U kunt deze cijfers wijzigen indien u de exacte waarden kent voor uw bedrijf. De interest op het omlopend kapitaal met betrekking tot de veestapel en de voeders wordt echter automatisch berekend uitgaande van de waarden die in de andere schermen werden ingevoerd en kunnen niet worden gewijzigd. In de daarvoor bestemde velden kunt u tenslotte de bedragen van de verzekeringskosten en van de eventuele diverse overige kosten toevoegen. Als u tevreden bent over de ingevoerde gegevens, klikt u op "Bewaren" en vervolgens op "Sluiten". U keert terug naar het hoofdscherm. Wij kunnen nu de resultaten onderzoeken.

22 Analyse van de resultaten De eerste lijn (bruto productie) stelt de opbrengsten voor die bestaat uit de verkoopprijs en de premies. De totale opbrengsten bedragen dus BEF per lot, BEF per jaar voor dit lot, BEF per dier of 263 BEF per dier en per dag. Klik in deze vakjes om de details te doen verschijnen De tweede lijn stelt de variabele kosten voor. De variabele kosten hebben betrekking op de aankoopprijs van de dieren, de voederkosten, het sterftecijfer, de dierenartskosten, stro, verzekeringen,. In ons voorbeeld bedragen deze kosten BEF per lot, BEF geëxtrapoleerd naar een jaar, BEF per dier en 223 BEF per dier en per dag. De derde lijn stelt de bruto marge voor, dit is het verschil tussen de opbrengsten en de variabele kosten (lijn 1 lijn 2): BEF per lot, BEF geëxtrapoleerd naar een jaar, BEF per dier en 40 BEF per dier en per dag. De vierde lijn stelt de kosten van de gebouwen en de machines voor: BEF per lot, BEF per jaar, BEF per dier en 6 BEF per dier en per dag.

23 De laatste lijn stelt tenslotte de netto opbrengst (het arbeidsinkomen) voor, dit is het verschil tussen de bruto-marge en de vaste kosten (lijn 3 lijn 4). In ons voorbeeld bedraagt het arbeidsinkomen dus BEF per lot, BEF geëxtrapoleerd naar een jaar, BEF per dier en 34 BEF per dier en per dag. Als u in het vakje "Bruto productie" klikt, verschijnt een uitsplitsing van de opbrengsten tussen deze van de verkoop en deze van de premies. In ons voorbeeld zijn 91 % van de opbrengsten afkomstig uit verkoop en 9 % uit premies. 18 Door te klikken in het vakje "Variabele kosten", worden deze kosten uitgesplitst: naar aankopen van dieren, voeders en andere kosten. Door te klikken in het vakje bruto-marge, zult u zien welk deel afkomstig is uit de productie en welk deel afkomstig is uit de premies: in dit voorbeeld is 43 % van de bruto marge afkomstig uit productie en 57 % uit Europese premies.

24 19 Door op "Vaste kosten te klikken, zult u te weten komen welk relatief deel van de kosten toe te schrijven is aan de gebouwen en welk deel aan de machines. Door tenslotte op "Netto opbrengst te klikken, krijgt u tenslotte een opsplitsing tussen de vaste kosten en de variabele kosten. Nu is het aan u om de software zo goed mogelijk te gebruiken. U kunt bijvoorbeeld terugkeren naar het scherm "Dieren" en de verkoopprijs verlagen van 105 naar 95 BEF/kg. U zult onmiddellijk verandering zien in de resultaten: de winst daalt van 34 naar 11 BEF per dier en per dag. U kunt terugkeren naar de verschillende schermen en gelijk welke parameter aanpassen en de invloed van deze wijziging op de netto opbrengst van de investering visualiseren door terug te keren naar het hoofdscherm.

25 20

26 21 4 BEREKENINGSMETHODES De lezer vindt in dit hoofdstuk een gedetailleerde uitleg van de berekeningen in de BOSS-software. 4.1 Berekening van de bruto productie Bruto productie per lot Het betreft een lot van n dieren. Het uitgangspunt van deze berekening is betrekkelijk eenvoudig: BP = VP + S waar BP de bruto productie voorstelt in BEF VP de verkoopprijs van het lot voorstelt in BEF S het totaalbedrag van de Europese steun voorstelt in BEF Als men deze formule verder uitwerkt, kan men de lijst terugvinden met de parameters die noodzakelijk zijn voor de berekening van de bruto productie van het lot. VP S BP = (wv gem * n * vp klev ) + (s s * i + s sl * j + s ext * n) Noodzakelijke parameters: - Het gemiddelde gewicht van de verkochte dieren (wv gem ), uitgedrukt in kg per dier, in te voeren door de gebruiker; - Het aantal dieren in het lot (n), in te voeren door de gebruiker; - De verkoopprijs per kg levend gewicht (vp klev ), in te voeren door de gebruiker naargelang van de marktprijzen of van de akkoorden die hij heeft met de mogelijke kopers; - Het bedrag van de premie voor stieren (s s ); - Het aantal stieren waarvoor de premie voor mannelijke runderen wordt toegekend (i), kan door de gebruiker worden gewijzigd en wordt automatisch berekend aan de hand van het aantal dieren per lot, met een maximum van Het bedrag van de slachtpremie per dier (s sl )

27 22 - Het aantal dieren waarvoor een slachtpremie wordt toegekend (j) kan worden gewijzigd door de gebruiker en wordt automatisch berekend aan de hand van het aantal dieren van het lot. - Het bedrag van de extensificatiepremie per dier (s ext ). Om te bepalen of de premie kan worden toegekend, moet de gebruiker de volgende elementen invoeren: r : totaal aantal runderen van 6 tot 24 maand op het bedrijf R : totaal aantal runderen van meer dan 24 maand op het bedrijf O : oppervlakte van de weides, voederbieten, luzerne en klavers van het bedrijf Het aantal GVE per ha bedraagt dan 0,6r + R O Als deze waarde tussen 1,6 en 2 ligt (1,4 en 1,8 in 2002), wordt een premie van BEF per dier toegekend. Als ze lager ligt dan 1,6 (1,4 in 2002), bedraagt de premie BEF per dier. Afgeleide berekeningen De bruto opbrengsten per jaar worden aan de hand van de volgende formule berekend: BP *365, 25 BP J = d waarbij BP J staat voor de bruto productie geëxtrapoleerd naar een jaar d staat voor de duur van de vetmesting van het lot Aan de gebruiker worden twee mogelijkheden geboden met betrekking tot het invoeren van de vetmestingsduur. Ofwel vult hij onmiddellijk de effectief op zijn bedrijf gerealiseerde prestaties in. Het programma kan dan automatisch de gemiddelde dagelijkse groei (GDG) van het lot berekenen op basis van de volgende formule: dg bed ( wvgem wa = d waarbij gem ) dg bed de gerealiseerde dagelijkse groei op het bedrijf wv gem het gemiddeld gewicht van de dieren bij verkoop wa gem het gemiddelde gewicht van de dieren bij aankoop d de gemiddelde vetmestingsduur van het lot Ofwel beslist hij een simultatie van de vetmestingsduur te aanvaarden door een «standaard» GDG te kiezen opgesteld op basis van gemiddelde proefresultaten van het «Centre d'economie Rurale», vermeld in tabel 4.1..

28 23 Tabel 4.1 Waargenomen standaard dagelijkse groei (kg/d) Bron CRE-Marloie Gewichtsklasse Waargenomen dagelijkse groei Minimum Gemiddelde Maximum 250 tot 299 kg tot 349 kg tot 399 kg tot 449 kg tot 499 kg tot 549 kg tot 599 kg tot 649 kg vanaf 650 kg Aldus kan de vetmestingsduur geschat worden naargelijk de bedrijfsomstandigheden namelijk gemiddeld, zeer gunstig en zeer ongunstig. De totale opbrengsten per dier (BP ST ) worden als volgt berekend BP ST = BP n De totale opbrengsten per dier en per dag (BP D ) worden als volgt berekend BP BP D = n * d 4.2 Berekening van de variabele kosten Variabele kosten per lot Als we de parameters opsommen die betrekking hebben tot de variabele kosten, kunnen we zeggen dat voor een lot van n dieren geldt: VK = AP + VO + AK waarbij VK de variabele kosten per lot voorstelt AP staat voor de aankoopprijs per lot VO staat voor de kosten van het voeder per lot OK zijn de overige kosten per lot

29 24 Opnieuw maakt een meer gedetailleerde weergave het mogelijk de parameters te isoleren die noodzakelijk zijn voor de berekeningen. AP VO OK VK = (ap gem * n) + ( [pvo k * qvo k * d]) + ([vek + pst + san + int v + int vo + ver] * n + ste + dk) k - De gemiddelde aankoopprijs per dier (ap gem ), in te voeren door de gebruiker; - De aankoopprijs of kostprijs van elk voeder (pvo k ), in te voeren door de gebruiker. In het programma worden standaard waarden voorgesteld, meer bepaald voor de voeders die op het bedrijf worden geproduceerd. Er wordt eveneens een lijst met vaak bij vetmesting gebruikte voeders ter beschikking gesteld. - De verstrekte hoeveelheid van elk voeder per dag (qvo k ), in te voeren door de gebruiker. De software voert echter geen controle uit op de coherentie van het voorgestelde rantsoen. Deze functie zal in een volgende versie kunnen worden opgenomen. De letter k onder het sommeringsteken duidt aan dat er k voedermiddelen in het rantsoen zijn opgenomen. - De dierenartskosten per dier (vek), waarvoor een standaardwaarde van BEF wordt voorgesteld. De gebruiker die echter het exacte bedrag van deze kosten voor zijn bedrijf kent, zal naar eigen goeddunken deze waarde kunnen aanpassen. - De prijs van het stro (pst) (standaard geschat op 2 BEF per kg) kan door de gebruiker worden gewijzigd. Voor de berekeningen zal een dagelijks gemiddelde van 5 kg stro per stier in aanmerking worden genomen. Het totale bedrag aan strokosten per dier bedraagt dus: pst = 5 * 2 * d - De sanitaire bijdragen (san) bedragen 575 BEF per dier. - De jaarlijkse interest op de veestapel (int v ) wordt berekend op basis van 5 % van de aankoopprijs van de dieren: int = v apgem * 0,05 * d 365,25 - De jaarlijkse interest op de voeders (int vo ) bedraagt eveneens 5% van de aankoopprijs. Deze voeders worden echter in principe aangekocht tijdens de hele periode van de vetmesting, maar de duur die bij de berekening wordt gebruikt, komt overeen met de helft van de totale duur. We krijgen dus: int = vo VO * 0,05 * d n * 365,25 * 2

30 25 - De prijs van de verzekeringen voor de veestapel (ver), in te voeren door de gebruiker. - De verliezen (ste) ingevolge sterfte worden hier als een kost beschouwd. De betreffende kost wordt berekend als een percentage (2 % in het voorbeeld) van de totale verkoopprijs van het lot (VP). De waarde 2 % sterfte zit standaard in het programma doch kan door de gebruiker gewijzigd worden. - De andere overige kosten (dk) zijn alle diverse kosten die de gebruiker meent te moeten opnemen in de rendabiliteitsberekening. Afgeleide berekeningen Wat de resultaten betreft, kan men de volgende elementen gemakkelijk berekenen: VK * 365, 25 - De variabele kosten per jaar : VK J = d - De variabele kosten per dier: VK VK ST = n - De variabele kosten per dier en per dag: VK = n d VK D * Het verschil van de bruto productie en de variabele kosten geeft ons tenslotte de bruto marge. BM = BP - VK 4.3 Berekening van de vaste kosten Vaste kosten van het lot De algemene formule voor de berekening van de vaste kosten, soms ook structurele kosten genoemd, luidt als volgt: SK = G + M + AVK waarbij G staat voor de kosten m.b.t. de gebouwen die voor de vetmesting worden gebruikt; M de kosten voorstelt voor de machines die voor de vetmesting worden gebruikt; AVK de andere vaste kosten voorstelt met betrekking tot deze gebouwen en machines.

31 Om de invoering te vergemakkelijken voor de gebruiker en aangezien de meeste vleesveebedrijven speciale gebouwen voor de vetmesting gebruiken, spreken we af om slechts het hoofdgebouw op te nemen in de berekening van de vaste kosten. Wat de machines betreft, wordt voorgesteld slechts de kosten in te voeren die betrekking hebben tot de machine die eventueel wordt gebruikt om de dieren te voederen (voedermengwagen). De gebruiker kan echter steeds een bedrag toevoegen in de rubriek "andere kosten" om rekening te houden met andere mogelijke afschrijvingen. De vaste kosten (afschrijvingen + interesten) voor een gebouw of een machine worden in de berekening opgenomen op voorwaarde dat de afschrijvingsperiode nog loopt. De betreffende formules zijn dan: 26 INDIEN datum bj da g vw vw intr n d G = ( + ) * *, voor het gebouw da 2 cap 365,25 g max INDIEN datum ja da m M vm vm intr d = ( + ) * g m, voor de machines da 2 365,25 m waarbij de verschillende parameters staan voor: - Het bouwjaar van de gebouwen (bj) en het jaar van de aankoop van een machine (ja) moeten worden ingevoerd door de gebruiker en maken het mogelijk de stand van de afschrijvingen te bepalen door dit jaar te vergelijken met de datum van vandaag. Als het verschil lager ligt dan of gelijk is aan 20 jaar (standaardduur voor de afschrijving van landbouwgebouwen), of lager ligt dan of gelijk is aan 10 jaar (standaardduur voor de afschrijving van machines), wordt de berekening gemaakt. - De vervangingswaarde van het gebouw (vw) en de vervangingswaarde van de machines (vm), moeten door de gebruiker worden ingevoerd. - De afschrijvingsduur van de gebouwen (da g ) bedraagt 20 jaar en de afschrijvingsduur van de machines (da m ) bedraagt 10 jaar. - De intresvoet (intr) is vastgesteld op 5% en wordt aangerekend op de helft van de vervangingswaarde. - De maximale huisvestingscapaciteit van het gebouw (cap max ) moet door de gebruiker worden ingevoerd. Zij maakt het mogelijk de kosten van het gebouw in verband te brengen met het bezettingspercentage van het bestudeerde lot.

32 27 - Het gebruiksaandeel van de machines (g m ), in te voeren door de gebruiker. Het komt overeen met het gebruikspercentage van de machine voor het lot in verhouding tot het totale gebruik in de onderneming. - De andere vaste kosten (AVK) dienen te worden ingevoerd door de gebruiker en bevatten alle vaste kosten die van belang worden geacht voor de berekening van de rendabiliteit. Afgeleide berekeningen De resultaten zullen op verschillende manieren kunnen worden uitgedrukt: - De jaarlijkse vaste kosten : - De vaste kosten per dier : SK * 365, 25 SK J = d SK SK ST = n - De vaste kosten per dier per dag: SK SK D = n * d Tenslotte verkrijgt men de netto opbrengst (arbeidsinkomen) aan de hand van de volgende berekening: AI = BM - SK Deze netto-opbrengst kan ook per jaar, per dier of per dier en per dag worden berekend.

33 28

34 29 5 CONTACTPERSONEN VAN DE AFDELING DUURZAME LANDBOUWONTWIKKELING DIE BETROKKEN ZIJN BIJ VOORLICHTINGSACTIVITEITEN (situatie op : 5 september 2008) VLAAMSE OVERHEID Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Ellipsgebouw 6 de verdieping Koning Albert II-laan 35, bus BRUSSEL TELEFOON FAX Jules VAN LIEFFERINGE jules.vanliefferinge@lv.vlaanderen.be (02) (02) Secretaris-generaal HOOFDBESTUUR ALGEMENE LEIDING ir. Johan VERSTRYNGE johan.verstrynge@lv.vlaanderen.be (02) (02) Afdelingshoofd ir. Herman VAN DER ELST herman.vanderelst@lv.vlaanderen.be (02) (02) Ingenieur-directeur DIERLIJKE SECTOR ir. Stijn WINDEY stijn.windey@lv.vlaanderen.be (02) (02) PLANTAARDIGE SECTOR EN GMO ir. Els LAPAGE els.lapage@lv.vlaanderen.be (02) (02) BUITENDIENSTEN VLEESVEE ir. Laurence HUBRECHT laurence.hubrecht@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE Walter WILLEMS walter.willems@lv.vlaanderen.be (03) (03) VAC Anna Bijns gebouw, 3 e verdieping Lange Kievitstraat , bus ANTWERPEN MELKVEE ir. Ivan RYCKAERT ivan.ryckaert@lv.vlaanderen.be (050) (050) Baron Ruzettelaan BRUGGE (ASSEBROEK) Alfons ANTHONISSEN alfons.anthonissen@lv.vlaanderen.be (03) (03) VAC Anna Bijns gebouw, 3 e verdieping Lange Kievitstraat , bus ANTWERPEN Jan WINTERS jan.winters@lv.vlaanderen.be (011) (011) VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2 e verdieping 3500 HASSELT VARKENS - KLEINVEE - PAARDEN ir. Norbert VETTENBURG norbert.vettenburg@lv.vlaanderen.be (02) (02) Ellipsgebouw Toren B Gelijkvloers Koning Albert II-laan 35, bus BRUSSEL Achiel TYLLEMAN achiel.tylleman@lv.vlaanderen.be (050) (050) Baron Ruzettelaan BRUGGE (ASSEBROEK) STALLENBOUW EN DIERENWELZIJN ir. Suzy VAN GANSBEKE suzy.vangansbeke@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE Tom VAN DEN BOGAERT tom.vandenbogaert@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE

35 30 TELEFOON FAX VOEDERGEWASSEN ir. Dirk COOMANS (02) (02) Ellipsgebouw Toren B Gelijkvloers Koning Albert II-laan 35, bus BRUSSEL Geert ROMBOUTS geert.rombouts@lv.vlaanderen.be (03) (03) VAC Anna Bijns gebouw, 3 e verdieping Lange Kievitstraat , bus ANTWERPEN FRUIT ir. Koen JESPERS koen.jespers@lv.vlaanderen.be (011) (011) VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2 e verdieping 3500 HASSELT Francis FLUSU francis.flusu@lv.vlaanderen.be (011) (011) VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2 e verdieping 3500 HASSELT Kim STEVENS kim.stevens@lv.vlaanderen.be (011) (011) VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2 e verdieping 3500 HASSELT INDUSTRIËLE GEWASSEN ir. Annie DEMEYERE annie.demeyere@lv.vlaanderen.be (02) (02) Ellipsgebouw Toren B Gelijkvloers Koning Albert II-laan 35, bus BRUSSEL Eugeen HOFMANS eugeen.hofmans@lv.vlaanderen.be (02) (02) Ellipsgebouw Toren B Gelijkvloers Koning Albert II-laan 35, bus BRUSSEL INDUSTRIËLE GEWASSEN + AARDBEIEN François MEURRENS frans.meurrens@lv.vlaanderen.be (02) (02) Ellipsgebouw Toren B Gelijkvloers Koning Albert II-laan 35, bus BRUSSEL BOOMKWEKERIJ + GEWASBESCHERMING SIERTEELT ir. Frans GOOSSENS frans.goossens@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE Yvan CNUDDE yvan.cnudde@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE GRANEN, EIWIT EN OLIEHOUDENDE GEWASSEN + BIOLOGISCHE LANDBOUW ir. Jean-Luc LAMONT jean-luc.lamont@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE Yvan LAMBRECHTS yvan.lambrechts@lv.vlaanderen.be (011) (011) VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2 e verdieping 3500 HASSELT SIERTEELT ir. Adrien SAVERWYNS adrien.saverwyns@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE Marieke CEYSSENS marieke.ceyssens@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE GROENTEN IN OPEN LUCHT VOOR VERS GEBRUIK, WITLOOF EN CHAMPIGNONS ir. Marleen MERTENS marleen.mertens@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE GROENTEN IN OPEN LUCHT VOOR VERWERKING ir. Bart DEBUSSCHE bart.debussche@lv.vlaanderen.be (050) (050) Baron Ruzettelaan BRUGGE (ASSEBROEK) GROENTEN ONDER GLAS ir. Marleen MERTENS marleen.mertens@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE Henkie RASSCHAERT henkie.rasschaert@lv.vlaanderen.be (09) (09) Burg. Van Gansberghelaan 115 A 9820 MERELBEKE

36 31